Prestatieafspraken Uitvoeringsagenda Wonen 2017 Gemeente s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Prestatieafspraken 2017 Uitvoeringsagenda Wonen 2017 Gemeente s-hertogenbosch

2 Deel 1 Inleiding De Bossche woonpartners werken samen in een Drie Partijen Overleg (DPO). De gemeente, de corporaties (Zayaz, BrabantWonen, Kleine Meierij, Mooiland) en het Stedelijk Huurders Platform (SHP) komen in dit overleg tot gezamenlijke doelen en leggen deze vast in prestatieafspraken. Samen zorgen voor voldoende, betaalbare en passende sociale huurwoningen in vitale wijken staat daarbij centraal. Voor u ligt de uitvoeringsagenda Wonen Deze omvat de prestatieafspraken die partijen maken voor 2017 en gaat over alle volkshuisvestelijke thema s uit de Woningwet: Beschikbaarheid van wonen: nieuwbouw, aankoop, verkoop, liberalisatie; Betaalbaarheid en bereikbaarheid voor de doelgroep; Huisvesting van specifieke groepen; Kwaliteit en duurzaamheid van woningen; Leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed. Uitvoeringsagenda van meerjarenafspraken Alle partijen hebben met elkaar op drie thema s meerjaren afspraken gemaakt. Deze afspraken zijn gebaseerd op de Nota Wonen (uit 2012) en het essay De Kunst van het Samenleven. Ze vormen de basis voor het maken van jaarlijkse afspraken (zoals nu voor 2017). Sociaal Woonakkoord ; Afspraken woonruimteverdeling; Woonlastenakkoord Voor het eerst wordt de uitwerking van deze drie thema s gebundeld: de uitvoeringsagenda In de uitvoeringsagenda staan per thema de voorgenomen activiteiten, projecten en resultaten omschreven. Proces van waardevol samenwerken Het samenwerkingsmodel tussen de partijen gaat uit van onderling vertrouwen, openheid en transparantie in de relatie. De manier van samenwerken hebben partijen in 2016 bekrachtigd middels het Manifest Waardevol Samenwerken. De werkwijze, 2

3 die ook voor het opstellen van deze uitvoeringsagenda is gehanteerd, gaat uit van de volgende uitgangspunten: Een gedeelde visie, gebaseerd op een gezamenlijke analyse van ontwikkelingen en cijfers en/of gezamenlijk onderzoek; Sturen op maatschappelijke effecten en resultaten: dit veronderstelt een stedelijke monitoring van resultaten en effecten en het periodieke bestuurlijk gesprek hierover; Wederkerigheid in afspraken: niet alleen de corporaties leveren, maar ook de gemeente en op onderdelen de huurders; partijen hebben elkaar nodig voor een optimaal resultaat; Themagerichte aanpak, zodat verbreding naar andere partijen / sectoren mogelijk is als het vraagstuk daar om vraagt; Eigen kracht: ieder draagt naar vermogen bij aan de gezamenlijke doelen. 3

4 Sturen op effecten Voor het maken van de jaarlijkse afspraken wordt dus gekeken naar de effecten en resultaten. In mei 2016 hebben partijen hiertoe met elkaar de resultaten van een eerste stedelijke monitor besproken. Omdat het sociaal woonakkoord van maart 2016 dateert, was het nog erg vroeg om de eerste resultaten van de monitor volledig de uitvoeringsagenda te laten voeden. Voor volgende jaren is het streven het bestuurlijk gesprek over de monitor eerder in het jaar te houden. Samen met de woonagenda die de gemeente in het voorjaar vaststelt als jaarlijkse actualisatie/herijking van de Nota Wonen is het gesprek over de monitor daarmee maximaal richtinggevend voor ieders bijdrage aan de uitvoeringsagenda. Specifieke opgave voor 2017 Op basis van de stedelijke monitor zoals die in 2016 is besproken zijn een aantal richtinggevende opgaven voor 2017 meegegeven. Doel: Minder druk op de sociale woningvoorraad Accent blijft liggen op het versnellen van de bouwproductie; Een verdere verdieping op slaagkansen is noodzakelijk. Doel: Gelijke slaagkansen Verdiepen van het inzicht in woonruimteverdeling via directe bemiddeling, loting en advertenties. Dit dient in 2017 te leiden tot uitspraken over directe bemiddeling in relatie tot reguliere verhuur (vanwege het mogelijke verdringingseffect); Uitbreiden van afspraken in het Sociaal Woonakkoord over wonen, welzijn, zorg (intramuraal -> extramuraal); De slaagkans van jongeren lijkt nu veel hoger dan van de andere groepen. Bij de uitwerking van de speerpunten per wijk zal een advies uitgewerkt worden of de goedkoopste voorraad ook aan andere groepen moet worden toegewezen. Doel: Minder huurders met betaalproblemen Verkenning van de groep huurtoeslaggerechtigden die mogelijk geen 4

5 toeslag aanvraagt (ook in relatie tot laaggeletterdheid) en gezamenlijk een actieplan opstellen; Inzet op vroegsignalering en maatwerk stevig doorzetten; Inzet op duurzaamheid verbreden en gezamenlijk kader maken in Doel: Gedifferentieerde, vitale wijken Mogelijkheid verkennen om niet telkens dezelfde woningen aan instellingen te verhuren, maar aanbod te wisselen; Wonen en zorg en met name zorg voor woonbegeleiding is een accent in Woonzorg Nederland Naast de vier genoemde corporaties heeft ook Woonzorg Nederland woningbezit in s-hertogenbosch (552 sociale huurwoningen). Woonzorg Nederland is via het Directeurenoverleg Bossche Woningcorporaties (DBW), waarin de Bossche corporaties met elkaar samenwerken, aangesloten op het Bossche traject om tot prestatieafspraken te komen. Zij ziet zichzelf echter als een kleine speler in de Bossche markt en heeft in 2017 geen grote investeringen en/of renovaties gepland staan voor het Bossche bezit. Woonzorg Nederland ziet zichzelf daarom niet als beleidsmaker in de Bossche markt, maar toetst het eigen beleid aan de Bossche afspraken. De huurders van Woonzorg Nederland in s-hertogenbosch zijn wel vertegenwoordigd in het SHP. Woonzorg Nederland heeft de stedelijke akkoorden niet ondertekend, maar streeft ernaar in deze beleidsvolgend te zijn. Omdat Woonzorg Nederland geen medeondertekenaar is van de lokale akkoorden, zijn de activiteiten in 2017 voor het Bossche woningbezit opgenomen in een aparte bijlage 1. Woonzorg Nederland is daarmee wel medeondertekenaar van de uitvoeringsagenda 2017 wat betreft het eigen aandeel. Leeswijzer In de volgende delen van de uitvoeringsagenda worden per thema eerst de algemene meerjarenafspraken benoemd. Vervolgens worden de algemene ontwikkelingen en ambities voor 2017 omschreven, gevolgd door een specifieke inzet per partij. 5

6 Deel 2 Uitvoeringsagenda Sociaal Woonakkoord meer sneller passend 2.a Algemene toelichting sociaal woonakkoord Doelen en strategie In het Sociaal Woonakkoord hebben corporaties, gemeente en het Stedelijk Huurdersplatform met elkaar afgesproken om samen te zorgen voor voldoende, betaalbare en passende sociale huurwoningen in vitale wijken. Daartoe worden de volgende doelen nagestreefd: Verminderen van de druk op het sociale huursegment; Het verbeteren van de slaagkansen; Gelijke slaagkansen voor de doelgroepen van beleid; Inclusieve samenleving; Gedifferentieerde wijken. Daartoe worden de volgende strategieën gevolgd: 1. Groei van het aantal eenheden voor de primaire en secundaire doelgroep (netto toename van 700 eenheden ); 2. Differentiatie in prijsklassen in de opbouw van het sociale huursegment; 3. Verbeteren van de slaagkans voor spoedzoekers/ prioriteit geven aan huisvesting voor vergunninghouders; 4. Bijdrage aan de ontwikkeling van een inclusieve samenleving; 5. Zorg voor vitale wijken; 6. Inspanningen om woonoverlast tegen te gaan; 7. Investeren in duurzaamheid (=onderdeel woonlastenakkoord). Inzet SHP Kijkend naar de rol van het SHP in het Sociaal Woonakkoord, dan is zij in de eerste plaats de vertegenwoordiger en de behartiger van de belangen van zowel de huidige als de toekomstige huurders. Het SHP is zelf geen uitvoerende partij in het sociaal woonakkoord. Haar rol in deze is dat zij over de thema s uit het sociaal woonakkoord als kritisch gesprekspartner opereert in het bestuurlijk overleg (DPO). Om de rol als belangenbehartiger en vertegenwoordiger van huurders goed 6

7 SOCIAAL 7

8 te kunnen vervullen, nu en in de toekomst, spreken partijen af dat het SHP in 2017 een vervolg geeft aan verjonging en verkleuring. Dit om een breder draagvlak voor keuzes te krijgen; om de behoeften en belangen van de brede en gedifferentieerde groep huurders in beeld te hebben; en om ervoor te zorgen dat ook in de toekomst huurders actief zijn en blijven in het behartigen van de huurdersbelangen. Dit vraagt ook om andere participatievormen waar het SHP in 2017 mee aan de slag gaat. 2.b Afspraken en activiteiten Onderstaand wordt per strategie als eerste herhaald welke meerjarenafspraken in het Sociaal Woonakkoord zijn gemaakt. Vervolgens wordt de ambitie voor 2017 toegelicht en zijn de specifieke afspraken en activiteiten voor 2017 opgenomen waar mogelijk uitgesplitst per individuele partij. Alle specifieke activiteiten zijn gebaseerd op het bod van de betreffende corporatie, dat vóór 1 juli 2016 is uitgebracht. 8

9 9

10 Strategie 1 Groei van de woningvoorraad Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit sociaal woonakkoord De komende vijf jaar (2016 tot en met 2020) worden netto tenminste 700 sociale wooneenheden aan de sociale huurwoningvoorraad toegevoegd. De woningen die ter voorbereiding van sloop vrij zijn gekomen, worden waar mogelijk ingezet voor tijdelijke huisvesting. Er komt een aanjaag / versnellingsteam sociale woningbouw. Dit team krijgt de specifieke opdracht tot versnelling en uitbreiding van de nieuwbouwproductie te komen. In dit aanjaagteam zijn de gemeente (zowel ambtelijk als bestuurlijk) en de vier Bossche corporaties vertegenwoordigd. Om tot versnelling te komen heeft de gemeente reeds locaties voor 250 sociale huurwoningen aangewezen. Gezien de ambitie om tenminste 25% van het jaarlijkse woningbouwprogramma in de sociale sector (huur en/of koop) te realiseren, maakt de gemeente afspraken met private partijen met betrekking tot de woningdifferentiatie bij grotere woningbouwprojecten. De gemeente blijft de grondprijssystematiek met betrekking tot de bouw van sociale huurwoningen hanteren die zij de afgelopen jaren heeft gevolgd. Bij bouwleges en het fonds bovenwijks hanteert de gemeente een differentiatie in kosten naar stichtingskosten. De gemeente voert de planologische procedure met betrekking tot woningbouwplannen uit en eventueel daarbij te organiseren informatiebijeenkomsten. Corporaties organiseren financiële ruimte voor het realiseren van extra nieuwbouw. Zij creëren eveneens meer ruimte voor de primaire en secundaire doelgroep door de doorstroming van middeninkomens te bevorderen; hiertoe benutten zij waar mogelijk het huurbeleid (inkomensafhankelijke huurverhoging) en creëren zij kansen via het verkoopbeleid. Verder worden pilots gestart rondom splitsen van woningen in kleinere verhuureenheden, kamergewijze verhuur, en waar nodig aftoppen van huren. 10

11 Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken De stedelijke monitor 2016 laat zien dat de druk op de sociale woningvoorraad niet afneemt; de gemaakte algemene afspraken blijven van kracht. Partijen willen tijdig kunnen bijsturen en hechten belang aan monitoring. De stedelijke monitor 2017 geeft de voortgang op de gestelde netto toevoeging van 700 sociale wooneenheden. Daarbij wordt ook gekeken naar het effect van (toekomstige) veranderingen in de woningvoorraad door sloop, verkoop, splitsing, transformatie en het streefhuurbeleid en naar de gevolgen op doelgroep- en wijkniveau. Minimaal twee keer per jaar wordt de voortgang bestuurlijk besproken. Het aanjaagteam vindt een modus om tot verdere versnelling van de ontwikkeling van locaties te komen. Voor de periode zijn er harde plannen voor 1225 woningen en zijn aanvullend locaties in beeld voor 339 woningen. Om tot een netto uitbreiding van 700 wooneenheden op te komen, krijgt het aanjaagteam de opdracht: o Ervoor zorg te dragen dat de verwachte 1225 op te leveren woningen ook daadwerkelijk binnen de looptijd van het Sociaal Woonakkoord worden gerealiseerd. o Ervoor zorg te dragen dat de locaties die nu in beeld zijn om aanvullend 339 woningen te realiseren eveneens binnen de looptijd van het Sociaal Woonakkoord ontwikkeld zijn. o De opdracht om aanvullend locaties te vinden voor 100 woningen. Uiterlijk in december 2017 is (derhalve) in beeld gebracht hoe en waar de netto toevoeging van 700 sociale wooneenheden wordt gerealiseerd. Naast uitbreiding door nieuwbouw, verkennen partijen in 2017 op welke manier en met welk instrumentarium de doorstroming binnen/uit de sociale huursector bevorderd kan worden. Uitgangspunt daarbij is dat de inzet zich vooral dient te richten op die doelgroep(en) en/of dat woningtype waar partijen verwachten door een betere aansluiting van vraag en aanbod het hoogste effect te sorteren. Hiertoe wordt op basis van de stedelijke monitor 2017 een voorstel uitgewerkt en voorgelegd aan het DPO. Eerdere ervaringen en pilots met betrekking tot de doorstroming van ouderen worden hierin meegenomen. Analyses uit het woonakkoord laten zien dat ook na 2020 er een grote vraag naar sociale huurwoningen zal zijn. Daar moeten we nu al op voorsorteren. Gemeenten en corporaties komen tot een gezamenlijke werkwijze om ook na 2020 voldoende locaties beschikbaar te hebben. 11

12 Inzet corporaties (algemeen) Corporaties zoeken integraal naar oplossingen en streven niet alleen naar groei via (strategische) nieuwbouw; waar mogelijk worden ook via transformatie van bestaande bouw (al dan niet reeds in bezit) en via experimenten met flexibele woonconcepten eenheden toegevoegd. Diverse experimenten zijn reeds in uitvoering. De prognoses laten zien dat in 2017 stedelijk het aantal wooneenheden met een huurprijs onder liberalisatiegrens toeneemt met 118. In 2018 is de verwachting dat het aantal netto toeneemt met 283. Tot moeten dit er netto 700 zijn. Specificatie inzet Zayaz Prognose Nieuwbouw Tijdelijke eenheden 81 0 Flexibiliteit bestaand bezit 0 12* Beoogde verkoop Verwachte sloop/vervanging 0 0 * Transformatie Bartenkerk. Specificatie inzet BW Prognose Nieuwbouw Tijdelijke eenheden 36 0 Flexibiliteit bestaand bezit 20* 0 Beoogde verkoop Verwachte sloop/vervanging ** -69 * Zorgwoningen met een huurprijs boven de liberalisatiegrens die vanwege inkomen onder de liberalisatiegrens worden verhuurd. ** Sloop 12 woningen Marconistraat op verzoek van gemeente. In 2016 is voor 13 woonblokken in Boschveld/Gestelse buurt het besluit genomen deze gefaseerd te vervangen. De voorbereiding samen met huurders en partners is in gang gezet en loopt door in Naar verwachting wordt in 2019 het eerste blok in Boschveld respectievelijk de Gestelse buurt vervangen. 12

13 Specificatie inzet KM Prognose Nieuwbouw 14 0 Tijdelijke eenheden 8 0 Flexibiliteit bestaand bezit 0 0 Beoogde verkoop -6-6 Verwachte sloop/vervanging 0 0 Specificatie inzet Mooiland Prognose Nieuwbouw * Tijdelijke eenheden 0 0 Flexibiliteit bestaand bezit 0 0 Beoogde verkoop -4-1 Verwachte sloop/vervanging 0 0 * Betreft woningen in Nuland en Vinkel Inzet gemeente De gemeente pakt nadrukkelijk de regie in de Taskforce Woningbouw voor de gehele stad en in een Aanjaagteam nieuwbouw met de corporaties. Er worden met de corporaties in 2017 concrete afspraken gemaakt om de productie in 2019/2020 veilig te stellen. De gemeente start in 2017 een onderzoek naar mogelijke nieuwbouwlocaties in de periode na

14 Strategie 2 Differentiatie prijsklassen Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit sociaal woonakkoord Voor tenminste 70% van alle DAEB-woningen houden de corporaties de (reken)huurprijs onder de geldende aftoppingsgrenzen. Met het oog op de slaagkansen voor jongeren houden de corporaties de rekenhuur van tenminste 1300 woningen in de gemeente s-hertogenbosch onder de kwaliteitskortingsgrens. De (huidige) 525 onzelfstandige wooneenheden worden gehandhaafd. Waar mogelijk wordt er gewerkt met tijdelijke contracten voor jongeren. Bovenstaande afspraken kunnen gewijzigd worden, als de monitor daartoe aanleiding geeft. Dit gebeurt via de jaarlijks op te stellen uitvoeringsagenda. Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken De stedelijke monitor geeft geen aanleiding om de algemene afspraken voor 2017 te wijzigen. Deze blijven daarmee richtinggevend voor de differentiatie van prijzen. In de eerstvolgende stedelijke monitor (voorjaar 2017) spreken partijen af een verdieping te maken van de slaagkansen van diverse (sub)doelgroepen en huishoudenstypen. Op basis daarvan zal een eventuele aanscherping van de algemene afspraken plaatsvinden. Partijen hebben na een gezamenlijke verkenning tussen corporaties, gemeente en huurdersorganisaties vastgesteld dat voor een deel van de huishoudens met een laag middeninkomen nu geen betaalbaar aanbod beschikbaar is. Om deze doelgroep te kunnen bedienen zullen Zayaz en BrabantWonen gezamenlijk 1294 sociale huurwoningen overhevelen van het DAEB-segment naar het niet-daeb segment. Deze 1294 woningen worden ook in het Niet-DAEB segment verhuurd voor een huurprijs onder de liberalisatiegrens en worden via de reguliere toewijzingsregels van WoonService verhuurd. Op deze manier blijft het aantal woningen in het segment onder de liberalisatiegrens conform de behoefte in het Sociaal Woonakkoord gegarandeerd. Deze woningen blijven dus een huur houden onder de liberalisatiegrens, totdat we in de prestatieafspraken een andere afspraak maken. Reeds geliberaliseerde huurwoningen vallen buiten deze afspraak en houden een huurprijs boven de liberalisatiegrens. 14

15 Inzet corporaties (algemeen) Borgen algemene afspraken (aantallen en verdeling) sociaal woonakkoord. De corporaties zorgen voor een definitief ontwerpvoorstel DAEB/niet-DAEB per 1 juli 2017, waarmee wordt bijgedragen aan de geformuleerde doelstellingen. Corporaties werken waar mogelijk met tijdelijke contracten voor jongeren op basis van de wet doorstroming. Verbeteren systeem woonruimteverdeling Woonservice. Uitgewerkt onder Woonruimteverdeling (deel 3). Beleid rond (streef)huurbeleid is verder uitgewerkt onder de Woonlastenagenda (deel 4). Specificatie inzet Zayaz Zayaz hevelt 766 sociale huurwoningen over van het DAEB-segment naar het niet-daeb segment over op basis van de hierboven omschreven voorwaarden. Specificatie inzet BW BrabantWonen hevelt 528 woningen over op basis van de hierboven omschreven voorwaarden. BrabantWonen heeft in het Niet-DAEB segment eveneens zorgvastgoed. Dit zorgvastgoed valt gedeeltelijk onder Zorgwonen: de zorgvraag is leidend waardoor de huurprijs voor een huishouden uit de primaire of secundaire doelgroep wordt verlaagd. Hiertoe hevelt BrabantWonen 204 zorgeenheden over naar het niet-daeb-segment. Inzet gemeente De gemeente borgt eventuele noodzakelijke aanpassingen in de huisvestingsverordening in relatie tot tijdelijke verhuur. 15

16 Strategie 3 Prioriteit bij slaagkans spoedzoekers en vergunninghouders Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit sociaal woonakkoord Corporaties en gemeente participeren in de stedelijke Taskforce vergunninghouders. Op die manier kan snel geschakeld worden om de gemeentelijke taakstelling te realiseren. De Bossche corporaties realiseren tijdelijke wooneenheden. Dit voor zowel vergunninghouders als andere spoedzoekers. De huurvoorwaarden worden in overleg en in overeenstemming met Wet doorstroming huurmarkt uitgewerkt. De gemeente zet zich in voor het creëren van goedkoop, tijdelijk woningaanbod, voor verschillende doelgroepen, waaronder de vergunninghouders. De gemeente faciliteert dit door middel van het ter beschikking stellen van locaties en vastgoed én het voeren van de eventueel daarvoor benodigde procedures. De gemeente spant zich daarbij in om maatwerk en flexibiliteit in bepaalde regelgeving te leveren als het gaat om tijdelijke huisvesting ten behoeve van vergunninghouders. De gemeente zorgt voor adequate woonbegeleiding bij de huisvesting van vergunninghouders. 16

17 Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken De stedelijke monitor geeft geen aanleiding om de algemene afspraken voor 2017 te wijzigen. Daarmee blijft er in 2017 prioriteit liggen bij deze groepen. De gemeente is verantwoordelijk voor het realiseren van de taakstelling voor het huisvesten van vergunninghouders en de corporaties dragen daar aan bij. Gemeente en corporaties stellen op basis van de taakstelling halfjaarlijks een verdeelvoorstel vast waardoor duidelijk wordt welke corporatie welk aantal woningen hiervoor levert. Corporaties ontwikkelen aanvullende woonvormen om onder andere de vergunninghouders te huisvesten; dit om verdringingseffecten voor langer ingeschrevenen te voorkomen. Vluchtelingenwerk zorgt voor de maatschappelijke woonbegeleiding; de gemeente subsidieert Vluchtelingenwerk ten behoeve van de maatschappelijke woonbegeleiding aan vergunninghouders. Gemeente en corporaties werken in 2017 verder uit welke bijdrage zij in afstemming met andere organisaties kunnen leveren aan de participatie en integratie van vergunninghouders. Inzet corporaties (algemeen) Corporaties ontwikkelen aanvullende woonvormen om onder andere de vergunninghouders te huisvesten; dit om verdringingseffecten voor langer ingeschrevenen te voorkomen. Aanvullende woonvormen zijn tijdelijke units of andere (flexibele) woonoplossingen. Voor de aantallen op te leveren tijdelijke eenheden in 2017: zie strategie 1. Inzet gemeente De aanpak van de gemeente heeft als uitgangspunt activering en participatie vanaf dag 1. Van daaruit wordt gewerkt aan onderwijs, huisvesting, kennismaking met de lokale samenleving, sociale participatie, arbeidsintegratie en gezondheid. De gemeente subsidieert Vluchtelingenwerk t.b.v. de maatschappelijke begeleiding van vergunninghouders. De gemeente zorgt in overleg met de corporaties voor passende en voldoende woonbegeleiding en beheervormen rondom de in 2017 op te leveren projecten met tijdelijke eenheden. De voorrang (urgentie) voor vergunninghouders blijft bij voorkeur gehandhaafd in de huisvestingsverordening. 17

18 Strategie 4 Transitie naar de inclusieve samenleving Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit sociaal woonakkoord De gemeente faciliteert langer thuis wonen ouderen met o.a. WMO aanpassingen en benodigde algemene voorzieningen. Corporaties en gemeente hebben afspraken gemaakt over woningaanpassing in relatie tot wijzigingen in de WMO. De corporaties leveren via de urgentieplusregeling een bijdrage aan de uitstroom uit de (maatschappelijke) opvang. Regionaal is bepaald dat uitstroom uit de opvang en woonvoorzieningen over de regio naar rato van inwoneraantal wordt verdeeld. De corporaties stellen voor het Bossche deel woningen ter beschikking. De corporaties bepalen het aantal woningen dat hiervoor beschikbaar komt jaarlijks. De corporaties zorgen voor de directe bemiddeling in de woningtoewijzing. De gemeente regelt de toegang tot (woon)begeleiding, de opvang en beschermd wonen voor burgers met een GGZ-achtergrond. Naast de gemeente zijn ook zorgverzekeraars en zorgkantoor hierbij betrokken. De gemeente voert regie in de samenwerking met betrekking tot geclusterd en beschermd wonen (VG / GGZ / V&V). Corporaties leveren een bijdrage aan de uitwerking van de opgave voor beschut wonen. Corporaties nemen deel aan het stedelijk overleg (langer thuis) waar afstemming van vraag (van initiatieven) en aanbod van vastgoed en afspraken over benodigde investeringen (werkgroep afweging huisvestingsinitiatieven bijzondere groepen) plaatsvindt. De corporaties onderzoeken de toekomstbestendigheid (woonwensen / geschiktheid vastgoed) van de beschutte (senioren(plus) en GGZ) voorraad en passen deze, indien nodig en mogelijk, aan. De corporaties zorgen dat nieuwbouwwoningen zodanig worden gebouwd dat men zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen bij een hulpvraag. De corporaties voeren gerichte niet-fysieke projecten uit om (langer) zelfstandig thuis wonen te bevorderen en nemen deze in hun jaarlijks bod op. 18

19 Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken In het Sociaal Woonakkoord hebben partijen in het kader van de inclusieve samenleving algemene afspraken gemaakt, die veelal gaan over de rolverdeling. De veranderingen in de organisatie van wonen, welzijn, zorg zijn echter groot en hebben dagelijks grote gevolgen voor cliënten, huurders en woningzoekenden: o Uitstroom: De afbouw (of extramuralisering) uit intramuraal / instellingswonen (GGZ en VG sector) betekent een tijdelijke extra druk op de sociale woningmarkt. Tijdelijk, als deze beweging is afgerond maken ze deel uit van de reguliere instroom op de woningmarkt. o Doorstroom: Doorstroom van mensen die uit tijdelijke voorzieningen naar een gewone woning willen, stagneert nu door onvoldoende aanbod. Dit betreft een vraag naar reguliere woningen. o De druk op de instroom van de reguliere voorraad neemt toe: Er zijn steeds meer kwetsbare huurders. Mensen die voorheen gehuisvest werden in specifieke zorginstellingen of beschermd wonen, die gewoon wonen in wijken. Voor sommige mensen is dit niet de oplossing: zij ervaren knelpunten bij het zelfstandig wonen, voor de omgeving zien we in toenemende mate overlast ontstaan. Zie verder: strategie 6. Om kwetsbare mensen een passend aanbod in zelfstandig wonen te geven (zowel t.b.v. bevorderen uitstroom en voorkomen instroom opvang of instellingswonen), missen we op dit moment variaties op woon- en contractvormen; de stap naar zelfstandigheid is voor mensen soms te groot. Zelfstandig wonen vraagt voor veel cliënten ondersteuning op leefgebieden van wonen, dagbesteding, inkomen & begeleiding. Dit vraagt veelal een intensivering van begeleiding bij de stap naar zelfstandig wonen, in plaats van het verminderen hiervan. Er blijft een vraag naar geclusterde en beschutte of beschermde woonvormen. De opgave is om vraag en aanbod stedelijk bij elkaar te brengen, goede matches te maken en hiermee variaties in woonvormen te realiseren. Daar waar het nieuwbouw betreft, vindt besluitvorming over deze locaties plaats in het het aanjaagteam versnelling nieuwbouw. 19

20 Met andere woorden: de ambities uit de Regiovisie hebben direct effect op de woningmarkt en leefbaarheid in wijken. Gezamenlijke ontwikkeling en innovatie met als doel om cliënten, huurders en woningzoekenden passende oplossingen te bieden is urgent, en daarmee een bestuurlijk speerpunt voor Ambitie: Gemeente en corporaties stellen zich als doel dat eind 2017 het palet aan (bijzondere) woonvormen en/of contractvormen inclusief bijbehorende arrangementen (wonen, dagbesteding, inkomen, begeleiding) in beeld en waar nodig met zorgpartners ontwikkeld is. Hiertoe is eind 2017 een aantal experimenten uitgevoerd of minimaal in uitvoering. Uitgangspunten daarbij zijn: o Wonen doen we allemaal het liefst zo normaal mogelijk d.w.z. zelfstandig en onder eigen regie. o Niemand leeft op straat. o Bij verandering van woonvorm of zorg, nemen we de behoefte of het tempo van de cliënten en het draagvlak in de wijken als uitgangspunt. Niet het tempo van het geld. Dit kan betekenen dat ambities op uitstroom en doorstroom vertragen. De opgave wonen, welzijn, zorg is een integrale opgave. Samenwerking en ontwikkeling op bijvoorbeeld alleen het zorgvastgoed, leidt niet tot een effectieve oplossing. Daarom behalen partijen in 2017 resultaten op de volgende onderdelen: o Zorgvastgoed. o Doorstroom / uitstroom beschermd wonen en regionalisering. o Contractvormen en arrangementen. o Preventie en vroegsignalering, waaronder de samenwerking tussen gemeente, corporaties en andere partners in de Bossche Bond om doorbraken te realiseren in de aanpak van crisissituaties. o Versterken van professionele & informele steunstructuren op wijkniveau. o Woonruimteverdeling. In 2017 staan de vraagstukken rondom zorg ook centraal in de woonruimteverdeling: we leggen de focus op de verhouding tussen directe bemiddeling in relatie tot loting en advertenties (zie deel 3: agenda woonruimteverdeling). 20

21 Inzet corporaties en gemeente Ambitie 1. Doorstroom uit de opvang en tijdelijke woonvoorzieningen stimuleren ( = opgave regiovisie) 2. Uitstroom beschermd wonen (= extramuraliseren) 3. Wijknetwerken met tijdige en snelle actie bij acute hulpvraag 4. Faciliteren langer zelfstandig thuis wonen mensen met kwetsbaarheden 5. Stedelijk afstemmen vraag & aanbod geclusterd en beschermd wonen 6. Geen verdringing door bijzondere doelgroepen Resultaten Reductie wachtlijsten MO door afspraken over regionale verdeling woningtoewijzingen. Afspraken met (zorg)instellingen over doorstroom (aantallen + begeleiding): afhankelijk van de druk op de opvang. Aantoonbare verschuivingen van cliënten naar huurders met eigen huurcontract i.c.m. voldoende woonbegeleiding. Reproduceerbare werkwijze gebaseerd op 1e fase Kanteling. Onderzoeken inschrijfmogelijkheden voor jongeren in jeugdzorg-instellingen vanaf 16/17 jaar. Afname # crisissituaties. Overzicht passende oplossingen: wat werkt. Verhoogde leefbaarheid in wijken. Visie op langer thuis wonen bestuurlijk vastgesteld. Strategie op senioren(+) labels is bepaald. Afwegingskader woon zorg initiatieven bestuurlijk vastgesteld. Keuze ontwikkellocaties woonvormen + doelgroep bestuurlijk vastgesteld (loopt via aanjaagteam). Opgave is in beeld. Alternatieven zijn opgesteld voor gelijke slaagkansen regulier en bijzonder woningzoekenden 21

22 Inzet corporaties (algemeen) In relatie tot de bovenstaande resultaten en ambities zorgen de corporaties in ieder geval voor het ontwikkelen van een passend woningaanbod, bijbehorende contracten en contractvormen en een optimale inzet van overig wooninstrumentarium. Daarbij worden ook nadrukkelijk de mogelijkheden van zorgaanbieders betrokken. Inzet gemeente In relatie tot bovenstaande resultaten en ambities zorgt de gemeente in ieder geval voor inzicht in de omvang van vraag en aanbod, (het arrangeren van) passende woonbegeleiding en dusdanige wijkstructuren en netwerken dat snel gehandeld kan worden. 22

23 Strategie 5 Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit sociaal woonakkoord Partijen streven naar gedifferentieerde wijken, naar prijsklassen, verhouding huur/ koop, woningtypen, mogelijkheden voor langer zelfstandig thuis wonen. Het behalen van de differentiatie-percentages per buurt is geen doel op zich; er wordt niet gewerkt met een blauwdruk, maar per wijk wordt gestreefd naar voldoende huisvestingsmogelijkheden voor de doelgroepen van beleid. Hiermee geven we invulling aan de ongedeelde stad. De inzet van de gemeente richt zich voor een belangrijk deel op de oude GSB aandachtsbuurten waar de reeds ingezette aandacht wordt gecontinueerd conform de planmatige aanpak van de aandachtsbuurten. Deze buurten zijn Boschveld, Barten-zuid, Orthen-links, Hambaken (vier buurten: de Hambaken, Sprookjesbuurt, Muziekinstrumentenbuurt en Edelstenenbuurt) en Gestelse Buurt. In overige wijken/buurten wordt met een activiteitenlijst gewerkt, die jaarlijks geactualiseerd wordt. Activiteiten kunnen sociaal, fysiek, veilig en/of economie als insteek hebben. De gemeente draagt zorg voor een schone, hele en veilige openbare ruimte. Ze past bij de hotspots rondom inbraken en de donkere plekken in de stad de openbare verlichting aan, conform het beleidsplan openbare verlichting. De gemeente werkt door middel van wijkteams ten behoeve van huishoudens met een behoefte aan hulp en ondersteuning op meerdere levensdomeinen. Het wijkteam organiseert daarnaast inzet van benodigde hulp en coördineert de hulpverlening als de bewoner dit niet zelf kan. Met de Bewoners Initiatief Gelden (BIG-gelden) worden bewoners gestimuleerd activiteiten in hun wijk te organiseren. Dit versterkt de onderlinge verbondenheid in de wijk en het sociaal netwerk van mensen. Ook de corporaties voeren een leefbaarheidsbeleid. Deze activiteiten zijn onderdeel van de prestatie afspraken en worden jaarlijks in het bod van de corporaties opgenomen. 23

24 Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken De stedelijke monitor geeft geen aanleiding de algemene afspraken te wijzigen. Zowel gemeente als woningcorporaties investeren door middelen en menskracht in de leefbaarheid van wijken. De programmatische aanpak van de bekende GSB-aandachtsbuurten wordt in 2017 doorgezet. Uiteraard is de inzet van de corporaties en gemeente breder dan alleen in de aandachtsbuurten. De inzet is afhankelijk waar problemen met betrekking tot prettig wonen zich voordoen. Dit kan ook leiden tot een verschillende inzet vanuit de diverse corporaties. Op basis van de gemeentelijke wijk- en buurtmonitor worden speerpunten benoemd en wordt in 2017 gekeken of ook op andere buurten extra aandacht nodig is en of dat vraagt om een bredere aanpak. Inzet corporaties (algemeen) De inzet van corporaties op leefbaarheid betreffen zowel activiteiten die horen bij de zorgplicht, bij het woonmaatschappelijk werk als bij investeringen in de woonomgeving in de nabijheid van het bezit. Daarbij moet onder andere gedacht worden aan: o Fysieke maatregelen gericht op schoon, heel en veilige algemene ruimten van complexen en directe woonomgeving (semi-openbare ruimte); o Inzet van buurtbudgetten voor eigen initiatieven bewoners (o.a. gericht op sociale ontmoeting) Partijen hebben vastgesteld en komen overeen dat de gestelde inzet op leefbaarheid bijdraagt aan de stedelijke doelen rondom vitale wijken. Van de corporaties komt alleen Zayaz daarbij boven de wettelijke norm. Specificatie inzet Zayaz Voor Zayaz zullen de totale kosten voor leefbaarheid per DAEB woning op 132 euro uitkomen (iets boven de wettelijke norm van 126,25). Partijen komen overeen dat deze inzet gewenst is. Specificatie inzet BW BrabantWonen zet het Buurtcultuurfonds in om ontmoeting en sociale samenhang in wijken te bevorderen. 24

25 Inzet gemeente Vanaf 1 januari 2017 is de regeling Wijk-, buurt- en dorpsbudget operationeel. Bewonersadviesgroepen in wijken, buurten en dorpen adviseren B&W over initiatieven (sociaal, fysiek, veilig en buurteconomie) die in uitvoering worden genomen. Bewoners kunnen daarbij gebruik maken van ambtelijke expertise op deelterreinen. Ook is het mogelijk een aanvraag uit dit budget te combineren met reguliere budgetten. De regeling gaat in per 1 januari 2017 en gaat uit van minimaal ,- verdeeld over 14 wijken en dorpen. Per 1 januari 2017 gaat een nieuwe wet Bijzondere maatregelen Grootstedelijke Problematiek in werking. Voor 2017 zullen daartoe de volgende acties in gang worden gezet: Verkennen van de wens om de gebiedsaanwijzing van de buurten in Hambaken en Barten-Zuid voort te zetten en eventueel andere buurten of complexen daaraan toe te voegen. Dit gaat conform de nieuwe wet en aansluitend op het convenant selectieve toewijzing dat nog loopt tot 1 oktober Indien de selectieve toewijzing is gewenst dan zal de gemeente: o zorg dragen om samen met partijen een aanvraag op te stellen, waar de gemeenteraad mee in dient te stemmen en die vervolgens voor goedkeuring wordt voorgelegd aan het Rijk; o zorg dragen dat waar nodig de huisvestingsverordening wordt aangepast; o met betrokken partijen afspraken maken over een zorgvuldige implementatie van de wet. Strategie 6 Beperken woonoverlast Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit sociaal woonakkoord Gemeente en corporaties werken intensief samen met als doel een betere ketenaanpak van woonoverlast in wijken en buurten zodat het probleem tijdig, effectief en integraal wordt aangepakt. Prioriteit ligt bij eerder, beter en met meer middelen ingrijpen en nemen van meer regie door de gemeente. Daarbij verkennen partners de mogelijkheden voor alternatieve huisvesting voor enkele van deze huishoudens. 25

26 Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken Als eerste stap in de verbetering van de ketensamenwerking op het gebied van woonoverlast, maken partijen in 2017 werk van een goede informatie-uitwisseling en dossieropbouw. Op basis van de doelgroep-verkenning die in 2016 wordt afgerond, starten partijen in 2017 (een) experiment(en) voor alternatieve huisvesting van ernstig overlastgevende huishoudens. De kenmerken van de doelgroep zijn daarbij richtinggevend voor de aard van het experiment. Inzet corporaties (algemeen) Uitvoering geven aan de gemaakte (keten)afspraken. Continueren reguliere inzet t.a.v. tegengaan woonoverlast: o Registratie en afhandeling sociale klachten; o Aanpak woonfraude; o Inzet buurtbemiddeling. Starten van experimenten alternatieve huisvesting op basis van doelgroepverkenning (zie algemene toelichting). Inzet gemeente Regievoering op doortastende aanpak woonoverlast. Continueren samenwerking op casusniveau en ontwikkelen opschalingsprotocol (volgens Aanpak Voorkoming Escalatie (AVE)-model. Faciliteren van experiment(en) alternatieve huisvesting. 26

27 Strategie 7 Versterken duurzaamheid Duurzaamheid was tot dusver onderdeel van het woonlastenakkoord, vanwege de directe relatie naar de energielasten als onderdeel van de woonlasten. De gezamenlijke wens is geuit om het thema duurzaamheid breder te betrekken in de prestatieafspraken, mede in relatie tot de stedelijke duur-zaamheidsambitie en veranderende maatschappelijke norm op het gebied van duurzaamheid. De basis hiervoor is gelegd in het sociaal woonakkoord. Voor 2017 hebben partijen afgesproken het thema duurzaamheid nog als onderdeel van de woonlastenagenda uit te werken, maar wel met een wat breder perspectief. De eerste helft van 2017 wordt dan gebruikt om het thema duurzaamheid te verbreden en te verdiepen en om gezamenlijke ambities te bepalen. Zie verder: uitvoeringsagenda van het woonlastenakkoord (deel 4, strategie 2). >> 27

28 Deel 3 Uitvoeringsagenda Afspraken Woonruimteverdeling Beschikbaarheid van de woningvoorraad 3.a Algemene toelichting woonruimteverdeling De druk op de sociale huurwoningmarkt blijft, net als elders in het land, ook in s-hertogenbosch al geruime tijd onverminderd hoog. De omvang van zowel de vraag als het aanbod is de afgelopen jaren nauwelijks veranderd. Het aantal woningzoekenden dat actief reageert op het aanbod is nog altijd ruim 5,5 keer zo groot als het verhuurde aanbod. Ook het aantal reacties per woning is nagenoeg ongewijzigd. De woningcorporaties, gemeente en het SHP werken (in het DPO) samen aan de (continue) herijking van het woonruimte verdelen. De (wijze van) woonruimteverdeling is een belangrijk instrument als het gaat om het verbeteren van de slaagkansen van doelgroepen en het zorgen voor een eerlijke verdeling van vrijkomende woningen. Wijzigingen in de woonruimteverdelingsregels worden als beleidskeuzes besproken in het DPO. Daarbij wordt ook gekeken naar de wettelijke regels vanuit de Rijksoverheid en naar de regels die zijn vastgelegd in de huisvestingsverordening. Op tactisch niveau worden de beleidskeuzes vertaald door de implementatiegroep. WoonService houdt zich vervolgens primair bezig met het operationeel draaiende houden van het digitale systeem waar woningzoekenden op een woning reageren en waar de woonruimte feitelijk wordt verdeeld. De spelregels voor woningzoekenden worden transparant gecommuniceerd via Woonservice. 28

29 29

30 Periodiek worden er wijzigingen aangebracht in de wijze van woonruimteverdeling: Zo is in 2014 het aandeel lotingwoningen vergroot; is de urgentieregeling verbreed om schrijnende gevallen beter te kunnen bedienen; zijn de afspraken rond de uitstroom vanuit de opvang verbreed naar meerdere zorginstellingen (in combinatie met een bewuste beperking van de keuzevrijheid door het invoeren van een directe koppeling); en zijn de informatiekanalen van WoonService gemoderniseerd en verbeterd. Om de slaagkansen van de primaire doelgroep te verbeteren werd bovendien de huur-inkomenstabel aangepast. In 2016 was opnieuw een aanpassing van de huurinkomenstabel nodig om het in werking treden van de passendheidstoets uit de Woningwet in te voeren. Door deze wetswijziging werd de doelgroep met een inkomen tot de huurtoeslaggrens voortaan uitgesloten van een deel van het aanbod, teneinde huurders aan de voorkant te beschermen tegen te hoge woonlasten. Een direct gevolg is dat de keuzevrijheid voor deze doelgroep is ingeperkt. Dit heeft effect op de slaagkansen van deze doelgroep die goed gemonitord moet worden. Naast deze nieuwe wetgeving was 2016 vooral een jaar van interne doorontwikkeling. De automatisering van de woonruimteverdeling is vernieuwd en de urgentie(plus) regeling is ingericht en geprofessionaliseerd tot één loket. 30

31 3.b Afspraken en activiteiten Specifieke afspraken en activiteiten 2017 Algemene toelichting op ambitie en afspraken Verbeteren managementinformatie en gebruik woonruimteverdelingsysteem De ICT-omgeving van de woonruimteverdeling is in 2016 vernieuwd. In 2017 wordt op de volgende onderdelen een professionaliseringsslag gemaakt: o Kwaliteit van de informatie in de woning aanbieding; o Ambitie bepalen in digitaal woonruimte verdelen; o Aantal reactiemogelijkheden analyse/advies. Op basis van de nieuwe ICT-omgeving wordt de managementinformatie verbeterd ten behoeve van de stedelijke monitor: Slaagkansen van de diverse (sub)doelgroepen en huishoudenstypen worden in kaart gebracht, in het bijzonder : 1. Twee specifieke subdoelgroepen binnen de secundaire doelgroep, omdat NIBUD analyse aantoont dat deze subgroepen een hoge woonlastendruk hebben: 2-ouder gezinnen en 1- en 2 persoonshuishoudens die net boven de huurtoeslaggrens vallen; 2. Schrijnende situaties, binnen urgentie(plus) regeling; 3. Spoedzoekers (effect tijdelijke verhuur). (De effecten van) directe bemiddelingen aan bijzondere doelgroepen ten opzichte van toewijzing aan reguliere woningzoekenden worden in kaart gebracht. Om vervolgens gezamenlijk te kunnen bepalen op welke doelgroepen partijen moeten en kunnen sturen, zodat de druk op de woningmarkt eerlijk verdeeld wordt. Het gaat bij directe bemiddelingen om de volgende doelgroepen: 1. Vergunninghouders; 2. Urgenten (verdeeld naar sociaal, medisch en herstructurering); 3. Woningzoekenden die in aanmerking komen voor een WMO woning; 4. Woningzoekenden met specifieke woonbegeleidingsafspraken. Uitbreiden en professionaliseren maatwerk Partijen hebben geconstateerd dat maatwerkoplossingen soms ook nodig zijn buiten de urgentie(plus)regeling en spreken af hiermee te experimenteren. Daarnaast spreken partijen af het maatwerk waar nodig verder te professionaliseren en te verankeren binnen de systemen en processen. 31

32 Aandacht voor internieters en kwetsbare doelgroepen Binnen de reeds doorgevoerde digitale dienstverlening aan de klant, geven partijen expliciet aandacht aan kwetsbare doelgroepen en de zogenaamde internieters, voor wie de ontwikkelingen in de digitale wereld geregeld te complex zijn. De in 2016 gestarte projectgroep verdergaande digitalisering pakt door op haar plan van aanpak. Experimenteren en innoveren Gezien de aanhoudende spanning op de woningmarkt spreken partijen af te verkennen hoe andere regio s in Brabant of vergelijkbare provincies de woonruimteverdeling hebben ingericht. Partijen stellen scenario s op in relatie tot de beoogde effecten en starten op basis daarvan experimenten met nieuwe woonruimteverdeling-formules. Partijen verkennen of wonen met zorg en de vrije sector hierin een los onderdeel kunnen zijn. Het is de vraag of woningzoekenden met een zorgvraag of met behoefte aan woonbegeleiding nu hun weg kunnen vinden in het specifieke woonaanbod. Veel zorgaanbieders werken met individuele wachtlijsten en een eigen toewijzing. Vanuit transparantie en toegankelijkheid wordt onderzocht of WoonService een integraal woningaanbod voor alle huurwoningen kan bieden. 32

33 Inzet corporaties (algemeen) Corporaties zijn als uitvoerende partij in the lead als het gaat om de realisatie van de uitvoeringsagenda woonruimteverdeling. Zij zorgen dat de resultaten worden behaald en borgen daarbij dat de benodigde afstemming plaatsvindt met belanghebbenden en dat het bestuurlijk gesprek geagendeerd wordt over de te volgen strategieën om te komen tot gelijke en betere slaagkansen. Inzet gemeente De gemeente draagt actief bij aan het monitoren van de slaagkansen van de verschillende doelgroepen via haar betrokkenheid bij de totstandkoming van de stedelijke monitor en de koppeling van informatie uit WoonService met gemeentelijke data en gegevensbronnen. De gemeente verankert waar nodig/gewenst gemaakte afspraken in de lokale huisvestingsverordening. Inzet SHP Samen met de corporaties zet het SHP zich in om de groep functioneel analfabeten en internieters beter in kaart te krijgen en in relatie tot dit profiel te komen tot andere of aanvullende maatregelen en/of samenwerkingsafspraken met andere organisaties (werkgroep internieters ). 33

34 Deel 4 Uitvoeringsagenda Woonlastenakkoord Betaalbaarheid en duurzaamheid 4.a Algemene toelichting woonlastenakkoord Woonlastenakkoord als basis In het woonlastenakkoord hebben corporaties, huurders (SHP) en gemeente met elkaar afgesproken gezamenlijke prioriteit te geven aan het groeiende (woon)lastenvraagstuk in de stad. Ambitie is een afvlakking van de in 2013 door RIGO voorspelde trend van een sterk groeiende woonlastendruk. Het woonlastenakkoord omvat de volgende uitgangspunten: Brede woonlastenbenadering (totale huishoudboekje als handelingskader); Stimuleren van bewustwording en eigenaarschap van mensen zelf; Focus op de meest (financieel) kwetsbaren; Praktijkgericht ontwikkelen; Instrumentarium optimaal inzetten voor het verminderen van woonlastendruk; Verduurzaming woningvoorraad als instrument voor woonlastenverlichting; Ruimte voor maatwerk / vangnet creëren. Programmalijnen in de samenwerking De drie partijen maken jaarlijks hun bijdrage aan het woonlastenakkoord transparant. Tevens voeren de partijen een gezamenlijke agenda, waarin de komende jaren een viertal programmalijnen samen wordt opgepakt: 1. Onze (samen) werkwijze 2. Voorkomen is beter dan genezen 3. Meer assortiment voor maatwerk 4. Problematiek en doelgroep in beeld De gezamenlijke woonlastenagenda wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met een aantal partners, die het woonlastenakkoord inmiddels steunen. De programmalijnen in 2017 zullen op hoofdlijn niet wijzigen. Casuïstiek bevestigt steeds opnieuw dat dit de juiste sporen zijn. Binnen de programmalijnen lopen inmiddels diverse projecten/activiteiten. In de uitvoeringsagenda maken partners tevens hun bijdrage aan de gezamenlijke programmalijnen inzichtelijk. 34

35 35

36 Effectiviteit tot dusver Onderzoek in 2016 laat zien dat conform ambitie- de woonlastendruk niet verder is gestegen in de stad, in tegenstelling tot de eerdere voorspellingen. Dit is mede een resultante van beleid (gematigd huurbeleid, energetische verbetering van de woningvoorraad, gelijk houden gemeentelijke lasten). Daarnaast spelen uiteraard externe factoren een rol. Desondanks is een stevige inzet op woonlasten nog altijd noodzakelijk in relatie tot de omvang van de betaalbaarheidsproblematiek van huurders. De cijfers laten bovendien zien dat de spreiding van woonquotes en van betaalrisico s binnen de primaire en secundaire doelgroep groot is. Met name alleenstaanden tot 65 jaar en gezinnen hebben relatief vaak een betaalrisico. 4.b Afspraken en activiteiten 4.b.1 Algemene (meerjarige) afspraken Anders dan bij het sociaal woonakkoord (deel 2) zijn de algemene afspraken die volgen uit het woonlastenakkoord niet per strategie geformuleerd, maar overstijgend (zie onderstaand overzicht). Gelijktijdig met de ondertekening van het woonlastenakkoord zijn in 2014 de rollen en verantwoordelijkheden per partij omschreven in relatie tot het woonlastenvraagstuk. Daarop is iedere partij aanspreekbaar. De specifieke invulling van deze verantwoordelijkheden wordt jaarlijks middels de uitvoeringsagenda inzichtelijk gemaakt. 36

37 Algemene (meerjarige) afspraken, volgend uit woonlastenakkoord Algemene inzet corporaties Het bestaansrecht van corporaties is gelegen in het bieden van betaalbare huisvesting aan mensen die daartoe zelf niet in staat zijn. Daartoe voeren corporaties portefeuillebeleid en als afgeleide daarvan bijvoorbeeld huurbeleid en onderhouds- en energiebeleid. Woonlasten maken bij te nemen beslissingen steeds integraal deel uit van het afwegingskader. Corporaties kunnen hun keuzes verantwoorden vanuit woonlastenoptiek. Werken aan betaalbare huisvesting gaat niet alleen over acties/maatregelen in het hier en nu (gericht op de zittende huurders), maar ook over de langere termijn (en daarmee over toekomstige huurders). De Bossche corporaties zijn steeds op zoek naar een goed evenwicht tussen de korte en lange termijn doelstellingen. Differentiatie van huurprijzen sluit aan op de omvang en inkomensopbouw van de doelgroepen. Jaarlijks wordt inzichtelijk gemaakt hoe de woningvoorraad zich in omvang en gelaagdheid ontwikkelt in relatie tot de ontwikkeling van de doelgroep. Zie: sociaal woonakkoord, strategie 2. De corporaties doen er binnen hun rol en mogelijkheden alles aan om te voorkómen dat huishoudens als gevolg van te hoge woonlasten in de financiële problemen geraken. Daar waar dit toch gebeurt of dreigt te gebeuren zetten de corporaties hun instrumentarium en hun netwerk in om tot een passende oplossing te komen. De corporaties hebben een belangrijke rol in de verdere verduurzaming van de Bossche woningvoorraad. De verbeteringen aan de woningen zullen minimaal in lijn liggen met de verbeteringen van de afgelopen jaren. Door o.a. toepassing van nieuwe, innovatieve concepten en businessmodellen is de intentie om waar mogelijk extra stappen te zetten. De corporaties geven waar mogelijk keuzes en mogelijkheden aan huurders om zelf invloed uit te oefenen op hun woonlasten, bijvoorbeeld middels keuzepakketten/modules. De corporaties vervullen een actieve rol als het gaat om bewustwording van en voorlichting aan huurders. De corporaties hebben een belangrijke rol in preventie en vroegtijdige signalering van woonlastenproblematiek, via de vele klantcontacten die zij hebben. De corporaties stimuleren en faciliteren waar mogelijk initiatieven en ideeën van huurders, gericht op het verlagen van de woonlasten. 37

38 Algemene inzet gemeente De gemeente is medeverantwoordelijk voor bewustwording en voorlichting aan bewoners, bijvoorbeeld op het gebied van energiezuinig gedrag. De gemeente zet hiertoe actief de vele communicatiekanalen in, die haar ter beschikking staan. De gemeente voorziet in een aantal inkomensondersteunende regelingen en voert deze ook uit. Daarnaast subsidieert de gemeente diverse fondsen die aan de laagste inkomensgroep ondersteuning bieden, met name gericht op het bevorderen van de participatie. De gemeente heeft directe invloed op de woonlasten via de gemeentelijke belastingtarieven en het kwijtscheldingsbeleid. De gemeente zet het kwijtscheldingsbeleid maximaal in om de meest kwetsbare groepen financieel te ondersteunen. De gemeente is uitvoerende partij in schuldhulpverlening en schuldsanering. De gemeente heeft een uitvoerende rol in het kader van diverse wetten, waaronder de Participatiewet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Op grond van deze uitvoerende taken heeft de gemeente een belangrijke preventieve en signalerende functie. De gemeente doet er binnen haar rol en mogelijkheden alles aan om te voorkómen dat huishoudens in de financiële problemen geraken. Daar waar dit toch gebeurt of dreigt te gebeuren zet de gemeente haar instrumentarium en netwerk in om tot een passende oplossing te komen. De gemeente faciliteert initiatieven en projecten van bewoners en partners, door het organiseren van menskracht en expertise, het beschikbaar stellen van financiële middelen en/of het wegnemen van belemmeringen vanuit bestaande regelgeving. De gemeente verbindt de verschillende beleidsterreinen, die gerelateerd zijn aan het woonlastenvraagstuk, o.a.: woonbeleid, armoedebeleid, energiebeleid. 38