De Overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. in onderwijs- en ondersteuningsaanbod in Zuid Kennemerland

Transcriptie

1 De Overstap 2017 van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs in 2017 onderwijs- en ondersteuningsaanbod in Zuid Kennemerland 1

2 Inhoud De Overstap Inleiding p. 4 DEEL I - PROCEDURES 1. De toelatingsprocedure van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs 1.1 aanmelding, loting p schooladvies, eindtoets en heroverweging p toelatingsprocedure: afspraken in de regio Haarlem p voorbereiding van de overstap PO-VO p routekaart van PO naar V(S)O p routekaart van VO naar andere school p wat heeft het VO nodig van de basisschool? p naar PrO p naar vmbo met lwoo p naar zorgschool p MDO-overdracht: stappenplan p Overige informatie bij de overstap van po naar vo 2.1 de Eigen Wijzer p vergoeding van kosten testen en toetsen p activiteiten in groep 7 en 8 p recente en komende veranderingen p. 23 DEEL II DE SCHOLEN 3. Onderwijsaanbod 3.1 overzicht: welk niveau bieden de scholen? p overzicht: welke profielen bieden de beroepsgerichte vmbo s? p aanvullende informatie vmbo p Ondersteuningsaanbod 4.1 zorgplicht p basisondersteuning p trajectvoorzieningen p leerwegondersteuning (lwoo) p praktijkonderwijs (PrO) p cluster 3-scholen p cluster 4-scholen p individuele arrangementen p. 54 Bijlagen: A. Aanmeldformulieren vo Toelichting p. 55 a) Aanmeldformulier vo p. 56 Aanwijzingen voor het invullen p. 57 2

3 b) Bijlage lwoo/pro bij Aanmeldformulier p. 59 Aanwijzingen voor het invullen p. 60 c) Heroverwegingsformulier p. 61 d) Doorstroomformulier p. 62 Aanwijzingen voor het invullen p. 63 B. Regeling aanmelding en inschrijving Zuid-Kennemerland (loting) p. 64 C. Overzicht vaardigheidsscores en uitstroomadviezen p. 66 D. Formulier MDO-O vragenlijst p. 68 E. Format Schoolse Vaardigheden in Kaart p. 69 F. Berekening leerachterstand (DLE s) p. 70 G. Lijsten van toegestane instrumenten (COTAN) p. 72 H. Lijst met namen van brugklascoördinatoren p. 84 I. Contactgegevens p. 85 J. Lijst met begrippen p. 86 K. Lijst met afkortingen p. 89 3

4 Inleiding Dit is de zevende uitgave van De Overstap. Deze brochure heeft tot doel om de scholen voor primair onderwijs (directeuren, IB ers, leerkrachten groep 8) te informeren over de overstap van basis- naar voortgezet onderwijs. De procedures voor toelating tot de ondersteuningsstructuur van lwoo, PrO en vso (Cluster 3 en 4) zijn daaraan toegevoegd. Ook de zorgcoördinatoren en trajectbegeleiders van VO-scholen vinden hier nuttige informatie. Met ingang van 1 augustus 2014 is Passend Onderwijs definitief ingevoerd; dit heeft met name voor de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben de nodige consequenties gehad. Er blijven voortdurend nieuwe ontwikkelingen komen. Wij raden u daarom met klem aan onze website (onder de kop Overgang PO-VO ) regelmatig te raadplegen om wijzigingen in De Overstap bij te houden. In het kader van Passend Onderwijs spreken wij steeds over ondersteuning waar vroeger de term zorg stond. Het woord zorg wordt nog gebruikt als er sprake is van de zorg die vanuit de Jeugdwet (door gemeenten) wordt georganiseerd. Deze brochure beschrijft gedetailleerd welke stappen gezet worden bij voorbereiding voor aanmelding bij en toelating tot het regulier en het speciaal voortgezet onderwijs. Voor dit onderwerp heeft het Regionaal Besturenoverleg de informatie geleverd. Deze Overstap geldt voor aanmelding van leerlingen voor het schooljaar Er zijn enkele wijzigingen gekomen in de aanmeldingsprocedures, met name voor lwoo. De basisondersteuning die alle scholen bieden (ook vmbo-tl, havo en vwo) vindt u in 4.2. De overige informatie richt zich voornamelijk op het extra ondersteuningsaanbod van de scholen voor PrO, vso en vmbo met lwoo. Nadere gegevens over het onderwijsaanbod kunt u lezen in het Brugboek. Het Brugboek richt zich in tegenstelling tot deze Overstap met name tot de leerlingen en hun ouders. De leerkrachten en IB ers van het basisonderwijs krijgen verdere informatie via: Voorlichtingsmiddagen van het samenwerkingsverband VO Informatie bij de PO-VO-uitwisselingskringen Haarlem-Zuid, Haarlem-Noord en Velsen Wij hopen met deze brochure een bijdrage geleverd te hebben aan een goede overstap van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs. Waar staat hij kan ook zij gelezen worden; waar staat ouders kan ook verzorgers/gezagdragers gelezen worden. oktober 2016 Namens Samenwerkingsverband vo Zuid-Kennemerland, Johan Vermeer Schipholpoort MA Haarlem info@swv-vo-zk.nl website: 4

5 1.1 Aanmelding en loting Aanmelding Op drie dagen kunnen ouders hun kinderen aanmelden: Woensdag 8 maart 2017: uur Donderdag 9 maart 2017: uur Maandag 13 maart 2017: uur Er zijn scholen die afwijkende data hanteren, kijk hiervoor op de website van de VO-school. In ieder geval moet de leerling vóór 14 maart aangemeld zijn. In verband met de langer durende procedures kunnen leerlingen met extra ondersteunings-behoeften en kandidaten voor lwoo en PrO (via MDO-overdracht) tussen 1 november en 1 maart worden aangemeld (voor zorgscholen tussen 1 november en 15 februari). Het basisonderwijs zal in die gevallen zijn advies eerder klaar moeten hebben. Deze leerlingen blijven buiten de lotingsprocedure. De aanmelding van deze leerlingen wordt uitgebreid besproken in 1.3 en 1.5 van deze brochure. Het aanmeldformulier wordt bij de toelating tot die schooltypen geaccepteerd als het wettelijk verplichte onderwijskundig rapport. Er zijn verschillende formulieren voor aanmelding in Velsen en in Zuid-Kennemerland. Loting Wegens overaanmelding bij enkele scholen in Zuid-Kennemerland, is de afspraak dat in die gevallen loting voor een plaats georganiseerd wordt. De leerling en de ouders geven op het aanmeldformulier aan welke scholen hun voorkeur hebben. Onder toezicht van een notaris vindt loting plaats op de scholen die meer aanmeldingen hebben gekregen dan zij kunnen plaatsen. De uitgelote leerlingen worden op basis van opgegeven voorkeuren in relatie tot beschikbare plaatsen per afdeling aan de overige scholen toegedeeld. Op 22 maart 2017 krijgen de leerling en de ouders hierover bericht. Zie hiervoor bijlage B. In Velsen vindt geen loting plaats voor de VO-scholen. 5

6 1.2 Schooladvies, eindtoets en heroverweging Schooladvies Het basisschooladvies met betrekking tot het niveau is leidend bij de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Adviezen met betrekking tot de gewenste ondersteuning zijn niet leidend: voor plaatsing in lwoo, vso of PrO moet de leerling altijd aan aanvullende, aangetoonde voorwaarden voldoen. Bij leerlingen met een vmbo-advies kan de basisschool aangeven dat de leerling in aanmerking komt voor leerwegondersteuning, als er sprake is van leerachterstanden. Het samenwerkingsverband bepaalt vervolgens of de leerling inderdaad is aangewezen op lwoo. Als een vso-school het gewenste onderwijstype is, geeft de basisschool een advies over het niveau en kruist daarbij vso aan. Vso kent alle niveaus: PrO, vmbo, havo en vwo. Na aanmelding op een vsoschool (via een MDO-T) vraagt de vso-school een toelaatbaarheidsverklaring aan bij het samenwerkingsverband, dat checkt of de leerling voor plaatsing in aanmerking komt. Voor het praktijkonderwijs (PrO) is het advies van de basisschool met betrekking tot het niveau NIET leidend; om op een PrO-school geplaatst te worden moet een leerling voldoen aan landelijke criteria. Deze vindt u op p. 9. De leerling meldt zich met het basisschooladvies bij een VO-school aan voordat de eindtoets gemaakt is. De leerling kan zich alleen aanmelden op een school die het soort onderwijs aanbiedt dat in het basisschooladvies staat. De school voor voortgezet onderwijs bekijkt het basisschooladvies en de aanvullende onderwijskundige informatie uit het leerlingvolgsysteem (LVS). Is er sprake van discrepantie tussen het basisschooladvies en de onderbouwing dan volgt altijd overleg tussen VO en PO. Een VO-school mag, gelet op het schooladvies en de onderliggende informatie beslissen dat een leerling hoger wordt geplaatst dan het advies, maar een leerling mag op basis van beide informatiestromen niet lager worden geplaatst of afgewezen. Eindtoets en heroverweging Alle leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs moeten verplicht een eindtoets maken. Maar VO-scholen mogen toelating niet meer af laten hangen van het resultaat van de eindtoets. Het resultaat van de eindtoets is een tweede gegeven, naast het schooladvies. Daarom nemen basisscholen de verplichte eindtoets pas in de tweede helft van april af, nádat het schooladvies gegeven is en de leerling op een vo-school geplaatst is. De eindtoets meet de kennis die leerlingen hebben van taal en rekenen. Scholen die dat willen, kunnen ook een toets voor wereldoriëntatie afnemen. De eindtoets is landelijk en objectief. Als een leerling de eindtoets beter maakt dan verwacht, moet de basisschool het advies heroverwegen en kan de basisschool het schooladvies aanpassen. Dit gebeurt in nauw overleg met de betreffende ouders en de leerling. Leerlingen krijgen dan de kans om in het voortgezet onderwijs te laten zien dat ze het geadviseerde schooltype aankunnen. Als er een hoger advies gegeven wordt vult de basisschool het formulier heroverweging (p. 61) in, waarmee de leerling zich opnieuw aanmeldt op een school met dat onderwijsaanbod. Is het resultaat minder goed dan verwacht? Dan past de basisschool het schooladvies niet aan. Voor meer informatie zie o.a. bij vraag en antwoord en documenten en publicaties. 6

7 1.3 Toelatingsprocedure: afspraken in de regio Zuid-Kennemerland De volledige toelatingsprocedure die is vastgesteld door het RBO Zuid-Kennemerland is te vinden op de website van het samenwerkingsverband onder Overgang po-vo. De gemeente Velsen heeft een eigen, iets afwijkende toelatingsprocedure en een eigen toelatingsformulier. Zie hiervoor de website onder downloads. Bij de overstap naar het voortgezet onderwijs spelen drie zaken een belangrijke rol: 1. Het basisschooladvies (eerste gegeven); 2. Het uitstroomprofiel zijnde een onderbouwing van het schooladvies vanuit het Cito-LVS op de vakken Rekenen (vanaf eind groep 6 t/m midden groep 8) en Begrijpend lezen (vanaf midden groep 6 t/m midden groep 8); 3. Aanvullende onderwijskundige informatie Het basisschooladvies Het basisschooladvies is het leidend criterium voor het vervolgonderwijs en dient kwalitatief onderbouwd te worden. Daarbij kijkt de school onder andere naar: de aanleg en de talenten van een leerling; de leerprestaties; de ontwikkeling tijdens de hele basisschoolperiode; de concentratie, de motivatie, het doorzettingsvermogen en andere schoolse vaardigheden van een leerling. Het basisschooladvies is gebaseerd op de leerprestaties van een leerling gedurende een aantal jaren. Een leerling kan zich alleen aanmelden op een school die het soort onderwijs aanbiedt dat in het basisschooladvies staat. De school voor voortgezet onderwijs mag bij toelating geen gebruik maken van extra toetsen voor het bepalen van het niveau van de leerling. Ook mag zij zich bij de toelating niet baseren op andere toetsen die leerlingen op de basisschool maken. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Entreetoets in groep 7, toetsen van het leerlingvolgsysteem of een IQ-test. De basisschool mag al deze gegevens wel betrekken bij het schooladvies. PO-scholen geven bij voorkeur een enkelvoudig advies aan het VO als definitief instroomadvies. Een meervoudig advies is wel toegestaan. Dit advies geeft het niveau aan dat een leerling waarschijnlijk kan behalen en kan eventueel aangevuld worden met informatie over hoe dit niveau het best bereikt kan worden ( bijv. onderwijsvorm, brugklastype, brede scholengemeenschap). De basisschool kan de volgende basisschooladviezen voor het voortgezet onderwijs geven: - praktijkonderwijs (PrO) - vmbo basisberoepsgerichte of kaderberoepsgerichte leerweg met / zonder lwoo - vmbo gemengde leerweg en theoretische leerweg met / zonder lwoo - havo - vwo 7

8 In het kader van het toetsbesluit van de overheid waarmee de verplichte eindtoets een feit is, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen indien het toetsadvies van de eindtoets hoger is dan het eerder afgegeven schooladvies. De basisschool is niet verplicht het schooladvies bij te stellen maar moet het uiteindelijke advies in alle gevallen motiveren. Procedureel moeten de volgende stappen worden genomen: 1. De Eindtoets-scores zijn bij de basisscholen rond 11 mei bekend; 2. Periode van heroverweging van 11 tot 25 mei. De heroverweging is alleen mogelijk bij een hoger toetsadvies van de Eindtoets. Dit vindt plaats op de basisschool; 3. Indien de basisschool besluit een hoger schooladvies af te geven na heroverweging zullen de betreffende ouder(s) zich moeten melden op de VO-school, waar het kind reeds geplaatst is. De ouder(s) moet(en) het formulier Heroverweging overleggen aan de VO-school; 4. Periode van herplaatsing bij de desbetreffende VO-school van plaatsing tot 1 juni; 5. Indien de VO-school niet in staat is de desbetreffende leerling te herplaatsen zal regiobreed bekeken worden op welke VO-scholen plaats is, passend bij het uiteindelijk advies voor de leerling; 6. In de week van 1-5 juni is overleg tussen de desbetreffende VO-scholen om het plaatsingsplan op te stellen aan de hand van aantal nog te plaatsen leerlingen; 7. Het streven is de ouders van deze groep leerlingen (zie punt 6) voor 13 juni te informeren over mogelijke VO-school voor hun kind Onderwijskundige informatie en onderbouwende toetsscore Elke leerling van groep 8 die zich aanmeldt met zijn ouders bij een school voor voortgezet onderwijs, overlegt het aanmeldformulier naast het basisschooladvies en de onderbouwing. Dit zijn de resultaten van het Cito-LVS en het uitstroomprofiel, aangevuld met gegevens over de attitude van de leerling Leerlingen die in aanmerking komen voor lwoo of PrO Voor een juiste advisering dient de basisschool leerlingen die in aanmerking komen voor lwoo of PrO goed en tijdig in beeld te hebben. NB: Leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) is geen apart onderwijs, maar een extra begeleiding binnen het vmbo. Het is bedoeld voor leerlingen die wel een vmbo-diploma kunnen halen, maar die hierbij extra ondersteuning nodig hebben. 1. Leerlingen determineren ten behoeve van toelating lwoo/pro Signalering: Indien uit het Cito-LVS blijkt dat er achterstanden zijn van 25% of meer op of/en begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen, zal de basisschool zich moeten afvragen of deze leerling in aanmerking komt voor een lwoo-aanwijzing of een toelaatbaarheidsverklaring tot het PrO. Teneinde een goed beeld te hebben van de leerachterstanden kan een Drempelonderzoek worden afgenomen vóór 1 januari. Als uit het Cito-LVS of het Drempelonderzoek blijkt dat de leerling daadwerkelijk in aanmerking komt voor lwoo of PrO, dan wordt bij mogelijke PrO-leerlingen ook een intelligentietest (NIO, WISC, enz.) afgenomen 1. 1 Het samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland bekostigt het Drempelonderzoek voor PrO-leerlingen en voor leerlingen van het vmbo, bij wie het vermoeden bestaat dat zij in aanmerking komen voor lwoo. Eventuele intelligentietests worden eveneens bekostigd. 8

9 2. De leerlingen aanmelden voor lwoo/pro De basisschool levert een volledige uitdraai van het Cito-LVS of de uitslag van het Drempelonderzoek, waaruit de DLE s en de relatieve leerachterstanden blijken; voor mogelijke PrO-leerlingen ook het IQ. Hierbij moet vermeld worden welke toetsen gebruikt zijn, met de datum van afname. Deze gegevens zijn noodzakelijk bij de aanvraag van een lwoo-aanwijzing of een toelaatbaarheidsverklaring voor het PrO. A. Toelating Praktijkonderwijs (PrO) Voor toelating tot het PrO is NIET het advies van de basisschool leidend. Er zijn landelijke criteria waaraan de leerling moet voldoen: de leerling heeft een IQ tussen de 55 en de 80 in combinatie met leerachterstanden van > 50% (3 jaar) op ten minste twee van de vier domeinen (begrijpend lezen, inzichtelijk rekenen, spelling, technisch lezen), waarvan ten minste 1 van deze domeinen begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen is. Leerlingen die net op de grens van de criteria zitten of die tegenstrijdige scores hebben worden besproken door de TVO-commissie van het samenwerkingsverband en een PrO-deskundige. De leerling wordt aangemeld bij een PrO-school vóór 1 maart, er vindt een MDO-T plaats en de PrOschool vraagt een PrO-toelaatbaarheidsverklaring bij de TVO-commissie van het swv. B. Toelating tot een zorgschool Zorgscholen zijn: Paulusmavo, Daaf Gelukschool, Tender College. Een leerling komt in aanmerking voor plaatsing op een zorgschool als er sprake is van leerachterstanden van circa 25% - 50% (1,5 3 jaar) op ten minste twee van de vier domeinen, waarvan ten minste één begrijpend lezen of rekenen, in combinatie met een extra ondersteuningsbehoefte (op sociaal-emotioneel gebied). Als aanvullend criterium geldt dat er op de basisschool al gewerkt werd met een ontwikkelingsperspectiefplan voor de leerling, of dat er een ander document is waarin de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling is beschreven, met de reeds door de basisschool ingezette acties.* De leerling wordt aangemeld tussen 1 november en 15 februari via een MDO-overdracht. Indien de leerling (blijkend uit het MDO-O of de daarvoor benodigde informatie) niet de ondersteuning nodig heeft die de zorgschool volgens het eigen ondersteuningsprofiel biedt of kan bieden, wordt de leerling afgewezen of doorverwezen. Ook kunnen er bij te hoge aanmelding leerlingen op grond van het maximum aantal leerlingen afgewezen worden. Al deze leerlingen weten dit uiterlijk 15 februari en melden zich vóór 1 maart aan bij een school met lwoo. Op grond van hun extra ondersteuningsbehoefte blijven zij buiten de loting. Er vindt opnieuw een MDO-overdracht plaats. * m.b.t. het OPP geldt als een overgangsjaar. 9

10 C. Toelating tot een school met lwoo Een leerling wordt geplaatst op een school met leerwegondersteuning (lwoo) als er sprake is van leerachterstanden van circa 25% - 50% (1,5 3 jaar) op ten minste twee van de vier domeinen, waarvan ten minste één begrijpend lezen of rekenen. De leerling wordt aangemeld vóór 1 maart en blijft buiten de loting. Als de leerling met leerachterstanden een bredere ondersteuning nodig heeft dan alleen op cognitief gebied (leerachterstanden), wordt hij/zij altijd aangemeld via een MDO-overdracht. Dan kan de leerling eventueel in de trajectvoorziening van de school geplaatst worden. Dit geldt in ieder geval voor alle leerlingen met leerachterstanden, die toch een vmbo-t-advies krijgen. De leerling wordt vóór 1 maart aangemeld via een MDO-overdracht en blijft buiten de loting. Zie voor de MDO-overdracht 1.6 en bijlage D. 10

11 1.4 Voorbereiding van de overstap PO-VO Voor een optimale begeleiding bij de overstap van PO naar VO is de eerste vraag die gesteld moet worden: Heeft de leerling extra ondersteuning nodig? Dit is bepalend voor het tijdstip waarop met de voorbereidingen moet worden begonnen. Als de leerling geen extra ondersteuning nodig heeft of voldoende heeft aan de basisondersteuning (zie 4.2), dan geeft u in groep 8 een uitstroomadvies met betrekking tot het niveau (vmbo, havo, vwo) en meldt de leerling zich voor 1 maart aan bij een VO-school. Als de leerling wel extra ondersteuning nodig heeft die de basisondersteuning overstijgt, begint u in groep 7 al met het benoemen van die extra ondersteuning in gesprekken met de ouders. De ouders kunnen zich dan op tijd oriënteren op mogelijke vervolgscholen. Aangezien de open dagen van VO-scholen meestal in februari plaatsvinden en de leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte zich al vanaf november kunnen aanmelden, is het raadzaam dat deze leerlingen en hun ouders al in groep 7 open dagen bezoeken. Vanaf groep 7 start u met een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) of een ander document waarin de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling beschreven wordt. U documenteert de acties en interventies die u hiervoor onderneemt. Extra ondersteuning wordt in het VO in verschillende vormen aangeboden: a) Trajectvoorzieningen b) Leerwegondersteuning bij leerachterstanden c) Praktijkonderwijs d) Zorgscholen voor leerachterstanden en sociaal-emotionele ondersteuningsbehoefte e) Individuele arrangementen f) Voortgezet speciaal onderwijs cluster 3 en 4 a) De reguliere VO-scholen in Zuid-Kennemerland en Velsen hebben allemaal een (vorm van) trajectvoorziening, waarmee er voor de leerlingen met extra onderwijsondersteuningsbehoeften een breed ondersteuningsaanbod is. Zie voor de beschrijving van deze voorzieningen op de verschillende scholen 4.3. De leerling die in aanmerking komt voor de trajectvoorziening wordt vóór 1 maart aangemeld op de school door middel van een MDO-overdracht en blijft buiten de loting. b) Als de leerling leerachterstanden heeft en voor leerwegondersteuning (lwoo) in het vmbo in aanmerking komt, moeten deze leerachterstanden in groep 8 aangetoond worden aan de hand van het LVS of een Drempeltoets. De leerling wordt warm overgedragen. Leerlingen met een vmbo-t-advies, die aangetoonde leerachterstanden hebben, worden altijd met een MDO overgedragen. Lwoo-leerlingen worden vóór 1 maart aangemeld en blijven buiten de loting. c) Als een leerling zodanige leerachterstanden heeft dat praktijkonderwijs aangewezen lijkt, dan moet er ook een intelligentietest afgenomen worden, bijvoorbeeld NIO of WISC. Bij een IQ tot 80 komt de leerling voor PrO in aanmerking. De leerling wordt met een MDO overgedragen. De PrO-leerlingen worden vóór 1 maart aangemeld. d) Voor leerlingen op vmbo-niveau met leerachterstanden én sociaal-emotionele ondersteuningsbehoeften moet reeds in groep 7 een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) of een gelijkwaardig document opgesteld worden. Ook moet dan een aanvang gemaakt worden met de uitvoering van dat plan. (NB: voor deze regel geldt schooljaar als een overgangsjaar.) De 11

12 zorgscholen zullen hiernaar vragen bij het MDO waarmee de leerling overgedragen wordt. Deze leerlingen worden vóór 15 februari aangemeld en blijven buiten de loting. e) Voor een leerling die onderwijsbehoeften heeft waaraan niet in de trajectvoorziening of met leerwegondersteuning voldaan kan worden, kan de reguliere VO-school een individueel arrangement aanvragen. Denk hierbij aan extra hulpmiddelen of aanpassingen. f) Voor leerlingen met een lichamelijke handicap (cluster 3) of gedragproblematiek (cluster 4) kan de vso-school een toelaatbaarheidsverklaring voor het vso aanvragen via een MDO-T. Voor b) t/m d) wordt naast het aanmeldformulier ook de bijlage bij het aanmeldformulier ingevuld (kopiëren van p. 59 in deze Overstap of downloaden van onder downloadsoverstap. Routekaarten vanuit po en vo Onderstaande routes gelden voor basisscholen en vo-scholen binnen de samenwerkingsverbanden po en vo Zuid-Kennemerland. Als de ouders bij de aanmelding op een vo-school schriftelijk hebben aangegeven dat de leerling extra ondersteuning nodig heeft, heeft die school zorgplicht. In onze regio hebben we afgesproken dat een vo-school ook zorgplicht heeft wanneer een basisschool een overdrachts-mdo organiseert met die vo-school en daarbij het aanmeldformulier ingevuld overhandigt. De school heeft zes weken de tijd om te onderzoeken of zij de benodigde ondersteuning zelf kunnen bieden, of als dat niet lukt een andere onderwijsplek aan te bieden. Deze onderzoeksperiode kan eventueel verlengd worden met nog eens vier weken. Als Jeugdhulp betrokken is bij de leerling, is de betreffende jeugdhulpvertegenwoordiger aanwezig bij de MDO s van basisschool naar. van naar stappen 1 basisschool (po, so, sbo) vo-school regulier 1. basisschool vult aanmeldformulier in en levert gegevens uit LVS 2. ouders melden aan bij vo-school op bepaalde data (na 1 maart) 2 basisschool (po, so, sbo) vo-school regulier met extra ondersteuningsbehoefte 1. basisschool signaleert extra ondersteuningsbehoefte 2. basisschool vult aanmeldformulier in en levert gegevens uit LVS 3. ouders melden aan tussen 1 november en 1 maart en geven ondersteuningsbehoefte schriftelijk aan 4. basisschool organiseert MDO-O tussen de twee scholen +ouders +leerling; tussen 1 november en 1 maart 5. overeenstemming over ondersteuningsaanbod (bijv. plaatsing in de trajectvoorziening) 6. basisschool draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over (indien aanwezig) 12

13 3 basisschool (po, so, sbo) 4 basisschool (po, so, sbo) 5 basisschool (po, so, sbo) 6 basisschool (po, so, sbo) vo-school met lwoo met leerachterstanden vo-school met lwoo met leerachterstanden én extra ondersteuningsbehoefte zorgschool Daaf Gelukschool, Paulusmavo, Tender College leerachterstanden én specifieke ondersteuningsbehoefte vso-school 1. basisschool signaleert en meet leerachterstanden 2. basisschool vult aanmeldformulier en bijlage lwoo/pro in en levert gegevens over leerachterstanden uit LVS 3. ouders melden aan tussen 1 november en 1 maart 4. basisschool draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over (indien aanwezig) 1. basisschool signaleert extra ondersteuningsbehoefte 2. basisschool meet leerachterstanden 3. basisschool vult aanmeldformulier en bijlage lwoo/pro in en levert gegevens uit LVS 4. ouders melden aan tussen 1 november en 1 maart en geven ondersteuningsbehoefte schriftelijk aan 5. basisschool organiseert MDO-O tussen de twee scholen +ouders +leerling 6. eventueel plaatsing in de trajectvoorziening 7. basisschool draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over (indien aanwezig) 1. basisschool signaleert extra ondersteuningsbehoefte 2. basisschool start reeds in groep 7 met OPP en spreekt met ouders 3. basisschool meet leerachterstanden 4. basisschool vult aanmeldformulier en bijlage lwoo/pro in 5. basisschool levert onderbouwende gegevens (OPP)* 6. ouders melden aan tussen 1 november en 15 februari en geven ondersteuningsbehoefte schriftelijk aan 7. basisschool organiseert MDO-O tussen de twee scholen +ouders +leerling * m.b.t. het OPP geldt als een overgangsjaar. 1. basisschool signaleert extra ondersteuningsbehoefte 2. basisschool organiseert MDO-O met vso-school, ouders, leerling én consulent swv-vo; dit MDO-O geldt als MDO-T wanneer besloten wordt dat vso het aangewezen vervolgonderwijs is 3. basisschool vult aanmeldformulier in en levert gegevens uit LVS 4. ouders melden aan bij vso-school 5. basisschool draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over 6. vso-school vraagt TLV aan bij swv-vo waar de leerling woont 13

14 7 basisschool (po, so, sbo) praktijkonderwijs 1. basisschool signaleert en meet leerachterstanden 2. basisschool laat IQ-test afnemen 3. basisschool vult aanmeldformulier en bijlage lwoo/pro in en levert gegevens uit LVS of Drempelonderzoek 4. ouders melden aan bij PrO-school, vanaf 1 november 5. PrO-school organiseert MDO waarbij in ieder geval ouders en leerling aanwezig zijn 6. PrO-school vraagt TLV aan bij swv-vo waar de school staat 7. basisschool draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over (indien aanwezig) van vo naar. van naar stappen 1 vo vo regulier 1. vo-school vult doorstroomformulier in 2. ouders melden aan 3. vo-school draagt na toestemming ouders relevante gegevens over 2 vo vo regulier 3 vo zorgschool met extra ondersteuningsbehoefte Daaf Gelukschool, Paulusmavo, Tender College specifieke ondersteuningsbehoefte die basisondersteuning en trajectbegeleiding te boven gaat 1. vo-school vult doorstroomformulier in 2. ouders melden aan en geven ondersteuningsbehoefte schriftelijk aan 3. vo-school organiseert MDO-O tussen de twee scholen +ouders +leerling 4. eventueel plaatsing in de trajectvoorziening 5. vo-school draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over 1. vo-school constateert dat zij ondanks inspanningen en interventies onvoldoende ondersteuning kan bieden en vermoedt dat zorgschool die wel kan bieden 2. vo-school organiseert MDO-O tussen de twee scholen +ouders +leerling 3. vo-school beschrijft benodigde ondersteuning en onderbouwt dit o.a. met OPP 4. bij overeenstemming: vo-school vraagt zorgbudget aan bij swv 5. vo-school draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over 4 vo vso 1. vo-school signaleert extra ondersteuningsbehoefte 2. vo-school organiseert MDO-T 3. vo-school vraagt TLV aan bij het swv-vo waar de verwijzende school staat 14

15 4. na toekenning TLV: ouders melden aan bij vso-school 5. vo-school draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over 5 vo mbo 1. leerling vult aanmeldformulier mbo in (bijv. digitaal bij Nova College) 2. leerling geeft eventueel extra onderwijsbehoefte aan - bij extra onderwijsbehoefte: MDO-O 3. vo-school draagt eventueel OPP en andere gegevens over aan mbo, altijd pas na toestemming ouders/leerling 4. eventueel warme overdracht op initiatief vo-school 6 vo vavo 1. decaan van vo-school meldt leerling aan bij vavo (bij Nova: decanenportal) 2. vo-school stelt UBO op en ondertekent deze 3. eventueel warme overdracht op initiatief vo-school of mbo-school 4. vo-school draagt OPP en andere gegevens over, altijd pas na toestemming ouders 7 vo Perspectief (voor leerlingen uit gemeenten in Zuid- Kennemerland) 1. vo-school overlegt met Leerplicht en Perspectief over plaatsing: is er plaats en budget? 2. vo-school organiseert MDO-T met leerling + ouders, zorgcoördinator, contactpersonen van Perspectief en Nova College, leerplichtambtenaar en consulent swvvo 3. Bij positief besluit tot plaatsing vraagt de vo-school een Perspectief-Arrangement aan bij het swv-vo (bijdrage in de bekostiging) 4. vo-school draagt na toestemming ouders OPP en andere gegevens over 8 vo REA College Loopt via aanmelding bij het Nova College; zie procedure op website swv Aanvullende informatie (wie doet wat, contactpersonen, voorwaarden) - Signaleren: op de basisschool groepsleerkracht, in samenspraak met IB er; in het vo docenten / zorgcoördinator / trajectbegeleider - Invullen aanmeldformulier: leerkracht groep 8 of IB er; ondertekening door directeur - MDO-O organiseren: IB er - MDO-contactpersoon op het vo: meestal de brugklascoördinator of teamleider, ook wel de zorgcoördinator. Zie de lijst in De Overstap, bijlage H - Als de leerling bediend kan worden vanuit de basisondersteuning van de school ( 4.2), bijv. met een faalangsttraining of een dyslexiekaart, hoeft er geen MDO georganiseerd te worden. 15

16 - NB: Voor plaatsing op het Tender College, de Paulusmavo en de Daaf Gelukschool wordt altijd een MDO-O gevoerd. Ook voor lwoo-leerlingen met een TL-advies wordt altijd een MDO-O gevoerd. - Van zorgplicht is alleen dan sprake wanneer de ouders bij de aanmelding op de nieuwe school schriftelijk aangeven dat de leerling extra onderwijsondersteuningsbehoefte heeft. - Voor toelating tot het PrO geldt, naast de aangetoonde leerachterstanden, het criterium dat het IQ tussen 55 en 80 ligt; daarom moet het IQ gemeten worden. 16

17 1.5 Wat heeft de vo-school nodig van de basisschool? Voor toelating op de scholen voor Praktijkonderwijs is voor PrO-leerlingen het volgende nodig: - Aanmeldformulier Voortgezet Onderwijs met als schooladvies praktijkonderwijs en instemming hiermee van de ouders, ondertekend door school en ouders. (Voor een leerling vanuit andere regio: Rapportage/overdrachtsdocument BO-VO, met praktijkonderwijsadvies en instemming van ouders, ondertekend door school en ouders; Voor een leerling van een VO-school: doorstroomformulier Zuid-Kennemerland) - Bijlage lwoo/pro bij het aanmeldformulier wordt ingevuld meegeleverd (zie p. 59); - Zienswijze ondertekend door de wettelijke vertegenwoordiger(s) van de leerling t.b.v. de aanvraag praktijkonderwijs - Afschrift IQ-test (met naam van psycholoog of orthopedagoog die de test heeft afgenomen), niet ouder dan 2 jaar - Afschrift Drempelonderzoek met DLE s, daterend van het laatste schooljaar. Let op: Klopt de didactische leeftijd (DL)? - Afschrift van relevante psychologische onderzoeken, diagnoses en indicaties - Afschrift SVL of Schoolse Vaardigheden in Kaart indien afgenomen - Bij discrepantie tussen IQ en leerachterstanden: Afschrift van Cito-leerlingvolgsysteem met recente toetsuitslagen en een sociaal-emotioneel verslag ter motivatie van de keuze voor praktijkonderwijs, bij voorkeur door de orthopedagoog Voor toelating op de reguliere vmbo-scholen is voor lwoo-leerlingen het volgende nodig: - Een door ouders getekend exemplaar van het aanmeldformulier voortgezet onderwijs of OKR (onderwijskundig rapport) of een daaraan gelijkgesteld document met dezelfde informatie. Hierin moet worden aangegeven wat het advies is van de basisschool. Lwoo moet worden aangegeven; - Bijlage lwoo/pro bij het aanmeldformulier wordt ingevuld meegeleverd (zie p. 59) - Een uitdraai van het LVS waarin de Cito-volgtoetsen een duidelijk beeld van de leerachterstanden aangeven in DLE s, eventueel aangevuld met een Drempelonderzoek zie hiervoor bijlage F; - Indien er sprake is van dyslexie is een dyslexieverklaring en de bijbehorende rapportage noodzakelijk; - Als er sprake is van een diagnose dan is het noodzakelijk dat deze diagnose wordt aangetoond met een onderzoeksverslag; - Alle formulieren moeten zijn ondertekend en bij psychologische rapportages door een erkende onderzoeker; - Lwoo-leerlingen met een TL-advies moeten aangemeld worden met een MDO-overdracht; - Voor álle leerlingen die aangemeld worden bij het Tender College, de Paulusmavo en de Daaf Gelukschool moet een MDO-overdracht plaatsvinden. 17

18 1.5.3 Voor toelating op de zorgscholen (Daaf Gelukschool / Paulus Mavo / Tender College) is het volgende nodig: 1. Verwijzing naar zorgschool met LWOO Aanmelding bij de zorgscholen Niveau overeenkomstig met aanbod zorgschool + LWOO-advies 2 mogelijkheden: route 1: LWOO - leerachterstanden volgens LWOO-criteria zijn aangetoond - extra onderwijs/ondersteuningsbehoeften (sociaalemotioneel) zijn aangetoond - OPP op sociaal-emotioneel gebied of een ander document waarin de onderwijsondersteuningsbehoefte beschreven is, met de reeds door de basisschool sinds groep 7 ingezette acties* Acties Preadvies in groep 7: aankondiging LWOO, start OPP (of andere documentatie) Actie groep 8 bij route 1 en 2 begin schooljaar: - afnemen didactische toets t.b.v. aantonen leerachterstanden (bv drempelonderzoek/ teruggetoetste cito s) - schoolse vaardighedenlijst - andere relevante informatie Bij twijfel, neem contact op met zorgschool voor overleg route 2: zorgbudget - onvoldoende leerachterstanden volgens LWOOcriteria maar wel intensieve ondersteuningsbehoeften op basisschool waardoor plaatsing op een van de zorgscholen volgens basisschool noodzakelijk is - aangetoond met OPP op sociaal-emotioneel gebied of een ander document waarin de onderwijsondersteuningsbehoefte beschreven is, met de reeds door de basisschool sinds groep 7 ingezette acties) en andere relevante informatie* 2. Oriënteren Afronding oriëntatiefase 3. Informatie aanleveren en tevens * m.b.t. het OPP geldt als een overgangsjaar. - ouders oriënteren zich op de zorgscholen - ouders bezoeken scholenmarkt, open dagen Ouders maken een keus voor één van de zorgscholen en melden dit bij de basisschool. *Tender: Zorgschool moet wel aansluiten bij onderwijsbehoeften en niveau van de leerling. - Basisschool levert (alleen als alle gegevens compleet zijn) gegevens t.b.v. LWOO/zorgbudget aan via ouders of na toestemming ouders rechtstreeks aan zorgschool open avond/dag Daaf Geluk/ Paulus Mavo 11/12 nov 2016 Tender College 4 feb uur *Tender College zal scholen benaderen om ze te informeren over de mogelijkheden. Daarbij hoort ook informatie naar ouders. Basisschool levert aan: - didactische gegevens t.b.v. aantonen LWOO - onderbouwing plaatsing zorgschool op sociaal-emotionele gronden d.m.v. OPP of 18

19 aanmelding Aanmelding bij de zorgscholen - Bij inlevering van het aanmeldformulier VO gaat de zorgplicht in voor de zorgschool *Tender: ouders maken de keuze voor een van de zorgscholen en melden dit aan de basisschool. Acties een ander document waarin de onderwijs/ ondersteuningsbehoefte beschreven is, met de reeds door de basisschool ingezette acties* - ingevuld MDO-formulier - schoolse vaardigheden lijst - aanmeldformulier voortgezet onderwijs - andere relevante informatie * m.b.t. het OPP geldt als een overgangsjaar. 4. MDO-O - MDO-O wanneer alle gegevens stap 3 compleet zijn - MDO is standaard op zorgscholen Na MDO wordt besloten over toelating. - Basisschool neemt contact op met zorgschool en plant MDO-O - Basisschool draagt zorg voor afronden compleet MDO-formulier - Basisschool is voorzitter en levert notulist 5. Aanname/ afwijzing - bij positief besluit (onderwijs/ondersteuningsbehoeften passen binnen ondersteuningsaanbod zorgschool): definitieve aanname - bij negatief besluit: advies van zorgschool voor VO Bij zorgbudget: - zorgschool vraagt zorgbudget aan bij SWV NB: Voor het doorgeven van de gegevens is altijd schriftelijke toestemming van de ouders nodig. 19

20 1.6 MDO-overdracht: stappenplan Overstap van PO naar VO met intensieve onderwijs- en ondersteuningsbehoeften Het multidisciplinair overleg: MDO - overdracht STAPPENPLAN VOOR DE MDO-OVERDRACHT a) De basisschool signaleert de leerlingen die in aanmerking komen voor het MDO. Het is wenselijk om het eerste gesprek met ouders aan te gaan aan het begin van groep 7, zodat ouders in dat jaar zich al kunnen oriënteren op het VO. Let op: Als aanmelding op een zorgschool overwogen wordt, moet reeds in groep 7 gestart worden met een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) of een ander document waarin de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling is beschreven, met de door de basisschool ingezette acties.* * m.b.t. het OPP geldt als een overgangsjaar. b) Ouders gaan zich (in groep 7) oriënteren op een VO-school en geven de uiteindelijke keuze door aan de basisschool. c) De basisschool en ouders bereiden zich (begin groep 8) samen voor op het MDO door het beantwoorden van de vragen uit het MDO-formulier (zie bijlage D). Daarbij wordt waar mogelijk al rekening gehouden met de keuze van de VO-school. d) De basisschool initieert de MDO-overdracht door het ingevulde MDO-formulier op te sturen naar de desbetreffende VO-school. Deze heeft op het moment van ontvangst ook de zorgplicht. De VO-school nodigt ouders en basisschool (eventueel andere relevante betrokkenen) uit, waar mogelijk voor de kerstvakantie*. Om buiten de loting te blijven moet de leerling vóór 15 februari aangemeld worden. Het MDO moet dan al gehouden zijn. *in sommige situaties zal de basisschool de M8-toets willen afwachten voor een definitief advies. e) Is het te spannend voor een leerling om aan te sluiten bij de MDO-overdracht, dan kan er ook gekozen worden voor andere opties zoals: De leerling zet zijn verhaal op papier en geeft dit mee aan de ouders voor het gesprek De leerling vertelt zijn deel in een apart gesprek met ouders, IB er of eigen leerkracht De leerling kan de eerste of de laatste 10 minuten van het gesprek aansluiten De leerling heeft zijn/haar perspectief op zijn/haar ondersteuningsbehoeften, samen met zijn ouder(s)/verzorger(s) op papier gezet en dit wordt voorgelezen De leerling kan aan de MDO-overdracht deelnemen vanaf thuis met behulp van skype f) Het doel van de MDO-overdracht wordt helder gecommuniceerd naar alle betrokkenen. De afspraken uit het MDO worden naar iedereen teruggekoppeld. Zie voor het invulformulier voor de MDO-overdracht bijlage D en de website onder professionals. 20

21 2.1 De Eigen Wijzer Het doel van het project Eigen Wijzer is om de warme overdracht van leerlingen naar het voortgezet onderwijs niet alleen te laten plaatsvinden in de contacten tussen onderwijsprofessionals maar vooral ook de leerlingen zelf hierin te betrekken. Leerlingen formuleren zelf hun onderwijsbehoeften vanuit de gedachte dat zij goed kunnen aangeven wat voor hen belangrijk is in het voortgezet onderwijs. De leerling is op deze manier eigenaar van zijn eigen overdracht. De leerkrachten van groep 7 en 8 hebben een coachende rol in dit proces, zij gaan met hun leerlingen het gesprek aan om leerlingen hun eigen overdrachtsformulier zo goed mogelijk te laten invullen. Deze overdracht maakt geen deel uit van de aanmeldingsprocedure en vindt plaats vanaf mei in groep 8. In het schooljaar waren er 42 scholen met circa 1500 leerlingen die meededen met dit project, in zijn dat ongeveer 60 scholen. Op een aantal scholen voor voortgezet onderwijs wordt nagedacht welke plaats deze overdrachtsinformatie kan krijgen binnen de mentorlessen in de eerste klas. De ambitie is om uiteindelijk alle basisschoolleerlingen uit Zuid-Kennemerland met een dergelijk formulier naar het voortgezet onderwijs te laten gaan. 2.2 Vergoeding van kosten testen en toetsen Basisscholen die het Drempelonderzoek en/of een intelligentietest (bijv. NIO) afnemen bij een leerling met leerachterstanden, bij wie het vermoeden bestaat dat hij/zij in aanmerking komt voor lwoo of PrO, kunnen de kosten hiervoor vergoed krijgen van het samenwerkingsverband-vo. Het Drempelonderzoek is een onderzoek om leerachterstanden vast te stellen. Het niveau dat een leerling op een bepaald moment heeft bereikt wordt weergegeven in didactische leeftijdseenheden (DLE s). Basisschoolleerlingen kunnen vanaf groep 3 tien punten per jaar scoren (voor elke maand onderwijs één punt), zodat er 60 DLE-punten gehaald kunnen zijn aan het eind van groep 8. Zie voor de berekening ook bijlage F. Het Drempelonderzoek is niet verplicht, de leerachterstanden kunnen ook aangetoond worden door middel van een uitdraai uit het LVS. Voor de aanvraag van een PrO-TLV zijn naast de leerachterstanden ook de IQ-gegevens nodig. Basisscholen krijgen in april een van het samenwerkingsverband, waarop zij kunnen aangeven voor welke vergoedingen van afgenomen testen en toetsen zij in aanmerking komen. Ook VO-scholen die deze testen afnemen kunnen de vergoeding aanvragen bij het samenwerkingsverband-vo. 21

22 2.3 Recente en komende veranderingen Vanaf schooljaar wordt de beroepsgerichte leerweg vernieuwd. Leerlingen krijgen meer keuzemogelijkheden en de vmbo-opleiding sluit beter aan op het mbo. Voor het derde en vierde leerjaar van de beroepsgerichte leerweg kiezen de leerlingen één uit tien beroepsgerichte profielen. Zie Sinds 1 januari 2016 geeft het samenwerkingsverband de Toelaatbaarheidsverklaringen voor PrO en de Aanwijzingen voor lwoo af. De RVC, die dit voorheen deed, is opgeheven. De PO- en VO-scholen in Velsen hebben in gezamenlijk overleg een eigen toelatingsprocedure opgesteld. Voor de VO-scholen in Velsen vindt geen loting plaats. Op 1 augustus 2014 is Passend Onderwijs ingegaan. De consequenties hiervan bij de overgang van PO naar VO zijn in deze Overstap verwerkt. Passend Onderwijs brengt een omslag in het denken met zich mee: waar vroeger uitgegaan werd van wat een leerling niet kon, wordt nu gekeken naar wat de leerling nodig heeft om te laten zien wat hij/zij, met extra ondersteuning, wel kan. Daarom is het van belang bij de (warme) overdracht vooral aan te geven welke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften de leerling heeft en wat dat betekent voor het ondersteuningsaanbod van de VO-school die gekozen wordt. Het is belangrijk de ouders te betrekken bij het vaststellen van de ondersteuningsbehoeften. 22

23 3.1 Welke onderwijsniveaus bieden de scholen? School PrO lwoo vmbo basis/kader vmbo gemengd vmbo theoretisch havo vwo Coornhert Lyceum X X X Daaf Gelukschool X X alleen kader X Duin en Kruidbergmavo X X ECL X X Felisenum (gymnasium) X Haarlem College X X X X Haemstede-Barger X Hageveld (atheneum) X Hartenlustmavo X Ichthus Lyceum X X Kennemer Lyceum Maritiem College IJmuiden X X X Mendelcollege X X X Montessori College Aerdenhout X X onderbouw Oost ter Hout X Paulusmavo X X basis alleen in bovenbouw X Rudolf Steiner College X X X X Sancta Maria X X Schakel X Schoter X X X Stedelijk Gymnasium X Sterren College Haarlem X X X X Technisch College Velsen X X X Tender College X X X Vellesan College X X X X Wim Gertenbach College X X X onderbouw Als een school lwoo (leerwegondersteuning) heeft, dan wordt dat geboden op alle vmbo-niveaus die de school heeft: basis, kader, gemengd en/of theoretisch. 23

24 Tender College Mari-tiem College Technisch College Vellesan College Daaf Gelukschool Paulus mavo Haarlem College Sterren College 3.2 Welke profielen bieden de beroepsgerichte vmbo s? Economie en Ondernemen X X X X X X* Horeca, Bakkerij en Recreatie X Zorg en Welzijn X X X X* Bouwen, Wonen en Interieur X X Produceren, Installeren en Energie X X Mobiliteit en Transport X Media, Vormgeving en ICT X - Podium en Presentatie X Maritiem en Techniek - Scheeps- en jachtbouw X - Haven en vervoer X Groen X Dienstverlening en producten - Sport en Veiligheid X X * in samenwerking met andere vmbo-scholen Het Technisch College Velsen en het Maritiem College IJmuiden hebben een kopklas waarbij leerlingen die een vmbo-basisdiploma hebben in 1 jaar het kaderdiploma kunnen halen. 24

25 3.3 Aanvullende informatie vmbo Leerwegen Het vmbo is gesplitst in vier niveaus, die leerwegen genoemd worden: - basisberoepsgerichte leerweg - kaderberoepsgerichte leerweg - gemengde leerweg - theoretische leerweg De gemengde leerweg is een vermenging van zowel theoretisch als beroepsgericht onderwijs. De gemengde leerweg ligt qua niveau dicht bij de theoretische leerweg. Het wordt in deze regio uitsluitend aangeboden door scholen die ook de beroepsgerichte leerweg aanbieden. Leerwerktrajecten (LWT) Leerlingen die vooral gemotiveerd zijn voor de praktijk van het beroep waarvoor ze worden opgeleid kunnen in de bovenbouw in een leerwerktraject geplaatst worden. De algemeen vormende vakken zijn in deze trajecten beperkt. De wetgever stelt alleen als eis dat Nederlands en een beroepsgericht programma aangeboden worden. Bovendien moet de centrale rekentoets op 2F-niveau behaald worden. De leerwerktrajecten worden met een vmbo-diploma afgerond, hetgeen recht geeft op een passende doorstroming in het Regionaal Opleidingen Centrum (mbo). Onze regio kent de volgende leerwerktrajectmogelijkheden: Sterren College Haarlem: Haarlem College Technisch College Velsen Maritiem College IJmuiden * bouw, wonen en interieur * groen * zorg en welzijn * horeca, bakkerij en recreatie * economie en ondernemen * zorg en welzijn * techniek en energie * bouwen, wonen en interieur * produceren, installeren en energie * mobiliteit en transport * maritiem en techniek Wat zijn de keuzes in het vmbo? Basis, kader, gemengd of theoretisch? Als een leerling zich voor het vmbo wil aanmelden, dan is het goed om te weten op welk niveau en op welke manier hij het beste kan leren: beroepsgerichte leerweg (d.i. kader en basis), gemengde of theoretische leerweg. Vaak biedt een school in aparte klassen òf de theoretische òf de beroepsgerichte leerweg aan. In het algemeen wordt de beroepsgerichte leerweg pas in het vmbo na de tweede klas uitgesplitst in basis en kader. De leerlingen van de beroepsgerichte leerweg kiezen aan het eind van leerjaar 2 voor het niveau en het profiel. Een uitzondering doet zich voor bij Vellesan College waar in de onderbouw ook basis en kader 25

26 gesplitst zijn. De onderbouw van het Haarlem College heeft een systeem met tussenklassen: naast basisberoepsgerichte klassen zijn er ook basis/kaderklassen en kader/theoretische klassen. Op het Technisch College Velsen kiezen de leerlingen aan het eind van leerjaar 2 een afdeling op het niveau van basis, kader of gemengde leerweg. Bij het Maritiem College IJmuiden zitten de leerlingen vanaf klas 1 in hun afdeling. Aan deze school is ook een huisvesting (internaat) verbonden die in leerjaar 3 en 4 verplicht is. De leerlingen uit de theoretische leerweg kiezen aan het eind van klas 3 een vakkenpakket (soms worden er in klas 3 al enkele examenvakken afgesloten). Grote school of kleine school? Het is goed om bij de keuze voor een specifieke vmbo-school rekening te houden met de schoolgrootte; de leerlingaantallen van de scholen met vmbo in deze regio lopen uiteen van circa 100 tot De ene leerling heeft baat bij een grote school met een breed aanbod; de andere leerling gedijt beter in een kleinschalige setting. Welke interesses - welk profiel? Als de leerling kiest voor de beroepsgerichte leerweg, dan is het prettig wanneer hij ongeveer weet met welk profiel hij later verder wil. Geen enkele school heeft alle profielen. Extra ondersteuning nodig? Als de leerling extra onderwijsbehoeften heeft, dan is het belangrijk om te weten welke ondersteuning nodig is en hoe intensief. Er zijn scholen waar uitsluitend lwoo-leerlingen geplaatst worden (Tender College, Paulusmavo of Daaf Gelukschool), maar lwoo-leerlingen kunnen ook terecht op scholen waar lwoo aangeboden wordt gekoppeld aan regulier onderwijs, bijv. in een scholengemeenschap. Passend niveau? Een belangrijke aanbeveling bij het maken van een keuze is het onderscheid tussen beroepsgerichte leerweg en theoretische leerweg goed voor ogen te hebben, om een leerling te kunnen verwijzen naar het niveau dat passend is. Momenteel zijn er ieder jaar zo n 200 leerlingen in de regio die in leerjaar 2 en 3 alsnog van leerweg moeten veranderen, namelijk van de theoretische leerweg naar de beroepsgerichte leerweg. De praktijk leert dat deze afstroom veel motivatieproblemen met zich meebrengt. 26

27 4.1 Zorgplicht Verantwoordelijkheid van schoolbesturen Met de invoering van passend onderwijs hebben schoolbesturen een zorgplicht. Dat betekent dat ze de verantwoordelijkheid hebben om een passende onderwijsplek te bieden aan alle leerlingen, van wie aangegeven is dat zij extra ondersteuning nodig hebben. Voorheen moesten ouders van een kind dat extra ondersteuning nodig heeft zelf op zoek naar een school met een passend aanbod. Vanaf 1 augustus 2014 melden ouders hun kind aan bij de school van hun keuze (passend bij het advies van de basisschool), en heeft de school de taak om het kind een passende onderwijsplek te bieden. Op de eigen school, of op een andere school in het reguliere onderwijs of het voortgezet speciaal onderwijs (vso). De zorgplicht gaat in als ouders hun kind schriftelijk hebben aangemeld op een school, met de vermelding op het aanmeldformulier dat extra ondersteuning nodig is. Er is ook zorgplicht wanneer er een MDO-overdrachtsgesprek met de VO-school heeft plaatsgevonden, waarbij een ingevuld aanmeldformulier is ingeleverd. Informatieplicht ouders Na de aanmelding heeft de school zes weken (plus eventueel vier weken verlenging) de tijd om te onderzoeken of zij de benodigde ondersteuning zelf kunnen bieden. Om een goede afweging mogelijk te maken voor de school hebben ouders een informatieplicht: zij informeren de school over alle relevante zaken die de zorg en ondersteuning van hun kind betreft 2. Om goede ondersteuning te kunnen bieden heeft de VO-school juiste en volledige informatie van ouders en basisschool nodig. Voorwaarden voor plaatsing op een reguliere school Er moet zijn voldaan aan de onderstaande voorwaarden: Er is plaatsruimte op de school van aanmelding; Ouders respecteren de grondslag van de school; De leerling moet voldoen aan het Inrichtingsbesluit, dat wil zeggen dat er uitzicht moet zijn op het behalen van een diploma. Dit betekent bijvoorbeeld dat een leerling met een vmboadvies niet toelaatbaar is tot het vwo; Het gaat om een leerling die extra ondersteuning nodig heeft; Ouders moeten bij de aanmelding aangeven dat ze vermoeden dat hun kind extra ondersteuning nodig heeft. Wanneer ouders hun kind zelf direct bij een vso-school aanmelden In dat geval doet de vso-school van aanmelding eerst onderzoek naar de benodigde extra ondersteuning. Als de vso-school kan de benodigde ondersteuning bieden, vraagt de vso-school een TLV aan bij het samenwerkingsverband van de regio waar de leerling woont. Als de TLV afgegeven wordt, kan de leerling op de vso-school geplaatst worden; als de TLV niet afgegeven wordt zoekt de vso-school een reguliere school die de benodigde extra ondersteuning kan bieden. 2 Referentiekader Passend Onderwijs PO-raad/ VO-raad / AOC-raad / MBO-raad, Utrecht januari 2013, p

28 4.2 Basisondersteuning De besturen die het samenwerkingsverband-vo Zuid-Kennemerland vormen hebben afgesproken dat alle scholen binnen het samenwerkingsverband minimaal de volgende ondersteuning aan alle leerlingen bieden: 1. samenwerking met ouders en informatie naar de ouders bij zorgtoewijzing 2. zorg voor een veilig schoolklimaat, zowel voor leerlingen als voor medewerkers 3. (ortho)pedagogische en/of orthodidactische programma s en methodieken, die gericht zijn op sociale veiligheid en cognitieve ontwikkeling en ondersteuning 4. preventieve ondersteuning en curatieve zorg (samen met ketenpartners) 5. differentiatie 6. zorgvuldige overdracht 7. registratie in een leerlingvolgsysteem 8. fysieke toegankelijkheid van schoolgebouwen, aangepaste werk- en instructieruimtes 9. een protocol voor verpleegkundige en medische handelingen Dit noemen we de basisondersteuning. Een nadere beschrijving van wat dit inhoudt vindt u op de website van het samenwerkingsverband in het ondersteuningsplan. Schoolondersteuningsprofielen van de reguliere scholen (SOP) Naast de basisondersteuning bieden de scholen uit eigen middelen nog gespecialiseerde ondersteuning aan. Dit is beschreven in het schoolondersteuningsprofiel. Het schoolondersteuningsprofiel is te vinden in de schoolgids en/of op de website van elke school. Een overzicht van wat alle scholen extra bieden ( kruisjeslijst ) is opgenomen in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband, te vinden op de website bijlage 1b voor PrO-vmbo en bijlage 1c voor havo-vwo. De kruisjeslijst is een aan veranderingen onderhevige lijst; in de schoolgids en op de website van elke school staat het meest recente aanbod. 28

29 4.3 Trajectvoorzieningen De meeste scholen binnen dit samenwerkingsverband hebben een trajectvoorziening, zodat zij alle leerlingen breed kunnen ondersteunen. Een trajectvoorziening is een interne voorziening op de school en een geïntegreerd onderdeel van de ondersteuningsstructuur. De voorziening heeft de volgende drie pijlers: 1. Begeleiding en ondersteuning van leerlingen 2. Coaching van docenten 3. Educatief partnerschap met de ouders: samenwerking en directe communicatielijnen Aan elke trajectvoorziening is een trajectbegeleider verbonden, die leiding geeft aan de voorziening en ervoor zorgt dat de drie pijlers worden gerealiseerd. De leerling volgt zoveel mogelijk de reguliere lessen, maar kan terugvallen op extra begeleiding op momenten waarop het niet lukt in de gewone klas. Voor elke leerling die deelneemt aan de trajectvoorziening wordt een ontwikkelingsperspectief opgesteld en de voortgang van alle leerlingen wordt regelmatig besproken. De leerling kan extra ondersteund kan worden door begeleiders met specifieke expertise. Hieronder staat een overzicht op alfabetische volgorde, hoe elke school de trajectvoorziening inhoud geeft. Dit zijn samenvattingen. Een uitgebreide beschrijving is te vinden op de website onder Passend Onderwijs trajectvoorziening. Coornhert Lyceum Op onze school zijn twee trajectbegeleiders samen fulltime actief. Zij begeleiden leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. Na aangemeld te zijn door de mentor wordt door het zorgteam en de zorgcoördinator besproken of zij in aanmerking komen voor trajectbegeleiding. In samenspraak met leerling, ouders en mentor wordt een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) opgesteld. Voor deze leerlingen beschikken we over een eigen lokaal. Hier kunnen leerlingen, maar ook ouders ontvangen worden en kunnen leerlingen op afspraak de pauze doorbrengen, een time-out houden of een coachingstraject volgen. Daaf Gelukschool De Daaf Gelukschool heeft een geïntegreerde ondersteuningsstructuur voor alle leerlingen. Zie hiervoor de beschrijvingen op p Duin en Kruidberg mavo Leerlingen worden middels een aanmeldformulier door de mentor aangemeld voor trajectbegeleiding. Het doel van de trajectbegeleiding is dat de schoolse vaardigheden van leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften, waar nodig, versterkt worden. De trajectbegeleider brengt in kaart waar de hulpvraag van de leerling ligt en aan welke doelen er gewerkt gaat worden. Dit wordt beschreven in een ontwikkelingsperspectief (OPP). Het OPP wordt twee keer per jaar met de ouders besproken. De trajectbegeleider houdt de ouders en betreffende mentor regelmatig op de hoogte van de voortgang van de begeleiding. ECL Alle leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte binnen het ECL krijgen de begeleiding en ondersteuning die ze nodig hebben (maatwerk). Uitval van leerlingen wordt zoveel mogelijk 29

30 voorkomen. Binnen de Trajectvoorziening is er (intensief) contact met leerlingen, hun ouder(s), mentoren, docenten en eventueel ingezette externe hulpverlening. Uitstroom kan een goede optie zijn wanneer leerlingen beter op hun plek zijn op een andere school (bv speciaal onderwijs). Contacten met ouders/verzorgers bestaan uit gesprekken, besprekingen en evaluaties van het OPP. Voor zorgleerlingen uit de trajectvoorziening is de trajectbegeleider het aanspreekpunt voor docenten, mentoren en onderwijsondersteunend personeel. Felisenum De begeleiding is altijd tijdelijk en levert maatwerk en ondersteuning als de schoolvoortgang wordt bedreigd. Hierbij wordt ingespeeld op: - Belemmerende factoren ten aanzien van het cognitief functioneren, zoals concentratieproblemen, motivatieproblemen, aandachtsproblemen of het in onvoldoende mate beschikken over toereikende leerstrategieën. - Omstandigheden die de schoolvoortgang (tijdelijk) verstoren, zoals verstoringen in de verhouding draagkracht draaglast bij de leerling of zijn omgeving. Haarlem College De trajectgroep geeft extra individuele begeleiding aan leerlingen die meer hulp nodig hebben dan de mentor en het docententeam kunnen bieden. Doel is de leerlingen te begeleiden en ondersteunen bij schoolse taken, bij gedrag in de klas en/of sociaal functioneren, zodat de leerling op het voor hem/haar juiste schoolniveau kan blijven, zijn diploma haalt en een prettige tijd op school heeft. De doelen en afspraken worden vastgelegd in een OPP. De deelnemers van de trajectgroep volgen zoveel mogelijk hun reguliere lessen en maken individueel afspraken met de trajectbegeleider over de momenten van begeleiding. De trajectbegeleider kan, zo nodig, de dag met een leerling opstarten en afsluiten of de leerling kan vrije uren en pauzes in de trajectgroep doorbrengen. Ook wanneer bepaalde lessen niet goed verlopen kan de trajectgroep tijdelijk een oplossing bieden. Door deze persoonlijk begeleiding is er steeds zicht op de leerling en kan de leerling waar nodig bijgestuurd en opgevangen worden. Haemstede-Barger Alle leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte worden door de trajectbegeleider begeleid. Er is een speciale ruimte ingericht waar de leerlingen naast het hebben van een gesprek ook toetsen kunnen maken of een time-out kunnen nemen als de lessituatie voor hen te druk is. Zij kunnen dan in de trajectruimte aan hun schoolwerk doorwerken. Deze momenten zijn vaak van te voren vastgelegd omdat bekend is wanneer er vrije lessituaties zijn waar sommige leerlingen niet goed mee om kunnen gaan. De trajectbegeleider werkt nauw samen met ouders, mentoren en teamleiders. Er is een maximum van 12 leerlingen die bij aanmelding binnen de trajectgroep vallen. Daarnaast komen de leerlingen die lopende het schooljaar in het Zorgteam besproken worden. Hageveld Op het leerplein (trajectvoorziening) kunnen alle leerlingen die specifieke ondersteuning nodig hebben terecht. Zo krijgen hoogbegaafde leerlingen 2 tot 20 lesuren per week extra begeleiding, worden leerlingen begeleid bij hun dyslexie, werken VIA-leerlingen aan hun prestaties en werken leerlingen die extra uitdaging nodig hebben aan verbredingsprojecten. Ook krijgen leerlingen die behoefte hebben aan structureren en plannen, leerlingen met een maatpakket die zelfstandig willen werken en leerlingen die tijdens een tussenuur rustig willen werken ondersteuning. Leerlingen met ASS en met een OPP kunnen gedurende de hele week terecht op het leerplein en worden minimaal één keer per week individueel begeleid door drie daartoe opgeleide experts. 30

31 Hartenlustmavo De trajectbegeleider biedt ondersteuning op school aan leerlingen met studiebelemmerende problematiek. De begeleiding bestaat uit het leren of verbeteren van schoolse vaardigheden. Het observeren van de leerling tijdens lessituaties is een belangrijk onderdeel van de begeleiding, het geeft inzicht in de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften. De begeleiding vindt plaats in nauwe samenwerking en overleg met leerling, mentor en de ouders/verzorgers. Met alle betrokkenen wordt afgesproken wanneer, met welke frequentie en met welk doel de leerling de Trajectvoorziening bezoekt. De ondersteuning is altijd van tijdelijke aard. De Hartenlustmavo heeft een scheiding gemaakt in het ondersteunen van leerlingen met sociaalemotionele problematiek en leerlingen met studiebelemmerende problematiek. In het geval van sociaal-emotionele problematiek wordt de leerling begeleid door de schoolcounselors. Ichthus Lyceum Het doel van de Trajectvoorziening is het bieden van ondersteuning op school aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. De leerlingen die begeleid worden zijn leerlingen die een mogelijke ontwikkelingsstoornis of fysieke beperking hebben (een diagnose is niet noodzakelijk). Per leerling zal bekeken worden waar de begeleiding zich op richt. Denk hierbij aan ondersteuning bij het aanleren van schoolse vaardigheden. De individuele begeleidingsgesprekken vinden plaats op een vast begeleidingsmoment. Er wordt gewerkt vanuit een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Dit OPP is inzichtelijk voor alle betrokken personen bij deze leerling. Het is de bedoeling dat zorgleerlingen zoveel mogelijk de reguliere lessen volgen, maar een beroep kunnen doen op de Trajectvoorziening wanneer dat nodig is. De Trajectbegeleiders werken op een vaste plek binnen de school. De trajectleerlingen kunnen daar terecht op het moment dat er iets aan de hand is, om te praten of voor een time-out. Kennemer Lyceum De trajectbegeleidster is vier dagen in de week aan school verbonden. Zij is lid van het zorgteam. Leerlingen worden middels een aanmeldformulier bij haar aangemeld door de mentor in overleg met de conrector en zorgcoördinator. Ouders zijn hier altijd van op de hoogte. Handelingsplannen worden gemaakt met de leerling, de ouders en de mentor. De evaluatie volgt (ook) met de conrector en zorgcoördinator. Observaties in de klas. Samen met de leerling en ouders wordt een handelingsplan opgesteld. Aan de hand hiervan krijgen docenten tips & trucs. Trajectbegeleiding draait mee in bepaalde lessen om dit te optimaliseren en de docenten hierin te ondersteunen. Maritiem College IJmuiden De school biedt een individueel begeleidingstraject aan de leerling waarbij gedrags- en/of ontwikkelingsproblematiek gesignaleerd is. Het doel van deze begeleiding is het vergroten van het welbevinden van de leerling en afstroom/uitval voorkomen. De trajectbegeleider ondersteunt de leerling, in partnerschap met ouder en docent om te zorgen dat de leerling zo optimaal mogelijk de schoolloopbaan doorloopt binnen het reguliere onderwijs. De trajectbegeleider stelt samen met de leerling, ouder, mentor en eventueel externe hulpverlening een plan op. Dit plan wordt regelmatig samen geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De trajectbegeleider beschikt over een eigen ruimte voor gesprekken, begeleiding en/of evt. een korte time-out voorziening. Montessori College De trajectbegeleider biedt ondersteuning op school aan leerlingen met studiebelemmerende problematiek. De begeleiding bestaat uit het leren of verbeteren van schoolse vaardigheden. De vaardigheid om zelfstandig een taak of opdracht uit te kunnen voeren is bijvoorbeeld erg belangrijk in het Montessori onderwijssysteem. De begeleiding vindt plaats in nauwe samenwerking en overleg 31

32 met leerling, mentor en de ouders/verzorgers. Met alle betrokkenen wordt afgesproken wanneer, met welke frequentie en met welk doel de leerling de Trajectvoorziening bezoekt. De ondersteuning is altijd van tijdelijke aard. Het MCA heeft een scheiding gemaakt in het ondersteunen van leerlingen met sociaal-emotionele problematiek en leerlingen met studiebelemmerende problematiek. In het geval van sociaalemotionele problematiek wordt de leerling begeleid door de schoolcounselors. Mendelcollege De Trajectvoorziening wordt als extra ondersteuning ingezet, indien de basiszorg door de mentor onvoldoende mogelijkheden in zich heeft om de leerling te begeleiden ten aanzien van de onderwijsbelemmeringen. De begeleiding wordt individueel aangeboden. De begeleiding door de Trajectvoorziening is erop gericht om de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de leerling te vergroten vanuit een doelgerichte aanpak. De Trajectvoorziening heeft een eigen ruimte binnen de school. Het Mendelcollege heeft twee trajectbegeleiders die afwisselend aanwezig zijn in de Trajectvoorziening tijdens de lesuren en de schoolpauzes. Oost ter Hout Ouders/verzorgers worden in een vroeg stadium betrokken bij het opstellen van de individuele ontwikkelingsperspectiefplannen (OPP s). Zij participeren ook nadrukkelijk in de uitvoering er van. Gevraagd wordt nl. een gezamenlijke extra inzet, zowel van de school als van de ouders/verzorgers. De leerling volgt in principe de reguliere lessen. Gebruik van de trajectvoorzieningsruimte zal zoveel mogelijk op afspraak plaatsvinden, met zo min mogelijk lesuitval. De trajectvoorzieningsruimte kan dienen als: vaste plek met een vaste persoon om naar toe te gaan voor persoonlijke begeleiding op maat time-outplek voor de trajectvoorzieningleerling ruimte voor vaste begeleidingsgesprekken met ouders en/of leerlingen plek om de dag te starten of af te sluiten Paulusmavo De Paulusmavo heeft een geïntegreerde ondersteuningsstructuur voor alle leerlingen. Zie hiervoor de beschrijvingen op p Rudolf Steiner College Het doel van de trajectbegeleiding is dat de leerlingen in staat zijn om actief mee te doen met de les en zelfstandig kunnen werken. Weten wat er van ze verwacht wordt in de les en zicht krijgen op hun eigen handelen. De trajectbegeleider coacht de leerlingen, de docenten en het onderwijsondersteunend personeel en houdt de ouders regelmatig op de hoogte van de afspraken. De trajectbegeleider geeft de docenten tips in de omgang met een specifieke leerling. De vorm van de begeleiding voor de leerlingen en docenten kan wisselen, afhankelijk van de vraag. Tot de mogelijkheden behoren: lesbezoeken, begeleiding in de lessen of buiten de lessen om, op gedrag, leren leren en een time-out plek bieden. De begeleiding zal altijd planmatig gebeuren en duurt rond de zes weken. De ouders worden actief betrokken bij de begeleiding op school. Sancta Maria De trajectvoorziening biedt extra ondersteuning en begeleiding aan leerlingen met specifieke onderwijs- en/of ondersteuningsbehoeften op het gebied van gedrag, werkhouding, sociaalemotioneel functioneren en/of welbevinden, ten einde af- of uitstroom van deze leerlingen te voorkomen. 32

33 Als de leerling in aanmerking komt voor trajectbegeleiding wordt een OPP i.s.m. leerling, mentor en ouders opgesteld en professionele ondersteuning, als nodig i.s.m. ketenpartners en/of andere externe deskundigen, geboden. De trajectbegeleiders zijn gedragsspecialisten en werken planmatig, oplossings- en resultaatgericht. Leerlingen weten zich gezien, gehoord en gekend. Zij gaan uit van de mogelijkheden en talenten van onze leerlingen en coachen hen bij die vaardigheden die ze nodig hebben om binnen school succesvol te kunnen functioneren. Schakel De trajectbegeleiding is niet zozeer gericht op de begeleiding van de individuele leerling, maar op wat er nodig is om de leerling te laten deelnemen aan het onderwijsleerproces. Dit gaat altijd in samenwerking met de mentor, betrokken leerkrachten en ouders, soms ook met de klas. Op de Schakel gaat dit vooral om leerlingen met externaliserend gedrag. Trajectbegeleiding bestaat uit: De onderwijsbehoeften van leerlingen goed in kaart brengen d.m.v. bijv. observaties, gesprekken leerkrachten, ouders en leerling Coachen van leerkrachten in de omgang met de speciale onderwijsbehoeften Individuele ondersteuning van leerlingen en ouders Ouders in een vroeg stadium betrekken bij de opstelling van de plannen Schoter De trajectbegeleiding is een vorm van extra individuele ondersteuning en begeleiding op maat voor leerlingen die meer hulp nodig hebben dan de mentor en het docententeam kunnen bieden. Doel is de leerlingen intensief te begeleiden en ondersteunen o.a. bij schoolse vaardigheden, bij gedrag in de klas en/of sociaal functioneren, zodat de leerling op het voor hem/haar juiste schoolniveau kan blijven en een prettige tijd heeft op school. De trajectbegeleider onderhoudt contact met ouders, mentor en docenten en evalueert de ondersteuning na 6 weken. Een belangrijke taak van de trajectbegeleider is ook de docenten te ondersteunen bij de beste aanpak in de klas van de leerling. Stedelijk gymnasium In de trajectgroep is plaats voor 15 à 20 leerlingen bij wie sprake is van ADHD, ADD, ASS, langdurige ziekte en/of andere lichamelijke of psychische aandoeningen. De extra begeleiding moet vroegtijdige schooluitval helpen voorkomen. Ouders moeten toestemming verlenen voor plaatsing; plaatsing kan alleen met een handelingsplan. In de trajectgroep kunnen zorgleerlingen direct worden opgevangen, geholpen worden bij planning en organisatie, een kortdurende time out hebben, toetsen maken etc. De trajectbegeleider draagt ook zorg voor begeleiding van ouders/docenten in het vergroten van de expertise rond zorgleerlingen. Sterren College Het doel van de trajectgroep op het Sterren College is het vroegtijdig ondersteuning bieden op school aan zorgleerlingen om afstroom of uitval te voorkomen. Er moet worden voorkomen dat het gedrag van een leerling negatief doorwerkt op de groep. De trajectgroep biedt ook ondersteuning voor die leerlingen die veel begeleiding in organisatie en planning nodig hebben. Doordat de trajectgroep ondersteuning biedt in de school kan de leerling zo veel mogelijk zijn reguliere lesprogramma volgen. Hierbij is sprake van maatwerk voor elke leerling. Voor de trajectgroepleerling kan dit betekenen dat hij/zij tijdelijk uit de klas wordt opgevangen en onder begeleiding aan zijn/haar werk voor school gaat en gerichte begeleiding krijgt om weer beter te functioneren. Het is ook mogelijk dat de leerling(e) gewoon in de klas functioneert, maar coaching/en of begeleiding ontvangt buiten het lesprogramma. 33

34 Ouders worden actief betrokken bij het handelingsplan dat de route aangeeft voor de trajectgroepleerling. Technisch College Velsen De school biedt een individueel begeleidingstraject aan de leerling waarbij gedrags- en/of ontwikkelingsproblematiek gesignaleerd is. Het doel van deze begeleiding is het vergroten van het welbevinden van de leerling en afstroom/uitval voorkomen. De trajectbegeleider ondersteunt de leerling, in partnerschap met ouder en docent om te zorgen dat de leerling zo optimaal mogelijk de schoolloopbaan doorloopt binnen het reguliere onderwijs. De trajectbegeleider stelt samen met de leerling, ouder, mentor en eventueel externe hulpverlening een plan op. Dit plan wordt regelmatig samen geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De trajectbegeleider beschikt over een eigen ruimte voor gesprekken, begeleiding en/of evt. een korte time-out voorziening. Tender College De trajectbegeleider wordt ingeschakeld wanneer een leerling wegens gedragsproblematiek uitvalt in de les en/of achterstand oploopt. De trajectbegeleider stelt vervolgens een plan op door de sterke en zwakke eigenschappen van de leerling door middel van gesprekken met de leerling, mentor, docenten, ouders, lesobservaties, dossieranalyse in kaart te brengen. De trajectbegeleider heeft individueel contact met de leerlingen, ouders en mentoren en hij stelt samen met hen doelen op voor lange en korte termijn. Indien gewenst voert de trajectbegeleider gerichte observaties uit die gebruikt worden bij het coachen van de betreffende leerling/docent. Vellesan College Het doel van de trajectbegeleiding is dat de schoolse vaardigheden van leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften, waar nodig, versterkt worden. De trajectbegeleider brengt in kaart waar de hulpvraag van de leerling ligt en aan welke doelen er gewerkt gaat worden. Dit wordt beschreven in een ontwikkelingsperspectief (OPP). Het OPP wordt twee keer per jaar met de ouders besproken. De trajectbegeleider houdt de ouders en betreffende mentor regelmatig op de hoogte van de voortgang van de begeleiding. Wim Gertenbach College De trajectbegeleiding richt zich op het coachen van docenten en mentoren bij het bieden van extra ondersteuning en de uitvoering van handelingsplannen/opp s. De trajectbegeleider richt zich op de deskundigheidsbevordering van docenten en mentoren op alle punten in de ondersteuningsstructuur (het voeren van gesprekken met leerlingen, ouders, opstellen, bespreken en evalueren van handelingsplannen, etc.). De praktische uitvoering van de trajectbegeleiding ligt in handen van de docenten en de mentoren, binnen de lessen. 34

35 4.4 Leerwegondersteuning (lwoo) Scholen met een lwoo-licentie zijn vrij om voor lwoo-leerlingen kleine klassen te vormen of extra ondersteuning te bieden in grotere klassen. Dit samenwerkingsverband gaat uit van het volgende criterium: Een leerachterstand van 25% (circa 1,5 jaar) of meer in twee domeinen (inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen - niet zijnde de combinatie technisch lezen en spellen). Zie ook p. 10. Hieronder staat een overzicht hoe de leerwegondersteuning op de vmbo-scholen met lwoo aangeboden wordt: 1. Leerlingaantal 2. Klassengrootte 3. Homogeniteit van de klassen 4. Leerlingbegeleiding 5. Overig 1. Aantal leerlingen in 2015/2016 School Beschrijving Daaf Gelukschool 200 leerlingen. Alle leerlingen hebben intensieve ondersteuning nodig. Ze hebben een lwoo-aanwijzing of een individueel arrangement. Duin en Kruidbergmavo Ca. 300 leerlingen, waarvan 5 met lwoo Haarlem College 910 leerlingen, waarvan 400 lwoo-leerlingen Maritiem College IJmuiden 98 leerlingen, waarvan 47 lwoo-leerlingen Paulusmavo 370 leerlingen, uitsluitend lwoo of individueel arrangement Rudolf Steiner College 875 leerlingen in schooljaar 16/17, met 72 lwoo-leerlingen in de vier lwoo-klassen (leerjaar 1 t/m 4), waarvan 52 leerlingen met een lwoo-indicatie Sterren College Haarlem 760 leerlingen, waarvan 275 lwoo-leerlingen Technisch College Velsen 417 leerlingen, waarvan 203 lwoo-leerlingen Tender College 285, waarvan 150 lwoo-leerlingen Vellesan College 1200 leerlingen, waarvan ca. 150 lwoo-leerlingen; aparte gebouwen voor onder- en bovenbouw Wim Gertenbach College 200 leerlingen, waarvan 30 lwoo-leerlingen 2. Klassengrootte School Daaf Gelukschool Duin en Kruidbergmavo Beschrijving Onderbouw: maximaal 16 leerlingen Bovenbouw: leerlingen. Vanwege de vakkenpakketten in de bovenbouw kunnen groepen iets groter of kleiner zijn. Ca. 25 leerlingen 35

36 Haarlem College Onderbouw: maximaal 20 leerlingen Bovenbouw: maximaal 20 leerlingen Mavo-bovenbouw mogelijk iets groter Maritiem College IJmuiden Onderbouw: ca. 20 leerlingen Bovenbouw: ca. 20 leerlingen Paulusmavo Onderbouw: maximaal 17 leerlingen Bovenbouw: maximaal 17 leerlingen Rudolf Steiner College Onderbouw : maximaal 18 leerlingen per klas Bovenbouw: maximaal 18 leerlingen bij Nederlands, Engels, mentoruur, ondersteuningsuur, periodelessen, de ambachten en gym. De vakken van de profielen zijn samen met de reguliere mavoleerlingen. Sterren College Haarlem Onderbouw en bovenbouw: BL: maximaal 18 leerlingen KL: maximaal 26 leerlingen GL/TL: maximaal 28 leerlingen Bij de praktijklessen streven we naar maximale groepsgrootte van 15 leerlingen. Technisch College Velsen Ca. 20 leerlingen in de onderbouw. In de bovenbouw is de grootte afhankelijk van clusters, max. 24 Tender College maximaal 14 leerlingen Vellesan College Onderbouw: max. 17 Bovenbouw: max. 24 bij gemengde klassen Wim Gertenbach College Onderbouw: maximaal 24 leerlingen Bovenbouw: maximaal 26 leerlingen, in een enkel eindexamenvak tot maximaal 30 leerlingen 3. Homogeniteit van de klassen School Beschrijving Daaf Gelukschool Alle klassen bestaan uit leerlingen die extra ondersteuning behoeven Duin en Kruidbergmavo Lwoo-leerlingen bij reguliere leerlingen in de klas Haarlem College Lwoo-leerlingen bij reguliere leerlingen in de klas Maritiem College IJmuiden Lwoo-leerlingen bij reguliere leerlingen in de klas Paulusmavo Uitsluitend leerwegondersteunend onderwijs. Leerlingen voldoen aan lwoo-criteria. Rudolf Steiner College Lwoo-leerlingen in aparte klas in de onderbouw Lwoo-leerlingen in de bovenbouw voor ongeveer 50 % met de profielklassen bij reguliere leerlingen in de klas. Sterren College Haarlem In de onderbouw en bovenbouw homogene groepen qua niveau. Technisch College Velsen Lwoo-leerlingen bij reguliere leerlingen in de klas Tender College Uitsluitend lwoo-leerlingen, leerlingen werken in een individueel traject Vellesan College in de onderbouw homogene lwoo-klassen in de bovenbouw homogene lwoo-klas of combinatie met reguliere beroepsgerichte leerlingen Wim Gertenbach College Lwoo-leerlingen bij reguliere leerlingen in de klas 36

37 4. Leerlingbegeleiding School Daaf Gelukschool Duin en Kruidbergmavo Haarlem College Beschrijving 1. Veel kennis en ervaring met leerlingen die extra ondersteuning behoeven 2. Veel begeleiding door de mentor. Denk aan individuele begeleidingsgesprekken en contacten met thuis 3. Zorgcoördinator 4. Leraarondersteuner of onderwijsassistent 5. Inzet van een zorgadviesteam (ZAT)( wekelijks) 6. Specialistische ondersteuning; orthopedagogen, psycholoog, pedagogische hulpverleners, psychologisch medewerkster en op afroep schoolmaatschappelijk werker 7. Inzet voor ondersteuning leerproces, zoals remedial teaching, huiswerkondersteuning, faalangsttraining, diverse trainingsgroepen (al naar gelang de behoefte) 8. Extra taal-, reken- en ICT-onderwijs 9. Inzet multidisciplinaire overleggen, thuis, zorg, leerling en school 10. Aanschaf leermiddelen: digitaal en papier. Ondersteuning bij dyslexie en dyscalculie daar waar nodig en verder op aanvraag ouders/leerling 11. Scholing en training medewerkers; maatwerk in de klas, om kunnen gaan met specifieke zorgvragen; mediawijsheid; ictvaardigheden; delen van lessen digitaal; smart doelen formuleren; gespreksvaardigheden 12. Individueel OPP 13. Inzet mogelijkheden van het zorgnetwerk Zorgteam, bestaande uit o.a. zorgcoördinator, counseler, remedial teacher, leerlingbegeleider (met elementen als sociale vaardigheidstraining en faalangstreductie-training), schoolmaatschappelijk werk, mentorbegeleidingsuren, extra rekenlessen 1. Veel kennis en ervaring met leerlingen die voor leerwegondersteuning in aanmerking komen 2. Extra uren mentor voor mentorlessen, rapportgesprekken en begeleidingsgesprekken met leerling, ouders en externen 3. De vier teamleiders worden ieder ondersteund door een leerlingbegeleider voor hun deelschool 4. Zorgcoördinatoren 5. Inzet van een intern zorg-adviesteam (IZO) wekelijks 6. Inzet van een extern zorgadviesteam (ZAT) 7. Wekelijkse spreekuren schoolarts en leerplichtambtenaar op school 8. Trajectbegeleiding 9. Faalangstreductietraining en sociale vaardigheidstraining (naar behoefte 10. Inzet specialistische ondersteuning, bijv. orthopedagoog, psycholoog, schoolmaatschappelijk werk indien nodig 11. Inzet remedial teacher/dyslexiecoach 12. Dyslexie/dyscalculiekaart met compenserende en 37

38 Maritiem College IJmuiden Paulusmavo Rudolf Steiner College dispenserende maatregelen 13. Zorgkaart met compenserende en dispenserende maatregelen (waar nodig o.a. voor leerlingen met ADD/ADHD) 14. Hulp-halfuren voor het merendeel van de vakken 15. Extra uur taal- en rekenonderwijs in alle leerjaren waarin remediërend gewerkt wordt 16. Inzet voor oudercontacten 17. Aanschaf leermiddelen 18. Scholing en training docenten, mentoren en onderwijsondersteunend personeel (voor taken gericht op lwooleerlingen) 19. Individueel ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) per leerling of groeps-opp 20. Loopbaancoach, voor begeleiding loopbaan leren 1. Extra mentoruren (mentor is spil in de begeleiding) 2. Trajectbegeleiding 3. schoolmaatschappelijk werk aanwezig op school zelf 4. dyslexiecoach 5. Steunlessen onder schooltijd 6. Mogelijkheid om huiswerk op school te maken 7. Faalangsttraining 8. Extra taal- en rekenonderwijs 9. Scholing en training docenten en mentoren (voor taken gericht op lwoo-leerlingen) 10. Multidisciplinair overleg 11. OPP s voor individuele leerlingen 12. Coördinator is ook lid van het zorgteam 1. Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) voor elke leerling 2. Groepsplan 3. Extra uren mentor (intensief mentorschap) 4. Bijlesuren 5. Huiswerkklas 6. Inzet specialistische ondersteuning door orthopedagoog, psycholoog 7. Leerlingbegeleiding 8. SOVA-/faalangstreductietrainingen 9. Zorg- en adviesteam (ZAT) 10. Coaches dyslexie/dyscalculie 11. Extra taal- en rekenonderwijs 12. Leerlingen werken met IPad en boeken 13. Standaard overleg mentor, leerling en ouders aantal keer per jaar 14. Meivakantielessen voor examenkandidaten 15. Scholing en training docenten en mentoren 16. Handelingsgerichte werkwijze (HGW) 1. Extra uren mentor / zorgcoördinator/coördinator lwoo-klassen 2. Inzet trajectbegeleiding voor lesobservaties aangaande de ondersteuningsvraag van de groep en voor advies aan de docent. 38

39 Sterren College Haarlem Technisch College Velsen Tender College 3. Inzet van een intern (ZT) en extern zorgadviesteam (ZAT) 4. Inzet voor ondersteuning leerproces, zoals remedial teaching, huiswerkondersteuning en faalangsttraining 5. Extra taal- of wiskundeonderwijs en lesondersteuning bij die vakken 6. Aanschaf leermiddelen: laptops, programma s en extra materialen voor de ambachten 7. Scholing en training docenten en mentoren (voor aanpak gericht op lwoo-leerlingen) 8. Individueel OPP per leerling en/of groeps-opp 9. Extra ambachtsvakken De leerlingen werken in kleine, overzichtelijke en moderne leergebieden. De docenten die daar werken kennen alle leerlingen en de leerlingen kennen elkaar. Daarnaast heeft elke groep een mentor die het centrale punt is in de begeleiding van elke leerling. De mentor krijgt ondersteuning van teamleiding, zorgcoördinator, schoolpsycholoog, schoolmaatschappelijk werk, trajectbegeleider. Er is een ZAT waarin externe deskundigen de school adviseren m.b.t. de begeleiding van onze leerlingen. Er zijn extra rekenlessen en taallessen in de onderbouw. In elk leerjaar staat ook een lesuur LOB (loopbaanbegeleiding) in het rooster. Wij bieden weerbaarheidstraining en faalangstreductietraining. Wij werken met individuele OPP s. Leerlingen krijgen naast de reguliere rekenles ook bij behoefte een steunles rekenen. Bovendien worden steunlessen wi/en en Ne aangeboden. Elke periode wordt opnieuw bekeken wie baat heeft bij één of indien het rooster het toelaat twee van deze steunlessen. 1. Extra mentoruren (mentor is spil in de begeleiding) 2. Trajectbegeleiding 3. schoolmaatschappelijk werk aanwezig op school zelf 4. dyslexiecoach 5. Steunlessen onder schooltijd 6. Mogelijkheid om huiswerk op school te maken 7. Faalangsttraining 8. Extra taal- en rekenonderwijs 9. Scholing en training docenten en mentoren (voor taken gericht op lwoo-leerlingen) 10. Multidisciplinair overleg 11. OPP s voor individuele leerlingen 12. Leerjaarcoördinatoren (zijn ook lid van het zorgteam) 1. Bij de praktijklessen is naast de leerkracht een onderwijsassistent aanwezig. 2. Alle docenten hebben voor deze vorm van onderwijs gekozen en zijn er in de eerste plaats voor de leerling en daarna voor hun vak. 3. Leerlingen met dyslexie krijgen een dyslexiekaart waarop aangegeven staat van welke hulpmiddelen de leerling gebruik kan maken. 39

40 Vellesan College Wim Gertenbach College 4. Alle leerlingen werken aan hun ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). De voortgang wordt besproken in leerlingenbesprekingen en tijdens rapportvergaderingen. 5. De begeleiding door de mentor is heel intensief. Hij begeleidt de leerling en onderhoudt de contacten met ouders, collega s en het zorgteam. 6. Er wordt gewerkt met gedragsverwachtingen. Er wordt op een positieve wijze aangegeven welk gedrag van leerlingen verwacht wordt. 7. De huiswerkbegeleiding: Huiswerk maken/leren is voor een aantal leerlingen van onze school een probleem. Met het geven van huiswerkbegeleiding willen we dit probleem oplossen. 8. Er is een mogelijkheid om via gerichte lessen in klas 2 (waarbij leerlingen de praktijkgerichte lessen op het Technisch College Velsen volgen) leerlingen voor te bereiden op een doorschakeling naar klas 3 van het TCV. 9. Begeleiding door orthopedagoge (psychologe), maatschappelijk werkster, zorgcoördinator en trajectbegeleider. geschoolde mentoren, ondersteund door: - leerlingbegeleiders - zorgcoördinator - dyslexiecoaches - remedial teacher - vertrouwenspersonen Lwoo-leerlingen kunnen extra begeleiding krijgen voor begrijpend lezen en rekenen. 1. Extra uren mentor / zorgcoördinator 2. Inzet onderwijsassistenten (in ontwikkeling) 3. Inzet van MDO indien nodig 4. Inzet specialistische ondersteuning, bijv. orthopedagoog, psycholoog, CJG-coach indien nodig 5. Inzet voor ondersteuning leerproces, zoals remedial teaching, huiswerkondersteuning, faalangsttraining 6. Inzet voor oudercontacten 7. Aanschaf extra leermiddelen 8. Scholing en training docenten en mentoren (voor taken gericht op lwoo-leerlingen) zoals HGW 9. Groeps-OPP met overzicht individuele aanpakken/ aanpak subgroepen in de klas. 10. Vanaf naast groepsplan individuele OPP s met extra ondersteuningsbehoeften voor lwoo-leerlingen die instromen in klas Overig School Beschrijving Daaf Gelukschool In het gebouw zit een lift. Aanpassing van meubilair is mogelijk. Duin en Kruidbergmavo Haarlem College Het gebouw is uitstekend bereikbaar en kleinschalig ingedeeld in 7 40

41 Maritiem College IJmuiden Paulusmavo Rudolf Steiner College Sterren College Haarlem Technisch College Velsen Tender College deelscholen van ± 130 leerlingen. Leerlingen volgen het grootste deel van de lessen op de eigen deelschool, waar zich ook de kluisjes en toiletten bevinden. Voor de 7 deelscholen zijn er 4 leerlingbegeleiders beschikbaar. Begeleiding door een loopbaancoach in het keuzeproces i.v.m. het brede aanbod van 6 studierichtingen en niveaus op het Haarlem College en het grote belang van een goede aansluiting op het mbo. In leerjaar 1 kennismaking met de 6 studierichtingen, in klas 2 een nadere oriëntatie op drie gekozen studierichtingen en in klas 3 en 4 een systeem van keuzemodules in de verschillende studierichtingen. De gehele school is rolstoeltoegankelijk en voorzien van een invalidentoilet. Indien nodig is audio-ondersteuning mogelijk. Claroread op alle computers, digitale toetsen, diagnostische toetsen Leerlingen met dyslexie werken met Claroread/Clarospeak (voorleesprogramma). Boeken kunnen digitaal worden aangeleverd. Er is een lift aanwezig op school. Wij streven naar een diploma in de beroepsgerichte leerwegen, de gemengde leerweg of de beroepsgerichte mavo. In de onder- en bovenbouw kan het klassenverband worden doorbroken bij door de leerling zelf gekozen vakken, projecten en praktijkvakken. Claroread op alle computers, digitale toetsen, diagnostische toetsen, VCA-certificaten in de bovenbouw Een kleinschalige omgeving Entreeopleiding: Het Tender College heeft in samenwerking met het ROC Nova College uit Haarlem een mbo-opleiding op niveau 1. Deze opleiding heet Entreeopleiding Tender Nova College en is vooral bedoeld voor leerlingen die, om het betreffende diploma te behalen, gebaat zijn bij de zorgstructuur van het Tender College. Remedial teaching: Leerlingen krijgen als ze daarvoor in aanmerking komen Remedial Teaching (extra hulp) in kleine groepjes (GRT) of individueel (IRT). Op basis van gegevens bij de toelating, toetsen of vakleerkrachten kan er ondersteuning gegeven worden. Dit kan voor verschillende vakken, maar ook bij problemen op het gebied van aanpak, planning van het werk of door het geven van faalangstbegeleiding. Sociale Vaardigheidslessen: In de eerste en tweede klassen worden sociale vaardigheidslessen gegeven. Voor leerlingen met een specifieke hulpvraag op sociaal-emotioneel gebied wordt in een kleine groep een aparte sociale vaardigheidscursus gegeven. Rots en Water: Op het Tender College wordt het programma Rots en Water aangeboden. Dit is een fysieke weerbaarheidstraining. Daarin leren leerlingen op een positieve, respectvolle wijze met elkaar om te gaan. Zorgteam: Het zorgteam adviseert en begeleidt leerlingen, ouders/verzorgers, mentoren en leerkrachten. Het zorgteam wordt 41

42 Vellesan College Wim Gertenbach College gevormd door de psychologe/orthopedagoge, de psychologische assistente, de trajectbegeleider, de remedial teachers en de maatschappelijk werkster (tevens zorgcoördinator). ZIB = Zeer Intensieve begeleiding: Vraagt het gedrag van de leerling extra begeleiding dan komt de leerling in de ZIB. Dit houdt in dat er één keer in de drie tot zes weken een gesprek plaatsvindt tussen leerling, ouders, mentor en teamleider of iemand uit het zorgteam. Combiaanpak: Er zijn leerlingen die na 2 jaar vmbo niet kunnen doorstromen naar 3 vmbo. Voor deze leerlingen is een aanpak gerealiseerd waarbij bekeken wordt hoe hun leer/werktraject eruit zou moeten zien. Afhankelijk van de interesse en mogelijkheden wordt een startstage geregeld en indien mogelijk een aanvullende beroepsopleiding niveau 1 via het Nova College of een ander Regionaal Opleidingscentrum. Inzet laptops (deze worden door de school verstrekt), audioondersteuning, gesproken (school)boeken 42

43 4.5 Praktijkonderwijs (PrO) Toelating De scholen voor praktijkonderwijs werken vooral praktisch. Het onderwijs richt zich op de arbeidsmarkt. Via stageplaatsen bereiken de meeste leerlingen een plek in het arbeidsproces. In een aantal gevallen kan de leerling doorstromen naar een opleiding in het ROC, niveau 1 (Entree). De scholen streven er ook naar leerlingen zo mogelijk tussentijds te laten doorstromen naar het vmbo met leerwegondersteuning. De PrO-scholen en het samenwerkingsverband volgen bij de plaatsingsbeslissingen de landelijke criteria: Een IQ van 55 t/m 80 in combinatie met een leerachterstand van drie jaar of meer in twee of meer domeinen (inzichtelijk rekenen, technisch lezen, begrijpend lezen en spellen - niet zijnde de combinatie technisch lezen en spellen). Zie ook p. 9. In de regio zijn drie scholen voor praktijkonderwijs. In Haarlem zijn dat Praktijkcollege De Schakel en Oost ter Hout school voor Praktijkonderwijs. In Velsen is dat het Tender College IJmuiden, een school voor zowel vmbo/lwoo als praktijkonderwijs. Aanvullende gegevens Klassengrootte Homogeniteit van klassen Doorbreking van klassenverbanden Niveau van lesstof Elementen in de leerlingbegeleiding Grootte van de locatie Tender College IJmuiden 8 leerlingen bij de praktijklessen 14 leerlingen bij de theorielessen Onderbouw is homogeen. In de bovenbouw wordt homogeniteit doorbroken bij de praktijkvakken en het stagelopen. Klassenverbanden worden doorbroken bij projecten en SOVA-trainingen. Bij Remedial teaching zitten de PrO-leerlingen bij elkaar. Praktijkonderwijs met de mogelijkheid tot het behalen van een certificaat en een diploma Praktijkonderwijs. Lesstof is op vmbo-niveau wanneer er sprake is van doorstroming naar een ROC-opleiding (Entree). Verder is er de mogelijkheid een branchegerichte opleiding te volgen op het gebied van werken in de keuken, VCA (Veiligheid/gezondheid/milieu Checklist Aannemers), schoonmaak in de groothuishouding, lassen en vorkheftruck. Er wordt door de mentor vanuit het individuele ontwikkelingsplan (IOP) en het portfolio gewerkt. Om de mentor en de leerling heen staat een onderzoeks- en begeleidingsteam (teamleider, maatschappelijk werk, orthopedagoog en remedial teacher). Het IOP wordt regelmatig bijgesteld met de leerling, ouders en mentor. Met het begeleidingsteam en de betrokken leerkrachten wordt de leerling 3x per jaar besproken. In de 2 e klas vindt een stageassessment plaats, en in de 2 e en 3 e klas wordt gewerkt aan arbeidsvaardigheden. In de bovenbouw gaan de leerlingen in een individueel traject via stages naar een arbeidsplaats of naar het ROC. 100 PrO-leerlingen (totaal locatie 280 leerlingen) 43

44 Oost ter Hout School voor Praktijkonderwijs Klassengrootte ca. 12 leerlingen bij theorielessen, met een maximum van 14 ca. 8 leerlingen bij praktijklessen, met een maximum van 10 Homogeniteit van klassen Doorbreking van klassenverbanden In de onderbouw (klassen 1 en 2) homogene klassen, samengesteld op ontwikkelingsniveau van de leerlingen; in de bovenbouw (klassen 3, 4 en 5) homogene klassen, samengesteld op basis van het keuzeprofiel van de leerlingen. Er zijn speciale Plusklassen voor leerlingen met extra begeleidingsbehoefte. In de leerjaren 1 en 2 krijgen de leerlingen een zo breed mogelijk lessenpakket aangeboden. Vanaf het 2 e leerjaar wordt ter voorbereiding op de arbeidstoeleiding een interne stage aangeboden, waarbij leerlingen uit verschillende klassen onder begeleiding samenwerken. In de bovenbouw worden de klassen samengesteld op basis van de keuzeprofielen techniek, groen, dienstverlening en horeca. Leerlingen kiezen het profiel waar ze talent voor hebben en/of waarvoor de school adviseert. De leerlingen krijgen door leerwerktrajecten de kans het werk in de praktijk te leren en te ontdekken waar hun mogelijkheden liggen. Voor leerlingen voor wie een individuele stage nog een te grote stap is, bestaat er een groepsstage met eigen begeleider. Niveau van lesstof Elementen in de leerlingbegeleiding Grootte van de locatie Naast het verwerven van praktische en theoretisch kennis speelt het aanleren van sociale vaardigheden en zelfredzaamheid op Oost ter Hout een belangrijke rol, met als doel het vergroten van kansen op de arbeidsmarkt of op een vervolgopleiding. Voor menig leerling is het Praktijkonderwijs eindonderwijs, maar kun je verder leren dan wordt dit zeker gestimuleerd. Leerlingen stromen steeds vaker door naar het mbo en soms naar het vmbo. Het onderwijs op Oost ter Hout wordt in maximaal zes leerjaren op het niveau van de leerling aangeboden. Afhankelijk van hun mogelijkheden en vorderingen kunnen leerlingen sneller uitstromen naar werk of mbo. Een leerling die het schoolexamen succesvol afrondt ontvangt het diploma Praktijkonderwijs. Het onderwijsklimaat in een veilige, rustige omgeving op Oost ter Hout, alsmede het aanbod van leerstof op het niveau van elke leerling versterken zelfvertrouwen en plezier in school en werk. Elke klas heeft een eigen mentor, die het eerste aanspreekpunt voor leerling en ouders is. De mentor stelt in overleg met leerling en ouders de individuele onderwijsbehoefte op met behulp van het Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Per schooljaar wordt dit plan tweemaal besproken, waarbij de afspraken geëvalueerd en bijgesteld worden. Elke leerling wordt drie keer besproken in de leerlingbespreking (bijeenkomst van alle docenten die hem/haar lesgeven). Een leerling die extra ondersteuning nodig heeft kan in de Plusklas worden geplaatst, waar de eigen mentor meerdere lessen verzorgt en er minder leswisselingen zijn. Voor leerlingen met een speciale hulpvraag van sociaal-emotionele aard is er de mogelijkheid in de school-trajectvoorziening te worden opgenomen. Ook kunnen zij worden verwezen naar het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) via een coach, die in overleg met ouders, leerling en zorgcoördinator bemiddelt richting de gewenste opvoedingsondersteuning, therapie of training. 200 leerlingen 44

45 Klassengrootte Homogeniteit van klassen Doorbreking van klassenverbanden Niveau van lesstof Elementen in de leerlingbegeleiding Grootte van de locatie Praktijkcollege De Schakel In de onderbouw en bovenbouw bestaan de klassen uit maximaal 16 leerlingen bij theorielessen en 8 leerlingen bij de praktijklessen. De groepen in de onderbouw zijn homogeen samengesteld, op basis van leeftijd en persoonlijke ontwikkeling. In de bovenbouw zijn de groepen heterogeen en samengesteld op grond van beroepsrichting. In de onderbouw is een vast rooster met een vaste structuur. In de bovenbouw wordt er in het kader van de arbeidstoeleiding grotendeels groepsdoorbrekend gewerkt. Dit gebeurt op basis van het uitstroomperspectief en uitstroomprofiel van de leerlingen. In de onderbouw is het leerstofaanbod van de theorievakken zoveel mogelijk aangepast aan het individuele niveau van de leerling. De basisschoolvaardigheden (Nederlands en rekenen) worden geborgd en waar mogelijk verder uitgebreid. De praktijkvakken staan in het teken van zelfredzaamheid. Na het eerste leerjaar bestaat er een mogelijkheid om, indien haalbaar, door te stromen naar het lwoo. In de bovenbouw is het onderwijs vraaggestuurd en sluit het aan bij de stage en de uitstroomprofielen. Er is een mogelijkheid tot het behalen van certificaten of tot doorstromen naar een mbo-opleiding (Entree). In overleg met iedere leerling wordt er een OPP (ontwikkelingsperspectief) opgesteld. Hierin staan de doelen waar een leerling per periode aan werkt. Aan leerlingen die de school verlaten wordt het PrO-diploma uitgereikt, dit is een regionaal erkend diploma. Leerlingen vullen een portfolio en examendossier waarmee zij de ontwikkeling aantonen die zij hebben doorgemaakt tijdens hun carrière in het Praktijkonderwijs. Hiermee leveren zij bewijzen waaruit blijkt welke doelen behaald zijn. De mentor is de spil in de begeleiding van de leerling en de contactpersoon voor de ouders. Iedere klas heeft minimaal één mentor die ook frequent aan de eigen klas lesgeeft. Huisbezoeken zijn structureel in de eerste klas, incidenteel in de andere leerjaren. De mentor voert structureel begeleidingsgesprekken met individuele leerlingen (coaching). Hieruit komen leerdoelen voor het OOP van de leerling. De mentor wordt waar nodig bijgestaan door zorgfunctionarissen. Bij mentor-overschrijdende problematiek neemt deze laatste de begeleiding van de leerling over. Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben worden gevolgd in het intern zorgoverleg. Ook is er een multidisciplinair zorgadviesteam (ZAT), dat bestaat uit de directeur, zorgcoördinator, psycholoog, trajectbegeleider, schoolarts, leerplichtambtenaar en andere disciplines op aanvraag. De schoolpsycholoog en de trajectbegeleider zijn structureel aan de school verbonden. De leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften kunnen worden begeleid door de trajectbegeleider. De trajectbegeleiding is niet zozeer gericht op de begeleiding van de individuele leerling, maar op wat er nodig is om de leerling te laten deelnemen aan het onderwijsleerproces. Dit gaat altijd in samenwerking met de mentor, betrokken leerkrachten en ouders, soms ook met de klas. De leerkrachten worden handelingsbekwaam gemaakt in de omgang met leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften door coaching op de werkvloer. ca. 145 leerlingen 45

46 3.6 Cluster 3-scholen Toelating en ondersteuning Onder Cluster 3 valt volgens de Wet op de Expertisecentra (WEC): onderwijs aan langdurig zieke kinderen met een lichamelijke handicap, lichamelijk gehandicapte kinderen en zeer moeilijk lerende kinderen dan wel meervoudig gehandicapte kinderen met een van deze handicaps. Als ouders en school het erover eens zijn dat voor een leerling uit het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs of het primair speciaal onderwijs een plaatsing op een vso-school Cluster 3 gewenst is, dan melden de ouders de leerling aan bij een vso-school naar keuze. De vso-school organiseert vervolgens een multidisciplinair overleg Toewijzing (MDO-T), waarbij alle betrokkenen aanwezig zijn: leerling, wettelijk vertegenwoordigers, basisschool, vso-school, consulent samenwerkingsverband en externe deskundigen (bijv. jeugdhulp of leerplicht). In het MDO-T wordt de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de leerling geformuleerd. Als besloten wordt dat Cluster3-ondersteuning gewenst is, onderzoekt de vso-school of zij die ondersteuning kunnen bieden. Is dat het geval, dan vraagt de vso-school een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan bij het samenwerkingsverband-vo van de woonplaats van de leerling. Kan de vso-school de gevraagde ondersteuning niet bieden, dan heeft zij zorgplicht om een andere passende onderwijsplaats te vinden. De procedure van Toewijzen van bovenschoolse ondersteuning Vanuit Onderwijs- en Ondersteuningsbehoeften van dit samenwerkingsverband is te vinden op de website onder ondersteuningsplan. SCHOLEN In de regio Zuid-Kennemerland wordt Cluster3-onderwijs voor leerlingen in de vo-leeftijd (vanaf 12 jaar) verzorgd door drie scholen: - Van Voorthuijsenschool: (voortgezet) speciaal onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK) in de leeftijd van 3½ tot 20 jaar; - De Schelp: interconfessionele school voor (voortgezet) speciaal onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen (ZMLK); - De Parel: school voor leerlingen met een lichamelijke of meervoudige handicap, die aangewezen zijn op een school met overwegend orthopedagogische en orthodidactische benadering. De Parel is ontstaan uit een fusie van Mytylschool De Regenboog en de Albert Schweitzerschool voor langdurig zieke kinderen. Deze scholen verzorgen ook Cluster3-onderwijs aan leerlingen in de basisschoolleeftijd. Overige Cluster3-scholen buiten de regio van Zuid-Kennemerland waar meerdere leerlingen uit onze regio geplaatst worden: - Heliomare (Wijk aan Zee, Beverwijk) - De Waterlelie (Cruquius) - Orion College (Amsterdam) 46

47 Aanvullende gegevens over ondersteuning in de Cluster3-scholen Van Voorthuijsenschool klassengrootte homogeniteit van klassen niveau van lesstof elementen in de leerlingbegeleiding grootte van de locatie ca. 13 leerlingen De Schelp Het vso bestaat uit een onderbouw (12-14 jaar), een middenbouw (14-16 jaar) en een bovenbouw (16-18 jaar met ev. uitloop tot 20 jaar) De niveaus en de mogelijkheden van de leerlingen zijn verschillend; daarom heeft iedere groep een groepsplan en iedere leerling een ontwikkelingsperspectief dat aansluit op het groepsplan. We werken met passende groepsprogramma s, zodat alle leerlingen die uitdaging en die mate van (visuele) structuur krijgen die zij nodig hebben. Er is een multidisciplinair ingestelde Commissie van Begeleiding, waarin de locatiedirecteur, de orthopedagoog, de CJG-coach, de schoolarts en de IB er zitting hebben. Externe dienstverlening De begeleiding van onze leerlingen komt via professionele medewerkers ook thuis terecht. Ook begeleiden we onze leerlingen op stageadressen en dit gaat verder na het verlaten van de school (nazorg). Daarnaast ondersteunen wij en werken wij samen met zorginstellingen zoals Kinderdienstencentra. Trainingen, onderwijsontwikkeling en advies worden middels afwisselende programma s op maat aangeboden. ca. 185 leerlingen op 2 locaties. Op de locatie Haarlem zijn ca. 85 leerlingen in de voleeftijd. klassengrootte homogeniteit van klassen niveau van lesstof elementen in de leerlingbegeleiding grootte van de locatie ca. 12 leerlingen De vso-leerlingen zijn ingedeeld in 7 groepen: brugklas, onderbouw, middenbouw en bovenbouwgroepen. De groepen hebben een opeenvolgende leerlijn in het onderwijsprogramma. Aan het eind van elk cursusjaar en in januari wordt bekeken of een leerling kan doorstromen naar een volgende groep. Diverse lessen worden gegeven door vakleerkrachten. De uitstroomniveaus zijn: arbeidsmarkt, beschermde werkplek, dagactiviteiten, begeleid werk. Ook stromen leerlingen uit naar het Praktijkonderwijs. De school houdt, ook na nadat de leerlingen de school verlaten hebben, contact met de leerling en de betreffende bedrijven. De Schelp biedt speciale zorg voor kinderen d.m.v. de leerkrachten, de IB er, het zorgteam, specialisten binnen de school (o.a. orthopedagoog, logopedist, creatief therapeut), stagebegeleider, ambulant begeleider. Ook zijn fysiotherapie en ergotherapie op school aanwezig. Op De Schelp worden tevens onderwijszorgprogramma s aangeboden. De school werkt intensief samen met ketenpartners. ca. 114 leerlingen, waarvan 79 in de vo-leeftijd. 47

48 De Parel (speciaal onderwijs, revalidatie en zorg) klassengrootte homogeniteit van klassen niveau van lesstof elementen in de leerlingbegeleiding grootte van de locatie ca. 9 leerlingen Er zijn drie stromen: A-stroom (voorheen LG en LZ) B-stroom (ZML+) C-stroom (voorheen MG) Deze groepen zijn onderverdeeld in uitstroom: belevingsgericht, taak- of activiteitgericht en arbeidsmatig gerichte dagbesteding. Voor elke leerling wordt een ontwikkelingsperspectief opgesteld met daarin de verwachte uitstroombestemming. Aan de uitstroombestemming zijn streefdoelen gekoppeld die het ontwikkelingsperspectief van de leerling op de verschillende leergebieden weergeeft. Hierbij spelen de belemmerende en bevorderende factoren van de leerling een belangrijke rol. We streven ernaar leerlingen uit te laten stromen op 18 jarige leeftijd. Het onderwijs is gericht op persoonlijkheidsvorming, sociale competenties en de redzaamheid van leerlingen in de toekomstige woon-, leef- en werksituatie. Er wordt gewerkt aan de kerndoelen voor de specifieke vakgebieden als Nederlandse taal en rekenen. Bij de vak overstijgende kerndoelen ligt het accent op leren taken uitvoeren en het functioneren in sociale situaties. Er zijn programma s voor revalidatie (Reade), logopedie, fysiotherapie, en ergotherapie. Er zijn diverse hulpmiddelen en voorzieningen voor motorische en zintuiglijke beperkingen. Door de nauwe samenwerking met het onderwijs kan één beeld van het kind worden gevormd, zodat onderwijs- en revalidatiedoelen optimaal op elkaar zijn afgestemd. Daarnaast is een multidisciplinair ingestelde Commissie van Begeleiding aanwezig, waarin de locatiedirecteur, de psycholoog, de jeugdarts, interne begeleider, paramedisch coördinator en verpleegkundige zitting hebben. ca. 130 leerlingen, waarvan 22 in de vo-leeftijd. 48

49 4.7 Cluster 4-scholen Toelating en ondersteuning Onder Cluster 4 valt volgens de Wet op de Expertisecentra (WEC): onderwijs aan langdurig zieke kinderen anders dan met een lichamelijke handicap, zeer moeilijk opvoedbare kinderen en kinderen in scholen verbonden aan pedologische instituten. Als ouders en school het erover eens zijn dat voor een leerling uit het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs of het primair speciaal onderwijs een plaatsing op een vso-school Cluster 4 gewenst is, dan melden de ouders de leerling aan bij een vso-school naar keuze. De vso-school organiseert een multidisciplinair overleg Toewijzing (MDO-T), waarbij alle betrokkenen aanwezig zijn: leerling, wettelijk vertegenwoordigers, basisschool, vso-school, consulent samenwerkingsverband en externe deskundigen (bijv. jeugdhulp of leerplicht). In het MDO-T wordt de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de leerling geformuleerd. Daarvoor levert de basisschool de benodigde informatie, waaronder een OPP. Als besloten wordt dat Cluster4-ondersteuning gewenst is, onderzoekt de vso-school of zij die ondersteuning kunnen bieden. Is dat het geval, dan vraagt de vso-school een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan bij het samenwerkingsverband-vo van de woonplaats van de leerling. Kan de vso-school de gevraagde ondersteuning niet bieden, dan heeft zij zorgplicht om een andere passende onderwijsplaats te vinden. De procedure van Toewijzen van bovenschoolse ondersteuning Vanuit Onderwijs- en Ondersteuningsbehoeften van dit samenwerkingsverband is te vinden op de website onder ondersteuningsplan. SCHOLEN Cluster 4-onderwijs wordt in de regio Zuid-Kennemerland verzorgd door Het Molenduin en de Prof. dr. Gunningschool. De Prof. dr. Gunningschool heeft twee locaties: de hoofdvestiging en de Vestiging Gunning op de Daaf Geluk. Overige Cluster4-scholen buiten de regio van Zuid-Kennemerland waar meerdere leerlingen uit onze regio geplaatst worden: - Heliomare (Wijk aan Zee, Beverwijk) - De Spinaker (Alkmaar) - Orion College (Amsterdam) - Altra College (Amsterdam) - Prof. dr. Leo Kannerschool (Oegstgeest) Het Molenduin biedt binnen het voortgezet speciaal onderwijs een arbeidsmarktgerichte leerweg op praktijkschoolniveau aan. De leerling wordt voorbereid op participatie aan het arbeidsproces of deelname aan een vervolgopleiding. Het onderwijs is hiernaar ingericht; er worden praktische vakken als Consumptieve Techniek, Algemene Techniek, Verzorging en Groen gegeven. De leerlingen gaan, als ze daaraan toe zijn, stage lopen en worden daarbij begeleid door een stagebegeleider van school. De terugkomdagen staan in het teken van vergroten van praktische 49

50 vaardigheden en arbeidscompetenties. Daarnaast bestaat er een stroom binnen de school die zich meer richt op theoretische vakken, zodat de leerling op deze manier door kan stromen naar vervolgonderwijs of terug naar regulier onderwijs. Deze arrangementen worden afgestemd met een samenwerkingsverband. Tevens is Het Molenduin gespecialiseerd in het onderwijzen van leerlingen met een stoornis binnen het autistisch spectrum. Deze leerlingen volgen onderwijs in aparte klassen, waarin structuur en duidelijkheid voorop staan. De Prof. dr. Gunningschool biedt op de hoofdvestiging vso-onderwijs aan met de uitstroomprofielen gericht op arbeid en op vervolgonderwijs. In de onderbouw (klas 1 en 2) komen de leerlingen in een onderwijsgerichte groep. De niveaus die aangeboden worden zijn basis/kader en theoretische leerweg. De groepen bestaan uit ongeveer 12 leerlingen. Elke leerling heeft een eigen mentor, die wekelijks contact heeft met ouders/verzorgers. De lessen koken, techniek en sport worden verzorgd in een eigen lokaal. In het derde en vierde leerjaar kunnen de leerlingen, in overleg met ouders en school, kiezen uit een beroepsgerichte route of een theoretische route. Bij de beroepsgerichte route gaan de leerlingen minimaal twee dagen 3 stage lopen in combinatie met vaktheorie en worden er IVIO-examens afgenomen. Dit zijn certificaten die op verschillende niveaus behaald kunnen worden. De IVIOcertificaten maken onderdeel uit van de toelating tot het mbo. Een stageconsulent regelt dat de stages goed gevolgd kunnen worden en bemiddelt wanneer er vragen zijn of wanneer er zich onverhoopt problemen voordoen. De directe ondersteuning loopt via de mentor. Bij de theoretische route werken de leerlingen toe naar het staatsexamen op vmbo-tl-niveau. In het derde leerjaar krijgen de leerlingen vier vakken, waar zowel de leerstof van het derde als het vierde leerjaar wordt behandeld. Aan het einde van het derde leerjaar wordt in deze vier vakken staatsexamen gedaan. In het vierde leerjaar krijgen de leerlingen ook vier vakken waar ze aan het einde van het schooljaar staatsexamen in doen. Het examen wordt dus verspreid over twee leerjaren en aan het einde van deze leerjaren kunnen de leerlingen in het bezit van een volledig vmbo-tldiploma zijn. Het staatsexamen bestaat voor alle vakken uit een schriftelijk examen en een mondeling examen. Op de Vestiging Gunning op de Daaf Geluk wordt lesgegeven aan leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum met internaliserend gedrag en aan leerlingen met angsten en teruggetrokken gedrag. De leerlingen wordt de mogelijkheid geboden een vmbo-kader/theoretisch of havo-examen te doen. 3 Een leerling kan op individuele basis maximaal vier dagen stage lopen als dat past bij zijn leerdoelen 50

51 Aanvullende gegevens Cluster 4-scholen Klassengrootte Homogeniteit van klassen Niveau van lesstof Elementen in de leerlingbegeleiding Grootte van de locatie Het Molenduin maximaal 12 leerlingen De leerlingen zijn ingedeeld in verschillende leeftijdsgroepen: Onderbouw: leerlingen van jaar. Het accent ligt op het vergroten van de cognitieve vaardigheden en op oriëntatie op arbeid en beroep. De verhouding is: 1/3 praktijkvakken en 2/3 theoretische vakken. Middenbouw: jaar. De leerlingen krijgen meer lessen in het door hen gekozen profiel en de verhouding praktijk theorie wijzigt. De lessen worden voor een groot deel gegeven in de vorm van leerwerkplaatsen of richten zich voor een beperkt aantal leerlingen op theorie om toe te stromen naar een mbo1- of incidenteel naar een mbo2-opleiding. Bovenbouw: 16 jaar, met een uitloop naar 19 jaar. Door middel van een stage worden arbeidsvaardigheden aangeleerd om uiteindelijk door te stromen richting arbeid of arbeidsmatige dagbesteding. Het Molenduin richt zich grotendeels op onderwijs op praktijkschoolniveau. In de eerste leerjaren kunnen ook leerlingen met een vmbo-basisniveau terecht die elders niet plaatsbaar zijn. Er is ruime aandacht voor het aanleren van arbeidsvaardigheden. Het gaat hierbij om praktische vaardigheden, horend bij de verschillende vakgebieden die binnen de school worden aangeboden in de praktijklokalen en om competenties die de leerlingen moeten aanleren om zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt. De uitstroombestemming ligt op het gebied van dagbesteding, arbeid of vervolgonderwijs. Het aanbod van de theorie- en praktijklessen wordt qua niveau aangepast aan het ontwikkelingsperspectief van de individuele leerling. De leerlingbegeleiding wordt grotendeels door de mentor ingevuld. De mentor zorgt voor een individueel ontwikkelingsplan waarin doelen op pedagogisch en didactisch gebied worden opgesteld. Daarnaast wordt de mentor gesteund door de Commissie van Begeleiding, met daarin de directeur, de zorgcoördinator, de locatiecoördinator en de orthopedagoog, aangevuld met een schoolarts en een leerplichtambtenaar. Voorts heeft de school een pedagogische medewerker die tijdens de lessen ondersteuning kan bieden. De school werkt competentiegericht en richt zich op de ondersteuningsbehoefte van leerlingen. Er is een nauwe samenwerking met ouders/verzorgers, hulpverlenende instanties en gezinsvoogden. Het Molenduin heeft drie locaties. Locatie Santpoort-Noord biedt onderwijs aan ca. 75 leerlingen uit de regio. Dit kunnen leerlingen met een TLV of arrangementleerlingen zijn. In Driehuis wordt onderwijs geboden aan ca. 30 leerlingen die behandeling volgen binnen een setting van Lijn 5. Daarnaast verzorgt locatie Driehuis voor de regio praktijkgericht onderwijs aan ca. 36 kinderen met een stoornis binnen het autistisch spectrum. Locatie Schagen richt zich op praktijkgericht onderwijs aan ca. 20 leerlingen van de behandelsetting de Schar en op leerlingen van Lijn 5 Daarnaast biedt de school onderwijs aan zo n 30 leerlingen binnen de regio die behoefte hebben aan deze vorm van onderwijs. 51

52 Klassengrootte Homogeniteit van klassen Niveau van lesstof Elementen in de leerlingbegeleiding Grootte van de locaties Prof. dr. Gunningschool hoofdvestiging Op de hoofdvestiging ongeveer 12 leerlingen Hoofdzakelijk homogene groepen. De groepen zijn ingedeeld naar leeftijd, mogelijkheden en de aard van de problematiek. De Prof. dr. Gunningschool heeft onderwijsgerichte groepen, beroepsgerichte groepen en diplomagerichte groepen (vmbo-tl). De Prof. dr. Gunningschool kent de profielen gericht op arbeid en op vervolgonderwijs. Zij biedt vmbo basis/kader en vmbo-tl aan. De leerlingen wordt de mogelijkheid geboden een vmbo-tl-examen of IVIOexamen te halen of branchecertificaten. Alle groepen hebben een vaste mentor. De mentor heeft elke week contact met de ouders/verzorgers om de vorderingen en leerpunten door te spreken. De mentor wordt ondersteund door een commissie van begeleiding. Die bestaat uit orthopedagogen en een psycholoog. Tevens is er ondersteuning van een leerlingencoördinator. Er wordt per leerling gewerkt met planmatige didactische en sociaal-emotionele doelen die vastgelegd zijn in een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Hierin wordt het verwachte uitstroomprofiel (onderwijsgericht of arbeidgericht) beschreven en wat de leerling daarvoor nog moet leren. Het OPP is voor ons het middel om onze leerlingen planmatig te ondersteunen. Elke zes weken worden in een individueel mentorgesprek met een leerling de individuele doelen besproken waarin de kortetermijndoelen (zowel didactisch als sociaal-emotioneel) verwerkt zijn. Verder is er een nauwe samenwerking met JHV (gezinsvoogden, jeugdreclassering, behandelcentra), politie, UWV, stagebedrijven, mbo, brancheopleidingen en leerplicht. Een stageconsulent regelt alles wat nodig is om goed stage te kunnen volgen. De mentor begeleidt de leerlingen in hun stageproces. De hoofdvestiging van het vso biedt in 10 groepen onderwijs aan, voor leerlingen die een TLV of een nog geldige Cluster4-indicatie hebben en die gedragsproblemen hebben die vooral externaliserend van aard zijn, en biedt leerlingen een lesplaats vanuit individuele arrangementen. Klassengrootte Homogeniteit van klassen Niveau van lesstof Elementen in de leerlingbegeleiding Vestiging Gunning op de Daaf Geluk Maximaal 15 leerlingen. homogeen ingedeeld vmbo kader/theoretisch en havo De mentor heeft regelmatig contact met de ouders. Er is een intern zorgteam dat bestaat uit directeur, algemeen zorgcoördinator, psycholoog, orthopedagogen, psychologisch medewerker en teamleiders. Er wordt regelmatig overlegd met externe hulpverlenende instanties. Er wordt gewerkt met ontwikkelingsperspectiefplannen (OPP s) voor iedere 52

53 Grootte van de locaties leerling. Er zijn leerlingbesprekingen. In de onderbouw is er bij de lessen een pedagogisch hulpverlener aanwezig. In de bovenbouw wordt dit, waar mogelijk, afgebouwd. De samenwerking tussen leerling, ouders en school is van groot belang. Op de Vestiging Gunning op de Daaf Geluk wordt onderwijs aangeboden aan leerlingen met een stoornis in het autistisch spectrum met internaliserend gedrag en leerlingen met angsten en teruggetrokken gedrag. De vestiging heeft 17 klassen. 53

54 4.8 Individuele arrangementen Als de ondersteuning van trajectvoorziening, lwoo of PrO niet toereikend is, zijn er andere mogelijkheden om de leerling met extra onderwijs- en ondersteuningsbehoeften een passende plaats in het onderwijs te bieden. Het kan voorkomen dat vanuit de trajectvoorziening een leerling niet passend ondersteund kan worden. Dit kan het geval zijn bijvoorbeeld als een leerling langdurig ziek is of als een leerling een speciale aanpassing of extra materialen nodig heeft. Soms moet specifieke expertise van buitenaf worden ingezet. Voor leerlingen die niet in aanmerking komen voor lwoo of de trajectvoorziening, maar die wel extra onderwijsondersteuning nodig hebben, kan de VO-school een individueel onderwijsarrangement aanvragen bij het samenwerkingsverband. Daarvoor moet een TVO-formulier ingevuld worden. Het is belangrijk dat de basisschool vroegtijdig aangeeft dat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte bij de leerling bestaat. Een individueel arrangement wordt afgegeven voor ten minste één schooljaar. Dit in tegenstelling tot een lwoo-aanwijzing, die voor de gehele schoolcarrière wordt afgegeven. Voorbeelden van individuele arrangementen zijn: extra ondersteuning op het vavo voor leerlingen met een UBO, onderwijszorgarrangementen in combinatie met externe instanties, inhuur van externe deskundigen, leerwerktrajecten bij Perspectief. 54

55 A. AANMELDFORMULIEREN VO TOELICHTING Het aanmeldformulier is sinds vorig jaar iets gewijzigd. Status In de regio Zuid-Kennemerland geldt het Aanmeldformulier voortgezet onderwijs als het officiële toelatingsformulier voor alle VO-scholen, volgens de afspraken in het Regionaal Besturen Overleg (RBO). De scholen in Velsen hebben een iets afwijkende procedure en een eigen aanmeldformulier; deze zijn te vinden op de website onder downloads. Het aanmeldformulier bestaat uit één pagina met drie doordrukbladen. Gedrukte exemplaren worden in oktober aan de basisscholen geleverd. Er is een aparte bijlage lwoo/pro voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, die niet meegeleverd wordt maar gedownload kan worden vanaf onder downloads: Aanmeldformulier PO-VO. U kunt die bijlage ook in drievoud kopiëren uit deze Overstap: p. 59. Bij aanmelding op de school voor VO moet het aanmeldformulier door de leerling en/of de ouders worden overhandigd; dubbele aanmeldingen zijn niet mogelijk. Goed ingevulde aanmeldformulieren met de bijlage lwoo/pro kunnen gelden als onderwijskundig rapport bij de toelating tot leerwegondersteunend en praktijkonderwijs. De mogelijkheid bestaat dat een VO-school op grond van uw rapportage overweegt een leerling in aanmerking te laten komen voor leerwegondersteuning, ook als u dat zelf niet hebt aangegeven. Aanwijzingen voor de invulling Algemene aanwijzingen: Gegevens die niet op het blad kunnen worden vermeld, kunnen op bijlagen worden weergegeven. Steeds geldt, dat de mogelijkheid bestaat mondelinge toelichting te geven. Gebruik a.u.b. geen doorhalingen, extra formulieren zijn verkrijgbaar bij swv-vo ZK ( ). 55

56 56

57 AANMELDFORMULIER VOORTGEZET ONDERWIJS (zie p. 56) Extra aanmeldformulieren zijn verkrijgbaar bij het swv-vo Ouders moeten hun kind schriftelijk aanmelden bij een school. In de regio Zuid-Kennemerland wordt daarvoor het Aanmeldformulier voortgezet onderwijs gebruikt, dat in oktober als doordrukformulier met vier bladen aan de basisscholen geleverd wordt. Per leerling wordt één aanmeldformulier door de basisschool ingevuld en ondertekend. Ouders kunnen hun kind daarmee slechts op één school aanmelden. U bent verplicht het uitstroomadvies van de leerling met de scores uit het LVS voor begrijpend lezen en rekenen aan het Aanmeldformulier vast te nieten (zie bijlage C). VO-scholen in Velsen willen de scores van het LVS voor groep 6 t/m 8 ontvangen. Algemene gegevens Bij opmerkingen onder de kolom leerling kan aanvullende informatie worden gegeven of daarnaar verwezen worden (bijv. gezondheid, thuissituatie). Het VO wil vaak overleg met de basisschool over de toelating van een leerling, daarom graag bij bereikbaar de mogelijke momenten voor telefonisch overleg aangeven. Welke dagen is de leerkracht of contactpersoon aanwezig, en op welke tijden is hij/zij telefonisch bereikbaar? Noteer hier het mailadres van de leerkracht zelf of de contactpersoon op school. Advies basisschool: U noemt bij voorkeur één schooltype; u heeft de keuze uit: - vwo =gymnasium + atheneum - havo - vmbo-t =theoretische leerweg / mavo - vmbo-g =gemengde leerweg - vmbo-k =kaderberoepsgerichte leerweg - vmbo-b =basisberoepsgerichte leerweg - PrO =praktijkonderwijs Vervolgens één vierkantje aankruisen. Als u twijfelt tussen twee schooltypen in uw advies, dan geeft u het lage advies op het formulier aan. In Zuid-Kennemerland is afgesproken dat er bij voorkeur geen dubbeladvies gegeven wordt. Een leerling met een dubbeladvies mag echter niet om die reden geweigerd worden. Ook in Velsen heeft een enkelvoudig advies de voorkeur, maar een dubbeladvies mag ook. De keuze tussen basis en kader in de beroepsgerichte leerweg wordt op sommige scholen pas na de onderbouw in dit schooltype gemaakt. Bij twijfel kunt u het beste vmbo-b invullen, de leerling kan nog opstromen. Op enkele scholengemeenschappen wordt vmbo-gemengde leerweg aangeboden. U kunt ervan uitgaan dat de gemengde leerweg dezelfde moeilijkheidsgraad heeft als de theoretische leerweg. Bij toelichting m.b.t. onderwijsvorm/brugklastype kunt u denken aan: tweetalig vwo, dakpanbrugklas met twee niveaus, enz. 57

58 Extra ondersteuning: Als de leerling in aanmerking komt voor leerwegondersteuning (dit is alleen in het vmbo mogelijk) kruist u lwoo aan. De leerachterstanden moeten dan aangetoond worden d.m.v. een uitdraai uit het LVS of een Drempeltoets. U moet dan ook de ingevulde Bijlage lwoo/pro (deel 2) meesturen. Toelating tot leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs zal worden aangevraagd bij het samenwerkingsverband VO, door de VO-school waar wordt aangemeld. Als de leerling intensieve ondersteuning nodig heeft en via een MDO overgedragen is (zie 1.6), kruist u MDO heeft plaatsgevonden aan. Voor leerlingen bij wie u mondelinge toelichting wilt geven kruist u warme overdracht aan. Als de leerling in aanmerking komt voor vso, kruist u eerst het niveau aan en vervolgens ook vso. Voor toelating tot het vso moet er altijd eerst een MDO-T plaatsvinden. Onderbouwing van het advies Cognitief: De onderbouwing op cognitief gebied blijkt uit de meegestuurde uitdraai van het LVS (overzicht vaardigheidsscores en uitstroomadvies, zie bijlage C). Het gaat hierbij om de scores van de leerling op het gebied van Begrijpend Lezen (BeLe) en Rekenen/Wiskunde (ReWi) van groep 6 t/m groep 8. De resultaten van de volgende toetsmomenten worden gebruikt. Rekenen: vanaf eind groep 6 t/m begin groep 8 (E6, M7, E7 en B8) Begrijpend lezen: vanaf middengroep 6 t/m begin groep 8 (M6, M7 en B8) Van de resultaten van deze toetsen wordt, via een omrekenmodel, een gemiddelde berekend en dit wordt gekoppeld aan een uitstroomadvies (schooltype). U vult de gemiddelde scores van de OC-Index van het uitstroomadvies in (zie ook bijlage C van deze Overstap). Vraag hierover desgewenst uitleg aan uw IB er. Bevestig deze bijlage aan het Aanmeldformulier. VO-scholen in Velsen willen de scores van het LVS voor groep 6 t/m 8 ontvangen. Attitude: Hier geeft u een persoonlijke indruk van het functioneren van de leerling aan. Graag volledig invullen. Wens ouders en leerling In verband met de lotingsprocedure in Haarlem e.o. (zie bijlage B) worden volgens de wens van de ouders en de leerling vijf (bij vmbo-t, havo en vwo) c.q. twee (bij vmbo-b/k en PrO) voorkeursscholen ingevuld. De ouders noteren hun wens m.b.t. het niveau in blokletters en ondertekenen met vermelding van de datum. Bij wens ouders kan o.a. ook vermeld worden: voorkeur voor een specifieke school omdat die de gewenste ondersteuning biedt; of voorkeur voor plaatsing in gemengde brugklassen. De basisschooldirecteur tekent naast de keuzeblokjes en vult de datum in. Toegelaten tot Dit gedeelte laat u leeg; het is bestemd voor de VO-school. Aanwijzingen voor de VO-school: Wilt u op het naar de basisschool terug te zenden blauwe formulier bij toegelaten tot ook de afdeling of het type brugklas vermelden? Informeer het basisonderwijs tijdig wanneer de gegevens of het advies basisschool aanleiding zijn tot nadere toetsing. 58

59 59

60 AANMELDFORMULIER BIJLAGE LWOO/PRO (zie p. 59) Dit formulier is bedoeld voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben: leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) of Praktijkonderwijs (PrO). Het formulier kunt u downloaden van de website van SWV-PO Zuid-Kennemerland en van het SWV-VO Zuid- Kennemerland, De aanmeldingen voor de schooltypen met leerwegondersteuning en praktijkonderwijs kunnen eerder plaatsvinden dan de reguliere aanmeldingen: lwoo- en PrO-leerlingen kunnen al vanaf 1 november aangemeld worden. Op het formulier worden de gegevens ingevuld die beschikbaar zijn. Bij het ontbreken van gegevens laat u de betreffende vragen onbeantwoord. Voor toelating tot leerwegondersteuning en praktijkonderwijs moet na aanmelding op de school voor VO de aanvraagprocedure bij het samenwerkingsverband worden gestart. Ontbreken van de daartoe benodigde gegevens vertraagt dan het aanmeldingsproces. Volledige invulling, meegeven of direct nasturen van relevante gegevens voorkomt deze vertraging! Gegevens die niet op het blad kunnen worden vermeld, kunnen op bijlagen worden weergegeven. Steeds geldt, dat de mogelijkheid bestaat mondelinge toelichting te geven. Als u de Bijlage lwoo/pro 2 gebruikt, dan s.v.p. op het aanmeldformulier bij Advies basisschool aangeven dat deze bijlage meegestuurd wordt. Ook op de Bijlage lwoo/pro worden naam en geboortedatum van de leerling ingevuld. De Bijlage wordt ingevuld voor de leerlingen voor wie de basisschool lwoo of PrO adviseert of als daar een vermoeden van is. Gegevens omtrent capaciteiten en leerachterstanden, maar ook evt. sociaal-emotionele criteria, kunnen de aanvraag voor leerwegondersteuning ondersteunen. Geef daarom zoveel mogelijk beschikbare informatie vraag de ouders hiervoor om toestemming. Bij naam en professie deskundigen vermeldt u degene die de eventuele verklaring maakte en ook de psycholoog of pedagoog die verantwoordelijk was voor de tests. Bij Drempeltoets - Leerstofniveaus in DLE s vult u gegevens over de leerachterstanden in. Hiervoor kunnen ook de gegevens uit het leerlingvolgsysteem gebruikt worden. In de tabel van bijlage F kunt u vinden wat de didactische leeftijd (DL) van de leerling was op het moment van toetsen. De leerachterstand (LA) is volgens de formule 1-DLE: DL te berekenen. U kunt ook de achterstand in maanden aangeven, hiervoor geldt de formule: DL-DLE. Indien u beschikt over uitslagen van tests of scores uit leerlingvolgsystemen, die worden weergegeven in DLE s of daarin zijn om te zetten, wordt u dringend verzocht dit te vermelden, en de genoemde gegevens mee te leveren. Deze gegevens zijn voor een lwoo- of PrO-aanvraag noodzakelijk. De DLE s zijn op te zoeken in het DLE boek, op de nagezonden scorelijst of via een computerberekening. Bij inzichtelijk rekenen kan wiskundig/rekenen van de Cito-toetsen worden ingevuld. Voor het domein technisch lezen kunt u o.a. de drie-minutentoets van Cito gebruiken. Aangezien het voortgezet onderwijs in een aantal gevallen een lwoo- of PrO-aanvraag doet voor leerlingen die bij een regulier schooltype zijn aangemeld, wordt u verzocht steeds de DLEgegevens nauwkeurig te vermelden. Dit voorkomt oponthoud en dubbel testen van leerlingen. Een onderwijskundig rapport, indien aanwezig, graag meesturen. Kopieer het ingevulde formulier tweemaal en kruis daarna onderaan de pagina aan voor wie het exemplaar bestemd is: voor de VO-school, voor de leerling of voor de basisschool. 60

61 61

62 62