Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Algemene Raad Nr. 195 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 27 maart 1997 Conform de bestaande afspraken heb ik de eer U hierbij aan te bieden het verslag van de Algemene Raad d.d. 24 maart De Minister van Buitenlandse Zaken, H. A. F. M. O. van Mierlo 7K1097 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 1997 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 Verslag Algemene Raad 24/25 maart 1997 Handelsvraagstukken a) Formele sluiting van de informatietechnologie-overeenkomst (ITA) De Raad nam zonder discussie een ontwerpbesluit aan inzake de formele afronding van de WTO-overeenkomst voor tariefafbouw van informatietechnologieprodukten (ITA). Deze overeenkomst zal naar verwachting in april worden gefinaliseerd. De Raad nam tevens een ontwerpbesluit aan inzake een EU-VS akkoord over verbeterde markttoegang voor sterke dranken. Dit akkoord maakte deel uit van de EU-VS «package deal» over de ITA. b) Preferentiële overeenkomsten van de Gemeenschap De Raad besloot over dit onderwerp tijdens de volgende bijeenkomst in april een discussie te voeren, wanneer een concept-rapport beschikbaar zal zijn. c) Follow-up van de conferentie van Singapore wat betreft de MOL s De Raad spoorde de Europese Commissie aan om spoedig het toegezegde voorstel voor implementatie van het actieplan voor de MOL s beschikbaar te stellen. Een spoedige positiebepaling is belangrijk om de EU-voortrekkersol in de WTO vorm te kunnen blijven geven. Betrekkingen met Zuid-Afrika Het protocol voor gekwalificeerde toetreding van Zuid-Afrika tot het Verdrag van Lomé lag voor aan de Raad. Spanje had aanvankelijk ernstige bezwaren tegen het ontkoppelen van de Zuid-Afrikaanse toetreding tot Lomé van andere akkoorden waarover met Zuid-Afrika wordt onderhandeld (vrijhandels-akkoord, visserij-overeenkomst, overeenkomst inzake wijn en alcohol). Spanje bleek uiteindelijk bereid zijn verzet te staken na een verklaring van de Raad en de Commissie dat Zuid-Afrikaanse toetreding tot het Verdrag van Lomé gezien moet worden als een onderdeel van een omvangrijk en gebalanceerd pakket. Zuid-Afrika zal nu op 24 april a.s. tijdens de jaarlijkse ACS-EG Raad toetreden tot het Verdrag van Lomé. Betrekkingen met de Middellandse-Zeelanden; onderhandelingen Euro-Mediterraan Akkoord met Egypte, Jordanië en Libanon De impasse in de onderhandelingen met Egypte en Libanon werd bevestigd door Commissaris Marín. In het Egyptische geval blijven er tot dusverre onoverkomelijke problemen bestaan op met name het terrein van de landbouwconcessies (m.n. rijst, snijbloemen, nieuwe aardappelen en sinaasappelen), alsmede de opname van de door de EU gewenste verwijzing naar de terug- en overnameverplichting van personen die zich zonder geldige verblijfstitel op elkaars grondgebied bevinden. In het Libanese geval speelt in het bijzonder de te verwachte terugloop in de douane-ontvangsten bij een afbraak van de invoertarieven. De Libanese regering twijfelt om deze reden of het, mede gezien de kosten van de wederopbouw van het land, verstandig is om zich nu vast te leggen op een geleidelijk tariefafbraak. In de onderhandelingen met Jordanië lijkt weer enige beweging te zitten nu de Jordaanse autoriteiten de gewenste aanpassingen technisch van aard hebben genoemd. De Commissie zal dit zo spoedig mogelijk nagaan. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 Betrekkingen met Turkije De Voorzitter kwam terug op de bijeenkomst in Apeldoorn en onderstreepte dat weliswaar geen formele conclusies waren getrokken, doch dat met instemming van alle aanwezigen de pers weergave was gedaan van het besprokene. De Voorzitter vatte die weergave nogmaals kort samen. Bevestigd is, op grond van het verdrag van Ankara en het advies van de Commissie van 1989 naar aanleiding van de toetredingsaanvraag van Turkije, het lange termijn perspectief van Turkije op lidmaatschap van de Unie. Bij de beoordeling van dit lidmaatschap zullen voor Turkije dezelfde criteria gelden als voor andere kandidaten voor EU-lidmaatschap. De Commissie heeft ingestemd met een verzoek van de ministers om voorstellen te doen om de samenwerking met Turkije te versterken. Het Voorzitterschap zal de Turken duidelijk maken dat voortgang moet worden geboekt op het gebied van de rechten van de mens, de Koerden en de kwestie Cyprus. Daarnaast zal het Voorzitterschap zijn pogingen voortzetten om het conflict in de Egeïsche Zee helpen op te lossen. Betrekkingen met Albanië De Raad besprak de situatie in Albanië, mede op basis van het rapport van de EU-missie, die van maart jl. Albanië bezocht. De Raad was van oordeel dat de EU een belangrijke rol te spelen had bij het herstellen van de politieke stabiliteit en veiligheid in het land. Daarnaast zal de EU humanitaire hulp verlenen en, in samenwerking met de internationale financiële instellingen, economische hervormingen ondersteunen. De Raad onderschreef de speciale ervaring van de OVSE op het gebied van de democratisering en toezicht op verkiezingen. De Raad sprak steun uit voor de inspanningen van de OVSE Chairman in Office ten aanzien van de missie van voormalig bondskanselier Vranitzky en besloot dat de EU zou handelen binnen het coördinerend kader van de OVSE. De Raad besloot tot instelling van een «Advisory Mission», die tot doel heeft de Albanese autoriteiten te adviseren inzake humanitaire, economische, politieke en veiligheidsontwikkelingen. Tevens zou deze missie de behoefte aan en mogelijkheden voor verdere hulpverlening moeten beoordelen, rekening houdend met de veiligheidssituatie en de problematiek van de illegale migranten. De Raad besloot, ter voorbereiding van de «Advisory Mission», een «Advance Team» naar Albanië te sturen, dat aanbevelingen zal doen over de samenstelling van bovengenoemde Missie en over de humanitaire hulpverlening. De Raad benadrukte het belang van steun aan een efficiënte politiemacht d.m.v. training en «monitoring». Hij was van mening dat de ECMM bij dit laatste een rol zou kunnen spelen. De Raad verwelkomde de inspanningen van lidstaten bij het samenstellen, op verzoek van de Albanese regering, van een multinationale protectie-eenheid onder passend internationaal beheer met het doel een veilige omgeving te creëren ten behoeve van internationale hulpleveranties. En marge van de IGC vond een dag later op 25 maart jl. in Rome een ontmoeting plaats tussen de EU Ministers van Buitenlandse Zaken en Premier Fino en diens Minister van Buitenlandse Zaken Radova. De voorzitter riep de conclusies van de Algemene Raad van 24 maart jl. in herinnering (zending van een team ter voorbereiding van een grotere Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 advies-missie van experts op civiel, militair en politiek gebied; onmiddellijke distributie van humanitaire voedselhulp) en gaf aan de inspanningen van de Albanese regering om de orde te herstellen te ondersteunen. De EU benadrukte de noodzaak democratische instituties en infrastructuur in Albanië wederom op te bouwen. De EU advies-missie zou in het bijzonder de noodzaak en mogelijkheid van verdere hulp inventariseren. De EU toonde bereidheid om e.e.a. in nauwe samenwerking met de Albanese regering in uitvoering te brengen. De Albanese Premier Fino gaf aan dat de regering van nationale verzoening krachtige pogingen heeft ondernomen om de orde te herstellen en de weg vrij te maken voor parlementsverkiezingen. Albanië zou, in tegenstelling tot sommige berichtgeving, niet in staat van burgeroorlog of godsdienstig conflict verkeren, slechts de handhaving van die openbare orde was ernstig aangetast. De nieuwe regering heeft stappen ondernomen om het Ministerie van Binnenlandse Zaken te reorganiseren en de politiekantoren in een groot aantal steden te heropenen. Tirana luchthaven en Durres haven waren weer open; verder zou een normaal niveau van veiligheid moeten worden gegarandeerd op de belangrijkste transportwegen. De regering zou, met alle binnen de wet beschikbare middelen, de mafiaachtige en terroristische groeperingen bestrijden. Premier Fino onderstreepte de noodzaak tot spoedige korte en middellange termijn hulp en verzocht opnieuw om een multinationale politiemacht ter ondersteuning van de regering. Albanië uitte kritiek op het trage tempo van de EU-hulpverlening in Bosnië. De situatie in Albanië kan niet met die van Bosnië vergeleken worden. Premier Fino verzocht tevens steun voor het bijeenroepen van een internationale conferentie teneinde fondsen bijeen te garen voor de economische wederopbouw van Albanië. Commissievoorzitter Santer herhaalde nogmaals de bereidwillendheid van de Commissie om alle beschikbare humanitaire hulp te verlenen, op voorwaarde dat veiligheidsgaranties konden worden gegeven. In een latere tweede fase zou in overweging kunnen worden genomen in hoeverre PHARE en andere programma s voor de economische wederopbouw zouden kunnen worden aangewend. Italië riep de besprekingen van 24 en 25 maart tussen de Italiaanse, de Albanese regering en internationale financiële instellingen in herinnering. Tijdens deze besprekingen was het idee voor een internationale conferentie voor een breed opgezet programma voor economische wederopbouw gelanceerd, dat de Raad op korte termijn in overweging zou kunnen nemen. Griekenland benadrukte dat de vrede en stabiliteit in Albanië in het belang van de EU is en refereerde aan snelle EU-actie om de Albanese regering en bevolking te helpen. Denemarken pleitte in zijn hoedanigheid van «chairman-in-office» van de OVSE om een coördinerende rol van de OVSE de internationale inspanningen t.b.v. Albanië. Het voorstel voor een internationale conferentie zou zorgvuldig bestudeerd diende te worden. Het Voorzitterschap concludeerde dat, de EU bereid is alle inspanningen van de Albanese regering om de orde te herstellen te ondersteunen, doch dat de EU daarbij niet de plaats van de Albanese regering zal kunnen overnemen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 Gebied van de Grote Meren De Raad besprak de situatie in het gebied van de Grote Meren en sprak opnieuw zijn steun uit voor het vijf-punten-plan van de Speciale Vertegenwoordiger van de Verenigde Naties (VN) en de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE), de heer Sahnoun. De Raad riep op tot een staakt-hetvuren, een dialoog tussen de strijdende partijen en hernieuwde zijn oproep voor een regionale conferentie onder auspiciën van de VN en OAE. Tenslotte deed de Raad een beroep op alle partijen hulpverlening aan vluchtelingen en ontheemden in het gebied mogelijk te maken. Minister van Mierlo pleitte voor een onderzoek naar mensenrechtenschendingen in Oost-Zaïre. Voormalig Joegoslavië De Raad was van mening dat de situatie in de FRJ het op dit moment nog niet rechtvaardigde dat in 1997 autonome preferentiële maatregelen worden genomen, doch nodigde de Commissie uit om een voorstel voor dergelijke maatregelen te doen dat op korte termijn aan de Raad ter bestudering zou kunnen worden voorgelegd. Midden-Oosten Vredesproces De Raad nam met ontzetting kennis van de recente bomaanslag in Tel Aviv en veroordeelde deze zinloze daad in krachtige bewoordingen. Voorts nam de Raad kennis van een briefing over het Israëlische nederzettingenbeleid op basis van recente rapportage van de vertegenwoordigingen van de lid-staten in Tel Aviv en Jeruzalem. De Raad deed een beroep op partijen om alles in het werk te stellen om het vredesproces nieuw leven in te blazen en zich te onthouden van maatregelen, die dit proces in gevaar zouden kunnen brengen. Diversen: Spaans voorstel voor een Top EU-Latijns-Amerika-Caribisch gebied De Raad nam kennis van het voorstel van Spanje voor een ontmoeting van de regeringsleiders en staatshoofden van de EU, Latijns-Amerika en de Caraïben, en verwees het voorstel naar raadswerkgroepkader voor bestudering. Onderhandelingen in OESO-kader inzake corruptie in internationale handel Onder dit agendapunt dat op verzoek van Frankrijk was geagendeerd, deelde Frankrijk mede tijdens de vergadering van de OESO-ministers in mei 97 voorstellen te zullen doen stappen te ondernemen in de richting van een bindend instrument om in het buitenland betaald smeergeld strafbaar te stellen. Het Verenigd Koninkrijk en Zweden ondersteunden de Franse interventie. De Commissie kondigde aan dat zij een document van algemene strekking over deze problematiek zou opstellen. Associatieraad met Roemenië En marge van de Algemene Raad heeft de derde Associatie-Raad met Roemenië plaatsgevonden. Er is gesproken over de stand van de bilaterale betrekkingen onder het Europa-Akkoord, over de voortgang in de voorbereiding op de toetreding en over regionale samenwerking in Midden-Europa. Zowel door de Europese Unie als door Roemenië is de nadruk gelegd op het zeer ambitieuze Roemeense hervormingsplan. Van Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

6 EU-zijde werd opnieuw bevestigd dat de Unie bereid is financiële hulp te verlenen. Gestructureerde dialoog met de geassocieerde landen van Midden-Europa (LME) En marge van de Algemene Raad vond de gestructureerde dialoog met de tien geassocieerde landen van Midden-Europa plaats. Tijdens de korte plenaire zitting werd het onderwerp van de samenwerking in internationale instellingen besproken, m.n. in de VN, OVSE, OESO, WTO en WIPO. De nadruk werd gelegd op overleg en niet op gemeenschappelijke EU-LME-standpunten. Tijdens de levendige discussie waren de sprekers unaniem over het belang van verdere samenwerking in de internationale instellingen. Tijdens de lunch met de geassocieerde landen van Midden-Europa heeft Minister Van Mierlo een briefing gegeven over de IGC en is gesproken over de situatie in Belarus en Albanië, voorts over de Topontmoeting met de Russische Federatie van 3 maart Na overleg met de andere lidstaten, is medegedeeld dat in tegenstelling tot de heersende praktijk van de afgelopen jaren de geassocieerde landen niet en marge van, maar na de Europese Raad door het Voorzitterschap zullen worden in kennisgesteld van het verloop van de Top van Amsterdam. Dit in verband met het te verwachten tijdgebrek tijdens de Top van Amsterdam vanwege de afronding van de IGC. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr