Het Amendement Editie 24

Transcriptie

1 Editie 24 Politiek & Media Dit nummer verschijnt onder auspiciën van Sander Funcke Politiek & Media Hebt u wel eens goed naar uw eigen huiskamer gekeken? In veel huiskamers staat tegenwoordig een bepaald meubel centraal. De televisie om precies te zijn. Veel informatie komt dan ook tot ons via de televisie. De verslaggeving van journalisten over de politiek is dan ook hetgeen dat vaak ons denkbeeld bepaald over politici. Media weten vaak heel goed in te vullen wat politici vinden, denken of bedoelen, maar bedoelen ze dat ook? Hoe vinden politici deze omgang met de media zelf? Zijn er dingen die media of politici zich meer zouden moeten aantrekken? Media zijn, buiten dat ze het imago van iemand kunnen bepalen, ook nodig om een standpunt uit te dragen. De zendtijd van politieke partijen, de vragenuurtjes in de Kamer en de journaals, allemaal zaken waarin politici bezig zijn om hun mening uit te dragen en hun best te doen contact te zoeken met de kijker, luisteraar of lezer. Het is een wisselwerking tussen politiek en burger en op Sander Funcke dat snijvlak speelt de media een grote rol. Dit themanummer van Het Amendement is geheel gewijd aan die verhouding tussen media en politici. We hebben drie politici van landelijk en Europees niveau bereid gevonden hun mening te uiten over dit thema. Verder hebben we een enkel beschouwend artikel over deze zaken en een puzzel, zodat u met het onderwerp en een pen zelf aan de slag kunt. Mocht u de slag echt goed te pakken hebben dan kunt u ons natuurlijk altijd een artikel of andere bijdrage sturen. Van Het Amendement waren we benieuwd naar de kijk van politici. Daarom hebben we een aantal politici gevraagd om een artikel te schrijven over de vraag of journalisten en media wel of niet kunnen omgaan met politici. Op de volgende pagina's vindt u dan ook drie artikelen, die elk op hun eigen wijze een beschouwing geven op dit onderwerp. Inhoud Politiek & Media 1 Sticker 1 Valse vrienden 2 Niets nieuws onder de zon 2 Puzzel 3 BN ers 3 Vrijheid en 4 verantwoordelijkheid Mediademocratie 4 Media & politici 5 Vacature 5 Oplossing puzzel 6 Verkiezingspanel 6 Sticker Nederland heeft de Europese grondwet verworpen met overweldigende meerderheid van 61,6 tegen 38,4 procent. De opkomst bij het referendum bedroeg 62,8 procent. Algemeen was rekening gehouden met een verwerping, maar dat de meerderheid zo groot is, komt als een verrassing. In Frankrijk stemde zondag 55 procent tegen. De opkomst was ook groter dan verwacht. Bij de Europese verkiezingen van vorig jaar sprak 39,1 procent zijn voorkeur uit. Premier Balkenende is "zeer teleurgesteld", maar vindt dat de Nederlandse kiezer "een niet mis te verstaan signaal heeft gegeven". "Het is helder dat het kabinet de uitslag zal respecteren." Ook de leiders van de belangrijke partijen in de Tweede Kamer lieten in een uitzending van de NOS weten dat zij het 'nee' tegen de grondwet overnemen. Colofon Het Amendement is een initiatief van Rob van den Dungen en Sander Funcke en heeft het verlevendigen van de politiek tot doel. Hoofdredactie Tom de Kleyn Eindredactie Lay-out Contactadres Het Amendement Hyacinthlaan AT DOMMELEN info@hetamendement.nl

2 2 De politiek en media - Valse vrienden? Als het gaat om de verhouding tussen media en politiek, maak ik me zorgen. Natuurlijk heb ik als politicus een ander belang bij het nieuws dan als burger, maar ik zit in toenemende mate te kijken naar mediahypes. Ik zie steeds vaker alleen maar aandacht voor politieke conflicten, een nogal selectieve weergave van meningen en geen duidelijk onderscheid tussen de feiten en de mening van de verslaggever of presentator. De kwaliteit en de zorgvuldigheid van de berichtgeving is in het geding. Wat ik mis is een gedegen zelfreflectie van de media, en dan met name bij de actualiteitenredacties van de Publieke Omroep(-en), die er voor iedereen zouden moeten zijn en niet alleen voor bepaalde politieke partijen die er als vanouds een vinger in de pap hebben. Politici en journalisten hebben elkaar nodig. Politici voor de publiciteit en journalisten voor de informatie. Daar is niets mis mee. Maar een gepaste afstand is wel gewenst. En als het gaat om zelfreflectie, dan moeten wij als politici ook naar ons zelf kijken. Iedereen doet maar aan het mediacircus mee, want als je geen publiciteit meer krijgt ben je onzichtbaar en word je niet herkozen. Ik merk dat dilemma ook bij mezelf als ik bijvoorbeeld gebeld word door een journalist die een reactie wil op een uitgelekt rapport. Margot Kraneveldt Wel reageren? Niet reageren? Staat dat beleidsvoornemen echt in het rapport of wordt mij iets in de mond gelegd? Soms reageer ik, omdat ik over het onderwerp in het algemeen een stevige mening heb en die toch naar buiten wil brengen, maar echt lekker voelt het niet. Ik denk af en toe wel eens: was ik maar Kamerlid in de jaren 30: journalisten zeiden nog u tegen je. m.kraneveldt@hetamendement.nl Mevrouw Kraneveldt is mediawoordvoerder van de LPF-fractie in de Tweede Kamer. Politiek en Media, niets nieuws onder de zon Sander Funcke Hebt u ooit gehoord van Abraham Casteleyn? U gokt op een middeleeuwse kroegbaas? Helaas, dat is verkeerd gegokt. Zonder mijnheer Casteleyn had Het Amendement er misschien wel heel anders uitgezien. Wat zegt u? Een van onze oprichters? Nee, ook dat is niet goed. Casteleyn was de oprichter van de oudste nog bestaande krant in Nederland. Het Haarlems Dagblad. In zijn tijd nog de Opregte Haarlemsche Courant geheten. We spreken over Ook in de zeventiende eeuw brachten de media al nieuws, nog geen diepte-interviews, maar meer de berichten die tegenwoordig teletekst sieren, kort en bondig. In de jaren na voor de oorlog zochten de politici zelf de media om hun standpunten kenbaar te maken en vooral om het volk te bereiken. De media waren dienstbaar aan de politiek ten behoeve van de burger, de uitspraak van Vader Colijn: "Gaat u maar rustig slapen" is wereldberoemd in Nederland geworden. Tegenwoordig lijkt de media steeds meer de politiek op te zoeken. Rijen journalisten voor de ingang van het Binnenhof als er ook maar iets aan de hand is. Schrijvende pers en audio-visuele pers zitten er bovenop. Politiek is hot, politiek verkoopt en politiek geeft kijkcijfers. Politiek wordt levendiger en juist de media hebben daarin een belangrijke functie. Twee totaal verschillende dingen lijken elkaar steeds beter gevonden te hebben. sander@hetamendement.nl

3 3 BN ers Politiek zou je kunnen zien als en spel en in dat spel stellen de spelers, de politici, zich regelmatig de vraag over hoe zij zo efficiënt mogelijk de burgers kunnen bereiken om hun boodschap over te brengen. Natuurlijk ligt in een themanummer, wat over de interactie met de media gaat, het antwoord op deze vraag erg voor de hand. Via tv en radio kan een politicus of politieke partij bijzonder snel bijzonder veel mensen bereiken en zijn of haar boodschap overbrengen. Als we het hebben over de politiek dichter bij de burger brengen dan zijn alle vormen van media (kranten, televisie, radio, maar tegenwoordig ook internet) een uitstekende mogelijkheid hiervoor. Wat we tegenwoordig ook in toenemende mate zien is dat (vaak landelijke) politici worden verheven tot BN'ers. Politici die voetbalcommentaar geven of politici die een rol aangeboden krijgen in Nederlandse speelfilms. Vandaag de dag lijkt dit meer regel dan uitzondering. Door gebruik te maken van een gezicht en naam die iedereen kent om je gezicht en naam nog bekender te maken (en mogelijk meer populair) heb je, in mijn ogen, goede troeven in de hand in het politieke spel. Het Mark Bosch meest illustratieve voorbeeld is Ronald Reagan (of misschien ook wel Schwarzenegger), die met hun bekendheid vanuit de media veel beter stonden dan hun tegenkandidaten. Dit is niet zo vreemd, want volgens mij heb je om de stem van de burger voor je te winnen bijzonder veel aan een gezicht wat iedereen kent. Natuurlijk zal ik niet ontkennen dat de inhoud van politieke programma's doorslaggevend zal zijn, maar ook een bekend en populair gezicht is mooi meegenomen. En daarom denk ik dat de BN'ers / politici het spel van de politiek nog niet zo slecht spelen. mark@hetamendement.nl Puzzel Oplossing op pagina 6 Horizontaal: 1. Tweede Kamervergadering is via deze omroep te volgen 4. Zendeiland in de Noordzee 5. Politiek TV-programma op zondagmiddag 7. In deze krant staan columns van CaMu 9. Voormalig politiek TV-progamma voor jongeren (BNN) 11. Eerste krant in klein formaat Verticaal: 2. Bekendste Nederlandse radiozender uit Voert het wapen met "Lux et Libertas" 6. Ook wel eens als de Nederlandse Staatsomroep betiteld 8. Officiële standplaats van de eerste commerciële (Nederlandse) omroepen 10. Krant ontstaan in Protestants Christelijke hoek (1943) Cijfers Het aantal nationale publieke netten in Nederland. 3 Bron: Publieke Omroep.

4 4 Vrijheid en verantwoordelijkheid "Weten de media wel of niet goed om te gaan met politici?", zo vroeg Het Amendement mij. Met andere woorden: ben ik tevreden met de media als het gaat om politieke berichtgeving? Het is een actuele vraag. Zowel vanwege de kritiek op politici die alles zouden doen om in de media te komen, als vanwege de kritiek op de media, dat ze een loopje nemen met de feiten en te veel gericht zijn op sensatie. Mensen zouden van incident naar hype worden geleid. Media en politiek hebben elkaar nodig in een democratie: politici zoeken een podium voor hun ideeën en de media zoeken nieuws. Het is altijd een enigszins spanningsvolle verhouding. Als we de resultaten van het recente onderzoek van Trouw over het vertrouwen van het publiek in de media mogen geloven, dan moeten politici zich méér zorgen maken dan de media. De burger heeft meer vertrouwen in de media. Twee zorgpunten wil ik hier noemen. Het goedkoop willen scoren van politici n.a.v. incidenten (denk aan de kwestie Margerita en Edwin) en journalisten die soms meer bevestiging zoeken voor hun eigen (voor)oordeel en dan doel ik bijvoorbeeld op interviews. Daar waar meer vragen klinken als: "vindt u niet dat...", "maar hoe kunt u dan...", "maar vindt u het niet erg dat..."; minder dan vragen als "hoe ziet u...", "wat beoogt u Maria Martens met..." en "waarom vindt u dat...". Politiek en media zijn te serieus en te waardevol om zich te beperken tot sensatie en hypes. Persvrijheid is belangrijk en goed, zo ook de vrijheid van meningsuiting van politici. Bij vrijheid hoort echter ook verantwoordelijkheid, ook in de pers, ook in de politiek. Het zou goed zijn als er meer te lezen en te zien zou zijn over hoe journalisten en politici daaraan invulling willen geven. m.martens@hetamendement.nl Mevrouw Martens is Europarlementariër voor het CDA. In editie 15 over Europa heeft zij eveneens voor Het Amendement geschreven. Mediademocratie In de laatste decennia is in de Nederlandse samenleving veel veranderd. We leven tegenwoordig in een maatschappij vol mondige burgers, die zich bovendien bij veel zaken de vraag stellen what s in for me?. Daarnaast is, zoals we de afgelopen verkiezingen hebben kunnen zien, het medialandschap totaal veranderd; er is sprake van een mediademocratie. Daarmee begon Bas Eenhoorn, toenmalig partijvoorzitter van de VVD zijn column mee in Editie 10 van Het Amendement [oktober 2003, red.]. Ik denk dat hij het toen zeker wel bij het rechte eind had. De media, zowel radio, televisie als de krant, hebben veel invloed op de Nederlandse burger en samenleving. Zij vormen toch een belangrijke bron voor mensen van wat er zich binnen en buiten Nederland gebeurt. Kijk bijvoorbeeld naar de invloed die media hebben als het gaat over allochtonen. Hoewel een kleine groep dingen doet die niet door de beugel kunnen, worden deze dingen juist uitvergroot en vaak opgenomen in de media, omdat dát nieuwswaarde heeft. Vaak wordt datgene wat goed gaat niet in de media opgenomen. De psychologie van de mens is over het algemeen bagatelliserend. Daarmee wordt hetgeen door een kleine groep gedaan wordt veralgemeniseerd tot de gedachte dat iedereen van dezelfde afkomst die dingen doet. Dat is natuurlijk niet waar, maar wel het effect van massamedia en mediademocratie. De media is een belangrijk machtsmiddel in de politiek. Door haar grote bereik en grote invloed kan de samenleving grotendeels worden beïnvloed en gekneed voor een bepaald standpunt of mening. Nu is Het Amendement daar ook een onderdeel van, maar wij vinden dat goed nieuws ook nieuws is en dat dat ook gepubliceerd mag worden. Cijfers 61 61% van de Nederlanders leest dagelijks de krant. Bron: CBS

5 5 De media weten goed/geen raad met politici Eimert van Middelkoop De interactie tussen politici en media is een wisselende naar tijd en plaats en altijd weer boeiend. Een klassiek beeld (in het zwart-wit van de fotografie van die tijd) is dat van de kleumende journalist die met pen en blocnote in aanslag staat te wachten tot het moment dat het de politicus behaagt hem een genadige informatiekruimel toe te werpen. De moderne variant daarvan is de journalist, gesecondeerd door camera- en geluidsman, die soms letterlijk jacht maakt op de politicus als grootwild. Het eerste beeld verwijst naar een cultuur waarin de autoriteit een gegeven was en de journalist de afhankelijke functionaris, loyaal aan dat gezag. Het tweede beeld is dat van de afhankelijke politicus, die weet dat zijn toekomst afhangt van de genade van het beeld en de pen. De politicus beschikt over formele macht, maar de journalist over media-invloed. En maar al te vaak is die laatste invloed gewichtiger dan de eerste macht. Beide professionals dansen als het ware om elkaar heen, vormen coalities van gemeenschappelijke belang of stoten elkaar af. Daaronder gaat een reële machtstrijd schuil: wie is tenslotte de echte vertegenwoordiger van het volk? En dus: wie is verantwoording schuldig aan wie? Het is een strijd met geheel verschillende wapens en oogmerken. Van een politicus verwachten we dat hij het algemeen belang dient en dat vergt een onbaatzuchtige houding. Tegenover het commercieel eigenbelang en de behoefte aan infotainment van sommige media is dan sprake van een ongelijke strijd. Maar natuurlijk zijn er gelukkig altijd weer die journalisten, die hun vrijheid van meningsuiting in dienst willen stellen van waarheidsvinding en billijke kritiek. Dan dansen politicus en journalist een aangename pas de deux. De heer Van Middelkoop is lid van de ChristenUnie-fractie in de Eerste Kamer. Vacature: Redacteur (m/v) Het Amendement is een maandelijks verschijnend levendig en politiek onafhankelijk blad. Het maakt onderdeel uit van een jonge, dynamische organisatie met een eigen kijk op de politiek. Door middel van een luchtige doch gedegen manier van publiceren probeert Het Amendement haar doel, het verlevendigen van de politiek vanuit de politici, vorm te geven. Om hier meer kracht bij te zetten zijn wij per direct en doorlopend op zoek naar een: Redacteur (m/v) Voor Het Amendement zijn wij nu op zoek naar een redacteur (m/v) die: Het Amendement De Nederlandse taal in woord en schrift beheerst In staat is onder tijdsdruk levendige artikelen te schrijven Actief mee wil denken bij het ontwikkelen van nieuwe rubrieken Verstand heeft van om de artikelen digitaal te kunnen aanleveren Actief mee wil denken binnen Het Amendement Informatie en sollicitatie U kunt reageren door een met uw CV te sturen aan vacature@hetamendement.nl. Hier kunt u ook terecht voor eventuele vragen. Wij zien uit naar uw sollicitatie. Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

6 6 Puzzel Oplossing Cijfers 76 76% van de Nederlanders kijkt dagelijks naar het nieuws op de televisie. Bron: CBS. Het Amendement Verkiezingspanel Het Amendement Verkiezingspanel is een onafhankelijk onderdeel van Het Amendement, een organisatie die staat voor de verlevendiging van de politiek van binnenuit. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het panel de meest levendige politicus van 2005 kiest. Deelname aan het panel betekent niet automatisch een uitsluiting om aan de verkiezing deel te nemen. Wat doen wij? Wij organiseren de verkiezing van de levendigste politicus, de uitreiking van de prijs in januari 2006 en houden toezicht op de verkiezingsprocedure. Waarom doen wij dit? Het Amendement stimuleert graag de levendigheid in de politiek en die levendigheid mag ook beloond worden. Om de levendigheid op te sporen en naar buiten te brengen worden deze verkiezingen gehouden. Hoe doen wij dit? Uiteindelijk is het de bedoeling dat het panel de meest levendige politicus van 2005 kiest. Deelname aan het panel betekent niet automatisch een uitsluiting om aan de verkiezing deel te nemen. Meer informatie? Kijk op onze website: verkiezingspanel.hetamendement.nl Daar kunt u zich ook aanmelden als geïnteresseerde om lid te worden van het Verkiezingspanel. Tevens kunt u daar politici aandragen als kandidaat voor s Lands Levendigste Politicus 2005.