OVAM materialenbeleid. Roos Servaes innovatiemedewerker

Transcriptie

1

2 OVAM materialenbeleid innovatiemedewerker

3 OVAM materialenbeleid Materialendecreet en nieuw uitvoeringsbesluit Milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouw(element)en Studie C2C in de bouw Interreg C2C Network 3

4 Van afvalstoffen- naar materialenbeheer Strategisch kader Evolutie van de focus van de OVAM productie burgers grondstoffen distributie afvalverwerking 4

5 Van afvalstoffen- naar materialenbeheer Strategisch kader Om de materiaalkringloop optimaal te laten draaien, is het noodzakelijk: de dingen juist te doen optimalisatie die leidt tot een efficiënter materiaalgebruik en een vermindering van de milieu-impact de kringloop sluiten lekstromen vermijden productie- en consumptieproces bijsturen de juiste dingen te doen innovatie die leidt tot minimale milieu-impact de kringloop hertekenen 5

6 Van afvalstoffen- naar materialenbeheer Een nieuw decreet Huidig: decreet betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen Nieuw: decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen Een nieuw uitvoeringsbesluit Huidig: besluit tot vaststelling van het Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming- en beheer > VLAREA Nieuw: besluit betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen > VLAMAB 6

7 Materialendecreet en nieuw uitvoeringsbesluit Actieve consultatie van stakeholders en directe betrokkenen Timing: goedkeuring dit (na)jaar Na goedkeuring: informatiesessies via federaties, provinciale infodagen, 7

8 OVAM materialenbeleid Materialendecreet en nieuw uitvoeringsbesluit Milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouwelementen Studie C2C in de bouw Interreg C2C Network 8

9 Milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouwelementen Waarom opdracht? Nood aan een LCA-gebaseerde materialenmethodiek met Vlaamse/Belgische data en scenario s om de milieu-impact van gebouw(element)en juist in te kunnen schatten. Opdracht gelanceerd vanuit de Vlaamse milieuadministratie om expert-rekenmodel te ontwikkelen Timing: najaar 2010: toekenning opdracht 2011: uitvoeren opdracht begin 2012: gebruiksvriendelijke output: relatieve impact van verschillende types gebouwelementen ifv generieke typen gebouwen (ifv Vlaams/Belgische context) 9

10 3 taken binnen de opdracht MMG Bepalingsmethode milieugerelateerde materiaalimpact van gebouwelementen Uitwerken van een model en database voor verwerkte materialen Uitwerken van een model en database voor bouwelementen 10

11 Taak 1. Bepalingsmethode MMG DOEL: eenduidig en transparant methodologisch kader 1.1 Functionele eenheid, systeemgrenzen, levenscyclusfasen, op te nemen processen, onderdelen en allocatieprocedures 1.2 Datakwaliteit en databronnen 1.3 Bepalen van scenario's en definitie forfaitaire waarden 1.4 Milieu-impactcategorieën 1.5 Weging 1 getalscore 1.6 Gevoeligheidsanalyse 1.7 Consultatie stakeholders 11

12 Taak 2. Uitwerken van een model & database voor verwerkte materialen DOEL: ontwikkelen van een model dat gebaseerd is op de bepalingsmethode ontwikkeld in Taak 1 + in kaart brengen van de milieu-impacten van verschillende verwerkte materialen en bundelen in een database Berekening van milieu-impact op 4 niveau s Materiaalniveau: bv. 1 kg baksteen Verwerkt materiaalniveau: bv. 1m² gemetste baksteen elementniveau (combinaties van verschillende verwerkte materialen): bv. 1 m² buitenwand met gemetste baksteen gebouwniveau: bv. rijhuis 12

13 Taak 3. Uitwerken van een model en database voor elementen Definiëren van selectieve lijst van elementen Vloer op grond: milieu-impact per m² vloer (10 types) Buitenwand (dragend en niet-dragend): milieu-impact per m² wand (20 types) Verdiepingsvloer: milieu-impact per m² vloer (10 types) Binnenwand (dragend en niet-dragend): milieu-impact per m² wand (20 types) Plat dak: milieu-impact per m² dak (10 types) Hellend dak: milieu-impact per m² horizontaal geprojecteerd dak (10 types) Raamopeningen inclusief schrijnwerk: milieu-impact per m² raam (10 types) Trappen (5 types) Verdiepingsvloer tussen twee woningen (5 types) Binnenschrijnwerk (3 types) Modellering en berekening van gebouwelementen + gevoeligheidsanalyse Visualisatie output Aantonen gebruik elementen op gebouwniveau Consultatie stakeholders (workshop 2) 13

14 Materialen als onderdeel van... Transitiemanagement duurzaam wonen en bouwen ( Transitie-arena (gemeenschappelijke visie voor 2030) Afwegingsinstrument duurzaam wonen en bouwen Uitgevoerd door EVR-architecten, Daidalos-Peutz, SUM-Research en WTCB) Ontwerpversie: Meetinstrument is procesgericht: Verschillende fases van bouwproces opgenomen Focus op tal van maatregelen (management transport water landgebruik & ecologie vervuiling materiaal en afval energie gezondheid, comfort en sociale waarde innovatie) 14

15 OVAM materialenbeleid Materialendecreet en nieuw uitvoeringsbesluit Milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouwelementen Studie C2C in de bouw Interreg C2C Network 15

16 Studie C2C TM in de bouw Aanleiding studie anno 2009 C2C TM is een sterk mobiliserend begrip Ideeëngoed inspireert ondernemers, onderzoekers, overheid en burgers Het geeft een positieve boodschap (geen schuldgevoel, geen consuminderen, geen negatieve impact) Communicatief zeer krachtig Zet aan tot creativiteit C2C TM kritisch bekeken Sluiten van materiaalkringlopen voldoende voor duurzaamheid? Voorbeelden (bouwsector?)? 16

17 Aanleiding voor de studie anno 2009 (2) Meerwaarde van C2C TM in het Vlaams beleid integreren Wat kan dit concept betekenen voor Vlaanderen? Hou verhoudt ons Vlaams 'duurzaam bouwen' zich tot het C2C TM - gedachtegoed? Hoe vandaag de dag werken met C2C TM -materialen in de bouwsector in Vlaanderen (vraag van bouwheren (particulier) en bouwsector zelf)? Welke C2C TM -gebouwen kunnen we vanuit het Vlaamse beleid als voorbeeld stellen (binnen-/buitenland)? 17

18 Doelstellingen van de studie 2 hoofdvragen: Hoe wordt de C2C TM - ambitie omtrent materialen concreet waargemaakt in de bouwpraktijk bij voorlopers op dit vlak? Wat zijn de concrete (gebruiks- en beleids-)mogelijkheden en beperkingen om C2C TM -materialen in de Vlaamse praktijk van milieuverantwoord bouwen te kunnen opnemen Focus vooral op C2C TM op materiaalniveau; bij voorbeeldprojecten ook screening op gebouw- en wijkniveau klankbordgroep met een heterogene samenstelling (CDO/Ugent, Zonnige Kempen, Art&Build, BMP, BCCA, Sustenuto, DAR, LNE) 18

19 Vijf werkpakketten in de studie C2C TM 1. Beschrijving van het begrip 'Cradle to Cradle' en stand van zaken anno Kritische doorlichting van het C2C TM -certificatiesysteem 3. Kritische doorlichting van een set van C2C TM -materialen en -productent 4. Analyse van voorbeeldprojecten rond milieuverantwoord bouwen op wijkniveau in binnen- en/of buitenland 5. Formuleren van beleidsadvies 19

20 1. Beschrijving van het begrip 'Cradle to Cradle' en stand van zaken anno 2010 C2C-filosofie Eco-effectiviteit versus eco-efficiëntie 3 principes: Waste equals food Use of current solar income Celebrate diversity C2C in de bouwsector: building as trees & cities as forests Manifesto C2C in Architecture ( 'Cradle to Cradle Criteria for the built environment' (Douglas Mulhall & Michael Braungart) ( Voor alle bouwprofesionals Richtlijnen voor implementatie & roadmap voor implementatie Breed bereik, geen gedetailleerd handboek 20

21 2. Kritische doorlichting van het C2C TM - certificatiesysteem Vergelijking met productspecifieke labels (Ecolabel, FSC, Natureplus) Vergelijking met productgenerieke classificatiesystemen (NIBE, Green guide to specification) C2C uniek certificaat Niet conform type I volgens ISO Brede focus op 5 thema's (Materialen-Materiaalhergebruik-Energie- Water-Sociale verantwoordelijkheid) 4 certificatieniveau's basic tot platinum 21

22 2. Kritische doorlichting van het C2C TM - certificatiesysteem C2C-certificaat: Evolutie van certificeringsprocedure is nodig Nog weinig C2C-certificaten op de Belgische bouwmarkt Kloof tussen C2C-principes en het -certificaat Grote meerwaarde voor innovatiestimulering bij producenten 22

23 3. Kritische doorlichting van een set van C2C TM - materialen en -producten Selectie en doorlichting Desso tapijttegels Rheinzink Dak- en gevelbekleding Thoma Holz dragende elementen in hout Styrofoam PUR-isolatie Cabot Aerogel isolatie EuroCeramic Keramische rioleringsbuizen Under-Cover Composiet voor verlichtingsarmaturen Wienerberger lichtgewicht snelbouwsteen certificaat in aanvraag Doorlichting: bruikbaarheid & milieuwinst en effecten 23

24 4. analyse van voorbeeldprojecten rond milieuverantwoord bouwen op wijkniveau in binnenen/of buitenland C2C TM -voorbeeldprojecten: NIOO (Wageningen, NL) Bionorica (Neumarkt, DE) Park 2020 (Haarlemmermeer, NL) Toetsing aan Vlaamse case: discussiesessie met Ertzberg Tweewaters C2C TM -materialen in C2C TM -projecten: Materialenselectie naar gezonde bouwproducten en kringloopsluiting op basis van allerlei beschikbare bronnen Maar: gebrek aan objectieve, transparante productinfo Te weinig huidige bouwtoepassingen laten kringloopsluiting toe 24

25 Voorlopige conclusie studie C2C TM in de bouw Geen gedetailleerd handboek voor C2C TM in de bouw C2C TM biedt een uitdagend kader, eco-effectiviteit is zeer sterk uitgangspunt C2C TM leidt tot verhoogde aandacht voor materiaalkeuze en -toepassingen in de bouw C2C TM is 1 van de trajecten in transitie naar duurzaam bouwen Geen oplossing voor Ruimtelijke aspecten als landgebruik, bereikbaarheid, densiteit van bebouwing Uitdagingen richting verduurzaming van bestaande bebouwing 25

26 Natraject studie C2C TM in de bouw Workshop met stakeholders januari 2011 Lijst met beleidsaanbevelingen: Nood aan objectieve informatie mbt materialen en producten Meer aandacht in opleidingen aan C2C TM Afstemming conclusies studie met EPEA: wederwoord Opname van de studie in Cradle to Cradle Network ( 26

27 OVAM materialenbeleid Materialendecreet en nieuw uitvoeringsbesluit Milieugerelateerde materiaalprestatie van gebouwelementen Studie C2C in de bouw Interreg C2C Network 27

28 (january 2010 december 2011) 28

29 (january 2010 december 2011) 29

30