Rvs Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio HM. 8 juni 2015 Pagina 1 van 5

Transcriptie

1 Raadsavond : 8 juni 2015 Agendapunt : Registratienummer : Portefeuillehouder(s) : K. M. van der Velde-Menting Opsteller : T. Janssen tjanssen@kaagenbraassem.nl Telefoon : (071) Onderwerp: Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Hollands Midden Beslispunten: Vaststellen raadsvoorstel, waarin wordt voorgesteld: 1. het bestuur van de veiligheidsregio te verzoeken om zich bij de prioritering voor het Regionaal Beleidsplan vooral te richten op de risico s met een hogere impact en een hogere waarschijnlijkheid; 2. het bestuur van de veiligheidsregio verzoeken zich verder te focussen op de risico s luchtvaartongevallen, incidenten in tunnels (HSL). Publiekssamenvatting Het concept Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Hollands Midden geeft inzicht in de risico s die zich in de regio Hollands Midden kunnen voordoen en de mogelijke impact die die kunnen hebben. Op basis van de risicoanalyse besluit het bestuur van de veiligheidsregio welke risico s (extra) inspanningen vragen. Aan de gemeenteraad wordt gevraagd aan te geven op welke specifieke risico s de veiligheidsregio en haar partners zich de komende jaren moet richten. Deze wensen worden meegenomen in het regionaal beleidsplan van de veiligheidsregio. Dit beleidsplan biedt een strategisch beleidskader voor een periode van vier jaar en geeft richting aan de inspanningen van de veiligheidsregio en beschrijft de te behalen prestaties. Inleiding De Veiligheidsregio Hollands Midden heeft een concept Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Hollands Midden opgesteld. Aan de raad wordt gevraagd aan te geven op welke risico s de veiligheidsregio zich de komende jaren moet richten. Deze wensen worden meegenomen in het regionaal beleidsplan van de veiligheidsregio. Beoogd resultaat Het regionaal risicoprofiel heeft tot doel inzicht te krijgen in de risico s die binnen de veiligheidsregio bestaan. Op basis van dit inzicht kan het bestuur van de veiligheidsregio strategisch beleid voeren om de aanwezige risico s te voorkomen en te beperken en om de crisisorganisatie op specifieke risico s voor te bereiden. Kader De Wet veiligheidsregio s (Wvr) schrijft voor dat het Algemeen Bestuur van de veiligheidsregio het risicoprofiel vaststelt na overleg met de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten (artikel 15, lid 3 Wvr). 8 juni 2015 Pagina 1 van 5

2 Argumenten Gezamenlijke voorbereiding op risico s. Om deze bedreigingen het hoofd te kunnen bieden, is nauwe samenwerking tussen overheidsinstanties, bedrijfsleven en de burger van belang. Een complexe samenleving als de Nederlandse moet adequaat kunnen inspelen op vele soorten veiligheidsrisico s. Ordeverstoringen, overstromingen, treinongevallen en terrorisme, maar bijvoorbeeld ook infectieziekten en uitval van nutsvoorzieningen vormen een continue bedreiging van de vitale belangen van de samenleving. Bepalen strategisch beleid. Op basis van dit inzicht kan het veiligheidsbestuur strategisch beleid voeren om de aanwezige risico s te voorkomen en te beperken en om de crisisorganisatie op specifieke risico s voor te bereiden. Inzicht in mogelijke risico s. De risico-inventarisatie (zie hoofdstuk 4 van het regionaal risicoprofiel) geeft een overzicht van alle risico s die zich in de regio Hollands Midden voor kunnen doen. Een deel van de risico s is uitgewerkt in de risicoanalyse (zie hoofdstuk 5 van het regionaal risicoprofiel). Op basis van de expertbijeenkomsten is ervoor gekozen de risicoanalyse uit te voeren voor de crisistypen met een hoge impact en/of waarschijnlijkheid en/of waarvoor mogelijk specifieke voorbereiding vanuit de veiligheidsregio gewenst is. Deze worden hieronder toegelicht. Bedreiging volksgezondheid (dierziekten overdraagbaar op mens). Bij infectieziekten op regionaal niveau wordt met name gedacht aan dierziekten die overdraagbaar zijn op mensen bijvoorbeeld Qkoorts, vogelgriep en BSE. Hollands Midden kent een hoge bevolkingsdichtheid en veel reizigersbewegingen. Hierdoor kan een virus zich binnen Hollands Midden (en daarbuiten) snel verspreiden. Dit geldt ook voor de gemeente Kaag en Braassem. Evenementen. Bij evenementen, zoals festivals en grote bijeenkomsten kunnen zich incidenten voordoen waarbij grote groepen mensen betrokken zijn. Ook evenementen in een centrum, waarbij een beperkt aantal toegangswegen naar het evenemententerrein zijn, vallen hieronder. Drie hoofdfactoren vormen de basis voor de risico s: veel aanwezigen op een beperkt grondoppervlak, de aanwezigen hebben beperkte bewegingsruimte en er is de mogelijkheid van een trigger-incident waardoor een vluchtreactie wordt aangewakkerd. Het risico van evenementen is voor de gemeente Kaag en Braassem relevant. Naast de kermisweek vinden er in de gemeente diverse tentfeesten plaats van enige omvang en in de winterperiode vinden er, vanwege de aanwezigheid van plassen, grootschalige schaatstoertochten plaats. Incidenten in tunnels (HSL). In een tunnel zijn risicofactoren aanwezig, zoals de nabijheid van de tunnelwand door de afwezigheid van een vluchtstrook, de tunnelhelling en resulterende snelheidsverschillen en het wegverloop en de zichtafstand die daardoor wordt bepaald. De in- en uitgang van de HSL-tunnel liggen in de gemeenten Leiderdorp en Alphen aan den Rijn. Bij een incident in deze tunnel kunnen wij te maken krijgen met de effecten hiervan. Hierdoor loopt onze gemeente meer risico dan een andere gemeente in onze regio. Gezien de huidige discrepantie tussen de in 2008 verleende gebruiksvergunningen en de veiligheidsaspecten van het rijdend materieel in relatie tot de HSL-tunnel, willen wij de Veiligheidsregio verzoeken om hier blijvend aandacht voor te hebben. Incidenten met brandbare / explosieve stof in open lucht. Incidenten met brandbare gassen (bijvoorbeeld LPG) bij een inrichting of tijdens het transport, kan leiden tot brand en/of explosie. De afstand waarover effecten ontstaan voor personen en gebouwen, is afhankelijk van de hoeveelheid vrijgekomen stof en hittestraling en kan enkele honderden meters bedragen. In de gemeente Kaag en Braassem vindt transport van gevaarlijke stoffen (waaronder brandbare en explosieve stoffen) plaats over de rijksweg A4, meerdere provinciale wegen en vaarwegen. Ook vinden er verschillende vormen van transport van gevaarlijke stoffen plaats in ondergrondse buisleidingen. Een incident waarbij (grotere hoeveelheden) gevaarlijke stoffen vrijkomen, kan een directe bedreiging betekenen voor de inwoners van onze gemeente. Een 8 juni 2015 Pagina 2 van 5

3 incident op de rijksweg A4 heeft daarbij direct een groot gevolg op de verkeersafhandeling op het onderliggende wegennet (provinciale en lokale wegen). Incidenten met giftige stof in open lucht. Door een incident bij een inrichting of tijdens het transport kan een giftige stof in de open lucht vrijkomen. Hierdoor kan een wolk ontstaan met een gevaarlijke concentratie aan giftige stoffen. Het inademen van lucht uit deze wolk is schadelijk voor mens, dier en milieu en kan leiden tot gezondheidsproblemen op zowel korte als lange termijn. De giftige stoffen kunnen op leefniveau terechtkomen of in of op de bodem, bestrating en gewassen neerslaan en daarmee een impact hebben op mensen, dieren en gewassen die zich in dit gebied bevinden. De effecten van een incident met giftige stoffen in de open lucht zijn ongeveer gelijk met de gevolgen van Incidenten met brandbare / explosieve stof in de open lucht. (Zie voor een nadere omschrijving het bovenstaande punt) Natuurbranden. Ten aanzien van dit crisistype kenmerkt Hollands Midden zich door het duingebied langs de kust. In vergelijking met andere veiligheidsregio s is dit gebied relatief gezien klein. Het duingebied in Hollands Midden is echter ook erg smal. Hierdoor kan een duinbrand in zeer snelle tijd de bewoonde omgeving bereiken. Verder bevinden zich in Hollands Midden ook een aantal bosgebieden, waar een natuurbrand kan ontstaan. Binnen de gemeente Kaag en Braassem is geen duingebied of groot natuurgebied. De effecten van een grote duin- of natuurbrand in bijvoorbeeld de gemeenten Katwijk of Noordwijk zijn bij ons wel merkbaar. Overstromingen. Verandering van het klimaat, stijging van de zeespiegel en bodemdaling stellen nieuwe eisen aan de waterhuishouding in het gebied van Hollands Midden. Het watersysteem is kwetsbaar doordat het afhankelijk is van technische maatregelen en weinig rekening houdt met de veranderende natuurlijke omstandigheden. Vanwege een hoge inwonerdichtheid en de veelal lage ligging van de regio, tussen de kust en rivieren, vormt een overstroming een groot risico voor de regio. De VRHM valt binnen twee dijkringen, Dijkring 14 en Dijkring 15. Verder ligt Dijkring 44 naast VRHM, waardoor de gevolgen van een mogelijke overstroming binnen deze dijkring direct merkbaar zijn in Hollands Midden. De gemeente Kaag en Braassem is gelegen in de Dijkring 14. Bij een overstroming van deze dijkring komt de gehele gemeente onder water te staan. De impact hiervan is catastrofaal maar wordt zeer onwaarschijnlijk geacht. Dijkring 15 grenst (ten zuiden) aan Dijkring 14. Het onder water lopen van Dijkring 15 vormt een risico voor Dijkring 14. Binnen dijkringgebieden ligt vaak een stelsel van regionale keringen. Het kenmerk van een regionale kering is dat de kering tegen het binnenwater beschermd is en geen nationale en wettelijke status heeft. Bij bezwijken van de regionale kering loopt de polder onder. Het bezwijken kan worden veroorzaakt door een langdurige periode van droogte. Het risico van het bezwijken van een regionale kering is voor de gemeente Kaag en Braassem relevant. Verkeersincidenten op land. Grote verkeers- en vervoersincidenten kunnen zich in de regio Hollands Midden voordoen. De meeste vervoersbewegingen vinden plaats via auto(snel)wegen, zoals de A4, A12, A20, A44. Deze wegen vormen belangrijke verbindingswegen tussen grote steden. Incidenten op deze wegen kunnen leiden tot verkeersproblemen buiten onze regio. Door slechte weersomstandigheden (dichte mist, plotselinge gladheid) kan ook een kettingbotsing ontstaan op een snelweg. Tot slot bevinden zich in Hollands Midden diverse spoorlijnen, waarover personen worden vervoerd. Leiden Centraal is het drukste station met ongeveer reizigers per dag. Bij incidenten op het spoor speelt de bereikbaarheid een grote rol. Veel trajecten van het spoor zijn moeilijk te bereiken voor de hulpverleningsdiensten. Hierdoor duurt het langer voordat adequaat hulp kan worden verleend. Door de gemeente Kaag en Braassem loopt de rijksweg A4 en de HS- spoorlijn waarover personenvervoer plaatsvindt. Een ongeval op de rijksweg of op het spoor vertaalt zich (mogelijk) in grote aantallen slachtoffers en verkeersproblemen. Verstoring drinkwatervoorziening. Drinkwater is naast een primaire behoefte voor mens en dier ook van groot belang voor andere doeleinden. In Veiligheidsregio Hollands Midden zijn drinkwaterbedrijven Dunea, Oasen en PWN verantwoordelijk voor de drinkwatervoorziening. 8 juni 2015 Pagina 3 van 5

4 Alle gemeenten binnen onze veiligheidsregio zullen de effecten merken van een langdurige verstoring van de drinkwatervoorziening. Verstoring energievoorziening. De gemiddelde uitval van de elektriciteit in Nederland is 30 minuten per huishouden per jaar. In 2013 was de gemiddelde uitvalduur in minuten 23,4 per burger en het gemiddelde aantal getroffenen was 133 per onderbreking. Dit komt overeen met een bedrijfszekerheid van 99,97%. Overbelasting, schakelfouten, extreme weersomstandigheden en beschadiging van de hoogspanningslijnen zijn de belangrijkste oorzaken voor een storing in het landelijke transportnet. Het meest kwetsbare zijn de 150kVstations. Een uitval van een 150kV-station kan leiden tot een langdurige uitval van stroom in een groter gebied. In Hollands Midden bevinden zich vier 150 kv-stations (Leiden, Alphen aan den Rijn, Sassenheim en Gouda). Ook uitval van 150kV-stations buiten Hollands Midden kan gevolgen hebben voor de regio. Alle gemeenten binnen onze veiligheidsregio zullen de effecten merken van een langdurige verstoring van de energievoorziening. De effecten zijn het grootst als de energievoorziening in de winterperiode langdurig uitvalt. Verstoring openbare orde. Met een verstoring van de openbare orde worden grootschalige verstoringen bedoeld, zoals rellen bij demonstraties, politieke manifestaties, stakingen en voetbalwedstrijden. Daarnaast vallen grote vechtpartijen en onrusten in woonwijken ook in dit crisistype. Onrust in een woonwijk kan een grote impact op de regio hebben. Spanningen kunnen zich als een olievlek over de naastgelegen gemeenten uitbreiden. Daarnaast krijgen onrusten in woonwijken vaak veel landelijke media-aandacht. Dit heeft bestuurlijke en politieke gevolgen en leidt tot aantasting van de positie van het lokaal en regionaal bestuur. Soms kan een incident, zoals de dood van een persoon, voor een kettingreactie zorgen en spanningen teweeg brengen tussen verschillende (etnische of religieuze) groepen. In relatie tot bedreiging van de volksgezondheid kan de vestiging van een mogelijk besmette inwoner leiden tot onrust. Net als in andere gemeenten binnen de veiligheidsregio kan er ook binnen Kaag en Braassem maatschappelijke onrust ontstaan door bijvoorbeeld polarisatie en radicalisering. Daarnaast kunnen incidenten als zinloos en huiselijk geweld, gezinsdrama s en dergelijke tot maatschappelijke onrust leiden. Verstoring telecommunicatie en ICT. Telecommunicatie en ICT zijn in onze samenleving onmisbaar. Het wegvallen van deze voorzieningen heeft een grote impact op ons maatschappelijk functioneren. Ziekenhuiszorg, vitale infrastructuur, betalingsverkeer en verkeersmanagement zijn voorbeelden van voorzieningen die bij een dergelijke verstoring in de knel komen. De uitval van de communicatiemiddelen in de regio Rotterdam-Rijnmond (zomer 2011 en april 2012) heeft aangetoond dat alle communicatiemiddelen afhankelijk van elkaar zijn. Op het moment dat ze niet meer beschikbaar zijn, hebben de hulpdiensten grote moeite om de hulp te bieden die de burgers nodig hebben. In Hollands Midden zijn convenanten afgesloten met Dares en Defensie, om te kunnen handelen in geval van uitval. Alle gemeenten binnen onze veiligheidsregio zullen de effecten merken van een langdurige verstoring van telecommunicatie en ICT-netwerken. Ziektegolf. Grieppandemieën ontstaan zeer onvoorspelbaar, maar komen wel met een zekere regelmaat voor. Men spreekt van een pandemie wanneer er een wereldwijde epidemie ontstaat. Ten tijde van dit schrijven is een uitbraak van het ebolavirus gaande. In januari 2015 zijn reeds meer dan 8000 mensen wereldwijd overleden aan dit virus. Hollands Midden kent een hoge bevolkingsdichtheid en veel reizigersbewegingen. Hierdoor kan een virus zich binnen dit gebied snel verspreiden. Daarbij heeft een virus niet alleen invloed op mensen die getroffen zijn door het virus, maar ook op bijvoorbeeld de continuïteit van de hulpverlening. Dit geldt ook voor de gemeente Kaag en Braassem. Wensen gemeente Kaag en Braassem. De gemeenteraad van de gemeente Kaag en Braassem, verzoekt het bestuur van de veiligheidsregio zich bij de prioritering voor het Regionaal Beleidsplan vooral te richten op de risico s met een hogere impact en een hogere waarschijnlijkheid en zich verder te focussen op de risico s incidenten in tunnels (HSL) en luchtvaartongevallen. Ongeveer 75 procent van de luchtvaartongevallen vinden plaats tijdens of kort voor of na het 8 juni 2015 Pagina 4 van 5

5 opstijgen of landen. Daarnaast vindt 10 procent van de luchtvaartongevallen plaats binnen 10 kilometer van de start en landingsbaan. Kaag en Braassem ligt ongeveer 6 kilometer van de dichtstbijzijnde start- en landingsbaan van Schiphol, waardoor de kans op een luchtvaartongeval binnen onze gemeente waarschijnlijker is dan binnen andere gemeenten. Draagvlak Niet van toepassing Financiële consequenties Geen financiële consequenties. De uitvoering van het beleidsplan wordt binnen de bestaande (meerjaren)begroting gerealiseerd. Risico s Niet van toepassing Communicatie De wijze van communicatie wordt in samenspraak met het team communicatie afgestemd. Realisatie Op 27 mei 2015 zal de veiligheidsregio een presentatie houden voor de gemeenteraad van Kaag en Braassem, waarin het regionaal risicoprofiel wordt toegelicht. De wensen van de gemeenteraad worden meegegeven aan de veiligheidsregio. Als de wensen van alle gemeenteraden zijn ontvangen, dan zal het bestuur van de veiligheidsregio een overall afweging maken welke lokale wensen wel en welke niet kunnen worden gehonoreerd. De definitieve keuzes worden in het Regionaal Beleidsplan van de Veiligheidsregio vastgelegd. Dit beleidsplan wordt in de jaren uitgevoerd. Roelofarendsveen, 19 mei 2015 Burgemeester en wethouders van Kaag en Braassem, de gemeentesecretaris, de burgemeester, M.E. Spreij mr. K.M. van der Velde-Menting Bijlagen behorend bij het voorstel Regionaal Risicoprofiel Veiligheidsregio Hollands Midden Bijlagen ter inzage - 8 juni 2015 Pagina 5 van 5