Babyboomers aan tafel
|
|
- Leona de Wit
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Babyboomers aan tafel Vergrijzing en de kansen voor de voedingsmiddelen producent
2 2 Bijna drie miljoen te vervullen wensen in de supermarkt Inhoud De gouden kansen van de vergrijzing 03 Hoe de babyboomgeneratie leidend wordt 04 Emoties van ouderen bij maaltijden zijn belangrijke tool voor producenten 08 Wat vraagt de babyboom consument? 10 Zoek in communicatie andere haakjes dan leeftijd 18 Hoe 2,8 miljoen consumenten te bereiken? 20
3 3 De gouden kansen van de vergrijzing In Nederland heeft de consument het qua eten goed: uitstekende producten in één van de goedkoopste supermarktwagentjes van Europa. De vraag is of de consument nog iets te wensen heeft. Er is één groep consumenten die de foodsector zelden direct benadert: de jonge oudere. De vergrijzing is een grote uitdaging voor de samenleving, óók voor de foodsector. Voedingsproducten toegespitst op de 2,8 miljoen 60- tot 75-jarigen zijn er niet zo veel. Terecht? Volgens wetenschappers hebben ouderen, óók de jongeren onder hen, hieraan wel behoefte. Kansen voor verbetering. Uit onderzoek blijkt dat innovatie een basisvoorwaarde is om te overleven in een markt. Volgens het Landbouw Economisch Instituut (LEI/Wageningen UR) was tussen 2008 en 2011 echter nog geen kwart van de MKB bedrijven in de foodsector betrokken bij productinnovaties. Genoeg te winnen dus. Dit rapport geeft antwoord op de volgende vragen: Wat betekent vergrijzing voor de voedingsmiddelenindustrie? Welke eetbehoeften heeft de consument tussen 60 en 75 jaar? Wat zeggen experts over het benaderen van deze groep consumenten? Hoe laten deze consumenten zich leiden en bereiken? Aanbevelingen voor producenten. De bevindingen in dit rapport zijn met name gericht op MKB en MKB-plus* producenten en grossiers in de foodsector die leveren aan het supermarktkanaal en speciaalzaken. Meer specifiek zijn ze werkzaam in de volgende productsegmenten: verse eindproducten, zoals groente, vlees, vleeswaren en kant-en-klaar producten niet-verse eindproducten, zoals koek en wijn Op basis van literatuur en interviews schetst dit rapport de bestaande kennis van eetgedrag bij ouderen. De kern van dit rapport is een onderzoek van GfK, verricht in opdracht van ABN AMRO. Hiervoor zijn 588 consumenten tussen 60 en 75 jaar (online) geïnterviewd over hun eetgewoonten en koopgedrag. Zij gingen onder meer in op vragen naar de grootte van verpakkingen, de motivatie om te eten, de prijs van kleinere verpakkingen etcetera. Deze groep consumenten wordt in dit rapport regelmatig aangeduid als babyboomers, hoewel ze volgens veel definities qua leeftijd hier niet allemaal aan voldoen. In dit onderzoek zijn echter nauwelijks verschillen zichtbaar tussen consumenten geboren tussen 1940 en 1945 en 1946 en Ze zijn allemaal opgegroeid in een tijd van schaarste én stijgende welvaart. Wij danken de personen die - van wie een aantal anoniem - hebben meegewerkt aan dit rapport en dat zij hun inzichten met ons hebben gedeeld. De babyboomgeneratie verandert nog steeds de maatschappij. Genoeg stof tot nadenken voor u als producent. Hoe benut u deze kans? Rob Morren, ABN AMRO Sector Banker Food * Een MKB-bedrijf heeft minder dan 250 werknemers en een omzet onder 50 miljoen euro of een jaarbalans van minder dan 43 miljoen euro (Europese Commissie, 2006). Er zijn echter veel (internationaal) succesvolle foodbedrijven die boven deze criteria uitgaan, maar (ruim) onder één miljard euro omzet blijven. Dit rapport richt zich daarom op foodbedrijven met een omzet van 10 tot ongeveer 250 miljoen euro.
4 4 Hoe de babyboomgeneratie leidend wordt De onderzoeksgroep van dit ABN AMRO-rapport - de babyboomgeneratie van 60 tot en met 75 jaar - is nog te jong voor het verzorgingstehuis, maar niet jong genoeg meer om voor een vitale 40 er door te gaan. Ze wonen meestal zelfstandig en hebben geen thuiswonende kinderen meer. De topdrukte van het werkzame leven is achter de rug. Er is meer tijd en aandacht voor leuke dingen, zoals goed en gezond eten. De zelfredzaamheid is redelijk hoog. Ouderdom komt met gebreken, maar deze leeftijdsgroep is gemiddeld fitter dan ooit.
5 5 Uit een rapport van Food Valley (2012) blijkt dat de eetbehoeften en wensen van ouderen niet altijd vervuld kunnen worden met het aanbod van supermarkten. Terwijl er voor private-label- en merkproducenten wel degelijk aanleiding is om hierop in te spelen. Doordat marges sterk onder druk staan, moeten ze steeds meer op zoek naar methoden om retailers toegevoegde waarde te bieden en retailconcepten te versterken. Dit speelt zich vaak af rond incrementele innovaties op aspecten zoals: gemak, luxe, gezond, vers en lekker. Ouderen kunnen sterk van elkaar verschillen. Niet alleen qua leeftijd, vitaliteit en de manier van wonen, maar ook in eetgedrag, behoefte aan zorg en gezondheid. Onderzoek toont aan dat als producenten zich richten op alle ouderen, zonder heldere afbakening van de subgroep, er een hoger faalrisico is. Daar ontstaat voor producenten van levensmiddelen een dilemma. Zij zijn immers actief in een markt met vaak dunne marges. Hierdoor ontstaat er een grotere focus op het creëren van schaalgrootte om de marge en winstgevendheid op peil te houden. Vergrijzing is overal De vergrijzing heeft invloed op de gehele samenleving en deze veranderingen voltrekken zich in een hoog tempo. Mensen werken langer, doordat zij op hogere leeftijd met pensioen gaan. Hierdoor is er een groeiende behoefte om zo lang mogelijk fit te blijven. Ouderen willen langer zelfstandig blijven wonen, ook omdat het aantal verzorgingshuizen afneemt. Tegelijkertijd neemt de totale zorgbehoefte door de ouder wordende bevolking toe. Al deze uitdagingen worden minder groot als de dagelijkse voeding optimaal is: zo lekker en gezond mogelijk. Demografie verandert, bevolking wordt snel ouder In 2025 leven in Nederland 3,8 miljoen mensen die ouder zijn dan 65 jaar. Dit komt overeen met bijna 22 procent van de totale bevolking, in 2014 was dit nog 17 procent. Tel hierbij het dalende aantal geboortes op en zo ontstaat een topzware bevolkingsgrafiek met de grootste uitstulpingen bij 50 tot en met 72 jaar. Leeftijdsopbouw Nederland Mannen x Vrouwen x Bron: CBS Meer oudere en minder jongere consumenten in de supermarkt.
6 6 Zelfredzamer en langer thuis In vergelijking met een aantal decennia geleden is de huidige groep van 60 tot 75-jarigen zelfredzamer. Deze groep woont zelfstandig: alleen of samen, maar meestal zonder kinderen. Door de sluiting van circa 600 van de 2000 verzorgingstehuizen zullen zij gemiddeld pas veel later of wellicht zelfs nooit in deze woonvorm gaan wonen. Het FoodService Instituut Nederland verwacht dan ook dat 400 tot 600 miljoen euro foodomzet verschuift van deze instellingen naar andere kanalen, zoals maaltijdbezorging thuis en de supermarkt. De gemiddelde leeftijd van een bewoner van een verzorgingstehuis is 83 jaar en stijgt in de komende jaren. In het algemeen worden we ouder en blijven we gezonder door betere zorg. Het aantal eenpersoonshuishoudens onder 65-plussers groeit van in 2014 tot ruim 1,2 miljoen in Oorzaak hiervan is dat steeds meer mensen door het overlijden van een partner of een scheiding alleen komen te staan. Nederlanders blijven ook langer alleen wonen, doordat hun zelfredzaamheid groeit en omdat zij geholpen worden door familie, vrienden, zorginstanties en nieuwe technologie. De politiek verwacht veel van deze participatiemaatschappij. Er ontstaat hierdoor een grotere focus op gemakkelijk en gezond eten in de vertrouwde thuisomgeving. De overheid ziet het online laten thuisbezorgen van levensmiddelen als een deel van de oplossing ( Voeding kan en moet een belangrijke rol spelen in het langer gezond houden en thuis laten wonen van ouderen. Vermogend, maar soms arm en eenzaam Tussen 2006 en 2012 steeg de gemiddelde pensioenleeftijd van 61 naar 63,6 jaar. Het oudere deel van de bevolking kent soms grote verschillen qua cultuur, sociale status, opleiding en inkomenspositie. Zelfs per regio. Het inkomen van de babyboomgeneratie ligt een fractie lager dan dat van bevolkingsgroepen op de top van hun inkomenscurve (40 tot 60-jarigen). Qua vermogen steken ze met kop en schouders boven jongere generaties uit. Hier staat echter tegenover dat het aantal zelfstandig wonende 65-plussers met een laag inkomen tussen 2010 en 2012 van 4,3 naar 6,2 procent is gestegen. Dit komt mede doordat er in pensioenen is gesneden. Niet álle ouderen zijn dus welvarend. Langer zelfstandig wonen kan in combinatie met minder (betekenisvolle) relaties met vrienden, familie en kennissen bijdragen aan eenzaamheid. Voor de jongere generaties is tijd schaarser dan ooit. Voor hen concurreert de zorg voor ouderen met de aandacht voor hun kinderen, het werk en allerlei andere activiteiten. Volgens de Ouderenbond blijkt uit onderzoek van TNS/NIPO dat meer dan één miljoen 55-plussers zich eenzaam voelen. Van hen voelen personen zich zelfs extreem eenzaam en hebben slechts één keer per maand een sociaal contact. Bijna een derde van alle Nederlanders met een laag inkomen is naar eigen zeggen niet in staat om ten minste één keer per maand familie of vrienden te eten te vragen. Terwijl de inhoud van de Nederlandse boodschappen wagen tot de goedkoopste van Europa behoort. Dit werkt eenzaamheid in de hand: samen eten is goed voor sociale verbindingen. De Braziliaanse overheid heeft samen een maaltijd eten op de vijfde plaats gezet in de Tien Gouden Voedselregels. In Nederland is hier nog veel te winnen: slechts 55 procent van de ouderen eet de maaltijd bijna altijd samen met anderen.
7 7 De babyboomgeneratie verkeert in een redelijk goede gezondheid. Naarmate zij richting de 75 jaar gaan, ontstaan echter meer chronische aandoeningen en neemt de behoefte toe aan uitgebalanceerde dagelijkse voeding. De absorptie van sommige voedingsstoffen neemt af en er treden veranderingen op in de smaakbeleving. Van welke voedingstoffen ouderen minder en van welke ze méér nodig hebben en met name op welke manier ze die kunnen binnen krijgen, daarover is ook in wetenschappelijke kringen nog niet alles bekend. In het algemeen is wenselijk: minder zout, minder calorieën, meer vezels en soms meer proteïnes. Aan vitamine D, B12 en calcium kunnen sneller tekorten ontstaan. Er zijn opvallend veel aspecten die óók voor de gehele bevolking gelden. De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) heeft daarom samen met andere organisaties en de overheid Het Nationaal Akkoord Verbetering Productsamenstelling (2014) gesloten. Dit akkoord is gericht op het reduceren van suiker, zout en verzadigde vetten in levensmiddelen.
8 8 Emoties van ouderen bij maaltijden zijn belangrijke tool voor producenten Dr. Stefanie Kremer en MSc. Louise den Uijl Dr. Stefanie Kremer en Louise den Uijl MSc. werken bij de onderzoeksgroep Consumer Science & Health bij Wageningen UR (University & Research centre) Food & Biobased Research. Kremer leidt een breed programma dat de voedselbehoeften en -wensen van oudere consumenten in kaart brengt. Zelf onderzocht ze onder meer het eetgedrag bij ouderen met geur- en smaakstoornissen. En Louise den Uijl, promovendus, publiceerde in oktober 2014 een onderzoek* waarbij ouderen zijn onderverdeeld in vier clusters op basis van emoties die ze met maaltijden associëren. De vier ijkpersonen hebben namen die de nieuwsgierigheid opwekken: Jansen, De Jager, De Roos en Zuurbier. Heeft de voedingsmiddelenindustrie minder aandacht voor 60- tot 75-jarigen dan voor jongere mensen? Stefanie: Wetenschappers onderzoeken vaker het eetgedrag van kinderen, dan van ouderen. En het eetgedrag van de fragielere, meer kwetsbare groep 75-plussers wordt weer vaker onderzocht dan dat van de groep 60 tot 75 jaar. Ik hoor wel overal geluiden dat ook dit een steeds belangrijkere groep wordt, maar in de budgetten, in opdrachten van bedrijven of overheid zie ik het niet terug. Er zijn wel nieuwe producten, zoals stoommaaltijden, met een grote aantrekkingskracht op 60 plus-consumenten, maar dat zijn vaak toevalstreffers. Research en Development-afdelingen zijn nauwelijks bezig om op basis van wetenschappelijk onderzoek speciale producten voor ouderen te ontwikkelen. Terwijl toch duidelijk uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat ouderen speciale behoeften hebben. Minder zout is belangrijk, vezelrijk, sommige ouderen krijgen te veel koolhydraten en vet binnen en te weinig proteïnen. Je moet ervoor waken extra vitamines etcetera in allerlei producten te stoppen. Als het stapelt, weet je gewoon niet hoeveel je van een bepaalde stof binnen krijgt. Proteïne vind ik een uitzondering. Het lijkt er toch op dat je als oudere een hogere proteïne-inname nodig hebt, om je spiermassa goed te onderhouden. Toegespitste voedingsproducten kunnen een belangrijke rol spelen bij het langer fit en gezond houden van oudere consumenten. Niet onbelangrijk, in tijden waarin mensen steeds langer moeten doorwerken, en langer thuis moeten blijven wonen. * De titel van het onderzoek waaraan Louise den Uijl heeft meegewerkt: It is not just a meal, it is an emotional experience - A segmentation of older persons based on the emotions that they associate with mealtimes.
9 9 Waarom speelt de voedingsmiddelenindustrie niet meer in op de behoeften en wensen van ouderen? Stefanie: Het is nog niet zo dat de voedingsproducenten tools in handen hebben om producten gericht te ontwikkelen voor deze groep. Daar is meer onderzoek voor nodig. Mijn indruk is dat vooral de marketingafdelingen van voedingsproducenten het enorm moeilijk hebben dit soort producten in de markt te zetten. Je speciaal op ouderen richten, dat noemt men the kiss of death. Niemand in deze maatschappij wil oud zijn, men vindt het niet leuk. Vanuit marketing wordt het niet als sexy gezien. Wie wil iets kopen dat verleidelijk is voor ouderen? Dus je kunt een benefit dat jouw product heeft, maar lastig vermarkten. Als je kijkt naar de marktcommunicatie rond de weinige producten die succesvol zijn, richt die zich juist niét specifiek op ouderen, maar veel meer op algemene kenmerken die oud én jong aanspreken, zoals gezondheid. Waarom zijn emoties belangrijk voor het eetgedrag van ouderen? Louise: Het onderzoek dat we hebben gedaan naar emoties en oudere consumenten in combinatie met eetgedrag is zeldzaam. Terwijl het een belangrijk issue is. Het kan een belangrijke tool zijn voor voedingsproducenten. Tijdens het inkopen doen gaan ouderen meer af op hun emoties en ervaringen, dan op informatie van de supermarkt. En hoe ouder mensen worden, hoe belangrijker die emoties lijken te zijn. Dat deel van het geheugen blijft beter behouden en langer functioneren, vergeleken met opgeslagen kennis. Bestaat dé oudere consument? Louise: Het is uitermate belangrijk om oudere consumenten niet over één kam te scheren, er zijn qua emoties heel duidelijk verschillende groepen. De groep wordt vaak als dé oudere groep beschouwd. Terwijl het een heel heterogene groep is qua emoties. En dat moet het startpunt zijn. Het is volgens mij onmogelijk om een product voor dé oudere te maken. In mijn studie onderscheid ik vier clusters eters. Er deden 395 mensen mee, met een gemiddelde leeftijd van 65,8 jaar. Mevrouw Jansen (50 procent van de onderzoekspopulatie) staat voor de genoeglijke gemiddelden gematigde emoties over eten, gezondheid en smaak zijn belangrijk, niet op zoek naar culinaire verrassingen. Meneer De Jager (25 procent) vertegenwoordigt de uitdagende avonturier genieter, zoekt naar nieuwe ervaringen. Mevrouw De Roos (12,5 procent) is een tevreden genieter gezelschap aan tafel is belangrijker dan bijzonder eten. Meneer Zuurbier (12,5 procent), de onverschillige criticus, heeft vooral negatieve gevoelens bij eten loopt de grootste kans op ondervoeding. Welke clusters van ouderen lenen zich het beste om als voedingsproducent een nieuw product voor te ontwikkelen? Louise: Vermoedelijk meneer De Jager en mevrouw De Roos. Zij zijn waarschijnlijk ook gemakkelijker te bereiken met een marketing boodschap. Producenten weten op dit moment nog niet goed hoe ze hun producten moeten aanpassen aan de wensen en behoeften van ouderen. Dus over eventuele consumentenacceptatie valt eigenlijk nog niet zo veel te zeggen.
10 10 Wat vraagt de babyboom consument? Onderzoeksbureau GfK ondervroeg in oktober 2014 in opdracht van ABN AMRO 588 consumenten tussen 60 en 75 jaar online over hun eetgewoonten en koopgedrag. Een representatieve steekproef-omvang om uitspraken te doen over deze groep consumenten. Aan bod komen onderwerpen als de grootte van verpakkingen, motivatie om te eten en de prijs van kleinere verpakkingen. De resultaten hiervan staan in dit hoofdstuk beschreven. Er zijn nauwelijks significante verschillen tussen de groep jaar en de groep jaar. Waar sprake is van relevante verschillen, wordt dit toegelicht. Sommige resultaten worden aangevuld of vergeleken met andere onderzoeken van onder meer seniorenorganisatie Unie KBO/TeraKnowledge naar de eetbehoeften van 65 plussers. Eten is vaak een routinemoment 7% Vraag: Wat is uw belangrijkste motivatie om te eten? 17% 30% Alle respondenten 46% Eten als een manier om gezond te blijven Eten als een onderdeel van mijn dagelijkse ritme Eten als een gezellig dagelijks moment samen met anderen Eten als een verwenmoment Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014 In het onderzoek zetten de respondenten hun motivaties om te eten in volgorde van belangrijkheid. In de grafiek staan motivaties die mensen op nummer één zetten. Ruim driekwart kiest voor als een manier om gezond te blijven of als onderdeel van het dagelijkse ritme. Dit is een vrij rationele benadering van eten. 17 procent van de babyboomers zet eten als een gezellig dagelijks moment bovenaan. Verreweg de grootste groep babyboomers vindt de fysieke motivatie om te eten (trek, hongergevoel bevredigen, gezond blijven) belangrijker dan emotionele redenen (gezelligheid en sfeer). Mogelijk speelt een rol dat 35 procent van de personen ouder dan 65 jaar de maaltijden regelmatig of bijna altijd alleen eet. Zij zullen eten minder vaak omschrijven als een gezellig dagelijks moment met anderen.
11 11 Opvoeding, ervaring en inkomen zijn leidend in eet- en aankoopgedrag In % Mijn ervaring Mijn besteedbaar (gezins)inkomen Mijn opvoeding Het aanbod in de supermarkt De informatie die in de supermarkt te vinden is Weinig Niet Veel Vraag: Kunt u per factor aangeven in hoeverre dit uw consumptiegedrag beïnvloedt? Wat ik lees en hoor op het nieuws Wat mijn vrienden en familie vinden Reclames over voedingsmiddelen 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014 Ervaring met eten is van grote invloed op het eet- en aankoopgedrag van de babyboomgeneratie. Ook opvoeding speelt een duidelijke rol. Dit bepaalt onze identiteit en ook wat we eten. Tussen mannen en vrouwen is een duidelijk verschil in de invloed van het besteedbaar inkomen op wat er gegeten wordt. Vrouwen worden hier meer door beïnvloed dan mannen. Ook bepaalt wat de supermarkt (aan)biedt en niet wat er over wordt verteld, vaker wat er op het bord ligt. Babyboomers laten zich duidelijk minder leiden door wat er op het nieuws is, wat vrienden en familie vinden of wat producenten over eten vertellen. Deze doelgroep is op zoek naar in hun ogen objectieve informatie. Babyboomers beslissen redelijk autonoom en vaak nadrukkelijk op basis van hun besteedbaar inkomen wat ze eten. Ze zijn gevoelig voor eerlijke en transparante informatie en laten zich minder snel verleiden.
12 12 Waarom gooit u méér weg dan u zou willen? 33% 6% 4% 11% Alle respondenten 13% Omdat ik tijdens het kopen een verkeerde inschatting had gemaakt van de hoeveelheid die ik nodig heb Omdat ik niet de hoeveelheid kon kopen die ik nodig heb Omdat ik te veel heb bereid Vanwege de houdbaarheid Omdat ik het niet lekker vind Anders, namelijk 33% Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014 Alleen al in Nederland verdwijnt jaarlijks voor 2 à 3 miljard euro aan voedsel in de afvalbak of wordt verwerkt in laagwaardige toepassingen. Van alle babyboomers zegt een kwart dagelijks of wekelijks méér weg te gooien dan ze zouden willen. Consumenten tussen 70 en 75 jaar gooien het minste weg. Alleenstaanden gooien meer eten weg, omdat ze niet de hoeveelheid kunnen kopen die ze willen kopen. Dit gebeurt minder vaak, omdat ze hoeveelheden verkeerd inschatten. Bij samenwonenden is de belangrijkste reden dat ze wel eens meer weggooien dan ze zouden willen: te veel bereiden. Logisch: voor jezelf kun je hoeveelheden gemakkelijker inschatten dan voor meerdere personen. Sommige retailers spelen hierop in. Zoals Albert Heijn die met het Voedingscentrum het eetmaatje (maatbeker) introduceerde om de juiste hoeveelheden in de keuken af te meten. Verspilling tegengaan spreekt babyboomers erg aan, omdat ze in een tijd zijn opgegroeid ( ) waarin schaarste en zuinigheid domineerden. Hier komt de behoefte minder te verspillen samen met een andere trend: de behoefte om minder te eten. Daarvoor zijn twee belangrijke oorzaken: 1) gezonder eten begint vaak met minder eten. Het gaat welvaartsziekten als overgewicht en diabetes type 2 tegen. 2) Daarnaast consumeren personen ouder dan 51 jaar gemiddeld 5 procent minder voedsel, omdat ze minder verbranden en minder trek hebben. Het groeiende aandeel van jarigen in de bevolking betekent volumedruk en dus druk op de omzet van de voedingsmiddelenindustrie.
13 13 Bij verse producten is prijs per kilo belangrijk in aankoopproces In % 40% 30% Vraag: Hoe vaak kijkt u naar de prijs per kilo op verpakkingen van verse producten? 20% 10% 0% Nooit Soms Regelmatig (Bijna) altijd Alle respondenten Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014 Van de babyboomers let 69 procent bij verse producten behalve op de verpakkingsprijs regelmatig of bijna altijd óók op de kiloprijs. Dit zegt iets over het prijsbewustzijn van deze groep, die kennelijk kiloprijzen vergelijkt met verpakkingsprijzen om producten het predicaat duur of goedkoop toe te kennen. Bereidheid om meer te betalen voor kleinere portieverpakking Uit het onderzoek blijkt dat bijna de helft van de babyboomgeneratie bereid is om voor een kleinere portieverpakking naar verhouding meer te betalen dan voor hetzelfde product in een grotere verpakking. Bij alleenstaanden is dit zelfs 60 procent. Belangrijke motieven zijn waarschijnlijk meer afwisseling in eten - niemand eet graag zeven dagen lang snijworst op brood - en weerstand tegen het weggooien van voedsel. Uit de antwoorden blijkt dat vrouwen zich in hun eetgedrag veel sterker laten beïnvloeden door hun besteedbaar inkomen dan mannen. Dit doet sterk vermoeden dat vrouwen ook veel scherper letten op de (kilo-)prijs tijdens een bezoek aan de supermarkt. Prijs speelt bij babyboomers nog altijd een belangrijke rol. Het tegengaan van verspilling en de mogelijkheid van afwisseling kunnen redenen zijn om verhoudingsgewijs meer te willen betalen voor kleinere portieverpakkingen.
14 14 Duidelijkheid en leesbaarheid verpakkingen laten te wensen over In % Ik vind het taalgebruik van de informatie duidelijk Helemaal mee oneens Mee oneens Niet eens, niet oneens Mee eens Helemaal mee eens Weet ik niet Ik kan de informatie goed lezen Ik kan op basis van de informatie op het etiket, bepalen of het wel of niet goed voor mijn gezondheid is 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014 Minder dan de helft van de babyboomgeneratie is tevreden over de leesbaarheid en duidelijkheid van de informatie op verpakkingen. Hogeropgeleiden zijn vaker ontevreden, waarschijnlijk omdat zij bewuster bezig zijn met eten en vaker op zoek zijn naar productinformatie over bijvoorbeeld voedingswaarden. In een onderzoek van Unie KBO / TeraKnowledge (2013) onder een oudere populatie (gemiddelde leeftijd van 74 jaar) zijn ondervraagden nóg negatiever over de leesbaarheid: slechts 27 procent kan de informatie redelijk goed lezen. Dat is ook niet vreemd: hoe ouder iemand wordt, hoe groter de kans op een visuele beperking. Duidelijkheid over herkomst, bereiding en voedingswaarde blijft belangrijk: de helft van de ouderen wil meer weten over voeding en de verpakking is daarvoor een ijkpunt. Met name de bovenlaag van de bevolking is steeds vaker gericht op verantwoorde voeding en stelt zich kritisch op over ingrediënten. Het is opvallend dat babyboomers op basis van het etiket wel goed kunnen inschatten of een product gezond is. Mogelijk speelt het stijgende aantal keurmerken hierbij een rol. Dit is in lijn met onderzoek van Unie KBO / TeraKnowlegde waarin 35% van de ouderen zeggen dat ze vaak of vaker op keurmerken letten. Dit staat los van de vraag of elk keurmerk een goede graadmeter is voor een gezond product. Feit blijft dat de helft van de ouderen graag meer specifieke informatie wil over voeding en ouder worden. Voor kennis over calorieën, vetten en de schijf van vijf geeft 64 procent van alle 65-plussers zichzelf een cijfer van 5,6 of 7. Maar liefst 96 procent is ervan overtuigd dat beweging en evenwichtige voeding goed zijn voor de gezondheid. Slechts de helft van de mannen en vrouwen weet echter wat de aanbevolen dagelijkse calorie-inname is voor iemand tussen 60 en 75 jaar*. Verpakkingen bieden wel informatie over het aantal aanbevolen calorieën, maar dit zijn slechts gemiddelden. Het grootste deel van de babyboomers heeft behoefte aan duidelijke en goed leesbare etiketten waarmee zij kunnen inschatten of een product goed is voor de gezondheid. Ook is objectieve informatie belangrijk. * TeraKnowledge/ Unie KBO 2012/2013
15 15 Babyboomers zoeken juiste portiegrootte kant- en klaarmaaltijden, maar vinden deze niet altijd In % 40% 35% 30% 25% Vraag: Kunt u in de supermarkt een variant kant-en-klaarmaaltijden vinden die voldoet aan de hoeveelheid die u wilt kopen? 20% 15% 10% 5% 0% Altijd Alle respondenten Vaker wel dan niet Bron: GfK / ABN AMRO, oktober jaar Vaker niet dan wel Nooit Alleenstaande Weet ik niet Toelichting: er is alleen voor de groep jaar een significante afwijking in de categorie nooit. Voor alleenstaanden is er geen significante afwijking in de categorie vaker wel dan niet.
16 16 Naar verwachting ontstaat de komende jaren meer vraag naar kant-en-klaarpoducten vanuit de groeiende groep alleenstaanden en ouderen die langer thuis wonen. De babyboomgeneratie (60-75 jaar) vindt in de supermarkt vaak geen kant-en-klaar maaltijden met de gewenste portiegrootte die ze zoekt. Alleenstaanden binnen deze groep zeggen vaker wél de gewenste hoeveelheid te vinden en zijn waarschijnlijk vaker geneigd kant-en-klaar maaltijden te kopen. De groep 70 tot 75 jaar zegt, vergeleken met de gemiddelde consument, minder vaak de juiste portiegrootte te kunnen vinden als ze een kant-en-klaarmaaltijd wil kopen. Naarmate de leeftijd vordert, eten mensen tot wel 5 procent minder. Voorverpakte verse vis die voldoet aan de hoeveelheid die u wilt kopen? In % 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Altijd Vaker wel dan niet Vaker niet dan wel Nooit Weet ik niet Alle respondenten Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014 Hoe ouder de consument, hoe meer vis hij eet. Gezondheidsoverwegingen zijn daarbij een belangrijke drijfveer. Voor voorverpakte vis vindt 45 procent van de babyboomers echter zelden of nooit de juiste hoeveelheid in de supermarkt. Zij kopen vaker vis in de visspeciaalzaak. Daar vinden ze waarschijnlijk eerder een portiegrootte die bij hun eetlust past. Bij vleeswaren vindt 80 procent altijd of vaak de juiste portiegrootte in de supermarkt. Alleenstaanden vinden vaker niet dan wel de juiste hoeveelheid. Dat komt doordat niemand elke dag zijn brood op dezelfde manier wil beleggen.in een meerpersoonshuishouden is zo n verpakking veel sneller op. Vleeswaren zijn na opening beperkt houdbaar en afwisseling van verschillende soorten vraagt om niet te grote verpakkingen. Minder verspillen en minder consumeren zijn belangrijke motivaties om de juiste portiegroottes op af te stemmen.
17 17 Kunt u in de supermarkt een variant vinden die voldoet aan de hoeveelheid die u wilt kopen? Voorverpakt vers vlees Gesneden en voorverpakte verse groenten Altijd Vaker wel dan niet Vaker niet dan wel Nooit Weet ik niet Voorverpakte vleeswaren Zuivel (melk, yoghurt, kaas, etc.) Wijn Koekjes Vraag: Kunt u in de supermarkt een variant vinden die voldoet aan de hoeveelheid die u wilt kopen? In % 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: GfK / ABN AMRO, oktober 2014
18 18 Zoek in communicatie andere haakjes dan leeftijd Arjan in t Veld (30), directeur van Bureauvijftig, studeerde marketing én communicatie. Hij leverde met zijn studentenbedrijfje spullen aan verzorgingstehuizen en zag dáár dat zijn ouders, destijds eind-veertigers, later nooit in zo n omgeving zouden gaan wonen. Voor geen goud. En met hen velen van hun generatie. Ik realiseerde me: in de toekomst gaat ouder worden veranderen. En bedrijven spelen daar eigenlijk verbazingwekkend weinig op in. Arjan in t Veld, Bureauvijftig Om het thema te bestuderen, reisde ik naar Amerika, waar ze de marktpotentie van de babyboomgeneratie wel hadden ontdekt. In 2006 was Plus Magazine, dat hij hielp online te gaan, de eerste klant. Vier jaar later zag Bureauvijftig het levenslicht, een adviesbureau voor 50+ marketing en communicatie. Met een team bedenkt en maakt Arjan (online) campagnes voor ouderen, doet onderzoek en helpt ondernemers bij conceptontwikkeling. Ondertussen, zegt hij, begint in Nederland ook het licht aan te gaan, en tonen steeds meer bedrijven heftige interesse in de 50+ markt. De juiste segmentering is voor de voedingsmiddelenindustrie van vitaal belang, want daar wordt in volumes gedacht. Hoe valt de 50+ markt onder te verdelen? Het is niet gemakkelijk. Om te beginnen bestaat dé oudere niet. En onderverdelen in leeftijdsgroepen levert weinig op. De biologische benadering is zinvol: je bent jong, daarna volwassen en daarna oudere. Maar ja, wanneer word je een oudere? Als je 50 wordt? Daar is eigenlijk niets speciaals aan, het levert een leuk feestje voor je vrienden op, die plagerige grappen maken en daarna ga je door met je leven en je werk. Anders wordt het als je ouders ziek worden en je mantelzorger wordt. Dus dát is belangrijk: wat is je levensfase? Zijn je ouders er nog, heb je een relatie, ben je weduwe of weduwnaar, ben je gezond, heb je kinderen, en zijn die dan thuiswonend, studerend of werkend? Ben je oma of opa? Denken in levensfasen lijkt belangrijker dan een exacte indeling in leeftijdsgroepen en sociaaleconomische klasse.
19 19 Kijkend naar de doelgroep van jullie onderzoek: de echte babyboomers, dus geboren tussen 1945 en 1955, vormen het grootste cluster. Er zit waarschijnlijk een knip bij de generatie die nét voor of in de oorlog is geboren. Dat lijkt een aparte groep, met andere normen en waarden: nog zuiniger opgevoed, ook met eten. Sneller tevreden. Dat kun je van veel babyboomers niet zeggen. Die zijn mondig. Deze babyboomer is voor de verzorgingstehuizen van de toekomst een heel ander type dan de bewoners die we nu zien. Eén van de groepen die je als voedingsmiddelenindustrie apart zou kunnen benaderen, zijn de mannen tussen 60 en 75 jaar die hun partner hebben verloren en nog nooit in hun leven hebben gekookt. Daar kun je met goede kant-en-klaar maaltijden heel goed op inspelen als industrie. Daar valt een wereld te winnen. Of je ontwikkelt boxen met ingrediënten en recepten die je thuis bezorgt en waarmee je heel snel kan leren koken. Uit ons onderzoek blijkt dat ouderen zich bij hun keuze voor eten vooral laten beïnvloeden door opvoeding en eigen ervaring en minder door informatie van supermarkten en reclames over voedingsmiddelen. Werken reclames voor ouderen? Een mens ontwikkelt zich in zijn leven van extravert naar introvert. Een jongere ontdekt zijn identiteit, probeert tijdens de vormende jaren van alles uit en is in die tijd ook behoorlijk vatbaar voor reclame. Ouderen worden steeds introverter, die hebben hun identiteit, en die hoef je niet zo veel meer te vertellen. Reclame raakt je minder als je identiteit al gevormd is. En reclame, speciaal op ouderen gericht, werkt niet. Ik heb het meegemaakt met een producent die een nieuw ontbijtproduct wilde lanceren voor ouderen. Geen slecht idee. Alleen: in hun reclame richtten ze zich expliciet op de 50-plussers. Dan ga je nat. Wat werkt wel? Je moet andere haakjes zoeken: gezondheid, vitaliteit. De meest briljante reclame als het hierover gaat, is de commercial met variatietips voor hutspot, van Unox-rookworst. Volwassen dochter komt binnen uit de kou, zegt tegen moeder: Ha lekker, je bent hutspot aan het maken. Moeder zegt in zichzelf: Waar was ik ook alweer mee bezig nasikruiden en sambal. Dochter loopt verschrikt naar zussen in huiskamer, en zegt: Weet niet wat er met mama aan de hand is, ze weet niet eens of ze hutspot of nasi staat te maken. Die kunnen we niet meer alleen laten. Kleinzoon, met lief, breekbaar stemmetje: Wat is er met oma, dan? Blijkt oma een recept gemaakt te hebben van hutspot met nasikruiden en sambal. Van Facebook. Hartstikke lekker, oma!! Je hoeft niet te schreeuwen, ik ben niet doof. Unox is heel goed in gevoelens neerzetten, zo n familiemoment claimen. Superslim zo n commercial - daarmee richt Unilever zich op drie generaties tegelijk.
20 20 Hoe 2,8 miljoen consumenten te bereiken? De babyboomgeneratie wil bereikt worden, maar dat betekent niet dat ze door producenten als ouderen willen worden weg gezet. Niet elke (MKB) producent is zich bewust van dit veranderende speelveld. Om deze groep consumenten te bereiken, kunnen producenten - samen met leveranciers en retailers - aan veel knoppen draaien: product, communicatie, positionering, prijsstelling en afzetkanalen. Het is vooral belangrijk de babyboomgeneratie actief te betrekken bij de ontwikkeling om vast te stellen wat voor wie werkt. Want ook de groep babyboomers is niet zo homogeen als het lijkt. De verschillen tussen babyboomers in eet- en koopgedrag zijn onder meer te verklaren door uiteenlopende - maar te clusteren - emoties en eetredenen die mensen met maaltijden associëren.
Gezonde verleiding. Voeding en gezondheid Rapportage consumentenonderzoek. Oktober 2013
Gezonde verleiding Voeding en gezondheid Rapportage consumentenonderzoek Oktober 01 1 Aanleiding De Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (Veneca) en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie
Nadere informatieDuurzaamheidk. Consument zoekt manieren om minder voedsel te verspillen Duurzaamheidkompas meting #13 December 2014
Duurzaamheidk mpas Consument zoekt manieren om minder voedsel te verspillen Duurzaamheidkompas meting #13 December 2014 Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van een milieu-,
Nadere informatieDuurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014
Duurzaamheidk mpas Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische
Nadere informatieFiguur 1: Mogelijke veranderingen dagelijks eetpatroon
CONSUMENTENPLATFORM Ons voedsel over 10 OPINIEONDERZOEK In september 2003 heeft het onderzoeksbureau Survey@ te Zoetermeer onder 600 Nederlanders een representatieve steekproef gehouden. De vragen in het
Nadere informatieDe voedselketenles LES 1 VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt?
VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt? 1 Hoe denk je dat de aardbeienjam op jouw boterham terecht is gekomen? Wat is er allemaal nodig om die aardbeienjam op jouw boterham
Nadere informatieVraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis
Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis November 2012 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van
Nadere informatieVoedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN
Voedingssupplementen Consumentenonderzoek NPN Management summary Schuttelaar & Partners 001-01.ppt december 00 Marieke Gaus Context en doel van het onderzoek Doel onderzoek Het onderzoek wordt uitgevoerd
Nadere informatieDuurzaamheidk. Duurzaamheid nog niet top-of-mind bij online shopper. Duurzaamheidkompas meting #16 (online) boodschappen doen april 2016
Duurzaamheidk mpas Duurzaamheid nog niet top-of-mind bij online shopper Duurzaamheidkompas meting #16 (online) boodschappen doen april 2016 Inleiding Duurzaamheidkompas #16 boodschappen Antwoord op duurzaamheidvragen
Nadere informatieduurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff
Voeding in 2020 Gezond en duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff 1 Inleiding 2 Resultaten 3 Samenvatting 1 Inleiding Achtergrond en opzet onderzoek Aanleiding: het Voedingscentrum
Nadere informatieVOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.
VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die
Nadere informatieTHEMA VOEDING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo
Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo gezondheid groei De begrippen eten, drinken, snoep, honger, trek, dorst (correct) Uitleggen dat er eten om gezond van te groeien of om te snoepen
Nadere informatieDisruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food
Disruptie in de Voedselketen Rabobank Banking for Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 De noodzaak voor innovatie: Disruption Ahead! 3 Disruptie: wat vind
Nadere informatieBoodschappen doen. In de Toekomst. 14 februari 2012 Michel Koster Sector Banker Retail
Boodschappen doen In de Toekomst 14 februari 2012 Michel Koster Sector Banker Retail Inleiding Doelstellingen Schetsen scenario s ondernemer Ontwikkelingen in kaart brengen Kansen in kaart brengen Onderzoeksaanpak
Nadere informatieSRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015
SRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Retailscan De Retailscan 2014 is 350 x ingevuld. 24% van de respondenten is werkzaam in de foodsector en 76% in de non food. Van de respondenten
Nadere informatieRapport. Eigen regie en zelfredzaamheid ; een enquête onder senioren
Rapport Eigen regie en zelfredzaamheid ; een enquête onder senioren Woerden, juli 2014 Inhoudsopgave I. Omvang en samenstelling groep respondenten p. 3 II. Wat verstaan senioren onder eigen regie en zelfredzaamheid?
Nadere informatieEen gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Nadere informatieZorgen voor een verse keten
Zorgen voor een verse keten 27 maart Van boer tot bed & opgericht 2007 Menrike Menkveld-Beukers Manager Alliantie Voeding Groentecongres, 26 maart 2015 Programma s: Thema s: 1. Transmurale voedingszorg:
Nadere informatieKlanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS
2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming
Nadere informatieVOEDSELVERSPILLING 1-METING
VOEDSELVERSPILLING -METING Marcel Temminghoff en Niek Damen November GfK Voedselverspilling -meting November Inhoudsopgave. Achtergrond en doelstelling. Resultaten. Samenvatting en conclusies. Onderzoeksverantwoording.
Nadere informatieSmakelijke Vermarkting groente en fruit
Smakelijke Vermarkting groente en fruit Segmentatie van consumenten op leefstijl Waarom? Daarom! Er wordt te weinig en steeds minder groente en fruit gegeten. Verhoging van de groente en fruit consumptie
Nadere informatieVoedselverspilling in huis
Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,
Nadere informatieMeer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs. December 2011
Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs December 2011 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-,
Nadere informatieDirectie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid
Directie Voedings- en Veterinaire Aangelegenheden LNV Consumentenplatform Consumentenonderzoek Natuurlijkheid, waarde voor beleid 11 juni 2004 I Opinie-onderzoek 1. Inleiding 1 2. Associaties met natuurlijkheid
Nadere informatieGenieten. van lekker eten
Genieten van lekker eten Food Connect Passie voor eten Een maaltijd die met liefde is gekookt, dat is elke dag weer een cadeautje. Aan onze maaltijden proef je dat ze met aandacht zijn bereid. We kiezen
Nadere informatieWat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen
Wat zijn de drijfveren van de Nederlandse ondernemer? Een onderzoek naar de vooren nadelen van ondernemen Onderzoek van GfK november 2015 Inleiding Het aantal ondernemers blijft groeien. In 2015 heeft
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 9
Samenvatting Voedingsmiddenenbedrijven hebben verschillende manieren om consumenten erop te attenderen dat bepaalde producten goed zouden zijn voor de gezondheid. Sinds enkele jaren worden daar in Nederland
Nadere informatieEen toekomstperspectief op versketens EFMI BUSINESS SCHOOL NOVEMBER 2013 DRS. MELANIE MURK MURK@EFMI.NL
Een toekomstperspectief op versketens EFMI BUSINESS SCHOOL NOVEMBER 2013 DRS. MELANIE MURK MURK@EFMI.NL Even voorstellen. murk@efmi.nl ACADEMISCH ONDERZOEKSINSTITUUT GERICHT IN DE FOOD BRANCHE MANAGEMENTOPLEIDINGEN
Nadere informatieVOEDSELVERSPILLING METING 2015
VOEDSELVERSPILLING METING 2015 Marcel Temminghoff en Gerben van Helden Oktober 2015 GfK 2015 Rapportage Voedselverspilling 2-meting Oktober 2015 1 Inhoudsopgave 1. Achtergrond, doelstelling en leeswijzer
Nadere informatiepggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans
pggm.nl Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête De Persoonlijke Balans In maart 2014 heeft PGGM haar leden gevraagd naar hun persoonlijke balans: wat betekent persoonlijke balans voor
Nadere informatieDuurzaamheidk. Duurzaamheid wordt de norm voor consumenten. Duurzaamheidkompas meting #15 oktober 2015
Duurzaamheidk mpas Duurzaamheid wordt de norm voor consumenten Duurzaamheidkompas meting #15 oktober 2015 Inleiding Duurzaamheidkompas #15 Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van een milieu-, klimaat-,
Nadere informatieDuurzaamheidk. Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017
Duurzaamheidk mpas Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017 Inleiding Duurzaamheidkompas #17 gezond en duurzaam voedsel Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van
Nadere informatieZonder dieet lekkerder in je vel!
Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen
Nadere informatieSteeds meer mensen zijn bewust flexitariër
bezoekadres Marnixkade 109 1015 ZL Amsterdam postadres Postbus 15262 1001 MG Amsterdam E moti@motivaction.nl T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl Steeds meer mensen zijn bewust
Nadere informatieAFM Consumentenmonitor Q3 2009 Kredietwaarschuwingszin
AFM Consumentenmonitor Q3 009 Kredietwaarschuwingszin GfK Michel van der List Marcel Cools/ Niek Damen Indeling Rapportage Kredietwaarschuwingszin 1 Onderzoeksverantwoording Kennisvragen Kredietwaarschuwingszin
Nadere informatieFoodstep Marktontwikkeling
Foodstep Marktontwikkeling Onze filosofie Ons doel is mensen en organisaties in food en services stap voor stap te verbeteren door inzicht te geven in de markt en uw marktpositie en de basis te leggen
Nadere informatieToekomst van uw biologische boerderijwinkel.
Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 3
Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Wat moet je nu wel eten en wat niet? Waarom wel en waarom niet? Hoe kun je er achter komen wat gezonde keuzes zijn? Eten is voor ons het zelfde als brandstof voor
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatieSmakelijke Vermarkting groente en fruit
Smakelijke Vermarkting groente en fruit Segmentatie van consumenten op smaakvoorkeur tomaat in Nederland, Duitsland en Engeland. Waarom? Daarom! Er wordt te weinig en steeds minder groente en fruit gegeten.
Nadere informatieBetaalbaar bio in 6 stappen
Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen
Nadere informatieVoedingsschema. Believe in. 12 sep t/m 18 sep FUNCTIONEEL FIT
Voedingsschema FUNCTIONEEL FIT 12 sep t/m 18 sep Believe in GEZONDE LEVENSSTIJL Je bent nu in je bezit van een gezond voedingsschema. Dit voedingsschema helpt jou om de dagelijkse structuur en planning
Nadere informatieVERPAKKINGSGROOTTE & VOEDSELVERSPILLING
VERPAKKINGSGROOTTE & VOEDSELVERSPILLING Voedingscentrum GfK april 2015 1 Inhoud 1.Samenvatting en conclusies 2.Onderzoeksresultaten 1. Voedselverspilling en verpakkingsgrootte 2. Houdingen ten opzichte
Nadere informatieSamen Ondernemen met de Natuur
Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen
Nadere informatieOpinieonderzoek. Inleiding
Opinieonderzoek Inleiding Voor deze rapportage is gebruik gemaakt van twee opinieonderzoeken. Prominent in dit deel is het Onderzoek consumentenzorgen, Residuen bestrijdingsmiddelen van het Voedingscentrum
Nadere informatieThe silver economy // 50 tinten grijs. // 13 november 2014 // Els Dragt - trendonderzoeker
The silver economy // 50 tinten grijs // 13 november 2014 // Els Dragt - trendonderzoeker MARE RESEARCH: SINDS 1989 KWALITATIEF MARKTONDERZOEK & TRENDONDERZOEK MARKETING & COMMUNICATIE CONNECTIVITEIT 2
Nadere informatieLAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!
LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen
Nadere informatieWHITEPAPER FOOD VROUWEN TOT 35 JAAR ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN VOEDING
WHITEPAPER FOOD 70% VAN DE NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN VOEDINGSMIDDELEN VROUWEN TOT 35 JAAR ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN VOEDING Vrouwen hebben een grotere interesse in voeding,
Nadere informatiePARTNER IN GROEI WELKOM WELKOM
PARTNER IN GROEI WELKOM WELKOM 1 Tijn Bresser 42 jaar, getrouwd met Nathalie, geboren in Amstelveen Resultaat gerichte strateeg met pragmatische aanpak Bruggenbouwer met eigen Visie op samenwerking Ruim
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse Landbouw en Visserij
Nederlandse Landbouw en Visserij Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 13 5 Waardering en bekendheid
Nadere informatieSociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy
Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media hebben in onze samenleving een belangrijke rol verworven. Het gebruik van sociale media is groot en dynamisch. Voor de vierde
Nadere informatieDuurzaamheidk. Delen als manier om samen te verduurzamen Duurzaamheidkompas meting #11 December 2013
Duurzaamheidk mpas Delen als manier om samen te verduurzamen Duurzaamheidkompas meting #11 December 2013 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-,
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieMeting september 2014
Meting september 2014 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door onderzoeksbureau Kien Onderzoek. VERTROUWEN IN GOEDE DOELEN STIJGT OOK IN 3E
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:
Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende
Nadere informatieConsument heeft minder vertrouwen in voedsel Duurzaamheidkompas #10 thema: Vertrouwen in voedsel
Consument heeft minder vertrouwen in voedsel Duurzaamheidkompas #10 thema: Vertrouwen in voedsel Mei 2013 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-,
Nadere informatie80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER,
Meting juni 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl 80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, AL ZIEN MINDER
Nadere informatie28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieConclusies: leefstijlscore
Nationale Leefstijlbarometer / P.8 : Veenbrand speelt een rol bij de hele bevolking Bij iets meer dan de helft van de bevolking is er sprake van een veenbrand van slechte leefgewoonten: een opeenstapeling
Nadere informatieConsumenten trends in de Food Awards
Consumenten trends in de Food Awards Supermarkten zijn de afgelopen jaren duidelijk een nieuwe weg ingeslagen. Zo laat ook de introductie van de Foodmarkt City by Jumbo deze maand ook weer zien. Verse
Nadere informatieDagelijks eten Een consumentenonderzoek tbv het Project Goede Voeding van het Voedingscentrum
// GfK Consumer Tracking november Dagelijks eten Een consumentenonderzoek tbv het Project Goede Voeding van het Voedingscentrum Eindmeting Evaluatie campagne November Kim Paulussen Marcel Temminghoff GfK
Nadere informatieVOEDSELTRENDS. NVVL, Network For Food Experts. @GfK mei 2015. GfK 2015 NVVL Voedseltrends Mei 2015
VOEDSELTRENDS NVVL, Network For Food Experts @GfK mei 2015 1 Inhoudsopgave 3 5 Management Summary Belangrijkste resultaten Onderzoeksresultaten Voeding algemeen Voedseltrends Gezondheid 23 27 Onderzoeksverantwoording
Nadere informatieOndernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over
Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33
Nadere informatieWHITEPAPER HOME DECO VROUWEN TOT 35 ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED 66% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN
WHITEPAPER HOME DECO 66% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR VROUWEN TOT 35 ZIJN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN Nederlanders houden zich graag bezig met het inrichten van hun huis. Vrouwen hebben meer interesse
Nadere informatieProductherformulering in Nederlandse zuivel
Productherformulering in Nederlandse zuivel Bijdrage Nederlandse zuivelsector aan het Akkoord Verbetering Productsamenstelling Inleiding Zuivel speelt een belangrijke rol in een gezond voedingspatroon
Nadere informatieDe tijd is rijp voor communicatie over duurzaamheid Duurzaamheidkompas #8 thema: Duurzame Mode
De tijd is rijp voor communicatie over duurzaamheid Duurzaamheidkompas #8 thema: Duurzame Mode April 2012 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 31 532 Voedingsbeleid Nr. 95 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieEataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen
Join us: Consumer & Shopper e-news juli 2014 Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen COLUMN DOOR CINDY VAN CAUTER Eataly is een droom voor de food liefhebber. Ik bezocht de nieuwe conceptwinkel
Nadere informatieDuurzaamheid in de melkveehouderij Perspec7ef van de consument en retail
Duurzaamheid in de melkveehouderij Perspec7ef van de consument en retail 21 november 2013 Marc Jansen Centraal Bureau Levensmiddelenhandel CBL Het CBL is de belangenbehar7ger en spreekbuis van de 4300
Nadere informatieWHITEPAPER HEALTH 51% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN GEZONDHEIDS PRODUCTEN
WHITEPAPER HEALTH NEDERLANDERS ZIJN GEEN VOORLOPERS OP HET GEBIED VAN GEZONDHEIDS- PRODUCTEN 51% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN GEZONDHEIDS PRODUCTEN Vrouwen zijn meer geïnteresseerd
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatiePASSIE VOOR ETEN L. Food Connect. eten maakt je dag een stuk leuker. D. Dat geldt vast ook voor uw cliënten. Laat u het k
Maaltijd aan huis Food Connect PASSIE VOOR ETEN L Lekker eten maakt je dag een stuk leuker. D Dat geldt vast ook voor uw cliënten. Laat u het k koken van hun maaltijden over aan onze koks, d dan kunt
Nadere informatieGoede zorg van groot belang. Nederlanders staan open voor private investeringen
Goede zorg van groot belang Nederlanders staan open voor private investeringen Index 1. Inleiding p. 3. Huidige en toekomstige gezondheidszorg in Nederland p. 6 3. Houding ten aanzien van private investeerders
Nadere informatieWat is jouw grootste uitdaging als ondernemer?
Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer? De Week van de Ondernemer doet het gehele jaar onderzoek naar de belangrijkste uitdagingen van ondernemers. We presenteren hierbij de belangrijkste uitkomsten.
Nadere informatieInnovatie dag Ver(s)kenners en Young Ver(s)kenners. (23) 24 september 2015
Innovatie dag Ver(s)kenners en Young Ver(s)kenners (23) 24 september 2015 Inleiding innovatie Toenemende druk op innovatie 3 Succesvolle innovatie begint bij de consument 4 Doelgroep The Silver Generation
Nadere informatieOnderzoek TNS NIPO naar thuiswinkelgedrag en de bekendheid van het Thuiswinkel Waarborg in Nederland
Onderzoek TNS NIPO naar thuiswinkelgedrag en de bekendheid van het Thuiswinkel Waarborg in Nederland In april 2013 heeft TNS NIPO in opdracht van Thuiswinkel.org een herhalingsonderzoek uitgevoerd naar
Nadere informatieHet koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14
Nadere informatieGezonde voeding (voor ouderen)
Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen
Nadere informatieVrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten
Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8
Nadere informatiePresentatie ei innovatie onderzoek
Presentatie ei innovatie onderzoek Jon Zwijnenburg Kees Wilborts Agenda 1 Onderzoeksverantwoording 2 Conclusies 3 Resultaten 1 Onderzoeksverantwoording Onderzoeksvragen 4 Dit onderzoek geeft antwoord op
Nadere informatieMENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015
MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN ICCO Onderzoek 2015 Inhoud 1. Uitgangspunten 2. Onderzoek Demografie Bedrijfsgegevens Functie van de respondent Landen Wat zijn mensenrechten? Waarom mensenrechten? Six step
Nadere informatieBachelor s Award 2014
Bachelor s Award 2014 Betreft: Opdracht en beoordelingscriteria Bachelor s Award 2014 Beste studenten, Welkom bij de speciale jubileumeditie van de Voedingscentrum Bachelor s Award. Slepen jullie straks
Nadere informatieStreekproducten en eten uit de buurt
Spreekbeurt of werkstuk Streekproducten en eten uit de buurt Inhoud Stap 1. Ga zelf op onderzoek uit Stap 2. Streekproducten of gewoon producten uit de buurt Stap 3. Waarom zijn streekproducten zo bijzonder?
Nadere informatieGELDZAKEN VOOR NU EN STRAKS
GELDZAKEN VOOR NU EN STRAKS Uitstelgedrag onder financiële consumenten Juni 2015 1 Inhoudsopgave 3 6 Management Summary Grafische samenvatting Opvallende resultaten Onderzoeksresultaten Uitstelgedrag Zorg
Nadere informatieMaatschappelijke waardering van Nederlandse landbouw en visserij 2017
Nederlandse landbouw en visserij 2017 Inhoud 1 Inleiding 03 2 Samenvatting en conclusies landbouw en visserij 3 Maatschappelijke waardering landbouw 09 4 Associaties agrarische sector 14 5 Waardering en
Nadere informatieSpreekbeurt over ZOUT
Wat is zout? Zout zit in bijna alle voedingsmiddelen die we eten. Zelfs in die producten waarin je het helemaal niet verwacht, zoals zoete koeken en zoete drop. Zout geeft smaak aan het eten. En het zorgt
Nadere informatieGfK 2012 AFM Consumentenmonitor December 2012 1
GfK 2012 AFM Consumentenmonitor December 2012 1 Inhoudsopgave 1. Management Summary 2. Onderzoeksresultaten in detail Type beleggingsverzekering en wijze van afsluiten Kennis van- en informatie over de
Nadere informatieOnderzoek Social Media in Transport & Logistiek
Onderzoek Social Media in Transport & Logistiek 19 maart 2014 2 Inleiding Na een aantal zware crisisjaren lijkt de sector transport & logistiek begin 2014 weer uit het dal te klimmen. De eerste signalen
Nadere informatieNaar een gezonder voedselaanbod
Naar een gezonder voedselaanbod Annet Roodenburg, lector Voeding & Gezondheid, HAS Hogeschool AgriFoodtech Platform, Klarenbeek 12 oktober 2017 #DAFW17 @RoodenburgA Personalized Nutrition Wat is gezonde
Nadere informatieRapport Kor-relatie- monitor
Rapport Kor-relatie- monitor Voor: Door: Publicatie: mei 2009 Project: 81595 Korrelatie, Leida van den Berg, Directeur Marianne Bank, Mirjam Hooghuis Klantlogo Synovate 2009 Voorwoord Gedurende een lange
Nadere informatieGezonde voeding. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? De betekenis van eten voor mensen. Gezonde voeding
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over gezonde voeding. Nu vraag je je misschien af wat dit met de horeca te maken heeft. Gasten komen toch naar een horecabedrijf om lekker te eten en toch niet
Nadere informatieVoedselverspilling hoog op de agenda Duurzaamheidkompas #5#
Voedselverspilling hoog op de agenda Duurzaamheidkompas #5# Oktober 2010 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische crises is
Nadere informatieFOOD2MARKET INNOVATIE TRAINING. 14 november 2013
FOOD2MARKET INNOVATIE TRAINING 14 november 2013 Edwin Palsma The Food Agency Specialisten in food marketing Wij verbinden voedingskennis, technologie, marketing en sales om de marktpositie van agro & food
Nadere informatieOuderen en nieuwe technologie
Ouderen en nieuwe technologie Mature Market Monitor 2: rapportage Peter Jobsen p.jobsen@motivaction.nl Pieter Paul Verheggen p.verheggen@motivaction.nl Edgar Keehnen keehnen@agewise.nl Ouderen positief
Nadere informatieDuurzame melk in supermarkten
Onderzoekssamenvatting Stelt u zich voor dat er voortaan alleen nog maar duurzaam geproduceerde melk te verkrijgen is in de supermarkt. Alle niet duurzame soorten worden niet langer verkocht. Hoe zou de
Nadere informatieDuurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?
Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie
Nadere informatieDiervriendelijke keuzes door consumenten
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Diervriendelijke keuzes door consumenten Monitor Duurzame Dierlijke Producten 2009 Deze brochure is een uitgave van: Rijksoverheid Postbus 00000 2500
Nadere informatieMARKETINGPLAN. Etiënne Deguelle A.CML01D
MARKETINGPLAN Etiënne Deguelle A.CML01D Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Missie... 1 Visie... 1 Omschrijving doelen... 3 SWOT analyse... 4 Destep analyse... 5 Marketinginstrumenten... 4 Confrontatie matrix...
Nadere informatieWat draagt bij aan een gelukkig pensioen? Een vergelijking tussen Nederland, België, Denemarken en Zweden
Wat draagt bij aan een gelukkig pensioen? Een vergelijking tussen Nederland, België, Denemarken en Zweden Onderzoek van GfK november 2015 Inleiding Delta Lloyd is continu bezig het pensioenbewustzijn te
Nadere informatieHoe viert Nederland Kerst 2013
Hoe viert Nederland Kerst 2013 G7385 TNS NIPO, december 2013 Leeswijzer uitsplitsingen Voor een klein deel van deze rapportage zijn vergelijking met onderzoeksresultaten uit 2009 mogelijk (Bron: TNS NIPO,
Nadere informatieImago Onderzoek Vriesvers. Ontwikkeling van positie Vriesvers vs Koelvers
Imago Onderzoek Vriesvers Ontwikkeling van positie Vriesvers vs Koelvers Achtergrond Doel VriesVers Platform: consument meer vriesvers producten te laten kopen. Dit gebeurt niet zomaar: imago- en actie
Nadere informatie