SOCIAAL JURIDISCH MEDEWERKER ARBEIDSVOORZIENING EN PERSONEELSWERK

Transcriptie

1 SOCIAAL JURIDISCH MEDEWERKER ARBEIDSVOORZIENING EN PERSONEELSWERK EINDTERMEN VANAF 1998/1999 DATUM VAN INDIENING: WIJZIGING: INDIENER: Kenniscentrum ECABO POSTADRES: Postbus 1230 PLAATS: 3800 BE AMERSFOORT CONTACTPERSOON: Drs. L.M.J. Römkens TELEFOONNUMMER: FAXNUMMER: REGISTRATIECODE: 10026

2 ECABO, Amersfoort Amersfoort, 1 juni 1997 e-ju Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoud blz. Rubriek I: Algemeen 1 1. Naam kwalificatie 1 2A. Niveau kwalificatie 1 2B. Onderbouwing niveau-aanduiding 1 2C. Advies t.a.v. leerwegen 1 3. Relatie met oude kwalificatiestructuren Leerlingwezen en MBO 2 4. Plaats in kwalificatiestructuur ECABO 2 5. Overheidsbekostiging 2 6A. Advies t.a.v. omvang beroepspraktijkvorming 2 6B. Vrije ruimte 2 7. Wettelijke beroepsvereisten 3 8. Onderliggende beroepsprofielen 3 9A. Deelkwalificaties met studiebelastingsuren, externe legitimering 4 9B. Studiebelastingsuren gehele kwalificatie 4 9C. Deelkwalificaties benodigd voor diplomering 5 Rubriek II: Aandachtspunten (conform WEB/Format) 6 1. Maatschappelijk culturele kwalificering 6 2. Doorstroomkwalificering 6 3A. Wijze bevordering aansluiting HBO 6 3B. Raadpleging HBO 6 4A. Wijze bevordering aansluiting VBO/MAVO 7 4B. Raadpleging VBO/MAVO 7 5. Verwerking oordeel andere betrokkenen 7 Rubriek III: Advies Adviescommissie Onderwijs-Arbeid 8 1A. Datum en nummer advies ACOA 8 1B. Samenvatting ACOA-advies 8 1C. Verwerking ACOA-advies 8 Rubriek IV: Implementatie 9 1. Implementatievoorstel 9 Rubriek V: Ondertekening 10 1A. Naam voorzitter LOB 10 1B. Handtekening voorzitter LOB 10

4 Inhoud blz. Rubriek VI: Eindtermen 11 Eindtermen deelkwalificatie Bedrijfsoriëntatie 4 11 Eindtermen Maatschappelijk culturele deelkwalificatie 3 12 Eindtermen deelkwalificatie Geautomatiseerde informatievoorziening - gebruik 3 13 Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie 3 14 Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie MTV 3 - keuzetaal 1 15 Eindtermen deelkwalificatie Algemeen juridische beroepsvorming 4 15 Eindtermen deelkwalificatie Sociaal juridische beroepsvorming 4 16 Eindtermen deelkwalificatie Methodische beroepsvorming 4 16 Eindtermen deelkwalificatie Arbeidsvoorziening 4 17 Eindtermen deelkwalificatie Personeelswerk 4 18 Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie MVT 2 - keuzetaal 2 18 Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie MVT 3 - keuzetaal 2 19 Eindtermen deelkwalificatie Marktverkenning 4 19 Eindtermen deelkwalificatie Pers en PR 4 19 Eindtermen deelkwalificatie Reclame en promotie 4 20 Eindtermen deelkwalificatie Sociale voorzieningen 4 20 Eindtermen deelkwalificatie Werknemersverzekeringen 4 21 Eindtermen deelkwalificatie Volksverzekeringen 4 21 Eindtermen deelkwalificatie Personeelsmanagement 4 21 Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Economie & Maatschappij 4 22 Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Cultuur & Maatschappij 4 25 Eindtermen deelkwalificatie Internationale beroepsoriëntatie 3 26 Bijlage 1A: Doorstroomschema Bijlage 1B: Overzicht totale kwalificatiestructuur LOB ECABO Bijlage 2: Overzicht richtingspecifieke kwalificatiestructuur Bijlage 3: Typering deelkwalificaties Bijlage 4: Advies ACOA Bijlage 5: Verwerking advies ACOA

5 RUBRIEK I: ALGEMEEN 1. Naam van de kwalificatie ART /1 Sociaal juridisch medewerker - arbeidsvoorziening en personeelswerk 2A. Niveau van de kwalificatie ART /3 Het betreft een kwalificatie op niveau 4 (middenkaderfunctionaris). 2B. Korte onderbouwing niveau-aanduiding ART /3 Het takenpakket van de Sociaal juridisch medewerker - arbeidsvoorziening en personeelswerk is breed. Het richt zich op vraagstukken m.b.t. cliënten/personeel waarbij sprake is van de volgende functie-eisen: - parate kennis van materie en het kunnen toepassen van procedures/wetgeving - capaciteit om een efficiënte bedrijfsvoering te realiseren - goede communicatieve en sociale vaardigheden. De complexiteit van de vraagstukken is met name hoog omdat veel van de taken in direct contact met cliënten/personeel moeten worden afgehandeld. In dit directe contact moet op een zakelijke maar prettige manier met cliënten/personeel gecommuniceerd worden waarbij alle relevante vragen/onderwerpen behandeld worden, de vigerende wetgeving wordt nageleefd en de voortgang van de afwikkeling ten zeerste bespoedigd wordt. Bij de uitvoering van het werk neemt o.a. conflicthantering een belangrijke plaats in. Verder kan het voorkomen dat de medewerker voorlichting moet geven aan groepen. Hoewel deze medewerker in de organisatie weinig hiërarchische verantwoordelijkheid draagt, is hij/zij wel verantwoordelijk voor een juiste advisering m.b.t. cliënten/personeel op verschillende gebieden, waarbij de consequenties van beoordelingsfouten zwaar wegen. Het is voor de organisatie tevens noodzakelijk dat de medewerker op een efficiënte en constructieve wijze kan samenwerken met collega's en leidinggevende(n), waarbij alertheid en eigen initiatief verondersteld worden. De communicatieve en sociale vaardigheden die voor deze kwalificatie vereist zijn, hebben een hoge transferwaarde. Dit kan ook gezegd worden van de vaardigheid wat betreft het hanteren van procedures en van geautomatiseerde informatievoorzieningssystemen. 2C. Advies t.a.v. leerwegen ART /3 Zowel de beroepsbegeleidende als de beroepsopleidende leerweg wordt geadviseerd. 1

6 3. Aanduiding van welke opleiding/kwalificatie de kwalificatie een voortzetting vormt ART /2 MBO lange opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening (7516) 4. Plaats van de kwalificatie in de kwalificatiestructuur van het LOB ART /1 Zie bijlage 1 5. Overheidsbekostiging ART /2 Wij adviseren de opleiding behorende bij deze kwalificatie voor overheidsbekostiging in aanmerking te laten komen. 6A. Advies over de omvang van de beroepspraktijkvorming van de kwalificatie in percentages van het totale aantal studiebelastingsuren FORMAT Voor de beroepsbegeleidende leerweg: 60% Voor de beroepsopleidende leerweg: 30% 6B. De vrije ruimte in percentages van de bruto studiebelasting ART A FORMAT Voor de beroepsbegeleidende leerweg: 15% Voor de beroepsopleidende leerweg: 20% 2

7 7. Wettelijke beroepsvereisten (waaronder richtlijnen Europese Unie) ART Geen 8. Gelegitimeerd(e) beroepsprofiel(en) of vergelijkbare informatiebron(nen) FORMAT Taakprofielen Sociale Arbeid. APS,

8 9A. Benaming deelkwalificaties met het geadviseerde aantal studiebelastingsuren per deelkwalificatie en de deelkwalificaties die bij examinering extern gelegitimeerd moeten worden. ART /1 Aantal sbu s bbl bol Benaming deelkwalificaties Code Categorie Externe legitimering Bedrijfsoriëntatie 4* A nee MCK A nee Geautomatiseerde informatievoorzieninggebruik A nee Zakelijke communicatie A ja Zakelijke communicatie MTV 3-keuzetaal A nee Algemeen juridische beroepsvorming A ja Sociaal juridische beroepsvorming A ja Methodische beroepsvorming A ja Arbeidsvoorziening A ja Personeelswerk A ja Zakelijke communicatie MVT 2-keuzetaal B nee Zakelijke communicatie MVT 3-keuzetaal B nee Marktverkenning B nee Pers en PR B nee Reclame en promotie B nee Sociale voorzieningen B ja Werknemersverzekeringen B ja Volksverzekeringen B ja Personeelsmanagement B nee Doorstroom HBO-E&M B nee Doorstroom HBO-C&M B nee Internationale beroepsoriëntatie C nee * Het cijfer geeft het niveau van de deelkwalificatie aan. 9B. Aantal studiebelastingsuren van de kwalificatie ART / sbu's (eventueel restant sbu's kan worden benut voor een deelkwalificatie naar keuze) 4

9 9C. Benaming deelkwalificaties benodigd voor diplomering ART /2 Verplicht Bedrijfsoriëntatie 4* MCK 3 Geautomatiseerde informatievoorziening-gebruik 3 Zakelijke communicatie 3 Zakelijke communicatie MTV 3-keuzetaal 1 Algemeen juridische beroepsvorming 4 Sociaal juridische beroepsvorming 4 Methodische beroepsvorming 4 Arbeidsvoorziening 4 Personeelswerk 4 Verplichte keuze A (1 van onderstaande deelkwalificaties) Sociale voorzieningen 4 Werknemersverzekeringen 4 Volksverzekeringen 4 Verplichte keuze B (1 van onderstaande deelkwalificaties) Zakelijke communicatie MVT 2-keuzetaal 2** Zakelijke communicatie MVT 3-keuzetaal 2** Marktverkenning 4 Pers en PR 4 Reclame en promotie 4 óf Verplichte keuze B (1 van onderstaande deelkwalificaties) Personeelsmanagement 4 Doorstroom HBO-E&M 4 Doorstroom HBO-C&M 4 Vrije keuze Internationale beroepsoriëntatie 3 * Het cijfer geeft het niveau van de deelkwalificatie aan. ** Het niveau van de te kiezen deelkwalificatie is afhankelijk van de voorkennis van de kandidaat. 5

10 RUBRIEK II: AANDACHTSPUNTEN (CONFORM WEB/FORMAT) 1. Maatschappelijk culturele kwalificering De maatschappelijk culturele kwalificering is waar nodig geïntegreerd in de algemene en beroepsgerichte deelkwalificaties. Overige relevante eindtermen op dit gebied zijn opgenomen in de maatschappelijk culturele deelkwalificatie (MCK). 2. Doorstroomkwalificering Wat betreft horizontale doorstroming kan op de eerste plaats gedacht worden aan de kwalificatie Sociaal juridisch medewerker - sociale zekerheid. Voor gelijkluidende deelkwalificaties op hetzelfde niveau kan vrijstelling worden verkregen. 3A. Wijze waarop aansluiting HBO bevorderd wordt ART /2 Ter bevordering van de aansluiting met het HBO zijn aparte deelkwalificaties ontwikkeld, gebaseerd op de eindtermen van de commissie "Doorstroming MBO-HBO". Ter bevordering van de aansluiting op het HBO AP/PB is een deelkwalificatie Personeelsmanagement ontwikkeld. 3B. Raadpleging vertegenwoordigers HBO ART /2 De inhoud van de deelkwalificatie Personeelsmanagement is vastgesteld in samenwerking met vertegenwoordigers van het HBO AP/PB. 6

11 4A. Wijze waarop aansluiting op VBO/MAVO bevorderd wordt ART /2 De aansluiting met VBO/MAVO is bevorderd door structurele afstemming in het kader van:. Praktijkbegeleidingscommissie (PBC). Veldadviesgroep (VAG). Landelijke Examen Commissie (LEC). Referentiegroep Economie, Stichting Leerplanontwikkeling (SLO). Samenwerkingsprojecten 4e leerweg 4B. Raadpleging vertegenwoordigers VBO/MAVO ART /2 Zie 4A 5. Wijze waarop oordeel van eventuele andere betrokken instanties, waaronder eventuele andere betrokken COB's/LOB's, is verwerkt ART /2 Niet van toepassing 7

12 RUBRIEK III: ADVIES ADVIESCOMMISSIE ONDERWIJS-ARBEID 1A. Datum en nummer advies ACOA ART /2 1B. Korte samenvatting ACOA-advies ART /2 1C. Wijze van verwerking van ACOA-advies ART /2 8

13 RUBRIEK IV: IMPLEMENTATIE 1. Implementatievoorstel FACULTATIEF 9

14 RUBRIEK V: ONDERTEKENING 1A. Naam voorzitter LOB ART /1 H. Hofstee 1B. Handtekening voorzitter LOB ART /1 10

15 RUBRIEK VI: EINDTERMEN Eindtermen deelkwalificatie Bedrijfsoriëntatie 4 1. De kandidaat kan de begrippen organisatie, arbeidsorganisatie, bedrijf, onderneming, profitorganisatie en not-for-profit organisatie omschrijven. 2. De kandidaat kan een omschrijving geven van de doelstellingen, producten en/of diensten en de concurrentiepositie van enkele organisaties. 3. De kandidaat kan een beschrijving geven van het beleid van een organisatie inzake productontwikkeling, financiering en expansie. 4. De kandidaat kan de goederen-, diensten-, informatie- en/of geldstroomketen in een organisatie schematisch weergeven. 5. De kandidaat kan de in de wet geregelde organisatievormen omschrijven. 6. De kandidaat kan de kenmerkende verschillen tussen particuliere en overheidsorganisaties omschrijven. 7. De kandidaat kan het doel van een functie-omschrijving aangeven. 8. De kandidaat kan de belangrijkste organisatiestructuren omschrijven. 9. De kandidaat kan de belangrijkste ordeningsprincipes m.b.t. organisatiestructuren beschrijven (functioneel, product, markt, geografisch). 10. De kandidaat kan organisatieschema's hanteren. 11. De kandidaat kan het belang van procedures binnen organisaties verklaren. 12. De kandidaat kan een organisatie als systeem omschrijven. 13. De kandidaat kan de functie van werkgevers- en werknemersorganisaties omschrijven. 14. De kandidaat kan aangeven op welke wijzen samenwerking tussen ondernemingen georganiseerd kan zijn (publiekrechtelijk en privaatrechtelijk). 15. De kandidaat kan de vigerende waarden, normen en opvattingen weergeven over de betekenis van (betaalde en onbetaalde) arbeid voor individu en samenleving. 16. De kandidaat kan stappen ondernemen die kunnen leiden tot het vinden van betaald werk. 17. De kandidaat kan de rechten, plichten en verantwoordelijkheden omschrijven die voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst. 18. De kandidaat kan weergeven welke mogelijkheden werknemers in een gegeven situatie hebben om invloed uit te oefenen binnen een werkorganisatie. 19. De kandidaat kan weergeven welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden gelden voor een werknemer in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. 20. De kandidaat kan de belangrijkste moderne managementtechnieken omschrijven. 21. De kandidaat kan verklaren welke managementtechniek in een bepaalde situatie het meest adequaat is. 22. De kandidaat kan de belangrijkste managementstijlen omschrijven. 23. De kandidaat kan verklaren welke managementstijl in een gegeven situatie de meest adequate is. 24. De kandidaat kan de voortgang van een activiteit/project/proces bewaken. 25. De kandidaat kan de regels met betrekking tot beveiliging van gegevens toepassen. 26. De kandidaat kan doel, inhoud en werkingsgebied van de Arbeidsomstandighedenwet omschrijven. 27. De kandidaat kan de belangrijkste elementen van arbo-beleid en arbo-zorg in een organisatie omschrijven. 28. De kandidaat kan de veiligheids-, gezondheids- en welzijnsaspecten in een organisatie omschrijven. 29. De kandidaat kan de procedures, richtlijnen en voorschriften m.b.t. arbo-zorg in een organisatie toepassen. 30. De kandidaat kan arbo-knelpunten in een organisatie oplossen. 31. De kandidaat kan de relatie tussen de zorg voor kwaliteit, milieu en arbeidsomstandigheden in een organisatie omschrijven. 11

16 50113 Eindtermen Maatschappelijk culturele deelkwalificatie 3 1. De kandidaat kan zijn mening verwoorden over maatschappelijke vraagstukken waarmee hij als burger en werknemer in aanraking komt. 2. De kandidaat kan met voorbeelden verduidelijken dat maatschappelijke en culturele omstandigheden invloed hebben op de opvattingen en het gedrag van personen. 3. De kandidaat kan met voorbeelden verduidelijken dat de media een rol vervullen bij de overdracht van waarden, normen en opvattingen. 4. De kandidaat kan verklaren welke waarden en normen een rol kunnen spelen in intermenselijke relaties. 5. De kandidaat kan aangeven hoe binnen primaire leefverbanden rolpatronen en machtsverhoudingen een rol kunnen spelen. 6. De kandidaat kan voorbeelden geven van culturele verschillen en overeenkomsten tussen en binnen (allochtone en autochtone) groepen in onze samenleving. 7. De kandidaat kan vooroordelen en stereotypen aangeven die bestaan in de beeldvorming van verschillende (allochtone en autochtone) groepen t.o.v. elkaar. 8. De kandidaat kan de belangrijkste kenmerken van parlementaire democratie omschrijven. 9. De kandidaat kan de werking van de Nederlandse parlementaire democratie uitleggen. 10. De kandidaat kan de belangrijkste kenmerken van de Nederlandse rechtsstaat omschrijven. 11. De kandidaat kan de werking van het Nederlandse rechtssysteem uitleggen. 12. De kandidaat kan voorbeelden geven van grondrechten en (vormen van) rechtsbescherming. 13. De kandidaat kan de hoofdlijnen van de rechterlijke organisatie omschrijven. 14. De kandidaat kan het onderscheid tussen een natuurlijke persoon en een rechtspersoon omschrijven. 15. De kandidaat kan de elementaire begrippen van het goederen- en verbintenissenrecht omschrijven. 16. De kandidaat kan het begrip verzorgingsstaat beschrijven. 17. De kandidaat kan de doelstellingen van de belangrijkste sociale verzekeringswetten noemen. 18. De kandidaat kan het begrip (beroeps)ethiek beschrijven. 19. De kandidaat kan de uitgangspunten van de belangrijkste levensbeschouwelijke en politiekideologische stromingen in ons land beschrijven. 20. De kandidaat kan voorbeelden geven van individualisering van de Nederlandse samenleving. 21. De kandidaat kan aangeven op welke wijze zich de ontwikkeling van Nederland tot een multiculturele samenleving manifesteert. 22. De kandidaat kan aangeven welke invloed de vergrijzing van de samenleving heeft op de verschillende maatschappelijke gebieden. 23. De kandidaat kan aangeven op welke wijze de internationalisering van de Nederlandse samenleving zich manifesteert. 24. De kandidaat kan aangeven wat verstaan wordt onder globalisering van de cultuur. 25. De kandidaat kan de gevolgen aangeven van de technologisering van de samenleving voor de hoeveelheid beschikbaar werk, de aard van het werk en de verdeling ervan. 26. De kandidaat kan de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van werkgelegenheid, werkloosheid, en arbeidsparticipatie aangeven. 27. De kandidaat kan de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van sociale zekerheid aangeven. 12

17 50112 Eindtermen deelkwalificatie Geautomatiseerde informatievoorziening - gebruik 3 Tekstverwerking 1. De kandidaat kan teksten snel en correct invoeren. 2. De kandidaat kan een uitgebreide opmaak van teksten verzorgen. 3. De kandidaat kan speciale functies gebruiken. Spreadsheet 1. De kandidaat kan een uitgebreide opmaak van een werkblad verzorgen. 2. De kandidaat kan rekenfuncties toepassen. 3. De kandidaat kan de grafische functies toepassen. 4. De kandidaat kan de logische operatoren en diverse speciale functies toepassen. 5. De kandidaat kan gegevens afdrukken (werkblad, cellen, een bereik, grafieken, formules). Gegevensverwerking 1. De kandidaat kan een database creëren. 2. De kandidaat kan bestanden onderhouden. 3. De kandidaat kan groepen records selecteren. 4. De kandidaat kan invoerschermen creëren. 5. De kandidaat kan rapporten genereren. 6. De kandidaat kan een bestand ordenen. 7. De kandidaat kan bestanden relateren. 8. De kandidaat kan berekeningen uitvoeren op gegevens. 9. De kandidaat kan gegevens uitlijsten. Besturing 1. De kandidaat kan een computersysteem configureren m.b.v. commando's van het besturingssysteem. 2. De kandidaat kan de standaardprocedures voor back-up en restore toepassen. Gebruik handleidingen 1. De kandidaat kan t.b.v. eigen gebruik handleidingen raadplegen. Basiskennis netwerken 1. De kandidaat kan met inachtneming van de beveiligingsprocedures gebruik maken van de toepassingen op een netwerk. 2. De kandidaat kan m.b.v. standaardprocedures bestanden in een netwerkstructuur onderhouden. 13

18 50112 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Geautomatiseerde informatievoorziening - gebruik 3 Basiskennis informatie- en communicatietechnologie 1. De kandidaat kan een beschrijving geven van de fysieke middelen die beschikbaar zijn voor de geautomatiseerde informatievoorziening. 2. De kandidaat kan de belangrijkste toepassingen van automatisering binnen de administratie noemen. 3. De kandidaat kan de functie en de wijze van besturing van de geautomatiseerde informatievoorziening binnen een organisatie omschrijven. 4. De kandidaat kan geautomatiseerde communicatiemiddelen gebruiken. Presentatie en integratie pakketten 1. De kandidaat kan gegevens uit een applicatie overzetten naar een andere applicatie. Arbo 1. De kandidaat kan de relevante bepalingen uit het Besluit Beeldschermwerk toepassen. 2. De kandidaat kan de risico's bij het werken met computerapparatuur herkennen. 3. De kandidaat kan samen met collega's of deskundigen oplossingen voorstellen m.b.t. knelpunten in het kader van het Besluit Beeldschermwerk Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie 3 1. De kandidaat kan zowel in- als extern mondeling informatie inwinnen. 2. De kandidaat kan zowel in- als extern mondeling informatie verstrekken. 3. De kandidaat kan inkomende en uitgaande telefoongesprekken voeren. 4. De kandidaat kan binnengekomen klachten afhandelen. 5. De kandidaat kan receptionele taken uitvoeren. 6. De kandidaat kan tweegesprekken van uiteenlopende aard voeren. 7. De kandidaat kan omgaan met conflicten. 8. De kandidaat kan eenvoudige onderhandelingen voeren. 9. De kandidaat kan deelnemen aan werkoverleg en vergaderingen. 10. De kandidaat kan een presentatie houden met gebruikmaking van moderne hulpmiddelen. 11. De kandidaat kan informatie vastleggen. 12. De kandidaat kan eenvoudige correspondentie voeren. 13. De kandidaat kan informatieve teksten samenvatten. 14. De kandidaat kan schriftelijk rapporteren. 14

19 50110 Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie MVT 3 - keuzetaal 1 1. De kandidaat kan mondeling zowel in- als extern informatie in de moderne vreemde taal inwinnen. 2. De kandidaat kan mondeling zowel in- als extern informatie in de moderne vreemde taal verstrekken. 3. De kandidaat kan inkomende en uitgaande telefoongesprekken in de moderne vreemde taal voeren. 4. De kandidaat kan buitenlandse bezoekers ontvangen en verwijzen en een eenvoudige conversatie in de moderne vreemde taal met hen voeren. 5. De kandidaat kan eenvoudige correspondentie voeren in de moderne vreemde taal. 6. De kandidaat kan informatieve teksten vanuit de moderne vreemde taal samenvatten in het Nederlands Eindtermen deelkwalificatie Algemeen juridische beroepsvorming 4 1. De kandidaat kan het begrip recht omschrijven. 2. De kandidaat kan de rechtsbronnen omschrijven. 3. De kandidaat kan de meest gebruikte indelingen van het recht hanteren. 4. De kandidaat kan enkele elementaire begrippen uit het staatsrecht omschrijven. 5. De kandidaat kan elementaire begrippen van het personen- en familierecht, erfrecht, goederenrecht en verbintenissenrecht omschrijven. 6. De kandidaat kan de juridische consequenties van de volgende benoemde overeenkomsten omschrijven: - koopovereenkomst - huurovereenkomst - verzekeringsovereenkomst. 7. De kandidaat kan het algemeen burgerlijk recht toepassen op eenvoudige casusposities. 8. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen uit het ondernemings- en faillissementsrecht omschrijven. 9. De kandidaat kan het ondernemings- en faillissementsrecht toepassen op eenvoudige casusposities. 10. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen uit het burgerlijk procesrecht omschrijven. 11. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen uit het strafrecht omschrijven. 12. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen uit het bestuursrecht omschrijven. 15

20 50108 Eindtermen deelkwalificatie Sociaal juridische beroepsvorming 4 1. De kandidaat kan de kenmerken van een arbeidsovereenkomst, een overeenkomst tot aanneming van werk, een overeenkomst tot het verrichten van enkele diensten en een ambtelijke aanstelling omschrijven. 2. De kandidaat kan de juridische positie beschrijven van partijen bij een (arbeids)overeenkomst voor onbepaalde tijd, voor bepaalde tijd, op afroepbasis, op declaratiebasis, op projectbasis, ter vervanging in het kader van zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof, bij een uitzendrelatie en in geval van een ambtelijke aanstelling. 3. De kandidaat kan inhoud en doelstelling van de belangrijkste wettelijke regelingen ter bescherming van de rechtspositie van werknemers omschrijven. 4. De kandidaat kan de reikwijdte en de rechtsgevolgen van CAO's en Arbeidsreglementen omschrijven. 5. De kandidaat kan de wijze waarop en de voorwaarden waaronder een arbeidsovereenkomst kan eindigen, omschrijven. 6. De kandidaat kan de belangrijkste kenmerken van de volksverzekeringen, de sociale voorzieningen en de werknemersverzekeringen omschrijven. 7. De kandidaat kan van instellingen op het terrein van welzijnszorg, gezondheidszorg, sociale zekerheid en arbeidsvoorziening de organisatievorm, de financiering, de doelstelling, het cliëntsysteem, de toegangsprocedure, de kosten voor de cliënt en op hoofdlijnen de werkwijze en procedures omschrijven. 8. De kandidaat kan bruto- en netto-loonberekeningen maken. 9. De kandidaat kan de regelgeving uit het vreemdelingenrecht toepassen. 10. De kandidaat kan de regelgeving m.b.t. studiefinanciering toepassen Eindtermen deelkwalificatie Methodische beroepsvorming 4 1. De kandidaat kan overleg plegen met leidinggevende(n) en collega's over de taakstelling(en). 2. De kandidaat kan overleg plegen met leidinggevende(n) en collega's over de te gebruiken/hanteren werkwijze. 3. De kandidaat kan samenwerken met internen en derden. 4. De kandidaat kan naar aanleiding van een werkoverleg/vergadering een verslag, besluitenlijst en actiepuntenlijst maken. 5. De kandidaat kan door effectief doorvragen een probleem/vraag in kaart brengen. 6. De kandidaat kan door effectief doorvragen de oorzaak van een probleem in kaart brengen. 7. De kandidaat kan zijn standpunt verwoorden en beargumenteren. 8. De kandidaat kan over verschillen tussen zijn standpunt en dat van anderen communiceren. 9. De kandidaat kan het standpunt/de beslissing van de organisatie verwoorden en beargumenteren t.b.v. derden. 10. De kandidaat kan inhoudelijke afspraken met internen en derden maken. 11. De kandidaat kan de gevolgen van het niet nakomen van afspraken aan internen en derden duidelijk maken. 12. De kandidaat kan internen en derden voorlichting/advies geven. 13. De kandidaat kan cliënten adequaat verwijzen. 14. De kandidaat kan -binnen de mogelijkheden van de organisatie- de belangen en wensen van internen en derden behartigen. 15. De kandidaat kan -binnen de mogelijkheden van de organisatie- klachten van internen en derden signaleren en behandelen. 16

21 50107 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Methodische beroepsvorming De kandidaat kan een negatieve boodschap aan internen en derden overbrengen. 17. De kandidaat kan een analyse maken van een conflictsituatie. 18. De kandidaat kan adequaat omgaan met agressieve personen. 19. De kandidaat kan efficiënt omgaan met tijd, middelen en (werk)materiaal. 20. De kandidaat kan een eenvoudige kostenregistratie bijhouden. 21. De kandidaat kan dossiers aanleggen en up-to-date houden. 22. De kandidaat kan maatregelen nemen om vertrouwelijke gegevens m.b.t. individuen en/of organisatie te beschermen. 23. De kandidaat kan informatiemateriaal t.b.v. derden up-to-date houden. 24. De kandidaat kan informatiemateriaal t.b.v. derden overzichtelijk opstellen. 25. De kandidaat kan kwantitatieve gegevens overzichtelijk weergeven m.b.v. tabellen en grafieken. 26. De kandidaat kan gegevens aflezen uit tabellen en grafieken. 27. De kandidaat kan eenvoudige statistische berekeningen uitvoeren. 28. De kandidaat kan een eenvoudig onderzoek opstellen en uitvoeren Eindtermen deelkwalificatie Arbeidsvoorziening 4 1. De kandidaat kan kandidaten/cliënten toetsen aan een functieprofiel. 2. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. personeelsbemiddeling toepassen. 3. De kandidaat kan de plaats van diploma's en certificaten in het Nederlands onderwijsstelsel aangeven. 4. De kandidaat kan per bedrijfssector de belangrijkste beroepen op LBO-, MBO-, HBO- en academisch niveau aangeven. 5. De kandidaat kan de structuur van de landelijke en regionale arbeidsmarkt beschrijven. 6. De kandidaat kan de belangrijkste ontwikkelingen aan de vraag- en aanbodzijde van de arbeidsmarkt beschrijven. 7. De kandidaat kan de landelijke en regionale knelpunten op de arbeidsmarkt verklaren. 8. De kandidaat kan de bestaande stimuleringsmaatregelen t.a.v. arbeidsdeelname beschrijven. 9. De kandidaat kan een bijdrage leveren aan het uitzetten van een traject voor moeilijk plaatsbare werklozen en herplaatsingskandidaten. 10. De kandidaat kan in concrete gevallen relevante bij-, her- en/of omscholingsmogelijkheden aangeven. 11. De kandidaat kan gebruik maken van een geautomatiseerd systeem t.b.v. de arbeidsvoorziening. 17

22 50100 Eindtermen deelkwalificatie Personeelswerk 4 1. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. personeelsplanning beschrijven. 2. De kandidaat kan informatie verzamelen en bewerken t.b.v. het opstellen van een personeelsplanning. 3. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. werving, selectie en introductie van personeel beschrijven. 4. De kandidaat kan informatie verzamelen en bewerken t.b.v. de ondersteuning van het werven en selecteren van personeel. 5. De kandidaat kan de functie van sollicitatiecodes en sollicitatieprocedures beschrijven. 6. De kandidaat kan sollicitatiecodes en sollicitatieprocedures toepassen. 7. De kandidaat kan standaard bepalingen uit Collectieve Arbeidsovereenkomsten en Arbeidsreglementen en relevante bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek toepassen. 8. De kandidaat kan arbeidsovereenkomsten opstellen a.d.h.v. verschafte gegevens. 9. De kandidaat kan werkzaamheden verrichten i.h.k.v. het verbreken van een arbeidsovereenkomst. 10. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. personeelsbeoordeling beschrijven. 11. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. personeelsbegeleiding beschrijven. 12. De kandidaat kan bestaande functieanalyse- en functiewaarderingsmethodieken beschrijven. 13. De kandidaat kan eenvoudige functies analyseren. 14. De kandidaat kan activiteiten verrichten in het kader van personeelszorg. 15. De kandidaat kan een verlof- en ziekte-administratie bijhouden. 16. De kandidaat kan een studiefaciliteitenregeling toepassen. 17. De kandidaat kan standaard declaraties afhandelen. 18. De kandidaat kan bestaande beloningssystematieken uitvoeren. 19. De kandidaat kan de algemene voorwaarden t.a.v. pensioenreglementen beschrijven. 20. De kandidaat kan de eisen die de overheid t.a.v. Personenregistratie/Identificatie op het werk stelt, toepassen op de personeelsadministratie. 21. De kandidaat kan informatie verzamelen en bewerken t.b.v. het Sociaal Jaarverslag. 22. De kandidaat kan de reikwijdte en rechtsgevolgen van de Arbeidsomstandighedenwet voor werkorganisaties beschrijven. 23. De kandidaat kan ondersteunende werkzaamheden verrichten in het kader van de Arbeidsomstandighedenwet. 24. De kandidaat kan informatie verzamelen en bewerken t.b.v. het Arbo-Jaarplan en het Arbo- Jaarverslag. 25. De kandidaat kan gebruik maken van een geautomatiseerd personeelsinformatiesysteem Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie MVT 2 - keuzetaal 2 1. De kandidaat kan mondeling zowel in- als extern informatie van eenvoudige aard in de moderne vreemde taal inwinnen. 2. De kandidaat kan mondeling zowel in- als extern informatie van eenvoudige aard in de moderne vreemde taal verstrekken. 3. De kandidaat kan inkomende telefoongesprekken aannemen en telefoongesprekken doorverbinden in de moderne vreemde taal. 4. De kandidaat kan buitenlandse bezoekers ontvangen en verwijzen in de moderne vreemde taal. 5. De kandidaat kan eenvoudige brieven in de moderne vreemde taal opstellen. 18

23 50102 Eindtermen deelkwalificatie Zakelijke communicatie MVT 3 - keuzetaal 2 1. De kandidaat kan mondeling zowel in- als extern informatie in de moderne vreemde taal inwinnen. 2. De kandidaat kan mondeling zowel in- als extern informatie in de moderne vreemde taal verstrekken. 3. De kandidaat kan inkomende en uitgaande telefoongesprekken in de moderne vreemde taal voeren. 4. De kandidaat kan buitenlandse bezoekers ontvangen en verwijzen en een eenvoudige conversatie in de moderne vreemde taal met hen voeren. 5. De kandidaat kan eenvoudige correspondentie voeren in de moderne vreemde taal. 6. De kandidaat kan informatieve teksten vanuit de moderne vreemde taal samenvatten in het Nederlands Eindtermen deelkwalificatie Marktverkenning 4 1. De kandidaat kan voor wat betreft marketing- en verkoopactiviteiten een bijdrage leveren aan een strategisch ondernemingsplan. 2. De kandidaat kan bedrijfsdoelstellingen met betrekking tot marketing en verkoop vertalen in afdelingsdoelstellingen. 3. De kandidaat kan een opzet voor een marktonderzoek maken. 4. De kandidaat kan door middel van desk research marktontwikkelingen analyseren. 5. De kandidaat kan door middel van field research gegevens over de markt verzamelen. 6. De kandidaat kan onderzoeksgegevens statistisch verwerken met behulp van een geautomatiseerd systeem. 7. De kandidaat kan een concurrentie-analyse maken. 8. De kandidaat kan een onderzoeksrapport samenstellen. 9. De kandidaat kan naar aanleiding van onderzoeksresultaten het management adviseren over het te voeren marketingbeleid Eindtermen deelkwalificatie Pers en PR 4 1. De kandidaat kan de identiteit van een organisatie verwoorden. 2. De kandidaat kan het management adviseren inzake het intern en extern communicatiebeleid. 3. De kandidaat kan aan onderzoeks- en adviesbureaus gegeven communicatie-opdrachten begeleiden. 4. De kandidaat kan concepten voor corporate advertising campagnes medebeoordelen. 5. De kandidaat kan corporate communicatiedoelstellingen omzetten in operationele in- en externe communicatieve activiteiten. 6. De kandidaat kan een PR-plan opstellen. 7. De kandidaat kan een PR-plan evalueren en zonodig bijstellen. 8. De kandidaat kan bijeenkomsten en evenementen organiseren. 9. De kandidaat kan een plan ten behoeve van de interne communicatie opstellen. 10. De kandidaat kan mede uitvoering geven aan het huisstijlbeleid van de organisatie. 11. De kandidaat kan artikelen voor een personeelsblad/huisorgaan en persmap schrijven. 19

24 50117 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Pers en PR De kandidaat kan contacten met de pers onderhouden. 13. De kandidaat kan voorlichtings-, promotie- en PR-materiaal vervaardigen. 14. De kandidaat kan een eenvoudige audio-visuele productie vervaardigen. 15. De kandidaat kan audio-visuele presentaties verzorgen. 16. De kandidaat kan de uitvoering van opdrachten door grafische vormgevers begeleiden. 17. De kandidaat kan activiteiten in het kader van sponsorbeleid uitvoeren Eindtermen deelkwalificatie Reclame en promotie 4 1. De kandidaat kan het reclamebeleid van een organisatie mede opstellen. 2. De kandidaat kan een reclameplan opstellen. 3. De kandidaat kan het reclameplan of onderdelen daarvan uitvoeren. 4. De kandidaat kan als contactpersoon van een organisatie naar een marketingcommunicatiebureau optreden. 5. De kandidaat kan een briefing opstellen voor een marketingcommunicatiebureau met betrekking tot reclamecampagnes. 6. De kandidaat kan het effect van reclamecampagnes evalueren aan de hand van de geformuleerde doelstellingen. 7. De kandidaat kan het management adviseren bij het opstellen van een reclame-budget. 8. De kandidaat kan aangeven welk middel/medium in een gegeven situatie de voorkeur heeft. 9. De kandidaat kan de uitvoering van het mediaplan bewaken. 10. De kandidaat kan promotionele activiteiten mede vormgeven Eindtermen deelkwalificatie Sociale voorzieningen 4 1. De kandidaat kan standaardaanvragen m.b.t. de afzonderlijke sociale voorzieningen afhandelen. 2. De kandidaat kan vorderingen op debiteuren vaststellen. 3. De kandidaat kan herbeoordelingen i.h.k.v. de afzonderlijke sociale voorzieningen uitvoeren. 4. De kandidaat kan de bezwaar- en beroepsprocedure m.b.t. de afzonderlijke sociale voorzieningen omschrijven. 5. De kandidaat kan gebruik maken van een geautomatiseerd systeem t.b.v. de uitvoering van sociale voorzieningen. 20

25 50105 Eindtermen deelkwalificatie Werknemersverzekeringen 4 1. De kandidaat kan standaardaanvragen m.b.t. de afzonderlijke werknemersverzekeringen afhandelen. 2. De kandidaat kan herbeoordelingen i.h.k.v. de afzonderlijke werknemersverzekeringen uitvoeren. 3. De kandidaat kan de bezwaar- en beroepsprocedure m.b.t. de afzonderlijke werknemersverzekeringen omschrijven. 4. De kandidaat kan gebruik maken van een geautomatiseerd systeem t.b.v. de uitvoering van werknemersverzekeringen Eindtermen deelkwalificatie Volksverzekeringen 4 1. De kandidaat kan standaardaanvragen m.b.t. de afzonderlijke volksverzekeringen afhandelen. 2. De kandidaat kan herbeoordelingen i.h.k.v. de afzonderlijke volksverzekeringen uitvoeren. 3. De kandidaat kan de bezwaar- en beroepsprocedure m.b.t. de afzonderlijke volksverzekeringen omschrijven. 4. De kandidaat kan gebruik maken van een geautomatiseerd systeem t.b.v. de uitvoering van volksverzekeringen Eindtermen deelkwalificatie Personeelsmanagement 4 1. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. werving, selectie en introductie van personeel toepassen. 2. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. personeelsbeoordeling toepassen. 3. De kandidaat kan bestaande methoden en technieken t.a.v. personeelsbegeleiding toepassen. 4. De kandidaat kan bestaande functieanalyse- en functiewaarderingsmethodieken toepassen. 5. De kandidaat kan bestaande procedures t.a.v. werving, selectie en introductie van personeel evalueren. 6. De kandidaat kan bestaande procedures t.a.v. personeelsbeoordeling en beloning evalueren. 7. De kandidaat kan bestaande procedures t.a.v. personeelsbegeleiding evalueren. 8. De kandidaat kan procedures opstellen t.b.v. de werving, selectie en introductie van personeel. 9. De kandidaat kan de invoering van functionerings- en beoordelingsgesprekken voorbereiden en begeleiden. 10. De kandidaat kan adviezen geven met betrekking tot de personeelsformatie, de beloning van personeel en de uitstroom van personeel. 11. De kandidaat kan de uitkeringsgevolgen van arbeidsongeschiktheid en werkloosheid aangeven. 12. De kandidaat kan opleidings-/trainingsadviezen geven. 21

26 50115 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Personeelsmanagement De kandidaat kan een voorstel voor een opleidingsplan maken en kan de uitvoering van dit plan bewaken. 14. De kandidaat kan eenvoudige interne opleidingstrajecten coördineren. 15. De kandidaat kan opleidingsinspanningen evalueren. 16. De kandidaat kan de invoering en uitvoering van werkoverleg voorbereiden resp. begeleiden. 17. De kandidaat kan de mate waarin organisatiestructuren, werkprocessen en overlegprocedures effectief zijn, evalueren. 18. De kandidaat kan een analyse maken van de kwaliteit en kwaliteitsbepalende factoren van een afdeling Personeelszaken. 19. De kandidaat kan de reikwijdte en rechtsgevolgen van de Wet op de Ondernemingsraden en de Wet Medezeggenschap Kleine Ondernemingen voor werkorganisaties beschrijven. 20. De kandidaat kan beschrijven hoe Collectieve Arbeidsovereenkomsten tot stand komen. 21. De kandidaat kan een bijdrage leveren aan de evaluatie van het sociaal beleid van een organisatie. 22. De kandidaat kan een inhoudelijke bijdrage leveren aan het Sociaal Jaarverslag. 23. De kandidaat kan adviezen geven t.b.v. het naleven van de Arbeidsomstandighedenwet. 24. De kandidaat kan een inhoudelijke bijdrage leveren aan het Arbo-Jaarverslag. 25. De kandidaat kan jaarverslagen en jaarrekeningen analyseren. 26. De kandidaat kan budgetten bewaken Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Economie & Maatschappij 4 Algemene vaardigheden 1. De kandidaat kan een onderzoek opstellen en uitvoeren. Engels 1. De kandidaat kan deelnemen aan een Engelstalig gesprek in relevante beroeps- en studiesituaties.* 2. De kandidaat kan eenvoudige correspondentie voeren in het Engels.* 3. De kandidaat kan Engelse schriftelijke studieteksten samenvatten in het Nederlands. 4. De kandidaat kan Engels gesproken teksten gericht op de studiesituatie samenvatten in het Nederlands. Wiskunde * Alleen indien de kandidaat voor de deelkwalificatie Zakelijke Communicatie MVT niet de Engelse taal heeft gekozen. 1. De kandidaat kan tabellen opstellen. 2. De kandidaat kan gegevens uit tabellen verklaren. 3. De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met gegevens uit tabellen. 4. De kandidaat kan interpoleren en extrapoleren in tabellen. 22

27 50097 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Economie & Maatschappij 4 5. De kandidaat kan grafieken opstellen. 6. De kandidaat kan gegevens uit grafieken verklaren. 7. De kandidaat kan de begrippen stijging, daling, toe- en afnemende stijging en daling, differentie, differentiequotiënt, hellingscoëfficiënt, schommeling, periodiciteit en trend hanteren. 8. De kandidaat kan formules opstellen bij tabellen en grafieken. 9. De kandidaat kan lineair interpoleren en extrapoleren. 10. De kandidaat kan eerstegraads vergelijkingen oplossen. 11. De kandidaat kan verbanden tussen grootheden uitdrukken in formules. 12. De kandidaat kan de begrippen gebroken lineaire functie, exponentiële functie, exponentiële groei, beginwaarden, groeifactor, groeipercentage, halveringstijd en verdubbelingstijd hanteren. 13. De kandidaat kan verbanden die door een tabel, grafiek of formule zijn gegeven optellen, aftrekken en schakelen. 14. De kandidaat kan een formule in een andere formule substitueren en formules omvormen. 15. De kandidaat kan bepalen welke steekproefmethode in welke situatie geschikt is. 16. De kandidaat kan een aselecte steekproef trekken. 17. De kandidaat kan op grond van steekproefresultaten uitspraken doen over de gehele populatie. 18. De kandidaat kan de belangrijkste maten voor centrale tendentie berekenen. 19. De kandidaat kan de voor- en nadelen van de belangrijkste maten voor centrale tendentie beschrijven. 20. De kandidaat kan de belangrijkste spreidingsmaten berekenen. 21. De kandidaat kan waarschijnlijkheden met betrekking tot een normaal verdeeld verschijnsel berekenen. 22. De kandidaat kan kansberekeningen uitvoeren. Algemene economie 1. De kandidaat kan de ontwikkelingen in het consumptiepatroon in de loop van de tijd beschrijven. 2. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen met betrekking tot consumentengedrag omschrijven. 3. De kandidaat kan de begrippen (collectieve) inkomensvraagcurves, (collectieve) prijsvraagcurves, inkomens- en prijselasticiteit toelichten. 4. De kandidaat kan met behulp van economische theorieën de inkomens- en vermogensvorming en inkomens- en vermogensverdeling in Nederland verklaren. 5. De kandidaat kan de rol van de collectieve sector en van het bedrijfsleven in de economische orde in Nederland beschrijven. 6 De kandidaat kan de werking van de belangrijkste instrumenten t.b.v. de herverdeling van inkomens analyseren. 7. De kandidaat kan de rol van de overheid en van maatschappelijke organisaties bij de herverdeling van inkomens toelichten. 8. De kandidaat kan de financiering van de collectieve sector in Nederland analyseren. 9. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen met betrekking tot de financiering van de collectieve sector toelichten. 10. De kandidaat kan verschillende vormen van economische ordening beschrijven. 11. De kandidaat kan de rol van de overheid en het bedrijfsleven ten aanzien van het allocatieproces beschrijven. 12. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen op het gebied van economische politiek toelichten. 13. De kandidaat kan het belang van internationale handel voor de Nederlandse economie toelichten. 14. De kandidaat kan de betalingsbalans met haar deelrekeningen beschrijven. 23

28 50097 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Economie & Maatschappij De kandidaat kan de gevolgen van overschotten of tekorten op de betalingsbalans toelichten. 16. De kandidaat kan de belangrijkste internationale ontwikkelingen op het gebied van de handel toelichten. 17. De kandidaat kan de werking van wisselkoerssystemen beschrijven. 18. De kandidaat kan de belangrijkste begrippen op het gebied van het internationale geldwezen toelichten. Bedrijfsadministratie 1. De kandidaat kan onderhavige berekeningen en handelingen uitvoeren met behulp van een geautomatiseerd systeem. 2. De kandidaat kan de principes van het dubbelboekhouden toepassen. 3. De kandidaat kan opbrengsten, kosten, brutowinst, netto-winst en omzetbelasting berekenen. 4. De kandidaat kan de functies van journaal, grootboek, dagboeken, sub-grootboeken en rekeningstelsel gebruiken. 5. De kandidaat kan de inkopen en verkopen van een handelsonderneming boeken aan de hand van een gegeven rekeningenschema. 6. De kandidaat kan obligoboekingen maken met betrekking tot voor-inkopen en voor-verkopen aan de hand van een gegeven rekeningenschema. 7. De kandidaat kan permanentie toegepast op baten en lasten vastleggen in het grootboek aan de hand van een gegeven grootboekrekeningenschema. 8. De kandidaat kan boekingen met betrekking tot duurzame productiemiddelen vastleggen in het grootboek aan de hand van een gegeven rekeningenschema. 9. De kandidaat kan afschrijvingen van debiteuren en afschrijvingen op incourante voorraden verwerken in het grootboek aan de hand van een gegeven grootboekrekeningenschema. 10. De kandidaat kan inkoopstaten, verkoopstaten en kasstaten invullen en coderen aan de hand van gegeven boekingsdocumenten en een gegeven rekeningenschema. Mens- en maatschappijwetenschappen 1. De kandidaat kan de aard en omvang van het verschijnsel criminaliteit en daarmee samenhangende vraagstukken verklaren. 2. De kandidaat kan aangeven op welke wijze de verschillende politieke en maatschappelijke instituties en groeperingen betrokken zijn bij het verschijnsel criminaliteit. 3. De kandidaat kan verschillende opvattingen met betrekking tot de oorzaken en aanpak van criminaliteit beschrijven. 4. De kandidaat kan de relevante begrippen op het gebied van communicatie en massamedia toelichten. 5. De kandidaat kan de hoofdelementen van de Nederlandse pers en het Nederlandse omroepbestel beschrijven. 6. De kandidaat kan uitleggen welke functies massamedia vervullen voor de samenleving. 7. De kandidaat kan nieuwe ontwikkelingen op het gebied van communicatie en massamedia beschrijven. 24

29 50096 Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Cultuur & Maatschappij 4 Algemene vaardigheden 1. De kandidaat kan een onderzoek opstellen en uitvoeren. Engels 1. De kandidaat kan deelnemen aan een Engelstalig gesprek in relevante beroeps- en studiesituaties.* 2. De kandidaat kan eenvoudige correspondentie voeren in het Engels.* 3. De kandidaat kan Engelse schriftelijke studieteksten samenvatten in het Nederlands. 4. De kandidaat kan Engels gesproken teksten gericht op de studiesituatie samenvatten in het Nederlands. Wiskunde * Alleen indien de kandidaat voor de deelkwalificatie Zakelijke Communicatie MVT niet de Engelse taal heeft gekozen. 1. De kandidaat kan tabellen opstellen. 2. De kandidaat kan gegevens uit tabellen verklaren. 3. De kandidaat kan berekeningen uitvoeren met gegevens uit tabellen. 4. De kandidaat kan interpoleren en extrapoleren in tabellen. 5. De kandidaat kan grafieken opstellen. 6. De kandidaat kan gegevens uit grafieken verklaren. 7. De kandidaat kan de begrippen stijging, daling, toe- en afnemende stijging en daling, differentie, differentiequotiënt, hellingscoëfficiënt, schommeling, periodiciteit en trend hanteren. 8. De kandidaat kan formules opstellen bij tabellen en grafieken. 9. De kandidaat kan lineair interpoleren en extrapoleren. 10. De kandidaat kan eerstegraads vergelijkingen oplossen. 11. De kandidaat kan verbanden tussen grootheden uitdrukken in formules. 12. De kandidaat kan de begrippen gebroken lineaire functie, exponentiële functie, exponentiële groei, beginwaarden, groeifactor, groeipercentage, halveringstijd en verdubbelingstijd hanteren. 13. De kandidaat kan verbanden die door een tabel, grafiek of formule zijn gegeven optellen, aftrekken en schakelen. 14. De kandidaat kan een formule in een andere formule substitueren en formules omvormen. 15. De kandidaat kan bepalen welke steekproefmethode in welke situatie geschikt is. 16. De kandidaat kan een aselecte steekproef trekken. 17. De kandidaat kan op grond van steekproefresultaten uitspraken doen over de gehele populatie. 18. De kandidaat kan de belangrijkste maten voor centrale tendentie berekenen. 19. De kandidaat kan de voor- en nadelen van de belangrijkste maten voor centrale tendentie beschrijven. 20. De kandidaat kan de belangrijkste spreidingsmaten berekenen. 21. De kandidaat kan waarschijnlijkheden met betrekking tot een normaal verdeeld verschijnsel berekenen. 22. De kandidaat kan kansberekeningen uitvoeren. 25

30 50096 (vervolg) Eindtermen deelkwalificatie Doorstroom HBO - Cultuur & Maatschappij 4 Mens- en maatschappijwetenschappen 1. De kandidaat kan de aard en omvang van het verschijnsel criminaliteit en daarmee samenhangende vraagstukken verklaren. 2. De kandidaat kan aangeven op welke wijze de verschillende politieke en maatschappelijke instituties en groeperingen betrokken zijn bij het verschijnsel criminaliteit. 3. De kandidaat kan verschillende opvattingen met betrekking tot de oorzaken en aanpak van criminaliteit beschrijven. 4. De kandidaat kan de relevante begrippen op het gebied van communicatie en massamedia toelichten. 5. De kandidaat kan de hoofdelementen van de Nederlandse pers en het Nederlandse omroepbestel beschrijven. 6. De kandidaat kan uitleggen welke functies massamedia vervullen voor de samenleving. 7. De kandidaat kan nieuwe ontwikkelingen op het gebied van communicatie en massamedia beschrijven Eindtermen deelkwalificatie Internationale beroepsoriëntatie 3 Onderdeel Landenkennis 1. De kandidaat kan de topografie van het betreffende land in grote lijnen weergeven. 2. De kandidaat kan de relatie tussen de geologische/klimatologische gesteldheid en de bestaansmiddelen van het betreffende land beschrijven. 3. De kandidaat kan het bevolkingsaantal en de bevolkingssamenstelling van het betreffende land weergeven. 4. De kandidaat kan de historische ontwikkeling van het betreffende land in grote lijnen beschrijven. 5. De kandidaat kan de kenmerken van het politiek bestel, de belangrijkste politieke stromingen en de belangrijkste actuele politieke kwesties van het betreffende land beschrijven. 6. De kandidaat kan de belangrijkste culturele kenmerken van het betreffende land beschrijven. 7. De kandidaat kan de plaats van de eigen opleiding in de onderwijsstructuur van het betreffende land beschrijven. 8. De kandidaat kan de huidige economische situatie van het betreffende land in grote lijnen beschrijven. 9. De kandidaat kan de positie van het betreffende land in de Europese Unie of de relatie van het betreffende land met de Europese Unie beschrijven. Onderdeel Organisatie van de arbeid 1. De kandidaat kan de belangrijkste werkgevers- en werknemersorganisaties noemen. 2. De kandidaat kan een vergelijking maken tussen de rechten, plichten en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit een arbeidsovereenkomst in een vergelijkbare werksituatie/functie in het betreffende land en in Nederland. 26