Heldere meren in Friesland in 2015: droom of werkelijkheid? Clearing Lakes Revisited; 1 December 2011 Theo Claassen & Roelof Veeningen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Heldere meren in Friesland in 2015: droom of werkelijkheid? Clearing Lakes Revisited; 1 December 2011 Theo Claassen & Roelof Veeningen"

Transcriptie

1 Heldere meren in Friesland in 2015: droom of werkelijkheid? Clearing Lakes Revisited; 1 December 2011 Theo Claassen & Roelof Veeningen

2 Clear lakes in Friesland in 2015: dream or reality? Clearing Lakes Revisited; 1 December 2011 Theo Claassen & Roelof Veeningen tclaassen@wetterskipfryslan.nl rveeningen@wetterskipfryslan.nl

3 Wadden Sea Lake IJsselmeer

4 The Netherlands in the delta s of four rivers Friesland in the northern River Rhine delta Ems Rhine Scheldt Meuse

5 Wadden Sea Leijen Chain arranged interconnected lakes Fl-He Slotermeer Lake IJsselmeer Average depth 1-2 m Distance to IJsselmeer 4 to 54 km Fluessen-Heegermeer 2300 ha Slotermeer 1120 ha Leijen 300 ha Hydrology bifurcated: Summer in Winter out

6 Many cows and pumping engines

7 Ongoing water quality problems, as well as problems for related functions Algae blooms Bergumermeer 2009 Recreation Low transparency Bank erosion Fisheries Bream dominated Cattle drinking Fish kill

8 Harry s life-work began 40 y ago Waarom gebeurt dit alles in onze maatschappij? En vooral: Waartegen moeten wij onze akties richten? Fosfaten vervuilen het milieu, we weten het nu wel allemaal. Waarom is fosfaat nu zo in het bijzonder van belang? Fosfaten geven algengroei. Dat blijkt niet zo n prettig effect te hebben: stank, vissterfe en soms ook vergiftiging.

9 Aktie Strohalm. Uitgave van de Luide Lach, 1971; prijs ƒ 2,50 Dank aan alle medewerkers en met name aan: Harry Hosper (fosfaatgedeelte).

10 Harry s life-work began 40 y ago Explanation of eutrophication Limiting factors P loads for The Netherlands P standards for shallow lakes mg/l Measures to be taken Occupy movement s reflection PN

11 Clear lakes in Friesland in 2015: dream or reality? 2007 H 2 O 40 (18): 31-33

12 Clear lakes in The Netherlands in 2015: dream or reality? Hosper et al., 2007 H 2 O 40 (18): Yes, a realistic perspective, because: Improving waste water purification Decreasing nutrient concentrations Allowing water level fluctuations Fisheries on benthivorus fish Share knowledge Start pilots

13 Stability of the clear water state in the 1930s and 1940s Factors favoring the clear water state Low nutrient loading Natural water level dynamics High fishing on planktivores / benthivores Flushing Frisian main water system Major role Major role Major role Moderate role Alde Feanen Minor role High role Moderate role Clearing Lakes. Hosper, H., 1997

14 Strategies and this presentation focused on Reduction of emissions of nutrients Water level management Fish stock management Flushing with Lake IJsselmeer water

15 nutrient management P-inflow hydromorphology Hosper P-lake algae turbidity fisheries management Well, this is what we call the ecosystem approach in lake restoration. First of all..nutrient control. In addition to that.. fisheries management and hydrology/morphology measures, if necessary.

16 Measures against eutrophication source measures: Reduction of emissions of nutrients system measures: Water level management Flushing internal measures: Fish stock management

17 This presentation History of the Frisian lakes district Measures taken from 1970 onwards Developments in water quality Perspectives for 2015, 2021 and 2027

18 Friesland omstreeks 900

19

20 Fryslân before 1920 Dokkumer Nieuwe Zijlen Friese Sluis Zoutkamp Harlingen Makkum Workum Hindeloopen Stavoren Lemmer Waterafvoer via sluizen

21 Fryslân present day Dokkumer Nieuwe Zijlen Friese Sluis Zoutkamp Gaarkeuke Harlingen J.L. Hooglandgemaal Tacozijl ir. D.F. Woudagemaal Teroelsterkolk Waterafvoer via sluizen Wateraanvoer via sluize Waterafvoer via gemale

22 Average water level in 1876 en 1976

23 Decreasing water table fluctuations last century Ontwikkeling peilverloop Friese boezem ( ) Woudagemaal Afsluitdijk Teroelsterkolk -0.2 m + NAP Hooglandgemaal Lauw ersmeer huidig boezemstreefpeil (NAP-0,52 m) verordening 1987 peilbesluit jaar Target level m NAP Based on interests of agriculture and boat traffic, neither ecology nor water quality

24 Still decreasing helophyte vegetation reed die-back and shore protection

25 In 1876 flooded area 13 th Februari 1910, Sad situation Enclosure dam Lauwersmeer discussed in The Lords

26 Floodplain area decreased with 98 % discharging polder area increased in proportion

27 This presentation History of the Frisian lakes district Measures taken from 1970 onwards Developments in water quality Perspectives for 2015, 2021 and 2027

28 Sanitation efforts and emission reduction before and after 1970 Bucket system of feces collection Wastewater treatment plants Urban sewerage systems Disconnection of rainwater

29 Wwpt s treat over 95% of waste all water

30 Reduction of P from wwtp s Fosfaat Jaar P-influent P-effluent Rendement P Vracht (kg/d) Verwijderingsrendement (%)

31 Reduction of N from wwtp s Stikstof N-totaal influent N-totaal effluent Rendement N Jaar Vracht (kg/d) Verwijderingsrendement (%)

32 P load form wwtp s, IJsselmeer, polders and precipitation bronnen P: ; jaarbasis ton P/jaar neerslag ton P/jr polder ton P/jr IJsselmeer ton P/jr RWZI ton P/jr '80 '

33 Measures taken so far Emission reduction Reed bed purification Dredging Hydrological isolation Enlarging flood plain areas Nature friendly bank constructions Pilot-scale experiments water plants Fish migration facilities Removal of fish (Bream) Source system internal measures

34 This presentation History of the Frisian lakes district Measures taken from 1970 onwards Developments in water quality Perspectives for 2015, 2021 and 2027

35 Classification and assessment according to the WFD - all Frisian lakes are heavily modified - Natuurlijke watertypen Referentie condities of Zeer Goede Ecologische Toestand Goede Ecologische Toestand (GET) Matig Ontoereikend Sterk veranderde & Kunstmatige watertypen Goed ecologisch potentieel (GEP) Matig Ontoereikend Slecht Slecht

36 ,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, gem P 1981 Phosphorus mg P/l

37 Average summer concentrations zomergemiddelde mg P/l zomergemiddelde tot N ,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0, ,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,

38 Average summer concentrations Chlorofyl Doorzicht boezemmeren , , ,50 0,40 0,30 0,20 0, ,

39 Trend: phosphorus OK, chlorophyll not OK strategy: additional measures Hosper et al., 2011 H 2 O 44 (7): Trend type 2

40 Trends in water quality in lake Leijen A nitrogen B phosphorus C transparency D chlorophyll N-totaal (mg/l) Doorzichtl (cm) N-tot = -0,16 Jaar R 2 = 0, A Zicht = 0,694 Jaar R² = 0, Jaar C P-totaal (mg/l) Chlorofyl-a ( µg/l) ,1 0, logP = -0,0391 Jaar + 77,529 R 2 = 0, B Chl = -2,93 Jaar R 2 = 0, Jaar D Grontmij & Natuur en Water, 2010

41 Actual P load (mgp/m 2 /d) in Lake Leijen: still higher than critical load helder en plantenrijk fisheries management troebel 10,6 lage P-belasting 3,9 6,4 hoge P-belasting

42 Total P and total N in Bergumermeer Bergumermeer midden totaal stikstof 6 5 t-n KRW-norm t-n gehalte (mg/l) 1 0 jan-11 jan-10 jan-09 jan-08 jan-07 datum Bergumermeer midden totaal fosfaat t-p KRW norm t-p gehalte (mg/l) jan-11 jan-10 jan-09 jan-08 jan-07 datum

43 Assessment of water bodies according to Frisian WFD-goals Waterlichaam Algen (EKR) 0.5 Water planten (EKR) 0.4 Macro fauna (EKR) 0.5 Vissen (EKR) 0.3 Fosfaat (mg/l) 0.09 Stikstof (mg/l) 1.3 Door zicht (cm) 65 Overige meren 0,30 0,187 0,44 0,23 0,10 2,0 40 Sneekermeer e.o. 0,43 0,03 0,45 0,15 0,05 1,8 57 Fluessen e.o. 0,22 0,18 0,40 0,15 0,06 1,8 41 Alde Feanen 0,39 0,10 0,34 0,51 0,07 2,0 46 Grote Wielen 0,24 0,1535 0,35 0,23 0,08 1,6 38

44 Assessment system macrophytes Assessment system fishes Doelrealisatie in % tov GEP: waterplanten Doelrealisatie in % tov GEP: Vissen Groote Wielen Groote Wielen Alde Feanen Alde Feanen Fluessen e.o. Sneekermeer e.o. Overige meren Fluessen e.o. Sneekermeer e.o. Overige meren normstelling normstelling 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

45 This presentation History of the Frisian lakes district Measures taken from 1970 onwards Developments in water quality Perspectives for 2015, 2021 and 2027

46 - Main conclusions (1) Improvement in nutrient levels, but last years stagnation Actual P load still higher than critical load Not yet a switch in ecosystem composition Climate change is stimulating eutrophication

47 - Main conclusions (2) Further reduction in nutrient concentrations heavy and costly task A more natural water level regulation not (yet) feasible Fish stock management a bridge to far Physical disturbance in lakes is high

48 + Main conclusions (3) WFD measures: natural banks, improving fish migration, retention area in main water system and in polders Small plots of macrophytes recovered Increasing N/P ratio and P becoming limiting for blue green algae Fish stock biomass is decreasing Small scale measures (e.g. spawning area for fish, restocking macrophytes and Dreissena)

49 Trends in phytoplankton samples Ordination DCA with Canoco Axis Axis Scores van de monsters op de eerste twee assen van de ordinaties groene punten zijn monsters uit periode 81-90, rode uit periode 91-95, blauwe uit periode zwarte uit periode Van Dam et al., 2007

50 Two gradients in Alde Feanen A isolated peat diggings B main water system

51 Coverage percentage of vegetation in Izakswiid (A) and Skrome lân (B) drijvend submers A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5

52 Total P concentration in Izakswiid (A) and Skrome lân (B) totp (mg/l) 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5

53 Enclosures and row of pillows in Morfologisch: Lake Leijen Oeverbescherming/inrichting en beplanting

54 Transparency (cm) in Frisian lakes, related to lake IJsselmeer water IJsselmeer Wijde Ee Sneekermeer Langw eer Grote Brekken dz 121 dz 0090 Jan to Oct dz 0053

55 Spawning area for fish Aqualân

56 Fish stock in spawning area Aqualân August ; spwaning species in blue Baars Perca fluviatilis Blankvoorn Rutilus rutilus Bittervoorn Rhodeus sericeus amarus Brasem Abramis brama Driedoornige stekelbaars Gasterosteus aculeatus Giebel Carassius auratus gibeilo Kleine modderkruiper Cobitus taenia Kolblei Abramis bjoerkna Paling Anguilla anguila Pos Gymnocephalus cernuus Riviergrondel Gobio gobio Ruisvoorn Scardinius erythrophthalmus Snoek Esox lucius Tiendoornige stekelbaars Pungitius pungitius Vetje Leucaspius delineatus Zeelt Tinca tinca Totaal n n individuals Aantal soorten n species Aantal soorten broed n 0+ species

57 Fish stock composition (biomass) in Lake Leijen raoch bream 2002 raoch bream w hite bream w hite bream ruffe ruffe pike perch pike perch perch perch smelt smelt eel eel pike pike 2011 baars brasem blankvoorn karper kolblei kleine modderkruiper aal/paling pos snoekbaars rivierdonderpad riviergrondel rietvoorn/ruisvoorn spiering zeelt snoek

58 Fish biomass in Lake Leijen jaartal totale visbiomassa (kg/ha) biomassa brasem (kg/ha) aandeel brasem (%) * * * visbiomassa na uitvoering van uitdunningsvisserijen in voorafgaande winter

59 Landsat true color remote sensing images showing within lake and between lake variation, as well as in time

60 Two alternative stable states, or more? Scheffer et al., 1993

61 or a stepwise restoration process of the Frisan lakes? Frisian variant on: Hosper, 1997

62 Clear lakes in Friesland in 2015: dream or reality? The answer Question is not if, but when, where and how extensive Many indications and signs of being close to a switch Hard to predict which factor triggers to a switch (dry winter: P and N; strong winter: algae; dry spring: transparency; decreasing trend: algae; time: bream collapse, )

63 Clear lakes in Friesland in 2015: dream or reality? % clear water total clear present policy total clear additional fisheries % clear water in the boezem % 6 %

64 Invitation to Harry for a boat trip in 2015

Soortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden

Soortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden BIJLAGE Soortenlijst zoete wateren en FAME-indeling voor gilden Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Stromingsgilde Aal Anguilla anguilla EURY Alver Alburnus alburnus EURY Baars Perca fluviatilis EURY

Nadere informatie

Zes manieren om de boezem ecologisch gezond te maken. Roelof Veeningen Wetterskip Fryslân

Zes manieren om de boezem ecologisch gezond te maken. Roelof Veeningen Wetterskip Fryslân Zes manieren om de boezem ecologisch gezond te maken Roelof Veeningen Wetterskip Fryslân 1 Friese boezem 1. Monitoring: trends 2. Modellering N en P 3. Watersysteem-analyse: Baggernut/PCLAKE 4. Flexibel

Nadere informatie

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen

Nadere informatie

Visstand meren (M14/M27) en de KRW

Visstand meren (M14/M27) en de KRW Visstand meren (M14/M27) en de KRW Met het oog op SGBP II 2016-2021, III 2022-2027 Donderdag 25 september 2014 Roelof Veeningen, cluster Gegevensbeheer 1 - Monitoring - Analyse - Prognose - Maatregelen

Nadere informatie

Visbestanden op de Boerekreek, de Roeselarekreek, de Oostpolderkreek en de Hollandergatskreek (2003).

Visbestanden op de Boerekreek, de Roeselarekreek, de Oostpolderkreek en de Hollandergatskreek (2003). Visbestanden op de Boerekreek, de Roeselarekreek, de Oostpolderkreek en de Hollandergatskreek (00). Gerlinde Van Thuyne en Luc Samsoen Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-60 Hoeilaart-Groenendaal

Nadere informatie

! " # # $ ( ) * +, ( " - +. ( '. / 0 0 + 3 / #

!  # # $ ( ) * +, (  - +. ( '. / 0 0 + 3 / # ! " # # $ % & ' ! " # # $! """" #### #### """" $" """ #### #### %%%% &&&& '''' (((( (((( )))) ( ) * +, ( " - +. ( '. / 0 0 + + ( + ( ' ( 1 ( 1 / *! ( 0 2 /! " 3 / # - +. 1 ,,,, %%%% //// + + + + + + +

Nadere informatie

Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder

Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder 14:30 Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder 14:45 DNA monitoring Kees van Bochove 15:00 Vragen 1/17 Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder Eindhoven,

Nadere informatie

De visstand in vaarten en kanalen

De visstand in vaarten en kanalen De visstand in vaarten en kanalen Jochem Hop Bijeenkomst Vissennetwerk 6 juni 2013, Bilthoven Inhoudsopgave Inleiding Materiaal en Methode Analyse Trends Inleiding KRW-watertypen M3, M10, M6 en M7 M3 gebufferde

Nadere informatie

Visbestandopnames op de Poperingevaart en enkele waterlopen gelegen in het IJzerbekken (2006)

Visbestandopnames op de Poperingevaart en enkele waterlopen gelegen in het IJzerbekken (2006) Visbestandopnames op de Poperingevaart en enkele waterlopen gelegen in het IJzerbekken (2006) Gerlinde Van Thuyne, Sven Vrielynck en Jan Breine INBO.R.2007.42 4 Visbestandopnames op de Poperingevaart en

Nadere informatie

Visbestandopnames op de Isabellawatering, de Zwarte Sluisbeek en de Nieuwe kale (2006)

Visbestandopnames op de Isabellawatering, de Zwarte Sluisbeek en de Nieuwe kale (2006) Visbestandopnames op de Isabellawatering, de Zwarte Sluisbeek en de Nieuwe kale (2006) Gerlinde Van Thuyne, Luc Samsoen en Jan Breine INBO.R.2007.45 4 Visbestandopnames op de Isabellawatering, de Zwarte

Nadere informatie

Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta

Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta Philip Bubeck, Aline te Linde, Jasper Dekkers, Hans de Moel and Philip Ward Content Study Area Problem description and research goals Current flood

Nadere informatie

Visbestanden in enkele waterlopen van het IJzerbekken (2003).

Visbestanden in enkele waterlopen van het IJzerbekken (2003). Visbestanden in enkele waterlopen van het IJzerbekken (00). Gerlinde Van Thuyne () Sven Vrielynck () Jan Breine () Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-60 Hoeilaart-Groenendaal Provinciale

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

Visbestandopnames op enkele waterlopen behorende tot het Netebekken (2005).

Visbestandopnames op enkele waterlopen behorende tot het Netebekken (2005). Visbestandopnames op enkele waterlopen behorende tot het Netebekken (00). Gerlinde Van Thuyne & Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-60 Hoeilaart-Groenendaal December 00 IBW.Wb.V.R.00.3

Nadere informatie

De water sector: transitie naar een natural capital benadering. Dr Hans Bruyninckx, 27 Maart 2018, 25 jaar VLARIO, Antwerpen

De water sector: transitie naar een natural capital benadering. Dr Hans Bruyninckx, 27 Maart 2018, 25 jaar VLARIO, Antwerpen De water sector: transitie naar een natural capital benadering Dr Hans Bruyninckx, 27 Maart 2018, 25 jaar VLARIO, Antwerpen The European Environment Agency The EEA is an EU agency that operates at the

Nadere informatie

Visbestanden op het Oud kanaal Bocholt en het Oud Kanaal Bree-Beek (2003)

Visbestanden op het Oud kanaal Bocholt en het Oud Kanaal Bree-Beek (2003) Visbestanden op het Oud kanaal Bocholt en het Oud Kanaal Bree-Beek (00) Gerlinde Van Thuyne en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-0 Hoeilaart-Groenendaal Juli 00 IBW Wb V.R.00.0

Nadere informatie

Resultaten monitoring Koopmanspolder

Resultaten monitoring Koopmanspolder Resultaten monitoring Koopmanspolder Remco van Ek (thans Witteveen+Bos) Met: Leon Kelder (SBB), Marco Bats, Patrick Bakker (HHNK), Vrijwilligers KNNV, Studenten AERES, Landschap Noord-Holland, Fishflow

Nadere informatie

Rivierherstel, KRW en het effect op vissen van het stromende water. Tom Buijse Rijkswaterstaat - RIZA

Rivierherstel, KRW en het effect op vissen van het stromende water. Tom Buijse Rijkswaterstaat - RIZA Rivierherstel, KRW en het effect op vissen van het stromende water Tom Buijse Rijkswaterstaat - RIZA Europese Kaderrichtlijn Water Doelstelling Goede Ecologische en Chemische Toestand (GET/GCT) voor al

Nadere informatie

Vissen in de Palmerswaard, met advies voor toekomstige inrichting

Vissen in de Palmerswaard, met advies voor toekomstige inrichting Vissen in de Palmerswaard, met advies voor toekomstige inrichting REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Stichting RAVON Vissen in de Palmerswaard, met advies voor toekomstige inrichting Een rapportage

Nadere informatie

8. VISSEN. 2. Vissoorten aanwezig in de voornaamste Brusselse waterlopen

8. VISSEN. 2. Vissoorten aanwezig in de voornaamste Brusselse waterlopen 1. Inleiding Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en van de Raad of de «kaderrichtlijn water» (KRW) verplicht de Lidstaten om tegen 2015 voor al het oppervlakte- en grondwater de goede ecologische

Nadere informatie

Visbestandopnames op de Itterbeek en zijbeken (2005)

Visbestandopnames op de Itterbeek en zijbeken (2005) Visbestandopnames op de Itterbeek en zijbeken (005) Witbeek, Maaseik Gerlinde Van Thuyne, Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B50 HoeilaartGroenendaal September 005 IBW.Wb.V.R.005.

Nadere informatie

Visbestandopnames op de Rupel en Durme (2007).

Visbestandopnames op de Rupel en Durme (2007). Co-funding by ERDF Visbestandopnames op de Rupel en Durme (2007). Durme, Zele Jan Breine, Ilse Simoens, Maarten Stevens en Gerlinde Van Thuyne INB0.R.2007.24 Auteurs: Jan Breine, Ilse Simoens, Maarten

Nadere informatie

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management

Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System

Nadere informatie

Visbestandopnames op de Abeek (2004).

Visbestandopnames op de Abeek (2004). Visbestandopnames op de Abeek (00). Gerlinde Van Thuyne en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-50 Hoeilaart-Groenendaal september, 00 IBW.Wb.V.R.00.0 DEPOTNUMMER:D/00/3/50 Summary

Nadere informatie

What issues should the Province of Limburg address when developing its climate-proof policy?

What issues should the Province of Limburg address when developing its climate-proof policy? Figuur 1.1: Waar moet de Provincie Limburg klimaatadaptatiebeleid voor ontwikkelen? inhoudelijk Huidig beleid Gevolgen klimaatverandering Witte vlekken procesmatig Aansluiting ander beleid Rol provincie

Nadere informatie

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA The creation and monitoring of a permanent pasture layer 20 th of November 2014, Marcel Meijer Outline Open Data in the Netherland Greening elements Calculating

Nadere informatie

Het visbestand van de Demer in Vlaams-Brabant (2003).

Het visbestand van de Demer in Vlaams-Brabant (2003). Het visbestand van de Demer in Vlaams-Brabant (00). Gerlinde Van Thuyne en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan 4 B-0 Hoeilaart-Groenendaal november 00 IBW.Wb.V.IR.00. INHOUD. Inleiding.

Nadere informatie

Modern Land Consolidation in the Netherlands

Modern Land Consolidation in the Netherlands Modern Land Consolidation in the Netherlands Adri van den Brink Government Service for Land and Water Management Wageningen University, Land Use Planning Group Volvic, 10 September 2004 Contents Introduction

Nadere informatie

Ontwikkelingen in uiterwaardplassen. Gerben van Geest Deltares

Ontwikkelingen in uiterwaardplassen. Gerben van Geest Deltares Ontwikkelingen in uiterwaardplassen Gerben van Geest Deltares Inhoud presentatie - Referentiegebieden: onbedijkte uiterwaarden Volga en Donau-delta; - Hoe verhoudt zich dat tot de Nederlandse situatie?

Nadere informatie

Cycling in The Netherlands & The Hague

Cycling in The Netherlands & The Hague Cycling in The Netherlands & The Hague Inge Molenaar program manager for cycling City of The Hague Ottawa, december 2009 A few words about me Facts and points of interest about the municipality of the

Nadere informatie

Visbestanden in de Leie (2003)

Visbestanden in de Leie (2003) Visbestanden in de Leie () Gerlinde Van Thuyne, Sven Vrielynck, Luc Samsoen, Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B- Hoeilaart-Groenendaal Provinciale Visserijcommissie West-Vlaanderen

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Pilot polderbemonstering O.A. van Keeken, K.E. van de Wolfshaar, R. Hoek en M. de Graaf Rapport C161/14

IMARES Wageningen UR. Pilot polderbemonstering O.A. van Keeken, K.E. van de Wolfshaar, R. Hoek en M. de Graaf Rapport C161/14 Pilot polderbemonstering 2014 O.A. van Keeken, K.E. van de Wolfshaar, R. Hoek en M. de Graaf Rapport C161/14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever:

Nadere informatie

Visbestandopnames op het Kanaal van Roeselare naar de Leie (2004).

Visbestandopnames op het Kanaal van Roeselare naar de Leie (2004). Emelgembrug Visbestandopnames op het Kanaal van Roeselare naar de Leie (004). Gerlinde Van Thuyne, Sven Vrielynck en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan 4 B-60 Hoeilaart-Groenendaal

Nadere informatie

Wetterskip Fryslân. Harlingerstraatweg 113 Postbus AA Leeuwarden

Wetterskip Fryslân. Harlingerstraatweg 113 Postbus AA Leeuwarden Wetterskip Fryslân Harlingerstraatweg 113 Postbus 36 8900 AA Leeuwarden www.wetterskipfryslan.nl www.frieslandleeftmetwater.nl Vismigratiebeleid en projecten bij Wetterskip Fryslân Platform Civiele Techniek

Nadere informatie

Vissen met een potje water edna metabarcoding

Vissen met een potje water edna metabarcoding Vissen met een potje water edna metabarcoding Jelger Herder, Mark Scheepens en Marco Beers Den Bosch, 3 November 2016 Environmental DNA (edna) Hoe werkt het? Alle soorten in het water laten DNA sporen

Nadere informatie

Delta Programme Freshwater

Delta Programme Freshwater Delta Programme Freshwater Luit-Jan Dijkhuis Venice, 14 October 2011 Flood control 2 Agriculture 3 Navigation 4 Nature 5 Headlines on Drought in news papers Zwemverbod langs IJmeer na dood honden AMSTERDAM

Nadere informatie

Visbestandopnames op de oude Leiearm te Grammene (2005).

Visbestandopnames op de oude Leiearm te Grammene (2005). Visbestandopnames op de oude Leiearm te Grammene (00). Gerlinde Van Thuyne, Luc Samsoen en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek Oost-Vlaanderen en Provinciale

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/33106

Nadere informatie

Onderzoek visstand in de Friese boezemmeren

Onderzoek visstand in de Friese boezemmeren Onderzoek visstand in de Friese boezemmeren Een onderzoek naar het verloop van visstand in de Friese boezemmeren gedurende de laatste veertig jaar in relatie tot waterkwaliteit en hydrologie Auteur: Peter

Nadere informatie

Visbestandopnames op het Schipdonkkanaal (2005).

Visbestandopnames op het Schipdonkkanaal (2005). Visbestandopnames op het Schipdonkkanaal (00). Gerlinde Van Thuyne, Sven Vrielynck, Luc Samsoen en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-0 Hoeilaart-Groenendaal Maart 00 IBW.Wb.V.R.00.

Nadere informatie

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires

Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Slide Guido Waajen Fig 5 modified from Gulati, Dionisio Pires & Van Donk 2008 Quick scan waterkwaliteit en ecologie Volkerak-Zoommeer Experiments with

Nadere informatie

Monitoring Water Quality

Monitoring Water Quality Monitoring Water Quality Drs Gerrit Vossebelt Senior Advisor WVL EU Resident Twinning Advisor Turkey Delta of 4 international rivers Rhine Meuse Scheldt Ems North Sea Wadden Sea 2 INBO 2013 - Workshop

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

Socio-economic situation of long-term flexworkers

Socio-economic situation of long-term flexworkers Socio-economic situation of long-term flexworkers CBS Microdatagebruikersmiddag The Hague, 16 May 2013 Siemen van der Werff www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Discussion topics and conclusions

Nadere informatie

RAVON Vissenweekend 2005 Noordwest-Overijssel

RAVON Vissenweekend 2005 Noordwest-Overijssel Noordwest-Overijssel REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Noordwest-Overijssel P. Spaans December 2005 STICHTING RAVON POSTBUS 1413 6501 BK NIJMEGEN www.ravon.nl Colofon 2005 Stichting RAVON,

Nadere informatie

Visbestandopnames op het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke (2005).

Visbestandopnames op het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke (2005). Visbestandopnames op het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke (005). Gerlinde Van Thuyne Sven Vrielynck en Jan Breine Februari 00 IBW.Wb.V.R.00.5 Gerlinde Van Thuyne, Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer

Nadere informatie

edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW)

edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW) edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW) Jelger Herder Utrecht, 9 april 2015 Sommige soorten zijn lastig te monitoren Grote modderkruiper (Misgurnus fossilis) Vrijwilligers

Nadere informatie

NATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN

NATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN NATUURATLAS ZAANSTAD VISSEN Opdrachtgever Stichting Natuur & Milieu Educatie Zaanstreek Postbus 223 1500 EE Zaandam Telefoon: 075-6312020 Fax: 075-6312468 E-mail: info@nme-zaanstreek.nl Samenstelling Natuuratlas

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

Visbestanden op het Kanaal Charleroi-Brussel-Schelde (2002).

Visbestanden op het Kanaal Charleroi-Brussel-Schelde (2002). Visbestanden op het Kanaal Charleroi-Brussel-Schelde (00). Gerlinde Van Thuyne Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-60 Hoeilaart-Groenendaal juni 00 IBW.Wb.V.IR.00. 0 INHOUD. Inleiding. Situering.

Nadere informatie

Europese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen

Europese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen Europese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen Aanwezigheid van een bijzondere veenreus Bart Schaub; Hoogheemraadschap van Rijnland Martin Hoorweg; Sportvisserij Nederland Samen met Gerrit van

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer?

Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer? Ecosysteemdiensten, een innovatie voor het waterbeheer? Prof.dr. Patrick Meire, dr. Jan Staes en dr. Jan Cools Universiteit Antwerpen, onderzoeksgroep ecosysteembeheer en Instituut voor Milieu en duurzame

Nadere informatie

Visbestandopnames op het Kanaal van Roeselare naar de Leie (2010)

Visbestandopnames op het Kanaal van Roeselare naar de Leie (2010) Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek-Duboislaan 14 B-1560 Groenendaal-www.inbo.be Visbestandopnames op het Kanaal van Roeselare naar de Leie (2010) Linde Galle en Gerlinde Van Thuyne INBO.IR.2011.18

Nadere informatie

Regionale maatregelen voor adaptatie aan klimaatverandering in de zoetwatervoorziening in NL INLEIDING

Regionale maatregelen voor adaptatie aan klimaatverandering in de zoetwatervoorziening in NL INLEIDING Regionale maatregelen voor adaptatie aan klimaatverandering in de zoetwatervoorziening in NL INLEIDING Ad Jeuken, Climate proof fresh water supply (CPFWS) Inhoud Onderzoek vanuit kennis voor klimaat De

Nadere informatie

Management of public roads and private properties contaminated with metal containing ashes. Daneel Geysen OVAM

Management of public roads and private properties contaminated with metal containing ashes. Daneel Geysen OVAM Management of public roads and private properties contaminated with metal containing ashes Daneel Geysen OVAM 1 Co-authors: Geysen Daneel 1,KamsmaTom 2, Van den Bulck Sofie 1, Van Gestel Griet 1 1 OVAM

Nadere informatie

Visbestanden op enkele waterlopen gelegen in het bekken van de Gentse kanalen (2002).

Visbestanden op enkele waterlopen gelegen in het bekken van de Gentse kanalen (2002). Visbestanden op enkele waterlopen gelegen in het bekken van de Gentse kanalen (00). Gerlinde Van Thuyne en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan 4 B-560 Hoeilaart-Groenendaal mei 00

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR DE VISFAUNA IN DE MARK VÓÓR DE BOUW VAN VISDOORGANGEN. VASTLEGGING NULTOESTAND.

ONDERZOEK NAAR DE VISFAUNA IN DE MARK VÓÓR DE BOUW VAN VISDOORGANGEN. VASTLEGGING NULTOESTAND. ONDERZOEK NAAR DE VISFAUNA IN DE MARK VÓÓR DE BOUW VAN VISDOORGANGEN. VASTLEGGING NULTOESTAND. Project evaluatie visdoorgangen Raf Baeyens, David Buysse, Seth Martens, Saar Elinck & Johan Coeck Onderzoek

Nadere informatie

Vertroebeling en (verarming van) de visstand in het Julianakanaal. Jasper Arntz 6 juni 2013

Vertroebeling en (verarming van) de visstand in het Julianakanaal. Jasper Arntz 6 juni 2013 Vertroebeling en (verarming van) de visstand in het Julianakanaal Jasper Arntz 6 juni 2013 Inhoud Karakteristieken Julianakanaal Grensmaasproject Effecten van vertroebeling Abiotische monitoring Biotische

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Visbestandopnames op t Liefken, de Wagemakersbeek, de Burggravestroom, de Lede, Scherpeleibeek en de Eeklose watergang (2004).

Visbestandopnames op t Liefken, de Wagemakersbeek, de Burggravestroom, de Lede, Scherpeleibeek en de Eeklose watergang (2004). Visbestandopnames op t Liefken, de Wagemakersbeek, de Burggravestroom, de Lede, Scherpeleibeek en de Eeklose watergang (004). Bei t Liefken, Waarschoot, Beirtjesbrug Gerlinde Van Thuyne, Jan Breine en

Nadere informatie

Het visperspectief. Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Het visperspectief. Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Het visperspectief Een blije blik? Veel vragen, weinig antwoorden! Peter Heuts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Intro Foto: Wikipedia Deel 1: De leefgebieden, de knelpunten en de oplossingen Deel

Nadere informatie

Visbestand op de Moervaart en het Kanaal van Stekene (2003).

Visbestand op de Moervaart en het Kanaal van Stekene (2003). Visbestand op de Moervaart en het Kanaal van Stekene (00). Gerlinde Van Thuyne, Luc Samsoen en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B-0 Hoeilaart-Groenendaal Provinciaal Centrum voor

Nadere informatie

inbo Visbestandopnames op de Rupel en Durme (2006). Jan Breine, Ilse Simoens en Gerlinde Van Thuyne April 2006 Rupel, Terhagen Vlaamse Gemeenschap

inbo Visbestandopnames op de Rupel en Durme (2006). Jan Breine, Ilse Simoens en Gerlinde Van Thuyne April 2006 Rupel, Terhagen Vlaamse Gemeenschap 4/28/06 1:41 PM Pagina 1 Co-funding by ERDF inbo Instituut voor natuur- en bosonderzoek Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek - Duboislaan 14 - B-1560 Hoeilaart-Groenendaal - T.: +32 2 658 04 10 - F.:

Nadere informatie

Brakona jaarboek jaarboek 2004

Brakona jaarboek jaarboek 2004 Brakona jaarboek 2004 1 jaarboek 2004 Brakona jaarboek 2004 40 Brakona jaarboek 2004 Het visbestand in de Zenne, Dijle en Demer: een overzicht. Sedert 1994 onderzoekt het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer

Nadere informatie

Actuele toestand van de Habitatrichtlijnvissen in de Schelde (B): met speciale aandacht voor enkele diadrome soorten

Actuele toestand van de Habitatrichtlijnvissen in de Schelde (B): met speciale aandacht voor enkele diadrome soorten Actuele toestand van de Habitatrichtlijnvissen in de Schelde (B): met speciale aandacht voor enkele diadrome soorten David BUYSSE Instituut voor natuur- en bosonderzoek Inhoud Natura 2000 & Habitatrichtlijnsoorten

Nadere informatie

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl

Nadere informatie

Visbestanden op het kanaal van leper naar de IJzer (2002). Gerlinde Van Thuyne11) Sven Vrielynck(2>

Visbestanden op het kanaal van leper naar de IJzer (2002). Gerlinde Van Thuyne11) Sven Vrielynck(2> W etenschappelijke Instelling van de V laam se G e m een sch a p ij VISSERIJCOMMISSIE < W EST-V LA A N D ER EN O - Instituut voor B osbouw en W ildbeheer ' (vzw) :, n s t ' t u u t v o o r d e ZEI - '

Nadere informatie

Visbestandopnames op het Leopoldkanaal (2003).

Visbestandopnames op het Leopoldkanaal (2003). Leopoldkanaal, Sint-Laureins Visbestandopnames op het Leopoldkanaal (00). Gerlinde Van Thuyne, Sven Vrielynck, Luc Samsoen en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Provinciale Visserijcommissie

Nadere informatie

Esther Lee-Varisco Matt Zhang

Esther Lee-Varisco Matt Zhang Esther Lee-Varisco Matt Zhang Want to build a wine cellar Surface temperature varies daily, seasonally, and geologically Need reasonable depth to build the cellar for lessened temperature variations Building

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

-yj^-,jj Kleine modderkruiper ' ^^ ïj'// (Cobitis taenia)

-yj^-,jj Kleine modderkruiper ' ^^ ïj'// (Cobitis taenia) Levende 988 nummer 5 44 é Bittervoorn /'. (Rhodeus sericeus) ^ -yj^-,jj Kleine modderkruiper ' ^^ïj'// (Cobitis taenia) Veranderingen in de visfauna van het Tjeukemeer; oorzaken en mogelijkheden voor beheer

Nadere informatie

IMARES Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (IMARES), AD Buijse (DELTARIS)

IMARES Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (IMARES), AD Buijse (DELTARIS) Veranderende visstanden in de zoete Rijkswateren. Martin de Graaf JJ de Leeuw HV Winter (), AD Buijse (DELTARIS) Bahar Dar, Ethiopia (1998-23) Bahar Dar, Ethiopia (1998-23) Perth, Australia (25-29) Exoten

Nadere informatie

Toetsing Flora- en faunawet Berkel 2012 Traject Almen Zutphen. Inventarisatie van beschermde soorten.

Toetsing Flora- en faunawet Berkel 2012 Traject Almen Zutphen. Inventarisatie van beschermde soorten. Toetsing Flora- en faunawet Berkel 2012 Traject Almen Zutphen. Inventarisatie van beschermde soorten. M.Schaap Juli/augustus 2012 Inleiding Het waterschap heeft bij het uitvoeren van projecten te maken

Nadere informatie

Intranet congres 2016 Drs. Wilfried F. Hoffman

Intranet congres 2016 Drs. Wilfried F. Hoffman BANGLADESH DELTA PLAN 2100 Intranet congres 2016 Drs. Wilfried F. Hoffman Intranet Congres 22-03-2016 Sociaal intranet stimuleert samenwerking 2 Wilfried Hoffman Senior consultant Project- en programmamanager

Nadere informatie

Waterschap Hunze en Aa's

Waterschap Hunze en Aa's Waterschap Hunze en Aa's Projectnummer: 20071132 Status Definitief Datum 13 februari 2008 Opgesteld door Tom Bruinsma & Marco Beers Gecontroleerd door Matthijs Koole AquaTerra-KuiperBurger ATKB Geldermalsen

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Visbestandopnames op het Kanaal Charleroi-Brussel-Schelde (2007)

Visbestandopnames op het Kanaal Charleroi-Brussel-Schelde (2007) Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek-Duboislaan B-0 Groenendaal-www.inbo.be Visbestandopnames op het Kanaal Charleroi-Brussel-Schelde (007) Gerlinde Van Thuyne INBO.IR.00. Visbestandopnames op het Kanaal

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen,

Vermesting in meren en plassen, Indicator 13 april 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en plassen

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

Timing of varroa control & bee and colony survival in winter

Timing of varroa control & bee and colony survival in winter Timing of varroa control & bee and colony survival in winter Tjeerd Blacquière, Lonne Gerritsen, Sjef van der Steen & Bram Cornelissen tjeerd.blacquiere@wur.nl Intro brood cell infestation with varroa:

Nadere informatie

Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland

Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland St. Zeeschelp M. Dubbeldam Waterschap Zeeuwse Eilanden W. Quist Inhoudsopgave Waterschap Zeeuwse Eilanden Beleidskader (kort) Huidige situatie Gewenste beeld Maatregelen

Nadere informatie

Visbestandopnames in het Demerbekken (2005).

Visbestandopnames in het Demerbekken (2005). Visbestandopnames in het Demerbekken (005). Herk, Stevoort dorpsmolen Jan Breine en Gerlinde Van Thuyne Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan B50 HoeilaartGroenendaal September, 005 IBW.Wb.V.R.005.

Nadere informatie

VOORTPLANTING, GROEI EN MIGRATIE VAN VISSEN IN DE EVERLOSE

VOORTPLANTING, GROEI EN MIGRATIE VAN VISSEN IN DE EVERLOSE NATUURHISTORISCH M A A N D B L A D JANUARI 2004 JAARGANG 9Î VOORTPLANTING, GROEI EN MIGRATIE VAN VISSEN IN DE EVERLOSE BEEK B.J.A. Pollux, Afdeling Aquatische Oecologie en Milieu Biologie, Universiteit

Nadere informatie

Ghent Climate Proof City 2030

Ghent Climate Proof City 2030 Ghent Climate Proof City 2030 Maaike Breugelmans Environmental and Climate Service City of Ghent May 2015 Maaike Breugelmans Stad Gent Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning INTRODUCTION Geographical

Nadere informatie

KNNV afdeling Delfland

KNNV afdeling Delfland voor een natuurlijke leefomgeving In opdracht en in overleg met RAVON Uitgevoerd door de studiegroep vissen KNNV afdeling Delfland Doel: input voor digitale visatlas van Nederland en speciaal Zuid-Holland

Nadere informatie

Onderwerp: Voorlopige resultaten doortrekmetingen vislift H&Z polder Datum: 24-6-2013 Kenmerk: 20121066/not02 Status: Definitief Opsteller: J.

Onderwerp: Voorlopige resultaten doortrekmetingen vislift H&Z polder Datum: 24-6-2013 Kenmerk: 20121066/not02 Status: Definitief Opsteller: J. Aan: P.C. Jol Onderwerp: Voorlopige resultaten doortrekmetingen vislift H&Z polder Datum: 24-6-2013 Kenmerk: 20121066/not02 Status: Definitief Opsteller: J. Hop Inleiding Omstreeks begin mei 2013 is de

Nadere informatie

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability

Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt The role of mobility in higher education for future employability The role of mobility in higher education for future employability Jim Allen Overview Results of REFLEX/HEGESCO surveys, supplemented by Dutch HBO-Monitor Study migration Mobility during and after HE Effects

Nadere informatie

Developments in SWAT modelling

Developments in SWAT modelling Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater

Nadere informatie

The Dutch mortgage market at a cross road? The problematic relationship between supply of and demand for residential mortgages

The Dutch mortgage market at a cross road? The problematic relationship between supply of and demand for residential mortgages The Dutch mortgage market at a cross road? The problematic relationship between supply of and demand for residential mortgages 22/03/2013 Housing market in crisis House prices down Number of transactions

Nadere informatie

een onopgelost probleem

een onopgelost probleem Projectendag Kennis voor Klimaat Hotspot ondiepe meren en veenweidegebieden Klimaatverandering en waterkwaliteit een onopgelost probleem Theo Claassen Amersfoort 7 april 2011 Clusterbuien en wateroverlast

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

Vermesting in meren en plassen

Vermesting in meren en plassen Indicator 16 december 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De vermesting in de meren en

Nadere informatie

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium 3e Mirror meeting pren 689 13 April 2017 14:00 Session T, NVvA Symposium steps since April 2016 The enquiry (June to August 2016) performed by the national bodies. Resulting in 550 comments. Three/Four

Nadere informatie

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency NETWORK CHARTER 1 WHAT IS THE EREK NETWORK? EREK stands for the European Resource Efficiency Knowledge Centre, a vibrant platform to enable and reinforce businesses and especially small and medium sized

Nadere informatie

Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid

Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid Naar een afwegingsmodel voor gezondheidsbeleid prof. dr. Frauke Ohl Animal Welfare & Laboratory Animal Science; Dept. Animals in Science & Society Veterinary Faculty, Utrecht University, NL Council of

Nadere informatie

Visbestandopnames op de Zuid-Willemsvaart (2010)

Visbestandopnames op de Zuid-Willemsvaart (2010) Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek-Duboislaan 14 B-1560 Groenendaal-www.inbo.be Visbestandopnames op de Zuid-Willemsvaart (2010) Linde Galle en Gerlinde Van Thuyne INBO.IR.2011.19 Inhoud 1 Inleiding

Nadere informatie

De invloed van klimaatverandering op de stikstofkringloop in de Nederlandse oppervlaktewateren en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer

De invloed van klimaatverandering op de stikstofkringloop in de Nederlandse oppervlaktewateren en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer De invloed van klimaatverandering op de stikstofkringloop in de Nederlandse oppervlaktewateren en de gevolgen daarvan voor het waterbeheer B. J. J. Smeets Afstudeeropdracht master voor Milieu-natuurwetenschappen

Nadere informatie

Business as an engine for change.

Business as an engine for change. Business as an engine for change. In the end, the success of our efforts will be measured against how we answered what we have found to be the fundamental question: how do we love all the children, of

Nadere informatie