Praktijkgerichte Workshop Testcounseling infectieziekten

Transcriptie

1 Praktijkgerichte Workshop Testcounseling infectieziekten voor medewerkers van de verslavingszorg Draaiboek voor trainers/workshopleiders September 2014 Samengesteld door het Netwerk Infectieziekten & Harm Reduction Trimbos-instituut, Utrecht

2

3 Inhoudsopgave Achtergrond 3 Doel en voorbereiding 4 Inhoud Programma 6 1. Welkom 7 2. Theoretische opfrissing 8 3. Het counselingsgesprek Afronding en evaluatie 13 Na afloop 14 Bijlage 1. Vragenlijst: theoretische opfrissing 15 Bijlage 2. Oefencasussen 16 Bijlage 3. Dia s (PowerPointpresentatie) 20 Bijlage 4. Evaluatieformulier 25 1

4 2

5 Achtergrond Voor verpleegkundigen, artsen en andere hulpverleners, zoals SPV'ers, groepswerkers en ervaringsdeskundigen werkzaam in de sociale verslavingszorg, is het van belang om op een effectieve manier het testen op infectieziekten na risicogedrag van een cliënt te kunnen bespreken. Dat geldt zeker voor cliënten die risicogedrag vertonen of vertoond hebben. Daarbij hoort enerzijds kennis van infectieziekten (besmetting, preventie, etc.), de testmogelijkheden en de behandeling bij een positieve uitslag. Anderzijds hoort daar de praktische vaardigheid bij om cliënten te motiveren zich te laten testen bij onveilig drugsgebruik en/of onveilige seks, maar ook om een gedragsverandering teweeg te brengen zodat cliënten de risico s beperken. Veel professionals zijn reeds geschoold in motiverende gespreksvoering. Om deze technieken goed te behouden is het aan te raden om regelmatig theorie en vaardigheden door te nemen. In deze praktijkgerichte workshop zal het oefenen met motiverende gespreksvoering aan de orde komen, specifiek toegespitst op de situatie van counseling rondom het testen op infectieziekten. Deze Praktijkgerichte Workshop Testcounseling infectieziekten maakt onderdeel uit van een serie trainingsmodules, vrij en kosteloos beschikbaar via Klinische lessen: Opsporing en behandeling HCV COPD Voeding & Vitamines Duur: 60 minuten Gericht op kennisontwikkeling Praktijkgerichte workshops: Handelen bij een overdosis Uitvragen van risicogedrag Testcounseling infectieziekten Duur: 90 minuten Gericht op vaardigheidstraining De trainingsmodules zijn zo opgesteld dat ze, met de nodige voorbereiding, door medewerkers in de verslavingszorg zelf uitgevoerd kunnen worden. De modules kunnen los van elkaar, maar ook in een serie, gegeven worden. Door de korte duur kan gemakkelijk aangesloten worden bij bestaande contactmomenten en overlegstructuren, zoals teamvergaderingen, intercollegiale toetsing, intervisies en interne studiedagen. Op die manier kan met minimale inspanning geïnvesteerd worden in de deskundigheidsbevordering van medewerkers. De GGZ Ecademy heeft verschillende geaccrediteerde e-learning modules voor medewerkers in de verslavingszorg (als onderdeel van de GGZ) beschikbaar: Infectieziekten in de GGZ Somatiek Somatiek en Verslaving De e-learning Infectieziekten in de GGZ is mede door het Netwerk I&HR ontwikkeld en kan dienen als vervanging van het dagdeel over infectieziekten in de Basiscursus Verslavingszorg. Meer informatie op 3

6 Doel en voorbereiding Doel van de workshop Na afloop van de workshop: Zijn de deelnemers zich bewust van het nut van testcounseling om cliënten te motiveren tot testen, behandeling en het beperken van risicogedrag. Weten deelnemers welke gespreksvaardigheden van belang zijn bij testcounseling. Hebben de deelnemers geoefend met delen van het counselinggesprek. Doelgroep Deze praktijkgerichte workshop is bedoeld voor verpleegkundigen, artsen en andere hulpverleners werkzaam in de (sociale) verslavingszorg, zoals SPV'ers, groepswerkers en ervaringsdeskundigen. Zij hebben eerder een basistraining Motiverende gespreksvoering gevolgd. Kennis over infectieziekten is niet noodzakelijk voor het volgen van deze workshop, maar is uiteraard wel nodig indien testcounseling in de praktijk wordt toegepast. Idealiter bestaat de groep uit 4 (minimum) t/m 12 (maximum) deelnemers. Profiel trainer / workshopleider De workshop kan uitgevoerd worden door een medewerker met kennis van en ervaring met motiverende gesprekvoering, infectieziekten/infectieziektepreventie en testcounseling. De trainer creëert een veilige omgeving door een open houding aan te nemen ten aanzien van risicovol gedrag van cliënten (niet veroordelend). De trainer nodigt deelnemers uit om hun mening te delen en met elkaar in gesprek te gaan door scherpe stellingen te poneren en hen door te laten denken. De trainer past de werkvorm aan als de situatie daar om vraagt. Bijvoorbeeld: - Geen stellingen maar morele dilemma's gebruiken, - Gebruik van een (fout) voorbeeld als rollenspel met feedback van de cursisten. Voorbereiding Handreikingen voor een goede voorbereiding: Breng jezelf op de hoogte van de afspraken die gelden in je organisatie omtrent het signaleren, testen en behandelen van infectieziekten bij cliënten. En van welke contactmomenten zich binnen jouw organisatie lenen voor het voeren van testcounselingsgesprekken. Zorg dat je inhoudelijk goed voorbereid bent. Stuur tijdig een uitnodiging rond. Zorg dat je ruim op tijd aanwezig bent om de presentatie klaar te zetten en te checken of alles aanwezig is en functioneert (doen de stiften het goed etc.). 4

7 Benodigde materialen Een ruimte die groot genoeg is om met subgroepen te werken (of meerdere ruimten) Laptop, beamer Twee keer bijlage 1 en bijlage 2 voor elke deelnemer Evaluatieformulieren (bijlage 4) Tips voor tijdens de praktijkgerichte workshop Neem je tijd om de deelnemers te verwelkomen. Zorg dat je introductie duidelijk is, de eerste minuten zijn erg belangrijk om gerichte aandacht van de deelnemers te krijgen. Richt je tot de hele groep. Geef alleen relevante informatie. Wijd niet te veel uit. Zorg dat je aan het eind voldoende tijd over houdt voor een laatste vragenrondje. Sluit af met een korte samenvatting van de belangrijkste punten en met informatie over waar mensen terecht kunnen als ze later nog vragen hebben. De dia s van de PowerPointpresentatie zijn te vinden in bijlage 3. 5

8 Inhoud Programma 1. Welkom 10 min 2. Theoretische opfrissing 30 min 3. Het counselingsgesprek 40 min 4. Afronding en evaluatie 10 min Totale tijdsduur 90 min 6

9 1. Welkom 10 min (00.00 tot 00.10) [slide 1] Heet alle deelnemers welkom en stel jezelf voor. Geef aan wat jouw relatie is met testcounseling en deel eventueel een (recente) ervaring of casus met testcounseling. Huishoudelijke mededelingen De workshop duurt ongeveer 1,5 uur (geen pauze) Vraag iedereen de telefoon uit of op stil te zetten (indien nodig) [slide 2] Geef een korte omschrijving van het programma en wat de aanleiding/relevantie is voor de deelnemers. Vraag vervolgens aan de deelnemers om zich voor te stellen en daarbij aan te geven wat hun bemoeienis is met het counselen van cliënten en actief testen op infectieziekten. Verwachtingen Voordat je ingaat op de inhoud van de praktijkgerichte workshop, vraag de deelnemers naar hun verwachtingen. Welke handvatten hopen zij te krijgen in deze workshop? Schrijf in steekwoorden mee op een flip-over of whiteboard. Probeer de workshop waar mogelijk op de verwachtingen te laten aansluiten. Bij vragen of verwachtingen waarvan je direct weet dat die niet behandeld gaan worden, geef dat meteen aan. Het is aan te raden daarbij tips te geven hoe de deelnemer wel antwoord op deze vraag kan krijgen (of vraag de deelnemer aan het eind van de workshop bij je langs te lopen om samen te bekijken hoe het antwoord op de vraag gevonden kan worden). Aan het eind van de praktijkgerichte workshop kom je terug op de verwachtingen die zijn genoemd, om te kijken of ze voldoende aan bod zijn gekomen. 7

10 2. Theoretische opfrissing 30 min (00.10 tot 00.40) [slide 3] Testcounseling betekent het begeleiden van cliënten rondom het testen op (infectie)ziekten. In de verslavingszorg kan het een uitdaging zijn om cliënten te motiveren om zich te laten testen. Testcounseling is enerzijds het toepassen van motiverende gespreksvoering en anderzijds behelst het ook de praktische begeleiding rondom het testen. Er kan onderscheid gemaakt worden in pre-testcounseling en post-testcounseling. Pretestcounseling behandelt onderwerpen die van belang zijn vóór de test: het risicogedrag nu of in het verleden, infectieziektepreventie, informatie over de test, vertrouwelijkheidsinformatie en uitleg over wat de testresultaten kunnen inhouden. Post-testcounseling behandelt onderwerpen die van belang zijn nadat de test heeft plaatsgevonden: duidelijke uitleg over de testresultaten, over behandelmogelijkheden bij een positieve uitslag en infectieziektepreventie. Bij een post-testcounseling kan het gaan om een goed- of slechtnieuwsgesprek. Bij beide gesprekken speelt het gebruik van motiverende gespreksvoering een rol. Aangezien de deelnemers in het verleden getraind zijn in motiverende gespreksvoering wordt er eerst een oefening ingezet om de bestaande kennis te activeren. [slide 4] We beginnen met een brainstorm in twee groepen over de motivatie van een gebruiker om zich wel of niet te laten testen en over welke gespreksvaardigheden belangrijk zijn voor een goed testcounselingsgesprek. Formeer twee groepen. Geef elke groep bijlage 1. Vraag de deelnemers 5 minuten met elkaar van gedachten te wisselen in de groep en een aantal antwoorden op te schrijven (het is niet noodzakelijk dat ze zich aan het aantal bullets houden). Vertel de deelnemers dat beide vragen ingevuld dienen te worden, zodat er straks op elkaar gereageerd kan worden Handreiking voor de workshopleider Het idee is dat deelnemers zich enerzijds verplaatsen in een cliënt en anderzijds dat ze nadenken over gespreksvaardigheden. Deze komen straks namelijk aan bod. Hieronder is het kader uit bijlage 1 ingevuld met een aantal mogelijke antwoorden. 8

11 Vraag 1. Waarom laten gebruikers zich niet of juist wel testen? Niet: Zie er het nut niet van in Heb er nooit over nagedacht Ik loop geen risico Ik vertrouw op mijzelf Ik ga niet met iedereen naar bed Ik wil er niets mee te maken hebben Ik weet niets van testen Ik wil geen test Omdat ze al eerder (elders) getest zijn Omdat ze al eerder succesvol behandeld zijn Wel: Ik wil weten waar ik aan toe ben Omdat het aangeboden wordt Omdat ik een oproep heb gekregen Omdat het moet Heb er geen moeite mee Omdat het gratis is Vraag 2. Wat zijn belangrijke gespreksvaardigheden bij testcounseling? (non verbaal, motiverende gesprekstechnieken) Non verbaal - Toon van de stem - Lichaamshouding - Oogcontact - Gezichtsuitdrukking - Stiltes werken stimulerend - Basistechnieken - Open vragen stellen - Reflecteren - Bevestigen - Samenvatten - Papegaaien - Concretiseren - Complexe technieken - Positief her-etiketteren (negatieve gevoelens, gedachten of gedrag van cliënt geef je in een positieve context terug ) - Provoceren / advocaat van de duivel - Columbo-effect (voordoen alsof je iets niet weet om het gewenste resultaat te bereiken) - 9

12 Vraag de twee groepen vervolgens om hun antwoorden op 1 van de 2 vragen met de groep te delen. Groep 1: Waarom zou een gebruiker zich wel of niet laten testen? (vraag 1) Groep 2: Wat zijn belangrijkste gespreksvaardigheden bij testcounseling? (vraag 2) Na het antwoord van elke groep krijgt de andere groep gelegenheid om aan te vullen of feedback te geven. Handreiking voor de workshopleider Aangezien iedereen beide vragen beantwoord heeft, kunnen de deelnemers zowel hun eigen vraag beantwoorden, als reageren op de antwoorden van de andere groep. Het idee is dat er op die manier zoveel mogelijk antwoorden op de twee vragen langs komen. De antwoorden die in het kader hierboven gegeven zijn kunnen, waar nodig, aan het gesprek/de discussie toegevoegd worden. 10

13 3. Het counselingsgesprek 40 min (00.40 tot 01.20) [slide 5] In dit onderdeel gaan we oefenen met het voeren van counselingsgesprekken. We weten wat belangrijke gespreksvaardigheden bij testcounseling zijn en wat de redenen zijn dat cliënten zich wel of juist niet laten testen op infectieziekten. Met jullie bestaande kennis over motiverende gespreksvoering en kennis van infectieziektepreventie is het mogelijk om pretestcounselingsgesprekken en post-testcounselingsgesprekken te voeren. Voordat we dat gaan doen, gaan we eerst plenair een aantal vragen beantwoorden die essentieel zijn voor het voeren van counselingsgesprekken. Vragen 1. Hoe zou jij een pre-testcounselingsgesprek starten? 2. Hoe zou jij een post-testcounselingsgesprek starten (bij zowel positieve als negatieve uitslag)? 3. Wat is een goede manier om een pre-testcounselingsgesprek af te sluiten? 4. Wat is een goede manier om een post-testcounselingsgesprek af te sluiten (bij zowel positieve als negatieve uitslag)? 5. Wat vertel je een cliënt over de vertrouwelijkheid van informatie? Stel bovenstaande vragen één voor één en laat (een) deelnemer(s) de vraag plenair beantwoorden. Houd het eventuele gesprek/de eventuele discussie hierover kort. Het beantwoorden van de vraag geldt als inspiratie of reminder. [slide 6] Plenaire oefengesprekken In dit laatste onderdeel gaan de deelnemers plenair oefengesprekken voeren. Omdat testcounseling bestaat uit zowel een pre-testcounselingsgesprek als een posttestcounselingsgesprek, worden er twee verschillende gesprekken geoefend. De deelnemers gaan dit als volgt doen: Twee mensen worden aangewezen het eerste pre-testcounselingsgesprek te voeren. Zij kunnen hiervoor gebruikmaken van de vier casussen in bijlage 2. Wanneer het pretestcounselingsgesprek gevoerd is, nemen twee andere deelnemers het gesprek over en voeren het post-testcounselingsgesprek. Het post-testcounselingsgesprek gaat door op dezelfde casus als bij het pre-testcounselingsgesprek. Maken de deelnemers geen gebruik van de casussen, dan is het de taak van de twee andere deelnemers om vanuit de informatie die in het pre-testcounselingsgesprek gegeven wordt, een posttestcounselingsgesprek te voeren. Deel bijlage 2 uit nadat je uitleg hebt gegeven over deze oefening en geef deelnemers de tijd om de casussen te lezen. 11

14 Na afloop van zowel het pre- als post-testcounselingsgesprek wordt er geëvalueerd hoe de gesprekken zijn gelopen. Handreiking voor de workshopleider Er is ongeveer 30 minuten voor de oefengesprekken, waardoor alle deelnemers in ieder geval één rol kunnen vervullen. Afhankelijk van het aantal deelnemers is het mogelijk dat zij zowel 1 keer cliënt spelen en 1 keer zorgverlener, of meerdere keren dezelfde rol spelen. [slide 7] Afronding rollenspel Sluit dit onderdeel af met de volgende vraag: Wat ga je vanaf morgen anders doen? Laat iedere deelnemer deze vraag plenair beantwoorden en voor zichzelf opschrijven. Spoor deelnemers aan om hun voornemen zo SMART mogelijk op te schrijven. 12

15 4. Afronding en evaluatie 10 min (01.20 tot 01.30) [slide 8] Vragen en opmerkingen We naderen het einde van de workshop. Kom terug op de verwachtingen/vragen die aan het begin van de bijeenkomst opgeschreven zijn en evalueer of alle punten voldoende aan bod zijn gekomen. Wanneer dat niet het geval is, bespreek met de deelnemers van wie de verwachting niet is vervuld hoe zij aan de nodige informatie kunnen komen of hoe zij hun eigen vaardigheden verder kunnen oefenen/ontwikkelen (bekijk ook welke rol jij daar als trainer in kunt vervullen). Geef deelnemers voldoende ruimte om vragen te stellen voordat je afrondt. Neem alle vragen serieus. Geef niet direct antwoord, maar probeer eerst deelnemers te stimuleren om elkaars vragen te beantwoorden. Weet niemand het antwoord, dan kun je altijd nog zelf het antwoord geven. Zijn er vragen die je zelf niet kunt beantwoorden: bied aan om later op de vraag terug te komen (bv. per ) of geef aan waar deelnemers het antwoord op de vraag kunnen vinden. Is de tijd om en zijn er nog vragen: laat de mogelijkheid open dat deelnemers je na afloop van de workshop (evt. per ) kunnen benaderen of geef aan waar deelnemers antwoorden op overige vragen kunnen vinden. [slide 9] Afsluiting Bedank alle deelnemers voor de aandacht en de deelname. Sluit af met de volgende take-home messages: Motivatie is te beïnvloeden Zowel pre- als post-testcounseling zijn belangrijk Je verplaatsen/inleven in de motieven van de cliënt is essentieel Gebruik motiverende gespreksvoering Vraag de deelnemers het evaluatieformulier in te vullen. 13

16 Na afloop Begin pas met opruimen als iedereen weg is, zodat deelnemers je gemakkelijk kunnen benaderen met vragen of opmerkingen. Zorg dat je de ruimte netjes achterlaat. Verzamel de evaluaties en zorg dat deze bij de juiste persoon terecht komen. Stuur kopieën van de evaluaties naar Anouk de Gee, Netwerk I&HR Trimbos-instituut Antwoordnummer AS Utrecht Indien nodig: bespreek dingen die niet goed zijn gegaan in de organisatie van de workshop met degenen die daar een verantwoordelijkheid in hebben (opleidingsfunctionaris, teamleider, manager, etc.). Ook wanneer het allemaal goed verlopen is, is het aan te bevelen om een positieve terugkoppeling hierover te sturen. Indien aanpassingen aan het draaiboek nodig zijn, neem dan contact op met de coördinatoren van het Netwerk Infectieziekten & Harm Reduction: Anouk de Gee, of Agnes van der Poel, 14

17 Bijlage 1. Vragenlijst: theoretische opfrissing Vraag 1. Waarom laten gebruikers zich niet of juist wel testen? Niet: Wel: Vraag 2. Wat zijn belangrijke gespreksvaardigheden bij testcounseling? (non verbaal, motiverende gesprekstechnieken) 15

18 Bijlage 2. Oefencasussen Alle casussen hebben een counselingsgesprek vóór (pre) en na de test (post). In casus 1 en 2 is de uitslag van de test positief. De cliënten in deze casussen krijgen uitleg over de vervolgstappen (behandeling, etc.) De cliënten in cases 3 en 4 krijgen een negatieve testuitslag te horen. Zij krijgen uitleg over veilig gebruik en veilige seks (preventie). Casus 1: Willemijn (44) Pre-testcounselingsgesprek Willemijn is voor de jaarlijkse somatische screening in gesprek met de verslavingszorgverpleegkundige. Hierin wordt haar gedrag t.a.v. seks en drugs besproken: vrijt ze onveilig? Heeft ze wel eens gespoten? Deelt ze spuitmaterialen met andere gebruikers? Uit het pre-testcounselingsgesprek blijkt de kans klein dat ze een infectieziekte heeft opgelopen, maar voor de volledigheid wil de verpleegkundige dat er wel getest wordt. Willemijn snapt het nut daar niet helemaal van in, denkt dat ze geen risico heeft gelopen aangezien ze heeft nooit gespoten, maar besluit uiteindelijk akkoord te gaan met de tests. De verpleegkundige legt uit waarop getest wordt, wat de uitslagen kunnen inhouden en wat een eventueel vervolgtraject bij een positieve uitslag is. Post-testcounselingsgesprek Willemijn krijgt te horen dat de test uitwijst dat ze hepatitis C heeft. Ze schrikt er enorm van, want ze had het eigenlijk niet verwacht. De afgelopen jaren heeft ze er helemaal niks van gemerkt, nooit ernstig ziek of ergens pijn. Hoe kan dat nou, dat ze het nu wel heeft? Klopt die test wel? Ze kan het maar niet geloven. Ze wil veel over hepatitis C weten en is benieuwd naar de behandeling. 16

19 Casus 2: Joris (43) Pre-testcounselingsgesprek In het verleden heeft Joris misschien een enkele keer een spuit van een ander gebruikt. Maar dat was dan zeker van een bekende waarvan hij zeker wist dat die geen hiv had. Het delen van andere materialen kwam vaker voor. Soms zat hij met anderen om een tafel en werd bijvoorbeeld de lepel gedeeld. Ook doet hij aan veilige seks, zegt hij. Hij ziet geen aanleiding om zich te laten testen. Je voelt toch of je wat hebt, zegt hij. Met zijn gezondheid gaat het volgens hem goed. Omdat hij zelf geen aanleiding ziet zal Joris er alles aan doen zich niet te laten testen: zonde van de tijd en de uitslag is toch negatief. Hij zal daarom gemotiveerd moeten raken om zich te laten testen. Post-testcounselingsgesprek Alhoewel Joris er zeker van was dat andere gebruikers, van wie hij wat deelde, geen hiv hebben, is hij zelf wel geïnfecteerd met hiv. Een zeer grote schok voor hem, want hij zag het niet aankomen en omdat het niet te genezen is, is Joris enorm emotioneel. De verpleegkundige probeert toch te achterhalen hoe hij hiv heeft opgelopen: hoe zeker is hij van z n zaak dat andere gebruikers geen hiv hadden? Hij zegt dat hij enkel is afgegaan op wat zij hem hebben verteld over hun status. Hij baalt en wil weten hoe nu verder: hoe vertelt hij zijn vriendin dit nieuws? Gaat hij dood aan hiv? Wat is de prognose? Hij wil antwoorden van de verpleegkundige. Het is zijn/haar taak hem antwoorden te geven en ook rustig te krijgen. Samen nemen ze de aankomende stappen door. 17

20 Casus 3: Alice (36) Pre-testcounselingsgesprek Alice heeft al jaren een vaste relatie met haar vriend Pieter. Ze weet alleen niet of hij zich ooit heeft laten testen. Omdat ze lichamelijk jaren niks gemerkt heeft denkt ze dat ze geen ziekte heeft opgelopen. Waar ze zich vooral zorgen om maakt is dat ze de afgelopen jaren nogal wat risico s heeft genomen met het gebruiken van spuitmaterialen van anderen. Ze gebruikt meestal thuis en als er dan wat mensen zijn, verliest ze het overzicht. Als ze dan eenmaal bezig zijn, maakt het ook al snel niks meer uit. Even een lepel van tafel pakken, sterets erover en dan zal het wel goed zijn. Achteraf dacht ze er dan aan en dan begon ze zich toch zorgen te maken. Zeker omdat ze af en toe andere gebruikers met hiv spreekt op de methadonpost. Van haar vriend heeft ze niks, dat weet ze bijna zeker. Terwijl ze zelf doorheeft dat ze risico heeft gelopen kijkt ze heel erg op de tests. Het liefst doet ze het niet omdat ze de uitslag niet wil weten. Maar als ze het wel heeft wil ze dat eigenlijk wel weten om haar vriend niet te besmetten. De verpleegkundige meldt dat het van belang is dat ze zich laat testen op hepatitis B, hepatitis C en hiv, omdat ze risico heeft gelopen. Zowel door haar vaste vriend, maar ook door het delen van materialen. De verpleegkundige vertelt de testprocedure en wat de uitslag kan betekenen. Alice is benieuwd welke infectieziekten te genezen zijn en welke niet. Uiteindelijk gaat ze akkoord om zich te laten testen. Post-testcounselingsgesprek Het is een hele opluchting voor Alice dat de testuitslag negatief is. Ze zag enorm op tegen de test en al helemaal tegen de uitslag. Nu is Alice dus extra blij dat ze niks heeft. Nu de uitslagen negatief zijn vertelt de verpleegkundige over veilig gebruik en hoe je onveilige seks met je vaste partner kunt hebben zonder je zorgen te maken over infectieziekten (namelijk eerst testen voordat je met elkaar naar bed gaat let wel op incubatietijd van bijv. hiv). Voor nu zijn de uitslagen negatief en heeft ze dus zeker wat te vieren. En dat komt mooi uit, want vanavond komen er wat mensen langs... 18

21 Casus 4: Patrick (46) Pre-testcounselingsgesprek Patrick komt uit Schotland. Hij shotte daar al en ging daar mee door toen hij 18 jaar geleden in Nederland kwam wonen. Sinds 5 jaar shot hij niet meer. Hij gebruikt al lange tijd dezelfde dosis methadon en drinkt veel alcohol. Het houdt hem bezig om te stoppen met drinken. Laatst heeft hij 11 dagen niet gedronken met hulp van de verslavingszorg. Daarna is hij teruggevallen, omdat hij zich enorm beroerd voelde vanwege een longontsteking. Patrick woont samen met zijn vriendin die momenteel de hepatitis C-behandeling volgt. Ze heeft co-infectie met hiv. Ze hebben wel eens onveilige seks gehad. Shotten ging ook niet altijd veilig dus de kans dat hij hepatitis C of hiv onder de leden heeft is zeker aanwezig. Hij wil zich niet laten testen. Hij is vooral bang dat hij ineens verplicht moet stoppen met drinken als blijkt dat hij hepatitis C heeft. Post-counselingsgesprek Ondanks het onveilige gedrag heeft Patrick geen infectieziekte opgelopen. Nu dit blijkt maakt hij zich nauwelijks zorgen om risicogedrag, want dan zou ik in het verleden al een ziekte hebben opgelopen. De verpleegkundige benadrukt met klem dat hij en zijn vriendin afspraken moeten maken over veilige seks aangezien zijn vriendin hepatitis C en hiv heeft, maar moet erg zijn/haar best doen omdat Patrick zich er weinig van aantrekt. Behalve deze adviezen wordt hem geadviseerd het stoppen met drinken door te zetten. 19

22 Bijlage 3. Dia s (PowerPointpresentatie) Dia 1 Dia 2 20

23 Dia 3 Dia 4 21

24 Dia 5 Dia 6 22

25 Dia 7 Dia 8 23

26 Dia 9 24

27 Bijlage 4. Evaluatieformulier Praktijkgerichte workshop: Testcounseling infectieziekten Hoe waardeert u (0=slecht 10=uitstekend): De relevantie van dit onderwerp voor uw dagelijkse praktijk? a) De opdracht om de theorie weer op te frissen? (vragen in twee groepen) 2. b) De vragen die gesteld zijn ter voorbereiding op een counselingsgesprek? c) De plenaire oefengesprekken? 3. De didactische vaardigheden van de trainer? 4. De deskundigheid van de trainer? 5. De workshop als geheel? 6. Wat vindt u waardevol aan deze workshop? 7. Wat heeft u gemist in deze workshop? 8. Opmerkingen en tips voor verbetering: Naam: Functie: 25