Studiegids Deeltijd Masteropleiding Theologie en Levensbeschouwing Domein Bewegen en Educatie. Leraar Godsdienst van de 1e graad

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studiegids Deeltijd Masteropleiding 2011-2012. Theologie en Levensbeschouwing Domein Bewegen en Educatie. Leraar Godsdienst van de 1e graad"

Transcriptie

1 Studiegids Deeltijd Masteropleiding Leraar Godsdienst van de 1e graad Vastgesteld door de directeur van het Domein Bewegen en Educatie op 1 september 2011 na voorafgaand positief advies van de opleidingscommissie, examencommissie en decaan en met instemming van de deelraad van het domein. Het opleidingsdeel van het studentenstatuut voldoet aan het format zoals vastgesteld door het College van Bestuur op 9 juni De opleiding is geaccrediteerd op Met daarin opgenomen de afstudeervariant Geestelijk Verzorger Theologie en Levensbeschouwing Domein Bewegen en Educatie

2

3 Inhoudsopgave Pagina Inleiding... 5 DEEL 1. ONDERWIJS EN EXAMENREGELING - BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING... 6 A OMSCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS VAN DE OPLEIDING De onderwijsvisie van Windesheim binnen de opleiding Doelstelling van de opleiding Inhoud van de opleiding De onderwijsleeractiviteiten Studie- en loopbaanbegeleiding Kwaliteit en studeerbaarheid Vorm van de opleiding B DE RELATIE VAN DE OPLEIDING MET HET BEROEPENVELD Het beroep in zijn context De relatie tussen de opleiding en het beroepenveld De eindtermen c.q. eindcompetenties van de opleiding Specifieke eindtermen c.q. eindcompetenties van de opleiding C. INRICHTING VAN HET ONDERWIJS Inrichting van de opleiding a Het curriculum b - Bijzondere leerwegen Overzicht informatie van het curriculum, en per modules DEEL 2. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING - RECHTEN EN PLICHTEN Hoofdstuk 1 - BEGRIPSBEPALINGEN Artikel begripsbepalingen Hoofdstuk 2 TOEGANG EN TOELATING Artikel Toelatingseisen Artikel 2.2 -Toelatingsbewijs en inschrijving Artikel EVC-assessment (WHW art lid 2 sub r) Artikel Ontzegging toegang onderwijs - beëindiging inschrijving (art. 7.42a WHW) Hoofdstuk 3 - INRICHTING VAN DE OPLEIDING Artikel Vraaggestuurd en Competentiegericht onderwijs Artikel Inrichting van de opleiding Artikel Examens en graden van de opleiding Artikel Studiepunten onderwijseenheid Artikel Onderwijsperioden per studiejaar Artikel Gedragscode Nederlandse taal Hoofdstuk 4 STUDIEBEGELEIDING (art lid 2 sub u WHW) Artikel Studiebegeleiding Artikel Studiecoaching Artikel Algemene studiebegeleiding Artikel Bijzondere studiebegeleiding Hoofdstuk 5 - TENTAMENS EN EXAMENS Artikel Vorm van de tentamens Artikel Schriftelijk tentamen Artikel Portfolio of werkstuk als tentamen Artikel Mondeling tentamen Artikel Vrijstelling voor tentamens Artikel Afleggen van tentamens Artikel Cijfers Artikel Tentamenuitslag Artikel Inzage beoordeeld werk Artikel Geldigheidsduur tentamens Artikel Examen... 36

4 Artikel Cum laude Hoofdstuk 6 - EXAMENCOMMISSIE Artikel Instelling en taken examencommissie Artikel Benoeming en samenstelling examencommissie Artikel Examinatoren Artikel Getuigschriften en verklaringen Hoofdstuk 7 SLOT- EN OVERGANGSBEPALINGEN Artikel Bezwaar en beroep Artikel Wijziging van de regeling Artikel Bijlagen bij onderwijs- en examenregeling Artikel Slot- en overgangsbepalingen Artikel Inwerkingtreding DEEL 3. REGELS EXAMENCOMMISSIE Artikel 1 - Inschrijven voor de tentamens (in te vullen door de opleiding) Artikel 2 - Afnemen van tentamens Artikel 3 - Verhindering bij tentamens Artikel 4 - Bekendmaking uitslag tentamens Artikel 5 Fraude Artikel 6 - Procedure vaststelling fraude Artikel 7 - Sancties bij fraude DEEL 4. KLACHTENREGELING Artikel 1 - Instellen commissie Artikel 2 - Indienen klacht Artikel 3 - Behandeling klacht Artikel 4 - Voorlopige voorziening Artikel 5 - Beroep Artikel 6 - Slotbepaling Praktische informatie... 45

5 Inleiding Hierbij vind u de Studiegids van de Masteropleiding van de Leraar Godsdienst van de eerste graad van de Afdeling Theologie en Levensbeschouwing van Christelijke Hogeschool Windesheim. Het betreft de masteropleiding leraar met daarin opgenomen de afstudeervariant geestelijke verzorging. In deze gids zijn opgenomen de beschrijving van de opleidingen, de verankering in het beroepenveld, de onderwijs- en examenregeling en de klachtenregeling. In de onderwijs- en examenregeling zijn de rechten en plichten opgenomen. Het geheel wordt afgesloten met de vermelding van een aantal praktische wetenswaardigheden. Wij wensen u veel succes met uw studie in het studiejaar. Christelijke Hogeschool Windesheim 5

6 DEEL 1. ONDERWIJS EN EXAMENREGELING - BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING A OMSCHRIJVING VAN HET ONDERWIJS VAN DE OPLEIDING 1 - De onderwijsvisie van Windesheim binnen de opleiding Student centraal Een hermeneutische optiek die het subject zijn van mensen beoogt zie verderop bij Het beroep in zijn context - kan niet anders leiden dan tot een opleidingsmodel waarin meerdere en door studenten zelf gekozen wegen mogelijk zijn. De student staat centraal in zijn of haar theologische ontwikkeling. Hierin gaan we dus uit van pluraliteit: we beogen studenten in zelfbepaling tot een eigen theologische identiteitsontwikkeling te komen. De onderwijseenheden zijn niet gericht op het overdragen van een theologische identiteit maar op het verwerven van een eigen identiteit door studenten in gesprek met elementen uit verschillende tradities, met docenten en met de medestudenten. Als hermeneutische communicatie de kernkwaliteit is van de gpw er en gl er en als subjectwording of identiteitsbevordering het doel is van hermeneutische communicatie, dan wil dat zeggen dat we als voornaamste opleidingsdoel hebben dat de beginnend beroepsbeoefenaar mensen, groepen, organisaties, instellingen, kan ondersteunen in het ontwikkelen van een eigen religieuze identiteit. De kritische optiek wordt geconcretiseerd in een emancipatorische beroepshouding. Christendom centraal Staande in een met name door het christendom gestempelde cultuur en werkend met een grote meerderheid aan studenten die geworteld zijn en willen gaan werken in een christelijke context willen we als theologische opleiding enerzijds ruimte bieden aan hen die geen of weinig binding hebben met het christendom of christelijke kerken en organisaties, en anderzijds duidelijk laten blijken dat we een voluit theologische opleiding zijn. Enerzijds willen we uitnodigend zijn door een godsdienstwetenschappelijke benadering toe te passen en het christendom te plaatsen in de context van een multireligieuze samenleving, anderzijds willen we het leeuwendeel van de opleiding besteden aan het spreken vanuit de christelijke traditie. In de drie te hanteren profielen wordt dit op onderscheiden wijze uitgewerkt. Waar gesproken wordt vanuit de christelijke traditie wordt dit zo gedaan dat er ruimte is voor vergelijking en confrontatie met andere tradities, binnen en buiten het christendom, bijvoorbeeld in literatuurkeus en opdrachten. Theologische visie op de lerende mens De mens is als schepsel van God aangelegd op ontmoeting en op groei. In het samenleven met de ander en met God heeft de mens ontwikkelingskansen, groeimogelijkheden. Identiteit ligt theologisch gezien in het beeld Gods zijn van de mens: mens in meervoud, mens met een opdracht om de aarde bewoonbaar te maken, mens op relatie aangelegd, mens die steeds meer mens wordt door zich te vernieuwen naar het beeld van Christus. De identiteit ligt als het ware voor de mens en is nooit af. De pedagogische en theologische tradities gebruiken voor dit groeiproces waarop de mens is aangelegd verschillende termen. We Christelijke Hogeschool Windesheim 6

7 kiezen uit die tradities voor de in het Nederlands niet goed vertaalbare term Bildung om het doel en het proces van onderwijs te verwoorden. Pedagogische visie op theologie-onderwijs Terwijl de term opvoeden vaak als vertrekpunt de eisen van cultuur en omgeving neemt om kinderen daaraan aan te passen, vertrekt Bildung vanuit het subject, dat de wereld, de cultuur, de omgeving vormgeeft en (her)structureert. De doelen voor de identiteitsontwikkeling en de wegen die daartoe leiden worden vanuit de mens vorm gegeven. De mens is altijd ingebed in de sociaaleconomische en politieke situatie. Binnen Windesheim is voor deze eigen vormgeving de term zelfsturing gekozen. Bildung is echter een rijker begrip, daar dit niet alleen duidt op de technisch/ materiële keuzen die een student kan gaan maken- welke module ga ik wanneer volgen?, aan welke competentie ga ik werken? -, maar vooral aangeeft dat leren ten diepste persoonsvorming, menswording is. Het is niet zo dat alleen actueel geconstrueerde kennis ten dienste van de beroepssituaties relevant is; het is ook niet zo dat er eeuwige waarheden in een student kunnen worden gestopt door de alwetende docent. Sinds Freire kunnen we dit laatste banking concept beschouwen als mishandeling en onderdrukking. Het is miskenning van de autonomie van lerenden. Studenten zijn geen passieve ontvangers van informatie, maar bouwen zelf actief hun kennis en vaardigheden op. Ze doen daarbij wel een beroep op informatie van buitenaf. Deze wordt echter niet rechtstreeks opgenomen, maar geïnterpreteerd, bewerkt en geassimileerd in samenhang met voorkennis, aanwezige vaardigheden, verwachtingen, behoeften en andere predisposities. Des te actiever een student kan bewerken des te meer neemt hij op. Die bewerking vindt plaats binnen de sociale ruimte, vanuit een sociale positie, binnen een bepaald taalveld en in symbolische en rituele interactie met anderen. Dit betekent dat we vooral zelfverwervende en integrerende didactische vormen zullen benutten. In ervarend leren aan de hand van opdrachten ontwikkelt de student gaandeweg een kennisbestand, waarbij de leerwinst vaak achteraf pas zichtbaar en ervaarbaar wordt. Dit wil niet zeggen dat er geen kennis wordt aangeboden. Wel geldt dat waar de docent vooral verteller, aanbieder of leraar is, altijd gebruik zal worden gemaakt van casuïstiek om de kennis te verbinden met praktijksituaties. Ook geldt dat het overdragen van kennis altijd ten dienste staat van het vervullen van opdrachten. De leerervaringen worden aangeboden of gecreëerd met het oog op de onderwijsdoelen, met name de beroepskwalificaties. De vraag is nu wie het doel bepaalt: de student, docent - namens de opleiding, of beiden? Volgens Freire mag je in weerwil van het banking concept niet doorslaan naar de andere kant en de student tot koning kronen. Uiteindelijk betekent dat niets anders dan dat je de student aan zijn eigen hulpeloosheid overlaat. We kiezen daarom voor een gemengd model waarin enerzijds heldere en door het beroepenveld gelegitimeerde onderwijsdoelen zijn geformuleerd, en er anderzijds in dialoog met de student persoonlijke leertrajecten worden afgesproken die faciliteren dat de student op zijn manier de onderwijsdoelen kan halen. De student dient in zijn eigenheid tot zijn recht te komen als subject van zijn proces van Bildung. Hierbij wordt wel steeds het kritische perspectief in acht genomen, zoals hierboven ten aanzien van de hermeneutiek werd verwoord. Kritisch betekent niet alleen dat vanuit de traditie elementen ons worden aangereikt die onszelf en onze werkelijkheid kunnen veranderen, maar het betekent eveneens dat studenten en docenten steeds blijven reflecteren op uitgangspunten en doelstellingen in het licht van de vraag wiens belang hiermee gediend wordt: opleiding? kerk? docent? een politieke stroming? Bildung wordt voltrokken en mondt uit in een kritisch-emancipatorische houding. Doel van de ontwikkeling is theologische expertise, ook in cognitieve zin. Hoe deze zich uit in het persoonlijke en beroepsmatige leven staat open. Het gaat erom studenten te stimuleren Christelijke Hogeschool Windesheim 7

8 tot een zodanige persoonsvorming, dat zij vanuit een eigen theologische en geloofsidentiteit als mondige mensen leren leven en hun professie uitoefenen. Wat conceptueel denken betreft gaat het er om niet slechts inzichten aan te leren, maar dat ook geleerd wordt hoe inzichten tot stand komen en dat er openheid is voor het ontwikkelen van nieuwe inzichten, nieuwe theologie. Het is een spel tussen openbaring en ervaring, waarbij wellicht eerder kan worden gedacht in kernwoorden of thema s dan in systemen. Geen vastgelegde denkstructuren, maar openheid voor discovery learning, ontdekkend leren. In dit ontdekkende leren willen we ruimte geven aan de creativiteit van de student. Creativiteit voor het al reflecterend ontdekken van nieuwe geloofsinhouden of expressie daarvan, van nieuwe oplossingen, handelingsmodellen. De reflectiviteit wordt uiteraard ook ingezet om de eigen spiritualiteit te verkennen en te ontwikkelen mede in relatie tot het beroepsmatige handelen. Het kennen van de eigen religieuze wortels, de eigen actuele spirituele attitude en de kansen en mogelijkheden voor spirituele ontwikkeling en verdieping en de wijze waarop de eigen spiritualiteit een rol speelt of kan spelen in het beroepsmatige handelen wordt opgenomen in het steeds doorgaande reflectieve proces van studieloopbaanbegeleiding. 2 - Doelstelling van de opleiding Met de opleiding wordt beoogd de student de vereiste competenties en/of een zodanige integratie van kennis, vaardigheden en inzicht bij te brengen, dat hij in staat is tot zelfstandige beroepsuitoefening op masterniveau. Het gaat daarbij om de volgende beroepen: a. De opleiding docent van de 1 e graad in godsdienst-levensbeschouwing, nader aan te duiden als GL stelt zich ten doel studenten competenties te laten verwerven op masterniveau voor het beroep leraar godsdienst/levensbeschouwing. Het gaat hierbij om de SBLcompetenties en de kennisbasis godsdienst-levensbeschouwing op masterniveau. b. De opleiding godsdienst-pastoraal werk, nader aan te duiden als GPW, stelt zich ten doel studenten competenties te laten verwerven op masterrniveau voor het beroepenveld Geestelijke verzorging. Het gaat om de theologische domeincompetenties, met bijbehorende vaktheorie en basistheorie op masterniveau. De beroepsbeoefenaar op masterniveau kenmerkt zich door: 1. Kritisch-analytisch, nieuwsgierig en hermeneutisch denken en handelen met ambitie; 2. Een dialogische houding en aanpak ter ontwikkeling van en sensibilisering voor levensvragen en zingeving; 3. Kritisch omgaan met ethisch-normatieve vragen in individuele relaties en in groter verband als instellingen en samenleving; 4. Zelfreflectie en authenticiteit, met zicht op de eigen spiritualiteit; 5. Meertaligheid, d.w.z. dat h/zij zichzelf in het eigene van het vak verstaanbaar kan maken ten overstaan van anderen (andere disciplines) maar ook de ander kan verstaan en vertalen op het zingevende niveau en in complexe situaties. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende kenmerkende beroepssituaties (KBS) voor de beroepsbeoefenaar: KBS1: Lesgeven / geestelijke verzorging bieden (resp. bovenbouw HAVO/VWO en HBO-onderwijs / complexe, meervoudige problematiek); KBS 2: Situatie van leiding geven (teamleider, coach, functionerend in middenkader of managementniveau); Christelijke Hogeschool Windesheim 8

9 KBS 3: Naar aanleiding van hedendaagse ontwikkelingen of fenomenen op levensbeschouwelijk gebied en op grond van onderzoek, ontwikkelen, vorm geven en eventueel initiëren van nieuwe methodiek, vormen van geestelijke begeleiding of identiteitsontwikkeling; KBS 4: Analyseren en innoveren op basis van het doen van onderzoek. Wij zien voor de beroepsbeoefenaar op masterniveau de volgende beroepsrollen: Expert/professional in het primaire proces (leraar / geestelijk verzorger); Leidinggevende (teamleider, coach, functionerend in middenkader of managementniveau); Ontwikkelaar, innovator en initiator (doen van onderzoek op grond van fenomenen; aanzetten geven tot communicatieve processen rondom identiteit, methodiek ontwikkelen, etc.); Onderzoeker, deze rol is ondersteunend aan alle rollen van de beroepsbeoefenaar en kenmerkende beroepssituaties. 3 - Inhoud van de opleiding a. De opleiding GL leidt op tot leraar godsdienst/levensbeschouwing voor het 1 e graads gebied, te weten bovenbouw HAVO/VWO en het HBO. b. De opleiding GPW leidt op tot beroepen uit het domein theologie en levensbeschouwing, te weten geestelijk verzorger in zorginstellingen en instellingen waar geestelijk verzorgers werkzaam zijn zoals de Krijgsmacht, Justitie en Politie en zelfstandig gevestigd geestelijk verzorgers. 4 - De onderwijsleeractiviteiten Theologie en levensbeschouwing kiest voor competentiegericht onderwijs, met de nadruk op reflectiviteit en persoonsvorming. Wel proberen we te waken voor een functionalistische benadering van het competentieleren. Het gaat niet alleen om het aanleren van technieken en kennisoverdracht, het gaat ook en vooral om het vormen van een persoon die een geheel aan kennis, vaardigheden en attituden in leert zetten of tot uiting brengen in haar of zijn beroepshandelen. Vanaf de eerste onderwijsmodule is de student bezig met het nadenken over wie hij of zij is, welke kernwaarden hij wil nastreven en wie hij of zij wil worden met het oog op de toekomstige beroepsuitoefening. Ook wordt dat zichtbaar in de nadruk die wordt gelegd op het toe-eigenen van enkele voor het beroep relevante houdingen (emancipatorisch; reflectief; evaluatief; communicatief; burgerschap en samenleving). Een student neemt kennis van beroepsstandaarden en good practices en gaat vervolgens zoeken naar de eigen invulling van het beroep. Hierbij wordt vernieuwing (verbetering door verdieping) van de beroepsstandaarden niet uitgesloten, integendeel: studenten worden uitgedaagd op zoek te gaan naar nieuwe vormen waarin activiteiten op de werkvelden beter kunnen worden uitgevoerd. 5 - Studie- en loopbaanbegeleiding Het centraal stellen van een student die reflecteert zijn eigen leerproces en mogelijkheden wordt in de opleiding benadrukt doordat elk jaar studiebegeleiding wordt aangeboden. Deze is georganiseerd in de reflectieve leerlijn, waarin persoonlijke loopbaanbegeleiding en intervisie hand in hand gaan. Vanaf dag één leert de student reflecteren op motivaties, mogelijkheden, leerwegen, attituden enzovoort. Christelijke Hogeschool Windesheim 9

10 6 - Kwaliteit en studeerbaarheid Studielast en toetsing is evenwichtig gespreid over de 3 jaren van de opleiding. De masterstudie Godsdienstleraar / Geestelijk Verzorger is een 3-jarige deeltijdopleiding van in totaal 90 ec. Hierbij worden in het 1 e en 2 e studiejaar per jaar 35 ec behaald. In het 3 e studiejaar werkt de student zelfstandig aan een eindonderzoek en behaalt hiermee 20 ec. De opleidingen evalueren het onderwijsprogramma periodiek en op diverse wijzen. Zo evalueren de docenten zelf, in samenspraak met de studenten hun onderwijseenheid en stellen deze desgewenst bij. Daarnaast vinden groepsevaluaties plaats, waarbij de onderwijseenheden van een bepaalde lesperiode worden geëvalueerd. De digitale evaluaties van de onderwijseenheden geven een goed beeld van de ervaren studielast. Voor een diepgaande controle op de toetsing is er een jaarlijkse analyse van de studiewijzers op diverse onderdelen zoals: de relatie tussen de inhoud van de onderwijseenheid tot te verwerven (deel)competentie en het niveau daarvan; de realiseerbaarheid en representativiteit van het gevraagde beroepsproduct; de wijze en criteria van toetsing en beoordeling. Steekproefsgewijs toetst de examencommissies de onderwijseenheden op studeerbaarheid. Het studentenstatuut wordt voorgelegd aan de opleidingscommissie en de examencommissie voor advisering en goedkeuring. 7 - Vorm van de opleiding De masteropleiding is qua onderwijsvorm competentiegericht. Dat betekent voor de leraren godsdienst dat zij in de opleiding werken aan de SBL competenties op masterniveau, die voor godsdienstleraren zijn aangevuld met specifieke competenties op het gebied van godsdienstpedagogiek. De studenten geestelijke verzorging werken aan de negen competenties zoals die zijn afgesproken in het domeincompetentieprofiel Godsdienst-pastoraal werk voor de Bachelor of Theology. Het niveau van de competenties en het eindniveau van de opleiding wordt gewaarborgd door de Dublindescriptoren. Het onderwijs wordt in deeltijd aangeboden. Voor overzichten van de programma s zie 12 a. Christelijke Hogeschool Windesheim 10

11 B DE RELATIE VAN DE OPLEIDING MET HET BEROEPENVELD 8 - Het beroep in zijn context In de sociaal-culturele en religieuze werkelijkheid van vandaag, die gekenmerkt wordt door globalisering, deseculering, hybridisering en herformulering van religieuze identiteit van individu en organisatie, benoemen we hermeneutische communicatie als kernkwaliteit of kerncompetentie van de afgestudeerde hbo-master-theoloog, GPW er of GL er. Hiermee bedoelen we dat een student aan het eind van een van de opleidingen bijbel en christelijke traditie op creatieve en dynamische wijze kan verbinden met de actuele maatschappelijke, sociale of individuele situatie van mensen, groepen en geloofsgemeenschappen in taken die /hij uitvoert op een of meerdere werkvelden. Voor het uitvoeren van die taken zijn de beroepscompetenties vereist, zoals die zijn beschreven in de competentieprofielen. Deze competenties krijgen hun theologische diepte echter pas wanneer zij voldoen aan het hermeneutisch criterium, dat het hart vormt van elke beroepscompetentie. Hermeneutisch wordt verstaan in een dubbele zin: De afgestudeerde kan menselijke en maatschappelijke situaties verstaan met behulp van sociaalwetenschappelijke inzichten en deze plaatsen in het licht van bijbel en christelijke traditie. De afgestudeerde kan tevens bijbel en christelijke traditie verstaan met behulp van historische en literatuurwetenschappelijke methoden en verbinden met mensen in hun situaties. Deze beide verstaansprocessen kan de afgestudeerde inzetten ten dienste van werksituaties in onderwijs, in zorginstelling, bij de Krijgsmacht, Justitie in vrije beroepen als zelfstandig ondernemer of in het bedrijfsleven. Wanneer we hier het begrip hermeneutiek hanteren dan gaan we uit van principiële pluraliteit in interpretatie, zowel van de bijbel en traditie en de daaraan toegeschreven waarheidsclaims, als van de persoonlijke of maatschappelijke situatie, zoals die verankerd liggen in bijbel en traditie. Een afgestudeerde van de opleidingen Theologie en levensbeschouwing werkt in de context van verschillende en soms conflicterende interpretaties en ziet deze als aangrijpingspunt voor een vormingsproces waarin gestreefd wordt naar eenheid in verscheidenheid. Hij tracht een proces van bestaansverheldering op gang te brengen waarin het subject zijn van mensen ten volle wordt gehonoreerd. Hierbij zet de afgestudeerde zijn eigen spiritualiteit (of religieuze identiteit) op creatieve en uitnodigende wijze in, zonder daarbij de eigen verantwoordelijkheid en ruimte van de gesprekspartners voor het vormgeven aan hun eigen religieuze identiteit in te perken. Christelijke Hogeschool Windesheim 11

12 De hbo-theoloog doet haar of zijn werk in een wisselwerking tussen het geleefde geloof van individu en geloofsgemeenschap en de context van cultuur en samenleving waartoe geloof zich in een dynamische relatie verhoudt. Cultuur Geloof Samenleving In het proces van communicatie putten de afgestudeerden uit christelijke bronnen. Deze communicatie vindt plaats in diverse gestalten: in de vorm van geestelijke begeleiding en/of pastoraal gesprek; in ritueel handelen en/of liturgie; in educatieve en of agogische processen; in sociaaldiaconaal handelen. Dit handelen is professioneel, dat wil zeggen bewust, intentioneel, reflectief en methodisch. Over de gerichtheid van deze hermeneutiek en de doelen van de communicatie kunnen we nog iets meer zeggen. De communicatie is gericht op een zich voortdurend vernieuwend verstaan van de eigen situatie en werkelijkheid van individuen, groepen en (kerkelijke- )gemeenschappen als een proces van herijking van de identiteit. Dit begeleiden naar en uitnodigen tot een hernieuwd zelfverstaan gebeurt niet onkritisch, maar geïnspireerd door de verwachting van het Rijk van God. De doelen van dit proces worden gevonden bij en vanuit mensen zelf en niet a-priori vanuit in de traditie voorgegeven motieven. 9 - De relatie tussen de opleiding en het beroepenveld De competentieprofielen van GPW en GL zijn tot stand gekomen in samenspraak met vertegenwoordigers van de werkvelden. Zij zijn daardoor gelegitimeerd. Hetzelfde geldt voor de kenmerkende beroepssituaties waarbinnen de studenten werken aan hun competenties. De onderwijseenheden van de opleidingen worden geregeld (laatstelijk voorjaar 2011) door representanten van de werkvelden op hun relevantie voor het beroep beoordeeld. In combinatie met een werkkring in een van de beroepenvelden werken tudenten aan het ingroeien in de beroepen waar abstract denken en werken in complexe situaties kenmerken zijn. In die situaties worden zij gecoached door hoog gekwalificeerde beroepsbeoefenaren. Het landelijke competentieprofiel Bachelor of Theology vindt in het programma van GPW volledige dekking. De landelijke eindtermen SBL en de inhouden van het document Godsdienst als examenvak vinden dekking in het programma GL. Er functioneren werkveldcommissies voor GPW en GL als adviserende organen bij het inrichten en kwalitatief handhaven van de opleidingen De eindtermen c.q. eindcompetenties van de opleiding De masteropleiding is competentiegericht. Een competentie is het duurzaam vermogen tot handelen in een beroepscontext met waarneembaar resultaat, ter uitvoering van bepaalde verrichtingen in een omschreven beroepsrol. Een competentie bestaat uit een samenhangend geheel van kennis, vaardigheden en professionele attitude. De eindtermen zijn de landelijke SBL-competenties van de eerstegraadsleraar en de landelijk vastgestelde competenties Godsdienst-Pastoraal Werk op masterniveau. De competenties leiden op voor kenmerkende beroepssitiaties en beroepsrollen. Christelijke Hogeschool Windesheim 12

13 In onderstaand schema wordt zichtbaar hoe in de diverse rollen door de student godsdienstleraar aan de SBL-competenties wordt gewerkt en door de student geestelijk verzorger aan de Godsdienstpastorale competenties. Tevens zijn de Dublindescriptoren toegevoegd omdat zij het masterniveau van de opleiding borgen 1. Kenmerken de Beroepssituatie Expert/ professional in primair proces Leidinggeve nde Ontwikkelaar, initiator en innovator Onderzoeker Vakgroepvoorzitter Coach Functionerend binnen management Curriculumontwikkeling Onderwijsvernieuwing op basis van onderzoek Beroepsrol: Geestelijk Verzorger Geestelijk Verzorger in complexe situaties Teamleider Coach, Functionerend binnen management Nieuwe vormen van GV ontwikkelen op basis van onderzoek Onderzoeken van hedendaagse ontwikkelingen en fenomenen op levensbeschouwelijk gebied. Op grond hiervan kunnen nieuwe methodieken en vormgeving ontwikkeld worden die de ontwikkeling van het vak dienen en bijdragen aan communicatieve processen rondom identiteit. Competenties SBL Beroepsrol: Godsdienst- Leraar Leraar in bovenbouw HAVO/VWO of HBO 1.Interpersoonlijk 2.Pedagogisch 3.Vakinhoudelijk en didactisch 4.Organisatorisc h 5. Samenwerking met collega s 6. Samenwerking met context 4.Organisatorisc h 7.Reflectie en ontwikkeling Competenties GV 1.Hermeneutisc h 2.Pastoraal 3.Liturgisch 4.Missionair 6.Agogisch 9.Persoonlijk 6. Agogisch 7. Leiderschap 8.Communicatie 9.Persoonlijk 1.Hermeneutisc h 4.Missionair 5.Educatief 6.Agogisch 9.Persoonlijk Dublin descriptor en 1.Kennis en inzicht 2.Toepasse n van kennis en inzicht 4.Communi -catie 1.Kennis en inzicht 2.Toepasse n kennis en inzicht 3.Oordeelsvorming 5.Leervaardigheden 1.Kennis en inzicht 2.Toepasse n kennis en inzicht 3.Oordeelsvorming 5.Leervaardigheden Master-opleiding in schema, met kenmerkende beroepssituaties, beroepsrollen, bijbehorende beroepscompetenties en studiecompetenties op master-niveau, de zgn. Dublin descriptoren. 1 In het HBO kennen we tevens HBO-generieke competenties. Deze zijn niet op masterniveau geformuleerd, vandaar dat zij niet in ons leerplanschema staan. Christelijke Hogeschool Windesheim 13

14 Beroepsspecifiek Conceptueel Kenmerkende beroepssituatie Studiegids Deeltijd Masteropleiding 11 - Specifieke eindtermen c.q. eindcompetenties van de opleiding Voor de eerstegraads lerarenopleidingen Voor het nominale deeltijdsprogramma van de eerstegraads lerarenopleiding godsdienst/levensbeschouwing geldt dat de vakinhoudelijke en vakdidactische kennis waarover de eerstegraads docent moet beschikken is vastgelegd in de kennisbasis master die landelijk is overeengekomen. C. INRICHTING VAN HET ONDERWIJS 12 - Inrichting van de opleiding De opleiding kent een leermodel, waarin de student gedurende de opleiding in toenemende mate subject van zijn/haar eigen leerproces is. De student wordt in staat gesteld tot activerend, authentiek, participerend en hermeneutisch leren. Wij onderscheiden in het onderwijs vier leerlijnen: de conceptuele leerlijn, de beroepsspecifieke leerlijn, de reflectie leerlijn en de onderzoeksleerlijn. In de conceptuele leerlijn gaat het om algemene (theologische) theorie die ondersteunend is voor alle competenties (theorie met een grote T). In de beroepsspecifieke leerlijn gaat het om integratie van beroepspraktijk en vaktheorie (theorie met een kleine t). In de reflectie-leerlijn reflecteert en analyseert de student de leeren werkervaringen en in de onderzoeksleerlijn leert de student zelfstandig onderzoek uitvoeren. In het gehele onderwijs wordt een nieuwsgierige, onderzoekende en dialogische houding beoefend en gestimuleerd. 12a Het curriculum Leerplanschema s, met in jaar 1 de competenties waaraan gewerkt wordt Semester A1 KBS 1: lesgeven / geestelijke verzorging bieden KBS 2: leiding geven (teamleider, coach) Semester A2 KBS 3: ontwikkelen, vorm geven en eventueel initiëren van nieuwe methodiek, vormen van geestelijke begeleiding of identiteitsontwikkeling KBS 4: het doen van onderzoek Rol: vakkracht, ontwikkelaar, leidinggevende theologie en godsdienstwetenschappen: Bronnen 5 EC ENTH-MBRO D 1, 2 SBL 1, 3, 5, 6 GPW 1, 5, 8 Rol: leidinggevende, ontwikkelaar, onderzoeker theologie en godsdienstwetenschappen D 1, 2, 3 Religie en Samenleving SBL 4, 6, 7 5 EC GPW 1, 4, 5, 9 ENTH-MCON GL Vakdidactiek (alleen voor GL studenten) 4 EC ENTH-MDID D 1, 2, 4 SBL 1, 3, 4, 5, 6, 7 GV Toerusting, vorming en training (alleen voor GV studenten 4 EC ENTH-MEDU D 1, 2, 4 GPW 1, 2, 5, 6, 7, 8 gedifferentieerd naar GL of GV Leiderschap: management, identiteitsontwikkeling van een organisatie (school, instelling, kerk) 5 EC ENTH-MLEID D 1, 2, 4 SBL 4, 5, 6 GPW 7, 8 Christelijke Hogeschool Windesheim 14

15 Beroepsspecifiek Conceptueel Kenmerkende beroepssituatie Jaarspecifiek Jaar 2 Jaarspecifiek Jaar 1 Persoonlijke ontw. Studiegids Deeltijd Masteropleiding Reflectie en Intervisie A 2 EC ENTH-MREF1 D 4, 5, 6 SBL 1, 2, 3, 4, 5 GPW 1, 2, 5, 6, 8 Hermeneutiek in Theologie en Filosofie 4 EC ENTH-MFITH D 1, 4 SBL 1, 2, 7 GPW 1, 6, 9 Onderzoek II Onderzoekmethodiek 3 EC ENTH-MMETH Wetenschapsfilosofie 2 EC ENTH-MWFIL Vrije studieruimte: D 1, 2, 3, 4, 5 SBL 1, 4, 7 GPW 1, 7, 8, 9 Literatuurstudie, internationalisering, of beroepsspecifiek vak uit de parallelle studie of: Levensloop Onderzoek I: Onder begeleiding voorstel voor klein onderzoek schrijven en uitvoeren 5 EC ENTH-MOND1 D 1, 2, 3, 4, 5 SBL 1, 4, 7 GPW 1, 7, 8, 9 Onderzoek III 5 EC 4 EC 5 EC Semester B1 KBS 1: lesgeven / geestelijke verzorging bieden KBS 3: ontwikkelen, vorm geven en eventueel initiëren van nieuwe methodiek, vormen van geestelijke begeleiding of identiteitsontwikkeling KBS 4: het doen van onderzoek Rol: vakkracht, ontwikkelaar, onderzoeker Ethiek Semester B2 KBS 3: ontwikkelen, vorm geven en eventueel initiëren van nieuwe methodiek, vormen van geestelijke begeleiding of identiteitsontwikkeling KBS 4: het doen van onderzoek Rol: vakkracht, leidinggevende, onderzoeker Theologie en godsdienstfenomenologie, godsdienstfilosofie: Geleefde religie 5 EC 5 EC Levensbeschouwelijke communicatie in complexe situaties: Inter- en intra-religieuze communicatie 5 EC GL Pedagogiek (dit vak wordt alleen door GL studenten gevolgd) 4EC GPW Psychopathologie of Geriatrie (dit vak wordt alleen door GV studenten gevolgd) 4EC Christelijke Hogeschool Windesheim 15

16 Jaarspecifie k Jaar 3 Kenmerkende Beroepssituatie Jaarspecifiek Jaar 2 Jaarspecifiek Jaar 1 Persoonlijke ontw. Studiegids Deeltijd Masteropleiding Reflectie en Intervisie B 2 EC Hermeneutiek in Theologie en Filosofie 4 EC Onderzoek II Onderzoekmethodiek 3 EC Wetenschapsfilosofie 2 EC Vrije studieruimte: Onderzoek I: Onder begeleiding voorstel voor klein onderzoek schrijven en uitvoeren 5 EC Onderzoek III 5 EC Literatuurstudie, internationalisering, of beroepsspecifiek vak uit de parallelle studie of: Levensloop 4 EC 5 EC Semester C1 Semester C2 KBS 3: ontwikkelen, vorm geven en eventueel initiëren van nieuwe methodiek, vormen van geestelijke begeleiding of identiteitsontwikkeling KBS 4: Het doen van onderzoek Rol: ontwikkelaar, onderzoeker Eindonderzoek 20 EC 12b - Bijzondere leerwegen Er kan elk jaar gestart worden met deze masteropleiding in het A- of B-jaar, welke jaren elkaar zullen afwisselen (en dus niet gelijktijdig plaatsvinden). Het C-jaar, waarin het eindonderzoek wordt uitgevoerd, kent de mogelijkheid om al tijdens de eerste twee jaar gestart te worden, waarmee de mogelijkheid om de master in twee jaar tijd te behalen wordt geboden. Christelijke Hogeschool Windesheim 16

17 13 Overzicht informatie van het curriculum, en per modules OE= Onderwijseenheid VOE= Versie Onderwijseenheid ONDERWIJSEENHEDEN JAAR 1 ENTH-MBRO Bronnen OE Verkorte naam ENTH-MBRO Lange naam Bronnen School Education/theologie - Master GL Soort OE Ondersteunend Doelstelling Kennismaken met een aantal belangrijke thema s in christendom en islam Onderwijsinhoud Bestudering van een aantal gezamenlijke thema s in beide religies (Godsbeelden, mensbeelden, rol van profeet) en daarnaast een aantal thema s die relevant zijn in het christendom (schepping, Bijbel, wonderen en het leven na dit leven) Vereiste voorkennis Bachelor GPW/GL Niveau HBO-master Aantal EC 5 Competenties Dublindescriptoren: 1. Kennis en inzicht 2. Toepassen kennis en inzicht Beroepsspecifiek SBL-competenties: 1. Interpersoonlijk competent, 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent 5. Competent in samenwerking met collega s, 6. Competent in samenwerking met de omgeving GPW-competenties: 1. Hermeneutische competentie 5. Educatieve competentie, 8. Communicatieve competentie VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit Literatuurlijst Titel Leerstofdrager ENTH-MBRO.D401 H. Snoek, M. Maes In deze module verdiepen we ons in een aantal thema s die een belangrijke rol spelen in christendom (en islam), waarbij we niet alleen literatuur bestuderen, maar tevens nagaan hoe gelovigen denken over de betreffende thema s. Bespreking van gelezen artikelen, presentatie van onderzoek dat door studenten uitgevoerd is, verdieping van de betreffende thema s en analyse waarom in voorkomende gevallen opvattingen over thema s veranderd zijn. Colleges, coaching bij onderzoek Reader Christelijke Hogeschool Windesheim 17

18 Toetsvoorwaarden Naam toets 1. Werkstuk christelijke bronnen 2. Werkstuk islamitische bronnen Omschrijving In het verlengde van het gelezen artikel beantwoord je een aantal vragen. Een presentatie waarin je de opvattingen van een of meerdere respondenten voor het voetlicht brengt en deze verbindt met literatuur. Een werkstuk waarin je de opgedane inzichten verwerkt en daarbij de gevolgen voor je beroepssituatie analyseert. Type becijfering Cijfer Wegingsfactor Christelijke bronnen 60%, islamitische bronnen: 40%. Christelijke Hogeschool Windesheim 18

19 ENTH-MDID Vakdidactiek OE Verkorte naam ENTH-MDID Lange naam Vakdidactiek School Education/theologie Master GL Soort OE Kenmerkende Beroepssituatie Doelstelling Je verwerft kennis, inzicht en vaardigheden ten aanzien van de (nieuwste) (vak)didactische ontwikkelingen en kunt deze toepassen in je beroepspraktijk. Je ontwikkelt een persoonlijke visie ten aanzien van het vak GL en de waarde van dit vak voor de identiteitsontwikkeling van jongeren, je kunt deze visie aan leerlingen en hun ouders, collega s en schoolmanagement communiceren. Onderwijsinhoud In deze module worden de (nieuwste) ontwikkelingen binnen het algemeen didactische gebied ten aanzien van leren en instructie en het gebruik van nieuwe media bestudeerd en gekoppeld aan vakspecifieke didactiek. Vereiste voorkennis Bachelorniveau, basiskennis didactiek, basiskennis ICT. Niveau HBO-Master Aantal EC 4 Competenties Beroepsspecifiek SBL-competenties: 1. Interpersoonlijk competent; 3. Vakinhoudelijk en didactisch competent; 4. Organisatorisch competent; 5. Competent in samenwerken; 6. Competent in het samenwerken met de omgeving; 7. Competent in reflectie en ontwikkeling. VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud ENTH-MDID.D401 J. Kemman In deze module worden de (nieuwste) ontwikkelingen binnen het algemeen didactische gebied ten aanzien van leren en instructie en het gebruik van nieuwe media bestudeerd en gekoppeld aan vakspecifieke didactiek. Je houdt je bezig met: het verwerven van kennis en inzicht in dienst van betekenisvol handelen, gericht op de ontwikkeling van en sensibilisering voor levensvragen, zingeving, vragen van goed en kwaad, en normen en waarden; het kunnen bepalen, selecteren, formuleren, integreren en verantwoorden van (vakspecifieke) doelstellingen, inhouden en didactische principes in de lesvoorbereiding en meer algemeen ten aanzien van de schoolpraktijk; het kunnen selecteren van (nieuwe) media en deze functioneel integreren in het vakonderwijsleerproces; het kunnen gebruiken van verschillende methodieken tot evalueren en dit kunnen inzetten voor verdieping, verbetering en innovatie van het algemene en het vakspecifieke onderwijsleerproces; het ontwikkelen van een persoonlijke visie ten aanzien van het vak GL en de waarde van het vak voor de identiteitsontwikkeling van jongeren, en deze visie aan leerlingen en hun ouders, collega s en schoolmanagement kunnen communiceren; reflecteren over je eigen (vak)didactische visie tot verdieping, vernieuwing en verantwoording van deze visie. Christelijke Hogeschool Windesheim 19

20 Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit Literatuurlijst Titel Leerstofdrager Toetsvoorwaarden Naam toets Omschrijving Type becijfering Colleges; literatuur; ICT Hoor- en werkcolleges Colleges en coaching Vakdidactiek GL Reader Vakdidactiek 1) Portfolio 2) Kennistentamen Cijfer Wegingsfactor 100% Christelijke Hogeschool Windesheim 20

21 ENTH-MEDU Toerusting, vorming & training OE Verkorte naam ENTH-MEDU Lange naam Toerusting, vorming & training School Education/Theologie - Master GL Soort OE Kenmerkende beroepssituatie Doelstelling Student kan op verantwoorde wijze collega s trainen en in het pastoraat gebruik maken van toerusting en vorming. Onderwijsinhoud Bestuderen van en training in modellen van educatie. Vereiste voorkennis Bachelor GPW/GL Niveau HBO-master Aantal EC 4 Competenties GPW-competenties: 1. Hermeneutische 2. Pastorale 5. Agogische 6. Educatieve 7. Leiderschap 8. Communicatieve.HBO-generiek: 1. Brede professionalisering 2. Multidisciplinaire integratie (wetenschappelijke) toepassing. VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit Literatuurlijst Titel Leerstofdrager ENTH-MEDU. D401 Joke Bruinsma-de Beer Bestuderen en training van modellen van educatie t.b.v. scholing en pastoraat. Geen Interactieve colleges, training van vormen van educatie, bespreking van casus, ontwikkeling en presentatie van een agogisch- educatieve bijeenkomst. Colleges, begeleiding, coaching. n.o.t.k. Toetsvoorwaarden Naam toets Portfolio Omschrijving Ontwikkeling en presentatie agogisch-educatieve bijeenkomst voor collega s en in pastorale setting. Type becijfering Cijfer Wegingsfactor 100% Christelijke Hogeschool Windesheim 21

22 ENTH-MFITH Hermeneutiek in filosofie-theologie OE Verkorte naam Lange naam ENTH-MFITH Hermeneutiek in filosofie-theologie School Education/theologie - GPW Master Soort OE Ondersteunend Doelstelling Je kunt enkele kenmerkende theologische en filosofische visies, voornamelijk sinds de 20 e eeuw, op God, mens en wereld, ook in hun onderlinge verhouding, en de hermeneutische werking die deze visies impliciet in zich hebben óf expliciet aan de orde stellen, 1 e verwoorden, 2 e met elkaar in verband brengen, 3 e ze evalueren op hun kracht, zwakte en toepasbaarheid binnen je vak en 4 e ze doordenken op hun betekenis voor religie, kerk, cultuur en samenleving en 5 e ze relateren aan de christelijke en joodse traditie. Onderwijsinhoud Belangrijke theologische en filosofische concepten of modellen uit de twintigste eeuw en verder, doorgaans via het oeuvre van bekende theologen of filosofen. Vereiste voorkennis Bachelor GPW/GL Niveau HBO-Master Aantal EC 4 Competenties SBL: 1. Interpersoonlijk competent 2. Pedagogisch competent 7. Competent in samenwerken GPW-competenties: 1. Hermeneutische competentie 6. Agogische competentie 9. Persoonlijke competentie. HBO-generiek: 3. Toepassing relevante inzichten 7. Methodisch en reflectief denken. VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit ENTH-MFITH.D401 VOE H. Booij H.H. Zegwaart Belangrijke theologische en filosofische concepten of modellen uit de twintigste eeuw en verder, doorgaans via het oeuvre van bekende theologen of filosofen. Literatuur Hoorcolleges, plenaire bespreking van gelezen literatuur, en soms andere werkvormen die de doelstelling dienen Colleges Literatuurlijst Titel Want de plaats waarop je staat is heilige grond: God als onderzoeksprogramma. Leerstofdrager Tekstboek Identificatie ISBN: Auteur E.P.N.M. Borgman Plaats uitgave Amsterdam, 2008 Titel De literatuur voor het aandeel van docent Booij wordt later bekend gemaakt. Ook docent Zegwaart zal nog aanvullende literatuur kiezen. Christelijke Hogeschool Windesheim 22

23 Toetsvoorwaarden Naam toets Omschrijving Type becijfering Wegingsfactor 1. Kennistoets en Werkstuk (voor Zegwaart) 2. Essay (voor Booij) Ad 1. Open boek kennistoets over de diverse theorieën die in de colleges zijn behandeld. In het werkstuk wordt een hermeneutisch model uit de filosofie gebruikt om een tekst uit de christelijke traditie met de actualiteit van onze tijd te verbinden. Doe hetzelfde met een hermeneutisch model uit de theologie. Daarbij geef je aan wat de theoretische overeenkomsten en verschillen tussen beide benaderingen zijn en welk effect dat heeft voor het geven van betekenis aan historische teksten voor het heden. Ad 2. Zal nader worden bekend gemaakt is nog in ontwikkeling. Zie t.z.t. de Studiewijzer Cijfer Ad 1.Kennistoets 30 % -Werkstuk 70%. Samen 50% van het totaalcijfer Ad 2. Essay 50 % van het totaalcijfer Het totaalcijfer ontstaat door middeling van cijfer 1 en cijfer 2. Christelijke Hogeschool Windesheim 23

24 ENTH-MMETH Onderzoeksmethodiek OE Verkorte naam ENTH-MMETH Lange naam Onderzoeksmethodiek School Education/Theologie - Master GL Soort OE Ondersteunend Doelstelling Student heeft verdiepte kennis van vormen van kwalitatief onderzoek en kent de uitgangspunten en mogelijkheden van praktijkgericht onderzoek (actie-onderzoek) Onderwijsinhoud Weergave van en reflectie op toepasbaarheid van kwalitatief onderzoek en met name actie-onderzoek Vereiste voorkennis Bachelor GPW/GL Niveau HBO-master Aantal EC 3 Competenties SBL-competenties: 1. Interpersoonlijk 4. Organisatorisch 7. Reflectie en ontwikkeling; GPW-competenties: 1. Hermeneutisch 7. Leiderschap 8. Communicatieve 9. Persoonlijke D 1. Kennis en inzicht 2. Toepassen kennis en inzicht 3. Oordeelsvorming 4. Communicatie 5. leervaardigheden VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit Literatuurlijst Titel Leerstofdrager ENTH-MMETH.D401 A. Stoof Weergave van en reflectie op toepasbaarheid van kwalitatief onderzoek en met name actie-onderzoek Ntb Interactieve colleges, literatuurstudie Werkcolleges n.o.t.k. Toetsvoorwaarden Naam toets Tentamen Omschrijving Tentamen Type becijfering Cijfer Wegingsfactor 100% Christelijke Hogeschool Windesheim 24

25 ENTH-MOND1 Onderzoek 1 OE Verkorte naam ENTH-MOND1 Lange naam Onderzoek 1 School Education/Theologie - Master GL Soort OE Ondersteunend Doelstelling Student kan een eenvoudig praktijkgericht onderzoek ontwerpen, uitvoeren en evalueren. Onderwijsinhoud Probleemanalyse; Onderzoeksontwerp; Onderzoeksevaluatie Vereiste voorkennis Bachelor GPW/GL Niveau HBO-master Aantal EC 5 Competenties SBL-competenties: 1. Interpersoonlijk 4. Organisatorisch 7. Reflectie en ontwikkeling; GPW-competenties: 1. Hermeneutisch 7. Leiderschap 8. Communicatieve 9. Persoonlijke D 1. Kennis en inzicht 2. Toepassen kennis en inzicht 3. Oordeelsvorming 4. Communicatie 5. Leervaardigheden VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit Literatuurlijst Titel Leerstofdrager ENTH-MOND1.D401 A. Stoof Student kan een eenvoudig praktijkgericht onderzoek ontwerpen, uitvoeren en evalueren. Nader te bepalen Interactieve colleges, praktijkopdracht Werkcolleges n.o.t.k. Toetsvoorwaarden Naam toets Evaluatiepaper Omschrijving Evaluatiepaper Type becijfering Cijfer Wegingsfactor 100% Christelijke Hogeschool Windesheim 25

26 ENTH-MREF1Reflectie en intervisie OE Verkorte naam ENTH-MREF1 Lange naam Reflectie en intervisie School Educatie/theologie: Master GL Soort OE Ondersteunend Doelstelling Leren en begeleiden van (beroeps) reflectie en intervisie Onderwijsinhoud Student leert reflecteren en kan reflecteren bij anderen begeleiden Vereiste voorkennis HBO bachelor theologie GL/GPW Niveau HBO-Master Aantal EC 2 Competenties HBO: 7. Methodisch en reflectief denken en handelen. SBL: 5. Competent in samenwerking met collega s en 7. Competent in reflectie en ontwikkeling GPW: 7. leiderschap en 9. persoonlijk competent VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit ENTH-MREF1.D401 J. Bruinsma-de Beer Leren en begeleiden van intervisie en reflectie op werk Studieloopbaanbegeleiding en intervisie Coaching Literatuurlijst Titel Leer als een speer, leer sneller, beter en leuker. Leerstofdrager Boek Identificatie ISBN: Auteur J.W. van den Brandhof Plaats uitgave Academic Service, 2009, 2 e Titel Intervisie bij werkproblemen, procesmatig en taakgericht problemen oplossen Leerstofdrager Boek Identificatie ISBN Auteur Jeroen Hendriksen Plaats uitgave Boom/Nelissen, 2007, 13 e Toetsvoorwaarden Naam toets Portfolio Omschrijving Verslag Type becijfering Cijfer Wegingsfactor 100% Christelijke Hogeschool Windesheim 26

27 ENTH-MWFIL Wetenschapfilosofie OE Verkorte naam ENTH-MWFIL Lange naam Wetenschapsfilosofie School GPW en GL Soort OE Ondersteunend Doelstelling Inzicht in filosofische uitgangspunten, vooronderstellingen en intentionaliteit van theologisch onderzoek. Onderwijsinhoud Uitgaande van het voorgeschreven boek en met name op basis van de filosofie van Paul Ricoeur gaan we in op de vraag wat onderzoeksobjecten voor de theologie zijn en hoe wij die kunnen benaderen. Vereiste voorkennis Bachelor afgerond Niveau HBO-master Aantal EC 2 Competenties Aanleren onderzoekshouding. Kwalitatief en kwantitatief onderzoek, onderzoeksstrategieën, actieonderzoek VOE VOE omschrijving/ verkorte naam Verantwoordelijke docent(en) Onderwijsinhoud Hulpmiddelen Beschrijving werkvorm Begeleidingsactiviteit ENTH-MWFIL.D401 M. Maes Uitgaande van het voorgeschreven boek en met name op basis van de filosofie van Paul Ricoeur gaan we in op de vraag wat onderzoeksobjecten voor de theologie zijn en hoe wij die kunnen benaderen. Hoor- en werkcolleges Literatuurlijst Titel Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen Leerstofdrager Boek Identificatie Theological Hermeneutics Auteur Alexander S. Jensen Plaats uitgave SCM Press London Jaar uitgave 2007 Toetsvoorwaarden Naam toets Werkschrift Omschrijving Uitgaande van de colleges wordt een werkschrift ingeleverd waarin wijsgerige reflectie op de vraag wat de mogelijkheidsvoorwaarden zijn voor het doen van onderzoek naar religieuze fenomenen. Type becijfering Cijfer Wegingsfactor 100 % ONDERWIJSEENHEDEN JAAR 2 en 3 worden in het studiejaar nog niet aangeboden. Zij worden in de komende twee studiejaren ontwikkeld. Christelijke Hogeschool Windesheim 27

28 DEEL 2. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING - RECHTEN EN PLICHTEN Deze regeling wordt vastgesteld door de directeur, na verkregen advies van de opleidingscommissie en na verkregen instemming van de deelraad. Hoofdstuk 1 - BEGRIPSBEPALINGEN Artikel begripsbepalingen In deze regeling wordt verstaan onder: Accreditatie: het keurmerk dat tot uitdrukking brengt dat de kwaliteit van een opleiding positief is beoordeeld (artikel 1.1 sub s WHW). Assessment: Assessor: Associate degree: Bacheloropleiding: Beroepsvereisten: CMR: College van Beroep: Competentie: Competentiegericht onderwijs: Competentieniveau: CROHO: een onderzoek naar de competenties die de student bezit. examinator, degene die in een assesment beoordeelt in welke mate de student competenties heeft verworven. een samenhangend geheel van onderwijseenheden binnen een opleiding, af te sluiten met een examen waaraan de graad associate degree is verbonden. zie HBO-bacheloropleiding vereisten die voor de uitoefening van een bepaald beroep op grond van een wettelijk voorschrift worden gesteld (artikel 7.6 WHW). Centrale Medezeggenschapsraad. het College van Beroep Windesheim dat door het College van Bestuur is ingesteld (artikel 7:60 t/m 7:63 WHW). het duurzaam vermogen tot handelen in een beroepscontext met waarneembaar resultaat, ter uitvoering van bepaalde verrichtingen in een omschreven beroepsrol. onderwijs dat gericht is op het koppelen van de leerdoelen en eindkwalificaties van de opleiding aan de beroepspraktijk. aanduiding van het niveau waarop de competentie beheerst wordt. Centraal Register Opleidingen in Hoger Onderwijs, waarin de geaccrediteerde opleidingen in het Hoger Onderwijs zijn opgenomen (artikel 6.13 WHW); Christelijke Hogeschool Windesheim 28

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Islamitische Theologie Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER

DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER DE COMPETENTIES VAN DE PREDIKANT EN DE GEESTELIJK VERZORGER De PThU kent twee competentieprofielen, die voor de gemeentepredikant en die voor de geestelijk verzorger. Ze verschillen in onderdelen, maar

Nadere informatie

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Deel 2 Opleidingsspecifiek deel: Master Theologie Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Godgeleerdheid Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2016-2017 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Islamitische Theologie Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Griekse en Latijnse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Duitse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2015-2016

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2015-2016 Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2015-2016 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Master leraar Algemene Economie Croho: 45275 deeltijd 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie

Nadere informatie

Studentenstatuut 2015-2016

Studentenstatuut 2015-2016 Studentenstatuut 2015-2016 Christelijke Hogeschool Windesheim Bachelor Godsdienst en pastoraal werk (vt/dt) Croho nr. 35146 Docent van de 2 e graad in Godsdienst en Levensbeschouwing (vt/dt) Croho nr.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 014-015 Master Pedagogiek CROHO-nummer 44113 deeltijd 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1. Informatie en communicatie...

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Studiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging

Studiehandleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Studiehandleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Capita selecta: Maatschappelijke activering en gezinsbegeleiding Code onderwijseenheid: HBOMIGV20151MA

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Studentenstatuut 2014-2015

Studentenstatuut 2014-2015 Christelijke Hogeschool Windesheim Bachelor Godsdienst en pastoraal werk (vt/dt) Croho nr. 35146 Docent van de 2 e graad in Godsdienst en Levensbeschouwing (vt/dt) Croho nr. 35441 Deze opleidingen zijn

Nadere informatie

Moduleboek Catechetiek. Leerjaren 3 en 4

Moduleboek Catechetiek. Leerjaren 3 en 4 Moduleboek Catechetiek Leerjaren 3 en 4 2012-2013 Module Catechetiek keuzevak PW-/GL-variant leerjaren 3 en 4 drs. J. van Mourik ORIËNTATIE 1. Titel collegeserie Leren in de gemeente 2. Introductie a.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 4 Opleidingsdeel hbo-pedagogiek 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor pedagogiek van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief) Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW FHTL, UTRECHT 2017-2018 Inhoudsopgave INLEIDING 3 PROPEDEUSE- ASSESSMENT 4 TOELATINGSEISEN VOOR HET ASSESSMENT: 4 INHOUD VAN HET PORTFOLIO 4 OPMERKINGEN 5 HOOFDFASE-

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Wereldgodsdiensten Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Hebreeuwse en Joodse studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling GMW. Bijlage 1a

Onderwijs- en Examenregeling GMW. Bijlage 1a faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen lerarenopleiding Onderwijs- en Examenregeling GMW Bijlage 1a De Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in de Mens- en Maatschappijwetenschappen

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel)

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel)

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Praktijkopleider agrotechniek

Praktijkopleider agrotechniek Associate degree Deeltijd 2018-2019 Praktijkopleider agrotechniek Ontwikkel uw vaardigheden als praktijkopleider in de agrotechnische sector met deze tweejarige opleiding 2 De agrarische sector is continu

Nadere informatie

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006

Competentieprofiel. Instituut voor Interactieve Media. Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Competentieprofiel Instituut voor Interactieve Media Competentieprofiel studenten Instituut voor Interactieve Media vastgesteld juni 2006 Aangepast in maart 2009 Inleiding De opleiding Interactieve Media

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 05-06 Master Pedagogiek CROHO-nummer 443 variant: deeltijd NHL Hogeschool Afdeling: Zorg en Welzijn Versie: Concept besproken met AO-M.Peda 8-4-5 / definitief

Nadere informatie

Presentatie vraagfinanciering

Presentatie vraagfinanciering Presentatie vraagfinanciering Flexibel studeren voor professionals Gerrit van der Heijden, 17 januari 2016 Deeltijd bacheloropleidingen Hbo-deeltijdopleidingen: Godsdienst Pastoraal Werk Leraar Godsdienst/Levensbeschouwing

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Moduleboek Homiletiek. Leerjaren 3 en 4

Moduleboek Homiletiek. Leerjaren 3 en 4 Moduleboek Homiletiek Leerjaren 3 en 4 2012-2014 1 Module Homiletiek keuzevak PW-/GL-variant leerjaren 3 en 4 drs. J. van Mourik ORIËNTATIE 1. Titel collegeserie Het Woord vertolken 2. Introductie a. Wat

Nadere informatie

Errata Onderwijs- en Examenregeling (OER) 2-jarige masterprogramma s Graduate School of Teaching

Errata Onderwijs- en Examenregeling (OER) 2-jarige masterprogramma s Graduate School of Teaching Errata Onderwijs- en Examenregeling (OER) 2-jarige masterprogramma s Graduate School of Teaching 2016-2017 6-9-2016 Toevoeging artikel 2.5 afbouw programma s 1. De volgende programma s zijn in afbouw:

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Oude culturen van de mediterrane wereld Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: XXXX De kleuren worden in definitieve versie verwijderd. Geel: In te vullen door opleiding/ Opleidingsspecifiek

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Chinastudies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN

STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN Inhoud Eindkwalificaties... 2 Afstudeerrichtingen... 3 Structuur van de opleiding... 3 Beroepsperspectief... 3 Excellentietraject... 4 Toelating en inschrijving...

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling 2016-2017 Christelijke Hogeschool Windesheim Masteropleiding (bekostigd) Leraar godsdienst van de 1 e graad en de afstudeervariant Geestelijk Verzorger Croho nr. 45274 Deeltijd

Nadere informatie

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen.

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Competentie 1: Creërend vermogen De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Concepten voor een ontwerp te ontwikkelen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Indonesië Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2013 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Koreastudies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de Wet

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Godsdienst en Levensbeschouwing

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Godsdienst en Levensbeschouwing Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Godsdienst en Levensbeschouwing 2015-2016 Paragraaf 1 Algemene Bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid

Nadere informatie

Master Healthy Ageing Professional (MHAP)

Master Healthy Ageing Professional (MHAP) 1. Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe Nieuw Ad programma X Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree 1

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling 2016-2017 Christelijke Hogeschool Windesheim Bachelor Godsdienst en pastoraal werk Croho nr. 35146 Docent van de 2 e graad in Godsdienst en Levensbeschouwing Croho nr. 35441

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Italiaanse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst

Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst Gids voor de leraar rooms-katholieke godsdienst 1 1 Waarom heet dit vak Rooms-katholieke Godsdienst? Niet neutraal Specifiek mensbeeld Stevige vorming vereist Kennis van de Spreken vanuit eigen levensbeschouwing,

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk

Nadere informatie

Module Wereldgodsdiensten, sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 1 drs. J.J. Grandia

Module Wereldgodsdiensten, sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 1 drs. J.J. Grandia Module Wereldgodsdiensten, sekten & stromingen en bewegingen basisprogramma leerjaar 1 drs. J.J. Grandia ORIËNTATIE 1. Titel van de module Judaïca 2. Introductie In deze module gaat het over de basishouding

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS. Inspirators voor de toekomst

WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS. Inspirators voor de toekomst WINDESHEIM IN ZWOLLE: UNIEKE MASTER VOOR HET BEROEPS- ONDERWIJS 90 Tweedegraads docenten en hbo-bachelors met een pedagogisch-didactisch getuigschrift die lesgeven in een beroepsgericht vak, kunnen bij

Nadere informatie

Speelruimte van betekenis

Speelruimte van betekenis Uitnodiging: Speelruimte van betekenis Conferentie voor opleiders levensbeschouwelijke, godsdienstige en morele vorming over de paradigmawisseling in hun vak Op 31 oktober en 1 november 2011 vindt de conferentie

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Godsdienst en Levensbeschouwing

Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Godsdienst en Levensbeschouwing Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in Godsdienst en Levensbeschouwing 2019-2020 Paragraaf 1 Algemene Bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Wereldgodsdiensten Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Associate degree Deeltijd

Associate degree Deeltijd Associate degree Deeltijd 2018-2019 Bloemsierkunst Vakmanschap, effectief communiceren en managen op hbo-niveau in de bloemsierkunst U bent werkzaam in de bloemenbranche, als zelfstandig ondernemer of

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Fraudereglement. van de. Hogeschool van Amsterdam

Fraudereglement. van de. Hogeschool van Amsterdam Fraudereglement van de Hogeschool van Amsterdam 2011 1 Inhoud Artikel 1 Begripsbepalingen...3 Artikel 2 Reikwijdte...3 Artikel 3 Fraude...3 Artikel 4 Plagiaat...4 Artikel 5 Ernstige fraude...4 Artikel

Nadere informatie

De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden:

De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Marco Snoek over de masteropleiding en de rollen van de LD Docenten De curriculum van de masteropleiding PM MBO kan op verschillende niveau s bekeken worden: Het intended curriculum : welke doelen worden

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling (OER) Inhoud:

Onderwijs- en examenregeling (OER) Inhoud: Onderwijs- en examenregeling (OER) Inhoud: 1. Algemeen 2. Inrichting van de opleiding 3. Toetsing 4. Toelating 5. Studiebegeleiding 6. Overgangs- en slotbepalingen Paragraaf 1 Algemene bepalingen art.

Nadere informatie

Specialisatie jonge kinderen

Specialisatie jonge kinderen Als leraar staat u voor de taak om passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen. Ook aan de jonge kinderen, zij gedragen zich anders en leren op een andere manier dan oudere kinderen. Dit vraagt van

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2012 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE DUALE MASTEROPLEIDING TAALWETENSCHAPPEN 90 EC PROGRAMMA NEDERLANDS ALS TWEEDE TAAL FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2015-201 Deel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2012 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Koreastudies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de Wet

Nadere informatie

OER Master facultair hoofdstuk 10 Maatschappij & Recht Vastgesteld d.d

OER Master facultair hoofdstuk 10 Maatschappij & Recht Vastgesteld d.d III FACULTEIT Maatschappij & Recht vastgesteld door de faculteitsdirectie op 13-02- 2014 instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 24-04 2014. Deze versie treedt in werking op 1 september 2014

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2012 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Afrikaanse talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling Master Onderwijskunde & Pedagogiek

Onderwijs- en Examenregeling Master Onderwijskunde & Pedagogiek Onderwijs- en Examenregeling Master Onderwijskunde & Pedagogiek Inhoud 1. Algemeen 2. Inrichting van de opleiding 3. Toetsing 4. Toelating 5. Studiebegeleiding 6. Overgangs- en slotbepalingen artikel X

Nadere informatie

Congres Brede School 19 april 2016

Congres Brede School 19 april 2016 Congres Brede School 19 april 2016 DEELSESSIE 10: OPLEIDEN VAN PEDAGOGISCH PROFESSIONALS VAN DE TOEKOMST. Even voorstellen.. Opleidingentafel Pedagogisch Pact Landelijke aanpak professionalisering pedagogische

Nadere informatie

Terugblik masterclasses HAN Pabo

Terugblik masterclasses HAN Pabo Terugblik masterclasses HAN Pabo Het afgelopen jaar 2017 hebben studenten van de HAN Pabo de mogelijkheid gehad zich via masterclasses te verdiepen in W&T. Alle hieronder beschreven masterclasses zijn

Nadere informatie

Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014

Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014 Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014 Inleiding De certificering wordt door de OGO-Academie uitgevoerd. De pabo s zijn verantwoordelijk

Nadere informatie

Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs in de eerste graad Onderwijs- en examenregeling

Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs in de eerste graad Onderwijs- en examenregeling Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs in de eerste graad Onderwijs- en examenregeling Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en

Nadere informatie

Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en vervangt alle voorgaande versies.

Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en vervangt alle voorgaande versies. III FACULTEIT Maatschappij & Recht vastgesteld door de faculteitsdirectie op 26-02-2013 instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op. 2013. Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en

Nadere informatie

Beoordelen in het HBO

Beoordelen in het HBO Beoordelen in het HBO Eef Nijhuis Saxion Joke van der Meer HAN RIZO 12 maart 2013 Competentiegericht leren Competenties bepalen de inhoud van leren en toetsen Leren en beoordeling zijn gericht op effectief

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Franse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Studentenstatuut 2013-2014

Studentenstatuut 2013-2014 Studentenstatuut 2013-2014 Christelijke Hogeschool Windesheim Bachelor Opleiding Godsdienst en pastoraal werk (vt/dt) CROHO nummer 35146 Opleiding Docent van de 2 e graad in Godsdienst en Levensbeschouwing

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2015-2016 Master Leraar Algemene Economie CROHO: 45275 variant: deeltijd NHL Hogeschool Afdeling: IEC Versie: Concept besproken met kernteam 29-4-15 / definitief

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN

De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN M.11i.0419 De ontwikkeling van de Mondriaan methode VISIE OP PROFESSIONALISEREN versie 02 M.11i.0419 Naam notitie/procedure/afspraak Visie op professionaliseren Eigenaar/portefeuillehouder Theo Bekker

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel MA Religie en theologie. toelatingseisen opleiding

Opleidingsspecifiek deel MA Religie en theologie. toelatingseisen opleiding Opleidingsspecifiek deel Art.2.1 toelatingseisen opleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is de bezitter van een Nederlands of een buitenlands diploma van hoger onderwijs, die aantoont te beschikken over

Nadere informatie