Maatschap Oogheelkunde. Staaroperatie in het Behandelcentrum O.K.

Transcriptie

1 Maatschap Oogheelkunde Staaroperatie in het Behandelcentrum O.K.

2 Inhoudsopgave pagina Inleiding 3 Algemeen 3 Voor de operatie 5 Voorbereiding thuis 6 De dag van de operatie 6 De operatie 7 Na de operatie 10 Druppelinstructie 12 Leefregels voor thuis 13 Belangrijke informatie 13 Risico s/complicaties 14 Wat te doen bij ziekte of verhindering 15 2

3 Inleiding De oogarts heeft bij u staar (cataract) geconstateerd. In deze folder geven wij u informatie over staar en de behandeling hiervan. Het is mogelijk dat in individuele gevallen de gang van zaken iets afwijkt van wat hier is beschreven. Algemeen Wat is staar? In het oog, vlak achter de pupil, zit een heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Hierdoor worden de lichtstralen in hun beloop gestoord waardoor een onscherp beeld op het netvlies ontstaat. Daardoor lijken de dingen die we zien waziger of grauwer van kleur. Dit troebel worden van de ooglens wordt staar of cataract genoemd. Heldere ooglens (boven) en troebele ooglens (onder) Er bestaan verschillende vormen van staar jeugdstaar; staar die ontstaat door ziekte of door beschadiging van het oog bij een ongeval; ouderdomsstaar. Dit is de meest voorkomende vorm van staar. Ouderdomsstaar is een normaal verouderingsproces, net als het krijgen van rimpels of grijs haar. Iedereen 3

4 die ouder wordt, krijgt hiermee te maken maar niet iedereen heeft er echt last van. Klachten als gevolg van staar Veel voorkomende klachten als gevolg van staar zijn: minder zien, waziger beeld, kleurverandering, dubbelbeeld of schaduwbeeld met één oog, last van verblinding/schitteringen, wisselende of steeds veranderende brilsterkte en slechter zien in het donker. Doorgaans neemt de staar in de loop van de tijd toe en sterkere brillenglazen kunnen het zicht op den duur niet meer verbeteren. Links: normaal Rechts: staar Behandeling van staar Staar zal uit zich zelf nooit minder worden. Het gezichtsvermogen gaat meestal langzaam maar zeker achteruit. Er bestaan geen medicijnen tegen staar en opereren is dan ook de enige manier om echt iets aan de staar te doen. Een staaroperatie kan het gezichtsvermogen meestal behoorlijk verbeteren. Ook op zeer hoge leeftijd is de operatie nog goed te ondergaan. Deze operaties worden regelmatig uitgevoerd; de staartoperatie is misschien wel de meest uitgevoerde operatie ter wereld. Bij een staaroperatie haalt de oogarts de troebele lens uit het oog en vervangt deze door een kunstlens. De oogarts opereert altijd maar één oog per keer. 4

5 De kunstlens Bij een staaroperatie wordt uw eigen ooglens vervangen door een kunstlens. In overleg met de oogarts bepaalt u op welke brilsterkte u na de operatie wilt uitkomen. Indien uw oog hiervoor geschikt is, bestaat de mogelijkheid om in aanmerking te komen voor een speciale lens om ook de cilinder of leessterkte te corrigeren. Voor deze speciale lens is bijbetaling noodzakelijk. Uw oogarts kan u hierover informeren. De keuze van de goede lens is geen exacte wetenschap, zelfs al wordt er gebruik gemaakt van gespecialiseerde apparatuur en computers. Het resultaat van de operatie kan ondanks zorgvuldige metingen vooraf, anders uitvallen dan bij het voorafgaande onderzoek werd verwacht. Voor de operatie Op de polikliniek oogheelkunde wordt een lensmeting (biometrie) gedaan. Dit is nodig om de sterkte van de kunstlens te bepalen. Daarna gaat u naar de afdeling opnameplanning (route 15) waar met u de staaroperatie wordt ingepland. Voordat u wordt geopereerd, is over het algemeen een voorbereidend onderzoek bij de anesthesist of anesthesieassistent wenselijk. Het is belangrijk dat u een actuele lijst van de medicijnen die u gebruikt, opvraagt bij de huisarts of apotheek, en dat u deze meeneemt. Samen met u wordt gekeken met welke medicijnen u voor de operatie moet stoppen, bijvoorbeeld bloedverdunnende medicijnen. Wanneer de operatie onder druppelverdoving of subtenon verdoving plaatsvindt, hoeft u niet te stoppen met uw medicijnen/bloedverdunners. Dit heeft de oogarts met u besproken. Van uw oogarts krijgt u een recept mee voor oogdruppels. Ruim voor uw opname haalt u deze druppels bij de apotheek. 5

6 Informatie voor contactlensdragers Indien u contactlenzen draagt, is het voor een optimale meting nodig dat u de contactlenzen van beide ogen voorafgaand aan de lensmeting langere periode niet draagt. Voor zachte contactlenzen is dit minimaal 2 weken, voor harde zuurstofdoorlatende contactlenzen is dit 4 weken. Na de oogmeting kunt u de lenzen weer dragen. 2 dagen voor de operatie mag u de contactlens niet meer in het te opereren oog dragen De verdoving De operatie vindt meestal plaats onder plaatselijke verdoving. In een enkel geval is algehele verdoving (narcose) nodig. Voor een staaroperatie onder plaatselijke verdoving moet u in ieder geval in staat zijn een half uur stil te liggen. Er bestaan verschillende vormen van plaatselijke verdoving. De oogarts beslist samen met u welke manier van verdoving voor u geschikt is. Voorbereiding thuis Twee dagen voor de operatie begint u met het druppelen van het te opereren oog. Dit staat aangegeven op het recept dat is meegegeven en op het druppelschema dat u in deze folder vindt. Op de dag van de operatie neemt u deze flesjes druppels mee naar het ziekenhuis. De oogdruppels die u normaal gesproken gebruikt, dient u naast de druppels voor de operatie te blijven gebruiken, tenzij de oogarts heeft aangegeven dat u hiermee (tijdelijk) moet stoppen. De dag van de operatie Indien u onder plaatselijke verdoving wordt geopereerd, kunt u op de dag van de operatie gewoon eten en uw medicijnen innemen zoals u gewend bent. Voor de operatie mag u geen warme maaltijd en alcohol nuttigen. Wij adviseren u sieraden, geld en andere kostbare bezittingen thuis te laten. 6

7 Ook moet u voorafgaand aan de operatie uw eventuele gehoorapparaat aan de kant van het te opereren oog uitdoen. Neem uw gehoorapparaat wel mee naar het ziekenhuis. Zorg ervoor dat rondom het te opereren oog geen make-up aanwezig is. Het is noodzakelijk dat u zich door een familielid of een vriend(in) laat vergezellen. De totale wachttijd is ongeveer twee uur. Houdt u er rekening mee dat u na de operatie niet zelf naar huis kan en mag rijden. Het behandelcentrum operatiekamer De staaroperatie wordt uitgevoerd in het behandelcentrum O.K. Volgt u hiervoor de borden behandelcentrum O.K. route 37. De verpleegkundige haalt u op en brengt u naar de voorbereidingsruimte. De voorbereidingsruimte en stoel. De operatie De staaroperatie vindt plaats onder plaatselijke verdoving, door middel van druppels of een prik. 7

8 Tijdens de operatie moet u in staat zijn om minstens een half uur stil en plat te liggen onder steriele doeken. Soms vindt de operatie plaats onder algehele narcose. In verband met het meten van de bloeddruk en uw hartslag, adviseren wij u gemakkelijke kleding te dragen. Draagt u liever geen coltrui, stropdas, korset of strakke mouwen. U krijgt een aantal stickers op uw borst en een bloeddrukband om uw arm. De verpleegkundige dient verschillende oogdruppels toe, met tussenpozen van 10 minuten. De verpleegkundige brengt een infuusnaald in, in uw hand of arm. 8

9 Als de operatie plaatsvindt met een verdovingsprik, desinfecteert de anesthesioloog de huid rondom uw oog. De anesthesioloog geeft een verdovingsinjectie onder uw oog. U krijgt na de verdovingsprik tien minuten een drukverband op uw oog. De anesthesie-assistent brengt u naar de operatiekamer. In de operatiekamer wordt uw stoel in horizontale positie gezet. Tijdens de operatie bent u wakker. Het oog dat geopereerd wordt, is tijdens de operatie steriel afgedekt en wordt opengehouden met een spreidertje. Uw andere oog is afgedekt, dus u ziet niets van de operatie. De oogarts verwijdert de troebele lens en vervangt deze door een kunstlens. Tot slot krijgt u een verband en een kapje voor het geopereerde oog. 9

10 Na de operatie wordt u weer naar de voorbereidingsruimte gebracht De verpleegkundige geeft u informatie over de nazorg thuis. Na de operatie kunt u onder begeleiding naar huis. Na de operatie De ochtend na de operatie haalt u het verband van het geopereerde oog. De pleisters en het verband kunt u weggooien. De plastic oogdop dient u schoon te maken en te bewaren. Deze oogdop draagt u de eerste week na de operatie als u gaat slapen ter voorkoming dat u in uw oog wrijft of dat u met uw oog in het kussen drukt. Indien u onrustig slaapt, kunt u de dop langer dragen. Het is heel normaal dat u in het begin een beetje wazig ziet. Na het verwijderen van het verband kunt u het oog schoonmaken met een schoon washandje of wattenschijfje met kraanwater. Als het verband er af is, druppelt u het oog volgens de voorschriften van de oogarts (zie het druppelschema). Controleafspraak De dag na de operatie wordt u in de loop van de dag opgebeld door de assistente van de oogarts. Zij neemt een aantal vragen met u door om te horen hoe het gaat. In enkele gevallen zal de assistente vragen of u naar het ziekenhuis kunt komen om het geopereerde oog te laten beoordelen. 10

11 Indien u glaucoom of één goed ziend oog heeft, verwacht de oogarts u de dag na de operatie in het ziekenhuis, zodat zij het geopereerde oog kan controleren. Wanneer u ook aan het andere oog geopereerd zult worden, ziet uw oogarts u enkele dagen voordat deze operatie plaatsvindt op de polikliniek. Wanneer u aan één oog geopereerd wordt, komt u 4 tot 5 weken na de operatie voor controle bij de optometrist en de oogarts. Druppelen Gedurende 4 weken druppelt u het geopereerde oog met 2 soorten druppels. De volgorde waarin u de beide druppels gebruikt maakt niet uit. De eerste twee weken druppelt u 3 x per dag. In de derde week druppelt u 2 x per dag en in de vierde week druppelt u 1 x per dag met beide druppels. In deze folder vindt u hiervoor het druppelschema. Daarnaast gebruikt u de oogdruppels die u normaal gesproken eventueel gebruikt, tenzij de oogarts heeft aangegeven dat u (tijdelijk) moet stoppen. Pijn na de operatie Wanneer u last heeft van hoofdpijn kunt u paracetamol innemen. Indien u in de eerste week aanhoudende hevige pijnklachten of volledig verlies van uw gezichtsvermogen heeft, neemt u contact op met de polikliniek oogheelkunde (tijdens kantooruren) , of met de receptie van het ziekenhuis (buiten kantooruren)

12 Druppelinstructie 1. Was altijd uw handen voordat u druppelt of uw oog aanraakt. 2. Maak tot 2 weken na de operatie de ooglidranden schoon met behulp van een wattenschijfje of watten. Maak deze eerst nat onder stromend leidingwater. 3. Voor het onderste en bovenste ooglid aparte wattenschijfjes gebruiken. Eerst het onderste ooglid schoonmaken en daarna het bovenste ooglid. Altijd van oorzijde naar neuszijde vegen om te voorkomen dat vuil in het oog gewreven wordt. Let op dat u het oog zelf niet aanraakt. 4. Hoe te druppelen: trek het onderste ooglid iets naar beneden, druppel in het gootje van het oog, zoveel mogelijk aan de oorzijde. Tussen 2 druppels 2 minuten wachten zodat de druppels goed kunnen inwerken. Let u vooral op dat de afstand tussen het oog en het flesje niet te groot of te klein is. Vermijd contact tussen het oog en het flesje. 12

13 Tips Kijk tijdens het druppelen omhoog. Druppels koel bewaren maar niet in de koelkast. Na openen van de flesjes zijn de druppels 1 maand houdbaar. Leefregels voor thuis Het geopereerde oog is de eerste week na de operatie kwetsbaar. Het is belangrijk om s nachts de oogdop te dragen ter bescherming van het oog. Wrijf niet in het oog Normaal huishoudelijk werk of kantoorwerk is toegestaan. Het is toegestaan te wandelen, televisie te kijken, te fietsen en te lezen. Handelingen waardoor druk op het oog kan ontstaan zoals bukken, tillen en niezen is toegestaan, echter niet in extreme mate. U kunt uw haren wassen onder voorwaarde dat u het geopereerde oog sluit. Let u op dat u bij het afdrogen niet in het geopereerde oog wrijft of er op drukt. Alle sporten kunnen na drie weken weer beoefend worden echter de eerste vier weken na de operatie wordt u afgeraden te zwemmen. Wees voorzichtig met sprongen contactsporten. De medicijnen die u voor de operatie tijdelijk niet mocht gebruiken kunt u direct na de operatie weer innemen. Indien u Fenprocoumon/Acenocoumarol gebruikt kunt u na de operatie weer starten volgens de lijst van de trombosedienst. Een week na de operatie kunt u weer een vliegreis maken. Houdt u wel rekening met de controle-afspraken. Gebruik geen make-up gedurende de eerste twee weken na de staaroperatie. Belangrijke informatie Het geopereerde oog kan nog enkele weken overmatig tranen en het andere oog traant mogelijk mee. 13

14 U kunt het gevoel hebben alsof er iets in het geopereerde oog zit, als het ware het gevoel dat er een zandkorrel in het oog zit. Dit is normaal omdat er een klein wondje onder het bovenooglid is gemaakt. Een verbetering van het gezichtsvermogen treedt soms niet direct op. De genezing kan soms enkele weken duren, en het is mogelijk dat een bril moet worden aangemeten om scherp te zien. Neem contact op met de polikliniek oogheelkunde bij: een pijnlijk geopereerd oog; aanhoudende hevige pijn en/of verlies van uw gezichtsvermogen; twijfel in een bepaalde situatie (anders dan hier boven vermeld). Risico s/complicaties In het algemeen is het risico op een complicatie zeer klein bij een staaroperatie. Een bloeding of infectie kunnen het zicht blijvend verminderen. De kans hierop is erg klein, minder dan 1 geval per 1000 operaties. Als u na een staaroperatie merkt dat het zicht duidelijk minder wordt en het oog roder en pijnlijker, moet u direct contact opnemen met uw oogarts of diens (dienstdoende) waarnemer. Bij ongeveer 1-2 per 100 operaties loopt de operatie technisch moeizamer dan verwacht. In een aantal gevallen merkt u daar als patiënt niets van en herstelt het oog net zo voorspoedig als anders. In een aantal gevallen zal het herstel meer tijd vergen, maar kan het uiteindelijke gezichtsvermogen nog heel behoorlijk zijn. In een enkel geval lukt het niet om alle lensresten te verwijderen of om het kunstlensje direct te plaatsen tijdens de operatie. Heel af en toe moet er dan een tweede operatie aan het al geopereerde oog volgen. 14

15 Er kunnen na een staaroperatie tijdelijk nog andere problemen ontstaan, die meestal goed reageren op oogdruppels en/of tabletten: Verhoogde oogdruk (dit kan soms pijn veroorzaken). Het ontstaan van zwelling in de gele vlek (macula) van het netvlies (waardoor de gezichtsscherpte soms kan verminderen). Zwelling van het hoornvlies; dit kan soms direct na een operatie aanwezig zijn. Dit veroorzaakt dan vaak wazig zicht, maar verbetert meestal spoedig tijdens het druppelen na de operatie, tenzij er sprake is van een bestaande hoornvliesaandoening. Na een staaroperatie, is er een klein risico op het ontstaan van een netvliesloslating. Verschijnselen van een netvliesloslating kunnen zijn: het optreden van lichtflitsen (alsof een fotocamera flitst); het plotseling gaan zien van beweeglijke vlekjes; toenemende uitval van het gezichtsveld. Bij deze verschijnselen moet u contact opnemen met uw oogarts of diens (dienstdoende) waarnemer. Lang niet altijd zal er bij deze symptomen overigens ook echt een netvliesloslating zijn, maar dit moet wel worden uitgesloten door de oogarts. Nastaar Na een staaroperatie kan er een nieuwe troebeling ontstaan. Het lijkt dan alsof de staar terugkomt. Dit wordt nastaar genoemd en het ontstaat meestal pas maanden tot jaren na de staaroperatie. Nastaar is met behulp van een laser te behandelen. Hierbij wordt er een opening in de nastaar gemaakt. Deze behandeling is pijnloos. Wat te doen bij ziekte of verhindering Kunt u door ziekte of om andere reden de gemaakte afspraak niet nakomen, neem dan zo snel mogelijk contact op met de polikliniek oogheelkunde. 15

16 Neem uiterlijk 24 uur van te voren contact op. Belt u later af, dan zijn wij genoodzaakt de tijd die voor u gereserveerd is in rekening te brengen. U ontvangt hiervoor een nota van het ziekenhuis. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Oogheelkunde. Polikliniek Oogheelkunde (maandag vrijdag tussen 8.30 en uur) Telefoonnummer: Diaconessenhuis Leiden Receptie (buiten kantooruren) Telefoonnummer: /702977/DIA981 16