Zicht op zwerfafval Maatschappelijke Stage

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zicht op zwerfafval Maatschappelijke Stage"

Transcriptie

1 Zicht op zwerfafval Maatschappelijke Stage 1

2 Inhoudsopgave Inleiding Aanbod Doelgroep Opbouw van de Maatschappelijke Stage Randvoorwaarden Organisatie Kosten Informatievoorziening Opdrachten voor de leerlingen 1. Introductieopdracht zwerfafval 2. Bezoek aan milieustraat/overslagstation 3. Schouwen, afval verzamelen en analyseren 4. Buurt- en straatinterviews 5. Schoonhouden van de wijk 6. Schoonhouden van de (school)omgeving 7. Eindopdracht Bijlagen Bijlage 1: Werffolder Maatschappelijke stage Bijlage 2: Checklist Maatschappelijke Stage Zwerfafval per activiteit Bijlage 3: Opdrachtenkaart Deze notitie is gemaakt door PLAN terra in opdracht van de gemeente Helmond en met subsidie van het Agentschap NL. 2

3 Inleiding De gemeente Helmond geeft leerlingen van middelbare scholen in Helmond de mogelijkheid om hun Maatschappelijke Stage rondom het thema Zwerfafval in te vullen. Deze Maatschappelijke Stage heeft als doel: de zwerfafvalproblematiek op en in de omgeving van de school inzichtelijk te krijgen en in te perken (kwaliteit op straat omhoog). inzicht verkrijgen in de zwerfafvalproblematiek en de eigen bijdrage (preventief en curatief) daarin bij mede scholieren te vergroten (vanuit duurzaamheidsgedachte). de beeldvorming bij buurtbewoners over de school te verbeteren (positief imago). Aanbod De Gemeente Helmond kan maximaal twee keer per jaar een groep van minimaal 2 en maximaal 6 leerlingen laten deelnemen aan de Maatschappelijke Stage over Zwerfafval. De maatschappelijke stage duurt in totaal 30 uur per leerling. De Maatschappelijke Stage wordt twee keer per jaar aangeboden, één keer in het najaar en één keer in het voorjaar. Doelgroep De Maatschappelijke Stage is bedoeld voor middelbare scholieren uit de Gemeente Helmond. Het is per middelbare school verschillend welke leerjaren een Maatschappelijke Stage volgen. Opbouw van de maatschappelijke stage De Maatschappelijke Stage Zwerfafval is opgebouwd uit drie onderdelen: 1. Een startbijeenkomst 2. Uitvoeren van activiteiten rondom het thema Zwerfafval 3. Een slotbijeenkomst Activiteit Betrokkenen Doel Startbijeenkomst (2 uur per leerling) Leerlingen Gemeente Helmond De leerlingen zijn op de hoogte van de inhoud van en de werkwijze tijdens de Uitvoeren diverse activiteiten: 1. Introductie-opdracht over Zwerfafval. 2. Bezoek aan de milieustraat/overslagstation Helmond. 3. Schouwen, afval verzamelen en analyseren. 4. Houden van straatinterviews. 5. Schoonhouden van de wijk (o.l.v. Gemeente Helmond) 6. Schoonhouden van de schoolomgeving (o.l.v. school) 7. Vormgeven eindpresentatie (26 uur per leerling) Slotbijeenkomst (2 uur per leerling) Leerlingen Gemeente Helmond Blink School Leerlingen Gemeente Helmond Blink stage. De leerlingen zijn zich bewust van zwerfafvalproblematiek en (hun eigen) gedrag rondom zwerfafval en dragen bij aan het schoon en leefbaar houden van de eigen wijk. De resultaten van de MAS worden per groep gepresenteerd en gedeeld. 3

4 Toelichting bij de activiteiten 1. De leerlingen maken een opdracht over zwerfafval waarbij ze gebruik maken van internet. 2. De leerlingen brengen een bezoek aan de milieustraat in Helmond. Zij krijgen daar een rondleiding met uitleg over de wijze waarop afval wordt ingezameld en verwerkt. 3. Met behulp van een schouwopdracht gaan leerlingen bekijken hoe het met het zwerfafval in de wijk is gesteld. Wat ligt er? Hoeveel ligt er? Waar ligt het? Door wie wordt het neergelegd? Tijdens het schouwen nemen de leerlingen het afval mee om het op locatie te analyseren. 4. Leerlingen houden interviews met voorbijgangers/bewoners. Deze vragen gaan met name over de beleving van de voorbijgangers/bewoners. 5. De leerlingen dragen bij aan het schoonhouden van specifieke locaties in de wijk met behulp van afvalprikkers. Er wordt een aantal hotspots bepaald in overleg met de Gemeente Helmond. 6. De leerlingen dragen bij aan het schoonhouden van de eigen schoolomgeving. Deze actie wordt opgenomen in een convenant met de scholen en wordt begeleid door de school zelf. 7. Ter afsluiting van de MAS maken de leerlingen een presentatie over zwerfafval, met als doel om informatie over zwerfafval over te dragen op derden. Randvoorwaarden Voor de Maatschappelijke Stage Zwerfafval gelden de volgende randvoorwaarden: De MAS wordt alleen georganiseerd voor een minimum van twee leerlingen. Voor het uitwerken van MAS activiteiten hoeven de leerlingen niet verplicht op het gemeentehuis aanwezig te zijn. Tijdens de MAS werken de leerlingen voor 4 uur mee aan het schoonhouden van de schoolomgeving. Dit onderdeel van de MAS is opgenomen in een convenant met de school. Tijdens dit onderdeel worden de leerlingen begeleid door de school. Organisatie De Gemeente Helmond is eindverantwoordelijk voor de aansturing en uitvoering van de Maatschappelijke Stage en de afstemming en afspraken met de school en andere betrokken partijen buiten de school. De school is verantwoordelijk voor de begeleiding van de leerlingen tijdens het schoonhouden van de schoolomgeving (4 uur). Kosten De kosten voor het uitvoeren van de Maatschappelijke Stage worden gedragen door de Gemeente Helmond. Het betreft kosten van hulpmiddelen, zoals hesjes en knijpers. Informatievoorziening De Gemeente Helmond draagt zorg voor de informatievoorziening ten aanzien van de MAS naar scholen en leerlingen. 4

5 Zicht op zwerfafval Introductieopdracht zwerfafval Opdracht 1 Inleiding Wat is zwerfafval? Hoelang duurt het voordat bepaalde soorten afval zijn afgebroken? Waar ligt in jullie schoolomgeving het meeste zwerfafval? Tijdens de introductieopdracht krijg je meer zicht op zwerfafval in jouw schoolomgeving. Wat ga je doen? Opdracht 1 Lees eerst de informatie over zwerfafval. Zoek daarna informatie op internet over zwerfafval. Benoem de vijf belangrijkste eyeopeners voor jou op de volgende manier: 1. Wist jij dat? 2. Wist jij dat...? enz. Opdracht 2 Geef op een kaart van Helmond aan op welke plaatsen (hotspots) of routes jullie denken dat er veel zwerfafval ligt. Beperk je daarbij tot de volgende locaties: In de school en op het schoolplein. Plekken in de omgeving van jullie school (hotspots). Routes van school richting het centrum (snoeproutes). Plekken in het centrum (hotspots). Vergelijk jullie kaart met de beelden die bij de gemeente Helmond bekend zijn. Wat zijn de overeenkomsten? Wat zijn de verschillen? Geef daarbij een korte toelichting. Bespreek met je stagebegeleider van de gemeente op welke locaties je je gaat richten tijdens de stage. Zet de resultaten van de opdrachten op papier en mail dit naar de stagebegeleider bij de gemeente. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per leerling: 2 uur Hulpmiddelen Rollen gemeente en school De gemeente Helmond bespreekt de resultaten van deze opdracht met je. stelt de locaties vast die tijdens de stage centraal staan. maakt en bespreekt een planning voor het uitvoeren van de stage. Tips Plastic mapje voor aantekeningen Schrijfblok en pen Informatie over zwerfafval Kaart van Helmond Computer met internetverbinding n.v.t. 5

6 Informatie over zwerfafval Uit: Handleiding voor een onderzoeksopdracht over zwerfafval in de schoolomgeving Als afval ergens belandt waar het niet thuishoort, noemen we dat zwerfafval. Het ligt dan op straat en in bermen, op openbare plaatsen, in groenperkjes en in de natuur. Behalve de ergernis die deze rommel oplevert, kost het opruimen ervan ook veel geld. In 2005 kostte het opruimen van de openbare ruimte in Nederland 235 miljoen euro. In Nederland belandt 2,5 procent van het huishoudelijke restafval (100 miljoen kilo) op straat in plaats van in de afvalcontainer. Zwerfafval bevat in verhouding veel verpakkingsmateriaal, zoals drankblikjes en snoepwikkels. Zwerfafval is niet zozeer een milieuprobleem, omdat het afval uiteindelijk vaak opgeruimd wordt en zo op de afvalstapel belandt. Maar zwerfvuil heeft wel invloed op de ervaren kwaliteit van de leefomgeving. Grootste vervuilers Het meeste zwerfafval vinden we op scholen, in wegbermen, en nabij eetgelegenheden zoals fastfoodrestaurants, snackbars en stations. Jongeren, verkeersdeelnemers en recreanten maken daarvan het meeste gebruik en zijn dan ook de grootste vervuilers. Op veel verpakkingen staat ook een logo, dat consumenten erop wijst het materiaal in een afvalbak te gooien. Dat is niet voor niks: sommige verpakkingen blijven honderden jaren liggen voordat ze vergaan. Afbreektijden Als we zwerfafval niet opruimen, duurt het lang voordat het vanzelf verdwenen is. De afbreektijden voor afval variëren van enkele weken tot een eeuwigheid. Soort afval Afbreektijd (in jaren) Krant 0,1-0,5 Kartonnen drinkbeker 0,5 Sigarettenpeuk 2 Bananenschil 1-3 Plastic frisdrankflesje 5-10 Plastic zak Kauwgom Glazen fles Blikje Patatbakje (polystyreen) 1,5 (staal) eeuwig (aluminium) eeuwig 6

7 Zicht op zwerfafval Bezoek aan de milieustraat/het overslagstation Opdracht 2 Inleiding Waar blijft ons eigen (zwerf)afval? Met eigen ogen zien waar ons afval naartoe gaat, hoe het gesorteerd wordt en hoe het geschikt wordt gemaakt voor hergebruik. Wat ga je doen? Je gaat op bezoek bij de milieustraat/het overslagstation in Helmond. Je krijgt daar informatie over de inzameling en hergebruik van afval. Opdracht Maak een kort verslag waarin je antwoord geeft op de volgende vragen: Wat wist je al? Wat is nieuw voor je? Hoe gaan jullie thuis om met het inzamelen en sorteren van eigen afval? Wat doen jullie wel en wat niet? Welke tip heb jij voor thuis als het gaat om het verantwoord omgaan met afval? Mail het verslag naar je stagebegeleider bij de gemeente. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per leerling: 2 uur Rollen gemeente en school De gemeente Helmond verzorgt de rondleiding op de locatie. De school maakt afspraken met de leerlingen over het vervoer naar de milieustraat. Milieustraat: Gerstdijk 1, 5704 RG Helmond Hulpmiddelen Adres milieustraat/overslagstation Hesjes Tips Zorg dat je schoenen met stevige zolen aan hebt (geen slippers). Neem een schrijfblok en een pen mee. 7

8 Zicht op zwerfafval Schouwen, afval verzamelen en analyseren Opdracht 3 Inleiding Welke soorten zwerfafval tref je aan op straat en in de omgeving waarin je school staat? Is het veel of weinig? Waar ligt het precies? Waar komt het afval vandaan? Wie veroorzaken dat afval? Tijdens het schouwen, verzamelen en analyseren van het zwerfafval vind je antwoorden op deze vragen. Wat ga je doen? Opdracht 1 Je gaat op aangegeven locaties in de wijk schouwen m.b.v. de schoonheidsgradenkaart, een schouwformulier en een turflijst. Je gaat kijken hoeveel en wat voor afval er ligt. Daarna neem je dat afval mee in een doorzichtige zak en gaat terug naar het centrale verzamelpunt. Daar bekijk je nog eens goed wat je hebt verzameld. Je maakt een foto van de vuilniszak en levert de vuilniszak in. Opdracht 2 Maak een kort verslag waarin je antwoord geeft op de volgende vragen: Op welke locaties/routes heb je geschouwd? Wat heb je daar voor afval gevonden? Hoeveel afval? Wie denk je dat het afval daar achterlaat? Voeg de turflijst, het schouwformulier en de foto toe aan het verslag. Mail het verslag naar je stagebegeleider bij de gemeente. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per leerling: 2 uur Hulpmiddelen Opdrachtbeschrijving Kaart van Helmond met schouwlocaties Schoonheidsgradenkaart ( Turflijst Schouwformulier(en) Doorzichtige vuilniszak Handschoenen Afvalknijper Hesje Fototoestel Rollen gemeente en school De gemeente Helmond verzorgt de hulpmiddelen die nodig zijn om deze opdracht uit te voeren. begeleidt de start van het schouwen. bepaalt de schouwpunten. kiest het centrale verzamelpunt. Informeert over veiligheid bij het uitvoeren van de opdracht. Tips Neem een schrijfblok en een pen mee. Zorg dat je schoenen met stevige zolen aan hebt (geen slippers). Gevaarlijk afval zoals spuiten met naalden, niet meenemen, maar melden bij je stagebegeleider van de Gemeente Helmond Zorg dat je altijd je hesje draagt!. 8

9 Opdracht 1: Schouwen, afval verzamelen en analyseren Vandaag gaan jullie schouwen in en op het schoolplein van jullie eigen school, maar ook op plekken in de directe (woon)omgeving, op plekken (hotspots) in het centrum van Helmond en de snoeproutes richting school/scholen. Het doel van deze activiteit is om in kaart te brengen waar en hoe groot de problemen met zwerfafval zijn. Gebruik hiervoor een schouwmethode. Het schouwen buiten gaat volgens speciale richtlijnen. Deze richtlijnen staan vermeld op de schoonheidsgradenkaart. Daarnaast heb je een kaart van Helmond met de schouwlocaties, een schouwformulier en een turflijst afval nodig. Samengevat gaat het schouwen als volgt: 1. Bekijk de schouwkaart met de meetlocaties. 2. Bepaal een praktische route om alle meetlocaties langs te gaan. 3. Op de locatie: Controleer de gebiedstypering van de meetlocatie. Indien de typering onjuist is ingevoerd, maak dan een opmerking. 4. Kijk om je heen en kies het meest vervuilde meetvak van 100m2 en voor fijn zwerfafval een vak van 1m2. Dan tel je het aantal eenheden vervuiling. Je bepaalt op basis van de omschrijving en het referentiebeeld in de schouwgids het kwaliteitsniveau. Noteer het kwaliteitsniveau op het schouwformulier. 5. Noteer eventuele bijzondere omstandigheden die van invloed kunnen zijn op de aanwezigheid van vervuiling tijdens of na de meting. Voorbeelden zijn de aanwezigheid van een markt of festival, de nabije aanwezigheid van een bouwterrein die leidt tot verwaaiing van afval, etc. 6. Schrijf op welk soort afval je ziet liggen en neem het mee in de doorzichtige vuilniszak. 7. Bij opvallende of bijzondere plekken, bijvoorbeeld meetvakken met kwaliteitsniveau C of D: a. Maak een foto van de locatie. Geef op het schouwformulier per meetlocatie aan welk fotonummer er bij hoort. Zie tevens foto instructie. b. Bepaal de coördinaten van de plaats met behulp van een GPS en/of noteer deze of teken de plaats aan op de kaart. 8. Zie je nog andere locaties (nieuwe meetpunten)in de omgeving of op/langs de route? Voeg deze toe aan je lijst en beoordeel deze. 9. Als je klaar bent met het schouwen ga je terug naar het centrale verzamelpunt. 10. Kijk nog eens goed welk en hoeveel afval je hebt opgehaald en schrijf dit op. 9

10 Turflijst Naam School Datum Tijdstip Locatie Soort afval Beschrijving Aantal Blik Drankenkartons Pet Sigarettenpeuken Overige verpakkingen (kauwgom/sigaretten pakjes) Overig vuil (papier/hout/ijzer Totaal 10

11 Zicht op zwerfafval Straat- en buurtinterviews Opdracht 4 Inleiding Hoe denken buurtbewoners en voorbijgangers over zwerfafval in de wijk? Zijn ze tevreden of juist niet? Wie vinden zij de veroorzakers van zwerfafval? Tijdens een straatinterview krijg je zicht op de beleving van buurtbewoners en voorbijgangers. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per leerling: 2 uur Hulpmiddelen Vragenlijsten Pen Naambordje of hesjes met logo van de school en de gemeente Wat ga je doen? Je gaat op een locatie in de wijk interviews houden met buurtbewoners en voorbijgangers. Dit kan op straat, maar ook door aan te bellen bij bewoners. Opdracht Je krijgt van de gemeente een vragenlijst met 3 vragen. Maak in tweetallen nog 3 vragen ter aanvulling over het thema zwerfafval in de wijk. Kies een locatie uit in de wijk waar je de interviews gaat houden. Zorg dat je minimaal 8 personen interviewt. Maak een kort verslag van de resultaten van de interviews. Voeg de ingevulde vragenlijsten als bijlage toe. Mail het verslag naar je stagebegeleider van de gemeente. Rollen gemeente en school De gemeente Helmond draagt zorg voor: drie vragen ten behoeve van de interviews. het toetsen van jullie vragen en de gekozen locatie. Tips Vraag eerst de aandacht van een bewoner of voorbijganger: Mag ik u wat vragen? Leg daarna uit wie je bent en waarom je dit interview doet. Bedank de bewoner of voorbijganger na afloop van het interview voor hun tijd. 11

12 Vragenlijst straat- en buurtinterviews Algemeen Locatie Datum Tijdstip Beschrijving geïnterviewde Status 0 Buurtbewoner 0 Voorbijganger Specifiek Vraag 1: Wat vindt u van de hoeveelheid zwerfafval in deze omgeving? Kunt u dit onderbouwen met een cijfer van 0 tot 10? Vraag 2: Wat zou er in uw ogen nog moeten gebeuren om het nog schoner te krijgen? Vraag 3: Welke bijdrage levert u zelf, zou u er zelf aan kunnen leveren? Vraag 4: Vraag 5: Vraag 6: 12

13 Zicht op zwerfafval Schoonhouden van de wijk Opdracht 5 Inleiding Als je een Maatschappelijke Stage over het thema zwerfafval volgt, lever je natuurlijk zelf ook een bijdrage aan het schoonhouden van de (school)omgeving! Wat ga je doen? Je gaat gedurende 4 uren helpen om het zwerfafval in een bepaald deel van de schoolomgeving (snoeproutes) op te ruimen. Deze opdracht voer je minimaal in tweetallen uit onder begeleiding van de gemeente Helmond. Nog even niet vermelden, wil eerst even intern afstemmen wat de mogelijkheden hierin zijn. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per persoon: 4 uur Hulpmiddelen Gele hesjes Afvalknijpers Handschoenen Vuiniszakken Beloningsbudget Rollen gemeente en school De gemeente Helmond begeleidt de leerlingen bij de reinigingswerkzaamheden en zorgt dat de leerlingen op de hoogte zijn van veiligheidsrichtlijnen. Tips Neem een schrijfblok en een pen mee. Zorg dat je schoenen met stevige zolen aan hebt (geen slippers). Gevaarlijk afval zoals spuiten met naalden, niet meenemen, maar melden bij je stagebegeleider van de Gemeente Helmond Zorg dat je altijd je hesje draagt! 13

14 Zicht op zwerfafval Schoonhouden van de schoolomgeving Opdracht 6 Inleiding Tijdens het uitvoeren van de maatschappelijke stage Zwerfafval ga je ook een bijdrage leveren aan het schoonhouden van jouw directe schoolomgeving. Wat ga je doen? Je gaat gedurende 4 uren helpen om het zwerfafval in de directe schoolomgeving op te ruimen. Deze opdracht voer je minimaal in tweetallen uit onder begeleiding van de conciërge van je school. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per persoon: 4 uur Hulpmiddelen Gele hesjes Afvalprikkers Handschoenen Vuiniszakken Beloningsbudget Rollen gemeente en school De school begeleidt de leerlingen bij de reinigingswerkzaamheden. Tips Neem een schrijfblok en een pen mee. Zorg dat je schoenen met stevige zolen aan hebt (geen slippers). Gevaarlijk afval zoals spuiten met naalden, niet meenemen, maar melden bij je stagebegeleider van de Gemeente Helmond Zorg dat je altijd je hesje draagt!. 14

15 Zicht op zwerfafval Eindopdracht Opdracht 7 Inleiding Tijdens het uitvoeren van de maatschappelijke stage Zwerfafval heb je informatie gekregen over (zwerf)afval in de (school)omgeving en de verwerking van afval. Welke informatie is jou het meest bijgebleven? Welke informatie wil je aan anderen overdragen? Wat ga je doen? Je gaat de kennis over Zwerfafval, die jij tijdens de maatschappelijke stage hebt opgedaan, verwerken in een poster over zwerfafval. Met die poster probeer je mensen te inspireren, op te roepen om hun afval niet op straat achter te laten. Je mag zelf weten hoe je de poster vormgeeft, zolang het maar de afmeting van bij centimeter heeft, je de lengte van de poster gebruikt en heel beperkt met reliëf werkt. Je mag deze poster in tweetallen maken, maar ook alleen. De poster wordt (tijdelijk) door de gemeente geplaatst in een presentatiebord ergens bij jullie school of in de buurt. Organisatorische voorwaarden Studiebelasting per persoon: 8 uur Hulpmiddelen Fototoestel Internet Rollen gemeente en school De Gemeente Helmond toetst het idee voor de poster en organiseert een slotbijeenkomst waarin de resultaten van de stage worden gepresenteerd. Aan het eind van elk jaar selecteert de Gemeente Helmond de beste poster. De winnaar(s) ontvangen een bioscoopbon. Tips Bedenk eerst welke informatie je wilt overdragen. Bedenk aan welke doelgroep je de informatie wilt overdragen. 15

16 Bijlage 1 Werffolder Maatschappelijke stage Maatschappelijke stageplaatsen Op het gebied van zwerfafval Gemeente Helmond is op zoek naar minimaal 4 en maximaal 6 leerlingen van het Jan van Brabantcollege die samen met de gemeente Helmond een bijdrage willen leveren om hun eigen schoolomgeving structureel schoner te krijgen. Uit steekproeven blijkt dat de hoeveelheden zwerfafval in Helmond behoorlijk goed onder controle zijn. Echter het kan altijd beter. Met name de omgeving van (middelbare) scholen naar een supermarkt en/of winkelcentrum zijn nog redelijk vervuild. In deze omgeving valt nog wat te verbeteren. Wat is nu eigenlijk zwerfafval? Wat is de zwerfafvalproblematiek in de omgeving van de school? Hoe zorgen we ervoor dat we de schoolomgeving structureel schoner krijgen? Leerlingen gebruiken hun Maatschappelijke stage om inzicht te krijgen in de zwerfafvalproblematiek in de schoolomgeving, maar ook om die omgeving structureel schoner te krijgen. De stagetijd bedraagt tussen de 20 en 30 uur. Heb je interesse? Kom dan dinsdag 24 januari a.s. om uur naar lokaal. Hier krijg je meer informatie over de Maatschappelijke stage van Jeroen van Helmond van de gemeente Helmond. Wie volgt? 16

17 Bijlage 2 Checklist Maatschappelijke Stage Zwerfafval per activiteit Startbijeenkomst Actie Door wie Wanneer gereed Middelbare scholen benaderen Leerlingen werven Presentatie startbijeenkomst maken Blink informeren over start stage Planning maken voor stage Praktische informatie uitwisselen ( , telefoonnummers) Opdrachtenkaart meegeven (bijlage 3) Opdrachten met bijbehorende documenten meegeven (zie checklist per activiteit) Plastic mapjes met schrijfblok en pen uitdelen Werkwijze/spelregels doornemen Introductie-opdracht over zwerfafval Actie Door wie Wanneer gereed Informatie over zwerfafval uitdraaien/mailen Kaarten van Helmond (wijk) regelen Computers met internetverbinding regelen Uitwerking opdrachten leerlingen bekijken en feedback geven Bezoek aan milieustraat/overslagstation Actie Door wie Wanneer gereed Rondleiding bij milieustraat/overslagstation regelen. Uitwerking opdrachten leerlingen bekijken en feedback geven 17

18 Schouwen, afval verzamelen en analyseren Actie Door wie Wanneer gereed Schouwpunten vaststellen Centraal verzamelpunt regelen Uitleg geven bij opdracht Hulpmiddelen verzamelen: o Opdrachtbeschrijving o Schouwformulier o Turflijst o Schoonheidsgradenkaart o Hesjes o Handschoenen o Afvalknijper o Doorzichtige vuilniszak Richtlijnen voor veilig werken opstellen Uitwerking opdrachten leerlingen bekijken en feedback geven Straat- en buurtinterviews in de schoolomgeving Actie Door wie Wanneer gereed Drie vaste vragen ontwikkelen Hulpmiddelen verzamelen: o Hesje met logo gemeente en/of school Vragen leerlingen toetsen Uitwerking opdrachten leerlingen bekijken en feedback geven Schoonhouden van de wijk Actie Wanneer gereed Door wie Locaties vaststellen Hulpmiddelen verzamelen: o Hesjes met logo gemeente en/of school o Handschoenen o Afvalknijper o Vuilniszakken Beloning en beloningsvoorwaarden bepalen Richtlijnen voor veilig werken opstellen Begeleiding organiseren 18

19 Schoonhouden van de (school)omgeving Actie Wanneer gereed Door wie Locaties vaststellen Hulpmiddelen verzamelen: o Hesjes met logo gemeente en/of school o Handschoenen o Afvalknijper o Vuilniszakken Beloning en beloningsvoorwaarden bepalen Richtlijnen voor veilig werken opstellen Begeleiding door de school organiseren Eindopdracht Actie Wanneer gereed Door wie Presentatiebord regelen Locatie presentatiebord bepalen Randvoorwaarden eindopdracht nogmaals doornemen. Eindresultaten beoordelen Slotbijeenkomst Actie Wanneer gereed Door wie Datum slotbijeenkomst bepalen Programma slotbijeenkomst opstellen Locatie slotbijeenkomst bepalen 19

20 Bijlage 3 Opdrachtenkaart Naam leerling Leerjaar en richting School Start stage adres Telefoonnummer Activiteit Planning Verslag ingeleverd Resultaat Startbijeenkomst n.v.t. (2 uur) Opdracht 1 Introductie-opdracht zwerfafval (2 uur) Opdracht 2 Bezoek aan milieustraat/overslagstation (2 uur) Opdracht 3 Schouwen, afval verzamelen en analyseren (2-3 uur) Opdracht 4 Straat- en buurtinterviews (2 3 uur) Opdracht 5 Schoonhouden van de wijk (4 uur) Opdracht 6 Schoonhouden van de schoolomgeving (4 uur) Opdracht 7 Vormgeven poster (8 uur) Slotbijeenkomst (2 uur) n.v.t. n.v.t. n.v.t. 20

Deze handleiding is onderdeel van de regionale zwerfafvalproject Schoon Zeeland.

Deze handleiding is onderdeel van de regionale zwerfafvalproject Schoon Zeeland. Deze handleiding is onderdeel van de regionale zwerfafvalproject Schoon Zeeland. Samengesteld door het Kernteam Scholen in samenwerking met Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht- en Eemstreek. De lessuggesties

Nadere informatie

Zwerfafval. Projecten waaier Gemeente Kollumerland c.a.

Zwerfafval. Projecten waaier Gemeente Kollumerland c.a. Zwerfafval Projecten waaier Gemeente Kollumerland c.a. Inleiding Met deze projectwaaier kunt u eenvoudig projecten uitzoeken voor leerlingen in het kader van het thema zwerfafval, bijvoorbeeld als invulling

Nadere informatie

SCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6

SCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6 SCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6 LES 1 Opdracht 1 - Mindmap (5 minuten) Maak een mindmap over zwerfafval Potlood & papier zwerfafval LES 1 Rommel in Rotjeknor 2 Les 1 Opdracht

Nadere informatie

Maatschappelijke stage zwerfafval. Gemeente Barneveld

Maatschappelijke stage zwerfafval. Gemeente Barneveld Gemeente Barneveld Versie 27 september 2011 Doss. no. 11147 Tilburg, 27 september 2011 Gemeente Barneveld Bureau Milieu & Werk BV Kraaivenstraat 21-15 Postbus 10311 5000 JH Tilburg Tel: 013-5434400 Fax:

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal

Nadere informatie

1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin

1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin 1. Ga naar buiten bij de parkeerplaats en verzamel bij de afvalcontainers. Opdracht: Teken de afvalbakken na en schrijf erbij welk afval erin verzameld wordt. 2. Maak het puzzelblad over afvalscheiding

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8 AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 7-8 INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen.

Nadere informatie

Maak eerst een aantal schetsen van het bord over welk verbod voor welk soort afval. Kies binnen de groep er één uit en werk deze in het groot uit

Maak eerst een aantal schetsen van het bord over welk verbod voor welk soort afval. Kies binnen de groep er één uit en werk deze in het groot uit 2 Maak verbods borden Maak ter grote van het karton een soort verkeersbod tegen het dumpen van afval. Aantal regels waar dit aan moet beantwoorden: Groot met signaal kleuren (Rood) Geen tekst Eenvoudige

Nadere informatie

handleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie

handleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie handleiding 1. Inleiding www.twentezonderafval.nl is een website voor groep 1 tot en met 8 over het gescheiden inzamelen van afval in Twente. Op deze website ontdekken de leerlingen hoe ze hun afval zoveel

Nadere informatie

Aanpak participatie zwerfafval Gemeente Geldermalsen Omgevingsdienst Rivierenland

Aanpak participatie zwerfafval Gemeente Geldermalsen Omgevingsdienst Rivierenland Aanpak participatie zwerfafval Gemeente Geldermalsen Omgevingsdienst Rivierenland datum 28 augustus 2013 aan Jack Meering Omgevingsdienst Rivierenland / Gemeente Geldermalsen van Brenda Boerema Ingenieursbureau

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist Inhoudsopgave Inhoud van de leskist... Inleiding... Leerdoelen... Opbouw van de les 1. Voorbereiding voor de leerkracht... 2. Introductie Brief van de jutter... 3. Veldwerk in de schoolomgeving Afval jutten...

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 4-6 jaar

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 4-6 jaar AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen. Alle

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3 AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3 INLEIDING Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval in de klas extra tot

Nadere informatie

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2-3

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2-3 Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 1-2-3 > Inleiding Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn drie doe-opdrachten die erop zijn gericht om de thema s zwerfafval en afval scheiden,

Nadere informatie

Handleiding Afvalspel groep 3 en 4

Handleiding Afvalspel groep 3 en 4 Handleiding Afvalspel groep 3 en 4 voor de leerkracht groep 3 en 4 Hoe speel je het spel Verdeel de klas in groepjes van 3 leerlingen. Het spel bestaat uit 5 opdrachten. Elk groepje kan dus, afhankelijk

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 7-9 JAAR

AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 7-9 JAAR AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 7-9 JAAR INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen.

Nadere informatie

ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP

ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP GROEP 5 T/M 8 ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP Kom in actie met de klas Foto: Victor Andronache via Flickr DIA 1 Doel van deze les Je leert wat zwerfafval en plastic soep zijn en welke problemen hierdoor ontstaan.

Nadere informatie

Zwerfafval (stage)opdrachten voortgezet onderwijs

Zwerfafval (stage)opdrachten voortgezet onderwijs Zwerfafval (stage)opdrachten voortgezet onderwijs Datum : 28 December 2012 Projectnummer : P436-05 Registratienummer: 2012921 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doel 4 Toelichting (stage) opdrachten 4 Aanbod van

Nadere informatie

Een duurzame auto INHOUD OPDRACHT DOELEN

Een duurzame auto INHOUD OPDRACHT DOELEN Een duurzame auto Dit is een eerste versie van de nieuwe activiteitsuggesties, passend bij de leerlijnen die ontwikkeld zijn bij de leer. Ze zijn nog in ontwikkeling en zullen in de komende tijd verder

Nadere informatie

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 7-8

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 7-8 Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 7-8 > Inleiding Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn drie doe-opdrachten die erop zijn gericht om de thema s zwerfafval en afval scheiden, in

Nadere informatie

Schoner Nederland impulsprogramma zwerfafval

Schoner Nederland impulsprogramma zwerfafval Samen werken aan een Schoner Nederland impulsprogramma zwerfafval Werkwijze meten in het veld Monitoring Stap 1 Meetlocatie zoeken Bepaal vooraf de snelste route voor het bezoeken van alle locaties op

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist Inhoudsopgave Inhoud van de leskist... Inleiding... Leerdoelen... Opbouw van de les 1. Voorbereiding voor de leerkracht... 2. Introductie Brief van de jutter... 3. Veldwerk in de schoolomgeving Afval jutten...

Nadere informatie

Zwerfvuil in de gemeente Tiel: een analyse van het probleem

Zwerfvuil in de gemeente Tiel: een analyse van het probleem Zwerfvuil in de gemeente Tiel: een analyse van het probleem De gemeente Tiel krijgt uit een landelijk afvalfonds jaarlijks circa 50.000 om extra maatregelen te nemen ter voorkoming van zwerfvuil. Dit geld

Nadere informatie

Trash Hunten met de klas

Trash Hunten met de klas Trash Hunten met de klas Plastic hoort absoluut niet thuis in zee en heeft grote gevolgen voor mens en dier. De Plastic Soup Foundation wil voorkomen dat er plastic in het water terecht komt. Aanpakken

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Wij zijn een Mooi Schoon school

Wij zijn een Mooi Schoon school Wij zijn een Mooi Schoon school Lesbrief groepen 4, 5 en 6 WIJ ZIJN SUPPORTER VAN MOOI SCHOON Lesbrief groepen 4, 5 en 6 Onderwerp: Zwerfvuil. Doelgroep: Groepen 4, 5 en 6. Lesdoel: Inhoud: Tijdsduur:

Nadere informatie

Ο Doe-opdracht met een werkblad voor de leerlingen om zelfstandig of in kleine groepen uit te voeren.

Ο Doe-opdracht met een werkblad voor de leerlingen om zelfstandig of in kleine groepen uit te voeren. > Inleiding De doe-opdrachten van Aan de slag met afval zijn erop gericht om het thema afval in de klas extra tot leven te brengen. Er zijn twee soorten doe-opdrachten: 1. Lessen die door de leerkracht

Nadere informatie

STAGEBOEKJE 2016 / 2017

STAGEBOEKJE 2016 / 2017 STAGEBOEKJE 2016 / 2017 Naam: Klas: Bedrijf / Instelling: 1 Dit stageboekje is voor jou gemaakt. Aan de hand van een logboek en een aantal opdrachten hopen we dat je zoveel mogelijk van je stage kunt leren.

Nadere informatie

Snoeproutes in kaart. Handleiding voor een lesprogramma over zwerfafval -Onderbouw voortgezet onderwijs-

Snoeproutes in kaart. Handleiding voor een lesprogramma over zwerfafval -Onderbouw voortgezet onderwijs- Snoeproutes in kaart Handleiding voor een lesprogramma over zwerfafval -Onderbouw voortgezet onderwijs- Inhoudsopgave 1. Inleiding & achtergrondinformatie blz. 3 t/m 4 2. Projectgegevens blz. 5 3. Opzet

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr 1: juli 2012

Nieuwsbrief nr 1: juli 2012 Beste zwerfafvalcollega s, Met deze nieuwsbrief informeer ik u over de actualiteiten en de activiteiten die in het kader van de regionale samenwerking van belang kunnen zijn. Wilt u meer informatie of

Nadere informatie

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 4-5-6

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 4-5-6 Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 4-5-6 1 > Inleiding Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn drie doe-opdrachten die erop zijn gericht om de thema s zwerfafval en afval scheiden,

Nadere informatie

Gemeente Dordrecht Mariëlle Hoff, Marco Hommel Plan van Aanpak Thematraject participatie Noordflank/Bleyenhoek

Gemeente Dordrecht Mariëlle Hoff, Marco Hommel Plan van Aanpak Thematraject participatie Noordflank/Bleyenhoek Plan van aanpak Aan: Van: Onderwerp: Gemeente Dordrecht Mariëlle Hoff, Marco Hommel Plan van Aanpak Thematraject participatie Noordflank/Bleyenhoek Datum: 28-03-2013 Kenmerk: 2013254 Thematraject participatie

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES

AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlage:

Inhoudsopgave. Bijlage: Inhoudsopgave Inleiding... Leerdoelen... Opbouw van de les 1. Voorbereiding voor de leerkracht... 2. Introductie AfvalVLOG... 3. Veldwerk in de schoolomgeving Afval jutten... 4. Klassenwerk Mindmappen

Nadere informatie

Trash Hunten met de klas

Trash Hunten met de klas Trash Hunten met de klas Plastic hoort absoluut niet thuis in zee en heeft grote gevolgen voor mens en dier. De Plastic Soup Foundation wil voorkomen dat er plastic in het water terecht komt. Aanpakken

Nadere informatie

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje

Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje AFVAL Wat moet je doen? Lees de informatie in dit pakketje Zoek meer informatie op de computer en bekijk filmpjes over het onderwerp (achterin deze lesbrief staan websites en links voor filmpjes) Overleg

Nadere informatie

Rondleiding collega. Bij deze opdracht toon jij vaardigheden en werkhouding aan door een rondleiding op je stagebedrijf te

Rondleiding collega. Bij deze opdracht toon jij vaardigheden en werkhouding aan door een rondleiding op je stagebedrijf te Rondleiding collega Bij deze opdracht toon jij vaardigheden en werkhouding aan door een rondleiding op je stagebedrijf te verzorgen aan een collega van het stagebedrijf. Jouw stagebegeleider en/of docent

Nadere informatie

ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP

ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP GROEP 5 T/M 8 ZWERFAFVAL EN PLASTIC SOEP Informatie voor de leerkracht Foto: Victor Andronache via Flickr DIA 16 DIA 1 DIA 2 DIA 4 Doel van deze les Je leert wat zwerfafval en plastic soep zijn en welke

Nadere informatie

De ideale duurzame stad! 10-14

De ideale duurzame stad! 10-14 De ideale duurzame stad! 10-14 Inhoud Inleiding... 1 Stap 1: De stad verkennen... 2 Stap 2: Jullie ideale stad maken!... 6 Stap 3: Het vormen van groepjes... 8 Stap 4: Help, wat is duurzaam?... 9 Stap

Nadere informatie

Weg met zwerfafval! Handleiding voor een introductieles voor leerlingen van groep 5-6- 7 En daarna: aan de slag

Weg met zwerfafval! Handleiding voor een introductieles voor leerlingen van groep 5-6- 7 En daarna: aan de slag Weg met zwerfafval! Handleiding voor een introductieles voor leerlingen van groep 5-6- 7 En daarna: aan de slag Inhoud Blad Inleiding: tips, voorbereiding en afsluiting van de actie 3 t/m 4 Achtergrondinformatie

Nadere informatie

behorende bij de website hoeextreembenjij.nl

behorende bij de website hoeextreembenjij.nl HAN D L E ID IN G behorende bij de website hoeextreembenjij.nl Beste gespreksleider, Dank voor het downloaden van deze handleiding, behorende bij de website Hoe Extreem Ben jij?. Deze website is bedoeld

Nadere informatie

Welkom! Programma van vanavond

Welkom! Programma van vanavond Welkom! Programma van vanavond 19:30: Welkom door Thomas Pruim 19:40: Uitleg wijze van schouwen & uitleg over de app 20:00: Koffie/thee, oefenen met de app binnen 20:20: Buiten proef schouwen 20:45: Terugkoppeling

Nadere informatie

Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld

Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Kom op, trek je jas aan. 't Is tijd dat er een stap wordt gezet. In regen en zonnestralen.

Nadere informatie

Handleiding Introductieles vmbo/havo/vwo Zwerfafval onder de loep

Handleiding Introductieles vmbo/havo/vwo Zwerfafval onder de loep Handleiding Introductieles vmbo/havo/vwo Zwerfafval onder de loep Werkvorm: na de klassikale introductie waarin voorkennis wordt geactiveerd, verdiepen de leerlingen zich aan de hand van opdrachten op

Nadere informatie

I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK?

I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK? I LOVE AFVAL SCHEIDEN! JIJ OOK? Hoi, ik ben Maarten Milieu. Ik werk voor Cyclus en haal bij jou thuis het afval op. De ene dag leeg ik groene minicontainers met een zijlader. De andere dag zie je me zakken

Nadere informatie

november 2018 Flitspeiling afvalscheiding Roosendaal

november 2018 Flitspeiling afvalscheiding Roosendaal november 2018 Flitspeiling afvalscheiding Roosendaal Digipanel + Facebookadvertentie: 2.479 respondenten Dataverzameling: via Digipanel (1.484 respondenten) en facebook (1.286 respondenten. Bereik op Facebook:

Nadere informatie

Plasticvervuiling in de oceaan - De Oceaan

Plasticvervuiling in de oceaan - De Oceaan WIJSHEIDS WERKBLAD 1.1 / HOOFDSTUK 2 / LEEFTIJD 8-10 NAAM: DATUM: Plasticvervuiling in de oceaan - De Oceaan Hallo. Kun je me helpen om te benoemen wat hier gebeurt in de waterkringloop? Schrijf de woorden

Nadere informatie

Het nieuwe inzamelen: de rest is afval

Het nieuwe inzamelen: de rest is afval Het nieuwe inzamelen: de rest is afval Beste bewoner(s) van de Werven, Elk huishouden, groot of klein, produceert afval. Wij gooien allemaal etensresten, oud papier, lege flessen en nog veel meer weg.

Nadere informatie

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht What s up Zuiderzeeland? Aardrijkskunde praktische opdracht praktisch onderzoek in zuiderzeeland 4 HV Naam: Klas: In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat Waterschap

Nadere informatie

Antwoordkaart Denkopdrachten.

Antwoordkaart Denkopdrachten. Antwoordkaart Denkopdrachten. voor de leerling groep 5 8 Letter: Opdracht 1. Omcirkel het stukje afval en trek een lijn naar de tijd die het duurt vóór het afval is vergaan. Opdracht 2. Opdracht A. Omcirkel

Nadere informatie

Leidraad leerkracht 3 de en 4 de leerjaar

Leidraad leerkracht 3 de en 4 de leerjaar Leidraad leerkracht 3 de en 4 de leerjaar INLEIDING 2 Beste leerkracht U plant een buurtboostactie met de kinderen van uw klas. Deze actie wil: kinderen bewust laten worden van wat er in de buurt speelt

Nadere informatie

Techniekkaart: Het houden van een interview

Techniekkaart: Het houden van een interview WAT IS EEN INTERVIEW? Een interview is een vraaggesprek. Wat een interview speciaal maakt, is dat je met een interview aan informatie kunt komen, die je niet uit boeken kunt halen. Als je de specifieke

Nadere informatie

Waarom gaan we op Trashure Hunt en wat is het?

Waarom gaan we op Trashure Hunt en wat is het? Waarom gaan we op Trashure Hunt en wat is het? We leren allemaal dat we geen afval mogen maken. We houden onze huizen en onze tuinen schoon en proberen onze buurten mooi te houden. Maar helaas zie je nog

Nadere informatie

Handleiding voor de leerling

Handleiding voor de leerling Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek

Nadere informatie

We geven de buurt een boost. 3 de en 4 de leerjaar

We geven de buurt een boost. 3 de en 4 de leerjaar We geven de buurt een boost 3 de en 4 de leerjaar INLEIDING 2 Binnenkort doen we samen met Opsinjoren een poetsactie in de buurt van onze school. We zorgen mee voor een propere buurt die er dan weer piekfijn

Nadere informatie

Kinderen: Studenten: Stad & wijk: Looptijd: Thema: Coördinator Communicatie:

Kinderen: Studenten: Stad & wijk: Looptijd: Thema: Coördinator Communicatie: Kinderen: Studenten: Stad & wijk: Looptijd: Thema: Coördinator Communicatie: [Met dit template maak je een communicatieplan voor jullie Move-project. Je bedenkt bij welke mensen jullie project onder de

Nadere informatie

VAN HANZEHUIS TOT L EVEL Z

VAN HANZEHUIS TOT L EVEL Z DOCENT Het thema architectuur was voor groep 5 en 6 vooral gericht op huizen van vroeger, die in en rondom het huidige stonden. De leerlingen keken naar verschillen en overeenkomsten tussen de huizen van

Nadere informatie

Het meten van effectiviteit van lessen over zwerfafval

Het meten van effectiviteit van lessen over zwerfafval Het meten van effectiviteit van lessen over zwerfafval ~ ~ ~ ~ ~ Ontwikkeld door Ernest Dandi, Fuad Fathurrahman, Jacqueline Langer, Bianca Oomkens en Niels de Vos In opdracht van Wetenschapswinkel Wageningen

Nadere informatie

LOB excursie opdracht

LOB excursie opdracht LOB excursie opdracht VMBO Groen Kesteren Naam: Klas: Opdracht excursie Inleiding In het LOB-programma gaat het er vooral om een beeld te geven van de mogelijkheden voor het vervolg van je studie na VMBO

Nadere informatie

Afval scheiden. Yvonn van de Grootevheen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/75826

Afval scheiden. Yvonn van de Grootevheen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/75826 Auteur Yvonn van de Grootevheen Laatst gewijzigd 25 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/75826 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Beestenbende SLODDERVOSSEN

Beestenbende SLODDERVOSSEN Naam: Beestenbende SLODDERVOSSEN Bekijk het clipje: Sloddervossen Groep: LES 7 - WERKBLAD 1 a) Wat heb je in je schooltas om te eten of te drinken? Haal het uit je tas en zet het op je tafeltje. b) Wat

Nadere informatie

Sectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016

Sectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016 Sectorwerkstuk Theoretische Leerweg Klas 4 TL/M 2015-2016 Naam leerling Naam mentor/begeleider Inleiding Met het maken van dit sectorwerkstuk oefen je vaardigheden die je als leerling van het VMBO nodig

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Tips Winkelgebieden. Voor ondernemers en gemeenten. Versie 24 maart 2016 NederlandSchoon

Tips Winkelgebieden. Voor ondernemers en gemeenten. Versie 24 maart 2016 NederlandSchoon Tips Winkelgebieden Voor ondernemers en gemeenten Versie 24 maart 2016 NederlandSchoon 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Tips over samenwerken... 3 1. Stimuleer samenwerking met en tussen ondernemers... 3

Nadere informatie

Tips voor inzet Supporter van Schoon

Tips voor inzet Supporter van Schoon Tips voor inzet Supporter van Schoon Voor bedrijven en gemeenten Versie februari 2017 NederlandSchoon 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Tips voor bedrijven... 3 1. Creëer een match met jouw strategie of doelstellingen...

Nadere informatie

VOORBEREIDINGS-INSTRUCTIES BEGELEIDERS OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL LANGS DE MAAS

VOORBEREIDINGS-INSTRUCTIES BEGELEIDERS OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL LANGS DE MAAS VOORBEREIDINGS-INSTRUCTIES BEGELEIDERS OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL LANGS DE MAAS Bedankt! Allereerst hartelijk dank dat je samen met een groep vrijwilligers tijd en energie wilt steken in het opruimen van

Nadere informatie

Zwerfafval bij Amersfoortse VO-scholen. StadsLAB033

Zwerfafval bij Amersfoortse VO-scholen. StadsLAB033 Zwerfafval bij Amersfoortse VO-scholen StadsLAB033 Kadernotitie zwerfafval Er zijn in opdracht van de gemeente Amersfoort zes scholen in het voortgezet onderwijs bezocht om te inventariseren waar hun behoefte

Nadere informatie

Menukaart schoon evenement

Menukaart schoon evenement Een schoon en opgeruimd evenement? Dat kan! Deze menukaart helpt je met praktische tips en ideeën. Ook vind je allerlei gratis tools die je kunt bestellen om je evenement mooi schoon te houden. Voorbereiding:

Nadere informatie

Handleiding groepsproject Meer Duurzaamheid

Handleiding groepsproject Meer Duurzaamheid Handleiding groepsproject Meer Duurzaamheid Beschrijving van het groepsproject Dit project gaat om de toekomst, jullie toekomst. Hoe je je die voorstellen en welke bijdrage je daaraan kunt leveren. We

Nadere informatie

Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA

Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA Dit document helpt je om een actie voor ZOA op te zetten. Je kan met een maatschappelijke stage voor ZOA 15 tot 30 uur maken. Wat vind je in

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken. Wat voor tekst schrijf je en aan wie?

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken. Wat voor tekst schrijf je en aan wie? Les 1: Je eigen reclameposter maken Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje op www.nieuwsbegrip.nl. Let vooral op de leerlingen van Het Geuzencollege

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Restafvalsysteem in 2020

Veelgestelde vragen Restafvalsysteem in 2020 Veelgestelde vragen Restafvalsysteem in 2020 Vanaf 1 januari 2020 gaan we over op een andere manier van het inzamelen van ons restafval. Al het herbruikbare afval (grondstoffen noemen we dat) blijft de

Nadere informatie

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Kinderen die een spreekbeurt willen geven Wat een goed idee! Je wilt je spreekbeurt houden over afval, afvalscheiding of recycling. Een super interessant onderwerp

Nadere informatie

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Kinderen die een spreekbeurt willen geven Waar op de wereld wordt het afval nog verwerkt op de manier van vroeger? Wat een goed idee! Je wilt je spreekbeurt

Nadere informatie

Doelstelling(en) Algemene doelen en de link met de vakoverschrijdende eindtermen vind je in de handleiding bij dit lespakket.

Doelstelling(en) Algemene doelen en de link met de vakoverschrijdende eindtermen vind je in de handleiding bij dit lespakket. Doelstelling(en) Algemene doelen en de link met de vakoverschrijdende eindtermen vind je in de handleiding bij dit lespakket. Werkwijze De leerlingen noteren per twee enkele plaatsen op school waar zwerfvuil

Nadere informatie

Belevingsmonitor Zwerfafval 2016 ev.

Belevingsmonitor Zwerfafval 2016 ev. Belevingsmonitor Zwerfafval 2016 ev. Inleiding De belevingsmonitor vormt samen met de objectieve monitoring zwerfafval de Landelijk monitoring zwerfafval. Deze monitor is sinds 2008 jaarlijks uitgevoerd.

Nadere informatie

VERZAMEL, BEWAAR EN VERZEND HANDLEIDING 2015

VERZAMEL, BEWAAR EN VERZEND HANDLEIDING 2015 VERZAMEL, BEWAAR EN VERZEND HANDLEIDING 2015 TerraCycle biedt u hierbij onze verzamel, bewaar en verzend handleiding. Het is een handige ondersteuning voor bij het verzamelen, bewaren en versturen van

Nadere informatie

Lesbrief bij meedoe-voorstelling De Rattenvangster.

Lesbrief bij meedoe-voorstelling De Rattenvangster. Lesbrief bij meedoe-voorstelling De Rattenvangster. Binnenkort gaat u met uw leerlingen naar de meedoe-voorstelling van Poppentheater Peterselie. deze lesbrief is bedoeld om samen met uw leerlingen vooraf

Nadere informatie

SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND

SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND Welkom JE GAAT HET MAKEN is een spel van Bouwend Nederland, dat bedoeld is om te spelen in gastlessen op middelbare scholen. Het spel is

Nadere informatie

Opdracht Afvalspel. afval. Afval, wat is dat eigenlijk? Je ziet hier het woord afval staan met daar omheen een aantal vakjes.

Opdracht Afvalspel. afval. Afval, wat is dat eigenlijk? Je ziet hier het woord afval staan met daar omheen een aantal vakjes. Opdracht Afvalspel voor de leerling groep 3 en 4 Afval, wat is dat eigenlijk? Je ziet hier het woord afval staan met daar omheen een aantal vakjes. Schrijf in elk vakje woorden die met afval te maken hebben.

Nadere informatie

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2 Groep 3-4-5 Groep 6-7-8

Doe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2 Groep 3-4-5 Groep 6-7-8 Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 1-2 Groep 3-4-5 Groep 6-7-8 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Groep 1-2 Afval, wat is dat? 4 Afval, apart in de bak! 5 Onze materialenplaat 6 Groep 3-4-5 Verpakkingsboodschap

Nadere informatie

De zin van afvalscheiding

De zin van afvalscheiding De zin van afvalscheiding (...en de onzin die u wel eens hoort)...alles gaat toch op één hoop... Hoe zit het écht? z.o.z. Gescheiden afval blijft gescheiden Gescheiden afval blijft gescheiden Alles wat

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Les 1: Je eigen vredesspreuk bedenken Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje op www.nieuwsbegrip.nl. Let er vooral op wat vrede precies betekent.

Nadere informatie

Aanleiding projectweken. Gewenste kaders van een projectweek. Het proces

Aanleiding projectweken. Gewenste kaders van een projectweek. Het proces Aanleiding projectweken In het kader van talentontwikkleing en werken met 21 eeuwse vaardigheden zijn leerkrachten zich aan het ontwikkelen en professionaliseren naar nieuwe, innovatieve vormen van onderwijs.

Nadere informatie

TOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken.

TOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. welkom Binnen een co-creatie ontwikkel je samen met een leerkracht een antwoord op de vraag van de school vanuit

Nadere informatie

Praktijkboek CKV onderzoek

Praktijkboek CKV onderzoek Praktijkboek CKV onderzoek Actief onderzoekend Nieuwsgierig naar kunst Inhoud 10 stappen voor de onderzoeksopdracht Overzichtsschema CKV onderzoek Wat ga ik onderzoeken? Invulblad 1 onderwerp en vraag,

Nadere informatie

Aanpak partcipatie zwerfafval Gemeente Almere

Aanpak partcipatie zwerfafval Gemeente Almere Aanpak partcipatie zwerfafval Gemeente Almere datum 26 augustus 2013 aan Herman Gabriël Gemeente Almere van Brenda Boerema Ingenieursbureau Oranjewoud project Participatie zwerfafval projectnummer 234226.37

Nadere informatie

Plasticvervuiling in de oceaan - De Oceaan

Plasticvervuiling in de oceaan - De Oceaan WIJSHEIDS WERKBLAD 1.1 / HOOFDSTUK 2 / LEEFTIJD 6-8 NAAM: DATUM: Plasticvervuiling in de oceaan - De Oceaan Hallo. Kun je het verschil zien tussen plaatje 1 en plaatje 2? Bekijk hem nog beter! Zet met

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

Naam activiteit. Werkvorm. Materiaal. Wat is afval?

Naam activiteit. Werkvorm. Materiaal. Wat is afval? Technische fiche Naam activiteit Doel Duur Werkvorm Materiaal Wat is afval? De leerlingen kunnen afval omschrijven als zaken die je niet meer kan gebruiken en die je weggooit. Ze kunnen opsommen wat mensen

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJKESTAGE

MAATSCHAPPELIJKESTAGE MAATSCHAPPELIJKESTAGE schooljaar 015-016 voor leerlingen uit het derde leerjaar. Contactpersoon Maatschappelijke stage: dhr./mevr... Telefoonnummer: Contactpersoon Zwin College, mevr. H. Roodbeen 0117-454555,

Nadere informatie

De lamp. Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden.

De lamp. Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden. De lamp Copyright Vakcollege Groep B.V. 2011. Alle rechten voorbehouden. De lamp Met lampen is het als met schoenen; ze zijn vanzelfsprekend en je ziet ze overal. Pas als de stroom een keer uitvalt, merk

Nadere informatie

VELDINSTRUCTIES VOOR HET OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL IN BUREN

VELDINSTRUCTIES VOOR HET OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL IN BUREN VELDINSTRUCTIES VOOR HET OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL IN BUREN Bedankt! Allereerst hartelijk dank dat u zich inzet voor het opruimen van de kernen van de gemeente Buren. U gaat vier keer per jaar (vlak na nieuwjaar-,

Nadere informatie

GROEP 7 EN 8 AFVALSCHEIDEN!

GROEP 7 EN 8 AFVALSCHEIDEN! GROEP 7 EN 8 AFVALSCHEIDEN! Hoe en waarom? DIA 1 Doelen van deze les: Je leert welke soorten afval er zijn en waar je deze moet weggooien. Je leert waarom afvalscheiding belangrijk is. Je leert wat grondstoffen

Nadere informatie

Pda speurtocht: Enkhuizen duurzaam?!

Pda speurtocht: Enkhuizen duurzaam?! Pda speurtocht: Enkhuizen duurzaam?! Wat is duurzaam? Duurzaam betekent letterlijk dat iets lang kan blijven bestaan. En tegenwoordig wordt er vooral mee bedoeld dat de aarde lang kan blijven bestaan.

Nadere informatie

Maatschappelijke Stages

Maatschappelijke Stages Maatschappelijke Stages Inhoudsopgave 3 4 4 6 7 8 11 12 13 15 Inleiding Wat is een Maatschappelijke Stage? De stage Overzicht belangrijke data Hulp bij het zoeken naar stageplekken De eindopdracht en de

Nadere informatie

Plastic soep in de Sloterplas, werkversie

Plastic soep in de Sloterplas, werkversie School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Plastic soep in de Sloterplas, werkversie Opdrachtgever Dhr. A. Schaap projectleider zwerfafval bij het stadsdeel Nieuw-West in Amsterdam. Situatie Het stadsdeel

Nadere informatie

W.J. de Oude. 1. Algemene informatie over de schouw: Er is geschouwd op twee locaties: 1) Nieuwemeerdijk (domeinen) 2) Koekoekslaan

W.J. de Oude. 1. Algemene informatie over de schouw: Er is geschouwd op twee locaties: 1) Nieuwemeerdijk (domeinen) 2) Koekoekslaan Verslag bewonersschouw Cluster Beheer en Onderhoud Verslag van Bewonersschouw Vergaderdatum 10 oktober 2012 Aanwezig Gemeente Haarlemmermeer & Dorpsraad Buitenkaag Afwezig met kennisgeving Afwezig zonder

Nadere informatie