Het prille begin voor duurzame kansen

Transcriptie

1 Het prille begin voor duurzame kansen

2 INSTAPJE: DE BELEIDSCONTEXT Het prille begin voor duurzame kansen

3 Instapje : de beleidscontext Stad Genk Flankerende onderwijsbeleidsopdracht voor de lokale besturen (2005) Zorgen vanuit het kleuteronderwijs en het bredere werkveld omtrent startpositie 2,5 jarigen Beleidsgroep vraagt stadsbestuur intensiever te gaan voor vooren vroegschoolse periode Stadsbestuur vraagt eigen diensten en Opvoedingswinkel een beleidskader te ontwikkelen Millimeterwerk adviseert om bijkomend te investeren in de voorschoolse periode en reikt op basis van toetsing Instapje aan

4 Instapje : de beleidscontext Stad Genk Stadsbestuur vraagt aan Opvoedingswinkel om in coproductie het programma pilootmatig te implementeren in Genk Noord (ruim 250 gezinnen) Kansarmoede in Genk wordt alsmaar gekleurder : bijna 50% T/M origine Cijfers van Kind en Gezin eind 2009: het totaal aantal kinderen geboren in een kansarm gezin is 23% (Vlaanderen 11%) Sledderlo (bereik uit Genk Zuid) : 42 % Waterschei (bereik uit Genk Noord): 27% Genk Centrum: 13% Winterslag: 11% Voorbereidende fase : Op zoek naar financiering (LDE vraagt Klaverblad) Praktijkvertaling van Instapje in welomschreven gebied Zoeken naar haalbare oplossingen voor organisatie en uitvoering Werken met laagopgeleide, langdurig werkzoekende vrouwen (LDE) Dwarsverbanden met bestaande netwerkpartners in gebied Begeleidingscommissie (Kind en Gezin, wijkmanagement, buurtwerking, ) Afstemming/samenwerking/bekendmaking

5 INSTAPJE: DE INHOUD VAN HET PROGRAMMA Het prille begin voor duurzame kansen

6 Wat is Instapje? Instapje is een wetenschappelijk onderbouwd ontwikkelingsstimuleringsprogramma ( 91 universiteit Nijmegen) Ontstaan omdat schoolprestaties van kinderen uit lage sociaal economische milieus ver onder het gemiddelde liggen Kans op maatschappelijk succes en participatie neemt af Instapje verbetert onderwijskansen van kinderen in potentiële achterstandssituaties Opleidingsniveau van ouder: wordt beschouwd als voorspeller voor potentiële onderwijsachterstand Instapje richt zich naar laagopgeleide ouders met een kind van 1-2jaar

7 Doel van Instapje Het verbeteren van de onderwijskansen van kinderen in achterstandssituaties door het verbeteren van de inbreng die ouders hebben in interacties met hun kind. 4 krachtige voorspellers voor later schoolsucces Veerkracht Sociale competenties Cognitieve en taalontwikkeling Adequate ondersteuning door opvoedingsverantwoordelijken 4 dimensies van ondersteuning Emotionele steun Respect voor de autonomie van het kind Structureren en grenzen stellen Informatie en uitleg geven

8 Uiteindelijk doel en doelstelling programma Uiteindelijk doel Programmadoelstelling Het vergroten van onderwijskansen Bevorderen van de kwaliteit van interactie tussen ouder en kind Stimuleren van de ontwikkeling van kinderen

9 Programma vertaald naar Genkse situatie Doorgaande lijn Uitbreiding programma naar 2,5 jaar: overgang kleuterschool Uitvoering gebeurt door laagopgeleide contactmedewerkers (LDE) Sociale tewerkstellingscomponent Ervaringsdeskundigen: verbinding en vertrouwen Insiders-perspectief: eigen referentiekader Context- en cultuursensitief Combinatie van een educatief, pedagogisch, sociaal en tewerkstellingsproject

10 Programma vertaald naar Genkse situatie Uitbreiding met een ontmoetings- en groepscomponent naast homebased programma (huisbezoeken) Versterken sociale cohesie: gezinnen en buurt Versterken leefwereld en maatschappelijke participatie Versterken sociaal ondersteunend netwerk Instapje (huisbezoeken) Instapuurtje: ontmoeting, samen leuke dingen doen, ervaringsuitwisseling voor iedereen 0-3 jaar Instapklasje: voorbereiding kleuterschool in veilige omgeving: groepsgerichte ouder- en kindcomponent Gezinsactiviteiten Participatie aan buurtinitiatieven

11 INSTAPJE: DE PRAKTIJK

12 Instapje in de praktijk Homebased programma - onderdeel Geprotocolleerd programma gedurende 1,5 jaar (46 weken) Elke week één huisbezoek door contactmedewerkster (10) 75 gezinnen nemen tegelijk deel aan het programma In de sterkst aanwezige thuistaal Via modelling met instructiebladen Bespreekt het activiteitenmateriaal met de ouders Voert de activiteit uit met ouder en kind Laat bij de uitvoering zelf zien dat ze de vuistregels toepast Geeft instructie en adviezen over het uitvoeren van de activiteiten en het toepassen van de vuistregels Zorgt samen met de coördinator voor een goede verwijzing bij eventuele gezins - of opvoedingsproblemen.

13 Instapje in de praktijk De vuistregels Kijken en luisteren: voorwaarden voor interactie Vuistregel 1: Steun je kind Toon belangstelling voor je kind Moedig je kind aan Help je kind als het iets moeilijk vindt Vuistregel 2: Volg je kind Laat je kind zelf kiezen Laat je kind zoveel mogelijk zelf doen en ontdekken Sluit aan bij wat je kind doet

14 Instapje in de praktijk Vuistregel 3: Bied je kind structuur Doe dingen in kleine stapjes Leg dingen eenvoudig uit Zorg ervoor dat je kind rustig kan spelen Vuistregel 4: Praat met je kind Zeg wat je kind doet, ziet, hoort en voelt Zeg wat je zelf doet, ziet, hoort en voelt Herhaal wat je kind zegt in korte zinnen Stel eenvoudige vragen

15 Instapuurtje in de praktijk Ontmoetings - en groepscomponent INSTAPUURTJE Toegankelijk voor alle ouders uit de wijk met kinderen tussen 0 en 3 jaar. Kans om op laagdrempelige manier kennis te maken met Instapje Kans tot ontmoeting, onthaal en gesprek Kans tot uitwisseling van ervaringen over opvoeding Kinderen leren omgaan met andere kinderen (socialisering) Samen leuke dingen doen met ouders en kinderen

16 Instapklasje in de praktijk Instapklasje Alle kinderen vanaf 2 jaar die deelnemen aan het programma Met de kinderen: voorbereiding op kleuterschool in een veilige omgeving Kennismaking met Nederlands als instructie- en omgangstaal Leren afscheid nemen Gezamenlijke spelmomenten Verschillende speelhoeken Eetmoment Leren omgaan met leeftijdsgenootjes Met de ouders: vorming over opvoedings en onderwijsthema s Zindelijkheid Gezonde voeding Naar school Straffen en belonen Verhaaltjes leren vertellen en voorlezen

17 Instapje: Onderzoek en effecten Het prille begin voor duurzame kansen

18 Onderzoek en effecten van Instapje Twee onderzoeken Onderzoek 1 : Effect van Instapje op de moeder-kindrelatie (Masterproef KUL ) Wat werd gemeten? volledige gestandaardiseerde vragenlijst van Home inventory : emotionele en verbale responsiviteit aanwezigheid van geschikt speelgoed betrokkenheid van moeder bij kind Resultaten Op alle schalen scoren Instapje-gezinnen significant beter

19 Onderzoek 2 : Effect van Instapje op cognitieve ontwikkeling (Wetenschappelijk onderzoek KUL) Meetinstrument is Bayley Scales of Infant Development (best genormeerd en onderbouwd) Hoger gemiddelde inzake cognitieve ontwikkeling bij Instapjegroep: verschil niet statistisch significant (n = relatief klein), maar betekenisvol. Effect duidelijk bij kansarmoede en groter bij kinderen van moeders geboren in België dan van moeders elders geboren Weergave effectonderzoek:

20 Instapje: Werken met para-professionals Het prille begin voor duurzame kansen

21 Instapje: Werken met para-professionals Competentieprofiel contactmedewerkster: Deskundig zijn op het gebied van de ontwikkeling van kinderen (zelf moeder zijn en door training) Zelf fungeren als rolmodel Op empowerment gericht zijn en niet op hulpverlening Streven naar een ondersteunende en gelijkwaardige omgang De ouder begeleiden bij het vergroten van de eigen vaardigheden in de omgang met hun kind Oog hebben voor de wensen en behoeften van de ouders van de kinderen die ze begeleidt Beslissingsruimte vergroten door informeren en door de vuistregels Opleiding door Werkwinkel en coördinator Introductietraining Eén dagdeel per week functiegerichte begeleiding/coaching Persoonlijk ontwikkelingsplan ifv doorstroming Doorstroming Gesprekken ivm reguliere tewerkstelling met 3 contactmedewerksters Gesprekken ivm mogelijke studie-oriëntering met 2 contactmedewerksters

22 En hoe verder? Duurzaamheid: integratie Instapje in het toekomstige concept van pedagogische comfortzones (PCZ) PCZ = opvoed en opgroeinetwerken 0-6 jaar, gebiedsgericht Synergie van noodzakelijke functies rondom gezondheid, ontwikkeling, opvoeding en onderwijs Afstemming met concept Huizen van het Kind van Kind en Gezin Drie grote resultaatsdomeinen: Gezondheid Opvoeding en ontwikkeling Onderwijs

23 Bedankt!