BeIeids- en werkplan Parochies van Eén in Vieren. Reorganiseren om te Vitaliseren

Transcriptie

1 BeIeids- en werkplan Parochies van Eén in Vieren Reorganiseren om te Vitaliseren def bp indd.indd :19

2 3 1. Beleidsplan Reorganiseren om te Vitaliseren Ik realiseer mij terdege dat het proces dat nu wordt opgestart, een grote inzet vraagt van iedereen die zich bij onze geloofsgemeenschap betrokken voelt. In zekere zin moeten wij met minder mensen en middelen meer realiseren. Het komt nu aan op fundamenteel vertrouwen, op de Heer en in elkaar. Mgr. Dr. G.J.N. de Korte Bisschop van Groningen-Leeuwarden Groningen, 27 november 2010 VOORWOORD Dit is het beleids- en werkplan van de samenwerkende parochies Eén in Vieren in Noord-West Friesland. In dit beleids- en werkplan worden de beleidsvoornemens uitgewerkt, die door het Bisdom Groningenleeuwarden in november 2010 zijn vastgesteld in de notitie Kwetsbaar en Hoopvol. Vanuit de beleidskeuzes op diocesaan niveau zijn de parochiële beleidskeuzes gemaakt. De rode draad in dit beleidsplan is Reorganiseren om te Vitaliseren. Bij alles wat wordt aangereikt, dient men zich af te vragen of het bijdraagt aan de vitalisering van onze geloofsgemeenschappen en/of het weer gezond maken van de financiële positie van onze parochies. Dit plan is praktisch van aard en na vaststellen kan direct aan de uitvoering ervan worden begonnen. Het bevat geen zware theologische beschouwingen, maar beleidsuitgangspunten die iedereen begrijpt, die herkenbaar zijn en die zo dicht mogelijk bij onze parochianen staan. Zij zullen zich in dit plan kunnen herkennen waardoor er een trendbreuk in de ontkerkelijking van ons gebied kan worden bereikt. Tevens dient dit beleids- en werkplan als een inventarisatie van wat er allemaal wordt aangeboden in onze parochies. Tenslotte geven de structuur, de werkwijze en de richting die wordt aangeboden een antwoord op de actuele vraag hoe we met minder meer kunnen bereiken. De parochies van Eén in Vieren Onze missie: Een Kerk zijn die mensen troost, bemoedigt, steunt én uitdaagt. Een Kerk, die bestaat uit vitale geloofsgemeenschappen, waar ook jongeren zich thuis voelen. Een Kerk met aantrekkingskracht en uitstraling. Dat is onze missie! Mgr. Dr. G.J.N. de Korte, Bisschop van Groningen-Leeuwarden Groningen, 27 november 2010 def bp indd.indd :19

3 4 VISIE Om te vitaliseren is het nodig om krachten te bundelen, ons samen verantwoordelijk te weten voor de Kerk en haar zending om zo energie vrij te maken voor de vele uitdagingen waar we als Kerk voor staan.de huidige parochiële organisatie sluit hier niet meer bij aan, zodat een ingrijpende aanpassing nodig is. Door de bestuurlijke organisatie te professionaliseren en te centraliseren kunnen de lokale geloofsgemeenschappen worden versterkt. Door samenwerking kunnen zaken worden behouden die anders dreigen te verdwijnen. Het is belangrijk de lijnen kort te houden en vanaf elk niveau rechtstreeks te blijven communiceren met de parochiegemeenschap (de locaties 1 ) De huidige parochies hebben ieder hun eigen geschiedenis en hun eigen kleur waarin veel waardevolle elementen aanwezig zijn. Deze willen we bevorderen en waar nodig versterken. Plaatselijke geloofsgemeenschappen houden hun eigen accent, waardoor de nieuwe parochie in haar geheel een breed en divers aanbod kan bieden. De pastorale zichtbaarheid en aanwezigheid van het team is een voorwaarde voor goed functionerende gemeenschappen waardoor betrokken vrijwilligers en een stabiele opbrengst van de actie Kerkbalans worden geborgd. LITURGIE Diocesane beleidskeuzes In het vieren zal de eucharistie centraal staan, omdat iedere geloofsgemeenschap opgebouwd wordt vanuit het samen vieren van de eucharistie: het tegenwoordig stellen van Jezus Christus. Gods liefde is voor ons zichtbaar in het delen van het brood en de wijn, in het kruis en in de opstanding van Jezus Christus. Op verschillende bijeenkomsten zal regelmatig stilgestaan worden bij de plaats van de eucharistie in het persoonlijk leven en het leven van de Kerk. Daarbij zullen ook de waarde en betekenis van communievieringen, woord- en gebedsvieringen aan de orde komen. Er wordt naar gestreefd dat in elke kerk in het weekend een eucharistieviering is, geleid door de pastoor of een priester (parochievicaris).ook emeriti en andere priesters kunnen worden gevraagd hiervoor beschikbaar te zijn. Pastoraal werkers en diakens kunnen een actieve rol spelen als medevoorganger in de viering. Door het priestertekort is het vieren van de eucharistie lang niet altijd mogelijk. Als er in een weekend in een kerk geen eucharistie is, kan een communieviering worden gehouden. Deze wordt bij voorkeur geleid door een diaken of een pastoraal werker, en eventueel door een daartoe gevormde parochiaan. Bij een huwelijk en een uitvaart wordt niet vanzelfsprekend gekozen voor een eucharistieviering of communieviering. Bij een huwelijk is een woord- en gebedsdienst meer gepast als het bruidspaar weinig bekend is met het liturgisch leven van de Kerk en veel niet-katholieken en niet-christenen bij de huwelijksviering aanwezig zijn. 1 Om aansluiting te houden met de notitie Kwetsbaar maar Hoopvol van het Bisdom worden de locale geloofsgemeenschappen in dit plan aangeduid als locaties en de verantwoordelijke daarvoor als locatiebeheerder. def bp indd.indd :19

4 5 Parochiële beleidskeuze De nieuw te vormen parochie wordt opgebouwd vanuit het vieren van de eucharistie. In de eucharistie stellen we Jezus Christus tegenwoordig, in Woord en Sacrament en in ons leven. Er zijn daarnaast ook andere vormen van liturgisch vieren mogelijk, zoals communievieringen, gebedsvieringen en oecumenische vieringen. Door krachten en kwaliteiten te bundelen ontstaat er een liturgisch aanbod dat niet in kwantiteit, maar wel in kwaliteit toeneemt. Aansluitend op de vieringen op zondag zal een ontmoetingsmoment in het parochiecentrum worden aangeboden, waarbij de voorganger aanwezig is. Deze ontmoetingsmomenten brengen de kerk en haar lokale zending onder de parochianen en vrijwilligers. Parochiële beleidskeuze Oecumene Oecumene is belangrijk, omdat het de eenheid en samenwerking met en onderling begrip tussen andere kerken bevordert. De nieuwe parochie zal zich actief inzetten voor de oecumene in onze regio. Oecumene zien we als een brede beweging die op verschillende plekken en op verschillende niveaus wordt vormgegeven. We zien een verschil tussen een oecumenisch gesprek onder vaktheologen en een ontmoeting tussen Nederlandse kerkleiders. We zien ook dat de Wereldraad van kerken een ander werkveld is dan het oecumenisch overleg tussen de voorgangers van de diverse kerken binnen (de grenzen van) onze nieuwe parochie. In ons gehele gebied is sprake van oecumenische initiatieven. Oecumene is afgeleid van het Griekse woord oikoumenè dat wil zeggen de bewoonde wereld. De nieuwe parochie juicht oecumenische initiatieven van harte toe en ziet hiermee ons streven te groeien naar een religieuze eenheid, werkelijkheid worden. Het bouwen aan eenheid onder christenen is geen bijzaak, maar een prioriteit van de Kerk en dus ook van onze lokale kerken. We mogen ons daarbij beroepen op de roepstem van de Heer zelf, die zijn leven gaf opdat er één kudde met één herder zou zijn (Joh. 10,16). Alle christelijke gemeenschappen binnen onze nieuwe parochie zouden hieraan moeten meedoen, maar niet ten koste van alles of met als resultaat een kleurloze samenwerking. Het moet gaan om wat ons bindt, niet om wat ons scheidt. We weten en ondervinden dat alle kerkelijke gemeenschappen hun eigen kerkorde hebben. Deze kerkordes zijn niet gelijk en begrenzen de mogelijkheden tot oecumenische deelname op verschillende manieren. In ons dagelijkse leven komen we elkaar in allerlei verbanden tegen: als buren, als collega s, in besturen, in verenigingen enz. We moeten blijven nastreven elkaar nadrukkelijk ook als kerkelijk betrokken medechristenen te ontmoeten. Daarmee bedoelen we niet dat we zouden moeten streven naar het realiseren van één eenheid. Dat ligt niet in onze macht en is niet onze opdracht als lokale gemeenschap. De leerinhoudelijke en kerkordelijke verschillen kunnen we beter als feitelijke begrenzing respecteren. Daarmee zijn de bestaande en verschillende inzichten over het doel van de oecumene ook niet meer zo relevant. Oecumene in de nieuwe parochie moet qua vorm en inhoud aansluiten bij het eigen karakter van de plaatselijke geloofsgemeenschappen. Alle christenen hier maken deel uit van een samenleving waarin mensen wonen, werken en op velerlei terrein samen verantwoordelijkheid dragen. Deze concrete samenleving is de plek waarin en waardoor mensen door God tot (christelijke) gemeenschap worden geroepen. Precies hierin ligt ook het eigen karakter van onze lokale gemeenschap. Op vele manieren zijn we nu concreet actief in ontmoeting en samenwerking. In gezamenlijke vieringen, in de evangelisatiecommissie, in het pastoraat aan de cliënten van de GGZ, in het pastoresoverleg, diaconale samenwerking en samenwerking op pastoraal-, bestuurlijk-, organisatorisch- en beheersvlak. Dit zullen we blijven stimuleren. Ook andere initiatieven op het gebied van oecumene kunnen worden ondersteund, zoals gezamenlijke catecheseprojecten en diaconale projecten. def bp indd.indd :19

5 6 Deze initiatieven zullen voornamelijk op lokaal niveau worden uitgewerkt, omdat de oecumene vaak plaatsgebonden en niet regiogebonden is. Kortlopende projecten hebben meer kans van slagen dan langlopende verbintenissen zonder einddatum. Dit is geen pleidooi voor vrijblijvendheid, maar een realiteit op basis van opgedane ervaringen. We gaan door met samen het geloof te vieren. Er wordt aangesloten op bestaande afspraken en gewoontes zonder dat dit op kerkordelijke bezwaren stuit of het wekelijkse aanbod in de eigen parochiekerken, bijvoorbeeld een eucharistieviering, verdringt. Ontmoeting is niet alleen iets voor de zondag. Oecumenische samenwerking kan ook blijken uit initiatieven in vormingswerk, maar vooral ook uit het bevorderen van openheid, zodat we van elkaars vormingsaanbod op de hoogte zijn en bij elkaar ook welkom zijn. In het kader daarvan zullen ontmoetingen tussen bepaalde geledingen uit de gemeenschappen worden gestimuleerd zodat er ervaringsuitwisseling, bijvoorbeeld bij bestuurders, op gang komt. CATECHESE Catechese en geloofscommunicatie zijn van groot belang. Geloven moet niet alleen gevierd en gedaan worden, maar ook verwoord en verantwoord. Daarom willen we van onze parochies meer lerende gemeenschappen maken. Zodoende kunnen alle katholieken meer thuis raken in hun geloof en kan de sprakeloosheid van veel gelovigen worden doorbroken. Daarvoor gaan we in gesprek over zingeving, religieuze vermoedens en geloofservaringen, waarbij wordt aangesloten bij wat er leeft onder mensen. Voor het versterken van catechese en geloofscommunicatie zal er worden ingezet op een doorlopende lijn van catechese voor kinderen, jongeren, ouders en grootouders. Kinderen en jongeren worden alleen gemotiveerd voor catechese als ze zien dat de oudere generatie daar ook mee bezig is. Diocesane beleidskeuzes Voor kinderen is het eerste communieproject Het Geheim van de Eucharistie ontwikkeld. Er wordt gewerkt aan een nieuw Vormselproject. Er komt een doorlopende catecheselijn voor kinderen en jongeren van 8 tot 15 jaar. Ook zal er materiaal ontwikkeld worden voor kinderen van 4 tot 8 jaar. Voor ouderen wordt een introductiecursus voor (nieuwe) katholieken en geïnteresseerden ontwikkeld. Daarnaast zal er jaarlijks vanuit de dienstverlening een aanbod zijn van lezingen en cursussen ten behoeve van de parochies en zal binnen de parochies de catechese-methode Geloven Nu gestimuleerd worden. Deze methode kan goed worden gebruikt voor de groep jarigen,maar ook voor 50-plussers. Bovendien leent zij zich goed voor een oecumenische samenwerking op plaatselijk niveau. Er zal een boekje worden ontwikkeld waarin gebedssuggesties en bezinnende teksten worden opgenomen om vergaderingen en andere bijeenkomsten mee te beginnen. Vormen van huisliturgie (zoals Geloven Thuis) zullen bevorderd worden. Tevens zal er aandacht zijn voor het stimuleren van kleine kerkgemeenschappen ( small christian communities ). Daarnaast zal worden gekeken naar de mogelijkheden om de samenwerking met katholieke scholen te intensiveren. Voor catechese/onderwijs zijn bij het bisdom twee dienstverleners werkzaam, de één fulltime en de ander parttime. Zij zullen bij hun activiteiten samenwerken met de pastorale professionals, besturen en geschoolde vrijwilligers in de parochies. Ze zullen tevens samenwerken met de besturen, leerkrachten en andere betrokkenen in het katholiek onderwijs. En ze zullen actief zijn in de Pastorale School (voor de toerusting van vrijwilligers). def bp indd.indd :19

6 7 Parochiële beleidskeuze Catechesemomenten en geloofscommunicatie zijn buitengewoon belangrijk. Daarbij moeten we ons steeds weer realiseren dat mensen nauwelijks nog beschikken over geloofskennis en dat geloofsoverdracht minder wordt. Op scholen en in gezinnen is het geen vanzelfsprekendheid meer om aan traditionele geloofskennis te werken. Hier ligt een uitdaging voor de kerk. Door met elkaar in gesprek te gaan over geloofservaringen, zingevingsvragen, over de Schrift en de Traditie willen we een lerende geloofsgemeenschap zijn. Om dit te realiseren zullen we een beroep doen op geschoolde vrijwilligers binnen de eigen parochie. Er zal een structureel aanbod van zowel kort-- als langlopende cursussen worden gerealiseerd. Op parochieel niveau (dus niet op locatieniveau) komt er een catechetisch beraad. In dit beraad zijn al degenen die zich met vormen van catechese bezighouden vertegenwoordigd. Het catechetisch beraad komt maximaal twee maal per jaar bijeen. Scholen zal worden aangeboden om vier maal per jaar een schoolviering onder schooltijd in de (locale) kerk te houden. Pastores kunnen worden betrokken bij de voorbereiding op de school. Buitenschoolse catechese zal worden aangeboden op parochieel niveau. Er zal ook aandacht worden geschonken worden aan nieuwe katholieken. DIACONIE Diocesane beleidskeuzes Het bevorderen van de bekendheid van het katholiek sociaal denken, o.a. in relatie tot de implementatie van het oecumenisch armoede-rapport. Het organiseren van een diaconale dag of excursie om het bewustzijn levend te houden dat diaconie in het hart van ons geloven staat. Het stimuleren dat diaconie aan bod komt in alle aspecten van ons kerk-zijn, dus ook in de liturgie, de catechese, de kerkopbouw, in het jongerenwerk en in de publiciteit. Het beleidsmatig en methodisch ondersteunen van (I)PCI-en, parochiebesturen, pastorale beroepskrachten en diaconale groepen (bijvoorbeeld VOM-groepen). Het samenbrengen van diaconale groepen in regionale bijeenkomsten voor uitwisseling, scholing en bezinning. Het in contact brengen van parochies met maatschappelijke initiatieven op diaconaal terrein, zoals bijvoorbeeld Voedselbanken. In het kader van de oecumene op diaconaal gebied samenwerking zoeken met andere kerken. Het aandachtsgebied betreft de positie van kwetsbare mensen in de samenleving, dichtbij en veraf, zoals zieken, ouderen, slachtoffers van de economische crisis, dak- en thuislozen, vluchtelingen. De diaconale vrijwilligers hebben als taak daar de noden en behoeften voortdurend te signaleren en deze in overleg met de parochiebesturen, het PCI-bestuur, de diaconale groepen en het pastorale team onder de aandacht te brengen van de parochianen. Daarbij gaat het om het bevorderen van de bekendheid van het katholiek sociaal denken. def bp indd.indd :19

7 8 Parochiële beleidskeuze De diaconie is vaak een ondergeschoven kindje, terwijl juist zorg voor de medemens belangrijk is binnen de Kerk. We willen het diaconaal bewustzijn in de nieuwe parochie versterken. Jongeren kunnen hier ook bij worden betrokken. Het diaconaal handelen zal zich vooral richten op ouderen, zieken, eenzamen, asielzoekers en mensen in de marge van de samenleving, zonder sociale netwerken en voorzieningen. Werkgroepen die zich bezighouden met zieken- en ouderenbezoek, met rouwverwerking, omzien naar elkaar, maatjesprojecten, VOM groep en mogelijk ook een platform Kerk en Landbouw zijn initiatieven die passen in dit diaconaal streven. Zoveel mogelijk zal daarbij samenwerking worden gezocht met bestaande organisaties. Uitgangspunt van het diaconale beleid van de nieuwe parochie is het beleidsplan van de Parochiële Caritasinstelling, PCI. De voorzitter van de PCI heeft zitting in het bestuur van de nieuwe parochie. (Zie organisatieschema) Op parochieel niveau komt een diaconaal beraad. In het beraad zijn vertegenwoordigd: de vrijwilligers die op lokaal niveau handen en voeten geven aan de diaconie, de vertegenwoordigers van bezoekgroepen, de Caritas, etc. Het diaconaal beraad komt maximaal twee maal per jaar bijeen. JONGERENWERK Diocesane beleidskeuzes Het jongerenwerk zal met zorg en aandacht verder worden ontwikkeld. De diocesane projectmedewerker voor jongeren is hiervoor eerst aanspreekbare en zal hierbij samenwerken met de pastorale professionals, de parochiebesturen, de jongerenwerkers, het jongerenplatform en vrijwilligers in de parochies. De diocesane projectmedewerker is tevens voorzitter van het jongerenplatform. Bij het jongerenwerk (tienerwerk voor jarigen en jongerenwerk voor jarigen) gaat het om de persoonlijke ontwikkeling en de geloofsontwikkeling van jongeren en actieve betrokkenheid bij de kerkgemeenschap en de maatschappij. Jongeren moeten zich thuis kunnen voelen bij jongerenactiviteiten op parochieel, regionaal en diocesaan niveau. Het spreken van hun taal is daarbij van belang. Het gaat erom dat jongeren op een eigentijdse en passende manier het katholieke geloof ontdekken en gestimuleerd worden en er zelf mee aan de slag te gaan. Het doel is om meer jongeren te motiveren om trekker te zijn van jongerengroepen. Parochiële beleidskeuze Het is belangrijk dat jongeren een plek hebben om met elkaar te ontdekken wie ze zijn en wat hun plaats is in de samenleving. Ontmoeting met leeftijdsgenoten en groei door verbreding van de eigen horizon en verdieping is een goede zaak en zal worden gestimuleerd. Jongerenpastoraat betekent voor een deel: aansluiting zoeken bij de ervaringen, vragen en belangstelling van jongeren. Voor een deel bestaat het ook uit antwoorden geven vanuit de traditie. def bp indd.indd :19

8 9 Waar de Kerk geen of weinig energie meer steekt in het contact met jongeren, verdwijnt de overdracht en het doorgeven van het geloof en verzwakt haar positie. Op de jongeren van nu moet de kerk later gebouwd worden. Jongeren moeten worden vastgehouden op een wijze die aantrekkelijk en uitdagend is voor de jeugd. Jongerenpastoraat moet er niet een beetje bij hangen. De parochie dient echt keuzes te maken en aandacht aan jeugd te besteden. Jongerenpastoraat is niet los te denken van de basis waaruit ze voortkomt: de Kerk, te verstaan in haar volle veelzijdige betekenis van gemeenschap zijn in naam van Jezus en Zijn opdracht. We moeten voorwaarden scheppen voor jeugd en jongeren om Jezus te leren kennen en jongeren die dat willen, bij elkaar te brengen. Jongerenpastoraat richt zich op specifieke groepen van jongeren binnen de geloofsgemeenschap(pen), verbonden met andere groepen van jongeren, zoals acolieten, jongerenkoren en jongerenliturgie. Daarnaast zullen we ons moeten richten op jongeren die zich niet via netwerken in de parochies hebben georganiseerd. Dat kunnen we mogelijk bereiken door, soms zeer laagdrempelig, activiteiten te ontplooien (zoals pretparkbezoek, bezoek zwembad etc.), maar er dient zeker ook een serieuzer aanbod te zijn waar kleinere groepen aan deel kunnen nemen, zoals gespreksgroepen, waar jongeren zich met levensvragen bezig kunnen houden. Pastores team Pastores, vrijwilligers en werkgroepen De pastoor heeft de pastorale en bestuurlijke eindverantwoordelijkheid in de nieuwe parochie en is voorzitter van het pastoraal team en het parochiebestuur. Samen zorgen ze voor de kwaliteit van de liturgie, de catechese en diaconie. Samen verlenen zij pastorale zorg aan de nieuwe parochie onder het gezag van het bisdom. Binnen het pastorale team is het noodzakelijk dat goede en adequate teamvorming plaats vindt, waarbij aandacht wordt gegeven aan loyaliteit, respect, trouw, gezamenlijke verantwoordelijkheid en een goede onderlinge communicatie.het pastoraal team kan pas goed functioneren wanneer het samen verantwoordelijk wil zijn voor het gehele pastoraat. Om als pastoraal team te kunnen werken is intensief contact nodig met het parochiebestuur. Om samen te kunnen optrekken en elkaar te ondersteunen, elk vanuit de eigen positie en verantwoordelijkheid, is een vertrouwensbasis nodig. Om deze te ontwikkelen dienen wederzijdse verwachtingen op elkaar te worden afgestemd. Een keer per jaar zullen bestuur en team elkaars functioneren evalueren. Het pastoraal team moet voor iedereen zichtbaar en aanwezig zijn. Iedereen moet zich parochiaan voelen in de nieuwe parochie. Vrijwilligers en werkgroepen Onze vrijwilligers zijn een belangrijk fundament van de parochie. Vrijwilligers die zich inzetten voor onze kerk, doen dit pro Deo. Om te zorgen dat vrijwilligers met vreugde blijven werken, is een goede zorg voor hen erg belangrijk. Het is van groot belang, dat er een duidelijke structuur is, waarbinnen men werkt. De vrijwilliger die deel uitmaakt van een werkgroep wordt geacht af en toe een viering bij te wonen, om het contact met de parochie te versterken. Vrijwilligers dienen zo goed mogelijk te worden ondersteund door het pastorale team en kunnen worden ingedeeld in drie groepen: het beleidskader (bestuurlijk niveau), het projectkader (inhoudelijke taken op werkgroepniveau) en het uitvoerend kader aan de basis (secretariaat, schoonmaak, onderhoud e.d.). Het bestuur zal een groep instellen die bestaat uit twee vrijwilligers per locatie die belast zal worden met het organiseren van bijeenkomsten om de saamhorigheid onder vrijwilligers te bevorderen. def bp indd.indd :19

9 10 LOCATIERADEN Diocesane beleidskeuzes Binnen de nieuwe parochies blijven de huidige parochies als geloofsgemeenschappen bestaan. In de huidige parochies (toekomstige locaties) komen beheercommissies, die zich richten op het dagelijks beheer en die geen bestuurlijke verantwoordelijkheden hebben. In de nieuwe organisatiestructuur is er geen plek voor parochievergaderingen en parochieraden met leden die benoemd zijn door de bisschop. Er komen bestuurders voor grotere parochies, waardoor het bestuur doelmatiger zal zijn. De pastorale inzet wordt meer gebundeld, zodat er sterke pastorale teams ontstaan. Omdat het pastorale team (bestaande uit een pastoor en pastoraal werker(s), eventueel aangevuld met een priester en/of een diaken) te maken krijgt met één parochiebestuur, worden de bestuurlijke en organisatorische lijnen aanzienlijk verkort en wordt het aantal vergaderingen beperkt. Zodoende ontstaat bij de beroepskrachten meer ruimte voor hun eigenlijke werk: het pastoraat in al zijn facetten. Er wordt in de nieuwe parochie een aantal zaken centraal geregeld, zoals het bestuur in het algemeen, het vaststellen van een pastoraal beleidsplan met bijbehorende begroting, gemeenschappelijke pastorale activiteiten, het secretariaat, het beheer van de gebouwen, de begraafplaatsen en het archief. Er wordt ook een aantal zaken decentraal geregeld, zoals gastvrijheid bieden en vieren, het dagelijks beheer per kerklocatie en per begraafplaats. Deze zaken horen op elkaar aan te sluiten en elkaar niet te overlappen Dat vraagt om goede afstemming. Hierbij is het van belang om steeds te realiseren dat de bestuurlijke organisatie van een parochie ten dienste staat van het pastoraat. Onder locatie kan een kerk of een parochiecentrum worden verstaan. Parochiële beleidskeuze Het locatiebeheer regelt de praktische gang van zaken op een locatie, heeft de dagelijkse zorg rondom de gebouwen en oefent de taken zodanig uit dat de lokale gemeenschap daadwerkelijk kan functioneren. De locatie kan het beste worden vergeleken met de bestaande parochiegemeenschap in al haar facetten, echter zonder bestuurlijke verantwoordelijkheden. Het locatiebeheer dient over een eigen budget te beschikken in verband met de noodzakelijke kleine uitgaven, zoals klein materiaal voor onderhoud, liturgie en altaarbenodigdheden, versiering, catering enz. In verband met deze uitgaven stelt het locatiebeheer een begroting op, die wordt besproken met het bestuur van de parochie, die het vervolgens onderdeel maakt van de jaarplannen. De begroting van het locatiebeheer dient als beleidskader voor de uitvoering. Het locatiebeheer zorgt voor een goede afstemming met het bestuur van de parochie en voorziet het bestuur van de essentiële lokale informatie zodat de betrokkenheid met alle parochianen op bestuurlijk niveau kan worden gewaarborgd. Het locatiebeheer vormt zo een onmisbare schakel tussen de Kerk en de vrijwilligers. Het locatiebeheer informeert het bestuur op basis van verstrekte formats. Een locatieraad bestaat uit een voorzitter, (tevens lid van het parochiebestuur) een beheerder en een administrateur. Leden worden aangesteld gedurende maximaal tweemaal vier jaar. Leden van het locatiebeheer komen uit de eigen geloofsgemeenschap en hebben een goede herkenbaarheid. Bij het benoemen van het locatiebeheer gaat de voorkeur uit naar die personen die eerder leidinggevende of bestuurlijke ervaring in een parochie hebben gehad en die herkenbaar zijn. Kennis van de lokale situatie is vóór, tijdens en na het proces van samenvoegen van de parochies van groot belang. Dit zorgt ervoor dat de eigen kenmerken van de voormalige parochies niet vergeten raken. def bp indd.indd :19

10 11 Parochiebestuur Voorzitter van het parochiebestuur is de pastoor. Het parochie bestuur bestaat verder uit 10 leden. Het parochie bestuur benoemt de leden van het locatiebeheer De pastoor en het bestuur dragen tezamen de eindverantwoordelijkheid voor het totale beleid van de parochie, waarbij het accent voor de pastoor zal vallen op het pastoraal inhoudelijke, en voor het bestuur op het voorwaarden scheppende. Het is dan ook de taak van het parochie bestuur de organisatie van de parochie zo in te richten en te organiseren, dat de pastores al hun tijd kunnen wijden aan pastorale werkzaamheden. Het parochiebestuur ontwikkelt beleid door als klankbord te dienen voor- en terug te koppelen naar de parochiegemeenschap. Het parochiebestuur streeft naar een breed draagvlak voor haar beslissingen door steeds een open en laagdrempelige dialoog te voeren met de parochiegemeenschap. Het parochiebestuur biedt de werkgroepen de financiële middelen (budgetten) om hun taken te kunnen verrichten. Parochies Vlieland en Terschelling, met de pastores en het parochiebestuur zal bepaald worden wat de status wordt van de beide parochies FINANCIËN Diocesane beleidskeuzes Deze nieuwe parochie zal moeten toewerken naar een sluitende/positieve exploitatie en een positieve ontwikkeling van het vermogen. In de relatie tussen het bisdom en de parochies zal het accent van de aandacht verschuiven van het omkijken (de jaarrekening, het jaarverslag) naar vooruitkijken (het beleidsplan, de begroting). De toetsingscriteria voor de begroting van de parochie zullen door het bisdom worden vastgesteld en bekend gemaakt, zodat parochiebesturen daarmee rekening kunnen houden. Het gevolg van de voorgenomen samenvoeging van parochies is dat er steeds één nieuwe parochie ontstaat, één rechtspersoon en dat de huidige parochies als zelfstandige rechtspersonen worden opgeheven. Dit betekent ook dat de vermogens van de parochies die samengaan in één nieuwe parochie worden samengevoegd. Dit is een ingewikkelde operatie die veel energie kost van alle betrokkenen. Het begint met het open leggen van de boeken en het inventariseren van alle vermogensbestanddelen van elke parochie. Overigens vloeien niet alle vermogensbestanddelen in het algemene vermogen van de nieuwe parochie Voorzieningen die door derden zijn gecreëerd blijven bestemd overeenkomstig hun oorspronkelijk doel. Dit betreft vooral erfstellingen en schenkingen of subsidies. def bp indd.indd :19

11 12 Parochiële beleidskeuze In de begroting wordt het toekomstige beleid van de organisatie vertaald naar de financiële componenten. Daarbij toetst het bestuur of de behoeften passen binnen de financiële mogelijkheden. Het op- en vaststellen van een begroting is daarmee een van de belangrijkste taken van het gehele bestuur en niet van de penningmeester alleen. Het pastorale team zal de wensen ten aanzien van het pastorale beleid inbrengen, welke door het bestuur worden afgezet tegen een sluitende begroting. Een goed doordachte en onderbouwde begroting, die door het team en bestuur in alle facetten begrepen en onderschreven wordt, is de basis voor ordelijk bestuurlijk functioneren. In 2012 wordt de gehele financiële samenvoeging voor Eén in Vieren afgerond zodat 2013 op basis van de nieuwe systematiek kan worden gebudgetteerd. Er wordt zo snel mogelijk naar een sluitende begroting toe gewerkt. De basis voor de begroting vormt het beleidsplan met de daarin de gemaakte beleidskeuzes. De financieel eindverantwoordelijke van de nieuwe parochie krijgt de taken en bevoegdheden van een controller en wordt ondersteund door een financieel team (zie organisatieschema). De begroting beheerst alle financiële stromen en is bindend voor team en bestuur. Alle uitgaven worden vooraf gebudgetteerd. De controller stelt naast een financiële begroting ook een liquiditeitsbegroting op. Voor onderscheidend en vitaliserend beleid zullen externe gelden (aandeelhouders) worden gezocht, dit proces heet Funding (fondsenwerving). Er wordt zowel intern (team en bestuur) als extern (aandeelhouders) verantwoording afgelegd. Groei van de opbrengst van de actie Kerkbalans zal maximale aandacht krijgen in de beleidskeuzes. SECRETARIAAT Diocesane beleidskeuzes Door het creëren van één centraal secretariaat zal de secretariële ondersteuning versterkt worden. Parochiële beleidskeuze De secretaris van Eén in Vieren is eindverantwoordelijk voor het gehele secretariaat en wordt ondersteund door een secretarieel team van specialisten (zie organisatieschema). De secretaris is verantwoordelijk voor zijn teamleden en draagt zorg voor hun inzet en motivatie. Het secretariaat zal maximaal worden gedigitaliseerd. Van alle bestuursleden en leden van het locatiebeheer wordt verwacht dat zij goed op de hoogte zijn van en voldoende vaardig zijn met de actuele digitale middelen. Het digitaal communiceren zal in alle communicatieve facetten in de parochie worden gestimuleerd. Het secretariaat onderhoud nauwe contacten met de vier beheerders in het locatiebeheer. Het secretariaat bepaalt het format waarop gegevens door het locatiebeheer moeten worden aangeleverd. def bp indd.indd :19

12 13 COMMUNICATIE Doel van de communicatie is: een hernieuwde kennismaking met Jezus Christus door op een aanstekelijke, professionele, open en eerlijke manier via korte lijnen te communiceren met alle katholieke gelovigen in onze parochie. Diocesane beleidskeuzes De inzet van digitale media waar mogelijk: nieuwsbrieven, extranet, sociale netwerken, enzovoort; ook om best practices en ideeën uit te wisselen tussen parochies. De mogelijkheden van de website van het bisdom optimaal te benutten; Actuele thema s op een aansprekende manier in de publiciteit te zetten en adequaat te reageren op maatschappelijke ontwikkelingen; De inzet van ParochiemagaZIN, een parochiebladformule waarin ook bisdomnieuws en inhoudelijke verdieping een vaste plek hebben; het bisdom stimuleert de parochies om mee te doen in deze formule omdat hiermee een krachtige impuls wordt gegeven aan de gemeenschapsopbouw, de samenwerking en samenvoeging van parochies en aan een missionaire Kerk; tevens verkort deze formule de communicatielijnen tussen bisdom en parochies; Parochies te ondersteunen bij de ontwikkeling van parochiecommunicatie die gericht is op alle parochianen; dit zal gebeuren door het aanbieden van o.a. trainingen en themadagen voor vrijwilligers op dit terrein; Afhankelijk van het tempo waarin parochies zullen meedoen met ParochiemagaZIN de komende jaren te bezien wat de meest wenselijke formule is voor het huidige bisdomblad en of dit blad opgeheven kan worden. Parochiële beleidskeuze De nieuwe parochie profileert zich in één parochieblad en op één website. De inzet is een gezamenlijk parochieblad of het ParochiemagaZIN, een parochiebladformule waarin ook bisdomnieuws en inhoudelijke verdieping een vaste plek hebben. Hiermee wordt een krachtige impuls gegeven aan de gemeenschapsopbouw, de samenwerking en samenvoeging van parochies en aan een missionaire Kerk. Tevens verkort deze formule de communicatielijnen tussen bisdom en parochies. Maar het realiseren van vitale geloofsgemeenschappen vraagt om meer en daarom wordt er een gedegen communicatiestructuur opgezet door gebruik te maken van de inzet van digitale media waar mogelijk: nieuwsbrieven, extranet, sociale netwerken, enzovoort, ook om ideeën uit te wisselen tussen parochies. Actuele thema s worden op een aansprekende manier in de publiciteit gezet en er zal adequaat worden gereageerd op maatschappelijke ontwikkelingen. Om behaalde successen of mijlpalen te belichten, wordt er gebruik gemaakt van plaatselijke weekbladen, huis-aan-huiskranten en dergelijke. Juist voor de minder betrokken parochianen geldt dat deze media belangrijk kunnen bijdragen aan positieve beeldvorming. Men kan hierbij denken aan een gezamenlijke opening of afsluiting van een werkjaar, hoogtepunten in het liturgisch jaar, een gezamenlijke kerst- of nieuwjaarskaart, mijlpalen van werkgroepen en commissies. Er wordt één centrale huisstijl ontwikkeld met een lokaal accent op basis van de naam van de nieuwe parochie. Binnen de nieuwe parochie zal worden gedeeld wat er leeft en wordt georganiseerd zodat tussen de locaties ideeën kunnen worden uitgewisseld. Er wordt een gezamenlijke onderscheiding ontwikkeld voor bijzondere of langdurige inzet binnen onze voormalige parochies of nieuwe parochie. Communicatie krijgt een specialist in het secretariële team (zie organisatieschema). def bp indd.indd :19

13 14 Werkplan Liturgie: 2.Werkplan In iedere locatie komt een liturgisch beraad. In het beraad zijn vertegenwoordigd: de kosters, de misdienaars en acolieten, de lektoren, de bloemschikkers, de koren, de parochievoorgangers, de werkgroep bijzondere vieringen, de werkgroep gezinsvieringen en de collectanten. In enkele verzorgingshuizen wordt maandelijks een katholieke viering gehouden, zolang daar een redelijke belangstelling voor is, evenals in de winter op de eilanden Vlieland en Terschelling. Het liturgisch beraad komt maximaal twee maal per jaar (per locatie) bijeen. De Interparochiële werkgroep gezinsvieringen organiseert zes keer per jaar een interparochiële viering voor gezinnen. Deze vindt roulerend plaats in alle parochies, aansluitend kan er een activiteit voor kinderen zijn. De werkgroep katholieke jeugd organiseert zes keer per jaar een jongerenviering roulerend in de vier parochies. Aansluitend is er een jeugdactiviteit. Per kwartaal wordt er een Interparochiële viering verzorgd op basis van een actueel thema binnen ons samenwerkingsverband. Aansluitend is er dan een ontmoetingsmoment waarbij het gehele pastorale team aanwezig is. Bestaande ontmoetingsmomenten zijn o.a. Consecratie op locatie en Maria ten hemelopneming. Het bestuur en het pastorale team stellen een vieringenrooster op dat een evenwichtig aanbod biedt voor alle locaties. Vieringen zullen worden aangeprezen door voorafgaand aan de viering de parochianen digitaal uit te nodigen. Koren Weekendvieringen worden per definitie ondersteund door een koor. Er zal worden ingezet op het behouden van de eigen koren van de locaties. Koren kunnen de locale herkenbaarheid in een gezamenlijke viering onderstrepen. Koren behouden hun eigen repertoire en klankkleur. Er wordt geen gezamenlijk parochiekoor nagestreefd. Het basisrepertoire van een koor en de gewenste muzikale ondersteuning van een viering zullen maximaal op elkaar worden afgestemd. Een uitzondering is het Michaël- Jongerenkoor dat wel interparochieel wordt ingezet. Jongeren Participatie van jongeren tijdens de viering zal worden gestimuleerd. Jongeren krijgen meer verantwoordelijkheden als lector of koster, misdienaar, acoliet en eventueel als parochievoorganger, en zullen in de ontwikkeling daar naartoe worden gefaciliteerd. def bp indd.indd :19

14 Werkplan Catechese: Alle vormen van catechese worden gegeven op parochieel niveau. 15 De doopcatechese (sacramentencatechese) wordt zeswekelijks aangeboden, Als er meerdere kinderen worden gedoopt, vindt het plaats in één gezamenlijke viering op parochieniveau of lokaal niveau De doopzondagen zijn van tevoren vastgesteld. Ook huwelijkscatechese (sacramentencatechese) wordt aangeboden. Aan meerdere aanstaande huwelijksparen wordt huwelijkscatechese aangeboden op drie avonden. Een vierde voorbereidingsmoment vind plaats met uitsluitend het paar zelf. Een huwelijkspaar kan altijd haar voorkeur uitspreken voor de locatie waar ze hun huwelijk willen vieren. De eerste communievoorbereiding wordt verzorgd door een parochiële werkgroep. De voorbereiding vindt plaats op wisselende locaties, maar er wordt wel rekening gehouden met waar de meeste kinderen vandaan komen. Er is een eigen project, dat steeds verder wordt ontwikkeld. De communicanten worden vertrouwd gemaakt met zowel de eigen locatie als met de gehele parochie. Onderdeel van het voorbereidingsproces zijn enkele kerkelijke vieringen die op verschillende locaties worden gehouden. De parochie biedt alle parochianen van alle leeftijden geloofsonderricht aan. Geloven is immers niet alleen een kwestie van gevoel maar ook van verstand. De nadruk wordt de komende jaren verschoven van de zogeheten sacramentencatechese (doop- communie- vormsel- en huwelijkscatechese) naar levensloopcatechese waarbij voor elke levensfase een passend aanbod van geloofsonderricht beschikbaar is. Daarbij is niet alleen de geloofsoverdracht van belang maar ook het uitwisselen van geloofservaringen. We kunnen, wat geloven betreft, veel van elkaar leren. De voorbereiding op het vormsel vindt inter--parochieel plaats en is teruggebracht tot één jaar. De bedoeling is dat na de toediening van het vormsel de groepen zo veel mogelijk in stand gehouden worden zodat de jongeren niet klaar zijn met de kerk als ze eenmaal het vormsel hebben ontvangen. Alle jongeren vanaf de eerste klas van het voortgezet onderwijs worden aangeschreven om aan de vormselcatechese deel te nemen. De avonden worden maandelijks gehouden waarbij ontmoeting, het opdoen van geloofstaal en het vervaardigen van voorwerpen uit de katholieke traditie centraal staan. In de regel zal de bediening van het sacrament van het vormsel in mei plaatsvinden. De begeleiding is in handen van pastor Draisma. Voor mensen die op latere leeftijd katholiek geworden zijn is er de zogeheten Heilig Vuurgroep. Oorspronkelijk in Harlingen ontstaan zal deze groep ook toegankelijk worden voor mensen, die later katholiek geworden zijn, uit andere parochies. Deze groep wordt maandelijks begeleid door op speelse wijze fundamentele geloofsvragen aan de orde te stellen. In de regel vinden de bijeenkomsten bij iemand thuis plaats. Er komt een invulling voor mensen die katholiek willen worden. De bijbel is in feite een bibliotheek en het is bijzonder inspirerend om kennis te maken met de schat aan geloofsverhalen die deze bibliotheek herbergt. Daarom worden er twee bijbelcursussen aangeboden. In Harlingen op de eerste maandagmiddag van de maand ( uur) wordt de bijbelcursus voor beginners gehouden (m.u.v. januari) in het parochiehuis. In Franeker vindt op de laatste maandag van de maand (m.u.v. december) de bijbelcursus voor gevorderden plaats van uur in het parochiecentrum. Aan jongvolwassenen wordt de geloofscursus Op reis in het Land van Geloven aangeboden. Dit is een multimediale kennismaking met de rijkdom van de rooms-katholieke geloofstraditie waarbij ook het internet een belangrijke rol speelt. De cursus staat stil bij de hoogte- en dieptepunten van het mensenleven. Hoe ga je om met geluk en verdriet, met relaties en afscheid nemen. Kortom, hoe leef je je leven in een gelovig perspectief dat ertoe doet en je leven een bestemming heeft. Een cursus voor oudere parochianen die zich in de zogeheten tweede levensfase bevinden is in ontwikkeling. Centraal in deze cursus staat de vraag hoe je betekenis geeft aan je leven als de opvoeding van de kinderen is voltooid en je arbeidzaam leven er (bijna) op zit. Het boek van de Benedictijner monnik Anselm Grün, Spiritualiteit van de tweede levenshelft daagt ons uit om eerlijk naar onszelf te kijken en nieuwe spirituele bronnen aan te boren. Er zit vaak meer in de mens verborgen dan in eerste instantie gedacht wordt. Buitenschoolse catechese voor jonge kinderen (8-12 jaar) wordt aangeboden in Harlingen. Uitbreiding naar andere locaties wordt overwogen. def bp indd.indd :19

15 Werkplan Diaconie 16 Het werkplan diaconie vloeit voort uit het beleidsplan van de Parochiële Caritasinstelling. Speerpunten hieruit zijn: Waar haalbaar zal het diaconale handelen worden ondergebracht op parochieel niveau, maar waar de zorg het beste gewaarborgd kan worden op locatieniveau, zal dit worden gehandhaafd of uitgebouwd. Het organiseren van een diaconale dag of excursie om het bewustzijn levend te houden dat diaconie in het hart van ons geloven staat. Stimuleren dat diaconie op de agenda komt in alle aspecten van ons kerk-zijn, dus ook in de liturgie, de catechese, de kerkopbouw, in het jongerenwerk en in de publiciteit. Het beleidsmatig ondersteunen van het parochiebestuur, pastorale team en vrijwilligers, werkzaam in diaconale werkgroepen, bijvoorbeeld de VOM-- groep. Het samenbrengen van diaconale groepen in regionale bijeenkomsten voor uitwisseling, scholing en bezinning. Het in contact brengen van de parochie met maatschappelijke initiatieven op diaconaal terrein, zoals bijvoorbeeld met Voedselbanken. In het kader van de oecumene op diaconaal gebied samenwerking zoeken met andere kerken binnen het IDO (Interkerkelijk Diaconaal Overleg) In het beraad zijn vertegenwoordigd: de vrijwilligers die op lokaal niveau handen en voeten geven aan de diaconie, en de vertegenwoordigers van bezoekgroepen, de Caritas, etc. Het diaconaal beraad komt maximaal twee maal per jaar bijeen. Werkplan Jongerenwerk : De Stichting Katholieke Jeugd heeft tot doel in brede zin het jongerenpastoraat en ook het kinderpastoraat vorm te geven. Jongerenpastoraat richt zich op specifieke groepen van jongeren binnen de geloofsgemeenschap(pen), verbonden met andere groepen van jongeren, zoals acolieten, jongerenkoren, jongerenliturgie. Door het organiseren van laagdrempelige activiteiten zoals een bezoek aan een pretpark of een zwembad, worden jongeren benaderd die zich niet via netwerken in de parochies hebben georganiseerd. Op parochieel en interparochieel niveau worden jongeren gespreksgroepen aangeboden waar ze zich met actuele levensvragen kunnen bezighouden. Hierbij zal de ontmoeting met leeftijdsgenoten en jongeren van andere kerken worden gestimuleerd. Jongeren krijgen letterlijk een eigen plek binnen het samenwerkingsverband. De ruimte Op zolder in het parochiecentrum in Harlingen zal worden aangehouden. Participatie van jongeren zal worden gestimuleerd door hen verantwoordelijkheid aan te reiken zoals bijvoorbeeld het leiden van de kinderwoorddiensten en sacramentenvoorbereiding. Jongeren zijn tegenwoordig mondiaal georiënteerd. Deelname aan door de kerk georganiseerde evenementen op het wereldtoneel kan worden gestimuleerd en gefaciliteerd (wereld-- jongerendagen, Taizé, kloosters, Lourdes en andere bedevaarten). Werkplan vrijwilligers en werkgroepen: Bestuur, team en het locatiebeheer stellen een vrijwilligersplan op. Alle vrijwilligers worden in kaart gebracht zodat er inzicht is in de taken van de vrijwilliger, de omvang daarvan en zijn of haar competentie. Functie-- en taakomschrijvingen. Een structuur voor tweejaarlijkse gesprekken met vrijwilligers waarbij ook één van de pastores namens het pastorale team aanwezig is. Een werkgroep die beleid rond scholing en vorming van vrijwilligers gaat vormgeven. Meer zorg en aandacht voor de werving van jonge vrijwilligers. Verantwoordelijken, die actief zoeken naar nieuwe vrijwilligers. Informele ontmoetingsmomenten, waarbij op gepaste wijze de dank namens de gemeenschap kan worden def bp indd.indd :19

16 17 uitgesproken. Eens in de twee jaar zal er een feestavond zijn op parochieel niveau en eens in de twee jaar zo mogelijk op locatieniveau. Digitaal communiceren zal onder de vrijwilligers worden gestimuleerd. Vrijwilligers doen verslag (bijvoorkeur d.m.v. een actielijst) van hun activiteiten. Vrijwilligers worden door middel van een budget gefaciliteerd. Werkplan financiën: De Kerkbalans zal per bijdragend lid jaarlijks met minimaal de inflatiecorrectie moeten stijgen. Veel parochianen geven al jaren een vast bedrag en worden zo door de inflatie ingehaald. Er zal een werkgroep worden belast met het werven van bijdragen aan de kerkbalans door jongeren en randkerkelijken. Alle leden worden centraal in Navision (kerkelijk administratieprogramma) geadministreerd. De locaties zullen tijdig en onderbouwd budgetteren en zo hun bijdrage leveren aan een reële en sluitende begroting. Er zullen geen plannen of initiatieven zonder opgaaf van redenen worden afgewezen. Met de locaties op de eilanden zullen duidelijke en zakelijke afspraken worden gemaakt over de vergoeding voor geleverde pastorale diensten. De parochies op de eilanden zullen jaarlijks en tijdig hun vraag om pastorale inzet bij het bestuur indienen. Er zijn geen inkomsten of uitgaven, van welke aard dan ook, die niet zichtbaar zijn voor de controller. Er zijn geen rekeningen, anders dan op naam van het parochiebestuur. De controller bepaalt het format waarop gegevens door de locatieraden moeten worden aangeleverd. Via Eén in Vieren naar H.Jacobusparochie def bp indd.indd :20

17 18 Organisatieschema van de nieuwe parochie Parochie bestuur Voorzitter Vice Voorzitter Pastoraal team Finance Secretariaat Gebouwen en bezit Pastoor Controller Secretaris Bouwkundige Pastoraalwerker Voorzitter PCI Boekhouding Vermogenbeheer Notulist Planner Gebouwen Grond Contactpers. Liturgie Funding Communicatie Kunstbezit Contactpers. Catechese Ledenadminstratie Begraafplaatsen Portefuille Bestuurslid Teamlid Locatie Locatie Locatie Locatie St. Anna Parochie Dronrijp Franeker Harlingen Locartiebeheerder Locartiebeheerder Locartiebeheerder Locartiebeheerder Locatiebeheerder Locatiebeheerder Locatiebeheerder Locatiebeheerder def bp indd.indd :20

18 19 Verklaring van de naam H. Jacobus (de meerdere): Jacobus (de Meerdere) is een van de twaalf apostelen. Hij en zijn broer Johannes waren vissers. Met Petrus vormden zij de kerngroep van Jezus leerlingen. Omstreeks het jaar 40 ( Pasen 41 ) werd hij als eerste apostel om het leven gebracht. Volgens de overlevering werd zijn lichaam naar het Noordwesten van Spanje gebracht, waar hij het Evangelie zou hebben verkondigd. In de achtste eeuw werd het graf teruggevonden en ontstond de bedevaart naar Santiago Sint Jacob. Sint Jacob inspireerde de Spanjaarden tot de bevrijding van de Moorse overheersing. Jacobus werd in de traditie verbonden met Karel de Grote en de Friese vrijheidstraditie. Een legende vertelt dat Jacobus een Friese zeeman redde van de verdrinkingsdood, zo werd hij patroon van de schippers. In Harlingen was Sint Jacob de patroon van het schippersgilde, het Gildehuis stond aan de Sint Jakobsstraat. Omdat zijn feestdag 25 juli het begin van de oogsttijd was, werd hij patroon van de graantelers. In de late middeleeuwen werd de Jakobusdag door de band met Karel de Grote, het Friese recht en de Graanoogst, een hoogtepunt in het jaar. def bp indd.indd :20

19 20 Het Groot Pardon van Sint Jacob is bewaard in de P.C. Kaatspartij en de Franeker kermis. In de Martinikerk is een fresco van de Apostel vrij gelegd. Ook het dorp Winsum had een Jakobustraditie. De fierljepskâns heet nog Sint Japik. In het nieuw ingepolderde Bildt kreeg een der nieuwe dorpen Sint Jacob als patroon. In de Kerk van Sint Annaparochie staat de apostel-pelgrim in een van de vensters. In Dronrijp is Jacobus met Christus op de Thaborberg boven het Altaar te zien. Bij de restauratie van de Sint Salviuskerk werd een azarbache gevonden: een gitkraal, destijds door een pelgrim meegenomen. Jacobus is patroon van de pelgrims en van de mensen Onderweg. Sedert 2000 is Sint Jacobiparochie een populaire startplaats voor de pelgrims en een groot deel van het Jabikspaad voert door onze parochie. De feestdag van de H. Jacobus is 25 juli. def bp indd.indd :20