Cursus natuurgids LES 2 : PLANTEN DETERMINEREN

Transcriptie

1 Cursus natuurgids LES 2 : PLANTEN DETERMINEREN

2 2. Planten determineren, hoe doe je dat? 2.1. Vegetatieve kenmerken 2.2. Voortplantingskenmerken 2.3. APG-indeling en praktische benadering 2.4. Tot slot

3 2.1. Vegetatieve kenmerken Afbeeldingenreeks 1 - Wortelstelsel - Stengels (takken) - Bladeren

4 2.1. Vegetatieve kenmerken Wortelstelsel - Wortelknol - Stengelknol - Bol - Wortelstok

5 2.1. Vegetatieve kenmerken Stengels (takken) - Stekels, borstels : aanhangsels. - Bladdoorns : vervormde bladeren. - Takdoorns : vervormde twijgen.

6 2.1. Vegetatieve kenmerken Bladeren - Enkelvoudig - Samengesteld uit (deel)blaadjes

7 2.1. Vegetatieve kenmerken Bladeren - Drietallig en handvormig samengesteld - Veervormig samengesteld of geveerd

8 2.1. Vegetatieve kenmerken Bladeren - Meervoudig samengesteld - Dubbel drietallig, 2-3 x geveerd

9 2.1. Vegetatieve kenmerken Bladeren - Insnijdingen van de bladrand ( 15 %) - Insnijdingen van de bladschijf (> 15%)

10 2.1. Vegetatieve kenmerken Bladeren - Insnijdingen van de bladschijf

11 2.2. Voortplantingskenmerken Afbeeldingenreeks 2 - Huishouding en geslacht - Meeldraden - Stamper(s) - Bloemstructuur - Bestuiving - Kegelbloem - Vruchten

12 2.2. Voortplantingskenmerken Huishouding en geslacht - Eenhuizig of tweehuizig. - Eenslachtig of tweeslachtig. Plant Bloem

13 2.2. Voortplantingskenmerken Meeldraden - Helmdraad - Helmknop - Helmbinding - Stuifmeelzakje

14 2.2. Voortplantingskenmerken Stamper(s) - Vruchtbeginsel met zaadknoppen - Stijl - Stempel 1 meer

15 2.2. Voortplantingskenmerken Kegelbloem - Naaktzadigen : GEEN stamper! - Zaadknoppen op de vliezige schubben van een kegel, die na bevruchting houtig wordt (de meeste naaldbomen) of vlezig (Jeneverbes). - Soms is de kegel gereduceerd tot 1 zaadknop en in dit geval wordt een vlezige zaadrok gevormd die ontstaat uit de top van de zaadstreng of zaadsteel (Taxus, Ginkgo).

16 Fijnspar : kegelbloem

17 Grove den : houtig geworden kegelbloem

18 Gewone jeneverbes : kegelbes

19 Taxus : zaad met open zaadrok

20 Ginkgo : zaad met gesloten zaadrok

21 2.2. Voortplantingskenmerken Bloemstructuur - Bovenstandig vruchtbeginsel - Onderstandig vruchtbeginsel

22 Tulp : bovenstandig vruchtbeginsel

23 Sneeuwklokje : onderstandig vruchtbeginsel

24 2.2. Voortplantingskenmerken Bestuiving - Wie? - Zelfbestuiving - Kruisbestuiving - Hoe? - Windbestuiving - Insectenbestuiving

25 2.3. APG-indeling en praktische benadering Indeling of classificatie - Rangschikking in groepen van planten op basis van gemeenschappelijke kenmerken. - Niveau = taxon (meervoud : taxa).

26 2.3. APG-indeling en praktische benadering Indeling of classificatie - Rijk - Afdeling - Klasse - Orde - Familie - Geslacht - Soort

27 2.3. APG-indeling en praktische benadering APG? - Angiosperm Phylogenetic Group. - Groep voor de genetische studie van Bedektzadigen. - Classificatie van Bedektzadigen via DNA-onderzoek. - APG 1 : APG 2 : 2004 (Heukels). - APG 3 : 2009 (determinatiesleutel NP CVN).

28 2.3. APG-indeling en praktische benadering APG 3 - Is er veel veranderd in de classificatie? - Helemaal niet : Carl Linnaeus en in zijn kielzog talrijke botanici zaten er voor 95% pal op via vormkenmerken. - Convergentie : op verschillende tijdstippen tijdens de evolutie zijn zeer gelijkende tot identieke vormen ontstaan.

29 2.3. APG-indeling en praktische benadering APG 3 - Traditionele indeling versus APG 3. Primitieve tweezaadlobbigen : op een ander tijdstip ontstaan tijdens de evolutie.

30 2.3. APG-indeling en praktische benadering APG 3 - Primitieve tweezaadlobbigen in Europa. - Waterleliefamilie (Waterlelie, Gele plomp). - Pijpbloemfamilie (Pijpbloem, Mansoor). - Laurierfamilie (Laurier). - Magnoliafamilie (Magnolia, Tulpenboom).

31 Witte waterlelie

32 Gele plomp

33 Gewone pijpbloem

34 Mansoor

35 Laurier

36 Gewone magnolia

37 Amerikaane tulpenboom

38 2.3. APG-indeling en praktische benadering Praktische groepen - Bevatten families, geslachten, of planten met minstens 1 opvallend gemeenschappelijk kenmerk. - Hebben geen taxonomische betekenis. - Waarom praktische groepen gebruiken? - Omdat de afbakening van taxa bij planten gebeurt via een geheel kenmerken dat alleen door ervaren botanici in zijn totaliteit begrepen kan worden.

39 2.3. APG-indeling en praktische benadering Praktische groepen : voorbeeld

40 Determineren : welke plantenfamilie?

41 Determineren : welke plantenfamilie?

42 Determineren : welke plantenfamilie?

43 Determineren : welke plantenfamilie?

44 Determineren : welke plantenfamilie?

45 2.4. Tot slot Zijn er vragen? Wat vind je van de les? Praktische afspraken