SCHRIJFWIJZER VERSLAG M-DECREET VERSIE 2.0

Transcriptie

1 1 SCHRIJFWIJZER VERSLAG M-DECREET VERSIE 2.0 Deze schrijfwijzer is bedoeld voor CLB-teams die een verslag opmaken dat toegang geeft tot een individueel aangepast curriculum (IAC) in het gewoon onderwijs of tot het buitengewoon onderwijs. We gaan ervan uit dat elke discipline bij de opmaak van het verslag betrokken wordt. Naar aanleiding van de vele opmerkingen rond de technische problemen met de sjablonen van vorig schooljaar, hebben we ervoor geopteerd om niet meer met tabellen en tekstvelden te werken, maar dit open te laten. We vragen wel uitdrukkelijk om de lay-out en de indeling van het sjabloon te respecteren, geen titels weg te laten, de logo s te behouden en geen eigen logo s toe te voegen. Toevoegingen doen onder de titels (bv. tabel) kan wel voor diegene die dit wensen. We willen er uitdrukkelijk op wijzen dat een verslag geen samenvatting moet zijn van het volledige CLB- en schooldossier. Enkel relevante elementen in functie van de overstap naar een individueel aangepast curriculum binnen het gewoon onderwijs of naar het buitengewoon onderwijs worden opgenomen. Naast het verslag is er ook nog het leerlingendossier op school en het CLB-dossier waaruit kan geput worden indien nodig. Uit het verslag moet blijken dat de aanpassingen die nodig zijn om de leerling mee te nemen in het gemeenschappelijk curriculum disproportioneel of onvoldoende zijn. Voor leerlingen die rechtstreeks instromen in BuO of die in BuBaO schoollopen en waarbij geoordeeld wordt dat een verslag nodig is op het niveau secundair onderwijs, moet gemotiveerd worden dat de aanpassingen die nodig zijn om de leerling mee te nemen in een gemeenschappelijk curriculum (1A of 1B) disproportioneel of onvoldoende ZULLEN zijn. Wanneer het gaat om een verslag in het kader van een wijziging van type / opleidingsvorm moet uit het verslag blijken waarom het nieuwe type / de nieuwe opleidingsvorm beter tegemoet komt aan de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling. Wie reeds gestart is met de opmaak van een verslag in een vorige versie van het sjabloon, kan dit gewoon afwerken. De vorige versie blijft geldig. We pleiten er uiteraard wel voor om zo snel mogelijk volledig over te stappen op gebruik van het nieuwe sjabloon. DEADLINE VERSLAGGEVING We pleiten ervoor om zoveel mogelijk de verslaggeving af te werken na het afronden van het HGD-traject. Wanneer dit niet lukt, wordt voor het schooljaar de mogelijkheid voorzien om voor inschrijvingen in het buitengewoon onderwijs met een voorlopig document te werken. Decretaal is immers bepaald dat een leerling pas aan de toelatingsvoorwaarden moet voldoen bij de start van de effectieve lesbijwoning. Dit voorlopig document is niet rechtsgeldig voor een inschrijving onder ontbindende voorwaarde in het gewoon onderwijs. Om een leerling in het gewoon onderwijs in te schrijven onder ontbindende voorwaarde, dient het verslag dus afgewerkt te worden vooraleer de leerling wordt ingeschreven.

2 2 DEEL I : ATTEST 1. IDENTIFICATIEGEGEVENS Identificatiegegevens van de leerling en CLB worden automatisch gegenereerd uit LARS. De naam van directie, contactpersoon en betrokken medewerkers dient handmatig toegevoegd te worden. Wie niet zou werken met het sjabloon gegenereerd uit LARS, gelieve te checken op de identiteitskaart of de SIS-kaart naar de juiste schrijfwijze van de naam en de correcte gegevens van de leerling. Alle velden, met uitzondering van de velden met telefoon en mailgegevens, zijn verplicht in te vullen conform het Besluit van de Vlaamse Regering 1 van 13 februari Het is de keuze van het CLB-team om telefoon- of mailgegevens van contactpersonen al dan niet te vermelden, maar dit is wel aan te raden. Bij de identificatiegegevens van de ouders kan moeder of vader vervangen worden door andere opvoedingsverantwoordelijken (bv. meemoeder, pluspapa, pleegouder, ). We pleiten er wel voor in deze rubriek enkel de ouders/opvoedingsverantwoordelijken te vermelden met beslissingsbevoegdheid. Andere betrokkenen zijn immers niet bevoegd om te tekenen. Indien andere personen toch vermeld worden, gelieve ervoor te waken dat diegene die tekent beslissingsbevoegdheid heeft. Indien gewenst kunnen leerling en/of ouders hier tekenen. In het sjabloon voor verslag worden de gegevens van de school niet opgenomen bij de identificatiegegevens omdat dit niet verplicht is vanuit het BVR verslaggeving. 2. EERSTE VERSLAG / VERLENGING VERSLAG (BA)/ WIJZIGING VERSLAG / WIJZIGING VAN INSCHRIJVINGSVERSLAG NAAR VERSLAG Omdat de verslaggeving vanaf nu uit LARS gegenereerd wordt en omwille van de evaluaties, wordt in het nieuwe sjabloon enkel nog één rubriek voorzien voor vermelding niveau / type verslag / opleidingsvorm / ernst handicap. Wie het sjabloon uit Lars genereert, hoeft niets te doen (titel wordt automatisch aangepast op basis van wat geselecteerd werd in de activiteit formaliseren attest ). Wie niet vanuit LARS genereert, verwijdert in de titel onder 2 alles wat niet van toepassing is. Bv. indien het gaat om wijziging verslag, wordt eerste verslag / verlenging verslag (BA) / wijziging van inschrijvingsverslag naar verslag geschrapt. Het invullen van de rubriek ernst handicap is ook bij de opmaak van het verslag verplicht omdat leerlingen met een verslag ook kunnen kiezen voor gewoon onderwijs en hier dan ondersteuning kunnen krijgen vanuit geïntegreerd onderwijs. Voor de types 4, 6 en 7 is het voor deze leerlingen dus essentieel dat ook de ernst van de handicap vermeld staat op het verslag. De eerste kolom dient handmatig ingevuld te worden, de overige kolommen worden uit LARS gegenereerd. Indien niet gewerkt wordt met een verslag gegenereerd uit LARS dienen de overige kolommen ook handmatig ingevuld te worden. Hiervoor zijn ook keuzelijsten voorzien. In de eerste kolom hebben we geopteerd voor het benoemen van de niveaus als basisonderwijs en secundair onderwijs omdat leerlingen met een verslag kunnen kiezen of ze al dan niet de overstap naar het buitengewoon onderwijs maken. 1 Besluit van de Vlaamse Regering tot bepaling van de inhoud van het gemotiveerd verslag voor toegang tot het geïntegreerd onderwijs en van het attest bij het verslag voor toegang tot het buitengewoon onderwijs (13 februari 2015; B.S.03/04/2015).

3 In overleg met de overheid is de afspraak gemaakt om in deze rubriek niet meer de combinatie van types en letters qua subgroep te maken, gezien dit ook in LARS niet geregistreerd wordt. Hier wordt dus enkel het type geselecteerd. Motiveren tot welke subgroep de leerling behoort binnen een type gebeurt vanaf nu onder de rubriek Eventuele categoriale classificatie(s) OPMERKINGEN BETREFFENDE GELDIGHEID VERSLAG We voorzien een rubriek opmerkingen betreffende geldigheid verslag in geval dit later nodig blijkt. In dit veld kunnen op het moment van het intrekken van het verslag volgende gegevens (manueel) ingevuld worden vanaf wanneer het verslag niet meer geldig is. Hierbij worden de gegevens van het CLB vermeld dat op dat moment betrokken is bij de begeleiding en dat besluit om het verslag op te heffen. De directeur van het betrokken CLB of zijn gemandateerde tekent voor bevestiging. Bij opheffen verslag dienen alle kopieën vernietigd te worden. Hierover dienen met de betrokken school de nodige afspraken gemaakt te worden. Ter volledigheid: bij opheffen van een verslag gebaseerd op een vorig sjabloon of een inschrijvingsverslag, wordt ook manueel op het inschrijvingsverslag / verslag genoteerd dat het niet meer geldig is, met handtekening van directeur of gemandateerde van betrokken CLB. Een verslag dat wordt opgeheven moet NIET in LARS opgeladen worden. DEEL II: VERANTWOORDINGSPROTOCOL SYNTHESE VAN HET HANDELINGSGERICHT DIAGNOSTISCH TRAJECT IN OVERLEG MET ALLE ACTOREN 4. FUNCTIONEREN VAN DE LEERLING BINNEN ZIJN CONTEXT Het doel van deze rubriek is een integratief beeld te schetsen van de leerling en zijn of haar context. We geven aan welke gegevens onder de respectievelijke rubrieken verwacht worden. Wat betreft de deskundigheid van het CLB-team in het hanteren van ICF-CY voorzien alle betrokken actoren (overheid, inspectie, CLB-sector) een ontwikkelingsgericht traject. Men is zich ervan bewust dat dit traject niet op korte tijd kan gerealiseerd worden. De overheid verwacht dat hiermee gestart wordt en een groei overheen de tijd zichtbaar is. De CLB-sector engageert zich om hieraan tegemoet te komen binnen een redelijk en realistisch perspectief. We kiezen uitdrukkelijk voor de componenten van de ICF-CY. Op basis van de evaluaties werd de volgorde van de rubrieken aangepast. We starten met de componenten activiteiten en participatie omdat de aanleiding voor de opmaak van een verslag zich meestal hier situeert. De wissel van volgorde laat ook toe om te starten met een korte situering van de casus. We opteren niet voor codering, nu niet en ook in de toekomst niet. Als bijlage voegen we de hoofdstukken toe binnen elke component van ICF-CY. Deze hoofdstukken zijn bedoeld als inspiratie om een idee te geven wat onder elke component gevat wordt. Ondersteunend hierbij kan ook de online versie van ICF-CY gehanteerd worden: We benadrukken dat het bij alle componenten belangrijk is om ook de positieve en ondersteunende elementen weer te geven.

4 ACTIVITEITEN EN PARTICIPATIE Naar aanleiding van de evaluatie hebben we voor de componenten Activiteiten en Participatie ook de hoofdstukken opgenomen in het sjabloon, waaronder een verdere omschrijving kan in eigen bewoordingen. Hoofdstukken die niet relevant zijn voor de betreffende casus, kunnen verwijderd worden. Er moet dus niet onder elke titel iets geschreven worden. We opteren voor het samenvoegen van de componenten activiteiten en participatie onder één rubriek omdat het voor CLB-teams op dit moment soms moeilijk is om het onderscheid te maken. Wel vragen we om extra aandacht te geven aan het participeren. Welke impact hebben eventuele stoornissen en beperkingen op het participeren van de leerling in de klas, op de speelplaats,? Voorbeelden van gegevens die onder deze rubriek kunnen komen: gegevens rond schoolse kennis, gedrag, communicatie, interactie met medeleerlingen en/of leerkrachten, Dit kunnen zowel kwalitatieve beschrijvingen zijn als kwantitatieve gegevens (bv. resultaten vragenlijsten adaptief gedrag). Relevante definities: Activiteiten: onderdelen van iemands handelen Beperkingen: moeilijkheden die iemand heeft met het uitvoeren van activiteiten Participatie: iemands deelname aan het maatschappelijk leven Participatieproblemen: problemen die iemand heeft met het deelnemen aan het maatschappelijk leven 4.2. FUNCTIES EN ANATOMISCHE EIGENSCHAPPEN Gegevens die in deze rubriek onder andere thuishoren: visus, gehoor, geheugen, informatieverwerking, intelligentie, psychomotorische functies, motivatie, temperament, We laten de beslissing aan de centra over om eventueel met bijlagen te werken indien er reeds verslaggeving bestaat rond reeds gelopen onderzoekstrajecten. Aangezien het verslag een synthese is van een handelingsgericht traject, raden we aan om zuinig te zijn met het toevoegen van bijlagen. Relevante definities: Functies: fysiologisch en mentale eigenschappen van het menselijk organisme Anatomische eigenschappen: positie, aanwezigheid, vorm en continuïteit van onderdelen van het menselijk lichaam. Tot de onderdelen van het menselijk organisme worden gerekend: lichaamsdelen, orgaanstelsels, organen en onderdelen van organen. Stoornissen: afwijkingen in of verlies van functies of anatomische eigenschappen 4.3. EXTERNE FACTOREN We opteren voor het uit elkaar halen van de componenten externe en persoonlijke factoren. Onder de component Externe factoren kunnen volgende gegevens worden opgenomen: ondersteuning en relaties, relevante hulpmiddelen (bv. rolstoel, andere materiële bijstand), gebruik van medicatie indien relevant, attitudes van de omgeving (ouders, leerkracht, medeleerlingen, ), ondersteunende of belemmerende factoren binnen het gezin en/of de school, relevante gegevens i.v.m. gezinssamenstelling, Gegevens betreffende de onderwijsleersituatie die relevant zijn in functie van de opmaak van een verslag en niet onder de noemer schoolinterne zorg vallen, kunnen hier een plaats krijgen.

5 Onder deze component nemen we ook op waarom de eventuele SES-kenmerken of gelijke kansenindicatoren niet voldoende zijn om de beperkingen en participatieproblemen van de leerling te verklaren. We verwijzen naar de toetsstenen Faire Diagnostiek. Relevante informatie over externe hulpverlenende instanties nemen we hier niet op, tenzij het om hulpverlening uit het verleden gaat die een belangrijke rol gespeeld heeft bij het tot stand komen van de beslissing om een verslag op te maken. Relevante informatie over externe hulpverlenende instanties die recent/actueel is, wordt opgenomen in de rubriek 6.2 schoolexterne zorg. Indien het vermelden van de historiek van GON relevant is in kader van de opmaak van het verslag, kan deze hier ook een plaats krijgen. 5 Relevante definities: Externe factoren: iemands fysieke en sociale omgeving 4.4. PERSOONLIJKE FACTOREN Hier horen die elementen thuis die heel uniek zijn voor de leerling. Relevante elementen rond welbevinden, moedertaal, thuistaal, talenten, overtuigingen, dromen, aanvaarding van problematiek, Een verwijzing naar religie kan indien dit relevant is in functie van de begeleiding, Relevante definities: Persoonlijke factoren: iemands individuele achtergrond 4.5. EVENTUELE CATEGORIALE CLASSIFICATIE(S) Vermelden van diagnoses die relevant zijn in functie van verdere begeleiding van de leerling of in functie van bepalen type bv. verstandelijke beperking, ASS, ontwikkelingsdysfasie e.d., met vermelding van naam en discipline van diagnosesteller(s) en de datum. We verwijzen hier naar de vereisten rond diagnostiek zoals ze opgenomen zijn in het decreet. Vermelden van diagnoses gebeurt met toestemming van ouders (leerling indien +12j). Indien geen toestemming verkregen wordt, wordt aangegeven dat de nodige elementen in het CLB-dossier aanwezig zijn om het type te verantwoorden. Indien er sprake is van een degeneratieve aandoening wordt dit ook best vermeld omdat het belangrijk is om de aanpak af te stemmen op het eventuele verlies van vaardigheden in de toekomst. Naar aanleiding van de afspraak met de overheid om in deel I (attest) enkel nog het type te vermelden, en niet meer de subcategorie binnen het type, wordt vanaf nu in deze rubriek aangegeven tot welke subcategorie de leerling behoort. Indien een leerling tot twee of meer subgroepen behoort van het type waarvoor het verslag wordt opgemaakt, kan dit hier ook vermeld worden. Voor leerlingen die voor meer dan één type in aanmerking komen, kan de diagnose die aanleiding kan geven tot een ander type hier wel vermeld, maar voor deze diagnose(s) dienen geen subtypes aangegeven te worden. Uit het besluit van het handelingsgericht diagnostisch traject (rubriek 8) dient te blijken waarom voor het ene type is geopteerd en niet voor het andere.

6 Hieronder als geheugensteun een lijst met daarin de types en eventuele subdoelgroepen met vermelding van de diagnose zoals bepaald in het M-decreet. 6 Type Basisaanbod Type 2 Type 3a Type 3b Type 3c Type 3d Type 3 e Type 3f ADHD ODD Gedragsstoornis (CD) Angststoornis Stemmingsstoornis Hechtingsstoornis Type 4a Type 4b Type 4c Type 4d Uitval functies gewrichten en beenderen Uitval spierfuncties Uitval bewegingsfuncties Restcategorie Type 6a Type 6b Type 6c Type 6d Type 6e Visus 3/10 (beste oog) gezichtsvelddefect volledige altitudinale hemianopsie, een oftalmoplegie, een oculomotorische apraxie of een oscillopsie CVI Restcategorie Type 7 Auditief a 40 db gehoorverlies Type 7 Taal Spraak a1 < 6j kinderafasie Type 9 a Autistische stoornis Type 7 Auditief b Foneemscore 80% Type 7 Taal Spraak a2 < 6j vermoeden ontwikkelingsdysfasie Type 9 b PDD-NOS Type 7 Auditief c Restcategorie Type 7 Taal Spraak b 6j Kinderafasie of ontwikkelingsdysfasie 5. ONDERWIJSLOOPBAAN Op basis van de evaluaties wordt deze rubriek aangepast en uitgebreid HISTORIEK We nemen in 5.1 de historiek van de schoolloopbaan op (automatisch gegenereerd uit LARS). Wie niet werkt met een sjabloon gegenereerd uit LARS, geeft hier de relevante informatie weer uit het reeds gelopen schoolloopbaantraject (bv. frequente schoolwissels, overzitten, traject in BuO in het verleden, ) 5.2. ONDERWIJSLOOPBAANPERSPECTIEF VAN LEERLING, OUDERS, SCHOOL EN CLB Het is belangrijk om aan te geven welke finaliteit de verschillende betrokkenen voor ogen hebben. Het verslag legt vast dat gewerkt moet worden op basis van een individueel aangepast curriculum (gewoon onderwijs) of individuele handelingsplanning (buitengewoon onderwijs). Beide leiden in de meeste gevallen niet meer tot een reguliere certificering. We streven uiteraard naar groei en ontwikkeling en dus valt op voorhand niet uit te sluiten dat terug aansluiting kan gevonden worden bij de doelen van het gemeenschappelijk curriculum met uitzicht op een diploma of getuigschrift. We vragen niet om hier voorspellingen te doen, maar het is in deze rubriek wel belangrijk om een zich te krijgen op de ambities en verwachtingen van de verschillende betrokkenen omdat dit voor de verdere begeleiding belangrijk is. Lage verwachtingen kunnen als self-fulfilling prophecy werken, hoge verwachtingen kunnen zowel motiverend als stresserend werken. Voor leerlingen met een verslag op niveau secundair houden we hier uiteraard ook rekening met de finaliteit van de opleidingsvormen zoals die decretaal bepaald zijn.

7 We nemen 5.2. hier op als rubriek omdat de finaliteit per niveau een impact heeft op het bepalen van de disproportionaliteit of het onvoldoende zijn van de aanpassingen die nodig zijn om de leerling mee te nemen in een gemeenschappelijk curriculum. Het is dus belangrijk om te weten welk gemeenschappelijk curriculum we voor ogen houden. Dat is meteen ook de reden waarom deze rubriek vóór de rubriek onderwijsbehoeften komt. Naast het formuleren van onderwijsloopbaanperspectieven, kunnen hier ook doelen opgenomen worden die geformuleerd werden binnen het HGD-traject. We kiezen hier bewust voor het formuleren van een doel op middellange of lange termijn en niet voor het opsommen van elk concreet doel dat geformuleerd is voor deze leerling. Het gaat immers om die doelen die relevant zijn voor het verder uitwerken van het eventuele individueel handelingsplan/plan van aanpak MAATREGELEN GENOMEN TIJDENS HET DOORLOPEN VAN HET ZORGCONTINUÜM 6.1. SCHOOLINTERNE ZORG (INFORMATIE AANGELEVERD DOOR SCHOOL) Voorafgaand aan het overleg en het gelopen traject tussen school en CLB, heeft het schoolteam op basis van het individueel leerlingendossier een duidelijk beeld van wat in fase 0 en 1 van het zorgcontinuüm voor deze leerling is gebeurd. Gedurende dit traject werd in overleg met alle betrokkenen duidelijk dat een overstap naar een individueel aangepast curriculum binnen het gewoon onderwijs of een overstap naar het buitengewoon onderwijs noodzakelijk en wenselijk is. De school maakt een synthese van de reeds genomen schoolinterne maatregelen. Hieruit moet blijken dat de school de nodige maatregelen heeft genomen (het is niet de bedoeling dat hier een opsomming komt van alle reeds genomen concrete maatregelen tot dan toe). De school reikt de synthese aan aan het CLB-team en licht deze toe in een overleg. School en CLB wisselen dus elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid en taak in een overleg informatie uit, en dat op een manier die garandeert dat er optimaal kan ingespeeld worden op de noden van de betrokken leerling. Het schrijven van een verslag heeft dus een plaats binnen een continue en constructieve samenwerking tussen school, ouders, leerling en CLB. Vanuit een duidelijke visie op geïntegreerde zorg, geïnspireerd op de zeven uitgangspunten van handelingsgericht werken en ondersteund door een doordacht zorgcontinuüm, blijkt nadrukkelijk dat de school aanhoudend naar de doelen en de onderwijsbehoeften van de leerling kijkt. Op die manier zal in het verslag duidelijk worden dat de school goed overwogen heeft hoe ze de leerling optimaal liet ontwikkelen binnen het zorgcontinuüm. Wat de school doet in de fase van de brede basiszorg hoeft niet per leerling apart genoteerd te worden. We vinden dit terug in de zorgvisie van de school. De concretisering ervan vinden we in degelijke voorbereidingen van de leerkracht. In de fase van de verhoogde zorg organiseert de school overleg met het betrokken team. In het leerlingdossier noteert de school de inspanningen van het schoolteam om tegemoet te komen aan de specifieke onderwijsbehoeften van de leerling. In tegenstelling tot het sjabloon voor gemotiveerd verslag opteren we bij het sjabloon voor verslag enkel voor een open veld. Uit dit open veld moet blijken dat fase 0 tot en met 2 van het zorgcontinuüm werden doorlopen. Indien de school en/of CLB van mening zijn dat het doorlopen van een bepaalde fase niet relevant is, dan wordt dit hier ook toegelicht.

8 Daarnaast wordt ook gesynthetiseerd weergegeven welke maatregelen al genomen zijn in het verleden (bv. overzitten, inschakelen ondersteuning geïntegreerd onderwijs, ). Indien relevant wordt hier bv. ook aangegeven dat de school een aangepaste manier van evalueren heeft of dat er sprake is van een andere organisatievorm (bv. graadsklassen, ). Voor leerlingen die een wijziging verslag nodig hebben omwille van wijziging type / opleidingsvorm of bij overgang van BuBaO naar BuSO, worden in deze rubriek die elementen opgenomen die relevant zijn in functie van de beslissing dat een ander type / opleidingsvorm beter aansluit bij de onderwijsbehoeften van de leerling. Voor leerlingen in buitengewoon onderwijs putten we hiervoor uit de individuele handelingsplanning, voor leerlingen met verslag in gewoon onderwijs uit het leerlingendossier van de school met inbegrip van de bevindingen van de GON-begeleider indien het om een GON-leerling gaat. Bij overgang van basis naar secundair onderwijs worden die elementen opgenomen die mee de inschatting bepaald hebben dat de aanpassingen om een gemeenschappelijk curriculum te volgen disproportioneel of onvoldoende zullen zijn (bv. zeer intensieve begeleiding door logo/kine/blio/, sterke nood aan individueel werken, niet kunnen functioneren in groep, ). Het is niet wenselijk om onder deze rubriek een opsplitsing te maken tussen de verschillende fasen van het zorgcontinuüm. Geen enkele maatregel kan immers eenduidig onder een bepaalde fase geplaatst worden. In een aantal situaties kan het ook zinvol zijn om hier als school de ondersteuningsbehoeften van het team te formuleren (zeker in geval de leerling kiest voor een individueel aangepast curriculum binnen gewoon onderwijs) SCHOOLEXTERNE ZORG Hier wordt een oplijsting gegeven van de schoolexterne hulp die op dit moment nog relevant is. We bedoelen hiermee o.a. inschakelen van logopedie, kinesitherapie, centra ambulante revalidatie, CGG, thuisbegeleiding, buitenschoolse remediëring, In de tweede kolom geven we een beknopte omschrijving (bv. focus van therapie of remediëring). Waar mogelijk en relevant kan hier ook periode, frequentie, duur en effecten worden aangegeven. Wie dit wenst kan de tabel aanpassen of verwijderen en enkel met tekst werken ONDERWIJS-, OPVOEDINGS- EN ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN We verwijzen hier ook naar In het Algemeen Diagnostisch Protocol wordt binnen de integratie- en aanbevelingsfase in het algemeen uitgewerkt hoe behoeften geformuleerd kunnen worden (zie (punt 4.3. p. 63 e.v.). Bij de herwerking van de Specifieke Diagnostische Protocollen wordt dit per problematiek concreter uitgewerkt, zoals in het Protocol Lezen en Spellen p. 59 e.v. (online sinds februari 2016) ONDERWIJS- EN OPVOEDINGSBEHOEFTEN VAN DE LEERLING In deze rubriek nemen we de onderwijsbehoeften van de leerling op. De opvoedingsbehoeften dienen enkel vermeld te worden als deze gerelateerd zijn aan de schoolse context en relevant zijn in het kader van de vraag naar een overstap buitengewoon onderwijs of naar een individueel aangepast curriculum binnen gewoon onderwijs (bv. bij leerlingen met gedragsproblemen).

9 Het CLB-team formuleert de onderwijsbehoeften en samen met de school wordt dan nagedacht over hoe de onderwijsbehoeften vertaald worden in concrete aanpassingen. De vertaalslag naar concrete aanpassingen hoeft niet noodzakelijk in het verslag te worden opgenomen, al kunnen er uiteraard wel voorbeelden gegeven worden van aanpassingen die gewerkt hebben in het verleden. Ter verduidelijking een aantal voorbeelden: Wel: - X heeft nood aan een sterk geïndividualiseerde aanpak omdat deelnemen aan groepsactiviteiten moeilijk is - X heeft nood aan ondersteuning paramedisch personeel om tegemoet te komen aan - X heeft nood aan aangepaste methodieken voor diverse leergebieden Niet : - X heeft nood aan een sobere bladspiegel, een apart hoekje in de klas, - X heeft nood aan een time-timer, een daglijn, We geven bewust geen lijstjes en standaardzinnen mee (en al zeker niet op basis van diagnose) omdat het hier altijd om maatwerk gaat. We raden dan ook ten stelligste af om hier met standaardzinnen te werken. Als men ervoor kiest om op basis van het verslag studievoortgang te maken op basis van een individueel aangepast curriculum, kan het ook belangrijk zijn om zicht te hebben op de ondersteuningsbehoeften van het schoolteam die samengaan met de redelijke aanpassingen die de leerling nodig heeft. Indien gewenst kunnen deze ondersteuningsbehoeften van het team hier genoteerd worden, en dit gekoppeld aan de onderwijsbehoeften van de leerling ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN VAN DE OUDERS DIE SAMENGAAN MET DE SPECIFIEKE ONDERWIJSBEHOEFTEN VAN DE LEERLING We streven naar een constructieve samenwerking tussen school, leerling en ouders. Deze rubriek wordt ingevuld in overleg met ouders. De inhoud kan bv. gaan over de behoeften van ouders om hun kind op schools vlak te ondersteunen, de behoefte aan informatie en tips over een specifieke problematiek, het streven naar een gelijkgerichte aanpak thuis en op school, ondersteuning bij het verwerkingsproces, 9 8. BESLUIT HANDELINGSGERICHT DIAGNOSTISCH TRAJECT Uit dit besluit moet blijken waarom de aanpassingen die de leerling nodig heeft disproportioneel of onvoldoende zijn om te kunnen participeren binnen een gemeenschappelijk curriculum. We bevelen aan om hier uitdrukkelijk aan te geven wat de doorslag heeft gegeven (gaat het om het onvoldoende zijn van de aanpassingen om het gemeenschappelijk curriculum te kunnen volgen of eerder om het disproportioneel zijn). Dit kan een hulp zijn voor school en CLB bij het afwegen van de redelijkheid indien het gaat om een inschrijving onder ontbindende voorwaarde in het gewoon onderwijs. We motiveren hier ook welk type/ opleidingsvorm aangewezen is en of het om een matige, ernstige of meervoudige handicap gaat (in geval type 4, 6 of 7). Dit voor het geval de leerling in kwestie kiest voor een traject in gewoon onderwijs. Bij de keuze voor gewoon onderwijs, zal dit in de meerderheid van de gevallen om een Individueel Aangepast Curriculum (IAC) gaan. We verwijzen naar de definities van gemeenschappelijk curriculum uit het M-decreet. gemeenschappelijk curriculum (BaO): de goedgekeurde leerplannen die ten minste herkenbaar de doelen bevatten die noodzakelijk zijn om de eindtermen te bereiken of de ontwikkelingsdoelen na te streven en de schoolgebonden planning voor het nastreven van de leergebiedoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen

10 gemeenschappelijk curriculum (SecO): de goedgekeurde leerplannen die ten minste herkenbaar de doelen bevatten die noodzakelijk zijn om de eindtermen te bereiken of de ontwikkelingsdoelen na te streven en de schoolgebonden planning voor het nastreven van de vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen We verwijzen naar het protocol van 19 juli 2007 betreffende het begrip redelijke aanpassingen. 1. Een aanpassing is een concrete maatregel die de beperkende invloed van een onaangepaste omgeving op de participatie van een persoon met een handicap kan neutraliseren. 2. De aanpassing moet : - doeltreffend zijn, zodat de persoon met een handicap daadwerkelijk kan participeren - een evenwaardige participatie van de persoon met een handicap mogelijk maken - ervoor zorgen dat de persoon met een handicap zelfstandig kan participeren - de veiligheid van de persoon met een handicap waarborgen. Een slechts gedeeltelijke realisatie op het vlak van de evenwaardige of autonome participatie mag evenwel geen alibi zijn voor het niet realiseren van de redelijke aanpassing. 3. De redelijkheid van de aanpassing wordt beoordeeld in het licht van onder meer volgende indicatoren: - de financiële impact van de aanpassing, waarbij rekening wordt gehouden met eventuele ondersteunende financiële tegemoetkomingen - de financiële draagkracht van degene op wie de aanpassingsplicht rust - de organisatorische impact van de aanpassing - de te verwachten frequentie en duur van het gebruik van de aanpassing door personen met een handicap - de impact van de aanpassing op de levenskwaliteit van (een) daadwerkelijke of potentiële gebruiker(s) met een handicap - de impact van de aanpassing op de omgeving en op andere gebruikers - het ontbreken van gelijkwaardige alternatieven - het verzuim van voor de hand liggende of wettelijk verplichte normen. Voor type 4, 6 en 7 geven we ook aan waarom het gaat om matig/ernstig/meervoudige problematiek omdat leerlingen met een verslag ook kunnen kiezen voor gewoon onderwijs met ondersteuning van geïntegreerd onderwijs. We geven de omschrijving van ernstig hieronder mee zoals die vastgelegd wordt in het Besluit van de Vlaamse Regering van 13 februari Wat niet ernstig is, is matig. Ernstig type 4 : een handicap ten gevolge van een neuro-motorische stoornis sinds de geboorte, na een ziekte of na een ongeval, of syndromen of ziektes die een beenderige, musculaire of gewrichtsaandoening veroorzaken, een spierziekte of spina-bifida, voor zover die handicap een zeer ernstige beperking in het schrijf- of spraakmotorisch functioneren veroorzaakt Ernstig type 6: een gezichtsscherpte, na optische correctie, van maximaal één tiende voor elk oog, en/of aangewezen zijn op brailleschrift Ernstig type 7: een gemiddeld hoorverlies van minstens 90 db aan beide oren, bepaald volgens de Fletcher-index, en niet meer bereiken dan 40% foneemdiscriminatie in spraakaudiometrie, dat alles afgenomen zonder hoorapparatuur Meervoudige beperking: leerling voldoet zowel aan de criteria voor type 2 als aan de criteria voor type 4, 6 of 7 10 Het verslag wordt opgeladen naar LARS in word versie.

11 11 Bijlage 1: Rubrieken ICF (meer info : ) Functies mentale functies sensorische functies en pijn stem en spraak functies van hart en bloedvatenstelsel, hematologisch systeem, afweersysteem en het ademhalingsstelsel functies van spijsverteringsstelsel, metabool stelsel en hormoonstelsel functies van urogenitaal stelsel en reproductieve functies functies van bewegingssysteem en aan beweging verwante functies functies van huid en verwante structuren Anatomische eigenschappen van zenuwstelsel van oog, oor en verwante structuren van structuren betrokken bij stem en spraak van hart en bloedvatenstelsel, afweersysteem en ademhalingsstelsel van spijsverteringsstelsel, metabool stelsel en hormoonstelsel van urogenitale stelsel van structuren verwant aan beweging van huid en verwante structuren Activiteiten & Participatie leren en toepassen van kennis algemene taken en eisen communicatie mobiliteit zelfverzorging huishouden tussenmenselijke interacties belangrijke levensgebieden maatschappelijk, sociaal en burgerlijk leven Externe factoren producten en technologie natuurlijke omgeving en door de mens aangebrachte veranderingen daarin ondersteuning en relaties attitudes diensten, systemen en beleid Persoonlijke factoren niet verder onderverdeeld