Fostpost 28. 4In de natuur. Recycle!, het antwoord op al uw afvalvragen. Recycle! is de naam van de nieuwe mobiele applicatie die Fost

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Fostpost 28. 4In de natuur. Recycle!, het antwoord op al uw afvalvragen. Recycle! is de naam van de nieuwe mobiele applicatie die Fost"

Transcriptie

1 Fostpost 28 Informatieblad voor de gemeenten, de intercommunales, de afvaloperatoren en de recycleurs. Fostpost nr 28 - december Studenten strijden om de netste stad 4In de natuur is er geen afval 8 Samen voor een duurzame producentenverantwoordelijkheid Recycle!, het antwoord op al uw afvalvragen Wat zijn de openingstijden van het containerpark in uw gemeente? Wordt PMD deze week ingezameld of volgende week? En waar kunt u terecht met gebruikte batterijen? Binnenkort vindt u het antwoord gewoon op uw smartphone of tablet. Recycle! is de naam van de nieuwe mobiele applicatie die Fost Plus, Bebat en Recupel samen ontwikkelden. De app moet de referentie worden voor alle Belgische consumenten die op zoek zijn naar informatie over de inzameling, sortering en recyclage van hun afval. Recycle! bundelt praktische informatie van de drie organisaties en meer dan 25 intercommunales. Gebruikers krijgen in elke situatie snel toegang tot correcte informatie en een aantal handige tools die het leven een stuk gemakkelijker maken. Zo biedt de ophaalkalender naast een weekof maandoverzicht van de inzamelingen in uw gemeente of stad ook de mogelijkheid om herinneringen voor de inzamelingen in te stellen. Onder de sorteerwijzer vindt u een overzichtelijke lijst met de sorteerregels voor de meest uiteenlopende types afval van huishoudelijke verpakkingen tot elektronische toestellen. U kunt ook alle inzamelpunten in uw buurt raadplegen, inclusief de openingstijden van de containerparken. Vanuit de kaartweergave krijgt u de snelste weg ernaartoe meteen op uw scherm. Download de app vanaf januari op of via de Apple App Store (ios) en de Google Play Store (Android). De app is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels. Snel toegang tot correcte informatie over sorteren en recyclage. België blijft voorbeeld voor Europa 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Recyclagepercentages voor verpakkingsafval in 2011 Europees gemiddelde De pas gepubliceerde cijfers van Eurostat (voor het jaar 2011) laten er geen twijfel over bestaan. België laat opnieuw alle andere Europese landen achter zich wanneer het op de recyclage van verpakkingsafval aankomt. Ook al moeten we altijd kritisch blijven tegenover vergelijkingen tussen landen onderling, toch zijn deze recente cijfers een mooie en officiële erkenning van onze uitstekende prestaties. 10% 0% België Nederland Duitsland Ierland Tsjechië Luxemburg Oostenrijk Bulgarije Italië Spanje Slovenië Estland Griekenland Slowakije Litouwen Frankrijk Ver. Koninkrijk Hongarije Finland Portugal Noorwegen Zweden Denemarken Cyprus Letland Roemenië Liechtenstein Malta Polen De resultaten zijn ook het beste bewijs dat het Belgische systeem wel degelijk vruchten afwerpt. We hopen dan ook dat het als voorbeeld zal dienen voor de Europese instanties bij het vastleggen van de richtlijnen voor de Extended Producer Responsibility (EPR).

2 2 Fostpost nr 28 - december 2013 edito Samen toonaangevend blijven De jaarlijkse hitlijst van Eurostat bevestigt nog maar eens de toonaangevende rol die België op het Europese toneel speelt inzake verpakkingsrecyclage. Het is meteen ook het beste bewijs dat onze aanpak waarbij niet alleen het bedrijfsleven voluit zijn verantwoordelijkheid neemt, maar ook de lokale en regionale overheden de handen uit de mouwen steken effectief tot uitstekende resultaten leidt. Zo n erkenning doet uiteraard deugd. Maar er is geen reden om op onze lauweren te rusten. Want het is nu al duidelijk dat we met de herziening van een aantal Europese richtlijnen in de komende jaren een tandje zullen moeten bijzetten als we onze koppositie willen consolideren. En dat blijft onze ambitie: samen met onze partners toonaangevend zijn in duurzaam verpakkingsbeheer. Algemeen wordt aangenomen dat de recyclagedoelstellingen in de nieuwe verpakkingsrichtlijn een stuk scherper zullen worden gesteld. Vooral rond de doelstelling voor plastics woedde de voorbije maanden al een stevig debat. Sommige partijen schuiven daarbij cijfers tot 75 % recyclage naar voren. Of dat cijfer realistisch is, wordt door velen betwijfeld. Maar er zullen hoe dan ook bijkomende inspanningen nodig zijn. En daarop is Fost Plus zich volop aan het voorbereiden. We willen ons immers blijven richten op het Europese beleid om tot een Resource Efficient Europe te komen. Een grotere captatie en recyclage van selectieve stromen, waaronder verpakkingen, zal hiervoor niet voldoende zijn. We zullen ook stroomopwaarts moeten blijven werken, onder meer door de ontwikkeling van meer duurzame verpakkingen. De uitreiking van de Greener Packaging Awards midden november toonde alvast dat het steeds meer bedrijven menens is om ook op dit vlak aanzienlijke inspanningen te leveren. De studie die Fost Plus eind 2012 afrondde over de uitbreiding van de plastics in de PMD-fractie past eveneens in dit kader. Hoewel de studie aantoonde dat die uitbreiding vandaag nog niet de verhoopte positieve balans oplevert, wil Fost Plus in de komende jaren verder experimenteren met de recyclage van extra plasticstromen. We zijn ook bereid om daarvoor de nodige financiële middelen uit te trekken. Zo verdubbelde in onze recente erkenningsaanvraag de tussenkomst voor de zogenaamde artikel 8-stromen, waaronder de plastics die op het containerpark worden ingezameld. Kortom, zoals altijd staat ons opnieuw een uitdagend jaar te wachten. Ik wens u dan ook alvast prettige feestdagen en een bruisende start voor 2014! Steven Boussemaere Director Operations Netstrijd Studenten strijden om de netste stad Vijf Vlaamse studentensteden vormden in oktober het toneel voor Netstrijd, een heuse zwerfvuilcompetitie. De opzet was eenvoudig: de studentenstad met het minste zwerfvuil kreeg de beste party. Ook in 2013 zette indevuilbak een gezamenlijk initiatief van Fost Plus, de OVAM en de lokale overheden de strijd tegen zwerfvuil verder. De grote zomercampagne werd in oktober gevolgd door een specifieke actie voor studenten, de Netstrijd. De uitgaansbuurten in Antwerpen, Gent, Hasselt, Kortrijk en Leuven kregen van 10 tot 17 oktober elke morgen het bezoek van de stedelijke Hoe netter de studentenbuurt, hoe groter het feest. veegdiensten. Die beoordeelden de netheid van de buurt met een score op basis van de netheidsbarometer. Elke dag kon de stad met de hoogste score een paar extraatjes verdienen voor de grote fuif op het einde van de actie van een spectaculaire lasershow tot exclusieve optredens. Naast jongerenzender Studio Brussel zetten ook verschillende artiesten hun schouders onder het initiatief. Buscemi, A Brand, Discobar Galaxie, Halve Neuro & Slongs en Steak Number Eight gaven niet alleen optredens op de slotdag, ze vervulden ook de rol van ambassadeur voor hun stad en moedigden de studenten aan. Grote overwinnaar werd Hasselt, met het hoogste aantal punten en dus ook de beste party. De respons en dynamiek was in alle deelnemende steden positief. De organisatoren hopen dan ook dat de Netstrijd de studenten aan het denken heeft gezet over een problematiek die niet altijd kan rekenen op de hoogste prioriteit. Studenten, artiesten en Studio Brussel samen ten strijde tegen zwerfvuil. Foto: Elisabeth Verwaest Openbare netheid, Wallonië maakt de balans op Ook Wallonië trekt ten strijde tegen zwerfvuil. Een oproep van alapoubelle leidde tot de selectie van een dertigtal innovatieve en originele projecten die in de loop van 2013 werden uitgevoerd. Initiatiefnemers zijn zowel gemeenten en intercommunales als diverse verenigingen. Op 23 oktober 2013 vond in Jambes de eerste editie van Assises des Déchets plaats, georganiseerd door COPIDEC, de federatie die de zeven Waalse intercommunales verenigt. Het evenement maakte de balans op van de openbare netheid in ons land verleden, heden en toekomst. Deelnemers kregen er een overzicht van de vele tools die ter beschikking staan van gemeenten en intercommunales. Verschillende goede voorbeelden uit de praktijk passeerden de revue en er was aandacht voor de psychologische aspecten die meespelen in openbare netheid. Fost Plus lichtte haar proactieve rol in de strijd tegen zwerfvuil toe. Studiedag zwerfvuil Indevuilbak organiseerde op 24 september een studiedag rond zwerfvuil. Meer dan 200 medewerkers van gemeenten en intercommunales woonden de lezingen bij en namen deel aan de praktijkgerichte workshops, onder meer rond een betere inzet van openbare vuilnisbakken of de aanpak van zwerfvuil op bedrijventerreinen. Ook het nieuwe subsidiestelsel voor zwerfvuil werd er toegelicht.

3 Fostpost nr 28 - december illegale inzameling Steeds meer illegale inzamelcircuits voor papier-karton De gestegen prijzen van papier-karton maken de inzameling ervan soms tot een lucratieve bezigheid. Fost Plus zag de afgelopen jaren het aantal illegale inzamelcircuits stelselmatig toenemen en pleit voor een nauwe samenwerking met verschillende partijen om het probleem aan te pakken. Parallelle inzamelingen kunnen de meest uiteenlopende vormen aannemen, van relatief onschuldig papierinzamelingen door jeugdbewegingen of zelfs particulieren tot volkomen illegaal, met onder meer georganiseerde bendes die de straten letterlijk leegroven. Het gebeurt steeds vaker dat de ophalers van de gemeente op de morgen van de inzameling tot de vaststelling komen dat het papier-karton al door anderen werd opgehaald, zegt Christof Delatter van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Leeggeroofde straten een steeds vaker voorkomend fenomeen. De diefstal van materialen is uiteraard geen nieuw fenomeen, zegt Alain Martens van Net Brussel. Denk maar aan de koperdiefstallen die de afgelopen jaren zo vaak in het nieuws kwamen. Maar doordat ook de prijzen van andere materialen hoge toppen scheren, verbreden georganiseerde bendes hun actieterrein. Ze leggen zich nu steeds vaker toe op textiel en papierkarton. Die materialen zijn relatief eenvoudig om in te zamelen en je raakt ze gemakkelijk kwijt. De vraag is groot en er is een dicht netwerk van recuperanten. Het zijn bovendien goed georganiseerde bendes in een bepaald geval hadden de inzamelaars zelfs een tweedehandse vrachtwagen op de kop kunnen tikken waarop nog het logo van een bekend afvalbedrijf prijkte. Dat maakte hen meteen ook minder verdacht als ze s nachts opgemerkt werden. De precieze omvang van de parallelle circuits is moeilijk in te schatten. De ingezamelde hoeveelheden papier-karton schommelen sowieso al heel sterk van maand tot maand door vakantieperiodes of weersomstandigheden, zegt Mik Van Gaever van Fost Plus. Op basis van vaststellingen in de praktijk en onze eigen inzamelcijfers gaan we ervan uit dat het vandaag al om verschillende duizenden tonnen per jaar gaat. De parallelle circuits stellen alle betrokken partijen gemeenten, intercommunales, afvalbedrijven en Fost Plus voor problemen. De inzameling van huishoudelijk afval is de juridische bevoegdheid van de gemeenten, die de taak hebben om de inzameling op hun grondgebied te organiseren, legt Christof Delatter uit. De inkomsten uit de materialen gebruiken ze om een kwaliteitsvolle inzameling te garanderen, ook van minder waardevolle materialen en voor inwoners die bijvoorbeeld op minder gemakkelijk bereikbare plaatsen wonen. De parallelle circuits ondermijnen de goede werking van het systeem en zullen onvermijdelijk leiden tot hogere kosten, ook voor de burger, vult Mik Van Gaever aan. Wanneer de materiaalprijzen hoog zijn, wil iedereen een graantje meepikken en verliezen de gemeenten de inkomsten waarop ze eigenlijk recht hebben. Wanneer de prijzen laag zijn, is niemand nog geïnteresseerd en blijven de gemeenten achter met de kosten van de inzameling. Daarnaast vormen de praktijken ook een oneerlijke concurrentie tegenover de afvalophalers die contracten hebben gesloten met de gemeenten, zegt Alain Martens. Inzamelaars die op eigen houtje werken, hebben geen vergunning en hoeven zich niets aan te trekken van veiligheidsvoorschriften of milieuwetgevingen. In veel gevallen betalen ze ook geen belastingen op hun inkomsten, geen sociale bijdragen en geen btw. Om het probleem van illegale inzamelcircuits aan te pakken, pleit Fost Plus voor een nauwe samenwerking tussen de verschillende betrokken partners. We kunnen het fenomeen enkel aanpakken als we samen aan hetzelfde zeel trekken, zegt Mik Van Gaever. Om te beginnen moeten we de georganiseerde diefstal in kaart kunnen brengen. We rekenen dan ook op de gemeenten en de intercommunales om zoveel mogelijk melding te maken van de diefstallen en het probleem de aandacht te geven die het verdient. Enkel met hun hulp kunnen we politie en parket voldoende stevige dossiers bezorgen. In een aantal gevallen, onder meer in Antwerpen, heeft deze aanpak al tot effectieve vervolging van de illegale inzamelingen geleid. Maar ook de recyclagebedrijven die het materiaal opkopen spelen een belangrijke rol. Sinds de koperdiefstallen zijn metaalhandelaars bijvoorbeeld verplicht om de verkopers te identificeren en mogen ze niet meer cash uitbetalen, zegt Christof Delatter. Als ook handelaars in andere materialen dit beginnen doen, wordt het voor de bendes veel moeilijker om een afzetmarkt te vinden. De parallelle inzamelingen knagen aan de inkomsten van gemeenten. De sterk gestegen prijzen voor papier-karton maken het tot een gegeerd materiaal.

4 4 Fostpost nr 28 - december 2013 biomimetisme In de natuur is er geen afval In de natuur bestaat er niet zoiets als afval, want alles wordt uiteindelijk een nieuwe grondstof. Bedrijven moeten hun processen herzien om hetzelfde te bereiken. Dat was de boodschap van Gauthier Chapelle, gastspreker op de Greener Packaging Awards. Gauthier Chapelle staat bekend als een van de grote voortrekkers van het zogenaamde biomimetisme. Daarbij laten we ons inspireren door processen in de natuur om duurzame oplossingen te ontwikkelen, zo legt hij uit. De term werd in 1997 gelanceerd door Janine Benyus in haar boek Biomimicry: Innovation Inspired by Nature. Gauthier Chapelle is vandaag Executive Director van Biomimicry Europe, het instituut dat biomimetisme promoot, en de oprichter van Greenloop, dat bedrijven helpt om het principe in de praktijk te brengen. Eigenlijk willen we komen tot de creatie van processen, producten of verpakkingen die geen afval meer veroorzaken, net als in de natuur. Alles wat overblijft na een bepaald proces moet met een minimum aan energieverbruik volledig gerecupereerd kunnen worden. Dat vergt in veel gevallen een volledige herziening van de productieprocessen. Bedrijven hebben bovendien geen tijd meer te verliezen, benadrukt Gauthier Chapelle. De koplopers in duurzame ontwikkeling zijn een grote voorsprong aan het nemen op de concurrentie. De voordelen zowel qua kosten als qua imago kunnen niet langer worden ontkend. Bovendien zal de steeds strenger wordende wetgeving bedrijven uiteindelijk toch verplichten om initiatieven te nemen. De natuur maakt verpakkingen die de mens inspireren. Foto: Julie Grégoire Gauthier Chapelle Executive Director Biomimicry Europe De natuur toont ons hoe we onze verpakkingen duurzamer kunnen maken. Een ei moet ervoor zorgen dat het embryo zich verder kan ontwikkelen tot het kuikentje. Daarvoor moet het zuurstof kunnen opnemen en afvalstoffen als koolstofgas kunnen afvoeren. De microporeuze structuur van de eierschaal, die uit calcium bestaat, maakt deze uitwisseling mogelijk. Tegelijk geniet het toekomstige kuikentje een voldoende stevige bescherming. Speciaal ontworpen plastic folies regelen de uitwisseling van zuurstof en CO 2 tussen het product en de buitenwereld. Deze verpakkingen worden onder meer gebruikt voor verse groenten en garanderen een optimale omgeving voor de producten. Daardoor kunnen de producten veel langer worden bewaard. Awards Greener Packaging Awards 2013 Op 18 november 2013 reikte Fost Plus voor de tweede keer de Greener Packaging Awards uit. Grote winnaars werden Colruyt en Procter & Gamble. Colruyt Gewichtsreductie, herbruikbare verpakking en vermijden van verspilling De Greener Packaging Awards zijn een gezamenlijk initiatief van Fost Plus, VAL-I-PAC en retailmagazine Gondola. De prijzen belonen bedrijven die uitzonderlijke inspanningen leveren om hun verpakkingen duurzamer te maken. Zowel huishoudelijke als industriële verpakkingen komen in aanmerking. Voor de editie van 2013 werden meer dan 60 kandidaturen ingediend. In elk van de vier categorieën Preventie, Herkomst van materialen, End-of-life en Productverspilling vermijden is er telkens een prijs voorzien voor een kmo en een grote onderneming. Er zijn ook speciale prijzen voor studenten en professionele designers. Dit jaar werden twee grote winnaars geselecteerd voor hun duurzame verpakkingsbeleid: Colruyt (industriële verpakkingen) en Procter & Gamble (huishoudelijke verpakkingen). Procter & Gamble Volumereductie en vermijden van verspilling Laboratoires Expanscience SA Gewichtsreductie Ephec Studentenprijs SCHÜTZ Benelux BV Herkomst materialen en end-of-life Meer info? U vindt alle informatie over de winnaars en de foto s van de prijsuitreiking op SICOS, L Oréal Herkomst materialen en end-of-life De winnende verpakkingen en de categorieën waarin ze genomineerd werden.

5 Fostpost nr 28 - december Preventpack Vernieuwde website voor Preventpack Bedrijven kunnen al jaren op terecht voor alle informatie over verpakkingspreventie en -optimalisatie. De website werd onlangs grondig vernieuwd. Naast een nieuwe look ging de aandacht ook naar nog meer gebruiksgemak. De informatie op de website werd verder aangevuld en is nu nog gemakkelijker te raadplegen. Zo is de navigatie opgebouwd rond de vier voornaamste behoeften van bedrijven die hun verpakkingen willen optimaliseren: informatie raadplegen, kennis verwerven, optimaliseren en communiceren. Op die manier vinden ze nog gemakkelijker de weg naar de juiste informatie. Daarnaast biedt de website heel wat bijkomende informatie rond verpakkingen en verpakkingsoptimalisatie. Zo vinden bedrijven er alle informatie over de Belgische en Europese wetgeving, de verschillende stappen voor ecodesign, de rol van verpakking, nieuwe trends, voorbeelden uit de praktijk en publicaties. Een nieuwe zoekfunctie helpt bovendien om snel en gemakkelijk de juiste informatie te vinden. Alles over verpakkingspreventie en -optimalisatie op één website. Lokale communicatieacties Grootscheepse PMD-campagne in Limburg Sorteerkennis op scherp De Afvalknaller, een nieuw mobiel sorteerspel van Fost Plus, maakte de afgelopen maanden furore op verschillende evenementen. Het concept is heel eenvoudig. Deelnemers moeten met behulp van een luchtdrukgeweer de juiste verpakking in het juiste doel mikken PMD, glas, papier-karton of restafval. IOK (regio Kempen) stelde de Afvalknaller al op tijdens Pennenzakkenrock en Horizon Net (regio Knokke-Heist) maakte er gebruik van tijdens hun jaarlijkse sensibiliseringscampagne. IDM (regio Durme-Moervaart) had dan weer de fandag van voetbalclub Sporting Lokeren in het vizier. Meer informatie? Mail naar fostplus@fostplus.be. Intercommunale Limburg.net organiseerde in de tweede helft van 2013 een grootscheepse campagne gericht op haar inwoners. Centraal stond de P van PMD. De campagne werd niet alleen via radio, televisie en kranten gevoerd, maar was ook in het straatbeeld aanwezig. Een mobiele infostand ging samen met een reporter de weg op, die voorbijgangers aan een korte sorteerquiz onderwierp. Een goed antwoord leverde uiteraard een leuke prijs op. Verder kleurden ook de bussen van De Lijn en de ophaalwagens van de intercommunale voor de gelegenheid blauw. En zelfs de stickers die de ophalers op de blauwe zakken kleefden stonden in het teken van de campagne. Efarmz Herbruikbare verpakking Budget- en milieuvriendelijk koken Fost Plus en een aantal Vlaamse intercommunales hebben een kookboekje uitgebracht voor studenten. Het verzamelt een reeks recepten waarmee ze met een beperkt budget een lekkere maaltijd op tafel kunnen toveren, van eenvoudige tapa s tot een uitgebreid diner. En uiteraard helpt het boekje de studenten ook om achteraf op te ruimen en correct te sorteren. Elke pagina bevat een sorteerwijzer voor de gebruikte ingrediënten en hun verpakking. Benieuwd? U kunt de recepten raadplegen op facebook.com/fostplus. Jam&Ry sprl Ontwerper Geen drankzakjes in de blauwe zak! Drankzakjes horen niet bij PMD Die populaire drankzakjes bevatten plastic én metaal, maar toch mogen ze niet bij PMD. Waarom? Omdat de samenstelling van deze verpakkingen te complex is voor een succesvolle recyclage. PMD staat enkel voor Plastic flessen en flacons, Metalen verpakkingen en Drankkartons. Snel geleerd, vlot gesorteerd! Een schat aan informatie, kant-en-klaar Intercommunales kunnen al een hele tijd bij Fost Plus terecht voor kanten-klare informatie over sorteren en recycleren. We hebben namelijk een reeks (korte) artikels ontwikkeld voor publicatie in gemeentelijke infobladen, milieukranten en andere media. Elk artikel behandelt een specifiek thema, meestal naar aanleiding van veelgestelde vragen of vaak voorkomende sorteerfouten. Ook iets voor uw gemeente of intercommunale? Mail naar fostplus@fostplus.be. Samen > Goed sorteren > Beter recycleren ALLBOX Network Vermijden van verspilling Glasbollen nemen het op tegen zwerfvuil Fost Plus en de intercommunale Intradel (regio Luik) hebben in de zomer van 2013 het videospelletje Raging Bulle gelanceerd. Daarin neemt een glasbol het op tegen het vuil dat zich opstapelt op de glasbolsites. De naam van het spelletje is geïnspireerd op Raging Bull, de film van Martin Scorsese waarin Robert de Niro de rol speelt van een bokser. Het spel is niet alleen leuk om te spelen, maar sensibiliseert inwoners ook rond het belang van netheid rond de glasbollen. Het kon onder meer worden gespeeld tijdens een aantal grote evenementen en op parkings van supermarkten.

6 6 Fostpost nr 28 - december 2013 sorteren op het werk De aparte vuilnisbakken voor PMD en restafval worden stilaan een vertrouwd beeld bij RTL Belgium. Sorteren op het werk in de praktijk Sinds 1 juli 2013 is sorteren verplicht voor alle bedrijven in Vlaanderen. Brussel volgt op 2 februari Maar hoe verloopt de invoering van de selectieve inzameling op de werkvloer? We vroegen het aan drie bedrijven. ICI Paris XL Sensibiliseren vraagt tijd Balta Group Net zo eenvoudig als thuis Voor ICI Paris XL was de invoering van de sorteerverplichting niet zo eenvoudig als het lijkt. De winkels zelf zetten hun blauwe zak al langer (twee)wekelijks buiten, maar op de hoofdzetel van het bedrijf werd nog niet gesorteerd. Alleen papier-karton zamelden Hanne Michielsen Preventieadviseur ICI Paris XL we apart in, al het andere afval kwam terecht bij het restafval, geeft preventieadviseur Hanne Michielsen toe. Ze merkte vooral dat sensibiliseren tijd vraagt. Je moet medewerkers verschillende keren informeren, je hebt affiches nodig, je moet opvolgen of de sorteerregels juist toegepast worden en je houdt iedereen het best op de hoogte over hoe het sorteren verloopt. Dat doe je niet alleen als het minder goed gaat, maar ook als alles loopt zoals het hoort. Verder kochten we nieuwe vuilnisbakken aan en gaven we ze een evidente en duidelijk zichtbare plaats in het bedrijf. ICI Paris XL koos ervoor om de nieuwe vuilnisbakken onder meer in de keukens te plaatsen. Daar is een afvoer voorzien. Medewerkers kunnen er hun verpakkingen gemakkelijk leegmaken, waardoor we in onze blauwe zakken geen halfvolle drankjes terugvinden, een vaak voorkomend probleem. Eens de sensibiliseringscampagne van start was gegaan, verliep de hele actie vlot. De reacties die ik kreeg waren allemaal positief, glimlacht Hanne Michielsen. Surf naar sorterenophetwerk.be. Je vindt er nuttige tips, voorbeelden van mails, gratis affiches. Balta Group sorteren we al langer, begint Wim Denecker, Bij Environmental Health and Safety Manager. Dat moet, want door de producten die we maken tapijt en vloerbekleding telt het bedrijf maar liefst 49 verschillende afvalstromen. Ook een deel van het PMD werd vroeger al gesorteerd. Zo kwamen blikjes bij het metaal terecht. Plastic en drankkartons gingen wel nog naar het restafval. Medewerkers overtuigen om PMD te sorteren, verliep vlot. De enige moeilijkheid voor onze eigen mensen bleken de plastic bekertjes, zegt Dieter Viaene, preventieadviseur en milieucoördinator van de Balta-site in Oudenaarde. Die kwamen in het begin vaak in de blauwe zak terecht. Maar met wat bijsturing via mail en overleg met de ploegbazen was dat probleem snel opgelost. Waar we wel nog geen ideale oplossing voor gevonden hebben, zijn de externe chauffeurs uit het buitenland, vervolgt Wim Denecker. Zij zijn helemaal niet vertrouwd met afval sorteren en gooien hun blikjes bij het restafval. Omdat ze vaak geen Nederlands begrijpen, loopt de communicatie daarover moeilijk. Daarom kijken we nu bepaalde zakken restafval extra na. De werknemers van Balta Group reageren alvast positief. Sorteren op het werk ligt in het verlengde van wat ik thuis doe. Die sorteerverplichting op het werk had al lang geleden ingevoerd mogen worden, wist een van hen te vertellen. Dieter Viaene, Preventieadviseur en milieucoördinator van de Balta-site in Oudenaarde Wim Denecker, Environmental Health and Safety Manager Balta Group Zorg voor een goede relatie met je afvalophaler. Eventuele problemen zijn op die manier gemakkelijker te bespreken.

7 Fostpost nr 28 - december RTL Belgium Sorteren als automatisme out of home De 650 medewerkers van RTL Belgium en de talloze bezoekers van de studio s produceren jaarlijks kg PMD. De invoering van de selectieve inzameling helpt ons dan ook om onze ecologische voetafdruk aanzienlijk te verkleinen, zegt Stéphane Geerts, directeur Algemene Diensten. RTL Belgium besteedde heel wat aandacht aan informatie en sensibilisering. We organiseren een keer per jaar een Green Day, die volledig gewijd wordt aan de milieu-initiatieven die we ondernemen. In 2011 stond de dag in het teken van afval sorteren. We legden uit waarom en hoe we de selectieve inzameling van PMD in ons bedrijf wilden invoeren. Als je wilt dat sorteren een automatisme wordt, moet je de drempel zo laag mogelijk maken, vervolgt Stéphane Geerts. Daarom voorzien we voldoende PMD-bakken, op zoveel mogelijk plaatsen. Sorteren mag geen extra moeite kosten. Goede en duidelijke instructies zijn eveneens belangrijk. Zo staat op alle bakken aangegeven dat plastic bekertjes niet bij het PMD horen, wat in het begin weleens voorkwam. RTL Belgium onderzoekt nu de mogelijkheid om het aantal vuilnisbakken voor restafval in de bureaus te verminderen. Omdat we nu sorteren, worden die bakken in veel gevallen overbodig. Bovendien voorkomen we dat medewerkers voor de gemakkelijkste oplossing kiezen en alles in dezelfde vuilnisbak gooien. Stéphane Geerts Directeur Algemene Diensten RTL Belgium Voorzie voldoende vuilnisbakjes voor PMD, zodat het medewerkers geen extra moeite kost om te sorteren. Ook in de 14 ADEPS-sportcentra in Wallonië wordt nu gesorteerd. Sporten en sorteren gaan hand in hand Sinds begin dit jaar wordt in alle BLOSO-centra gesorteerd. Een voorbeeld dat navolging krijgt, want ook ADEPS in Wallonië en de gemeentelijke sportcentra in Vlaanderen zijn gestart met de selectieve inzameling. Het Waalse Gewest gaf eerder dit jaar groen licht om de inzameling van PMD in te voeren in de veertien sportcentra van ADEPS, de Waalse tegenhanger van BLOSO. Negen centra zijn intussen al klaar hiermee. Spa en Mons gingen in de zomer al van start, Louvain-la-Neuve, Froidchapelle, Loverval, Seneffe, Jambes, Arlon en Chiny volgden in het najaar. In Vlaanderen vormde het BLOSO-project de aanleiding om de gemeentelijke sportcentra te overtuigen van het sorteren. Fost Plus werkt daarvoor samen met ISB, het Vlaams Instituut voor Sportbeheer en Recreatiebeleid, dat de gemeentelijke sportcentra overkoepelt. Verschillende gemeenten gingen al in op het aanbod en rustten hun sportcentra uit met de bestickerde afvalbakken voor gescheiden inzameling. Het BLOSO-project is ook in de media niet onopgemerkt voorbijgegaan. Het werd op 25 juni 2013 aan de Vlaamse pers voorgesteld, in aanwezigheid van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur. Met een heuse sorteerrace demonstreerde het nationale bobsleeteam samen met een aantal jonge topsporters nog even dat sporten en sorteren uitstekend samengaan. Fost Plus biedt gratis communicatiemateriaal Fost Plus helpt bedrijven bij de invoering van de sorteerverplichting. Zo bieden we gratis communicatiemateriaal om medewerkers te informeren, waaronder affiches en een sorteergids. Bedrijven kunnen het materiaal bestellen of meteen downloaden op www. sorterenophetwerk.be. Ze kunnen er ook terecht voor concrete tips en voorbeelden uit de praktijk. Maatwerk voor ziekenhuizen en VDAB Fost Plus ontwikkelde al heel wat communicatiemateriaal om de invoering van het sorteren in bedrijven en organisaties te ondersteunen. Voor een aantal specifieke doelgroepen en situaties leveren we ook maatwerk denk maar aan de projecten in samenwerking met de universiteiten en de luchthaven van Zaventem. Eerder dit jaar ontwikkelden we een reeks sensibiliserende affiches voor de patiënten en bezoekers van ziekenhuizen en rusthuizen. Ook in de 90 vestigingen en 66 competentiecentra van de VDAB verschenen specifieke affiches die medewerkers en cursisten ervan moeten overtuigen om hun PMD te sorteren.

8 8 Fostpost nr 28 - december 2013 EXPRA Samen voor een duurzame producentenverantwoordelijkheid Fost Plus stond eerder dit jaar aan de wieg van EXPRA (Extended Producer Responsibility Alliance). EXPRA verenigt 18 organisaties uit heel Europa die net als Fost Plus ijveren voor een duurzame evolutie van de producentenverantwoordelijkheid. De leden van EXPRA delen een gemeenschappelijke bezorgdheid, legt Joachim Quoden, managing director van EXPRA, uit. Ze zien een aantal evoluties die de goede werking van de producentenverantwoordelijkheid ook wel Extended Producer Responsibility of EPR ondermijnen. Nochtans heeft het systeem de afgelopen twee decennia uitstekende resultaten opgeleverd voor de recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval. Vandaag zijn al 18 organisaties lid van EXPRA. Het gaat stuk voor stuk om organisaties die net als Fost Plus dat in België doet een systeem beheren voor de inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval. Fost Plus neemt op dit moment de voorzittersrol waar. Alle leden van EXPRA scharen zich achter tien principes, die samen garant staan voor een duurzaam systeem van producentenverantwoordelijkheid in het belang van alle stakeholders producenten, overheden en burgers. De leden van EXPRA engageren zich onder meer om geen winstoogmerk na te streven, om te investeren in een kwalitatieve inzameling en recyclage voor alle burgers en om bedrijven te helpen om hun verpakkingen duurzamer te maken op een kostenefficiënte manier, zegt Joachim Quoden. Ze zijn er ook van overtuigd dat de systemen in handen moeten blijven van de producenten zelf en dus niet gerund mogen worden door afvaloperatoren of investeringsmaatschappijen. Ze pleiten bovendien voor een duidelijke toewijzing van verantwoordelijkheden binnen het systeem, waarbij elke partij een specifieke en afgebakende rol heeft. Daarnaast moeten de leden van EXPRA voldoen aan een aantal strikte voorwaarden. Zo moeten ze betrouwbare en transparante gegevens kunnen voorleggen over de materialen die ze inzamelen en verwerken. De leden van EXPRA wisselen onderling expertise en best practices uit, onder meer Joachim Quoden Managing director van EXPRA om hun inzamelsystemen te verbeteren in functie van lokale noden. Ze ijveren ook samen voor wetgevende initiatieven die een duurzaam beheer van verpakkingsmaterialen stimuleren. EXPRA wil ook werk maken van betrouwbare en vergelijkbare cijfers over de selectieve inzameling en recyclage van verpakkingsmaterialen in Europa. De nieuwe organisatie vormt overigens geen concurrentie voor PRO EUROPE, de overkoepelende vereniging van alle Groene Punt-organisaties in Europa. PRO EUROPE focust zich verder op zijn kernactiviteit de promotie en de bescherming van de gebruiksrechten voor het Groene Punt, benadrukt Joachim Quoden. De twee organisaties zijn dus perfect complementair. De meeste leden van EXPRA zijn en blijven dan ook lid van PRO EUROPE. Verschillende evoluties ondermijnen de goede werking van ons model. groene punt Lichte daling voor Groene Punt-tarieven in 2014 De Groene Punt-tarieven voor 2014 vertonen opnieuw een lichte daling tegenover De totale ledenbijdrage daalt met 1%. Reden hiervoor zijn de hoge materiaalprijzen. De Groene Punt-tarieven worden jaarlijks vastgelegd door Fost Plus en zijn bepalend voor de bijdrage die de leden betalen voor de verpakkingen die ze op de markt brengen. De berekening is gebaseerd op de gebudgetteerde kosten voor de inzameling en sortering van de verpakkingen enerzijds en de verwachte opbrengsten uit de verkoop van de materialen anderzijds. Het verschil tussen de twee wordt via de Groene Punt-tarieven gefinancierd door de leden. De materiaalprijzen zitten al een paar jaar op een historisch hoog niveau, wat leidde tot een flinke daling van de Groene Punt-tarieven voor zowat alle materialen. Ook in 2014 dalen de tarieven nog licht. De totale ledenbijdrage wordt gebudgetteerd op 60,5 miljoen euro, een daling van 1% tegenover Op de tabel hieronder kunt u de Groene Punt-tarieven voor alle materialen raadplegen. EUR/T Mio EUR De gemiddelde materiaalprijzen zijn in 2013 net als in 2012 vrij stabiel gebleven. Bovendien bevinden deze prijzen zich nog steeds op een zeer hoog niveau, wat aangeeft dat de waarde van gerecycleerde materialen gehandhaafd blijft Evolutie van de gemiddelde materiaalprijzen Bijdrage van de leden De Groene Punt-tarieven zijn de afgelopen jaren sterk gedaald. Uw mening interesseert ons! Uw mening is belangrijk om Fostpost verder te verbeteren. Gelieve ons te laten weten welke artikels u bijzonder interesseren of waarover u in een volgend nummer graag meer wenst te lezen. Wilt u reageren op een artikel, of hebt u vragen of suggesties, speel ze dan door aan de redactie (zie gegevens hieronder). Dank voor uw medewerking! Fostpost is het informatieblad voor de gemeenten, de intercommunales, de afvaloperatoren en de recycleurs, uitgegeven door Fost Plus, erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval. Overname van artikels of gedeelten daaruit is toegestaan mits vermelding van de bron. Redactie: Fost Plus vzw Olympiadenlaan Brussel T F fostplus@fostplus.be Vormgeving: Head Office Verantwoordelijke uitgever: Johan Goossens Fostpost werd gedrukt op gerecycleerd papier.

Partner. Sorteren op het werk, ook bij Ici Paris XL. Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2013

Partner. Sorteren op het werk, ook bij Ici Paris XL. Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2013 Partner 54 Halfjaarlijks informatiemagazine voor Fost Plus-leden / december 2013 Helpdesk Hoe kunnen wij u helpen? Biomimetisme In de natuur is er geen afval Sorteren op het werk, ook bij Ici Paris XL

Nadere informatie

Verloop. Quiz. Rollenspel. Debat. U kunt verschillende werkvormen kiezen:

Verloop. Quiz. Rollenspel. Debat. U kunt verschillende werkvormen kiezen: Da' s proper Wat is Da s proper!? Da s proper! is een educatieve workshop voor leerlingen uit het middelbaar onderwijs. De workshop maakt hen bewust van afvalbeheer, zwerfvuil en duurzame consumptie en

Nadere informatie

LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL

LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL Kinderen bewust leren omgaan met afval Leren Afval Beheren Op school (LABO) is een educatieve workshop die leerlingen uit de tweede en derde

Nadere informatie

Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten

Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Wat is er aan de hand in Viesvuilland? is een educatieve workshop op maat van de allerkleinsten,

Nadere informatie

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen

Nadere informatie

Tarieven Europa: staffel 1

Tarieven Europa: staffel 1 Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan

Nadere informatie

Het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval in België

Het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval in België Het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval in België Context Verpakkingsafval: het topje van de ijsberg 4500 kg/inw./jaar 450 kg/inw./jaar 75 kg/inw./jaar Afval Huishoudelijk afval Huishoudelijk verpakkingsafval

Nadere informatie

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd

Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Persmededeling JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Dinsdag 13 november 2012 Vlaamse bedrijven produceren minder afval en sorteren voortaan ook pmd Vlaams minister van Leefmilieu

Nadere informatie

#BeActive Reglement ondersteuning clubs in het kader van Europese uitwisseling

#BeActive Reglement ondersteuning clubs in het kader van Europese uitwisseling #BeActive Reglement ondersteuning clubs in het kader van Europese uitwisseling Artikel 1: Situering De Europese Week van de Sport is een initiatief van de Europese Commissie om sport en lichaamsbeweging

Nadere informatie

Onze VAL-I-PAC missie...

Onze VAL-I-PAC missie... Onze VAL-I-PAC missie... ... uw kopzorgen wegnemen. Waarom doet uw bedrijf een beroep op de diensten van VAL-I-PAC? Uw bedrijf is aangesloten bij VAL-I-PAC omdat u verpakkingsverantwoordelijke bent. Kortweg

Nadere informatie

Visuele controle van de blauwe PMD-zakken

Visuele controle van de blauwe PMD-zakken Visuele controle van de blauwe PMD-zakken Gids voor de evaluatie van de kwaliteit Samen Goed sorteren Beter recycleren pagina 1 Waarom deze gids? Deze gids is bedoeld voor iedereen die controles moet

Nadere informatie

Tarieven Europa: staffel 1

Tarieven Europa: staffel 1 Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan

Nadere informatie

ECC-Net: Travel app. Een nieuwe mobiele applicatie voor de Europese consument bij zijn reizen in het buitenland. Informatieblad app - ECC-Net: Travel

ECC-Net: Travel app. Een nieuwe mobiele applicatie voor de Europese consument bij zijn reizen in het buitenland. Informatieblad app - ECC-Net: Travel 1 ECC-Net: Travel app Een nieuwe mobiele applicatie voor de Europese consument bij zijn reizen in het buitenland Een gezamenlijk project van het Netwerk van Europese Consumentencentra Naam van de APP ECC-Net:

Nadere informatie

HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN!

HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN! HET STARTFORFAIT U SORTEERT UW KARTONAFVAL? WIJ STEUNEN U HIERIN! Versie 2015 Afval is, zowel in uw sector als in een andere, een onvermijdelijk gevolg van de economische activiteit. Een gevolg dat echter

Nadere informatie

VVSG Raad van Bestuur van 6 mei 2015

VVSG Raad van Bestuur van 6 mei 2015 Inzameling van verpakkingsafval RVB 2015_32 Overzicht van een aantal recente evoluties Dit document werd goedgekeurd op Het betreft VVSG Raad van Bestuur van 6 mei 2015 een overzicht van heel wat evoluties

Nadere informatie

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018

Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak. 3 mei 2018 Van de Plastics Strategy op EU niveau tot de uitbreiding van de blauwe zak 3 mei 2018 Wat is er gaande rond plastics? EU: Circulaire economie met wetgevend pakket EU: Plastics Strategy BE: Uitbreiding

Nadere informatie

PREMIES VOOR UW VERPAKKINGS- AFVAL, INTERESSE?

PREMIES VOOR UW VERPAKKINGS- AFVAL, INTERESSE? PREMIES VOOR UW VERPAKKINGS- AFVAL, INTERESSE? WEET U DAT UW VERPAKKINGSAFVAL GELD WAARD IS? TE MOOI OM WAAR TE ZIJN? LEES SNEL VERDER! Afval is in vele sectoren een onvermijdelijk gevolg van de economische

Nadere informatie

Scorebord van de interne markt

Scorebord van de interne markt Scorebord van de interne markt Prestaties per lidstaat België (Verslagperiode: 2015) Omzetting van wetgeving Omzettingsachterstand: 1,1% (laatste verslag: 0,8%) voor het eerst sinds mei 2014 weer in de

Nadere informatie

WIST U DAT U PREMIES KAN KRIJGEN VOOR VERPAKKINGS- AFVAL?

WIST U DAT U PREMIES KAN KRIJGEN VOOR VERPAKKINGS- AFVAL? WIST U DAT U PREMIES KAN KRIJGEN VOOR VERPAKKINGS- AFVAL? WEET U DAT UW VERPAKKINGSAFVAL GELD WAARD IS? TE MOOI OM WAAR TE ZIJN? LEES SNEL VERDER! Afval is in vele sectoren een onvermijdelijk gevolg van

Nadere informatie

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling

De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling De selectieve fracties bij ondergrondse inzameling Studiedag VVSG 11.3.2014 - Afval gaat ondergronds Presentaties : http://tinyurl.com/po8purh Fost Plus Erkend organisme voor huishoudelijk verpakkingsafval

Nadere informatie

Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette

Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette Gescheiden inzameling van papierafval, PMD-afval en huishoudelijk glasafval op de campus Jette Dienst Milieucoördinatie, 19 januari 2009 Vanaf 2009 worden op campus Jette volgende afvalfracties gescheiden

Nadere informatie

De verandering zit vanbinnen.

De verandering zit vanbinnen. De verandering zit vanbinnen. NIEUW JUNI VANAF Belangrijk bericht voor de inwoners Binnenkort kan u nog meer sorteren in de blauwe zak. Vroeger was het neen, nu is het ja. Vroeger was het neen, nu is het

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

De overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het. bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil

De overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het. bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil RVB 2016_14 Overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en het bedrijfsleven over de aanpak van zwerfvuil Standpunt Raad van Bestuur VVSG Dit document is bestemd voor Het betreft Gewenste beslissing van de RVB

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 18 mei 2017 (OR. en) 9438/17 ADD 1 MAP 12 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 17 mei 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretaris-generaal van

Nadere informatie

"Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I

Culturele Hoofdstad van Europa voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I P5_TA(2004)0361 "Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad

Nadere informatie

POM West-Vlaanderen 27 april 2017

POM West-Vlaanderen 27 april 2017 POM West-Vlaanderen 27 april 2017 Wat zijn de recyclagedoelstellingen inzake verpakkingsafval voor België? Wanneer ben je als bedrijf onderworpen aan de terugnameplicht voor verpakkingen? Ing. Linda Vanden

Nadere informatie

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking

Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking Opties voor een vernieuwd verpakkingenbeleid Krachtlijnen eindverwerking John Wante Vlaams parlement, 17 april 2018 Uitdagingen en knelpunten Toename wegwerpverpakkingen, vooral plastic nietdrankverpakkingen

Nadere informatie

Gezondheid: uw Europese ziekteverzekeringskaart altijd mee op vakantie?

Gezondheid: uw Europese ziekteverzekeringskaart altijd mee op vakantie? MEMO/11/406 Brussel, 16 juni 2011 Gezondheid: uw Europese ziekteverzekeringskaart altijd mee op vakantie? Vakantie verwacht het onverwachte. Gaat u binnenkort op reis in de EU of naar IJsland, Liechtenstein,

Nadere informatie

Europeanen sluiten nieuwe betaalmethodes in de armen: goed nieuws voor mobiele betalingen

Europeanen sluiten nieuwe betaalmethodes in de armen: goed nieuws voor mobiele betalingen P E R S B E R I C H T Europeanen sluiten nieuwe betaalmethodes in de armen: goed nieuws voor mobiele betalingen Het aantal Europeanen dat regelmatig gebruikmaakt van een mobiel apparaat voor betalingen

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 VOORSTEL van: de Europese Commissie d.d.: 18 november 2003

Nadere informatie

Net Brussel. Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal. Oktober 2010

Net Brussel. Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal. Oktober 2010 Net Brussel Afval sorteren in de onderneming : Principes en sensibiliseringsmateriaal Oktober 2010 Programma I. Het Agentschap Net Brussel II. Afval sorteren III. Sorteren in de onderneming IV. Het niet-gesorteerd

Nadere informatie

Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden in de EU nog nooit zo laag - Europa maakt nu ook werk van een strategie voor gewonden in het verkeer

Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden in de EU nog nooit zo laag - Europa maakt nu ook werk van een strategie voor gewonden in het verkeer EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 19 maart 2013 Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden in de EU nog nooit zo laag - Europa maakt nu ook werk van een strategie voor gewonden in het verkeer Het aantal

Nadere informatie

2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein

2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein Behorend bij raadsinformatieavond 8 januari 2015 Toelichting op de gebruikte termen vindt u aan het einde van dit document 2015-153 Scenario 1: Geen nieuwe

Nadere informatie

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? 6 november 2017 GroenLinks Stichtse Vecht is al jaren een warm voorstander van omgekeerd inzamelen. Wat is dat eigenlijk en wat zijn

Nadere informatie

Arbeidsmarkt allochtonen

Arbeidsmarkt allochtonen Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal

Nadere informatie

ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010

ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010 ALGEMENE DIRECTIE STATISTIEK EN ECONOMISCHE INFORMATIE PERSBERICHT 26 november 2010 Meer personen op de arbeidsmarkt in de eerste helft van 2010. - Nieuwe cijfers Enquête naar de Arbeidskrachten, 2 de

Nadere informatie

Toerisme in Cijfers Tourism in Figures. Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016

Toerisme in Cijfers Tourism in Figures. Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016 2016 Toerisme in Cijfers Tourism in Figures XL Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016 Juli 2017 AANTAL AANKOMSTEN PER MAAND, 2016 Tabel P. Table NUMBER OF ARRIVALS BY MONTH,

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz)

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Lees ter voorbereiding de volgende teksten en bekijk de vragen en antwoorden van de quiz. De juiste antwoorden zijn vetgedrukt. Wat wil en doet

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief EU-burgers kunnen de EU binnenkort vragen nieuwe wetgeving in te voeren indien zij daarvoor een miljoen handtekeningen kunnen verzamelen. Dit nieuwe instrument

Nadere informatie

Geachte meneer, mevrouw,

Geachte meneer, mevrouw, Informatiemap 2018 Geachte meneer, mevrouw, Hierbij ontvangt u de informatie en prijzen map voor 2018 Hierin vindt u : Onze standaard service Onze mogelijkheden Verpakking voorschriften Prijzen voor: o

Nadere informatie

Scorebord van de interne markt

Scorebord van de interne markt Scorebord van de interne markt Prestaties per lidstaat Nederland (Verslagperiode: 2015) Omzetting van wetgeving Omzettingsachterstand: 0,6 % (laatste verslag: 0,6%) stabiel, nog steeds beter dan het EU-gemiddelde

Nadere informatie

Athlon Mobility Card Getting started!

Athlon Mobility Card Getting started! Athlon Mobility Card Getting started! Proficiat! Proficiat met uw Athlon Mobility Card. Hier leest u hoe u deze kunt activeren en ten volle kunt benutten. 1. Kies uw wachtwoord en pincode 2. Activatie

Nadere informatie

DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen. Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde

DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen. Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde www.uhasselt.be/verkeerskunde Algemene situatie Wereldwijd: ± 1 milj. verkeersdoden/jaar 11

Nadere informatie

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Zaterdag 22 september 2012

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Zaterdag 22 september 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Zaterdag 22 september 2012 Inhuldiging speelplein Adegem World Cleanup Day Geachte burgemeester (Johan De Roo), Geachte

Nadere informatie

Autodiefstal Diefstal uit auto Diefstal van motor Fietsendiefstal Inbraak

Autodiefstal Diefstal uit auto Diefstal van motor Fietsendiefstal Inbraak Bijlage 4 621 Tabellen bij hoofdstuk 9 Tabel 9.1 Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten) Autodiefstal Diefstal uit auto Diefstal van motor Fietsendiefstal Inbraak

Nadere informatie

Bizz Flex en Bizz Flex+

Bizz Flex en Bizz Flex+ Vorige tarieven Bizz Flex en Bizz Flex+ Bizz Fusion Bizz Happy Work en Max Bizz Mobile, Bizz Mobile+ en Bizz Mobile XL Bizz Mobile No Limit Bizz Mobile Team, Bizz Mobile Team+ en Bizz Mobile Team XL Bizz

Nadere informatie

een net feest, sport of ander festijn? dan moet je bij de evenementencontainer zijn.

een net feest, sport of ander festijn? dan moet je bij de evenementencontainer zijn. MIROM Roeselare, Oostnieuwkerksesteenweg 121, 8800 Roeselare. Tel: 051/26 03 50 of e-mail: info@mirom.be een net feest, sport of ander festijn? dan moet je bij de evenementencontainer zijn. Enkele definities:

Nadere informatie

2.2. EUROPESE UNIE Droogte remt groei melkaanvoer af. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 18/17

2.2. EUROPESE UNIE Droogte remt groei melkaanvoer af. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 18/17 2.2. EUROPESE UNIE 2.2.1. Droogte remt groei melkaanvoer af Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) 2005 2015 2017 2018 % 18/17 België 3 022 3 988 4 025 4 190 4,1 Denemarken 4 451 5 278 5

Nadere informatie

Inloggen op het Eduroam wireless netwerk

Inloggen op het Eduroam wireless netwerk Inloggen op het Eduroam wireless netwerk Inhoud Wat is Eduroam?... 3 Internationaal... 3 Eduroam op Nyenrode... 4 Eduroam instellen op jouw apparaat... 5 IPhone (IOS7 en hoger)... 6 Ipad (IOS7 en hoger)...

Nadere informatie

inzamelen, sorteren en recycleren

inzamelen, sorteren en recycleren Alles wat u moet weten over inzamelen, sorteren en recycleren van huishoudelijk verpakkingsafval Samen Goed sorteren Beter recycleren Correct sorteren, we hebben er alles bij te winnen... De Belgen staan

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in november 2015

De arbeidsmarkt in november 2015 De arbeidsmarkt in november 2015 Datum: 7 december 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche november 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we

Nadere informatie

DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN

DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN DE HERSCHIKTE EOR RICHTLIJN EOR reglementering : drie wettelijke documenten de richtlijnen 1994/45 en 2009/38 de omzetting in nationale wetgeving uw akkoord 2 2009/38? akkoorden getekend na 5.06.2011 ongewijzigde

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in oktober 2015

De arbeidsmarkt in oktober 2015 De arbeidsmarkt in oktober 2015 Datum: 9 november 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche oktober 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018.

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018. Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I Uitgave in de Nederlandse taal Wetgeving 61e jaargang 2 juli 2018 Inhoud II Niet-wetgevingshandelingen BESLUITEN Besluit (EU) 2018/937 van de Europese Raad van

Nadere informatie

Dienst Voogdij. Hoe zal deze dienst je helpen?

Dienst Voogdij. Hoe zal deze dienst je helpen? Dienst Voogdij Hoe zal deze dienst je helpen? Aankomst in België Je bent nog geen 18 en in België aangekomen zonder je vader of moeder. Je zoekt hulp of opvang, of je werd door de politie onderschept.

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in april 2015

De arbeidsmarkt in april 2015 De arbeidsmarkt in april 2015 Datum: 12 mei 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche april 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat Antwerpen

Nadere informatie

MBO afgedankte batterijen en accu s

MBO afgedankte batterijen en accu s Briefadvies MBO afgedankte batterijen en accu s Advies over de startnota MBO afgedankte batterijen en accu s Datum van goedkeuring 11 maart 2015 Volgnummer 2015 005 Coördinator + e-mailadres Co-auteur

Nadere informatie

Praktische gids voor de

Praktische gids voor de Praktische gids voor de VERPAKKINGSVERANTWOORDELIJKEN INHOUD INLEIDING: DE WET 2 1. Is de wetgeving van toepassing op uw bedrijf? 3 3 types verpakkingsverantwoordelijken 2. wat zijn De verplichtingen?

Nadere informatie

Onderzoek gunstige prijsligging.

Onderzoek gunstige prijsligging. Onderzoek gunstige prijsligging. BMW 3 Serie Model 320D. 22 Eu-Lidstaten. Jordy Reijers Marketing/Onderzoek P van. Prijs 1 Inhoud Opgave Onderzoek informatie over Eu landen Welke landen hanteren de euro?

Nadere informatie

Examen economie thema 2 deel 1 Theorie thema 2: Produceren voor de wereldmarkt

Examen economie thema 2 deel 1 Theorie thema 2: Produceren voor de wereldmarkt Examen economie thema 2 deel 1 Theorie thema 2: Produceren voor de wereldmarkt Door: F. De Smyter en P. Holvoet 1. Geef een correcte omschrijving van de volgende economische begrippen: a) Globalisering:.

Nadere informatie

Student Positive Awards Document voor partnerschap

Student Positive Awards Document voor partnerschap Student Positive Awards Document voor partnerschap Een innovatief project, Een manier om te veranderen, Een uitreiking die jaarlijks 40.000 studenten bereikt Een initiatief van Meneer, Mevrouw Hieronder

Nadere informatie

Persdossier. Fost Plus in enkele woorden

Persdossier. Fost Plus in enkele woorden Fost Plus in enkele woorden Fost Plus is een vzw, opgericht in 1994, die instaat voor de promotie, de coördinatie en de financiering van selectieve ophaling, het sorteren en recycleren van huishoudelijke

Nadere informatie

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,

Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren, Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,

Nadere informatie

Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes

Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes Zwerfvuil & Verbod op plastic zakjes Wie is waarvoor verantwoordelijk? Theorie: Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid In beginsel verantwoordelijkheid producent Bij retailers voor huismerken & import

Nadere informatie

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014

REGIONS FOR R4R RECYCLING. Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 REGIONS FOR R4R RECYCLING Janna Vandecruys OVAM 03/06/2014 R4R = INTERREG IV C project Interregionale samenwerking binnen Europa Uitwisseling van ervaringen Doel: effectiviteit regionale beleid verbeteren

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Vrijdag 16 april 2010 Bezoek Deceuninck (Hooglede-Gits) - duurzaam materialenbeheer Geachte aanwezigen, Dames en heren,

Nadere informatie

INHOUD. 1. Inleiding 5

INHOUD. 1. Inleiding 5 2 INHOUD 1. Inleiding 5 2. SWOT-Analyse De Recyclemanager 6 2.1 Algemene SWOT-Analyse 6 2.2 Kleding & Textiel SWOT-Analyse 9 2.3 Confrontatie 11 2.4 Verbeteringen 12 3. Voorstel Kleding Recycling Website

Nadere informatie

Bedrijfsmatige verpakkingen

Bedrijfsmatige verpakkingen Bedrijfsmatige verpakkingen In orde met de wetgeving? Premies : hoe en voor wie? Karel Gemmeke EEN PAK VAN UW HART Inhoudstafel 1. Het wettelijk kader 2. De VAL-I-PAC oplossing 3. De financiële incentives

Nadere informatie

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1 Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) Interinstitutionele dossiers: 2017/0900 (E) 2013/0900 (E) EUCO 7/1/18 REV 1 INST 92 POLGEN 23 CO EUR 8 RECHTSHANDELINGEN Betreft: BESLUIT VAN DE EUROPESE RAAD

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in mei 2015

De arbeidsmarkt in mei 2015 De arbeidsmarkt in mei 2015 Datum: 11 juni 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche mei 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat Antwerpen

Nadere informatie

Bijlage B4. Werken aan de start. Freek Bucx

Bijlage B4. Werken aan de start. Freek Bucx Bijlage B4 Werken aan de start Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 5 Tabel B4.3... 6 Tabel B4.4... 7 Tabel B4.5... 8 Tabel B4.6... 9 Tabel B4.7... 10 Tabel B4.8... 11 Tabel B4.9... 12 Tabel

Nadere informatie

Tarief voor de doorgifte via de kabel van prestaties van uitvoerende kunstenaars verschuldigd door de kabelmaatschappijen... Tarieffiche

Tarief voor de doorgifte via de kabel van prestaties van uitvoerende kunstenaars verschuldigd door de kabelmaatschappijen... Tarieffiche Tarief voor de doorgifte via de kabel van prestaties van uitvoerende kunstenaars verschuldigd door de kabelmaatschappijen... Tarieffiche 2019-2021 I. Toepasselijke tarieven Het tarief dat een kabelmaatschappij

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in maart 2015

De arbeidsmarkt in maart 2015 De arbeidsmarkt in maart 2015 Datum: 9 april 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche maart 2015 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat Antwerpen

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.6.2011 COM(2011) 352 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Tweede

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Informatie voor grensarbeiders

Inhoudsopgave. Informatie voor grensarbeiders Inhoudsopgave WERKEN IN TWEE LANDEN 2 Wonen in Nederland en werken buiten Nederland Waar verzekerd bij werken in twee landen Voorkom dubbele premiebetaling Werkgevers- en werknemersverklaring DE PROCEDURE

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in mei 2017

De arbeidsmarkt in mei 2017 De arbeidsmarkt in mei 2017 Datum: 6 juni 2017 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche mei 2017 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat 1. Antwerpen

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in april 2017

De arbeidsmarkt in april 2017 De arbeidsmarkt in april 2017 Datum: 10 mei 2017 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche april 2017 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat 1. Antwerpen

Nadere informatie

Tabellen bij hoofdstuk 10. Tabel 10.1 Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten); onveiligheidsgevoelens

Tabellen bij hoofdstuk 10. Tabel 10.1 Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten); onveiligheidsgevoelens 508 Criminaliteit en rechtshandhaving 2009 Tabellen bij hoofdstuk 10 Tabel 10.1 Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten); onveiligheidsgevoelens 1999 2004 1999

Nadere informatie

Wonen (en werken) in Nederland voor EU-burgers

Wonen (en werken) in Nederland voor EU-burgers Wonen (en werken) in Nederland voor EU-burgers Wilt u wonen (en werken) in Nederland? EU-burgers hebben in de meeste gevallen geen verblijfsdocument of tewerkstellingsvergunning nodig. In deze publicatie

Nadere informatie

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi

Vacature bij de OVAM. 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Vacature bij de OVAM 2 beleidsmedewerkers Vlaamse partners Vlaanderen Mooi Afdeling: Team: Niveau: Graad: Contract: Standplaats: Afval- en Materialenbeheer (AMB) Vlaanderen Mooi Niveau A Adjunct van de

Nadere informatie

Binnen EU bellen, sms en en surfen aan nationaal tarief

Binnen EU bellen, sms en en surfen aan nationaal tarief Binnen EU bellen, sms en en surfen aan nationaal tarief Naar aanleiding van een Europese maatregel, worden ook bij Orange vanaf 11 juni 2017 de kosten voor mobiele roaming in de EU afgeschaft. Dit betekent

Nadere informatie

Europese octrooiaanvragen

Europese octrooiaanvragen Vereenigde Octrooibureaux N.V. Johan de Wittlaan 7 2517 JR Postbus 87930 2508 DH Den Haag Telefoon 070 416 67 11 Telefax 070 416 67 99 patent@vereenigde.com trademark@vereenigde.com legal@vereenigde.com

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in december 2014

De arbeidsmarkt in december 2014 De arbeidsmarkt in december 2014 Datum: 14 januari 2015 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Werk en Economie Betreft: Arbeidsmarktfiche december 2014 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

Roaming-prijzen: naar huis bellen wordt opnieuw goedkoper - maar internationaal sms en (nog) niet

Roaming-prijzen: naar huis bellen wordt opnieuw goedkoper - maar internationaal sms en (nog) niet IP/08/1276 Brussel, 28 augustus 2008 Roaming-prijzen: naar huis bellen wordt opnieuw goedkoper - maar internationaal sms en (nog) niet Op 30 augustus wordt bellen op reis in de EU goedkoper. Het prijsplafond

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in augustus 2017

De arbeidsmarkt in augustus 2017 De arbeidsmarkt in augustus 2017 Datum: 7 september 2017 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche augustus 2017 In deze arbeidsmarktfiche zien we

Nadere informatie

Het nieuwe Vlaamse afvalplan Uw lokaal afvalbeheer mee met zijn tijd?

Het nieuwe Vlaamse afvalplan Uw lokaal afvalbeheer mee met zijn tijd? Het nieuwe Vlaamse afvalplan Uw lokaal afvalbeheer mee met zijn tijd? Ronde van Vlaanderen VVSG Wat is het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen en Gelijkaardig Bedrijfsafval Geldt als uitvoeringsbesluit

Nadere informatie

Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten); onveiligheidsgevoelens

Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten); onveiligheidsgevoelens Bijlage 4 587 Tabellen bij hoofdstuk 11 Tabel 11.1 Aantal ondervonden misdrijven per land en naar type delict (per 100 respondenten); onveiligheidsgevoelens Autodiefstal Diefstal uit auto Diefstal van

Nadere informatie

ECONOMIE. Begrippenlijst H7 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

ECONOMIE. Begrippenlijst H7 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H7 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 7 Europese grenzen? Paragraaf 7.1 Wat

Nadere informatie

Enquête over e-facturering bij overheidsopdrachten

Enquête over e-facturering bij overheidsopdrachten Enquête over e-facturering bij overheidsopdrachten Vragen met een sterretje * zijn verplicht. Identificatie van de respondent U beantwoordt deze vragenlijst als: * Beleidsmaker (nationaal/regionaal/lokaal)

Nadere informatie

AEG deel 3 Naam:. Klas:.

AEG deel 3 Naam:. Klas:. AEG deel 3 Naam:. Klas:. 1-Video Grensverleggend Europa; Het moet van Brussel. a-in welke Europese stad staat Jan Jaap v.d. Wal? b-beschrijf in het kort waarom een betere Europese samenwerking nodig was.

Nadere informatie

De arbeidsmarkt in juli 2014

De arbeidsmarkt in juli 2014 De arbeidsmarkt in juli 2014 Datum: 13 augustus 2014 Van: Stad Antwerpen Ondernemen & stadsmarketing Werk en Economie Betreft: Arbeidsmarktfiche juli 2014 In deze arbeidsmarktfiche zien we 1. dat Antwerpen

Nadere informatie

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep.

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep. Meander Samenvatting groep 7 Thema 2 Om ons heen Samenvatting Landschappen Landschappen in Europa zijn heel verschillend. Nederland is een heel vlak land. Frankrijk is een land met heuvels en bergen. Zweden

Nadere informatie

nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen

nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 571 van LYDIA PEETERS datum: 18 april 2017 aan JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW Appel- en perenteelt - Interventievergoedingen Ten gevolge van de

Nadere informatie

Bijlage B4. Eerste treden op de arbeidsmarkt. Freek Bucx

Bijlage B4. Eerste treden op de arbeidsmarkt. Freek Bucx Bijlage B4 Eerste treden op de arbeidsmarkt Freek Bucx Inhoud Tabel B4.1... 3 Tabel B4.2... 4 Tabel B4.3... 5 Tabel B4.4... 6 Tabel B4.5... 7 Tabel B4.6... 8 Bijlage B4 Eerste treden op de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Openbare raadpleging over de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU

Openbare raadpleging over de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU Openbare raadpleging over de coördinatie van de sociale zekerheid in de EU Velden met een zijn verplicht. I. Gezinsuitkeringen CONTEXT: Gezinsuitkeringen worden over het algemeen uit de belastingen gefinancierd

Nadere informatie