Social Impactmeting Colour your Dreams programma The Colour Kitchen

Transcriptie

1 Social Impactmeting Colour your Dreams programma The Colour Kitchen Onderzoek naar het effect van het Colour your Dreams programma van The Colour Kitchen op de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen Nathan Rozema Larissa van Es Debberah ten Velthuis Oktober 2016

2 Dit onderzoek is uitgevoerd voor: The Colour Kitchen 2016, Labyrinth Onderzoek & Advies Archimedeslaan BA UTRECHT T:(030) W: Alle rechten voorbehouden Dit document is uitsluitend voor deze opdrachtgever opgesteld. Alle in het document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder schriftelijke toestemming van Onderzoeksbureau Labyrinth BV niet toegestaan.

3 1. Inhoudsopgave SAMENVATTING INLEIDING INTRODUCTIE THE COLOUR KITCHEN AANLEIDING ONDERZOEK EN DOELSTELLING ONDERZOEKSVRAGEN ONDERZOEKSMETHODE ONDERZOEKSOPZET UITVOERING SOCIAL IMPACTMETING RESULTATEN ACHTERGRONDKENMERKEN LEERLINGEN MOTIVATIE DEELNAME CYD PROGRAMMA WERKNEMERSVAARDIGHEDEN SOCIAAL NETWERK STABILITEIT: ROL VAN THE COLOUR KITCHEN IN PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ZELFREDZAAMHEID, ZELFVERZEKERDHEID EN BEOORDELING LEVEN EEN HALF JAAR NA CYD PROGRAMMA EVALUATIE PROGRAMMA CYD CONCLUSIE SITUATIE DEELNEMERS EFFECTEN EN ERVARINGEN CYD PROGRAMMA EINDCONCLUSIE EN AANBEVELINGEN BIJLAGE 1: OPEN ANTWOORDEN BIJLAGE 2: VRAGENLIJST

4 Samenvatting The Colour Kitchen The Colour Kitchen is een commercieel hospitality bedrijf dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in een jaar tijd tot gediplomeerde horecaprofessionals opleid. Jaarlijks biedt de organisatie opleidingsplekken aan via het Colour your Dreams (CyD) programma verdeeld over verschillende steden. Het uiteindelijke doel van het CyD programma is het vinden van een baan of een vervolgopleiding. Door de praktijkgerichte aanpak en de intensieve begeleiding tijdens de opleiding, probeert The Colour Kitchen de kans op succes te vergroten. Het opleidings- en begeleidingsprogramma bestaat uit een praktijk- en theorieprogramma, waarbij veel aandacht is voor persoonlijke begeleiding op zowel educatief als persoonlijk vlak. Het praktijkprogramma vindt plaats in een volwaardige commerciële omgeving waar de leerlingen worden begeleid door een praktijkbegeleider (keuken/bediening). De theorielessen worden op locatie bij The Colour Kitchen verzorgd in samenwerking met opleidingspartners (ROC Midden Nederland en SVO). Social impact meting The Colour Kitchen heeft Labyrinth Onderzoek & Advies gevraagd de social impact van het Colour your Dreams programma te meten. Dit heeft als doel de successen maar ook verbeterpunten van het programma in kaart te brengen. Zo wordt bijgedragen aan een beter inzicht in de eigen organisatie om deze vervolgens verder door te kunnen ontwikkelen. Labyrinth heeft daarvoor van 2013 tot en met 2016 een mixed-method onderzoek uitgevoerd onder leerlingen van The Colour Kitchen die het CyD programma hebben gevolgd. Situatie leerlingen De respondenten die hebben meegedaan aan het onderzoek worden gekenmerkt door de volgende eigenschappen: De meeste respondenten wonen nog thuis en hadden een gemiddelde leeftijd van 21 jaar. Ongeveer tweederde van de respondenten deed de opleiding horeca-assistent en 63% van de respondenten was man. De meeste respondenten die aan het onderzoek hebben meegedaan volgenden het CyD programma in Utrecht. De belangrijkste motivatie om deel te nemen aan het CyD programma was voor de respondenten het behalen van een diploma. Daarnaast gaven de respondenten aan dat zij graag deelnemen aan het CyD programma, omdat zij koken leuk vinden. De respondenten noemden een aantal dingen die zij belangrijk vinden om het programma succesvol te kunnen af ronden, waaronder voorbereiding op het werken in de horeca, doorzettingsvermogen en motivatie, begeleiding als dat nodig is, collegialiteit onderling en op tijd komen/aanwezig zijn. Het overgrote merendeel van de leerlingen vindt het belangrijk om bij alle onderdelen van het programma aanwezig te zijn. De respondenten bij meetmoment 1 (M1) hebben over het algemeen een positief beeld over hun eigen vaardigheden. Het merendeel van de respondenten geeft aan goed of heel goed te zijn in de verschillende werknemersvaardigheden. Het gaat om de volgende werknemersvaardigheden: collega s helpen, afspraken nakomen, samenwerken, op tijd komen, omgaan met kritiek, zelf oplossingen bedenken voor problemen, huiswerk maken en plannen. De respondenten gaven aan het beste te zijn in collega s helpen en het minst goed in plannen. Bij de meeste vaardigheden gaf een (ruime) meerderheid van de respondenten aan hier goed in te zijn. Alleen bij zelf oplossingen bedenken, huiswerk maken en plannen gaf minder dan de helft van de leerlingen aan dat zij hier goed in zijn. Effecten CyD De respondenten vonden dat zij over het algemeen genomen beter zijn geworden in de verschillende werknemersvaardigheden. Slechts zeer kleine percentages van de leerlingen gaven aan dat zij slechter zijn geworden in de verschillende vaardigheden. De vaardigheden waarvan minder dan de helft van de leerlingen 4

5 aangaf er in het afgelopen half jaar (voor M2) en afgelopen jaar (M3) beter in te zijn geworden, zijn afspraken nakomen, huiswerk maken en op tijd komen. Over het geheel genomen, hebben de leerlingen dus het gevoel in het afgelopen half jaar dan wel jaar veel te hebben geleerd. Dit moet in samenhang worden gezien met het feit dat bij alle vaardigheden meer dan de helft van de leerlingen, die aangaven beter geworden te zijn in de genoemde vaardigheden, zeiden dit bij The Colour Kitchen te hebben geleerd. Dit percentage loopt zelfs op tot 75% voor collega s helpen, afspraken nakomen en huiswerk maken. Bij de vaardigheden afspraken nakomen en huiswerk maken gaf het kleinste aantal respondenten aan, hier beter in te zijn geworden. Positief is dat de leerlingen die wel vonden dat zij beter zijn geworden in deze vaardigheden, bijna allemaal benoemden dat dit door The Colour Kitchen komt. Binnen de The Colour Kitchen blijkt dat de leerlingen het meeste hebben geleerd van hun praktijkbegeleider en hun coach. Huiswerk maken hebben de leerlingen ook veelal geleerd van hun theorieleraar. Afspraken nakomen en collega s helpen, leerden zij grotendeels van hun medestudenten. De door de leerlingen ervaren effecten van het CyD programma kunnen als positief worden gezien gelet op het feit dat de leerlingen aangaven veel geleerd te hebben in de periode dat zij het programma hebben gevolgd en daarbij aangaven vooral veel bij The Colour Kitchen te hebben geleerd. Naast het gevoel beter te zijn geworden in de werknemersvaardigheden, blijkt dat de geïnterviewde leerlingen in de loop van het CyD programma zelfverzekerder worden en een sterker gevoel van zelfredzaamheid hebben. De leerlingen die zijn gesproken bij M3 ervaren sterker dat zij hun leven zelf in de hand hebben dan de leerlingen bij M1. Ook hebben de respondenten bij M3 sterker het gevoel goed te zijn in dingen doen en het bereiken van gestelde doelen. Na afronding van CyD programma Tijdens het CyD ontstaan er sociale contacten tussen de leerlingen die ook nog na het CyD programma worden voortgezet. Bijna 65% van de respondenten die zijn ondervraagd bij M3 heeft nog maandelijks of zelfs vaker contact met oud-studiegenoten van The Colour Kitchen. Het merendeel van de respondenten (77%) dat is gesproken bij M3 had inmiddels na het afronden van het CyD programma, een baan of stage gevonden. Bijna de helft van deze respondenten dacht de baan of stage niet te hebben gevonden zonder het volgen van het programma bij The Colour Kitchen. Evaluatie CYD De respondenten zijn zeer positief over het CyD programma en geven het gemiddeld een 8. De meest genoemde positieve aspecten van het programma zijn: het programma biedt de leerlingen een tweede kans, leerlingen kunnen hun diploma behalen, kunnen veel leren en werkervaring opdoen. Hoewel de leerlingen over het geheel heel positief zijn, zijn er ook punten genoemd waar de leerlingen minder tevreden over waren. Dit waren met name communicatie, planning en het nakomen van afspraken van The Colour Kitchen richting de leerlingen. Aanbevelingen Gelet op de door de leerlingen genoemde kritiek- en verbeterpunten, zou The Colour Kitchen haar CyD programma nog succesvoller kunnen maken door in te zetten op goede communicatie, planning en het nakomen van afspraken richting de leerlingen. Daarnaast zijn er ook punten ter verbetering op het gebied van nazorg voor de oud-leerlingen. Conclusie The Colour Kitchen is zeer succesvol met haar CyD programma. The Colour Kitchen blijkt in staat te zijn om mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben een kans te geven op het behalen van een diploma en dit ook te realiseren. Daarnaast leren de deelnemers sociale vaardigheden, werknemersvaardigheden en worden zij zelfredzamer en zelfverzekerder. Het CyD programma heeft daarmee een grote mate van social impact. 5

6 2. Inleiding 2.1 Introductie The Colour Kitchen The Colour Kitchen is een commercieel hospitality bedrijf dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in een jaar tijd tot gediplomeerde horecaprofessionals opleid. Jaarlijks biedt de organisatie opleidingsplekken aan via het Colour your Dreams (CyD) programma 1 verdeeld over verschillende steden, waaronder Amsterdam, Utrecht, Alkmaar, Den Haag, Eindhoven en Breda. Met dit programma streeft The Colour Kitchen ernaar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt weer actief aansluiting te laten vinden in de maatschappij. Bij The Colour Kitchen worden mensen in een programma van 12 tot 15 maanden opgeleid tot horeca-assistent (niveau 1), kok (niveau 2) of gastheer / gastvrouw (niveau 2). De mensen waar The Colour Kitchen zich op richt, zijn tussen de 17 en 45 jaar, gemotiveerd om te werken en hebben affiniteit met de horeca, maar worden beperkt door een duidelijke afstand tot de arbeidsmarkt. Deze afstand kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan iemand geen startkwalificatie (geen diploma s) hebben, een (te) beperkte werkervaring hebben, een minimaal lerend vermogen en/of thuis zitten met een Wajong of bijstandsuitkering. The Colour Kitchen streeft ernaar om mensen die tussen wal en schip dreigen te vallen, een plek te bieden om werkervaring op te doen en de mogelijkheid om een diploma te behalen. Het doel van het CyD programma is uiteindelijk het vinden van een baan of een vervolgopleiding. Door de praktijkgerichte aanpak en de intensieve begeleiding tijdens de opleiding, probeert The Colour Kitchen de kans op succes te vergroten. Het opleidings- en begeleidingsprogramma bestaat uit een praktijkprogramma en theorieprogramma, waarbij veel aandacht is voor persoonlijke begeleiding op zowel educatief als persoonlijk vlak. Het praktijkprogramma vindt plaats in een volwaardige commerciële omgeving waar de leerlingen worden begeleid door een praktijkbegeleider (keuken/bediening). De theorielessen worden op locatie bij The Colour Kitchen verzorgd in samenwerking met het ROC Midden Nederland en het SVO. Daarnaast worden de leerlingen intensief begeleid op persoonlijk vlak door een coach. Leerlingen die het programma succesvol afronden, krijgen ondersteuning bij het vinden van een baan of vervolgopleiding. Wanneer een leerling is uitgeplaatst bij een werkgever, wordt er in ieder geval een half jaar begeleiding aangeboden op de werkplek aan zowel de oudleerling als de werkgever in de vorm van jobcoaching. 2.2 Aanleiding onderzoek en doelstelling Bij het van start gaan van het onderzoek in 2013 monitorde The Colour Kitchen het succes van de organisatie door te meten hoeveel leerlingen een diploma behalen (slagingspercentage) en hoeveel er uiteindelijk een baan vinden (doorstroompercentage). De organisatie zelf veronderstelt echter dat de social impact veel groter is dan alleen het aantal afgestudeerden. Leerlingen krijgen bijvoorbeeld meer eigenwaarde, leren vrienden maken, bouwen daardoor een sociaal netwerk op en leren om te gaan met situaties op werk. The Colour Kitchen heeft Labyrinth Onderzoek & Advies gevraagd de social impact van het CyD programma te meten. Dit heeft als doel de successen maar ook de verbeterpunten van het programma in kaart te brengen. In dit onderzoek wordt social impact gedefinieerd als de invloed die een bepaalde activiteit heeft op de groep als wel het welzijn van individuen. Labyrinth heeft voor de social impact meting van 2013 tot en met 2016 een mixed-method onderzoek uitgevoerd onder leerlingen van The Colour Kitchen die het CyD programma hebben gevolgd. Om de social impact te meten, is er in het onderzoek gekeken naar zowel de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen op diverse gebieden zoals zelfvertrouwen, werknemersvaardigheden als hoe zij in de maatschappij staan. In deze rapportage worden de eindresultaten gepresenteerd

7 2.3 Onderzoeksvragen Hoofdvraag The Colour Kitchen heeft als hoofdvraag geformuleerd: Op welke aspecten en in hoeverre heeft het Colour your Dreams programma effect op de persoonlijke ontwikkeling van haar leerlingen? Deelvragen Situatie mensen Hoe is de startsituatie van de mensen die deelnemen aan het CyD programma betreffende persoonlijke ontwikkeling? Hoe verandert de situatie van mensen betreffende persoonlijke ontwikkeling gedurende het CyD programma? Hoe is de situatie van mensen betreffende persoonlijke ontwikkeling na het CyD programma? Effecten CyD programma Wat zijn de werkende succesfactoren van het CyD programma? Waar hebben de succesfactoren van het CyD programma effect op? Wat kan er verbeterd worden aan het CyD programma? Ervaringen CyD programma Hoe ervaren de leerlingen het CyD programma? In welke mate schrijven de leerlingen eventuele effecten toe aan het CyD programma? 7

8 3. Onderzoeksmethode 3.1 Onderzoeksopzet Drie meetmomenten Meetmoment / 2014 Meetmoment / 2015 Meetmoment / 2016 Totaal Kwantitatieve interviews 55 respondenten 47 respondenten 24 respondenten 126 interviews Kwalitatieve interviews 10 respondenten 10 respondenten 7 respondenten 27 interviews Totaal 65 respondenten 57 respondenten (36 hetzelfde als bij M1) 31 respondenten (19 hetzelfde als bij M1 en M2) 79 unieke respondenten Het onderzoek bestaat uit verschillende meetmomenten en methodieken. In deze eindrapportage worden de resultaten van meetmomenten 1, 2 en 3 besproken. Over meetmoment 1 en meetmoment 2 zijn al eerder in mei 2014 en december 2014 tussenrapportages gepresenteerd aan The Colour Kitchen. Bij het eerste meetmoment is een kwantitatief (gestructureerd) interview afgenomen met 65 van de 67 leerlingen, die ofwel in september 2013 ofwel in maart 2014 zijn gestart met het CyD programma. Aanvullend zijn tien leerlingen gesproken door middel van een diepte-interview en met nog eens vier leerlingen is een focusgroep georganiseerd waarin de bevindingen van de kwantitatieve interviews uitgediept zijn. Bij het tweede meetmoment zijn 57 kwantitatieve interviews afgenomen. Van de 57 leerlingen die bij meetmoment 2 mee hebben gedaan met de social impactmeting, hadden 36 ook meegedaan bij de eerste meting. Daarnaast zijn er 10 kwalitatieve interviews afgenomen en is er 1 focusgroep georganiseerd met vier personen. Bij het laatste meetmoment hebben 19 leerlingen die ook meegedaan hebben aan meetmoment 1 en 2 de kwantitatieve vragenlijst ingevuld. Daarnaast hebben er 7 kwalitatieve interviews plaatsgevonden. In aanvulling op deze interviews, zijn ook 11 interviews afgenomen met leerlingen uit de groep die is gestart in september Deze leerlingen hadden nog niet eerder meegedaan aan het onderzoek maar al wel een half jaar geleden hun CyD programma afgerond. In totaal zijn er 24 leerlingen die alleen op één van de meetmomenten de vragenlijst hebben ingevuld. Dit waren er 10 bij meetmoment 1, 2 bij meetmoment 2 en 12 bij meetmoment 3. Uiteindelijk hebben 79 leerlingen meegewerkt aan het onderzoek. Respondenten De opzet van het onderzoek is gaandeweg in overleg met The Colour Kitchen aangepast. Er is een focusgroep minder georganiseerd dan gepland. In verband met het langere tijdsverloop van het onderzoek is hiertoe 8

9 besloten. Daarnaast zijn er minder leerlingen geïnterviewd dan gepland, onder andere, omdat niet alle leerlingen meer bereikbaar bleken te zijn. Een aantal leerlingen van de eerste meetgroep zijn gedurende het programma gestopt. Er is met de meeste van deze leerlingen nog telefonisch contact gezocht om te kijken waarom zij met het programma gestopt zijn. Zij gaven verschillende redenen aan, variërend van het niveau van de opleiding, conflict met begeleiding, verhuizing tot persoonlijke problematiek. Voor de social impactmeting heeft dat als gevolg dat de vergelijking van meetmoment 1, 2 en 3 niet volledig berust op gesprekken die op alle drie de meetmomenten hebben plaatsgevonden met dezelfde leerlingen, maar deels ook met nieuwe leerlingen. Daarnaast waren er bij meetmoment 2 en 3 minder leerlingen dan bij meetmoment 1. Gelet op het feit dat bij de verschillende meetmomenten niet exact dezelfde respondenten zijn gesproken, kan niet geheel worden uitgesloten dat verschillen tussen de meetmomenten niet beïnvloed zijn doordat de respondenten gedeeltelijk verschilden. Om deze reden zijn vergelijkingen gemaakt tussen de resultaten van alle respondenten en de respondenten die bij meerdere meetmomenten hebben meegedaan. De verschillen tussen deze resultaten waren niet significant. Betrouwbaarheid, validiteit en representativiteit Bij alle drie de meetmomenten was er voldoende respons om betrouwbare conclusies te kunnen trekken en zorgt de aanvullende kwalitatieve data voor een goede contextualisering van de data op grond waarvan conclusies en aanbevelingen gedaan kunnen worden. De social impact meting is gebaseerd op de percepties en ervaringen van de leerlingen, in deze rapportage worden geen ervaringen en percepties vanuit de medewerkers van The Colour Kitchen weergegeven. Drie punten zijn van belang om in acht te nemen bij het lezen van de rapportage: het onderzoek is uitgevoerd onder een deel van de leerlingen van het CyD programma, de meeste respondenten hebben het CyD programma reeds afgerond in 2014 en niet alle locaties in Nederland zijn evenredig vertegenwoordigd geweest. Mogelijk lopen de ervaringen van leerlingen per locatie uiteen. De resultaten zijn respresentatief voor de respondenten die we hebben gesproken. Startmoment CyD programma Er zijn leerlingen geïnterviewd die op verschillende momenten zijn gestart met het CyD programma. De grootste groep respondenten is in september 2013 begonnen met het programma bij The Colour Kitchen, namelijk 49%. Daarnaast zijn 44% van de respondenten gestart in maart De kleinste groep respondenten (7%) is in september 2014 gestart met het CyD programma. Zij zijn enkel geïnterviewd bij meetmoment 3. Niet alle leerlingen die op de verschillende startmomenten zijn begonnen met het programma, hebben deelgenomen aan dit onderzoek. Diepte-interviews Op elk van de drie meetmomenten zijn diepte-interviews afgenomen met de mensen. Het interview had als basis de kwantitatieve vragenlijst, waarbij de interviewer de tijd nam om op alle relevante onderwerpen uitgebreid door te vragen en eventuele nieuwe onderwerpen aan bod te laten komen. The Colour Kitchen heeft de mensen geselecteerd en aangedragen voor dit deel van het onderzoek. Er is geprobeerd zoveel mogelijk mensen, die in september 2013 begonnen, te selecteren uit het leerlingenbestand, waarbij rekening is gehouden met een evenredige verdeling over de verschillende opleidingsplekken. Deze mensen hebben een half jaar nadat ze zijn begonnen met het programma nogmaals meegewerkt aan een diepte-interview. Tot slot zijn deze respondenten, een half jaar nadat het programma is afgelopen, nogmaals geïnterviewd. Een drietal mensen konden voor het laatste meetmoment niet meer worden bereikt. De diepte-interviews zijn door een medewerker van Labyrinth afgenomen. Kwantitatieve interviews Er zijn kwantitatieve interviews via een vragenlijst afgenomen bij de leerlingen, zoveel mogelijk face-to-face en als dit niet mogelijk was, telefonisch. De interviews zijn door zowel medewerkers van The Colour Kitchen als door 9

10 een medewerker van Labyrinth afgenomen. De respondenten voor de kwantitatieve interviews zijn ook geworven door The Colour Kitchen op vergelijkbare wijze als voor de diepte-interviews. De respondenten zijn allemaal benaderd via hun praktijkbegeleiders. De vragenlijst voor de kwantitatieve interviews is door Labyrinth in samenspraak met The Colour Kitchen opgesteld. Focusgroep Op basis van de uitkomsten van de eerste ronde van de diepte-interviews is een focusgroep georganiseerd met vier mensen. Er zijn in totaal twee focusgroepen georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten zijn de eerste bevindingen getoetst en zijn nieuwe inzichten ontstaan. The Colour Kitchen was verantwoordelijk voor het werven van deelnemers en inplannen van de focusgroepen. Labyrinth heeft de focusgroepen geleid en de resultaten geanalyseerd. De resultaten van de focusgroep zijn al in de rapportage van meetmoment 1 en tussentijdse rapportage aan The Colour Kitchen gepresenteerd. In overleg met The Colour Kitchen is besloten de laatste focusgroep voor meetmoment 3 niet door te laten gaan, vanwege de uitloop van het onderzoek en het moeilijker bereiken van de leerlingen. Participerende observatie Door één van de onderzoekers van Labyrinth is in 2013 gedurende 10 weken twee dagen per week meegelopen met de leerlingen bij de The Colour Kitchen in Utrecht. Door middel van participerende observatie en de band die daardoor met de leerlingen werd opgebouwd, ontstond ruimte om uitgebreider met leerlingen te spreken over hun situatie en over The Colour Kitchen. De keuze om gebruik te maken van deze specifieke methode in dit onderzoek, heeft te maken met het idee dat door informele interactie met de leerlingen en door het gebruik van observaties, dieper inzicht vergaard kan worden. De rapportage naar aanleiding van de participerende observatie is in februari 2014 afgerond en verstuurd naar The Colour Kitchen. Tijdens de participerende observatie is opgemerkt dat de leerlingen gedurende het programma elkaar steeds beter leren kennen, elkaar steeds meer gaan helpen en er een leuke sfeer ontstaat. Eindmeting: vragenlijst aangepast Een half jaar nadat de mensen het CyD programma hadden afgesloten, werden ze voor de laatste maal geïnterviewd. De vragenlijst is aangepast vanwege de andere situatie waar de (ex)-leerlingen zich op dat meetmoment bevonden. Bij meetgroep 3 zijn bijvoorbeeld verschillende vragen gesteld over hoe het de leerlingen verging na het afronden van het CyD programma. Zoals zal worden besproken bij de resultaten, is niet iedere vraag door elke meetgroep beantwoord. 3.2 Uitvoering social impactmeting Benaderen doelgroep De doelgroep van The Colour Kitchen bestaat uit mensen in de leeftijdscategorie 17 en 45 jaar met een afstand tot de arbeidsmarkt. De redenen hiervoor lopen sterk uiteen. Vooraf heeft er overleg plaatsgevonden met de begeleiders om te beoordelen wat de beste manier van het benaderen van de doelgroep voor het onderzoek was. Daarnaast is besloten om interviewers te zoeken die zoveel mogelijk aansluiten bij de doelgroep. Ontwikkeling vragenlijst De vragenlijst (zie bijlage 2) is opgesteld in overleg met The Colour Kitchen en op basis van de gesprekken met begeleiders en deskresearch. De vragen zijn zo gesteld dat ze begrijpelijk zijn voor en aansluiten bij de doelgroep. De vragenlijst bestaat uit een aantal onderdelen waaronder vragen over werknemersvaardigheden en een aantal stellingen over persoonlijke percepties. Deze vragenlijst is zo opgesteld dat hiermee de onderstaande opgestelde indicatoren getoetst kunnen worden: Zelfvertrouwen. De weg richting hulpverlening gevonden. 10

11 Zelfredzaamheid. Invloed op omgeving/sociaal netwerk/familie. Bewustwording op diverse thema s: kwaliteiten, ambities. Solidariteit. Veiligheid. Vaardigheden. Minder of geen schulden. Arbeidsethos. Inkomen. Pilot Om de vragenlijst en de methodiek te testen zijn in een pilot-fase drie interviews afgenomen en tevens is een focusgroep met mensen georganiseerd. Naar aanleiding van de bevindingen tijdens de pilot zijn nog een aantal wijzigingen aangebracht in de vragenlijst. 11

12 4. Resultaten De resultaten die worden besproken in dit hoofdstuk zijn gebaseerd op datagegevens die zijn verzameld tijdens meetmomenten 1, 2 en 3. De resultaten van de kwantitatieve interviews, de diepte-interviews en de focusgroep worden aan de hand van de volgende thema s besproken: Achtergrondkenmerken. Motivatie deelname Colour your Dreams programma. Werknemersvaardigheden. Sociaal netwerk. Stabiliteit: rol van The Colour Kitchen in persoonlijke levenssfeer. Zelfredzaamheid, zelfverzekerdheid en beoordeling leven. Een half jaar na CyD programma. Evaluatie programma CyD. Toelichting tabellen en figuren: Alle percentages kleiner dan 5% in de figuren 6 tot en met 10, zijn niet weergegeven; Alle roze schuingedrukte citaten zijn van leerlingen die meegedaan hebben aan het onderzoek; De tabellen en figuren hebben betrekking op de kwantitatieve analyse van de leerlingen die meegedaan hebben tijdens meetmomenten 1 en/of, 2 en/of 3; Door afrondingsverschillen kan het voorkomen dat totalen niet precies op 100% uitkomen; n = het aantal respondenten dat de vraag heeft beantwoord, dit kan per vraag iets verschillen; Indien respondenten meerdere antwoorden op een vraag konden geven, kan het zijn dat de totale percentages niet uitkomen op 100%, maar hoger. Het gaat immers om het percentage van de respondenten dat iets vindt, niet om het percentage van het aantal antwoorden dat gegeven is. Indien het gaat om een vraag waar meerdere antwoorden mogelijk zijn (multipele respons), dan wordt dit aangeven bij de betreffende figuurtitel. Daarnaast wordt in de bron van de betreffende tabel of figuur vermeld wat het gemiddeld aantal antwoorden per respondent is. 4.1 Achtergrondkenmerken leerlingen Steden Leerlingen vanuit Alkmaar, Breda, Gouda, Utrecht en Eindhoven hebben meegedaan aan de social impactmeting. Ruim de helft van de respondenten volgde het programma in Utrecht. Tabel 1: Plaats waar respondenten het CyD programma van The Colour Kitchen volgden. Stad Percentage van respondenten Alkmaar 14% Breda 14% Gouda 2 7% Utrecht 57% Eindhoven 8% 2 De locatie van The Colour Kitchen in Gouda is inmiddels gesloten. 12

13 Leeftijd De gemiddelde leeftijd van de respondenten bij het eerste meetmoment was 20,7 jaar. Dit was op het moment dat zij startten met het CyD programma. Vanzelfsprekend lag de gemiddelde leeftijd bij het tweede en derde meetmoment steeds iets hoger, respectievelijk 21 jaar en 22,7 jaar. Een groot deel van de leerlingen was 20 jaar of jonger en slechts 8 respondenten waren ouder dan 30 jaar bij een van de meetmomenten. Geslacht Over het geheel genomen, is de verhouding tussen mannen en vrouwen bij de respondenten ongeveer twee op één. Gekeken naar unieke respondenten is dit in percentages uitgedrukt 63% man en 37% vrouw. Opleiding Tweederde (65%) van alle respondenten volgde de opleiding horeca-assistent (niveau 1). Daarnaast volgde een kwart (24%) van de respondenten de opleiding tot kok (niveau 2). De overige 10% van de respondenten deed de opleiding tot gastheer/ gastvrouw (niveau 2). Woonsituatie Figuur 2: Wat is je woonsituatie? (n = 153) In figuur 2 is te zien dat van alle respondenten de meeste leerlingen bij hun ouders wonen. Een kleine groep woont zelfstandig of begeleid, slechts een enkeling woont samen met zijn of haar partner. De antwoorden die gegeven zijn door meetgroep 1, 2 en 3 verschillen nauwelijks van elkaar; bij elk meetmoment woont de meerderheid van de respondenten bij hun ouders. 4.2 Motivatie deelname CyD programma Reden om mee te doen Aan de leerlingen uit meetgroep 1 is gevraagd wat zij de belangrijkste reden vonden om mee te doen aan het CyD programma, zie figuur 3. Vervolgens is de leerlingen gevraagd wat zij naast de belangrijkste reden, nog meer belangrijke redenen vonden om mee te doen aan het CyD programma. Zij konden hierbij meerdere antwoorden geven, zie figuur 4. 13

14 Figuur 3: Wat is de belangrijkste reden dat je meedoet aan het Colour your Dreams programma? (n = 65) Als belangrijkste reden om mee te doen aan het CyD programma komt de wens om een diploma te halen naar voren. Uit de antwoorden die zijn gegeven bij de antwoordcategorie Anders, namelijk, blijkt ook dat door de respondenten deelname aan het CyD programma gezien wordt als een nieuwe start of een nieuwe kans. Zo benoemen een aantal leerlingen dat zij eerdere opleidingen niet hebben kunnen of mogen afmaken en nergens anders meer terecht konden. Een diploma is belangrijk om verder te komen in het leven. Dit is één van mijn laatste kansen om een diploma te halen. Ik neem het dus wel serieus. De motivatie die leerlingen hebben om een diploma te halen, komt ook weer terug als hen gevraagd wordt wat zij positief vinden aan het programma van The Colour Kitchen. Bij de evaluatie van het CyD programma geeft 35% aan dat zij de mogelijkheid tot het halen van een diploma een positief punt vinden. In paragraaf 4.8 wordt hier verder op ingegaan. Opvallend is dat met name leerlingen van de opleiding tot horeca-assistent, als belangrijkste reden voor deelname op gegeven is, dat zij koken leuk vinden. Daartegenover, slechts één van de 18 leerlingen van de opleiding tot kok, geeft dit als belangrijkste reden op. Voor de koks-leerlingen is de belangrijkste reden om mee te doen aan het CyD programma, het behalen van een diploma. Figuur 4: Wat zijn andere belangrijke redenen dat je meedoet aan het Colour your Dreams programma? (n = 65 )* 50% 45% 40% 35% 30% 25% 43% 40% 35% 29% 45% 20% 15% 10% 5% 0% Ik vind koken leuk Ik wil een diploma halen Ik wil nieuwe dingen leren Om hierna een baan te vinden Anders, namelijk: *Respondenten konden meerdere antwoorden geven, gemiddeld hebben de respondenten 1,9 antwoorden gegeven. 14

15 De respondenten is tevens gevraagd wat zij nog meer als belangrijke reden(en) vinden om mee te doen aan het CyD programma. Vergeleken met wat zij de belangrijkste reden vinden, valt op dat nu ook veel leerlingen aangeven dat zij graag nieuwe dingen willen leren. Daarnaast blijft voor de meeste respondenten het behalen van een diploma en het plezier dat zij hebben in het koken belangrijk. Over het laatste punt zeggen twee respondenten: Dan ga je tenminste met een beetje plezier hierheen. Je kan het goed gebruiken om goed te kunnen koken. Iedereen wil eten. Iedereen heeft eten nodig, dus dat is belangrijk. Koken is creativiteit, een soort kunst. Theoretisch ben ik niet zo creatief, maar met m n handen wel. Borden opmaken is een soort van creatief bezig zijn voor mij, zorgen dat een bord er heel mooi uit komt te zien. Zoals andere mensen tekenen bijvoorbeeld als creatief zien, zo is borden opmaken voor mij een vorm van creativiteit. Hoewel het vinden van een baan na het programma niet één van de belangrijkste redenen is, wordt door verschillende respondenten in de open antwoorden wel genoemd dat zij de ambitie hebben om verder te studeren of verder te werken in de horeca. Sommigen hebben zelfs de ambitie om een eigen onderneming op te zetten. Andere genoemde antwoorden zijn om bezig te zijn, om niet thuis te zitten of om leven op orde te krijgen. Naast de eigen motivaties van respondenten om mee te doen aan het programma, noemen ook een aantal respondenten dat het programma hen door iemand anders was aangeraden, bijvoorbeeld door een psycholoog, reclassering of het UWV. Behalen van succes in het CyD programma In de rapportage van de nulmeting is al benoemd dat de leerlingen tijdens de focusgroep aangaven verschillende dingen nodig te hebben om het CyD programma succesvol af te ronden. De leerlingen noemen daarbij voorbereiding op het werken in de horeca, doorzettingsvermogen en motivatie, begeleiding als dat nodig is (bijvoorbeeld met huiswerk maken, bepaalde vaardigheden aanleren), collegialiteit onderling en op tijd komen/ aanwezig zijn. Aanwezigheid Naast dat het voor leerlingen zelf belangrijk is dat ze aanwezig zijn en op die manier zoveel mogelijk meekrijgen en leren, is het ook voor de groep als geheel van belang, zo blijkt uit de focusgroep. Als andere leerlingen afwezig zijn, dan lijkt dat een negatief effect te hebben op de motivatie van de leerlingen die wel de moeite nemen om te komen: Ik vind wel dat collegialiteit helpt met motivatie. Het helpt niet als je collega s niet komen. Aan de leerlingen bij alle meetmomenten is gevraagd of zij het er mee eens zijn dat het belangrijk is om bij alle onderdelen van het CyD programma aanwezig te zijn. Ook uit de antwoorden hierop blijkt dat de leerlingen waarde hechten aan het aanwezig zijn bij de verschillende onderdelen van het programma. Slechts een zeer kleine minderheid van de respondenten was het niet eens met deze stelling. De respondenten die de stelling bij meetmoment 3 hebben beantwoord, zijn hierover het meest uitgesproken. Van hen is 43% het zeer eens met de stelling en in totaal is 90% van de respondenten bij meetmoment 3 het eens met deze stelling. 15

16 Figuur 5 : Ben je het eens of oneens met de volgende stelling: Ik vind het belangrijk om bij alle onderdelen van het Colour your Dreams programma aanwezig te zijn. (n = 153) 4.3 Werknemersvaardigheden De respondenten van de eerste meetgroep is gevraagd om aan te geven in hoeverre zij vinden dat zij goed zijn in een aantal vaardigheden. Aan meetgroep 2 is gevraagd in hoeverre zij vinden dat zij in diezelfde vaardigheden beter zijn geworden in de laatste zes maanden en aan meetgroep 3 is gevraagd in hoeverre zij vinden dat zij beter zijn geworden in het laatste jaar. In figuur 6, figuur 7 en figuur 8 worden de gegeven antwoorden per vaardigheid weergegeven. Het is belangrijk om er van bewust te zijn dat de leerlingen is gevraagd naar hun perceptie van hoe goed zij zijn in een bepaalde vaardigheid. Dit is geen objectieve meting van de kwaliteit van de vaardigheden van de leerlingen. Figuur 6: Hoe goed ben je in...? (n = 65) Collega's helpen 12% 77% 11% Afspraken nakomen 12% 69% 19% Samenwerken 9% 69% 20% Op tijd komen 20% 57% 19% 5% Omgaan met kritiek 54% 28% 15% Zelf oplossingen bedenken voor problemen 42% 43% 15% Huiswerk maken 39% 29% 23% 6% Plannen 32% 42% 23% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Heel goed Goed Niet goed / niet slecht Slecht Heel Slecht 16

17 Figuur 7: Ben je het afgelopen half jaar beter geworden in? (n = 57) Samenwerken 16% 56% 28% Collega's helpen 19% 47% 32% Omgaan met kritiek 12% 49% 35% Zelf oplossingen bedenken voor problemen 9% 51% 37% Plannen 7% 44% 47% Afspraken nakomen 5% 35% 58% Huiswerk maken 7% 26% 60% 7% Op tijd komen 14% 19% 63% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Veel beter Beter Gelijk gebleven Slechter Veel slechter Figuur 8: Ben je in het afgelopen jaar beter geworden in? (n = 31) Samenwerken 19% 61% 16% Omgaan met kritiek 23% 53% 23% Zelf oplossingen bedenken voor problemen 26% 48% 23% Collega's helpen 23% 48% 26% Plannen 16% 45% 39% Afspraken nakomen 39% 58% Op tijd komen 10% 32% 55% Huiswerk maken 13% 27% 53% 7% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Veel beter Beter Gelijk gebleven Slechter Veel slechter 17

18 Samenwerken Zowel bij meetmoment 2 als bij meetmoment 3 hebben de meeste respondenten aangegeven (veel) beter te zijn geworden in samenwerken. Zo beschrijft een van de leerlingen ook dat samenwerken iets is wat actief gestimuleerd wordt en waar je dagelijks mee bezig bent: Dagelijkse samenwerking met mijn collega s zorgt ervoor dat het samenwerken beter gaat. Je helpt elkaar daarin. De praktijkbegeleider geeft ons opdrachten om samen te werken. Net heb ik bijvoorbeeld met een collega de lunch klaar gezet. We weten wat er dan moet gebeuren en verdelen vervolgens onderling de taken die daarbij horen. De coach helpt om beter te worden in overleggen, zodat we beter praten. Van de leerlingen die vinden dat zij in het afgelopen (half) jaar beter zijn geworden in samenwerken, geeft 71% aan dat zij dit bij The Colour Kitchen heeft geleerd. Geconcludeerd kan worden dat de dagelijkse samenwerking met collega s en de ondersteuning vanuit de begeleiding hierbij zijn vruchten heeft afgeworpen. Zo benoemt één van de leerlingen: Bijvoorbeeld samenwerken is soms nog wel lastig. Omdat ik hier een jaar heb gewerkt ben ik al beter in dingen. Zekerder geworden. Meer zelfvertrouwen gekregen, vooral door TCK. Omgaan met kritiek, collega s helpen en zelf oplossingen bedenken voor problemen Een grote meerderheid van de respondenten heeft bij beide meetmomenten aangegeven dat zij (veel) beter zijn geworden in omgaan met kritiek, collega s helpen en zelf oplossingen bedenken voor problemen. Bij het eerste meetmoment gaf een grote meerderheid al aan goed te zijn in het helpen van collega s, 54% van de respondenten vond dat zij goed kunnen omgaan met kritiek en minder dan de helft van de respondenten (42%) vond dat zij goed zelf oplossingen kan bedenken voor problemen. Hoewel zelf oplossingen bedenken voor problemen één van de vaardigheden is waarvan de respondenten aangeven dat zij hierin beter zijn geworden, blijkt uit figuur 9 dat maar 55% van de leerlingen dit heeft geleerd bij de The Colour Kitchen. Ten opzichte van het percentage van de respondenten dat bij de andere vaardigheden heeft aangegeven dit te hebben geleerd bij The Colour Kitchen, is dit een relatief laag percentage. Daartegenover staat wel dat uit de antwoorden die de respondenten hebben gegeven die Anders, namelijk hebben ingevuld, blijkt dat de The Colour Kitchen hierin een rol heeft gespeeld. De reden waarom respondenten anders, namelijk hebben opgegeven is, omdat zij meerdere invloeden wilden noemen die ertoe hebben geleid dat zij beter zijn geworden in deze vaardigheid. Ik heb nu meer ervaring dan een half jaar geleden, dus ik herinner fouten die ik eerder gemaakt heb en maak ze nu niet meer. Hierdoor vraag ik dus wel iets minder aan de leiding. Driekwart van de respondenten die beter zijn geworden in het helpen van collega s, geeft aan dit bij The Colour Kitchen te hebben geleerd. Naast dat zij dit hebben geleerd van hun praktijkbegeleider, hebben ze dit in grote mate ook van elkaar geleerd (zie figuur 10). Dit is iets wat ook bij de participerende observatie in 2013 reeds naar voren kwam: er is een gevoel van onderlinge acceptatie bij de leerlingen en dit biedt de leerlingen ruimte om open met elkaar te praten, elkaar te helpen en ook aan te spreken op minder wenselijk gedrag. Dit laatste is tevens een belangrijk punt, want gelet op de antwoorden die de respondenten hebben gegeven, hebben zij ook bij The Colour Kitchen beter leren omgaan met kritiek. Op tijd komen en huiswerk maken Dat ik zorg dat ik op tijd de bus neem en op tijd hier ben. Ik vind dat nu wel iets makkelijker dan een half jaar geleden. TCK heeft geholpen door streng te zijn, ze zeggen je moet om die tijd er zijn en zorg dat je om die tijd er bent! 18

19 De vaardigheden waar de respondenten hebben aangegeven het minst vooruitgang te hebben geboekt, zijn op tijd komen en huiswerk maken. Hoewel bij het eerste meetmoment een groot deel van de respondenten heeft aangegeven (zeer) goed te zijn in op tijd komen, was dit niet het geval bij het huiswerk maken. Van de respondenten die wel hebben aangegeven dat zij beter zijn geworden in het maken van huiswerk, heeft driekwart wel aangegeven dat zij hierin beter zijn geworden door The Colour Kitchen. Huiswerk maken van de leraar als je dat niet doet kon je niet verder met een toets. Ik had motivatie in die opleiding. Ik wilde graag goede cijfers. De leraar die ik had was relaxt die legde goed uit welke invloed geen huiswerk maken had. De leraar heeft geholpen dat ik het echt deed. Hij gaf niet alleen les omdat het moet. Hij motiveerde me nog meer dan ik al was. Uit figuur 7 en figuur 8 blijkt dat weinig respondenten hebben aangegeven slechter te zijn geworden in één van de vaardigheden. Alleen bij huiswerk maken heeft 7% aangegeven hier in het afgelopen half jaar of jaar slechter in te zijn geworden. De respondenten die hebben aangegeven hierin slechter te zijn geworden, hebben bij meetmoment 1 aangegeven niet goed/niet slecht of (heel) slecht te zijn in het maken van hun huiswerk. Plannen en afspraken nakomen Bij meetgroep 1 hebben de respondenten aangegeven het minst goed te zijn in plannen. Hoewel meer dan de helft van de respondenten bij meetgroep 2 en 3 heeft aangegeven beter te zijn geworden in plannen, blijkt uit de toelichtingen die respondenten hebben gegeven nog wel dat plannen een aandachtspunt is. Eén van de leerlingen benoemt bijvoorbeeld: Plannen lukt een klein beetje, gaat wel steeds beter, nog wel steeds beetje moeite mee. Ik zou niet weten hoe ik plan, of ik meteen begin of eerst bedenk wat handig is. Ook van de respondenten die wel aangeeft beter te zijn geworden in plannen, heeft slechts een kleine meerderheid dit bij The Colour Kitchen geleerd. Hoewel plannen een belangrijke vaardigheid is voor werken in de horeca, is dit de vaardigheid die de respondenten aangaven het minst bij The Colour Kitchen te hebben geleerd. Het nakomen van afspraken is ook een punt waarvan de respondenten hebben aangegeven er niet heel veel beter in te zijn geworden. Anders dan bij plannen, heeft met betrekking tot afspraken nakomen, bij meetgroep 1 maar liefst 80% van de respondenten aangegeven hier (heel) goed in te zijn. Daarnaast heeft bijna 80% van de respondenten, die wel aangegeven hebben beter te zijn geworden in het nakomen van afspraken, benoemd dat zij dit door The Colour Kitchen hebben geleerd. Hiermee is de vaardigheid afspraken nakomen de vaardigheid die de respondenten het meest hebben geleerd van The Colour Kitchen. Verschillende respondenten gaven aan dat de praktijkbegeleiders en coaches er strak op toezien dat afspraken nagekomen worden. En ze proberen de leerlingen te laten inzien wat de consequenties zijn van het niet nakomen van afspraken. Zo benoemt één van de leerlingen: Ik denk nu, als ik ze niet na kom dan heb ik een probleem dat ik ze niet na ben gekomen. Ik heb dan iets afgesproken en dan moet ik het ook gewoon nakomen, niet dat ik dan niet kom, dat vind ik niet netjes naar de andere persoon. Dat begrijp ik nu beter. Hoewel het nakomen van afspraken dus een belangrijk punt blijkt te zijn, is het door de leerlingen ook genoemd als één van de verbeterpunten voor The Colour Kitchen. Het gaat hier dan met name om de opmerking dat afspraken vanuit The Colour Kitchen onduidelijk waren of ineens veranderden. In paragraaf 4.8 zal hier nog nader op ingegaan worden. Beter geworden De vraag hoe komt het dat je beter geworden bent in de vaardigheden? is gesteld aan de respondenten van meetgroep 2 en meetgroep 3. Het aantal respondenten dat de vraag heeft beantwoord, varieert per vaardigheid. Dit heeft te maken met het aantal respondenten dat heeft aangegeven in een bepaalde vaardigheid (veel) beter 19

20 te zijn geworden. Onmiskenbaar is dat alle respondenten die hebben aangegeven beter te zijn geworden in een van de werknemersvaardigheden, zij hier beter in zijn geworden door The Colour Kitchen (zie figuur 9). Figuur 9 : Hoe komt het dat je beter geworden bent in? Afspraken nakomen (n = 34) 79% 12% 6% Collega's helpen (n = 60) 75% 12% 8% 5% Huiswerk maken (n = 31) 74% 7% 13% Samenwerken (n = 65) 71% 9% 12% 5% Omgaan met kritiek (n = 58) 64% 7% 7% 19% Op tijd komen (n = 31) 58% 10% 7% 23% Zelf oplossingen bedenken voor problemen (n = 56) 55% 9% 11% 16% 9% Plannen (n = 47) 53% 11% 9% 17% 9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Dit heb ik bij TCK geleerd Dit komt door een baan / stage (niet bij TCK) Anders, namelijk Dit heb ik van familie/vrienden geleerd Dit komt doordat ik een opleiding volg (niet bij TCK) Dit heb ik van mijzelf geleerd De respondenten, die hebben aangegeven dat zij in een bepaalde vaardigheid beter zijn geworden door The Colour Kitchen, is vervolgens specifiek gevraagd door wie zij hierin beter zijn geworden (zie figuur 10). 20

21 Figuur 10: Van wie binnen The Colour Kitchen heb je het meest geleerd over? Op tijd komen (n = 17) 53% 24% 6% 18% Zelf oplossingen bedenken voor problemen (n = 32) 50% 28% 13% 6% Plannen (n = 25) 48% 20% 12% 12% Huiswerk maken (n = 23) 44% 17% 9% 30% Samenwerken (n = 47) 40% 38% 9% 11% Afspraken nakomen (n = 28) 39% 36% 11% 14% Collega's helpen (n = 44) 39% 9% 34% 7% 11% Omgaan met kritiek (n = 39) 31% 41% 15% 10% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Praktijkbegeleider Coach Medestudenten / collega's Anders, namelijk Van iedereen bij TCK Theorieleraar Opvallend is dat de theorieleraar bij de meeste vaardigheden geen invloed heeft gehad op eventuele verbetering, behalve bij het huiswerk maken. Verder zijn de antwoorden enigszins verdeeld, waarbij de respondenten over het algemeen hebben aangegeven dat zij het meeste hebben geleerd van de praktijkbegeleider. De leerlingen onderling hebben elkaar vooral kunnen leren over samenwerken en collega s helpen. Ook benoemen leerlingen dat zij het helpen van collega s belangrijk vinden. Mogelijk speelt een zekere mate van wederkerigheid hierbij ook een rol, zo benoemt één van de leerlingen: Collega s helpen is belangrijk, want als ik mensen help dan kunnen zij mij ook weer helpen, het is belangrijk om te helpen in het algemeen want als je elkaar helpt gaat het beter. Bij een aantal vaardigheden blijkt uit de antwoorden die zijn gegeven bij anders, namelijk dat er voor deze antwoordcategorie gekozen is, omdat de leerlingen het gevoel hebben van meerdere personen deze vaardigheid te hebben geleerd. De open antwoorden zijn terug te vinden in de tabellen 2, 4, 6, 8, 11, 13 en 15 in de bijlage 1. 21

22 4.4 Sociaal netwerk Hulpvraag Figuur 11: Aan wie vraag je hulp bij problemen? (n = 150)* Aan de praktijkbegeleider Aan de coach Aan mijn ouders Aan vrienden Ik vraag geen hulp want dat wil ik niet Aan iemand anders Aan de uitkeringsinstantie / school / gemeente Aan mijn vriend / vriendin Collega s / studiegenoten van TCK Aan andere familieleden Ik vraag geen hulp want ik weet niet aan wie ik hulp moet vragen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% M1 M2 M3 *Bij deze vraag konden respondenten meerdere antwoorden geven, gemiddeld is per respondent 2,3 antwoord gegeven. Uit figuur 11 blijkt dat de respondenten het meest om hulp vragen bij hun praktijkbegeleider, hun coach of hun ouders. Ook geeft 10% van de respondenten aan niet om hulp te vragen, omdat zij geen hulp willen. Als de respondenten aangegeven hebben bij iemand anders hulp te vragen, is hen ook gevraagd bij wie dat dan is. De respondenten hebben allemaal verschillende antwoorden gegeven en deze zijn terug te vinden in tabel 16 in de bijlage. Opvallend is dat bij meetmoment 3 meer respondenten hebben aangegeven hulp te vragen aan collega s/studiegenoten van The Colour Kitchen dan bij meetmoment 1 en 2. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat de leerlingen bij meetmoment 3 al langer met elkaar samenwerken en ze hierdoor meer vertrouwd met elkaar zijn en makkelijker hulp durven te vragen aan elkaar. Zo benoemt één van de respondenten over het helpen van collega s: Doordat we een band hebben opgebouwd, gaat dit soepeler: we kennen elkaar beter. Verder strookt het feit dat veel respondenten aangeven hulp bij hun ouders te vragen, met het gegeven dat het merendeel van de respondenten bij hun ouders woont. Als laatste punt kan het als positief worden benoemd dat een groot deel van de respondenten aanklopt bij de praktijkbegeleider of coach als zij problemen hebben en slechts een klein aantal respondenten geeft aan geen hulp te willen ontvangen of niet weet aan wie hulp te moeten vragen. 22

23 Sociale contacten na The Colour Kitchen De respondenten uit meetgroep 3 zijn een aantal vragen gesteld over hoe het contact met de studiegenoten op dit moment is. Op de vraag hoe vaak de respondenten nog contact hebben met hun collega s/studiegenoten van The Colour Kitchen heeft slecht 17% nooit geantwoord. Ruim de helft van de respondenten spreekt hun studiegenoten nog elke maand of vaker. Figuur 12: Hoe vaak zie / spreek / mail je je collega s / studiegenoten van The Colour Kitchen nog? (n = 30) De respondenten spraken gemiddeld nog 3 van hun collega s/studiegenoten van The Colour Kitchen. Bijna alle respondenten hebben aangegeven dat als ze hun collega s/studiegenoten zien, ze iets gezellig gaan doen, bijvoorbeeld kletsen, een drankje doen of gamen. Daarnaast wisselt 20% van de respondenten tips uit over het vinden van werk en helpt 14% elkaar met problemen. 4.5 Stabiliteit: rol van The Colour Kitchen in persoonlijke levenssfeer Lekker in je vel Aan de respondenten is gevraagd of er wel eens momenten zijn dat zij niet lekker in hun vel zitten. Een grote meerderheid van de respondenten heeft zulke momenten wel eens (79%). Slechts 9% van alle respondenten heeft zulke momenten nog nooit gehad. Daarnaast heeft 12% van de respondenten zulke momenten wel eens gehad, maar nu niet meer. The Colour Kitchen speelt een belangrijke rol voor de respondenten op de momenten dat zij niet lekker in hun vel zitten. Bijna alle ondervraagden worden door The Colour Kitchen geholpen op deze momenten. Figuur 13: Helpt The Colour Kitchen op de momenten dat je niet lekker in je vel zit? (n = 120) 23

24 Zoals te zien is in de bovenstaande figuur 13, hebben vooral de respondenten die zijn ondervraagd bij meetmoment 2 veel hulp ontvangen. Bij meetmoment 1 en 3 ontvangt ook een groot deel van de respondenten hulp, maar meer een beetje hulp dan veel hulp. Ook meer dan de helft van de respondenten die hebben aangegeven momenteel geen momenten meer te kennen van niet lekker in hun vel zitten, maar dit in het verleden wel hebben gehad, gaven aan hulp te hebben ontvangen van The Colour Kitchen. Schulden Een deel van de respondenten (18%) heeft aangegeven schulden te hebben. Er is 28 keer geantwoord door de respondenten dat zij schulden hebben, waarvan door 18 verschillende respondenten. Dit betekent dat sommige respondenten op meerdere meetmomenten hebben aangegeven schulden te hebben. Van deze 18 respondenten hebben 10 respondenten aangegeven in de schuldsanering te zitten, de overige respondenten hebben er nooit ingezeten. Een enkeling zit niet meer in de schuldsanering of wil het liever niet zeggen. Het percentage van de respondenten dat schulden heeft, ligt bij meetgroep 1 en 2 net iets hoger dan bij meetgroep 3. Dit verschilt echter niet veel, respectievelijk 18%, 19% en 16%. Opvallend is wel dat de percentages van de respondenten die in de schuldsanering zitten per meetgroep sterk uiteenlopen. Het is wel van belang om hierbij te vermelden dat bij meetgroep 3 maar 5 respondenten deze vraag hebben beantwoord in tegenstelling tot meetgroep 1 waar 12 respondenten deze vraag hebben beantwoord (zie n bij figuur 14). Figuur 14: Zit je in de schuldsanering? (n = M1: 12, M2: 11, M3: 5) De 10 respondenten hebben in totaal 14 keer aangegeven dat zij in de schuldsanering zitten, waarvan 3 respondenten aangegeven dat zij van The Colour Kitchen veel hulp hebben ontvangen om uit de schuldsanering te komen. De overige 11 respondenten hebben aangegeven geen hulp te krijgen van The Colour Kitchen. Justitie Bij alle meetmomenten is de respondenten gevraagd of zij op dat moment in aanraking waren met justitie. In totaal is 14 keer ja geantwoord door 11 verschillende respondenten. Eén respondent heeft één keer aangegeven dat The Colour Kitchen veel hielp bij de problemen met justitie, deze respondent gaf bij het tweede meetmoment aan dat The Colour Kitchen nog een beetje hielp. Daarnaast is 6 keer geantwoord dat de respondent een beetje hulp ontving en 7 keer geantwoord dat de respondent geen hulp ontving. Van alle respondenten die hebben aangegeven op dit moment niet meer in aanraking te zijn met justitie (in totaal 28 verschillende respondenten) heeft één respondent in het verleden veel hulp gehad van The Colour Kitchen. Alle andere respondenten gaven aan dat hun contact met justitie voorbij was voordat zij het met CyD programma bij The Colour Kitchen gestart waren. 24

25 4.6 Zelfredzaamheid, zelfverzekerdheid en beoordeling leven Zelfredzaamheid De respondenten in alle meetgroepen is gevraagd of zij het eens zijn met de stelling: Ik heb veel controle over mijn leven/ik heb mijn leven zelf in de hand. Op deze manier kan inzicht verkregen worden in de mate waarin de leerlingen het gevoel hebben zelf sturing te kunnen geven aan de dingen die gebeuren in hun leven. In figuur 15 is te zien dat de meeste respondenten het eens zijn met deze stelling. Alleen een kleine minderheid van de respondenten heeft aangegeven het niet eens te met de stelling en dus niet het gevoel hebben veel controle over hun leven te hebben. Opvallend is wel dat in meetgroep 1 de meeste respondenten het niet eens waren met de stelling en het minste aantal respondenten het helemaal eens was met de stelling. Bij meetgroep 2 is deze verdeling gelijk en bij meetgroep 3 helemaal omgedraaid. Geconcludeerd kan worden dat meer respondenten het gevoel hadden controle over hun leven te hebben bij meetmoment 3 dan bij meetmoment 1 of 2. Het is aannemelijk dat The Colour Kitchen heeft bijgedragen aan de positieve trend, die waar te nemen valt tussen meetmoment 1 en meetmoment 3. Twee leerlingen benoemen deze positieve trend als volgt: Sinds ik daar heb gewerkt. Ik wilde heel graag aan mezelf werken. Via daar ben ik los van mijn opleiding aan mezelf gaan werken. Nu heb ik wel controle over mezelf, mijn werk en wat ik doe. Kon mezelf al vrij goed uitleggen maar door TCK beter geworden. Ik was onzeker en ben zelfverzekerder geworden. Ik kon mezelf steeds beter uitleggen. Figuur 15: Ben je het eens of oneens met de volgende stelling: Ik heb veel controle over mijn leven / ik heb mijn leven zelf in de hand. (n = 151) Zelfvertrouwen Bij de focusgroep en diepte-interviews die zijn gehouden bleek dat de leerlingen, als het gaat om werken aan persoonlijke vaardigheden, vooral meer zelfvertrouwen willen verkrijgen. Het CyD programma zou hiervoor een goede kans kunnen zijn. In de interviews die zijn gehouden bij de verschillende meetmomenten, wordt toename van zelfvertrouwen ook genoemd: De deelname aan het programma geeft mij zelfvertrouwen en ik ontvang ook vertrouwen van andere mensen. Dat is een fijn gevoel. Daarnaast zijn aan de leerlingen twee stellingen voorgelegd om hun zelfvertrouwen te meten. De stellingen luiden als volgt: Ik kan veel dingen/ik ben in veel dingen goed en Als ik een doel stel, bereik ik het. De stellingen zijn op alle drie de meetmomenten aan de respondenten voorgelegd. In de onderstaande figuren zijn de antwoorden van de respondenten per meetmoment weergegeven. Bij het vergelijken van de antwoorden per meetgroep op basis van alle respondenten en op basis van de respondenten die aan meerdere meetmoment hebben meegedaan, is er geen noemenswaardig verschil te zien. Gelet hierop is er voor gekozen om in onderstaande grafieken de antwoorden te geven per meetgroep. 25

26 Figuur 16: Ben je het eens of oneens met de volgende stelling: Ik kan veel dingen / ik ben in veel dingen goed. (n = 153) Bij alle meetmomenten is het merendeel van de respondenten het (zeer) eens met de stellingen. Alleen bij het eerste meetmoment heeft 12% van de respondenten bij beide stellingen aangegeven het er mee oneens te zijn. Hoewel de meetmomenten niet volledig vergelijkbaar zijn, omdat niet bij elk meetmoment evenveel respondenten gesproken zijn, is het wel opvallend dat bij meetmoment 3 de respondenten het meer uitgesproken eens zijn met de stellingen en het minder of helemaal niet oneens zijn met de stelling. Dit kan dus duiden op groeiend zelfvertrouwen bij de leerlingen in de loop van het CyD programma. Figuur 17: Ben je het eens of oneens met de volgende stelling: Als ik een doel stel, bereik ik het. (n = 153) Ik wil altijd mijn doel bereiken. Soms ben ik zelfs te streng voor mezelf. Door te praten met mijn coach deel ik een groot doel op in kleinere stukjes. Op die manier blijft het overzichtelijker voor mijzelf. Een van die doelen die ik voor mezelf stelde, was om mij beter te uiten naar anderen. Daarin ben ik erg gegroeid. De coach heeft me daar in geholpen. 26

27 Uit de gesprekken die zijn gevoerd bij het eerste meetmoment, blijkt dat respondenten het behalen van een diploma een belangrijk doel vinden dat zij bij The Colour Kitchen willen bereiken. Tevens wordt aangegeven dat het tot nu toe nog niet behalen van een diploma, de reden is waarom zij niet het gevoel hebben hun gestelde doelen te bereiken. Bij het derde meetmoment geven juist een aantal respondenten het behalen van hun diploma als voorbeeld van hoe zij hun gestelde doelen hebben behaald. Zelfvertrouwen met diploma, twee in één idee. Ik was heel onzeker en dan als je iets haalt en het lukt, geeft dat vertrouwen. Waardering leven Figuur 18: Wat voor cijfer geef je leven nu? Gemiddeld cijfer Meetmoment Alle respondenten (n = 149) Respondenten meegedaan bij M1, M2 en M3 (n = 19) Meetmoment 1 7,3 7,6 Meetmoment 2 7,3 7,5 Meetmoment 3 7,6 7,7 Het cijfer wat de 19 respondenten aan hun leven geven dat op alle drie de meetmomenten is gevraagd, verschilt niet significant tussen de meetmomenten. Ook het gemiddelde van de 3 verschillende meetgroepen, wanneer alle respondenten worden meegenomen, verschilt niet veel. Zoals te zien is in figuur 19, zijn er zeer weinig onvoldoendes uitgedeeld door de respondenten. Het merendeel van de respondenten geeft hun leven een 7 of 8. Slechts een paar respondenten geven hun leven een 9 of 10. Figuur 19: Wat voor cijfer geef je leven nu? De meeste leerlingen (58%) die mee hebben gedaan bij meerdere meetmomenten (M1 en M2 of M1, M2 en M3) geven hetzelfde cijfer aan hun leven op het eerste en laatste meetmoment. Daarnaast geeft 23% een beter cijfer aan hun leven op het laatste meetmoment ten opzichte van het eerste meetmoment en 19% geeft een slechter cijfer op het laatste meetmoment. In alle gevallen is het cijfer enkel met 1 punt gezakt. Geconcludeerd kan worden dat over het algemeen de mensen een positief beeld hebben over hun eigen leven en dat, hoewel er fluctuaties zijn tussen de verschillende meetmomenten, er geen opvallende uitschieters omhoog of omlaag zijn gedurende het CyD programma. De bovenstaande cijfers zijn gebaseerd op een vergelijking van de cijfers die de individuele respondenten hebben gegeven die hebben meegedaan aan meetmoment 1 en 2 of meetmoment 1, 2 en 3. 27

28 4.7 Een half jaar na CyD programma Opleiding, stage of baan De respondenten is bij meetmoment 3 gevraagd of zij momenteel een baan hebben of stage lopen. Van de 30 respondenten die de vraag hebben beantwoord, gaven 19 aan een baan te hebben en 4 gaven aan stage te lopen. Daarnaast hadden 7 respondenten geen stage of een baan. Het aantal uren dat de respondenten werken varieert van 12 tot 40 uur per week, maar gemiddeld wordt er 24 uur per week gewerkt. De 4 respondenten die stage lopen doen dit voor 2, 14, 16 en 21 uur per week. Bijna de helft (48%) van de respondenten die nu een stage of baan hebben, denkt dat zij de stage of baan niet hadden gekregen zonder het CyD programma van The Colour Kitchen. Ongeveer een vijfde (22%) van de respondenten denkt dat zij de baan of stage wel had gekregen zonder het programma van The Colour Kitchen. De overige respondenten (30%) had hierover geen uitgesproken mening. De respondenten van meetgroep 3 is ook gevraagd of zij een opleiding volgen, deze vraag is door 27 respondenten beantwoord. Het merendeel van de respondenten (85%) volgt momenteel geen opleiding. De overige 15% volgt wel een opleiding. Deze 15% zijn vier respondenten, drie van hen verrichten ook een stage of werk. 4.8 Evaluatie programma CyD Cijfer CyD programma Figuur 20: Wat voor cijfer geef je aan het Colour your Dreams programma? Gemiddeld cijfer Meetmoment Alle respondenten (n = 151) Respondenten meegedaan bij M1, M2 en M3 (n = 19) Meetmoment 1 8,0 8,0 Meetmoment 2 7,7 7,9 Meetmoment 3 7,8 7,8 Hoewel er enige fluctuatie is in het gemiddelde cijfer dat de respondenten aan het CyD programma geven per meetmoment, is er geen significant verschil. Met zekerheid kan worden gesteld dat de respondenten over het geheel genomen heel positief zijn over het programma met een gemiddeld cijfer van een 7,8. In totaal zijn er slechts 4 onvoldoendes gegeven, allemaal bij het tweede meetmoment. Tijdens dit meetmoment zaten de respondenten midden in het programma. De respondenten gaven bij het eerste en, indien van toepassing, het derde meetmoment wel een (ruime) voldoende. Tegenover de enkele onvoldoendes staan flink wat negens en tienen. Positieve punten en verbeterpunten CyD programma Sterke kickstart om jezelf beter te krijgen. Je komt in een ritme en leert omgangsnormen en waarden. Dat vind ik belangrijkste. Zoals in het leger maar dan anders. Hoewel de respondenten dus over het algemeen genomen positief zijn over het programma, zijn nog twee aanvullende vragen gesteld om beter inzicht te krijgen waar de leerlingen juist positief over zijn en om na te gaan waar nog kansen liggen. Deze vragen zijn alleen gesteld aan de respondenten in meetgroep 2 en 3. 28

29 Figuur 21: Wat vind je positief aan het programma van The Colour Kitchen? (n = 86 )* Dat ik een (tweede) kans krijg Dat ik mijn diploma kan halen Dat ik veel leer (in het algemeen) Dat ik werkervaring opdoe De begeleiding van de coach De begeleiding van de praktijkbegeleider Dat ik mezelf mag zijn Ik voel mij gewaardeerd Ik heb nieuwe mensen leren kennen Dat ik altijd bij iemand terecht kan Dat ik word geholpen met problemen in mijn leven Ik weet het nog niet Anders, namelijk... 38% 35% 30% 30% 29% 28% 26% 24% 21% 21% 15% 26% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% *De respondenten konden meerdere antwoorden geven, per respondent is gemiddeld 3,2 antwoord gegeven. Het is best hard werken. Het is wel uitdagend. Dat ik een diploma kan halen. Dat ik een kans krijg, dat ik werkervaring opdoe. Zoals blijkt uit figuur 21 hebben de respondenten over het algemeen meerdere punten die zij positief vinden aan het programma van The Colour Kitchen. Er is geen punt dat er specifiek uitspringt, omdat de antwoorden redelijk gelijkmatig zijn verdeeld. Interessant om te zien, is dat het antwoord dat ik een (tweede) kans krijg bovenaan staat, gelet op hetgeen wat The Colour Kitchen als visie heeft met haar programma: Het verschil maken in levens van mensen doen wij door hen een nieuwe kans te geven. (citaat van website The Colour Kitchen 2016) Ook het behalen van een diploma, veel leren en het opdoen van werkervaring zijn voor de respondenten belangrijke punten. Dit sluit wellicht weer aan bij het feit dat een groot deel van de respondenten bij meetgroep 3 aangaf dat zij dachten dat zij de baan of stage die zij nu hebben, niet zonder The Colour Kitchen zouden hebben gehad. Een kwart van de respondenten heeft aangegeven nog een ander punt positief te vinden aan het programma van The Colour Kitchen. Hierbij noemen de respondenten onder andere de leuke sfeer en de mensen. Alle antwoorden zijn terug te vinden in tabel 19 in de bijlage. 29

30 Figuur 22: Wat vind je niet goed aan het programma van The Colour Kitchen? (n = 79 )* Niks: alles is goed 37% Ze zijn niet streng genoeg Ik wil meer begeleiding van de praktijkbegeleider Ik heb niet genoeg geleerd De stof / de theorie is te moeilijk 6% 6% 5% 5% Ik vond mijn collega s / studiegenoten niet aardig Ik moest te hard werken Ik wil meer begeleiding van de coach Anders, namelijk 48% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% *De respondenten konden meerdere antwoorden geven, per respondent is gemiddeld 1,2 antwoord gegeven. Nazorg. Gewend aan keihard werken, dat valt opeens weg. Bij het aangeven wat de respondenten niet goed vonden aan het programma, hebben veel respondenten gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een open antwoord in te vullen via de categorie anders, namelijk. In tabel 18 in de bijlage is een overzicht van alle antwoorden te vinden. De antwoorden die het meest voorkwamen hadden te maken met communicatie, planning en het nakomen van afspraken van The Colour Kitchen richting de leerlingen. Hier waren de meeste respondenten ontevreden over. Daarnaast blijkt ruim een derde van de respondenten geen verbeterpunt te hebben voor het programma. Dit komt overeen met de over het algemeen positieve waardering van het programma. Overige opmerkingen Aan het einde van de vragenlijst hadden de respondenten nog de gelegenheid een algemene opmerking te maken over het CyD programma. Een overzicht van al deze opmerkingen is terug te vinden in tabel 20 in de bijlage. In de opmerkingen worden met name de positieve punten en verbeterpunten herhaald. Daarnaast uiten verschillende respondenten hun blijdschap dat zij mee hebben kunnen doen aan het programma en dat zij tevreden zijn. 30