ABN AMRO Sectorupdate

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ABN AMRO Sectorupdate"

Transcriptie

1 ABN AMRO Sectorupdate Oktober 2011!! ABN AMRO: "milde recessie zal Nederlandse bedrijfsleven treffen"!! Horeca en retail getroffen door ongekende daling consumentenvertrouwen!! Lagere grondstofprijzen geeft kansen voor herstel marges

2 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Inhoudsopgave Inleiding 1 Voedingsmiddelenindustrie 3 Industrie 4 Bouw 5 Retail 6 Autohandel 7 Horeca 8 Transport en Logistiek 9 Zakelijke dienstverlening 10

3 1 ABN AMRO Sectorupdate oktober * 2012* BBP -3,9 1,7 1,7 0,9 Part. consumptie -10,7 0,4-0,2 0,5 Overheidsconsumptie 4,0 1,0 0,6-0,7 Investeringen -10,2-4,4 7,0 2,8 Uitvoer -8,1 10,8 4,8 3,4 Invoer -8,0 10,6 4,9 2,8 Consumentenprijzen 1,2 1,3 2,3 1,9 Lonen 3,0 1,0 1,5 2,0 Werkloosheid 4,8 5,4 5,1 5,3 *verwachting Bron: ABN AMRO Economisch Bureau Daadkrachtige actie van politiek wordt urgent Echo s van 2008? Het weekend van 8-9 oktober 2011 markeert een belangrijke nieuwe fase in de Europese schuldencrisis. Dexia, met een kredietexposure van EUR 700 mrd (bron: Reuters) moest door de Franse en Belgische overheden na liquiditeitsproblemen worden gered. Bijna op de kop af drie jaar nadat dat ook al noodzakelijk was bij andere banken. Nationalisaties van banken behoorden toen nog praktisch tot het ondenkbare. Deze nieuwe nationalisatie van een Europese bank is een markering van een nieuwe fase zoals gezegd. Maar wordt het de markering van een nieuwe hete herfst of de markering van een kantelpunt waarbij de Europese politiek eindelijk de urgentie van de zaak beseft en tot adequate actie overgaat? Nog maar net uit het diepste punt van de kredietcrisis is de aanloop naar de huidige crisis al in oktober 2009 traceerbaar. Toen bleek na het aantreden van de nieuwe Griekse regering onder leiding van Papandreou dat de cijfers over het begrotingstekort en staatsschuld van Griekenland veel te rooskleurig waren voorgesteld. De opslag op kredietverzekeringen van Griekenland en de creditspreads op Griekse staatsobligaties betekenden al snel een volledige afsluiting van de financiële markten voor de Griekse overheid. En inmiddels weten we natuurlijk dat Griekenland (hoewel de zaak nog steeds niet opgelost is!) al lang het probleem niet meer is. Grote landen als Italië en Spanje (waarvan de solvabiliteit bij economen helemaal niet ter discussie staat, Italië heeft voor betaling van interest zelfs een begrotingsoverschot) staan inmiddels vol in het vizier van de financiële markten. De credit-agencies hebben hun ratings inmiddels al verlaagd. Ook vele banken in Europa hebben een lagere kredietwaardering gekregen. En met de redding van Dexia en de garanties die België voor de afgesplitste bad-bank moet geven, kan ook de kredietwaardigheid van België onder druk komen. Never waste a good crisis! Tijd om te treuzelen of verkeerde beslissingen te nemen is er niet meer. Dat is dan misschien het enige goede aan de huidige situatie: het besef van urgentie is er. Oplossing van de Griekse schuldencrisis is noodzakelijk. Daarbij moet omzichtig worden omgegaan bij het laten meebetalen van financiële instellingen. Hoe maatschappelijk gewenst dit misschien ook lijkt, dit element van de besluiten van de EU-top op 21 juli in Brussel heeft vrijwel direct tot onrust op de financiële markten geleid. En is één van de oorzaken van de noodzaak om Dexia te redden. Verder dienen er adequate maatregelen ter voorkoming van verdere besmetting te komen en moet het Europese bankwezen gezond worden gemaakt. En hopelijk een alternatief beleid voor bezuinigingen in landen die dat kunnen hebben omdat ze de overheidsfinanciën relatief goed op orde hebben. Merkel en Sarkozy hebben aangekondigd voor het einde van de maand oktober met nieuwe plannen te komen om de problemen in de Eurozone op te lossen. Begin november weten we meer. Ondertussen in de Nederlandse economie.. zien we een afkoeling; ook een parallel met Op het moment dat de crisis toen uitbrak was de economie ook al aan het afkoelen, en enkele sectoren vertoonden al een paar kwartalen krimp. In het eerste kwartaal van 2011 groeide de Nederlandse economie nog met 0,8%, dat zakte tot 0,2% in het tweede kwartaal. In zowel het consumenten- als producentenvertrouwen is een flinke deuk geslagen. En de

4 2 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 inkoopmanagersindex (PMI) voor de verwerkende industrie (een betere voorspeller dan de vertrouwensindicatoren) kwam in september voor het eerst sinds juli 2009 op een waarde uit onder de 50 (48,9), wat meestal betekent dat er een krimp van de productiesector in het verschiet ligt. De vooruitzichten voor de economie hangen natuurlijk sterk af van de inschatting van de verdere dynamiek van de ontwikkelingen van de crisis. Daarbij neemt ABN AMRO het standpunt in dat uiteindelijk de juiste maatregelen worden genomen om de crisis in de Eurozone in goede banen te leiden. Op grond daarvan verwacht ABN AMRO een kleine krimp in het tweede halfjaar, gevolgd door een matige groei van de economie in Die zal nog geen procent bedragen, onder invloed van een bezuinigende overheid, een consument die maar beperkt de uitgaven zal opschroeven, terwijl het bedrijfsleven de groei van de investeringen matigt. Ondanks de terugval van de wereldhandel is de export de motor van de groei. Bedrijven zullen kunnen profiteren van de afgenomen prijzen van grondstoffen. Hoewel de afname van prijzen van grondstoffen niet in vergelijking staat tot 2008/9 geeft dit het bedrijfsleven toch wat lucht. Gemiddeld genomen zijn de prijzen van grondstoffen begin oktober 15% lager dan eind juli, toen de prijzen een omslag lieten zien. Het zal duidelijk zijn dat gezien de situatie de prognoses met meer onzekerheden zijn omgeven dan anders. Afkoeling in sectoren De meeste sectoren zullen over geheel 2011 aardig presteren als gekeken wordt naar de omzetontwikkeling. Daarbij zal de tweede helft wel minder zijn dan de eerste, maar in de meeste sectoren zullen bedrijven nog wel een bescheiden groei realiseren. Gezegd moet worden dat de omzetcijfers enigszins geflatteerd zijn, omdat de omzet in veel sectoren is gestegen door een doorberekening van hogere (grondstof-)kosten. Daar zit dus geen verbetering van de winstgevendheid aan vast. Soms zelfs een verslechtering omdat de toegenomen kosten vaak niet helemaal kunnen worden doorberekend aan de afnemers. Een afkoelende wereldhandel treft voornamelijk de industrie en het internationaal georiënteerde vervoer. Samen met agrifood presteert de industrie echter nog het best; door de mindere gang van zaken op het binnenlands vervoer blijft de transport en logistiek als geheel daar wat bij achter. De bouw heeft voornamelijk door gunstige weersomstandigheden een goed eerste half jaar achter de rug, maar de zolang de huizenmarkt op slot zit en er in het vastgoed veel overcapaciteit zit, blijft het een moeilijke markt. De detailhandel en de horeca blijven last houden van de onzekere consument, waardoor ze rond de nullijn blijven schommelen. Dankzij fiscale stimulering is het de autoretail de afgelopen anderhalf jaar gelukt de onzekere consument tot aankopen te verleiden. Door het naar voren halen van een deel van de autoverkoop zal dit het komende jaar - nog los van de economie - leiden tot lagere verkoopvolumes. De zakelijke dienstverlening betreft een mix van branches met vaak heel verschillende omzetdrivers. Uitzendbureau s doen het op grond van de nog steeds goed presterende arbeidsmarkt in Nederland vrij goed, terwijl schoonmaakbedrijven maar heel matige groeicijfers laten zien. Ook accountantskantoren laten maar een klein plusje zien. Bedrijven die direct of indirect afhankelijk zijn van de overheid zullen te maken krijgen met de effecten van bezuinigingen. Over het geheel zal de omzetgroei terugvallen naar een lager niveau.

5 3 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Voedingsmiddelenindustrie Omzet- en productieontwikkeling per kwartaal (j-o-j) Consumentenvertrouwen en koopbereidheid Prijzen bepalen bijna gehele omzettoename De omzet van de voedingsmiddelenindustrie is in het eerste halfjaar van 2011 verder toegenomen. De omzetstijging kan voor het grootste deel worden verklaard door prijsstijgingen van veel producten. De productie laat slechts een beperkte groei zien. De voedingsmiddelenindustrie wordt in de afgelopen twaalf maanden geconfronteerd met hogere grondstofkosten die slechts beperkt en vertraagd kunnen worden doorberekend. De omzet van de industrie heeft een positieve impuls gekregen van de grotere export. De export van vlees en vleeswaren is in de eerste helft van 2011 met 16% toegenomen, terwijl de export van zuivelproducten in deze periode met 17% is gestegen. De export naar Duitsland heeft kunnen profiteren van de gunstige ontwikkelingen in dit land gedurende de afgelopen twaalf maanden. Verder hebben landen buiten de eurozone, zoals het Verenigd Koninkrijk en Rusland een bijdrage geleverd aan de exportstijging. Tenslotte hebben de binnenlandse economische ontwikkelingen invloed op de omzetontwikkeling. Consumentenvertrouwen sterk gedaald Aanvankelijk is het consumentenvertrouwen vanaf medio 2009 met het opleven van de Nederlandse economie verbeterd. Echter in de afgelopen maanden hapert het vertrouwensherstel van de consument; sinds februari 2011 laat het consumentenvertrouwen een daling zien. De koopbereidheid van de consument daalt sinds juni Dit biedt geen uitzicht op een stijging van de particuliere consumptie. Een herstel van het vertrouwen mag op korte termijn niet worden verwacht. De macro-economische vooruitzichten voor het komende jaar bieden momenteel geen aanknopingspunten voor een positief scenario. Omzetontwikkeling 2011 en 2012* VOEDINGSMIDDELENINDUSTRIE Vlees en zuivel Dranken Overige voedingsmiddelen * verwachting %-groei (j-o-j) Omzetgroei vlakt af De omzetgroei in de voedingsmiddelenindustrie zal in de laatste maanden van 2011 en in 2012 afvlakken doordat het prijseffect minder groot wordt. De grondstofprijzen zullen op de huidige hoge niveaus blijven. Het vertraagd door kunnen berekenen van kostenstijgingen zal nog een beperkt effect op de omzetontwikkeling hebben. De huidige turbulente ontwikkelingen in de economie brengen wat de omzetontwikkeling betreft neerwaartse risico s met zich mee. De export zal hierdoor onder druk komen te staan. Producenten van dierlijke producten en van overige voedingsmiddelen kunnen voordelen behalen uit de goede ontwikkeling van de vraag uit enkele Oost-Europese landen. Per saldo zal de omzet van de voedingsmiddelenindustrie in de komende twaalf maanden slechts beperkt groeien. Ook in 2012 zullen de marges onder druk blijven staan., ABN AMRO Sector & Commodity Research

6 4 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Industrie Export en prijs dragen omzetgroei De omzet van de industrie is sinds het begin van 2010 voortdurend gegroeid. Vanaf het eerste kwartaal in 2010 tot en met het tweede kwartaal in 2011 nam de omzet met 28% toe. Daarmee kwam de omzet dicht bij de piek die in 2008 werd gerealiseerd. Opmerkelijk was de bijdrage van de buitenlandse omzet. Terwijl de groei daarvan gedurende de crisis achter liep bij de ontwikkeling van de binnenlandse omzet, was de export tijdens het economische herstel de belangrijkste aanjager van de omzet. Natuurlijk heeft het verloop van de voor Nederland relevante wereldhandel hier een grote rol in gespeeld. Verder moet worden opgemerkt dat het beeld van de industrie gedurende de herstelperiode geflatteerd is, omdat het omzetverloop vooral door de ontwikkeling van de afzetprijs werd bepaald. Kijkende naar de groei van het volume, blijkt deze zich minder uitbundig dan de omzet te hebben ontwikkeld. Terwijl de omzet sinds het begin van 2010 met 28% toenam, nam de afzet met 12% toe. Bedrijfsomstandigheden verslechteren Terwijl de groei van de omzet en de afzet van de Nederlandse industrie van een behoorlijk niveau was, laat de PMI sinds de piek in februari 2011 een neerwaartse beweging zien. Tot september bleef de indicator nog boven de 50. Hiermee gaven de inkoopmanagers van industriële bedrijven aan dat de bedrijfsomstandigheden nog wel verbeterden, zij het in een lager tempo. In september dook de indicator onder de 50 wat duidt op een verslechtering van de bedrijfsomstandigheden. Factoren die tot de glijdende PMI hebben geleid zijn ondermeer de staatsschuldenproblematiek, het wegblijven van adequate oplossingen daarvoor, de daling van zowel producenten- als consumentenvertrouwen, en last but not least de groeivertraging van de wereldhandel. Gezien het feit dat de industrie meer dan 50% van de omzet via export realiseert, is de laatst genoemde factor van wezenlijk belang Omzetgroei vertraagt De basisverwachting is dat de economie in de eurozone (belangrijkste exportmarkt voor de industrie) en Nederland in de laatste twee kwartalen van 2011 een lichte krimp zal vertonen, Dit zal vooral te merken zijn bij de orderontwikkeling. De productie zal nog kunnen teren op lopende orders en het wegwerken van productieachterstanden. Uiteindelijk zal de omzet nog behoorlijk groeien in 2011 waarbij de op export gerichte branches voorop zullen blijven lopen. Voor 2012 gaan we in onze basisscenario uit van een zich geleidelijk verbeterende economie en een zich langzaam verbeterende orderportefeuille. Al met al zal dit leiden tot een flinke daling van de omzetgroei in Opgemerkt moet worden dat een nog forsere groeistagnatie niet ondenkbaar is, nu de kansen op een recessie in met het wegblijven van de een oplossing van de staatsschuldenproblematiek - steeds hoger worden ingeschat. Sectoren vooraan in de waardeketen zullen dan net als bij de vorige recessie als eerste struikelen.

7 5 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Bouw Omzetontwikkeling per kwartaal (j-o-j) Orderportefeuille bouw (maanden productie) Bron: EIB H1 van 2011 was positief, terugval in H2 verwacht Na zeven kwartalen van krimp nam de omzet in de bouw in de eerste twee kwartalen van 2011 weer toe. Deze positieve impuls was het gevolg van uitzonderlijk goede weersomstandigheden in het eerste kwartaal waardoor bouwbedrijven flink meer productieve uren konden maken en de omzet met meer dan 9% j-o-j steeg. Ter illustratie, het eerste kwartaal van 2011 was het kwartaal met de meeste productieve uren ooit sinds In het tweede kwartaal zwakte de omzetgroei af tot 3% j-o-j als gevolg van overloopeffecten van het eerste kwartaal. Van een structureel herstel is echter nog geen sprake. De omzet in de bouw daalde, na vijf maanden van groei, in zowel juni als juli. Dit komt omdat de vraag naar woningen en gebouwen door de aanhoudende eurocrisis nauwelijks opgang komt. De waarde van afgegeven bouwvergunningen voor woningen en bedrijfsgebouwen kwam in juni 2011 op jaarbasis uit op EUR 13,1 mrd, een stijging van slechts 1% ten opzichte van Sindsdien is het vertrouwen van consumenten en producenten door de eurocrisis echter sterk verslechterd. Lichte daling orderportefeuilles De orderportefeuille van de bouw laat sinds mei 2011 weer een lichte daling zien. Dit heeft een aantal oorzaken. Zo zijn de verkopen van nieuwbouwwoningen dit jaar weer ingezakt ten opzichte van vorig jaar. Daarnaast blijven ondernemers terughoudend wat betreft de uitbreidingsinvesteringen en zijn bezettingsgraden in de industrie nog niet op het niveau van voor de crisis. Investeringen in grond-, weg- en waterbouw staan eveneens onder druk. De overheid, provincies en gemeenten moeten de komende jaren flink bezuinigen en een deel van deze bezuinigingen slaat neer op de budgetten voor openbare ruimte en infrastructuur. Omzetontwikkeling 2011 en 2012* * verwachting, ABN AMRO Sector & Commodity Research Omzetdaling in H en stabilisatie in 2012 ABN AMRO verwacht door de bovengenoemde ontwikkelingen een daling van de omzetgroei in de tweede helft van 2011 waardoor de omzet over heel 2011 uitkomt op +2%. Voor 2012 verwachten we een lichte krimp in de eerste helft van jaar gevolgd door een kleine groei van de omzet in de tweede helft van het jaar, waardoor per saldo de omzetgroei op nul uitkomt. Zoals boven beschreven wordt dit veroorzaakt door de al maar voortdurende eurocrisis. De omzet in de B&U en GWW zal hierdoor dalen. De omzet in de installatiebranche zal in 2012 een fractionele stijging laten zien doordat in de B&U de onderhoudsproductie, waar zij voor een groot deel van afhankelijk is, iets toeneemt. De verwachtingen voor 2012 zijn gebaseerd op ons hoofdscenario waarin we uitgaan van een milde recessie in de tweede helft van De neerwaartse risico s zijn echter groot. Een eventuele crisis zal tot grote problemen leiden in de bouwsector, gezien deze nog niet heeft kunnen herstellen van de vorige crisis.

8 6 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Retail Beperkte groei detailhandelsomzet Met een omzetgroei van 0,6% en 0,7% in respectievelijk het eerste en het tweede kwartaal krabbelde de detailhandel langzaam verder uit het dal waarin het tijdens de crisis belandde. De groei werd gedreven door prijsstijging, het volume staat nog steeds onder druk. Hoewel de kwartaalcijfers nog positief zijn, liet de detailhandel vanaf mei tot juli een omzetdaling zien als gevolg van de lagere volumes. De omzetdaling liep op van 0,3% in mei naar 1,4% in juli, waarbij wel moet worden opgemerkt dat er in juli sprake was van een ongunstige samenstelling van koopdagen. In augustus was er sprake van een gunstige samenstelling van de koopdagen en groeide de omzet met 2,1%. Detaillisten hebben aan de ene kant te maken met verhoogde inkoopprijzen mede als gevolg van toegenomen grondstofprijzen. Aan de andere kant hebben detaillisten te maken met de consument die de hand nog op de knip houdt en sterk op de prijs let. Mede hierdoor zijn detaillisten huiverig om als eerste de hogere inkoopkosten door te berekenen aan de consumenten. Doordat veel detaillisten ervoor kiezen de stijgende kosten gedeeltelijk door te berekenen heeft de detailhandel te maken met een hogere margedruk. Consument verliest vertrouwen in economie Het consumentenvertrouwen schommelde vanaf maart 2011 rond de -10. Zowel in augustus als september daalde het vertrouwen met 9 punten. Een dergelijke verslechtering in twee maanden heeft zich niet eerder voorgedaan. Zorgen over de Amerikaanse begroting en de schuldenproblemen in de eurozone waren een oorzaak voor de daling in het consumentenvertrouwen. Ook onrust op de financiële markten leverde een bijdrage aan de daling. De vertrouwensindicator wordt opgebouwd uit het vertrouwen in het economische klimaat en de koopbereidheid van consumenten. De stemming over het economische klimaat in de afgelopen 12 maanden is verslechterd, maar consumenten zijn ook veel negatiever over de economie in de komende 12 maanden. Tevens is de koopbereidheid afgenomen, oordelen consumenten negatiever over hun eigen financiële situatie en vinden zij het de tijd minder gunstig voor het doen van grote aankopen. Magere jaren voor detailhandel Met het terugvallen van het consumentenvertrouwen zal de detailhandel te maken hebben met een lichte omzetdaling in de tweede helft van Veel consumenten zullen hun minder noodzakelijke aankopen uit- of afstellen en nog kritischer naar de prijs kijken. De non-food branche zal hier meer last van ondervinden dan de food branche, omdat aankopen in de nonfoodbranche doorgaans minder als noodzakelijk worden gezien. Mede als gevolg van de lastenverzwaring staat in 2012, net als in 2011, de koopkracht onder druk. Al met al zal de consumptie beperkt groeien met 0,4% in 2012, waardoor er weinig ruimte is voor groei in de detailhandel. Woongerelateerde branches zullen in 2012 blijven kampen met lagere omzetten vanwege de aanhoudende slechte omstandigheden op de woningmarkt.

9 7 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Autohandel Omzetontwikkeling per kwartaal (j-o-j) Dealerrendement Bron: Bovag Omzetontwikkeling 2011* en 2012* Autoretail Onderhoud & rep. AUTOHANDEL Auto-importeurs Nieuw verkopen * verwachting -15% -10% -5% 0% 5% 10% 15% 20%, ABN AMRO Sector & Commodity Research Omzetgroei tot einde 2011 in een lagere versnelling De omzetgroei in de autohandel, die vanaf het tweede kwartaal van 2010 inzette, heeft zich in het eerste halfjaar van 2011 sterk voortgezet. Jaar op jaar (j-o-j) was de groei ruim 11% in deze periode. De samenstelling van de groei is wel gewijzigd. In 2010 noteerde de handel in vrachtwagens en aanhangers nog diep rode cijfers. In 2011 zijn door een opleving in het wegvervoer de investeringen in materieel flink gestegen. De omzet in de handel van vrachtwagens en aanhangers is daardoor in de eerste helft van 2011 met meer dan 20% j-o-j gegroeid. Daar tegenover staat de onderhouds- en reparatiebranche die in het eerste halfjaar slechts een bescheiden groei van bijna 1% noteerde. Belangrijkste aanjager voor de omzet in de autohandel blijft het volume van de nieuwverkopen van personenwagens. De nieuwverkopen zijn in de eerste helft van 2011 met 22% gestegen. In de omzet van de autoretail heeft zich dit niet vertaald in een vergelijkbaar hogere omzet. Belangrijkste oorzaken daarvan zijn de explosieve groei van de verkoop van kleinere goedkopere milieuvriendelijke auto s en de lagere omzetten uit aftersales. Zorgelijke rendementsontwikkeling In het eerste halfjaar van 2011 bedroeg het gemiddelde dealerrendement 1,4%. Dit was in het eerste halfjaar van 2010 nog 1,8%. Een ongezonde situatie omdat dit gebeurt bij 22% hogere nieuwverkopen. Bij dealers ligt de nadruk in de bedrijfsvoering wel heel sterk op het halen van volumes. Uit de rendementsdata over 2010 blijkt dat het aandeel van de gestegen nieuwverkopen in het rendement betrekkelijk klein is. Het verbeterde resultaat werd vooral via aftersales, snoeien in de indirecte kosten en occasionverkopen gerealiseerd. De sterke focus op volume wordt mede ingegeven door de importeurs, die hoge verkoopdoelen stellen en met bonussen dealers stimuleren tot het afnemen van grote aantallen nog onverkochte auto s. Dit knaagt niet alleen aan de marges van nieuw verkochte auto s, maar heeft ook invloed op de inkoop en verkoop van occasions. Dalende omzetten in 2012 De nieuwverkopen van personenwagens zullen na een zeer sterk eerst halfjaar in de tweede helft van 2011 nog maar beperkt groeien. Ze zullen uitkomen in de buurt van nieuwverkopen. Voor 2012 verwacht ABN AMRO een terugval van de nieuwverkopen met circa 10%. Door de fiscale stimulering hebben veel particulieren in 2010 en 2011 aankopen naar voren gehaald. Verder heeft de zakelijke markt in 2011 een inhaalvraag gekend. In 2012 zal deze inhaalvraag uit de markt verdwijnen. Tenslotte zal de lichte krimp van de economie in de tweede helft van 2011 en de beperkte economische groei in 2012 invloed hebben op het consumentenvertrouwen en daarmee op de bestedingen. De invloed van de daling van de nieuwverkopen zal niet in alle branches gelijk zijn. De importeurs zullen het meest getroffen worden door dalende verkopen, omdat hun omzet nagenoeg geheel afhankelijk is van de nieuwverkopen. De onderhoud- en reparatiebranche kampt daarnaast met een structureel probleem van een krimpende markt waar sprake is van overcapaciteit.

10 8 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Horeca Goede start 2011 voor horeca De horeca laat al vier kwartalen een omzetgroei zien. Uit de cijfers van het tweede kwartaal blijkt dat het herstel zich versterkt heeft doorgezet, met een toename van de omzet van 6,6%. Hoewel de horeca hiermee nog niet terug is op het niveau van voor crisis, geeft de omzetstijging de horecaondernemers wel wat lucht na de forse omzetdalingen tijdens de crisis. Mede door het goede weer kon de horeca forse groeicijfers laten zien in de eerste helft van Ook een toename van het aantal buitenlandse toeristen zorgde voor een positieve impuls. Met name hotels profiteerden hiervan, omdat een groot deel van de hotelovernachtingen geboekt worden door gasten uit het buitenland. De toegenomen omzet in de horeca in de eerste helft van 2011 is voor meer dan de helft toe te schrijven aan een toename in volume. Fastservice heeft ten opzichte van de andere horeca branches nauwelijks te leiden gehad onder de economische crisis. Met vernieuwende concepten en een goede prijs-kwaliteit verhouding speelt de fastservice goed in op de wensen van de consument. In de eerste helft van 2011 laat de fastservice een indrukwekkende omzetgroei zien van 8,7%. De hoogste omzetgroei in de sector, gevolgd door de hotelbranche met 7,5%. Daling consumentenvertrouwen Het consumentenvertrouwen is een belangrijke indicator voor de horeca. Zo zijn consumenten meer bereid om buiten de deur te eten als ze een positief beeld hebben van de economie en hun eigen financiële situatie. Daalt het vertrouwen, dan verkiest de consument vaker een maaltijd thuis boven een maaltijd buiten de deur. Zowel in augustus als september daalde het consumentenvertrouwen met 9 punten. Een dergelijke verslechtering in twee maanden heeft zich niet eerder voorgedaan. Zorgen over de schuldenproblemen in de eurozone en de Amerikaanse begroting waren een oorzaak voor de daling in het consumentenvertrouwen. Ook onrust op de financiële markten leverde een bijdrage aan de daling. De stemming onder consumenten over het economische klimaat in de afgelopen 12 maanden is verslechterd, maar ook zijn ze veel negatiever over de economie in de komende 12 maanden. Omzet onder druk in tweede helft 2011 Met het terugvallen van het consumentenvertrouwen en de minder goede weersomstandigheden in de zomermaanden, zullen de bestedingen in de horeca onder druk komen te staan in de tweede helft van Consumenten zullen meer thuis gaan eten of gaan op zoek naar goedkopere alternatieven om buiten de deur te eten en te drinken. Met de komst van actiesites als Groupon zal er meer focus liggen op aanbiedingen en kortingsbonnen. Al met al zal de omzetgroei wel positief zijn over heel 2011 mede door de goede start van het jaar. In 2012 zullen consumenten nauwelijks meer gaan besteden, mede door de dalende koopkracht als gevolg van de lastenverzwaringen. Prijsstijgingen zullen in de horeca de belangrijkste bijdrage leveren aan de omzetstijgingen. Horecaondernemers moeten er voor waken dat ze zichzelf niet uit de markt prijzen, gezien het gevoerde prijsbeleid van de afgelopen jaren.

11 9 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Transport en Logistiek Omzetontwikkeling per kwartaal European Freight Forwarding Index Omzet van Transport en Logistiek gestegen De omzet van de sector Transport en Logistiek heeft zich de afgelopen kwartalen flink hersteld. Na vijf kwartalen van omzetdaling, boekt de sector nu al weer vijf kwartalen omzetgroei. In de eerste helft van 2011 is de omzet met circa 6% gegroeid. In deze periode noteerde de Rotterdamse haven een lichte groei en stegen de binnenlandse vervoersvolumes, waardoor de overcapaciteit verminderde en de tarieven enigszins stegen. Ook de gestegen dieselprijs zorgde voor een stijging van de tarieven. Doordat de omzetdaling een stuk sterker is geweest dan de groei van de afgelopen maanden, is het omzetniveau dat de sector kende voor de crisis nog niet gehaald. De sector heeft ongeveer de helft van het verlies goedgemaakt. Vertrouwen verladers Benelux gedaald De Europese verladers verwachten voor oktober een lichte daling van de volumes. Na de seizoensdip in juli en augustus en een opleving van de verwachtingen in september is de Freight Forwarding Index weer aan het afvlakken. Het gemiddelde vertrouwen vlakt af, maar er is een groot verschil tussen de verschillende regio s. Zo verwachten de verladers in de Benelux een daling van de volumes. Daar daalde de Freight Forwarding Index van 50 naar 19 punten vorige maand. Deze maand steeg de index weliswaar naar 39 punten, maar blijft daarmee nog relatief laag. In Duitsland zijn de verladers positief. Daar steeg de index van 50 naar 69 punten voor de komende periode. Bron: Danske Bank Omzetverwachtingen Transport en Logistiek (j.o.j) Bron: ABN AMRO Groei remt af in de tweede helft 2011 Voor de tweede helft van 2011 verwacht ABN AMRO een milde recessie voor Nederland en twee kwartalen van minimale groei in Duitsland. Verder zal de industriële productiegroei afzwakken en zal de bouwproductie dalen. Hierdoor zal de omzetgroei van de sector Transport en Logistiek in de tweede helft van 2011 stabiliseren, maar door de sterke groei in de eerste helft van 2011 nog uitkomen op 4% voor heel In 2012 komt, door de zwakke macro economische verwachtingen, de omzetgroei van de sector Transport en Logistiek lager uit. Voor de logistieke dienstverlening verwacht ABN AMRO nog de grootste groei. Deze branche is flexibel genoeg om zich op andere toegevoegde waarde activiteiten te richten bij een daling van de goederenstromen. Voor de binnenvaart en het wegtransport geldt dat niet alleen de teruggevallen volumes, maar ook de tarieven op de omzet zullen drukken. De omzet van de zeevaart heeft zich in 2011 nauwelijks hersteld en zal ook in 2012 niet veel hoger uitkomen. De macro economische verwachtingen zijn omgeven door een grote mate van onzekerheid. De risico s zijn neerwaarts gericht. De Transport en Logistiek sector is relatief conjunctuurgevoelig. Een eventuele zware recessie, zoals we die recent hebben meegemaakt, zal direct doorwerken in de omzetgroei van deze sector.

12 10 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Zakelijke dienstverlening Omzetontwikkeling per kwartaal (j-o-j) %-groei (zakelijke dienstverlening zoals hier weergegeven is exclusief reclame-, architecten-, ingenieurs- en reisbureaus en IT dienstverlening) Sentiment zakelijke dienstverlening index Eurozone PMI Services (index) PMI neutraal niveau Oordeel economisch klimaat dienstverleners (%; r.as) Verw achte ontw ikkeling omzet (%, r.as), Markit, ABN AMRO Sector & Commodity Research Omzetontwikkeling 2011 en 2012* (j-o-j) ZAKELIJKE DIENSTVERLENING 2011 beveiliging en opsporing schoonmaakbedrijven markt- en opinieonderzoek management adviesbureaus accountantskantoren rechtskundige diensten * verwachtingen uitzendbureaus 0% 2% 4% 6% 8% 10%, ABN AMRO Sector & Commodity Research % Omzetgroei is afgezwakt Het sentiment onder zakelijke dienstverleners in de eurozone is verslechterd. De terughoudendheid van zowel bedrijfsleven als van de overheid speelt de sector parten. Mede dankzij een relatief lagere omzetgroei in het eerste half jaar van 2011, bleef de omzetontwikkeling van de sector ver onder de omzetgroei die normaal wordt gerealiseerd in deze periode. Het beeld binnen de sector varieert echter sterk. Het zijn vooral de facilitaire dienstverleners (schoonmaak en beveiliging) die moeite hebben om de activiteiten op een acceptabel te houden. Het sentiment onder deze groep is ook voor de komende drie maanden slecht. Ondanks dat uitzendbureaus zich sterk hebben herstelt in het eerste half jaar van 2011, neemt het groeitempo ook hier scherp af. En uitgaande van een verdere verslechtering van het economisch perspectief in de tweede helft van 2011 en omzetgroeivertraging bij grote inhuurders van flexwerkers (zoals de industrie), zal ook de omzetgroei voor de uitzendbranche nog meer vertragen. Indicatoren dienstsector blijven ongunstig Uit de laatste Services PMI voor de eurozone is een scherpe terugval in activiteit te signaleren, mede vanwege een teruggang in nieuwe opdrachten en de toegenomen economische onzekerheid in de eurozone. Ook de diensten-sector in Nederland heeft te kampen met afnemende activiteit, en dit heeft zich ondermeer geuit in de relatief lage omzetgroei in zowel het eerste als het tweede kwartaal. Een groot deel van de zakelijke dienstverleners heeft nog positieve verwachtingen over omzet en economisch klimaat, waarbij vooral uitzendbureaus zeer positief gestemd zijn. Maar desondanks wijzen veel economische indicatoren op een verslechtering van de economische omstandigheden en daarmee zal het sentiment onder zakelijke dienstverleners ook verslechteren. De behoefte naar dienstverleners bij publieke instellingen is nog steeds zwak, wat vooral te wijten is aan de bezuinigingen vanuit de overheid. Verdere vertraging in omzetgroei In 2011 verwacht ABN AMRO in alle branches van de zakelijke dienstverlening nog omzetgroei, maar ten opzichte van voorgaande jaren is dit heel bescheiden. Ondanks dat uitzenden marktonderzoekbureaus het eerste half jaar in omzet positief hebben afgesloten, is dit relatief gezien nog niet de omzetgroei die we gewend zijn. Wel biedt dit voor beide branches nog een solide uitgangspunt om de rest van het jaar positief af te sluiten. ABN AMRO gaat ervan uit dat de bedrijvigheid in de tweede helft van 2011 ook nog op een relatief laag niveau zal uitkomen, wat te wijten valt aan de economische onzekerheid en de scherpe afkoeling van de economische activiteit in de tweede helft van het jaar. Hierdoor zal de omzetgroei voor de hele zakelijke dienstverlening in tempo scherp vertragen tot slechts 2,5% (j-o-j). Voor 2012 zal de economische uitgangssituatie niet veel verbeteren en verwacht ABN AMRO eveneens een bescheiden groei van de omzet. In 2012 zullen veel branches te maken krijgen met vraaguitval en druk op de tarieven door een toename van de concurrentie.

13 ABN AMRO Sectorupdate oktober 2011 Colofon De ABN AMRO Sectorupdate is een publicatie van ABN AMRO Sector & commodity research in samenwerking met ABN AMRO Sector Advisory. Voor inhoudelijke vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Sector Research. Economisch Bureau Sector Research Hoofd S & C Research Jacques van de Wal tel: jacques.van.de.wal@nl.abnamro.com Agrifood Thijs Pons tel: thijs.pons@nl.abnamro.com Industrie Eric Huliselan tel: eric.huliselan@nl.abnamro.com Energie Tim Boon von Ochssee tel: tim.ochssee@nl.abnamro.com Bouw Otto Schell tel: otto.schell@nl.abnamro.com Autoretail Theo de Kort tel: theo.de.kort@nl.abnamro.com Retail Sien Tennekes tel: sien.tennekes@nl.abnamro.com Horeca Sien Tennekes tel: sien.tennekes@nl.abnamro.com Transport & Logistiek Hans Arendshorst tel: hans.arendshorst@nl.abnamro.com Zakelijke dienstverlening Casper Burgering tel: casper.burgering@nl.abnamro.com Eindredactie Nadia Menkveld Theo de Kort Adresgegevens ABN AMRO Bank NV Economisch Bureau Sector & commodity research Gustav Mahlerlaan PP Amsterdam Postbus EA Amsterdam Telefoon: (EUR 0,10 per minuut) Website: sector.research@nl.abnamro.com Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Teksten zijn afgesloten op 13 oktober 2011 ABN AMRO, oktober 2011 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO.

Dienstensector houdt vertrouwen

Dienstensector houdt vertrouwen Stand van de Zakelijke Dienstverlening Dienstensector houdt vertrouwen Kasper Buiting Senior Sectoreconoom December 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Voorlopende economische indicatoren

Nadere informatie

Sectoren in stress. Impact dubbele dip op sectoren. 16 februari Economisch Bureau Sector & Commodity Research

Sectoren in stress. Impact dubbele dip op sectoren. 16 februari Economisch Bureau Sector & Commodity Research Sectoren in stress Impact dubbele dip op sectoren Economisch Bureau Sector & Commodity Research 16 februari 2012 Impact van recessie op sectoren geeft divers beeld Mate van impact sterk beïnvloed door

Nadere informatie

Zakelijke dienstverlening

Zakelijke dienstverlening Zakelijke dienstverlening Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses Juni 16 Economisch Bureau Nederland Kasper Buiting Senior sector econoom 3376 kasper.buiting@nl.abnamro.com Inhoud Onderwerp Pag Kernpunten

Nadere informatie

Sectorupdate. Export bloemen en planten. 25 juni 2012. Economisch Bureau, Sector & Commodity Research

Sectorupdate. Export bloemen en planten. 25 juni 2012. Economisch Bureau, Sector & Commodity Research Sectorupdate Export bloemen en planten Economisch Bureau, Sector & Commodity Research 25 juni 2012 Exportgroei ondanks crisis in de eurozone Rusland vierde exportbestemming door sterke toename van de export

Nadere informatie

transport en logistiek

transport en logistiek sectormonitor transport en logistiek oktober 2011 > ABN AMRO verwacht lagere omzetgroei Transport en Logistiek 1 Sector Monitor Transport & Logistiek Macro economisch beeld 2 Sector Transport en Logistiek

Nadere informatie

bouw sectormonitor november 2011

bouw sectormonitor november 2011 sectormonitor bouw november 211 > ABN AMRO verwacht na klein herstel in 211 een terugval in 212 > Daling verkoop nieuwbouwwoningen leidt tot krimp woningbouw > Ondernemers focussen in krimpende markt meer

Nadere informatie

retail sectormonitor januari 2012

retail sectormonitor januari 2012 sectormonitor retail januari 212 > Omzetdaling voor non-food branches in 212 > Omzetgroei van 1% in 212 verwacht voor supermarkten > Herstel foodspeciaalzaken nog niet in zicht 1 Retailmonitor Januari

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 Conjunctuurenquête Nederland Tweede kwartaal 11 Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 3-5-11 :36 Economisch herstel zet door Horeca en detailhandel haken aan Na een lichte afzwakking in het eerste kwartaal

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis zorgt voor een terugval van de economische bedrijvigheid in Nederland die sinds het begin van de jaren tachtig niet is voorgekomen.

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen 3e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis en de in het spoor daarvan vertragende wereldconjunctuur leiden ertoe dat de economische groei scherp terugvalt, tot ¼%

Nadere informatie

Vierde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland

Vierde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland Vierde kwartaal 2012 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Herstel in de industrie zet door. Samenvatting. Totale industrie. Omzet stijgt. Eerste kwartaal 2014

Herstel in de industrie zet door. Samenvatting. Totale industrie. Omzet stijgt. Eerste kwartaal 2014 Eerste kwartaal 214 Herstel in de industrie zet door Samenvatting Totale industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Branche Update: Wegvervoer

Branche Update: Wegvervoer Branche Update: Wegvervoer Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 26 286441 Financiële weerbaarheid wegvervoer onder druk Het goederenvervoer over de weg heeft het al een tijd

Nadere informatie

Tweede kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland

Tweede kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zeeland Tweede kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Nederlandse economie in zicht

Nederlandse economie in zicht Nederlandse economie in zicht Groei boven 2% Economisch Bureau Nederland 2 juni 2015 Groei versnelt tot meer dan 2% in 2015 en 2016 De Nederlandse economie heeft de laatste twee kwartalen een behoorlijke

Nadere informatie

retail sectormonitor september 2011

retail sectormonitor september 2011 sectormonitor retail september 211 > Weinig ruimte voor omzetgroei in detailhandel in 211 > Omzet supermarkten neemt toe door doorberekenen hogere inkoopkosten > Toenemende margedruk voor detailhandel

Nadere informatie

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013 Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt

Nadere informatie

Omzet industrie daalt

Omzet industrie daalt Tweede kwartaal 21 industrie daalt Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie Elektrotechnische

Nadere informatie

Derde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Gelderland

Derde kwartaal 2012. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Gelderland Derde kwartaal 212 Conjunctuurenquête Nederland Conjunctuurenquête Nederland I rapport derde kwartaal 212 Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen

Nadere informatie

Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Nederland totaal

Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Nederland totaal Derde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Vierde kwartaal 2015

Conjunctuurenquête Nederland. Vierde kwartaal 2015 Conjunctuurenquête Nederland Vierde kwartaal 15 Ondernemers positiever over werkgelegenheid 16 Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het vierde

Nadere informatie

sectormonitor transport en logistiek

sectormonitor transport en logistiek sectormonitor transport en logistiek januari 12 > Recessie laat transportsector niet ongemoeid in eerste helft 12 1 Sectormonitor Transport & Logistiek januari 12 Macro economisch beeld 2 Sector Transport

Nadere informatie

Minder sterke groei industrie in tweede kwartaal

Minder sterke groei industrie in tweede kwartaal Minder sterke groei industrie in tweede kwartaal Totale industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Productiegroei industrie afgenomen in derde kwartaal

Productiegroei industrie afgenomen in derde kwartaal Derde kwartaal 214 groei industrie afgenomen in derde kwartaal Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland

Conjunctuurenquête Nederland Nieuw: metingen op provinciaal niveau Conjunctuurenquête Nederland Rapport eerste kwartaal 212 Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 212 Inhoud rapportage COEN in het kort Economisch klimaat

Nadere informatie

Juni Economische Barometer Bollenstreek. Verwachting voor 2011 en 2012

Juni Economische Barometer Bollenstreek. Verwachting voor 2011 en 2012 Verwachting voor 2011 en 2012 Juni 2011 CONCLUSIES Geleidelijk herstel van Nederlandse economie in 2011 en 2012. Regionale groei van werkgelegenheid in zakelijke dienstverlening was in 2010 sterker dan

Nadere informatie

Omzet industrie daalt, productie vrijwel gelijk

Omzet industrie daalt, productie vrijwel gelijk Derde kwartaal 2 industrie daalt, productie vrijwel gelijk Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Branche Update: Container terminals

Branche Update: Container terminals Branche Update: Container terminals Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 206 286441 Concurrentiepositie haven van belang voor terminal Hoewel de overslag in de haven van Rotterdam

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 BIJLAGE II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit in 1 naar verwachting met 1¼%. Voor komend jaar wordt een groei van 1¾% voorzien. De toename van

Nadere informatie

Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar

Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Bouwproductie 15 procent lager in komende twee jaar Het CPB heeft haar vooruitzichten voor de Nederlandse economie sterk neerwaarts aangepast. Het bbp daalt volgens het CPB dit jaar met 3,5 procent en

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit naar verwachting met 1¾% in 1 en met 1½% in 11. De toename van het bbp komt bijna volledig voor

Nadere informatie

Atradius Landenrapport

Atradius Landenrapport Atradius Landenrapport Nederland November 214 Overzicht Algemene informatie Belangrijkste sectoren (213, % van bbp) Hoofdstad: Amsterdam Diensten: 72% Regeringsvorm: Constitutionele monarchie Industrie:

Nadere informatie

Transport & Logistiek

Transport & Logistiek Transport & Logistiek Sectormonitor december 21 Herstel transportsector versnelt in derde kwartaal 21 Tarieven verbeteren, maar zijn nog lang niet volledig hersteld Vooruitzichten 211 zijn gematigd positief

Nadere informatie

Regionaal-Economische Barometer

Regionaal-Economische Barometer Regionaal-Economische Barometer Verwachtingen voor Assen-Beilen in 2011 Januari 2011 CONCLUSIES Groeiverwachting Nederlandse economie in 2011 1½ procent Overheid en zorg goed voor 40 procent van de werkgelegenheid

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 1,4 procent in Beperkte opwaartse bijstelling economische groei 2004

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 1,4 procent in Beperkte opwaartse bijstelling economische groei 2004 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-037 31 maart 2005 9.30 uur Economie groeit 1,4 procent in 2004 De Nederlandse economie is in 2004 met 1,4 procent gegroeid. Dat is een licht herstel

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Najaar Marien Vrolijk

Monitor Bouwketen. Najaar Marien Vrolijk Monitor Bouwketen Najaar 2014 Marien Vrolijk 2 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 5 1 Bouwketen 6 1.1 Recente ontwikkelingen 6 1.2 Conjunctuur bouwketen 8 2 Architectenbureaus 10 3 Ingenieursbureaus

Nadere informatie

Kwartaalmonitor VHG 01

Kwartaalmonitor VHG 01 Kwartaalmonitor VHG 01 4 e kwartaal 2018 Aanvullend statistisch onderzoek voor VHG - Branchevereniging voor ondernemers in de groene sector VHG-leden boekten 7,8 procent meer omzet in het vierde kwartaal

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Onderdeel Economische groei Inflatie Producentenvertrouwen Consumptie Omzet detailhandel Consumentenvertrouwen Hypotheken Hypotheek- en kapitaalmarktrente

Nadere informatie

Bijna 30% van de starters stopt na het eerste jaar Met name cafetaria s en restaurants worden na één jaar weer opgeheven

Bijna 30% van de starters stopt na het eerste jaar Met name cafetaria s en restaurants worden na één jaar weer opgeheven Kwartaalbericht Starters ING Economisch Bureau Bijna 30% van de starters stopt na het eerste jaar Met name cafetaria s en restaurants worden na één jaar weer opgeheven In het eerste kwartaal 2014 waren

Nadere informatie

Saldo economisch klimaat. Q (verwacht) -39,8

Saldo economisch klimaat. Q (verwacht) -39,8 BEDRIJFSLEVEN TOTAAL 1. Bedrijfsleven eind 2008 in onzekerheid Het bedrijfsleven in het gebied van Kamer van Koophandel Den Haag heeft in het derde kwartaal van 2008 niet slecht gepresteerd, zeker niet

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal 2015. Bedrijfsleven onveranderd positief

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal 2015. Bedrijfsleven onveranderd positief Conjunctuurenquête Nederland Tweede kwartaal 215 Bedrijfsleven onveranderd positief Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het tweede kwartaal 215.

Nadere informatie

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27 Inhoud Ontwikkeling aantal orders 2 Verwachting aantal orders 3 Verwachting aantal exportorders 4 Verwachting inkopen bij leveranciers 5 Oordeel orderpositie 6 Oordeel orderpositie buitenland 7 Oordeel

Nadere informatie

ABN AMRO SectorScope

ABN AMRO SectorScope ABN AMRO SectorScope De positie van sectoren in hun cyclus Maart ABN AMRO ziet herstel Nederlandse bedrijfsleven doorzetten in Wel zetten hoge grondstofprijzen druk op herstel en marges Dat geldt met name

Nadere informatie

ABN AMRO SectorScope

ABN AMRO SectorScope ABN AMRO SectorScope De positie van sectoren in hun cyclus December 2010 ABN AMRO ziet in 2011 groeivertraging Nederlandse bedrijfsleven Afnemende exportgroei remt omzetontwikkeling industrie Detailhandel

Nadere informatie

Marktontwikkelingen varkenssector

Marktontwikkelingen varkenssector Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te

Nadere informatie

Productie licht gedaald in vierde kwartaal

Productie licht gedaald in vierde kwartaal Vierde kwartaal 14 Productie licht gedaald in vierde kwartaal Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Flevoland

Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Flevoland Derde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Industriële omzet stijgt opnieuw

Industriële omzet stijgt opnieuw Vierde kwartaal 217 Industriële omzet stijgt opnieuw Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, farmaceutische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Omzet industrie daalt door lagere prijzen

Omzet industrie daalt door lagere prijzen Eerste kwartaal 21 Omzet industrie daalt door lagere prijzen Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

COEN in het kort. Inhoud rapport. Toelichting. Nederland. Herstel komt in zicht. Conjunctuurenquête Nederland I rapport vierde kwartaal 2014

COEN in het kort. Inhoud rapport. Toelichting. Nederland. Herstel komt in zicht. Conjunctuurenquête Nederland I rapport vierde kwartaal 2014 Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête (COEN) ondervraagt elk kwartaal ondernemers over onderwerpen

Nadere informatie

Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009.

Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009. Persconferentie: De Nederlandse conjunctuur in 2008, d.d. 13 februari 2009. Sheet 1: Opening Het CBS publiceert vandaag het eerste cijfer van de economische groei over het vierde kwartaal en de voorlopige

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Voorjaar 2015. Marien Vrolijk

Monitor Bouwketen. Voorjaar 2015. Marien Vrolijk Monitor Bouwketen Voorjaar 2015 Marien Vrolijk 2 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 5 1 Bouwketen 6 1.1 Recente ontwikkelingen 6 1.2 Conjunctuur bouwketen 8 2 Architectenbureaus 10 3 Ingenieursbureaus

Nadere informatie

Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Utrecht

Derde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Utrecht Derde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland

Conjunctuurenquête Nederland Conjunctuurenquête Nederland Vierde kwartaal 14 Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het vierde kwartaal 14. De Conjunctuurenquête Nederland brengt

Nadere informatie

Vierde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zuid-Holland

Vierde kwartaal Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Zuid-Holland Vierde kwartaal 2012 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen 1e kwartaal 9 Overall conclusie In de tweede helft van 8 sloeg de kredietcrisis ook in Nederland over naar de rest van de economie. De vooruitzichten voor 9 en 1 zijn in

Nadere informatie

Visie op de Nederlandse economie in 2014

Visie op de Nederlandse economie in 2014 Visie op de Nederlandse economie in 2014 De economie lijkt in de tweede helft van 2013 de bodem te hebben bereikt. Het is sinds 2008 niet de eerste keer dat dit gebeurt. Na het aanvankelijke herstel gedurende

Nadere informatie

ABN AMRO SectorScope

ABN AMRO SectorScope ABN AMRO SectorScope De positie van sectoren in hun cyclus September 2010 ABN AMRO ziet in de bouw lichtpuntjes aan het begin van de waardeketen Omzet industrie bijna op het niveau van voor de crisis Herstel

Nadere informatie

ONDERNEMERSVERTROUWEN MINDER HOOG. Conjunctuurenquête Nederland Eerste kwartaal 2019

ONDERNEMERSVERTROUWEN MINDER HOOG. Conjunctuurenquête Nederland Eerste kwartaal 2019 ONDERNEMERSVERTROUWEN MINDER HOOG Conjunctuurenquête Nederland Eerste kwartaal 19 Voorwoord Dit rapport bevat de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het eerste kwartaal 19.

Nadere informatie

Minder faillissementen in 2016

Minder faillissementen in 2016 Vooruitzicht faillissementen Minder faillissementen in 2016 Faillissementen nog altijd boven pre-crisis niveau In 2016 voor derde jaar op rij minder faillissementen.maar nog altijd niet terug op pre-crisis

Nadere informatie

Mei Economische Barometer Weerterland en Cranendonck. Verwachting voor 2010 en 2011

Mei Economische Barometer Weerterland en Cranendonck. Verwachting voor 2010 en 2011 Verwachting voor 2010 en 2011 Mei 2010 CONCLUSIES Productiesectoren landbouw, industrie en bouw goed voor een derde van de werkgelegenheid in. Afname van de werkgelegenheid doet zich in 2010 vooral voor

Nadere informatie

Kwartaalrapportage Arbeidsmarkt Breda 2009

Kwartaalrapportage Arbeidsmarkt Breda 2009 Kwartaalrapportage Arbeidsmarkt Breda 2009 Economische krimp in 2009 Aantal vacatures sterk gedaald Werkloosheid in Breda stijgt me 14% Bredase bijstand daalt minimaal Bijstand onder jongeren sterk gestegen

Nadere informatie

Prognoses - Transport & Logistiek

Prognoses - Transport & Logistiek Prognoses - Transport & Logistiek Economisch Bureau Nederland Nadia Menkveld +31 20 62 86 441 12-2- 2016 Volumes Nederlandse transportsector stijgen In 2016 groeien de volumes bij de verschillende sectoren,

Nadere informatie

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Vervoer, opslag en communicatie Kwartaalcijfers Pagina 1 van 26

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Vervoer, opslag en communicatie Kwartaalcijfers Pagina 1 van 26 Inhoud Ontwikkeling productie 2 Verwachting productie 3 Oordeel productiecapaciteit 4 Ontwikkeling aantal orders 5 Verwachting aantal orders 6 Verwachting aantal exportorders 7 Oordeel orderpositie 8 Oordeel

Nadere informatie

M201012. Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2010 en 2011

M201012. Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2010 en 2011 M201012 Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2010 en 2011 drs. K.L. Bangma drs. D. Snel Zoetermeer, juli 2010 Economisch herstel MKB blijft achter bij grootbedrijf Ondanks het toegenomen optimisme

Nadere informatie

Groei dienstensector houdt aan

Groei dienstensector houdt aan Stand van de Zakelijke Dienstverlening Groei dienstensector houdt aan Kasper Buiting Senior Sectoreconoom Juli 218 Inhoudsopgave pagina 1 2 3 4 Macro-economie: Eurozone en NL Nederlandse economie blijft

Nadere informatie

61e Ondernemerspanel. MKB-Nederland TNS NIPO

61e Ondernemerspanel. MKB-Nederland TNS NIPO 61e Ondernemerspanel MKB-Nederland TNS NIPO 61e Ondernemerspanel MKB-Nederland TNS NIPO Samenvatting van de resultaten van het 61 e panelonderzoek onder ondernemers in het midden- en kleinbedrijf door

Nadere informatie

sectormonitor transport en logistiek

sectormonitor transport en logistiek sectormonitor transport en logistiek 1 Sectormonitor Transport November 212 ABN AMRO Economisch Bureau INHOUDSOPGAVE Macro economie 2 Transportsector 3 Binnenvaart 5 Wegvervoer 5 Logistieke diensten 6

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Licht herstel economie in derde kwartaal 2009

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Licht herstel economie in derde kwartaal 2009 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-071 13 november 2009 9.30 uur Licht herstel economie in derde kwartaal 2009 Kwartaal op kwartaal 0,4 procent groei economie Krimp 3,7 procent in vergelijking

Nadere informatie

Conjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland

Conjunctuur enquête. Technologische Industrie Nederland Conjunctuur enquête Technologische Industrie Nederland Gunstig beeld met internationale onzekerheden Het CBS kopt donderdag 16 februari dat het ondernemersvertrouwen in Nederland nog nooit op zo n hoog

Nadere informatie

Prijsafname zorgt opnieuw voor omzetdaling industrie

Prijsafname zorgt opnieuw voor omzetdaling industrie Eerste kwartaal 216 Prijsafname zorgt opnieuw voor omzetdaling industrie Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Daan Holtackers

Monitor Bouwketen. Daan Holtackers Monitor Bouwketen Daan Holtackers Rapport in opdracht van BNA, Bouwend Nederland, NLingenieurs en UNETO-VNI Juli 2014 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 3 1 Bouwkolom 5 1.1 Recente ontwikkelingen

Nadere informatie

Vierde kwartaal 2013. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Limburg

Vierde kwartaal 2013. Conjunctuurenquête Nederland. Provincie Limburg Vierde kwartaal 2013 Conjunctuurenquête Nederland Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête Nederland

Nadere informatie

VVMA Congres 18 mei 2010

VVMA Congres 18 mei 2010 VVMA Congres 18 mei 2010 Jan Klaver, VNO-NCW Verwachtingen over Nederlandse economie, 2010-2015 1 Lijn van mijn verhaal 1. Impact economische crisis op Nederlandse economie en bedrijfsleven 2. Het herstel

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland

Conjunctuurenquête Nederland Conjunctuurenquête Nederland Derde kwartaal 14 Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het derde kwartaal 14. De Conjunctuurenquête Nederland brengt

Nadere informatie

Conjunctuur - nulgroei in 2015

Conjunctuur - nulgroei in 2015 Conjunctuur - nulgroei in 2015 De cijfers die wijzen op een groei van meer dan 3 % in 2014 en een aantal vergunde woningen dat 10 % hoger ligt, geven de illusie van een stevig herstel voor de bouw. Maar

Nadere informatie

Bouwmaterialenvervoer

Bouwmaterialenvervoer 1 e kwartaal 2016 Zoetermeer, 31 mei 2016 INHOUDSOPGAVE Minder bedrijvigheid Groter overschot Lager omzetniveau Het gaat goed met de Nederlandse bouwsector. In het afgelopen eerste kwartaal werd een omzetgroei

Nadere informatie

Lagere afzetprijzen drukken nog steeds omzet

Lagere afzetprijzen drukken nog steeds omzet Tweede kwartaal 216 Lagere afzetprijzen drukken nog steeds omzet Industrie Voedings- en genotmiddelenindustrie Aardolie-, chemische, rubber- en kunststofproductenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

Autoretail. Groei in een lagere versnelling. sectorupdate. 2 september 2011. Economisch Bureau Sector & Commodity Research

Autoretail. Groei in een lagere versnelling. sectorupdate. 2 september 2011. Economisch Bureau Sector & Commodity Research Autoretail Groei in een lagere versnelling Economisch Bureau Sector & Commodity Research sectorupdate 2 september 2011 Focus op volume leidt dealers te veel af van noodzakelijke verbetering rendement Verkoopprognose

Nadere informatie

Verdere groei in het verschiet

Verdere groei in het verschiet Vooruitzicht Horeca Verdere groei in het verschiet De horeca kan in 2016 rekenen op verdere groei van de omzet... ondernemers zijn steeds positiever... en vooral in Amsterdam stijgen de hotelkamerprijzen

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Najaar 2015. Jerzy Straatmeijer

Monitor Bouwketen. Najaar 2015. Jerzy Straatmeijer Monitor Bouwketen Najaar 2015 Jerzy Straatmeijer 2 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 5 1 Bouwketen 7 1.1 Recente ontwikkelingen 7 1.2 Conjunctuur bouwketen 10 2 Architectenbureaus 12 3 Ingenieursbureaus

Nadere informatie

Visie op Architecten- en Ingenieursbureaus Update 2014

Visie op Architecten- en Ingenieursbureaus Update 2014 Visie op Architecten- en Ingenieursbureaus Update 2014 Daling bouwproductie raakt architecten harder dan ingenieurs, eerste herstel zichtbaar In 2013 krimpt omzet van architectenbureaus met 12,2% en van

Nadere informatie

Economie en MKB Ondernemen met tegenwind

Economie en MKB Ondernemen met tegenwind Economie en MKB Ondernemen met tegenwind Willem van der Velden Schiedam/Vlaardingen, 11 februari 2009 Agenda Kredietcrisis en recessie Scenario tot 2014 Actualiteit MKB Sectorramingen Tips voor succesvol

Nadere informatie

Voorjaarsprognose : naar een licht herstel

Voorjaarsprognose : naar een licht herstel EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Voorjaarsprognose 2012-13: naar een licht herstel Brussel, 11 mei 2012 Na de productiekrimp eind 2011 wordt de EU-economie nu geacht in een milde recessie te verkeren.

Nadere informatie

Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's

Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 5 november 2013 Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's In de afgelopen maanden zijn er een aantal bemoedigende signalen geweest

Nadere informatie

Winstgroei en buffers ondersteunen investerings herstel

Winstgroei en buffers ondersteunen investerings herstel Na de snelle daling van de bedrijfswinsten door de kredietcrisis, is er recentelijk weer sprake van winstherstel. De crisis heeft echter geen gat geslagen in de grote financiële buffers van bedrijven.

Nadere informatie

Conjunctuurtest voorjaar 2012

Conjunctuurtest voorjaar 2012 Conjunctuurtest voorjaar 0 Vereniging FME-CWM, Zoetermeer, februari 0 Kasper Buiting, beleidsadviseur Onderzoek en Economie www.fme.nl Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag zonder bronvermelding

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Derde kwartaal Vertrouwen bedrijfsleven neemt toe

Conjunctuurenquête Nederland. Derde kwartaal Vertrouwen bedrijfsleven neemt toe Conjunctuurenquête Nederland Derde kwartaal 215 Vertrouwen bedrijfsleven neemt toe Voorwoord Dit rapport geeft de belangrijkste uitkomsten van de Conjunctuurenquête Nederland van het derde kwartaal 215.

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 3,5 procent in Economische groei vierde kwartaal liefst 4,4 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 3,5 procent in Economische groei vierde kwartaal liefst 4,4 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-008 14 februari 2008 9.30 uur Economie groeit 3,5 procent in 2007 De Nederlandse economie is in 2007 met 3,5 procent gegroeid. Dit is de hoogste groei

Nadere informatie

Coen in het kort. Inhoud rapportage. Toelichting. Provincie Limburg. Negatief beeld bij alle indicatoren

Coen in het kort. Inhoud rapportage. Toelichting. Provincie Limburg. Negatief beeld bij alle indicatoren Conjunctuurenquête Nederland I rapport eerste kwartaal 212 Inhoud rapportage COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting Hoe staat het Nederlandse

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-010 13 februari 2007 9.30 uur Economie groeit 2,9 procent in 2006 De Nederlandse economie is in 2006 met 2,9 procent gegroeid. Dit is bijna twee keer

Nadere informatie

Monitor Bouwketen. Daan Holtackers

Monitor Bouwketen. Daan Holtackers Monitor Bouwketen Daan Holtackers Rapport in opdracht van BNA, Bouwend Nederland, NLingenieurs en UNETO-VNI December 2013 Inhoudsopgave Conclusies op hoofdlijnen 3 1 Bouwkolom 5 1.1 Recente ontwikkelingen

Nadere informatie

Datum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken

Datum : 3 juli 2003 Aan : De Minister van Economische Zaken CPB Notitie Datum : juli Aan : De Minister van Economische Zaken Economierapportage juli De Nederlandse economie blijft ondermaats presteren. Na de oorlog in Irak zijn de internationale spanningen afgenomen

Nadere informatie

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 3 e kwartaal Bron: Reuters

Van Lieshout & Partners Nieuwsbrief 3 e kwartaal Bron: Reuters In onze eerste nieuwsbrief nieuwe stijl willen wij terugblikken op het afgelopen kwartaal, lichten wij ons beleggingsbeleid nader toe en uiteraard geven wij onze visie op de financiële markten. Terugblik

Nadere informatie

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien PERSCONFERENTIE Technologische industrie blijft groeien Groei activiteit en werkgelegenheid versterkt nog in 2016......maar verslechterende wereldconjunctuur...en we mogen aandacht voor herstel concurrentievermogen

Nadere informatie

Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2012 en 2013

Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2012 en 2013 M201212 Algemeen beeld van het MKB in de marktsector in 2012 en 2013 Update september drs. K.L. Bangma drs. D. Snel Zoetermeer, september 2012 MKB krimpt in 2012 De afzet van het Nederlandse MKB daalt

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Technologische industrie. november 2016

Conjunctuurenquête Technologische industrie. november 2016 Conjunctuurenquête Technologische industrie november 2016 Voorzichtige groei in onzekere markt Het CBS kwam vorige week donderdag naar buiten met het bericht dat de positieve stemming onder ondernemers

Nadere informatie

Kwartaaloverzicht arbeidsmarkt 2005/2

Kwartaaloverzicht arbeidsmarkt 2005/2 Hans Langenberg In het tweede kwartaal van 2005 vond voor het eerst in twee jaar geen verdere daling plaats van het aantal banen. Ook is de werkloosheid gestabiliseerd. Wel was er een stagnatie in de toename

Nadere informatie