Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 1 van 8

Transcriptie

1 Openbaar advies B en W afdeling openbare orde en wijkbeheer M -OOHLUID eerste stad aan de waterweg registratienummer opsteller advies telefoonnummer paraaf afdelingshoofd advies afdelingshoofd medeparaaf afdeling podefeuillehouder diredielid ' 'na van Klink 10, j' / % / 1,.è. preekstuk u paraafstuk ' j l de er J.A. Karssen te en t ë? s's (.4..) I,y,. 1 5 SEF zggg postcode alle postcodes Ondelwerp: Advies B en W 1700 lnvoering Bestuurlijke Strafbeschikking Maassluis, 1 september 2009 Programma op hoofdzaken n.v-t. Inhoud van dit advies Lokaal veiligheidsbeleid Om de gemeentelijke rol in het lokale veiligheidsbeleid te versterken, hebben diverse kabinetten de afgelopen jaren wetsvoorstellen ingediend. Dit mede op verzoek van veel gemeenten die al jaren roepen om betere instrumenten tegen het aanpakken van met name kleine ergernissen, zoals parkeerovedredingen, wildplassen, aanlijnplicht honden en opœimplicht hondenpoep, afval op straat gooien, vervuiling van de weg etc.. Dit heeft ertoe geleid dat twee nieuwe instrumenten zijn ontwikkeld: de bestuurlijke strafbeschikking en de bestuurlijke boete. Gemeenten kunnen een keuze maken tussen beide instrumenten, er kan ook gekozen worden (nog) geen keuze te maken. Een korte geschiedenis van de regelgeving In de afgelopen twintig jaar is er op meerdere terreinen sprake van een verschuiving van alleen strafrechtelijke naar ook bestuursrechtelijke handhaving. Onderdeel van deze verschuiving is onder andere de invoering van bestuurlijke boetes. Deze boetes houden verband met de grotere aandacht voor handhaving en de constatering dat op sommige beleidsterreinen sprake is van een handhavingstekod'. Het kabinet zag vooral een rol weggelegd voor bestuurlijke boetes 'aan de randen van de harde kern van het strafrecht'. De grote gemeenten pleiten sinds eind jaren 90 voor een bestuurlijke boete voor gemeenten. In 2003 verwoordt de VNG deze wens voor de invoering van de bestuurlijke boete als volgt: ''Gemeenten willen voodvarend op kunnen treden in het publieke domein en hierbij niet worden tegengehouden door beperkingen in regelgeving en bevoegdheden. Wanneer ze de beschikking krijgen over de mogelijkheid tot een bestuurlijke boete, kunnen gemeenten verder invulling geven aan hun veran oordelijkheid om te zorgen voor een zo groot mogelijke veiligheid en Ieefbaarheid in de wijken''. In het Iicht van de regierol van de gemeente bij het Iokale veiligheidsbeleid werd de mogelijkheid een boete op te Ieggen gemist. De Wet bestuurlijke boete overlast in het publieke domein is op 14 januari 2009 in werking getreden. De Wet bestuurlijke boete overlast in openbare ruimte biedt gemeenten de mogelijkheid om een bestuurlijke boete op te Ieggen voor ovedredingen van een aantal Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 1 van 8

2 voorschrioen bepaald in de APV. Het tweede wetsvoorstel bestuurlijke boete betreft het fout parkeren en andere Iichte verkeersovedredingen. Op 18 december 2007 is door de Eerste Kamer het wetsvoorstél voor de overlast wel maar dat voor het fout parkeren niet aangeno en. In dezelfde tijd dat werd gesproken over de bestuurlijke boetewetsvoorstellen, werd in de Tweede Kamer gesproken over het wetsvoorstel OM-afdoening. In juli 2006 is deze wet door de Eerste Kamer aangenomen. De implementatie van deze wet zorgt er voor dat het openbaar ministerie zelf tot straf kan beschikken door middel van strafbeschikkingen (adikel 257a Sv). De OM-afdoening is een buitengerechtelijke afdoening van strafbare feiten door het OM. Doel van de OM-afdoening is om minder zaken voor de rechter te brengen en daarmee te komen tot meer e iciency in de strafrechtketen. In de wet OM-afdoening is bepaald dat ook buitengewoon opsporingsambtenaren (adikel 257b Sv) en bestuursorganen (adikel 257ba Sv) de bevoegdheid kunnen krijgen om strafbeschikkingen uit te vaardigen. Deze drie vormen van de OM-afdoening worden veelal respectievelijk de OM strafbeschikking, de politiestrafbeschikking en de bestuurlijke straèeschikking genoemd. Een belangrijk gevolg van de Wet OM-afdoening is dat op termijn praktisch al de huidige transacties van openbaar ministerie en (buitengewoon) opsporingsambtenaren vervangen zullen worden door strafbeschikkingen. Wijzigingen in de instrumenten De wet sluit uit dat gemeenten beide instrumenten tegelijkedijd inzetten. Aanvankelijk was de bestuurlijke boete voor gemeenten een aantrekkelijk instrument om te kunnen optreden tegen kleine ergernissen en foutief parkeren en stilstaan. Met name vanwege de gemeentelijke beleidsvrijheid en de opbrengsten voor foutief parkeren en stilstaan. Door het wegvallen van de opbrengsten van foutief parkeren is de bestuurlijke boete minder aantrekkelijk geworden. Om dit verlies te compenseren en toch een aantrekkelijk boeteinstrument te krijgen, hebben de G4-gemeenten en de VNG met het ministerie van Justitie onderhandeld om de bestuurlijke strafbeschikking te verbeteren. Dit heeft erin geresulteerd dat: 1) het OM elke bestuurlijke strafbeschikking, mits van voldoende juridische kwaliteit, in behandeling neemt en geen beleidssepots toepast (daarmee heeft de gemeente met de bestuurlijke strafbeschikking evenveel beleidsvrijheid als met de bestuurlijke boetel; 2) de gemeenten een aantrekkelijke vergoeding krijgen voor het opleggen van bestuurlijke strafbeschikkingen', Pv-ver oedin Parkeren Overlast Tot 1/7/8 9,00 euro 7,50 euro 1/7/ /12/2008 7,50 euro 15,00 euro Vanaf 1/1/ ,00 40,00 euro euro 3) de feiten waarvoor een bestuurlijke strafbeschikking mogelijk is, kunnen worden uitgebreid. Hierdoor kunnen ook zwaardere APV- ovedredingen in de toekomst door gemeenten worden aangepakt. Bij de bestuurlijke boete zit deze rek er niet in. Het feitenbereik overlast en de verruimde vergoedingsregeling voor overlast (en fout parkeren) is vanaf 1 januari 2009 van toepassing voor alle gemeenten met boa's. Vanaf 1 januari 2009 kunnen de G4-gemeenten ook starten met het werken onder regiem van de OM-beleidsregels en het geautomatiseerd aanleveren van strafbeschikkingen overlast bij het CJIB. Voor de andere gemeenten kan Iaatst genoemde vanaf 1 januari Opgemerkt dient te worden dat beide instrumenten niet kostendekkend zullen zijn. Status Quo Een gemeente h6eft geen keuze te maken. Gemeenten zijn niet verplicht om een van beide instrumenten te kiezen. De huidige situatie zal echter toch wijzigingen kennen. De al eerder genoemde Wet OM-afdoening betreft namelijk een omzetting van de transactiebevoegdheid Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 2 van 8

3 Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 3 van 8

4 Bestuurlijke boete De bestuurlijke boete biedt gemeenten de mogelijkheid om zelfstandig op te treden tegen kleine ergernissen in deeè-.-.l l'lt ruimte.qplgeï emeentemag de boeteopbrengsten houden, maar moet zelf zorgen voor de inning en (dwanglinvordering van de boetes, de afhandeling van bezwaarschri en en de vedegenwoordiging bij (hogerlberoepszaken. Reikwijdte De bestuurlijke boete kleine ergernissen kan voor dezelfde feiten worden opgelegd als de bestuurlijke strafbeschikking. De bestuurlijke boete kan worden opgelegd bij overlastgevende feiten in de openbare ruimte, zoals wildplassen, het Iaten Iiggen van hondenpoep en het aanbrengen van graffiti. De bestuurlijke boete gaat gelden voor de hele APV minus een beperkt aantal Apv-ovedredingen die bij algemene maatregel van bestuur, de zogenaamde negatieve Iijst, zijn uitgezonderd. Uitgezonderd zijn zwaardere, gevaacettende gedragingen en ovedredingen die onderdeel uitmaken van de ordehandhavingsbevoegdheden van de politie (samenscholingen, ongeregeldheden, betogingen en demonstraties). Hetzelfde geldt voor gedragingen die dicht tegen het strafrecht aanliggen, zoals handel in drugs, heling en het meevoeren van inbrekerswerktuigen of steekwapens. Rechtsgang Tegen de opgelegde bestuurlijke boete kan de betrokkene bezwaar maken bij het college of de burgemeester. Het indienen van een bezwaarschriq heeft schorsende werking. Vervolgens kan beroep worden ingesteld bii de rechtbank. Het beroep wordt behandeld en beslist door de kantonrechter, waarbij wordi aangesloten bij de rechtsgang die wordt gebruikt onder de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wet Mulder). Hoger beroep is mogelijk bij het Gerechtshof in Leeuwarden. Gemeenteraad Om van de bestuurlijke boete gebruik te kunnen maken nodig. is een aanpassing van de APV Rol politie Kiest de raad voor bestuurlijke afdoening middels wijziging van de APV, dan worden de boetes opgelegd door gemeentelijke boa's. De politie krijgt niet de bevoegdheid om bestuurlijke boetes op te Ieggen, maar blijû wel vanuit haar algemene opsporingsbevoegdheid wettelijk bevoegd om strafrechtelijk op te treden tegen kleine ergernissen. Kiest de raad niet voor invoering van de bestuurlijke boete, dan blijft de reguliere strafrechtelijke afdoening met de daarbij behorende handhaving door de politie en boa's gelden. Er veranded dan in beginsel niets ten opzichte van de huidige situatie. Voor- en nadelen van de bestuurlijke boete Voordelen zijn: niet meer afhankelijk van OM; bestuur is beter uitgerust dan OM om Iokaal prioriteiten te bepalen; - invloed op de mate waarin en de manier waarop er binnen de gemeente wordt gehandhaafd. Nadelen zijn: - bezwaar en beroep mogelijk - Iange besluitvorming, kosten in tijd en geld; - meer bestuurlijke capaciteit nodig: o.m. incasso en registratie van opgelegde boeten; - gevaar voor ongerechtvaardigde ongelijkheid bij boetebevoegdheden voor decentrale O rg a n e 13 ; - verkeerde handhavingdoel wordt nagestreefd (bestra ing in plaats van herstell; - oneigenlijk doel wordt nagestreefd (geldve ewing). In de Bijlage zijn de organisatorische- en financiële gevolgen van zowel de Bestuurlijke Boete als de Bestuurlijke Strafbeschikking schematisch weergegeven. 4 Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 4 van 8

5 Ove-eging Gemeenten hebben de vrijheid te kiezen voor (gleen van beide instrumenten. In de politieregio Rotterdam-Rijnmond heeft de gemeente Rotterdam met ingang van 1 januari 2009 gekozen voor invoering van de bestuurlijke strafbeschikking. Als de keuze op de bestuurlijke boete valt dan ontstaan twee juridisch en organisatorisch Ios van elkaar staande handhavingsystemen. Het zal afstemming vergen met politie en OM om deze uiteenlopende systemen gecombineerd in te zetten. Maar ook als door een gemeente gekozen wordt om geen keuze te maken of gekozen wordt voor invoering van de bestuurlijke straèeschikking blijft samenwerking tussen gemeenten, politie en OM om efïectief te kunnen optreden en doorpakken op kleine ergernissen onontbeerlijk. In het Bestuurlijk Justitieel Overleg is dit onderwerp aan de orde geweest. De burgemeesters van de gemeenten Maassluis, Schiedam en Vlaardingen hebben de voorkeur uitgesproken voor de Bestuurlijke Strafbeschikking. Gebleken is dat slechts een zeer gering aantal gemeenten in Nederland kiezen voor de Bestuurlijke Boete; ruim 98% van de Nederlandse gemeenten kiezen de invoering van de Bestuurlijke Strafbeschikking vanwege het kostenaspect en de praktische haalbaarheid ervan. Op 4 juni jl. heeft de Minister van Justitie een brief gestuurd aan alle burgemeesters over de implementatie van de Bestuurlijke Strafbeschikking. Om de implementatie beheersbaar te houden, heeft de minister besloten dat de Bestuurlijke Strafbeschikking gefaseerd wordt ingevoerd per 1 januari Vanwege eenduidigheid naar burgers is voor een uitrol per arrondissement gekozen. Gemeenten in het arrondissement Rotterdam, korps Rotterdam- Rijnmond, kunnen per 1 juni 2010 van start gaan. Het college wordt voorgesteld om het instrument Bestuurlijke Strafbeschikking voor de gemeente Maassluis toe te passen per 1 juni Uiteraard dient een implementatieplan te worden opgesteld, in samenwerking met de Politie en het OM, voor de invoering van het nieuwe boete instrument om o.a. afspraken te maken OVer: 1. prioriteitstelling van de handhaving en de inzet van politie; 2. achtervang door politie bij escalatie; 3. inzet van politie naast de boa's met het oog op de z4-uursveran oordelijkheid', 4. communicatie tijdens werkzaamheden met de politie; 5. informatie-uitwisseling tussen boa's en politie. Financiële consequenties Uitgaande van het (gemiddeld) aantal processen-verbaal dat tot op heden perjaar wordt uitgegeven door het Team Handhaving & Toezicht, kan worden gesteld dat de invoering van de straèeschikking een bedrag van 6000 euro per jaar genereert. (150 processen verbaal x 40 euro). Personele en organisatorische consequenties In het nader uit te werken implementatieplan moet worden aangegeven hoe de inzet van de boa's gaat plaatsvinden. Momenteel zijn de boa's van het Team Handhaving & Toezicht niet gedurende 7 dagen in de week, 24 uur per dag, inzetbaar. In overleg met de Politie moet bezien worden of- en zo ja op welke manier en termijn- dit al dan niet aan de orde is. Wanneer hiervan sprake is, zal ook op personeel gebied hiervoor fte cq. middelen voor moeten worden vrijgemaakt. Juridische consequenties n-v-t. Communicatieparagraaf 5 Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 5 van 8

6 Naast Iandelijke bekendmakingen via Postbus 51 berichten, zal in de plaatselijke kranten en op de gemeentelijke website aandacht gegeven moeten worden aan de invoering van de Bestuurlijke Strafbeschikking. Inkoop en aanbesteding n-v-t. Ambtelijk advies aan burgemeester en wethouders Onderwerp: Advies B en W 1700 Invoering Bestuurlijke Strafbeschikking Registratienummer: Het college besluit: 1. In te stemmen met het voorstel tot invoering van de Bestuurlijke Strafbeschikking per 1 juni z.de raad hierover door middel van een raadsinformatiebrief te informeren. Besluit burgemeester en wethouders d.d. 15 september 2009 Conform het ambtelijk advies. Bestuurssamenvatting Onderwerp: Advies B en W 1700 Invoering Bestuurlijke Strafbeschikking Registratienummer: Het college besluit de Bestuurlijke Strafbeschikking in te voeren per 1 juni 2010 en de raad hierover middels een raadsinformatiebrief te informeren. 6 Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 6 van 8

7 Bijlage Organisatorische gevolgen 'lnvoerin'ùï ' 7'' Bestuurlijke boete Bestuurlijke strafbeschikking wi'zi in APV voldoende ekwalificeerde boa's voldoende ekwalificeerde boa's on ikkelen van een feitenboek'e zorgen voor een IcT-systeem voor de registratie en verwerking van de bestuurlijke boete inrichten van een back office voor de verwerking van de aanzeggingen bestuurlijke boete die de boa uitreikt aan de ovedreder inrichten van het incassotra'ect zorgen voor voldoende capaciteit voor de afhandelin van bezwaar- en beroepszaken maken van afspraken met de politie over 24- maken van afspraken met de politie over 24- uurs handhaving, achtervang voor de boa's, uurs handhaving, achtervang voor de boa's, informatie-uitwisseling, over informatie-uitfisseling, over communicatiemiddelen en over de rol van de communicatiemiddelen en over de rol van de politie als direct toezichthouder op de kwaliteit politie als direct toezichthouder op de kwaliteit van de boa's van de boa's maken van afspraken'met het OM om aantallen proces-verbaal afstemmen met het samenloop van sancties te voorkomen en over OM de informatie-uitwisseling. Ook de kwaliteit van de boa's moet besproken worden aangezien het OM de toezichthouder is op de boa's Financiële gevolgen invoering Bestuurlijke boete Bestuurlijke strafbeschikking Kosten Salarissen voor de boa's salarissen voor de boa's toeslagen voor de boa's in verband met het toeslagen voor de boa's in verband met het werken 's avonds, 's nachts en in de werken 's avonds, 's nachts en in de weekenden weekenden Opleiding voor de boa's (verdere ontwikkeling opleiding voor de boa's (verdere ontwikkeling en o leidin en o Ieidin kosten uniform en insi ne van de boa's kosten uniform en insi ne van de boa's hardware, kantooradikelen, vewoersmiddelen hardware, kantooradikelen, vewoersmiddelen back office en aansturin back o ice en aansturin Communicatiemiddelen Algemene communicatie verloopt via Postbus 51, folders aangepast door Ministerie van Justitie. Specifieke communicatie naar burger door emeente. kosten wijziging APV en feitenboekjes kleine vergoeding voor ontwikkeling van feitenboek'es (doet OM) Voldoende capaciteit voor versturen van de boetes opzetten incassotraject geen registratiesysteem', direct contact met CJIB vecor d door Ministerie van Justitie voldoende ersoneel voor afhandelin Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 7 van 8

8 bezwaar- en beroe zaken Registratiesysteem., : ''....:. ; è... O bren sten De kosten van uitvoering, inning en De kosten voor uitvoering, inning en rechtsbescherming komen alle voor rekening rechtsbescherming komen deels voor rekening van de gemeente. De hoogte van de van de gemeente. De boetehoogtes worden bestuurlijke boete zal Iandelijk per ovedreding Iandelijk vastgesteld. Hier hebben gemeente in een Algemene maatregel van bestuur geen vrijheid. De exacte hoogte per feit Iigt nog worden vastgelegd. Gemeenten hebben geen niet vast, maar zal aansluiten bij de huidige vrijheid in het bepalen van de hoogte van de geldende boetebedragen voor deze feiten. De boete. De bestuurlijke boete kan voor gemeente ontvangt een vergoeding per natuurlijke personen niet hoger zijn dan f 340 uitgeschreven proces-verbaal: 25 euro voor per gedraging en voor rechtspersonen niet een parkee/out en 40 euro voor een hoger zijn dan f 2250 per gedraging. De overlastfeit. opbrengsten van de bestuurlijke boetes zullen toekomen aan de emeente. De bestuurlijke boete Ieved voor de meeste feiten f 60,- aan opbrengsten op en voor deze feiten worden ook de meeste boetes opgelegd, Voor sommige feiten is de opbrengst f 90,-. De kosten voof de gemeenten zou minimaal f 22,- per boete aan kosten maken, exclusief kosten voor de gemeente voor procesvedegenwoordiging bij beroepszaken. De nettc?-opbrengst voor de straèeschikking is daarmee f 40,- en voor de bestuurlijke boetez grofweg f 38,-. 2 Dit is een berekening van de gemeente Rotterdam, gezien de schaalgrootte, organisatie en verwachtte aantal processen-verbaal is een hogere opbrengst niet te ve achten. 8 Scan nummer 1 van 4 - Scanpagina 8 van 8