2.8 Herstelbemiddeling bij seksueel misbruik en andere traumagerelateerde problematiek. Carla Goosen Stien Grob Maud Kips

Transcriptie

1 2.8 Herstelbemiddeling bij seksueel misbruik en andere traumagerelateerde problematiek Carla Goosen Stien Grob Maud Kips

2 MEDIATIONCONGRES 2016 van strijd naar erkenning Carla Goosen mediator herstelbemiddeling Stien Grob ervaringsdeskundige Maud Kips VPKK en vertrouwenspersoon 2

3 Documentaire Misbruikte Mannen 3

4 Prevalentie seksueel geweld algemeen Precieze omvang is moeilijk vast te stellen vanwege schuld, schaamte, ongeloof, stigmatisering Nederlands onderzoek Bakker (2009) N=6000: Voor 16 de jaar merendeel ervaring met seksueel geweld: > 5 % van de mannen > 33% van de vrouwen Internationaal onderzoek (meta-analyse 65 artikelen in 22 landen) Voor 18 de jaar ervaring seksueel geweld: I > 8% van de mannen > 20% van de vrouwen 4

5 Definitie seksueel geweld: alle situaties waarin iemand seksuele handelingen moet ondergaan of uitvoeren, terwijl hij of zij dat niet wil of niet in staat is daarover te beslissen (Krug, Mercy, Dahlberg & Zwi, 2002). Er is vaak sprake van een bekende dader Eenmalig, meermalig of chronisch Term slachtoffer > ongewilde ervaring Problematiek van trauma is meer dan ptss Grote variabiliteit aan klachten na trauma 5

6 Risicofactoren seksueel geweld: > Eerdere PTSS > Fysieke of verstandelijke beperking > 2/3 van de slachtoffers later opnieuw slachtoffer seksueel geweld > overige kwetsbaarheid >>>> gevolgen ernstig en langdurige psychische problemen zoals PTSS, borderline persoonlijkheidsstoornis, eetstoornissen, seksuele problemen, lichamelijke problemen, etc. etc. 6

7 Gevolgen van seksueel geweld (Herman, 1993): 1. angsten en fobieën 2. schuld en schaamtegevoelens 3. moeilijk grenzen kunnen trekken 4. problemen met lichaamsbeleving 5. problemen met seksualiteit 6. dissociatieproblematiek 7. automutilatieproblematiek 8. lichamelijke problemen 7

8 Ernst van de gevolgen van seksueel geweld afhankelijk van de volgende categorieën (Herman, 1993): de afhankelijkheidsrelatie het seksuele misbruik is langdurig of frequent de afhankelijkheidsrelatie tot de pleger is groot (bijvoorbeeld een ouder, leerkracht, verzorger, hulpverlener of leidinggevende) de seksuele handelingen zijn ingrijpend er is geweld en/of dwang door de pleger toegepast het slachtoffer was jonger toen het misbruik begon er is sprake is van een of van meerdere plegers de omgeving van het slachtoffer gelooft het niet of legt de schuld bij het slachtoffer. 8

9 Misbruik roomskatholieke kerk 9

10 Tegenspraak procedure ongeschikt 1: Iedere partij zijn eigen advocaat Indienen verzoekschrift aan de rechter (of kl cie) Verweerschrift via de advocaat met ook weer verzoeken Stroef, confronterend en langdurig Beïnvloeding door derden Procedure gericht te oordelen over een vorm van genoegdoening In de praktijk oorzaak van nog meer leed bij de slachtoffers (en niet zelden ook bij de daders). 10

11 Tegenspraak procedure ongeschikt 2 De belangen in deze setting tegengesteld Gevolg: een strijd waarin nieuwe slagen worden toegebracht en nieuwe schade wordt berokkend Secundaire traumatisering Ontkenning, verdraaiing of bagatellisering door een advocaat Slachtoffer heeft behoefte aan gezien worden, erkenning krijgen en oprechte excuses horen voor het aangedane leed 11

12 Tegenspraak procedure ongeschikt 3: Voor alle slachtoffers van seksueel misbruik en slachtoffers binnen de katholieke kerk in het bijzonder Velen nooit gesproken over wat hen als kind was aangedaan Weerhouden te spreken door een afgedwongen geheimhouding Verlammende angst voor de gevolgen van ontdekking Schuld- en schaamtegevoelens. 12

13 Tegenspraak procedure ongeschikt 4: Emotionele (h)erkenning van het grootste belang Tegelijk ook ruimte voor het objectief vaststellen van de financiële schade veroorzaakt door de trauma s Drieluikherstelbemiddeling is ontwikkeld in samenspraak met de partijen als een combinatie van mediation, deskundigenbericht (art 294 BW) en naar de geest van arbitrage (bindend advies). 13

14 Project start Jongens van Don Rua Salesianen Nederland <> Jongens van Don Rua v Stuurgroep: * Salesianen Nederland delegaat * Vertegenwoordiging JvDR MED-ARB/ victim-offender mediation/ forensische mediation/arbitrage * Onafhankelijk/ onpartijdig/vertrouwelijk * Twee processen * Communicatie en herstel van vertrouwen (sociaal emotioneel; verwerking verleden en afhechten) * Bindend advies (juridisch afsluiten) * Neutraal * Verantwoording verschuldigd aan stuurgroep 14

15 Drieluik Herstelbemiddeling 1: Mediation voor slachtoffers van seksueel misbruik Slachtoffers en daders of anderszins betrokkenen in de katholieke kerk Zowel emotionele erkenning als financiële compensatie Doel: partijen staan naast elkaar en niet tegenover elkaar Geen tegenspraakprocedure 15

16 Drieluik Herstelbemiddeling 2: Voordelen voor slachtoffers en tevredenheid van de aangeklaagde partij Erkenning zowel emotioneel als financieel Methode is in een specifieke context ontwikkeld Mogelijkheden voor andere vormen van traumagerelateerde problematiek voor bemiddeling tussen slachtoffers en daders 16

17 Drieluik herstelbemiddeling 1 e luik Inventarisatie Inventarisatie verslag dossier 17

18 Drieluik herstelbemiddeling 1 e luik Inventarisatie Herstel bemiddeling 2 e luik Inventarisatie verslag dossier Vaststellings overeenkomst 18

19 Drieluik herstelbemiddeling 1 e luik 2 e luik 3 e luik Inventarisatie Herstel bemiddeling Compensatie voorstel Inventarisatie verslag dossier. Vaststellings overeenkomst Bezwaar/beroep Compensatie overeenkomst 19

20 Ontwikkeld in samenspraak met slachtoffers en vertegenwoordigers religieuze organisaties Innovatieve en helende methode werd als alternatieve route aangeboden in de periode bij circa 200 zaken van seksueel misbruik die hadden plaatsgevonden binnen de katholieke kerk. De slachtoffers verbleven in hun jeugd in kerkelijke internaten, zaten op katholieke scholen of hadden contact met een geestelijke als familie of huisvriend van de ouders. De daders waren voornamelijk kerkelijke religieuzen (broeder, pater, kapelaan, pastoor) en groepsleiders, medewerkers of leerkrachten van een katholiek internaat of katholieke school. 20

21 Uit de Nominatie NMI Award 2013: Drieluik Herstelbemiddeling is een traject dat enerzijds aan slachtoffers van seksueel kindermisbruik binnen de Rooms Katholieke kerk en anderzijds aan kerkelijk verantwoordelijken de mogelijkheid biedt om met elkaar in gesprek te komen over het misbruik en de gevolgen daarvan. Voor de slachtoffers die dit traject zijn ingestapt, blijkt dat het krijgen van de erkenning voor hun verhaal een onmisbare stap is naar heling die hun het grootste deel van hun leven is onthouden. Zij zijn blij dat ze, hoewel het traject loodzwaar voor hen is, de sprong hebben gewaagd. Dat geldt ook voor de kerkelijke vertegenwoordigers die door het traject de mogelijkheid hebben om geschonden vertrouwen te herstellen. 21

22 De mensen achter triptiek FASE 1 inventarisatie Carla Goosen (mediator) Leo Klijn (comp.deskundige) - Marion Visser (notulist) - Paulien Andriessen (notulist) FASE 2 mediation Carla Goosen - Tim de Jong (secretaris) - Mariëlle Nauta (secretaris) FASE 3 compensatie Leo Klijn - Saskia Leenhouwers (jur.mdw/secretaris) - Joost Buur (comp. deskundige) Overig Linda Bakhuis (coach/vp) 22

23 Leden Raad van Advies - Mevrouw dr. A.M.H. Bisschops, psycholoog (Universiteit van Tilburg) - Prof. dr. W.H. Gispen, Rector Magnificus emeritus (Universiteit van Utrecht) - Prof. mr. A.G. Castermans, hoogleraar Burgerlijk Recht (Universiteit van Leiden) - Mr. C.A.R.M. van Leuven, raadsheer Hof Den Bosch (familierecht) - Prof. mr. A.J. Akkermans, hoogleraar Privaatrecht (Vrije Universiteit Amsterdam) INF0@STICHTINGTRIPTIEK.NL 23

24 Deel 2 Stien Grob ervaringsdeskundige Maud Kips Stichting Vrouwenplatform Kerkelijk Kindermisbruik (VPKK) en Vertrouwenspersoon 24

25 25