Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010

2 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Bezoekadres: Teilingerstraat AW Rotterdam Postadres: Postbus AW Rotterdam Nederland Tel.: +31 (0) Fax: +31 (0) Jaarverslag 2010 Website:

3 Voorwoord Met gepaste trots presenteren wij u in dit jaarverslag een overzicht van waar SPIOR zich in 2010 voor heeft ingespannen en wat daarmee is bereikt Al weer een decennium in de nieuwe eeuw voorbij. De oprichters van SPIOR in de vorige eeuw, om precies te zijn in 1988, hadden zich er waarschijnlijk geen voorstelling van kunnen maken hoe het jaarverslag van dit jaar er uit zou zien. SPIOR heeft zich sinds toen dan ook sterk ontwikkeld. Het werk van SPIOR is al lang niet meer alleen gericht op belangenbehartiging van een specifieke doelgroep. In de loop van de jaren heeft SPIOR een unieke expertise opgebouwd, die zij inzet ten behoeve van de samenleving als geheel en ze draagt daarmee haar steentje bij in de aanpak van actuele vraagstukken. Dit jaarverslag laat daarvan weer vele voorbeelden zien, zoals de inzet op de verbetering van het pedagogisch klimaat in islamitische organisaties, activiteiten gericht op (potentieel) overlast gevende jeugd van Marokkaanse origine, blijvende aandacht voor de voorkoming en aanpak van huiselijk en eergerelateerd geweld en zo zijn er nog vele voorbeelden te noemen waarover u in dit verslag uitgebreid kunt lezen. In 2010 is de gebiedsgerichte manier om onze activiteiten te organiseren doorgezet en versterkt. Waar in 2009 was begonnen met een pilot in de deelgemeente Feijenoord, zijn vorig jaar alle vijf regio s geactiveerd en zijn reeds vele nieuwe verbindingen op deelgemeentelijk niveau gelegd. Niet alleen SPIOR is veranderd, ook de samenleving is een andere dan in Naast positieve ontwikkelingen zijn er ook zorgelijke. Met name de binding binnen de samenleving is de laatste jaren onder druk komen te staan en er lijkt veeleer sprake van verwijdering en onverdraagzaamheid tussen bevolkingsgroepen. Er woedt een bij tijden fel maatschappelijk debat over integratie en met name de positie van moslims en de islam staat daarbij ter discussie. In het advies bij de collegevorming in Rotterdam vorig jaar verwees de heer Winsemius ook naar het risico van een verdeelde stad en concludeerde: Het trefwoord is verbinden, het bevorderen van de samenhang. ( ) Waar bevolkingsgroepen zich isoleren of zich geïsoleerd voelen, is het zaak van buiten af verbindingen te leggen. Instanties maar ook partijen die dergelijke bruggen kunnen leggen, moeten in die zin worden gekoesterd. Dat geldt bijvoorbeeld moskeeën die constructief willen meewerken aan de maatschappelijke betrokkenheid van hun achterban. SPIOR en haar achterban horen tot de organisaties in de stad die dergelijke bruggen leggen. Centrale leidraad blijft voor ons dan ook positieve verbindingen in de stad tot stand te brengen. Slechts een manier waarop we dat hebben getoond in het afgelopen jaar wil ik hier uitlichten: in de aanloop naar de lokale verkiezingen hebben we ons aangesloten bij de campagne Kies voor vrede, vreugde en vertrouwen. Rotterdamse kerken, synagogen en moskeeën gaven daarmee een krachtig gezamenlijk signaal voor verbinding. Op deze plaats wil ik tot slot nog memoreren dat een van die Rotterdamse moskeeën op de valreep van 2010, op een sneeuwrijke dag, een nieuw onderkomen betrok: het nieuwe gebouw van de Essalam moskee werd in gebruik genomen. Rotterdam heeft er daarmee een markant gebouw bij, waaraan overigens in de komende tijd nog de laatste hand wat betreft inrichting zal moeten worden gelegd. Maar belangrijker nog dan die fysieke inrichting is wat ons betreft de rol die de moskee zal vervullen voor de stad. Wij spannen ons er voor in dat het een baken van vrede (de naam van de moskee getrouw!), vreugde en vertrouwen in de stad zal worden. Dat doen wij graag samen met u. Ziet u (in dit jaarverslag) mogelijkheden tot verbinding, dan horen wij dat graag. Said Igalla, voorzitter

4 Inhoudsopgave Deel 1 Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap Intensieve bevordering participatie en kadervorming Ondersteuning aangesloten organisaties Intermediaire functie Informatie en advies Bijscholing geestelijke bedienaren Cursus burgerschapscompetenties Voorlichtings- en discussiebijeenkomsten Wajaw...25 Deel 2 Overige producten 2.1 Islamitisch vormingsonderwijs Pedagogiek in de moskee...30 Scholingstraject moskeedocenten...30 De deur gaat naar twee kanten open Minor talentonwikkeling: film schooluitval Werving inburgering Viering 8 maart Feijenoord Cursus Werken met overtuiging Aanpak sociaal isolement moslimvrouwen in Rotterdam...38 Stadsbreed: Charlois: Hand in hand tegen huwelijksdwang: van bewustwording tot gedragsverandering Voorlichting loverboys...44 Bijlagen I Aangesloten organisaties...46 II Bestuur...50 III Staf...50 IV Locaties islamitisch vormingsonderwijs 2009/ V SPIOR in het nieuws...52 VI Deelname overleggen en besturen...53 VII Gebruikte afkortingen Beleidsregel van de Gemeente Rotterdam

5 Deel 1 Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap

6 1.1 Intensieve bevordering participatie en kadervorming Sinds de oprichting van SPIOR in 1988 wordt de basis gevormd door de aangesloten organisaties. In aantal en heterogeniteit zijn die sindsdien gegroeid tot het aantal van 60 in het jaar Deze zijn heterogeen in culturele achtergrond, omvang en type organisatie. Van Bosnische moskee tot Turkse voetbalvereniging, van grootste moskee in Rotterdam tot net opgerichte vrouwenorganisatie specifiek voor Delfshaven, allemaal maken ze deel uit van SPIOR. Deze organisaties kennen dan ook diverse behoeften en een uiteenlopende mate van zelfredzaamheid. Traditioneel biedt SPIOR hen hierbij ondersteuning. In de loop van de jaren is die ondersteuning zich steeds explicieter gaan richten op inbedding van de organisaties in hun directe omgeving, dus niet alleen gericht op de eigen achterban, maar breder op de gezamenlijke belangen in de wijk, deelgemeente en soms ook stadsbreed. Dan snijdt het mes aan twee kanten: de organisaties worden sterker en kunnen hun leden beter bijstaan in hun maatschappelijke participatie en tegelijkertijd raken de organisaties en de leden actiever betrokken bij het bijdragen aan de leefomgeving en profiteert die omgeving daar dus ook van. Een concreet voorbeeld: meer betrokkenheid van nieuwe Rotterdammers bij het onderwijs van hun kinderen is goed voor hun participatie en voor hun kinderen, maar ook voor de kwaliteit van het onderwijs. Dit vergt een omslag in het denken binnen organisaties die lange tijd vooral naar binnen gericht zijn geweest. Zelfs van samenwerking met moslimorganisaties van een andere culturele achtergrond in dezelfde wijk was lange tijd niet of nauwelijks sprake. Daarnaast vergt het een stevige investering in competenties van besturen en vrijwilligers binnen de organisaties. Om effectief deel te kunnen nemen aan diverse netwerken en overleggen in de omgeving, moet men bepaalde basiskennis en vaardigheden hebben. Om dit te realiseren heeft SPIOR in de afgelopen jaren een aantal stappen genomen. 2 M.u.v. Rijnmond. Om de mentaliteitsomslag te bewerkstelligen zijn de aangesloten organisaties eind 2008 over gegaan tot een wijziging in de statuten waarin werd bepaald dat voortaan gewerkt zou worden in regio s die samenvallen met de grenzen van een of enkele Rotterdamse deelgemeenten (afhankelijk van het aantal organisaties gevestigd in een bepaald gebied). In 2009 werd als pilot de regio Feijenoord ingesteld. In 2010 volgden ook Delfshaven, Centrum/ Kralingen-Crooswijk/Noord, Hoogvliet/Charlois en Rijnmond (voor organisaties gevestigd buiten Rotterdam). In ieder van deze regio s werden de aangesloten organisaties bijeen gebracht en gestimuleerd om samen met elkaar en tevens samen met instellingen in het gebied activiteiten te ondernemen. Tijdens de islamitische vastenmaand Ramadan werd in iedere regio 2 samen met de aangesloten organisaties een iftarbijeenkomst georganiseerd waaraan onder meer de betrokken deelgemeente(n) en vele maatschappelijke instellingen deelnamen. Dit gebeurde tevens in samenwerking met Pameijer en Stichting de Meeuw. Bij iedere bijeenkomst waren bestuurders van de deelgemeente(n) aanwezig. Tijdens de bijeenkomst werd 6 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

7 nadrukkelijk gesproken over de mogelijkheden tot verdere samenwerking. Ook tijdens de traditionele stedelijke iftar van SPIOR stond het thema gebiedsgericht werken centraal. Om de competenties van bestuurders en vrijwilligers te versterken zijn daarnaast in 2010 diverse trainingen uitgevoerd. In totaal namen hier 58 bestuurders en vrijwilligers aan deel. Om een optimaal resultaat te behalen, is hierbij gekozen voor een beperkt aantal organisaties van waaruit diverse personen deelnamen. Dat zet meer zoden aan de dijk dan wanneer slechts een persoon per organisatie zou worden getraind. De deelnemers kwamen van de Othman moskee, Vereniging de Oranje Horizon, Vereniging Ettaouhid, Stichting Al Moustaqbal, de Stichting voor Vernieuwing en Participatie, Stichting Rosarium, Stichting Nida, Stichting de Schakelaar en Dar-al-Hijra (vrouwencommissie Gairoel Amal). Afhankelijk van de behoefte werden trainingen gevolgd op het gebied van vergader- en presentatietechnieken, gebruik van moderne media, rechtsvormen en statuten, omgaan met geld (voor penningmeesters), projectontwikkeling, opvoeding en burgerparticipatie, fondswerving, gemeentelijke politiek, bestuurlijke organisatie van Nederland en de sociale kaart van Rotterdam. In de evaluatie hebben deelnemers aangegeven behoefte te hebben aan meer informatie en training op het gebied van het Nederlands onderwijssysteem, prioriteiten stellen binnen de organisatie, administratie en boekhouding, projectmatig werken, brieven schrijven, omgaan met culturele diversiteit en aan verdere verdieping op de reeds behandelde thema s. Naast training werden de betrokkenen begeleid door SPIOR. Aan het begin van het traject is duidelijk gemaakt dat deelname niet vrijblijvend is: het is nadrukkelijk de afspraak dat zij de verworven competenties op enigerlei wijze zullen inzetten voor deelname aan gebiedsgerichte samenwerking vanuit hun organisatie. In 2010 is een start gemaakt met het inzetten van de vrijwilligers in wijkoverleggen en activiteiten en het laten toepassen van de in de trainingen geleerde kennis en vaardigheden. Zo hebben deelnemers bezoeken gebracht aan de deelgemeente waarin hun organisatie is gevestigd, hebben ze het geleerde over fondswerving toegepast door zelf aanvragen op te stellen, organiseerden ze zelf wijkactiviteiten waarbij wijkbewoners werden uitgenodigd en nam men actief deel aan de Dag van de Dialoog (volgen training tafelvoorzitter, zelf tafel organiseren, wijkbewoners betrekken). Specifiek in Delfshaven werden deelnemers actief in onder meer het Vrouwenplatform, het Beraad kerken, moskeeën en mandirs, de wijksociëteit van woningcorporatie Woonbron en het netwerk rond wijkveiligheid (georganiseerd vanuit opbouwwerk en politie). Apart willen we hier de inzet van de vrijwilligers van Al Moustaqbal noemen bij het offerfeest. In 2009 hadden moslim jongeren tijdens het feest met name in het centrum van de stad voor overlast gezorgd. In 2010 hebben deze vrijwilligers, vaders van Marokkaanse komaf, zich twee dagen in het centrum ingezet om jongeren aan te spreken op overlastgevend gedrag en dit te cor- Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 7

8 rigeren. Dat heeft ertoe geleid dat het feest in 2010 veel rustiger is verlopen. De vrijwilligers werden nadien door de deelgemeente centrum en de politie uitgenodigd om hen te bedanken voor hun inzet. Het inzetten van de vrijwilligers in overleggen en activiteiten vergt de nodige begeleiding, ook op de langere duur. De begeleiding van deze 58 vrijwilligers zal dan ook in 2011 worden voortgezet. Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik - 60 organisaties - 58 deelnemers getraind, van 8 organisaties Resultaat 1. Regioraden ingesteld en geactiveerd - Centrum/Kralingen-Crooswijk/Noord - Delfshaven - Feijenoord - Hoogvliet/Charlois - Rijnmond 2. Verbindingen gelegd in regio s met deelgemeenten en maatschappelijke instellingen, onder meer tijdens regio-iftars bestuurders en actieve vrijwilligers getraind op diverse thema s en betrokken in gebiedsgerichte netwerken en overleggen 8 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

9 1.2 Ondersteuning aangesloten organisaties De afgelopen jaren heeft SPIOR ingezet op afbouw van de klassieke ondersteuning aan aangesloten organisaties en op het bevorderen van meer zelfstandigheid van de organisaties en het gebiedsgerichte samenwerken. Toch wordt nog geregeld een beroep gedaan op SPIOR door de organisaties voor specifieke ondersteuningsbehoeften. Dit heeft deels te maken met de omslag in het denken waarnaar in de vorige paragraaf werd verwezen en welke tijd vergt. Deels komt dit ook door andere factoren, zoals de aanwas van nieuwe organisaties, de aard van vrijwilligersorganisaties die voor sommige vraagstukken niet de benodigde middelen (waaronder tijd en expertise) in huis hebben en het feit dat sommige vraagstukken het niveau van afzonderlijke organisaties overstijgen en om een collectieve benadering (op beleidsniveau) vragen. Dit laatste raakt aan de intermediaire functie die SPIOR vervult (zie paragraaf 3). Deze incidentele ondersteuning bestaat uit het onderhouden van contacten met de (aspirant) aangesloten organisaties, advisering en/of bemiddeling over diverse onderwerpen en hulp bij het ontwikkelen van activiteiten en inrichten van de organisatie. Onderwerpen van advisering en/of bemiddeling zijn bijvoorbeeld huisvesting, belasting, verzekering en additionele werkgelegenheid. Met name vraagstukken omtrent huisvesting (locatie vinden, andere locatie zoeken, protesten uit de buurt, verbouw, nieuwbouw etc.) zijn nog altijd actueel. SPIOR heeft er ook in 2010 op ingezet deze ondersteuning zoveel mogelijk te verbinden aan de gebiedsgerichte samenwerking. Feit is echter dat een aantal organisaties zonder deze vorm van ondersteuning de stap daar naar toe niet zouden kunnen zetten. In 2010 is ondersteuning verleend aan Annasr moskee (huisvesting, additionele werkgelegenheid, ontwikkeling activiteiten, verzekering), Al Wahda moskee (huisvesting, verzekering), Essalam moskee (huisvesting nieuwbouw), El Mohcinine moskee (huisvesting, inrichting organisatie), Othman moskee (verzekering, ontwikkeling activiteiten, hulp bij correspondentie en formulieren), Abou Bakr moskee (verzekering, ontwikkeling activiteiten), Vereniging de Oranje Horizon (huisvesting, ontwikkeling activiteiten), Vereniging Ettaouhid (inrichting organisatie, ontwikkeling activiteiten), Stichting voor Vernieuwing en Participatie (ontwikkeling activiteiten), Stichting Al Moustaqbal (ontwikkeling activiteiten met name buurtvaderproject, bemiddeling), Marokkaanse Vereniging Centrum Noord (ontwikkeling activiteiten, advies bij juridisch conflict, hulp bij correspondentie en formulieren), Vereniging Bizim Ev (huisvesting), Stichting Medina (huisvesting), Stichting de Schakelaar (ontwikkeling activiteiten, additionele werkgelegenheid), Stichting Nida (ontwikkeling activiteiten, huisvesting), Stichting Akyazılı (ontwikkeling activiteiten, additionele werkgelegenheid), Stichting Islamitisch Centrum Noord (huisvesting, deskundigheidsbevordering), Stichting Annisa (bemiddeling in geschil met taalaanbieder), Stichting Sociaal Cultureel Centrum Iskender Paşa (additionele werkgelegenheid), Sultan Ahmet moskee (huisvesting), Ayasofya moskee (additionele werkgelegenheid, deskundigheidsbevordering), Cemaat un Nur (ontwikkeling activiteiten, additione- Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 9

10 le werkgelegenheid), Merkez moskee (deskundigheidsbevordering, additionele werkgelegenheid), Fatih moskee (huisvesting), Vereniging Birlik (additionele werkgelegenheid), Stichting Minhadjulquran (advies voor inzamelingsactie n.a.v. overstromingsramp Pakistan), Ghausia moskee (huisvesting, advies voor inzamelingsactie n.a.v. overstromingsramp Pakistan), Stichting Rosarium (additionele werkgelegenheid), Dar-al-Hijra (ontwikkeling activiteiten vrouwencommissie). Speciale vermelding verdient hier de ondersteuning die is verleend aan de Essalam moskee in het kader van de ingebruikname van de nieuwbouw aan de Colosseumweg. Op 17 december 2010 werd het nieuwe pand officieel in gebruik genomen. De dag ervoor werd de oude locatie aan de Polderlaan gesloten. In de aanloop naar deze gebeurtenissen moest er heel veel worden georganiseerd. Zowel op verzoek van de moskee zelf als op instigatie van de gemeente Rotterdam heeft SPIOR hier een belangrijke rol in gespeeld, van advisering tot bemiddeling, communicatie en diverse hand- en spandiensten. Op de dag van de ingebruikname zelf werd het programma gepresenteerd door de beleidsmedewerker van SPIOR. Hierbij waren onder meer burgemeester Aboutaleb, wethouder Karakus, het dagelijks bestuur van de deelgemeente Feijenoord en diverse vertegenwoordigers van de Al Maktoum Foundation (de hoofdfinancier van het nieuwbouwproject) aanwezig. In feite is alleen de begane grond van het gebouw volledig klaar qua afwerking. De verdiepingen moeten nog worden voltooid. Dit werk zal in 2011 dan ook doorgang vinden en na voltooiing zal een grotere, feestelijke opening plaatshebben. Bij dit proces zal SPIOR nauw betrokken blijven en waar nodig ondersteuning bieden. Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik 63 verzoeken, van 29 organisaties Resultaat Incidentele ondersteuning op verzoek, onder meer bij: - bevordering professionalisering en interne bedrijfsvoering (o.a. op het gebied van deskundigheid besturen en mogelijkheden additionele werkgelegenheid) - ondersteuning externe communicatie, m.n. met deelgemeenten - bevordering functioneren in maatschappelijke context (o.a. middels ondersteuning bij opzetten activiteiten en contacten) - advisering en bemiddeling bij diverse vragen (o.a. op het gebied van huisvesting) 10 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

11 1.3 Intermediaire functie In paragraaf 2 werd al even verwezen naar deze taak van SPIOR, waar het ging om vraagstukken die het niveau van afzonderlijke organisaties overstijgen en om een aanpak op collectief (beleids)niveau vragen. Dit is een facet van de intermediaire functie. In het algemeen gaat het bij de intermediaire functie om de verbinding die SPIOR realiseert tussen de achterban en derden. Dat kan zijn ingegeven vanuit behoeften van de achterban of juist vanuit behoeften van derden. Dat kan op basis van een expliciet verzoek zijn, maar soms ook op eigen initiatief van SPIOR, gebaseerd op gesignaleerde behoefte en maatschappelijke belangen. Het gaat dan bijvoorbeeld om informatieverzoeken die betrekking hebben op een specifieke organisatie, een groep organisaties, een bepaalde gemeenschap of de moslimgemeenschappen in het Rijnmond gebied in brede zin. De brugfunctie die SPIOR vervult, betekent soms het verschaffen van informatie dan wel het leggen van contact met de aangewezen personen of organisaties en het verder begeleiden van het contact. Het betreft tweerichtingsverkeer: soms is er behoefte aan informatie over of vanuit de achterban, soms is er juist behoefte informatie aan de achterban over te brengen, meestal is er sprake van een combinatie: informatie over de achterban is vaak een eerste stap tot het adequaat informeren van de achterban en het eventueel mobiliseren. In 2010 heeft SPIOR ruim 60 transacties in deze functie gerealiseerd. Deze zijn zeer divers, van aard maar ook qua tijdsbeslag. Daartoe behoren informatieverzoeken die direct kunnen worden beantwoord, maar ook bijvoorbeeld de deelname aan diverse relevante overleggen waarin de stem van de achterban door SPIOR naar voren wordt gebracht. De deelname aan een dergelijk overleg wordt ook als een transactie geteld, terwijl dit in het algemeen een groter beslag legt op de tijd. Op deze plek wordt omwille van de overzichtelijkheid een aantal voorbeelden genoemd van de invulling van deze functie, zonder uitputtend te zijn. Wat betreft verzoeken om informatie over of vanuit de achterban krijgt SPIOR met name verzoeken van diverse onderdelen van de lokale overheid, maar ook van andere partijen. Zo werd in 2010 onder meer overleg gevoerd met de gemeentelijke ombudsman over het bereiken van de achterban, met diverse zorginstellingen over interculturalisatie, met Rotterdam Sportsupport over het betrekken van de achterban van SPIOR bij sport(organisaties) in de stad, met de Nederlandse Transplantatie Stichting over voorlichting en werving voor orgaandonatie bij de achterban en met de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kader van een onderzoek naar zingeving onder ouderen. Ook in 2010 liep bij de GGD nog het project gericht op betere voorlichting over hepatitis B aan Rotterdammers van Turkse afkomst. SPIOR neemt deel aan de begeleidingscommissie en adviseert bij het ontwikkelen van een effectieve aanpak. Voor ambtenaren van de dienst radicalisering en polarisatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werd op verzoek van de Directie Veiligheid een deel van het programma van een werkbezoek aan Rotterdam verzorgd. Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 11

12 Burgemeester Aboutaleb bracht een aantal bezoeken aan moskeeën in het kader van zijn nadere kennismaking met de stad, die door SPIOR werden georganiseerd. In 2010 trad tevens een nieuw college aan. SPIOR heeft bij diverse werkbezoeken van wethouders een rol gespeeld. Voorbeeld daarvan is het werkbezoek van wethouder De Jonge rondom islamitische scholen in Rotterdam. Na een bezoek aan diverse scholen werd aansluitend een rondetafelgesprek met diverse betrokken partijen gehouden bij SPIOR. In deze materie heeft SPIOR een vertegenwoordigende en adviserende rol ingenomen namens bezorgde ouders in haar achterban. In het algemeen monitort SPIOR voor deze functie de beleidsontwikkelingen en informeert dan wel raadpleegt daarover haar achterban en vertegenwoordigt deze in diverse gremia. Dit gold in 2010 onder meer voor beleidsontwikkelingen op het terrein van onderwijs, opvoeding participatie, integratie, huisvesting gebedshuizen, de maatschappelijke dialoog, zorg, WMO, inburgering, emancipatie, huiselijk en eergerelateerd geweld, huwelijksdwang, veiligheid en de zogenoemde Marokkanenaanpak. Dit gebeurt deels in al dan niet structurele beleidsoverleggen en - bijeenkomsten. Ook in overlegorganen zoals het Platform L&R, de Dag van de Dialoog, Roravolere, het Beraad kerken, moskeeën en mandirs Delfshaven, de Stichting Geestelijke Verzorging Rijnmond en het contact rond geestelijke verzorging bij grootschalige ongevallen en rampen (GVOR) vervult SPIOR deze rol. SPIOR neemt tevens zitting in het bestuur van het Fonds Bijzondere Noden Rotterdam. De Werkgroep Onderwijs Migranten, waarin diverse migrantenorganisaties sinds jaren gestructureerd overleg voeren met de gemeente (dienst JOS), kwam in 2010 wegens bezuinigingen bij de gemeente minder vaak bijeen. Op 9 april 2008 werd in de Burgerzaal van het Rotterdamse stadhuis het Platform Levensbeschouwelijke en Religieuze organisaties Rotterdam opgericht, kortweg Platform L&R genoemd. In het platform zijn zo n 400 Rotterdamse organisaties met levensbeschouwelijke of religieuze signatuur samen gebracht. Het platform heeft tot doel de onderlinge dialoog en betrokkenheid bij de samenleving te stimuleren, de levensbeschouwelijke en religieuze infrastructuur in de stad zichtbaar te maken, als gesprekspartner voor overheid en politiek op te treden en een expertisecentrum te worden voor religieuze en maatschappelijke zaken. SPIOR is, mede namens haar aangesloten organisaties, nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het platform en ook in 2010 actief lid geweest van zowel de plenaire vergadering als de agendacommissie. Eind 2010 is het platform formeel een zelfstandige vereniging geworden. SPIOR is lid van het dagelijks bestuur. 12 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

13 Aan de Werkgroep Onderwijs Migranten (WOM) nemen deel: Avanço, PBR, CMO Stimulans, SVOR, SWA en SPIOR. Deze organisaties, ieder met een eigen achterban die (deels) bestaat uit Rotterdammers met een migratieachtergrond, komen binnen de werkgroep tot afstemming van en waar nodig en mogelijk samenwerking in projecten op het gebied van onderwijs. Tevens heeft de werkgroep een adviserende rol naar de gemeente Rotterdam op dit terrein. Daartoe is er overleg tussen de werkgroep en de dienst JOS. SPIOR neemt zitting in het algemeen bestuur van het Fonds Bijzondere Noden Rotterdam (FBNR), als lid namens de levensbeschouwelijke en religieuze groepen. Uit onderzoek is gebleken dat jaarlijks circa 3000 Rotterdamse huishoudens in een urgente financiële noodsituatie terecht komen. Bestaande wettelijke regelingen en voorzieningen kunnen niet in alle gevallen een oplossing bieden. Om deze urgente financiële nood beter en sneller te kunnen bestrijden, is in 2006 het initiatief ontstaan tot de oprichting van een stichting voor bijzondere noden. De Stichting FBNR is in 2007 officieel opgericht door vier partijen die ieder voor zich met dit soort situaties te maken krijgen: particuliere fondsen, levensbeschouwelijke en religieuze organisaties, hulpverleningsinstellingen en de gemeente Rotterdam. In 2010 werden 616 Rotterdammers in urgente financiële nood geholpen door het fonds, 116 aanvragen werden doorverwezen naar andere instellingen. De Stichting Geestelijke Verzorging Rijnmond (SGVR) zet zich al vele jaren in om geestelijke verzorging in de breedste zin van het woord binnen het Rijnmondgebied te bevorderen. Binnen de stichting werken vertegenwoordigers van diverse levensbeschouwelijke stromingen en instellingen samen, waaronder Pameijer, de Stromen, SPIOR en de GGD Rotterdam-Rijnmond. De SGVR richt zich vooral op de behoefte aan geestelijke verzorging van mensen in thuissituaties die vanwege ziekte of ouderdom kampen met levensvragen. De Dag van de Dialoog heeft inmiddels landelijk en zelfs internationaal navolging gekregen, maar is van oorsprong een Rotterdams initiatief. De eerste Dag van de Dialoog werd gehouden in Aan tafels, opgesteld bij organisaties door de hele stad, gaan burgers van diverse achtergronden met elkaar in gesprek over een vastgesteld thema en aan de hand van een beproefde methodiek. In 2009 was het thema Heb t lef. SPIOR is vanaf het begin betrokken geweest bij de Dag van de Dialoog. Ook in 2010 heeft SPIOR deelgenomen aan de platformvergaderingen en zijn aangesloten organisaties gestimuleerd om mee te doen aan de Dag(en) van de Dialoog op 5 en 6 november. Via SPIOR werden op die dagen 13 dialoogtafels georganiseerd. Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 13

14 De Rotterdamse Raad voor Levensbeschouwing en Religie (Roravolere) werd in 2001 opgericht om ontmoeting, dialoog en samenwerking tussen Rotterdammers van diverse levensbeschouwelijke en religieuze achtergronden te bevorderen. Deelnemers hoeven niet namens een groepering of organisatie deel te nemen, maar kunnen ook op persoonlijke titel meedoen. In die zin onderscheidt Roravolere zich van het Platform L&R, waarin deelnemers wel namens een achterban zitting hebben. Roravolere zet zich in voor persoonlijke ontmoetingen tussen mensen. Dat gebeurt maandelijks in de zogenoemde kleurrijke gesprekken, die iedere maand door een andere deelnemende organisatie worden georganiseerd. Verder organiseert de raad in de regel jaarlijks een stedelijk symposium. In 2010 is er geen symposium gehouden, maar is gewerkt aan de voorbereiding van een symposium in 2011 met een belangrijke rol voor jongeren. In de deelgemeente Delfshaven bestaat al geruime tijd het Beraad kerken, moskeeën en mandirs, waarin organisaties met christelijke, islamitische en hindoe achtergrond samenkomen en gezamenlijke bijeenkomsten beleggen. Ook een aantal van de bij SPIOR aangesloten organisaties in Delfshaven nemen hieraan actief deel, andere zijn meer passief betrokken. Een medewerker van SPIOR neemt als intermediair naar deze organisaties toe ook deel aan de bijeenkomsten. Wanneer er verkiezingen plaatshebben, vanwege de lokale oriëntatie met name bij verkiezingen voor de gemeenteraad, zet SPIOR zich er altijd voor in haar achterban goed te informeren en te stimuleren hun stem uit te brengen. Deelname aan het democratisch bestel is in de visie van SPIOR een belangrijk onderdeel van participatie in de samenleving. Uiteraard wordt hierbij geen stemadvies gegeven. In overleg met de gemeente Rotterdam is in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart 2010 informatie onder de achterban verspreid over de gang van zaken op het stembureau, met onder meer verwijzing naar het instructiefilmpje op de site van de gemeente. SPIOR was een van de betrokken partijen bij het lijsttrekkersdebat op 24 februari en bij de campagne Kies voor vrede, vreugde en vertrouwen in de stad, een initiatief van het Rotterdamse Convent der Kerken. Ook voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 9 juni 2010 heeft SPIOR haar achterban geïnformeerd over de gang van zaken. Een ander voorbeeld van het informeren van de achterban is de jaarlijks terugkerende samenwerking met de Roteb om de organisaties en hun leden goed te informeren over de regels rond slachtafval in de periode van het offerfeest, zodat dit ordelijk verloopt. Op verzoek van de Directie Veiligheid heeft SPIOR verder haar achterban in 2010 op de hoogte gesteld van te nemen veiligheidsmaatregelen rond de jaarwisseling. 14 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

15 Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik Circa 60 informatietransacties Resultaat Brugfunctie, onder meer door vertegenwoordiging, mobilisatie en deelname overleggen, gericht op: - bevordering informatieoverdracht tussen achterban en Rotterdamse samenleving - bevordering contact idem - (conflict)bemiddeling - vertegenwoordiging en inbreng op diverse beleidsthema s, onder meer: participatie, integratie huisvesting gebedshuizen maatschappelijke dialoog zorg, WMO opvoeding en onderwijs inburgering emancipatie huiselijk en eergerelateerd geweld, inclusief huwelijksdwang veiligheid Marokkanenbeleid Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 15

16 1.4 Informatie en advies Naast de intermediaire functie, waarin SPIOR direct of indirect verbindingen legt tussen de achterban en derden, wordt een groot beroep gedaan op SPIOR voor informatie en advies in algemenere zin. Het betreft daarbij een breed spectrum aan vragen op het snijvlak van islam en de Nederlandse samenleving. Met name deze functie vervult SPIOR niet alleen in Rotterdam en omgeving, maar ook landelijk en soms internationaal. Beantwoording daarvan gebeurt onder meer door optredens in de media, bijdragen aan onderzoeken, het op verzoek verzorgen van lezingen, presentaties, workshops, deelname in panels en dergelijke, het ontvangen van (buitenlandse) delegaties en het verschaffen van adviezen. Het tijdsbeslag voor de diverse verzoeken is zeer uiteenlopend: het kan gaan om een korte beantwoording van een praktische vraag die een of enkele uren in beslag neemt, maar ook om bijdrage aan een onderzoek in verschillende stadia dat over een langere periode wordt verricht. In totaal zijn in 2010 ruim 105 van dit soort informatieverzoeken beantwoord. Omwille van de overzichtelijkheid wordt op deze plek geen uitputtend overzicht gegeven, maar een greep uit de activiteiten om een indruk te geven. Zo verschafte SPIOR in 2010 informatie en advies op het terrein van islamitisch begraven, over diversiteitsbeleid, moslimjongeren, stageproblematiek, ouderbetrokkenheid, hulp aan moslim slachtoffers van seksueel geweld, dialoog omtrent islam, vrijwilligerswerk etcetera. Aan diverse onderzoeken van universiteiten en overige instellingen in binnen- en buitenland werd een bijdrage geleverd, onder meer over eergerelateerd geweld en huwelijksdwang, de uitvoering van zakaat (islamitische armenbelasting ) in Nederland, geloofsbeleving onder jongeren, lokaal beleid ten aanzien van moslimgemeenschappen, het onderzoek van de VU naar consanguiniteit (neef-nicht huwelijken), het onderzoek van de Radboud Universiteit n.a.v. kamervragen naar de eventuele toepassing van de shari a (islamitische regelgeving) in Nederland, het onderzoek van de VU en de Universiteit Utrecht naar de positie van Diyanet in Nederland, het onderzoek van de Open Society Foundation naar moslims in Rotterdam (onderdeel van een onderzoek in 11 Europese steden) en het onderzoek van de Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS) naar de ontwikkelingen in publieke perceptie van islam in Europa. SPIOR werd in 2010 weer regelmatig benaderd door media uit binnen- en buitenland over thema s als politieke ontwikkelingen in Nederland ten aanzien van islam en moslims, het godsdienstig en levensbeschouwelijk vormingsonderwijs, loverboys en de discussie over taqiyya. Voor een delegatie uit Turkije werd een programma georganiseerd rond levensbeschouwing in het onderwijs in Rotterdam, in het kader van een Europese uitwisseling. Met een delegatie uit Ethiopië werd gesproken over de aanpak van huwelijksdwang, met vertegenwoordigers van diverse Finse gemeenten over het bereiken van doelgroepen. SPIOR onderhoudt al enige jaren goede contacten met de Amerikaanse ambassade. In 2010 is ook met de gemeente gesproken over nadere samenwerking tussen Rotterdam en Chicago, waar SPIOR met de Interfaith Youth Core contact heeft. SPIOR nam, samen met de gemeente 16 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

17 Rotterdam en andere partijen, deel aan de organisatie van de dialoogbijeenkomst over islam en stadsburgerschap in februari Aan het symposium van de Rotary Rotterdam over islam en angst werd een bijdrage geleverd alsmede aan een symposium over de relaties tussen moskee en kerk naar aanleiding van de situatie in Culemborg. Verder werden lezingen, workshops en dergelijke onder meer verzorgd over de verhoudingen tussen bevolkingsgroepen in de stad, huwelijksdwang, nabuurschap, de positie van moslimvrouwen, loverboys. Op verzoek van het Marnix Gymnasium organiseerde SPIOR voor de eerste klassen in totaal tien workshops over Turkse en Marokkaanse cultuur, in samenwerking met respectievelijk Stichting Islam en Dialoog en Vereniging de Oranje Horizon. In 2010 viel SPIOR ook weer in de prijzen. Dit keer was het de directeur van SPIOR, Ibrahim Spalburg, die voor zijn niet aflatende inzet voor de moslimgemeenschap in Nederland en verdiensten voor het bevorderen van de maatschappelijke dialoog erkenning ontving. Een groot deel van deze inzet heeft hij in zijn werk bij SPIOR vorm gegeven. In Dublin nam hij een onderscheiding van de Justice and Peace Foundation in ontvangst en op het Nationaal Islam Congres kreeg hij de achievement award. Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik Circa 105 informatieverzoeken Resultaat Informatie en advies op snijvlak van islam en moslims en Nederlandse samenleving, gericht op: - bijdrage maatschappelijke rust en dialoog - bevordering kennis islam en moslims in Nederlandse samenleving - bijdrage expertiseontwikkeling professionals diverse sectoren - bijdrage kennisontwikkeling middels onderzoeken Onder meer middels: - woordvoering in media - bijdragen aan onderzoeken - deelname in lezingen, presentaties, workshops, panels en dergelijke - ontvangst (buitenlandse) delegaties - advisering Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 17

18 1.5 Bijscholing geestelijke bedienaren Imams en overige geestelijke bedienaren spelen een belangrijke rol binnen de moslimgemeenschappen en kunnen dan ook een wezenlijke bijdrage leveren aan het bevorderen van maatschappelijke participatie binnen die gemeenschappen. Om die rol te kunnen vervullen, is echter kennis van de Nederlandse taal en samenleving nodig, die zij nog niet altijd voldoende beheersen. Geestelijke bedienaren die uit het buitenland worden aangetrokken, zijn sinds 2002 verplicht een inburgeringstraject te volgen dat centraal, door de rijksoverheid, wordt aangeboden. Geestelijke bedienaren die hier al langer verbleven en dus buiten deze verplichting vielen, werden hiermee niet bereikt. SPIOR heeft zich daarom ingezet voor het realiseren van een traject voor deze groep. Dat leidde uiteindelijk in 2006 tot een traject in samenwerking met het Albeda College. 16 Imams en overige geestelijke bedienaren voltooiden dit traject met oefening in het Nederlands, kennis over de samenleving en een onderdeel praktijkstage bij een maatschappelijke instelling. Eind 2006 kregen zij uit handen van toenmalig burgemeester Opstelten hun diploma uitgereikt. Er was onder de deelnemers behoefte aan een vervolgtraject en tevens waren er nieuwe kandidaten geïnteresseerd in deelname. Kort daarna werd het landelijk inburgeringstraject ook voor deze zogeheten oudkomers of inburgeringsbehoeftigen opengesteld. Daarom werd in 2009 met de gemeente Rotterdam afgesproken dat SPIOR geestelijke bedienaren in haar achterban zou mobiliseren en toeleiden naar dit aanbod. Daartoe werden in geestelijke bedienaren geworven en aangemeld bij de gemeente. In 2009 werd echter in de samenspraak tussen gemeente en het Kontakt der Kontinenten (uitvoerder van het aanbod) geen intake en plaatsing van al deze aangemelde personen gerealiseerd. Daarom kreeg SPIOR ook voor 2010 een bijdrage om de nodige begeleiding te realiseren. SPIOR heeft de contacten met de 45 geestelijke bedienaren onderhouden en hun vragen over voortgang zo goed mogelijk beantwoord. Tevens is hierover herhaaldelijk navraag gedaan bij de gemeente. Ondanks de inspanningen van SPIOR is de doorleiding naar het aanbod ook in 2010 nog niet gerealiseerd. Dit hangt af van te ondernemen acties vanuit de gemeente Rotterdam en het Kontakt der Kontinenten. Intussen onderhoudt SPIOR de contacten met de 45 geïnteresseerden. Hun aanmelding voor het inburgeringstraject zegt immers iets over hun motivatie om een actievere rol te spelen in het ondersteunen van hun gemeenschap tot maatschappelijke participatie. Daarom zijn de imams en andere bedienaren waar mogelijk betrokken bij diverse andere activiteiten, waaronder in de gebiedsgerichte aanpak en voorlichtings- en discussiebijeenkomsten. 18 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

19 Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik 45 geestelijke bedienaren Resultaat Onderhouden contacten geestelijke bedienaren, gericht op: - vergroting kennis Nederlandse taal en samenleving - bevorderen brugfunctie tussen gemeenschap en samenleving - bevorderen participatie op wijkniveau Onder meer middels: - betrokkenheid gebiedsgerichte aanpak en overige activiteiten Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 19

20 1.6 Cursus burgerschapscompetenties In 2009 werd de cursus burgerschapscompetenties voor het eerst uitgevoerd in opdracht van SPIOR in Kralingen-Crooswijk en IJsselmonde. Dit programma richt zich op de ondersteuning van wijkbewoners om zowel individueel als sociaal beter te kunnen functioneren. De deelnemers worden bewust gemaakt van hun eigen vaardigheden en gestimuleerd deze verder te ontwikkelen en in te zetten in bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Ook wordt middels deelname aan de cursus het sociaal isolement waarin veel deelnemers verkeren, doorbroken. De cursus bestaat uit 15 workshops over thema s als wonen in Nederland, instellingen binnen de gemeente, bewust bewegen, gezondheidszorg, gezond eten, WMO, omgaan met anderen, discriminatie, vrijwilligerswerk, sollicitatie- en presentatievaardigheden, diversiteit, levensbeschouwing en omgaan met geld. Het aanbieden van de informatie over een bepaald onderwerp wordt gekoppeld aan een creatieve workshop waarin deelnemers handreikingen krijgen om het geleerde toe te passen in het dagelijks leven. Bij het onderdeel bewust bewegen gaan de deelnemers bijvoorbeeld gezamenlijk sporten en buiten wandelen. Op basis van de goede ervaringen in 2009 is de samenwerking met de OK-bank voor de werving van deelnemers voortgezet in 2010, ditmaal alleen in de deelgemeente IJsselmonde. Daarbij is ook weer gelet op een diverse samenstelling van de groep qua culturele en religieuze achtergronden. Zo draagt de cursus ook bij aan ontmoeting tussen Rotterdammers. Zo was er een autochtone deelneemster wier wereld in feite alleen uit voetbalclub Feijenoord bestond en die niet omging met Rotterdammers van andere origines. Tijdens de cursus heeft zij vriendschap gesloten met een vrouw van Turkse origine en het contact wordt nog steeds onderhouden. In 2010 waren 17 deelnemers geworven voor de cursus, 12 van hen hebben de cursus succesvol afgerond. Dit relatief lage aantal is veroorzaakt door de overgang van de groepen tussen 2009 en 2010: eind 2009, begin 2010 werden er namelijk juist 26 personen meer bereikt dan beoogd, maar deze zijn geheel toegerekend aan Per saldo is over 2009 en 2010 dus wel voldaan aan het beoogde aantal deelnemers. Met iedere deelnemer is een persoonlijke evaluatie uitgevoerd. Hier kwam een zeer positief beeld uit naar voren: ze gaven aan bewuster te zijn geworden van zichzelf, meer kennis te hebben gekregen en meer motivatie om zaken te ondernemen. Ook uit informatie van het OK IJsselmonde blijkt dat deelnemers zich na de cursus voor vrijwilligerswerk hebben aangemeld. Geconstateerd is dat bij een aantal deelnemers psychiatrische problematiek en soms verslavingsproblematiek een rol speelt. Dat maakt het een uitdaging om de groep te begeleiden en betrokken te houden, maar de stappen die zijn gemaakt des te waardevoller. Zoals een deelnemer het verwoordde: Dankzij jullie heb ik mijn grenzen durven verleggen en kansen durven nemen. 20 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

21 Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik 12 deelnemers Resultaat Uitvoering 1 cursus, gericht op: - bevordering kennis en vaardigheden deelnemers - bevordering maatschappelijke participatie en vrijwilligerswerk - bevordering ontmoeting wijkbewoners van diverse achtergronden Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 21

22 1.7 Voorlichtings- en discussiebijeenkomsten Sommige groepen binnen de achterban van SPIOR worden niet of nauwelijks bereikt door de algemene instellingen en kanalen met informatie die relevant is om goed te kunnen deelnemen aan de samenleving. Dat kan komen omdat men letterlijk niet bereikt wordt langs die kanalen, maar ook omdat de wijze van benadering niet aansluit op de leefwereld van de groep en daarom de boodschap niet effectief overkomt. SPIOR heeft een belangrijke functie om die informatie wel effectief over te brengen, zoals ook bij het onderdeel intermediaire functie al is beschreven. Naast het overbrengen van informatie, kennis, is ook op een aantal thema s vooral agendering, bewustwording en attitudeverandering nodig. Dat geldt bijvoorbeeld voor taboe onderwerpen binnen deze groepen, welke SPIOR bespreekbaar wil maken. In 2010 zijn in dit kader 12 voorlichtings- en discussiebijeenkomsten binnen de achterban georganiseerd waaraan in totaal 511 mensen deelnamen. Dit jaar zijn met name thema s rond opvoeding, onderwijs en huiselijk en eergerelateerd geweld behandeld. Hieronder is een volledig overzicht van de twaalf bijeenkomsten opgenomen. 1. Buurthuis Post West, 28 maart: bijeenkomst over huiselijk en eergerelateerd geweld, in samenwerking met het Turks Cultureel Centrum Rotterdam, Vereniging de Oranje Horizon, HTIKB en het IOT, met onder meer een panelgesprek met vertegenwoordigers van de politie, uit de Turkse en Marokkaanse gemeenschap, Scala en de ketenregisseur van de GGD Rotterdam-Rijnmond Deelnemers: 45 mannen en vrouwen van Turkse en Marokkaanse achtergrond Huiselijk en eergerelateerd geweld kan worden tegengegaan door het geven van voorlichtingen. Zelforganisaties kunnen hierbij helpen. Het is wel een kwestie van lange adem. 2. Stichting Nida, 16 juni: bijeenkomst over opvoeding Deelnemers: 29 vrouwen van Turkse achtergrond Een verkeerde houding van de ouders ten opzichte van de samenleving waarin we leven, kan het kind ongelukkig maken. 3. Vereniging de Oranje Horizon, 27 augustus: bijeenkomst over huiselijk geweld Deelnemers: 30 vrouwen van Marokkaanse achtergrond Bij huiselijk geweld denk je al gauw aan een man die zijn vrouw of zijn kinderen slaat. Maar er zijn veel meer soorten huiselijk geweld. Iemand bedreigen is geweld. Iemand in huis opsluiten, dwingen tot seks of financieel uitbuiten is geweld. Zelfs iemand volledig negeren en buitensluiten omdat de eer van de familie op het spel staat, is een vorm van geweld. Al deze zaken komen vaak voor. Dat betekent echter niet dat het normaal is. Want net als geweld op straat is ook geweld in de huiselijke kring verboden. 4. Humanitas de Steenplaat, 28 augustus: bijeenkomst over huiselijk geweld in samenwerking met Stichting Al Moustaqbal & moskee Al Mohcinine Deelnemers: 48 mannen en vrouwen van Marokkaanse achtergrond 22 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

23 Met geweld zul je nooit problemen oplossen, integendeel: de ellende zal alleen maar toenemen. 5. Stichting de Schakelaar, 2 november: bijeenkomst over opvoeding en onderwijs Deelnemers: 32 vrouwen van Turkse achtergrond Voor een stabiele ontwikkeling van het kind is het belangrijk dat er overeenkomsten zijn tussen wat kinderen van huis uit meekrijgen en op school leren. We moeten proberen te bewerkstelligen dat onze kinderen een onderdeel van deze samenleving worden, dat ze van de samenleving houden. De ouders hebben daar een belangrijke rol in, ze moeten hier bewust mee omgaan. 6. Stichting Rosarium, 12 november: bijeenkomst over opvoeding - omgaan met pubers Deelnemers: 37 vrouwen van Turkse achtergrond Tijdens de puberteit moeten ouders hun kinderen steunen en extra aandacht geven. Het allerbelangrijkste is ze positief te benaderen. 7. Stichting Akyazılı, 2 december: bijeenkomst over opvoeding omgaan met pubers Deelnemers: 37 vrouwen van Turkse achtergrond Het is belangrijk dat we naar onze kinderen luisteren. Laat merken dat hun mening belangrijk voor je is. Hoe meer je in dialoog gaat met je kind, hoe beter. Zo leer je je kind beter kennen. 8. Moskee Abou Bakr, 12 december: bijeenkomst over opvoeding Deelnemers: 100 mannen en vrouwen van Marokkaanse achtergrond Als ouders ervoor hebben gekozen om in Nederland te leven, dan beschermen ze hun kind niet door niet mee te doen in de samenleving. Leer uw kind om zelfstandig te zijn, leer uw kind zelfvertrouwen, leer uw kind trots te zijn op zijn identiteit en leer uw kind hoe het in de Nederlandse maatschappij als volwaardige burger kan participeren. 9. Turkse Vrouwen Vereniging Hoogvliet, 30 november & 14 december: bijeenkomst i.s.m. Scala over huiselijk en eergerelateerd geweld Deelnemers: 31 vrouwen van Turkse achtergrond Wij zouden eergerelateerd geweld in veel bredere zin moeten zien, want ook al is er geen sprake van geweld, dan nog worden mensen mentaal beïnvloed. Zoals wat zal de omgeving ervan zeggen als ze zien dat jij met een jongen loopt?, of dat het gek is dat een meisje om twaalf uur thuis komt, terwijl dat bij een jongen heel normaal is. In dat soort gevallen krijgt een meisje ook het gevoel ongelijkwaardig te zijn aan de man. 10. Stichting Annisa, 1 & 15 december: bijeenkomst i.s.m. Scala over huiselijk en eergerelateerd geweld Deelnemers: 38 vrouwen van Turkse achtergrond Dit thema is elke dag wel aan de orde, vooral bij de opvoeding. 11. Vereniging Ettaouhid, 17 december: bijeenkomst over respectvol omgaan met diversiteit ( Respect voor de buren ) Deelnemers: 29 mannen en vrouwen, hoofdzakelijk van Marokkaanse achtergrond en enkele autochtone buurtbewoners De islam maakt geen onderscheid naar of buren moslim, christen, jood of wat dan ook zijn, Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 23

24 er wordt de nadruk op gelegd buren goed te behandelen, ongeacht wie ze zijn. 12. Erasmus Universiteit Rotterdam, 23 december: bijeenkomst i.s.m. studentenvereniging Iqra over armoedebestrijding Deelnemers: 55 studenten van diverse culturele achtergronden Maak je opleiding af, werk hard, zodat je iets kan betekenen voor de samenleving en zodat je iets terug kan geven. Kerngegevens Financiering Dienst JOS, Gemeente Rotterdam Bereik 511 deelnemers Resultaat 12 bijeenkomsten binnen achterban, gericht op bevordering bewustwording en weerbaarheid 24 Jaarverslag Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

25 1.8 Wajaw In 2008 gaf SPIOR aan de Hogeschool In Holland de opdracht trainingsmateriaal te ontwikkelen gericht op jongeren (van met name Marokkaanse origine) ter voorkoming van maatschappelijke uitval, zoals voortijdig schoolverlaten, agressiviteit, criminaliteit en radicalisering. In 2009 is dit trainingsmateriaal voltooid, dat als titel kreeg Wajaw, zodat in 2010 een pilot kon worden uitgevoerd om het te toetsen in de praktijk. De training heeft als onderdelen het ondersteunen van de interculturele en religieuze identiteitsontwikkeling, omgaan met discriminatie en agressie, burgerschapsvorming en vrijetijdsbesteding. De training werd in 2010 uitgevoerd met vier groepen, in samenwerking met de Abou Bakr moskee, de Marokkaanse Culturele Vereniging Noord (twee groepen) en de Marokkaanse Culturele Vereniging Charlois. Het ging om drie jongensgroepen en een meidengroep. De training is met name bedoeld voor risicojongeren. Dit is per definitie een moeilijk bereikbare groep voor dit soort programma s. Het effectief bereiken van deze doelgroep bleek dan ook de grootste uitdaging in de pilot. Een deel van de deelnemers, geworven in samenspraak met de organisaties, behoorde niet tot de groep risicojongeren. Om deze groep in de toekomst beter in beeld te krijgen zal nog nauwer worden samengewerkt met onder andere jongerenwerkers, deelgemeente en politie. Wel is geconstateerd dat het volgen van de training voor deze groep een effectieve manier van preventie is, en dus zeker geen verspilde moeite. Verder bleek het moeilijk de deelnemers, met name degene die wel tot risicojongeren kunnen worden gerekend, vast te houden om het gehele programma te volgen. Hoewel daar veel in geïnvesteerd werd door persoonlijke contacten van de trainers en begeleiders met de deelnemers, was er toch sprake van uitval. Bij aanvang namen in totaal 60 jongeren in de leeftijd tussen 11 en 18 jaar deel, 38 van hen hebben uiteindelijk het traject succesvol doorlopen. Alle betrokkenen hebben het project positief beoordeeld. Zowel de jongeren zelf als de trainers en begeleiders hebben de training als zinvol ervaren. De trainers constateerden bij verschillende deelnemers een verandering in houding en gedrag: deelnemers kregen een grotere interesse in de samenleving, een positiever beeld van die samenleving en de wens om er zelf een positieve bijdrage aan te leveren. Ook hadden ze meer inzicht gekregen in het belang van onderwijs en van het reflecteren op het eigen gedrag. Als onderdeel van de training werd bijvoorbeeld een discussie gehouden over de stelling het negatieve beeld van de islam is deels te danken aan moslims zelf. Enkele jongeren die bekend stonden als hangjongeren en het niet nauw namen met de regels, zijn door de training zichtbaar veranderd. Een van de trainers gaf in de evaluatie aan: Ze hebben geleerd wat een voorbeeldfunctie inhoudt en zijn zich nu bewuster van de impact van hun gedrag op deze samenleving. Wat betreft de voorbeeldfunctie speelden de trainers en begeleiders overigens een essentiële rol. Hiervoor waren mensen uitgezocht met ervaring in het geven van trainingen maar vooral ook met kennis van en affiniteit met de doelgroep. De deelnemers konden zich daardoor met hen identificeren en Deel l - Producten binnen de beleidsregel Participatie en Burgerschap 25

Jaarverslag 2009. Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Jaarverslag 2009. Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Jaarverslag 2009 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Jaarverslag 2009 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Voorwoord Dit jaarverslag geeft u een beeld van de activiteiten

Nadere informatie

Stichting Nida Stichting Openhaard

Stichting Nida Stichting Openhaard Stichting Nida Stichting Openhaard INHOUDELIJK JAARVERSLAG Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Missie... 3 Visie... 3 Evenementen 2015-2016... 4 Radar bijeenkomst thema; Verbinden... 5 Voorleesexpress...

Nadere informatie

Jaarverslag 2011. Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond

Jaarverslag 2011. Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Jaarverslag 2011 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Jaarverslag 2011 Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond Voorwoord Het is met gepaste trots dat ik voor de eerste

Nadere informatie

Korte historie. Stichting Al-Raza (betekent de tevredenheid) is op 31 december 1999 opgericht.

Korte historie. Stichting Al-Raza (betekent de tevredenheid) is op 31 december 1999 opgericht. Beleidsplan Beleidsplan 2014-2018 Stichting Almeerse Moslims AL-RAZA/Moskee AL-RAZA Adres: Edvard Munchweg 2, 1328 MA Almere Tel: 06-51476180 Korte historie Stichting Al-Raza (betekent de tevredenheid)

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2016-2019 Stichting Akyazili Nederland Dit document maakt inzichtelijk welke plannen het bestuur heeft gemaakt naar aanleiding van haar toekomst. Het bestuur 3 februari 2016 Diergaardesingel

Nadere informatie

Onderwerp: Inhoudelijk verslag betreffende project migranten vrouwen emancipatie st.kizilpar 2018 (kenmerk ) ( ABBA/VL/7979)

Onderwerp: Inhoudelijk verslag betreffende project migranten vrouwen emancipatie st.kizilpar 2018 (kenmerk ) ( ABBA/VL/7979) Onderwerp: Inhoudelijk verslag betreffende project migranten vrouwen emancipatie st.kizilpar 2018 (kenmerk ) ( ABBA/VL/7979) 30-12-2018 Den Haag Het st.kizilpar heeft in samenwerking met St.dialooghuis

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE . > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat

Nadere informatie

Stichting Marokkaanse Moslims in Breda. Antiloopstraat LB Breda. Tel/Fax Kvk nr:

Stichting Marokkaanse Moslims in Breda. Antiloopstraat LB Breda. Tel/Fax Kvk nr: Stichting Marokkaanse Moslims in Breda Antiloopstraat 51 4817 LB Breda Tel/Fax +3176 514 74 96 E-mail: sij.breda@hotmail.com Kvk nr: 41105317 BELEIDSPLAN (Meerjarenplan) Stichting Marokkaanse Moslims in

Nadere informatie

uw partner in toegankelijkheid

uw partner in toegankelijkheid Overleg Lichamelijk Gehandicapten Amstelland uw partner in toegankelijkheid Werkplan OLGA 2012 1. Inleiding. a. Wat is OLGA? b. Overleg OLGA c. Aandacht! d. Bewustwording 2. Activiteiten 2012. a. Extern

Nadere informatie

Multi cultureel samenleven. Themamanager Natascha Mooij

Multi cultureel samenleven. Themamanager Natascha Mooij Multi cultureel samenleven Themamanager Natascha Mooij Aanleiding Motie formatie multiculturele samenleving 1. Handhaven capaciteit. 2. Aan te geven hoe thematiek, bewustzijn met diversiteit in de stad,

Nadere informatie

Manuela Renjaan, Michael van Leeuwen Ruud Zwarts Voorzitter/Oprichter Penningmeester/Projectleider Secretaris

Manuela Renjaan, Michael van Leeuwen Ruud Zwarts Voorzitter/Oprichter Penningmeester/Projectleider Secretaris Beleidsplan Januari 2014 VOORWOORD Voor u ligt het beleidsplan van de Stichting WOW Go. Het plan omvat een overzicht van de doelstellingen en activiteiten. Het plan geeft inzicht in de werving, beheer

Nadere informatie

Islam door vrouwenogen 3: Ontmoeting met moslimvrouwen of moskeebezoek

Islam door vrouwenogen 3: Ontmoeting met moslimvrouwen of moskeebezoek Islam door vrouwenogen 3: Ontmoeting met moslimvrouwen of moskeebezoek Situering Doelen: Wederzijdse kennismaking en ontmoeting van christelijke en moslimvrouwen (of kennismaking met gebedsruimte van moslims

Nadere informatie

RAMADAN Beste lezer

RAMADAN Beste lezer RAMADAN 2017 30 mei 2017 pagina 3 09 juni 2017 pagina 4 20 juni 2017 pagina 9 21 juni 2017 pagina 10 RAMADAN 2017 Beste lezer De Kunst van het Samenleven diners die Stichting Ebru in samenwerking met Time

Nadere informatie

milieuvoorlichting voor en door bewoners van multiculturele wijken

milieuvoorlichting voor en door bewoners van multiculturele wijken milieuvoorlichting voor en door bewoners van multiculturele wijken Voor informatie en bestellen van de folder over het project Leve Leven!: Projectbureau Aarde-werk Hugo de Grootstraat 8 2518 ED Den Haag

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 VERENIGING ISLAMITISCHE CULTUUR LANGEDIJK. Telefoon : (0226) Site :

Jaarverslag 2017 VERENIGING ISLAMITISCHE CULTUUR LANGEDIJK. Telefoon : (0226) Site : VERENIGING ISLAMITISCHE CULTUUR LANGEDIJK Jaarverslag 2017 Telefoon : (0226) 341 863 Site : www.moskeelangedijk.nl E-mail : info@moskeelangedijk.nl Potjesdam 2a 1722 XN Zuid-Scharwoude Voorwoord De Vereniging

Nadere informatie

Inhoudelijk Jaarverslag 2015

Inhoudelijk Jaarverslag 2015 Inhoudelijk Jaarverslag 2015 Stichting Animo De Weer 75 1504 AK Zaandam Tel: 075-7113050 Email: info@animoweb.nl Actuele informatie over activiteiten en projecten zijn te vinden op www.animoweb.nl Inhoudelijk

Nadere informatie

Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk.

Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Paraprofessionele functies Voor allochtone vrouwen zonder formele kwalificaties worden komende jaren paraprofessionele functies gecreëerd. Deze

Nadere informatie

Taalcoaching: meer dan taal alleen. Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars

Taalcoaching: meer dan taal alleen. Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars Taalcoaching: meer dan taal alleen Een waarderingsonderzoek van het project Taalcoach voor inburgeraars SAMENVATTING WAARDERINGSONDERZOEK PROJECT TAALCOACH Deze samenvatting geeft de belangrijkste uitkomsten

Nadere informatie

SOCIAAL CULTUREEL CENTRUM ISKENDER PASA. Insulindestraat bk Rotterdam. Tel : Kvk : Fiscaal nummer :

SOCIAAL CULTUREEL CENTRUM ISKENDER PASA. Insulindestraat bk Rotterdam. Tel : Kvk : Fiscaal nummer : SOCIAAL CULTUREEL CENTRUM ISKENDER PASA Insulindestraat 236 3037 bk Rotterdam Tel : 010-467 57 98 Kvk : 24289159 Fiscaal nummer : 807763597 Organisatie Sociaal Cultureel Centrum Iskender Pasa werd in 1980

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 t/m 2016

Beleidsplan 2012 t/m 2016 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Mei 2012 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een voortgaand proces, waar we sinds twee jaar aan werken. In die periode is het volgende gebeurd.

Nadere informatie

Rotterdam, 17 april 2012.

Rotterdam, 17 april 2012. Rotterdam, 17 april 2012. Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van de raadsleden R. Buijt (Leefbaar Rotterdam) en J.L. Ton (Leefbaar Rotterdam) over vervolgvragen verklaring omtrent gedrag

Nadere informatie

uw partner in toegankelijkheid

uw partner in toegankelijkheid uw partner in toegankelijkheid Werkplan OLGA 2011-2012 (april) 1. Inleiding a. Wat is OLGA? b. Overleg OLGA c. Aandacht! d. Bewustwording 2. Activiteiten 2011 a. Extern overleg b. Uitgankelijkheid c. Politiek

Nadere informatie

Stichting SAN Inhoudelijke jaarverslag 2014

Stichting SAN Inhoudelijke jaarverslag 2014 Inhoudelijke jaarverslag 2014 Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Activiteiten... 4 SPIOR... 4 Discriminatie... 5 Thema-avonden voor ouders... 6 Sport voor jongeren en ouderen... 7 Samenwerking

Nadere informatie

Stichting Zohor. Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen. Jaarverslag 2002

Stichting Zohor. Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen. Jaarverslag 2002 Stichting Zohor مؤسسة زهور Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن Jaarverslag 2002 Haarlem, augustus 2003 De stichting: Stichting

Nadere informatie

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale

Nadere informatie

Achtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen

Achtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen Achtergrondinformatie Man 2.0 Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen April 2010 1 Inleiding Het is het Oranje Fonds gebleken dat veel maatschappelijke

Nadere informatie

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017

Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten

Nadere informatie

Bijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie

Bijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie In deze informatie-set vindt u voorbeelden van documenten en profielen die door Wmo Adviesraden zijn gebruikt in het Plan van aanpak bij de omvorming naar een brede Adviesraad Sociaal Domein of Participatieraad.

Nadere informatie

Thema s voor diversiteitsbeleid. In de maatschappelijke opvang voor dak- en thuislozen

Thema s voor diversiteitsbeleid. In de maatschappelijke opvang voor dak- en thuislozen Thema s voor diversiteitsbeleid In de maatschappelijke opvang voor dak- en thuislozen MOVISIE Kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling MOVISIE verzamelt, ontwikkelt en verspreidt kennis en adviseert

Nadere informatie

Jaarverslag 2014. Tilburg. Stichting Prisma Tilburg

Jaarverslag 2014. Tilburg. Stichting Prisma Tilburg 2014 Jaarverslag 2014 Tilburg Stichting Prisma Tilburg Voorwoord Sinds 2008 zetten wij ons als stichting in voor een harmonieuze samenleving. We streven naar een samenleving waarin iedereen meedoet, waar

Nadere informatie

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR 1 JAARPLAN 2015 Voorwoord Het jaar 2014 is bijzonder succesvol geweest voor Present Rotterdam. Met succes zijn we op weg naar een stabiele organisatie met vaste partners, hebben we veel groepen vrijwilligers

Nadere informatie

de veiligheid in de dorpen te behouden en waar mogelijk te versterken en overlast tegen te gaan.

de veiligheid in de dorpen te behouden en waar mogelijk te versterken en overlast tegen te gaan. Prestatieafspraken Jongeren(opbouw)werk 2012 In de kaders staan de doelstellingen van de productgroepen zoals de gemeente Geldermalsen die kent in het kader van de WMO. Per kader zijn de relevante doelstellingen

Nadere informatie

Informele zorg in Eindhoven, nu en in de toekomst

Informele zorg in Eindhoven, nu en in de toekomst Informele zorg in Eindhoven, nu en in de toekomst Netwerk Informele Zorg en Netwerk Mantelzorg Eindhoven Contact adres secretariaat: Mw. Marijke van der Zanden tel: 040-238 27 97 m.vd.zanden@eindhoven.nl

Nadere informatie

Stichting Sociaal Centrum De Brug. te Leerdam. Beleidsplan

Stichting Sociaal Centrum De Brug. te Leerdam. Beleidsplan Stichting Sociaal Centrum De Brug te Leerdam Beleidsplan 01-07-2015 1 Inhoudsopgave Vooraf... 3 1) Rechtsvorm, inschrijving, contactgegevens... 4 2) Profiel van de Stichting... 4 3) De doelstelling en

Nadere informatie

Jongerenparticipatie in en door de sport. Niet betrokken, dus vertrokken (Johan Stekelenburg, voorzitter Jeugd in Beweging)

Jongerenparticipatie in en door de sport. Niet betrokken, dus vertrokken (Johan Stekelenburg, voorzitter Jeugd in Beweging) Jongerenparticipatie in en door de sport Niet betrokken, dus vertrokken (Johan Stekelenburg, voorzitter Jeugd in Beweging) Nota Jongerenparticipatie in en door de sport Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs,

Nadere informatie

Stichting Zohor. Kort jaarverslag 2005/2006. Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen

Stichting Zohor. Kort jaarverslag 2005/2006. Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen Stichting Zohor مؤسسة زهور Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن Kort jaarverslag 2005/2006 Haarlem, februari 2006 Activiteiten

Nadere informatie

Werkplan OLGA 2016. 1. Inleiding. 2. Activiteiten 2016. 3. Bestuur en financiën. a. Wat is OLGA? b. Overleg OLGA c. Bewustwording

Werkplan OLGA 2016. 1. Inleiding. 2. Activiteiten 2016. 3. Bestuur en financiën. a. Wat is OLGA? b. Overleg OLGA c. Bewustwording Overleg Lichamelijk Gehandicapten Amstelland Secretariaat: Bertha von Suttnerlaan 98 1187 SX Amstelveen Telefoon: 020-345 34 29 Fax: 084-837 73 45 E-mail: info@olga-amstelland.nl Internet: www.olga-amstelland.nl

Nadere informatie

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen Gezondheidsachterstanden Gelijke kansen voor iedereen Goede gezondheid: niet voor iedereen Een goede gezondheid is een groot goed, voor de individuele burger én voor de samenleving als geheel. We worden

Nadere informatie

Aan burgemeester en wethouders

Aan burgemeester en wethouders Aan burgemeester en wethouders Documentnummer 2016.0.032.999 Coördinerend Portefeuillehouder Zaaknummer 2016-06-00868 Anja Haga Cluster BR Vertrouwelijk Nee Ambtenaar Cees Vermeulen Datum in college 28-06-2016

Nadere informatie

Samen voor een sociale stad

Samen voor een sociale stad Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging

Nadere informatie

FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC. Jaarverslag 2014. Stichting Fecc

FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC. Jaarverslag 2014. Stichting Fecc FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC Jaarverslag 2014 Dit verslag geeft een beknopt beeld van de activiteiten van het jaar 2014. Stichting Fecc Januari 2015 FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

De effectiviteit van preventieve. voorlichting aan migrantenouders in. Rotterdam over ggz problematiek en. licht verstandelijke beperking

De effectiviteit van preventieve. voorlichting aan migrantenouders in. Rotterdam over ggz problematiek en. licht verstandelijke beperking Nuray Dogan Nadia el Gharnati Erasmus Universiteit 19-11-2015 De effectiviteit van preventieve voorlichting aan migrantenouders in Rotterdam over ggz problematiek en licht verstandelijke beperking De Rotterdamse

Nadere informatie

Stichting Al Mohcinine Feijenoord. Beleidsplan 2012-2014

Stichting Al Mohcinine Feijenoord. Beleidsplan 2012-2014 Stichting Al Mohcinine Feijenoord Beleidsplan 2012-2014 1. Het beleidsplan Vrijwilligers van Stichting Al Mohcinine hebben veel geïnvesteerd in het buurt ouders project. Een project die gedragen wordt

Nadere informatie

UVBO UVBO P R O D U T

UVBO UVBO P R O D U T UVBO UVBO INHOUDELIJK INHOUDELIJK JAARVERSLAG JAARVERSLAG P R O D U T VOORWOORD Als betrokken ouders zien we graag individuen en groepen zich ontwikkelen tot betrokken burgers. Een burger die van meerwaarde

Nadere informatie

Besteding mantelzorgcomplimentgelden De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050)

Besteding mantelzorgcomplimentgelden De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) Besteding mantelzorgcomplimentgelden 2018 J.Y. Bruining De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050) 367 62 68 1 6675440 - Geachte heer, mevrouw, Volgens het rapport van het Sociaal

Nadere informatie

Buurtbemiddeling helpt!

Buurtbemiddeling helpt! helpt! als effectief middel voor meer leefbaarheid helpt! Waar in een buurt een conflict ontstaat, kan een instantie ongetwijfeld een schuldige aanwijzen en sancties opleggen. Dat lijkt op een oplossing,

Nadere informatie

KBO Zeeland. beleidsplan

KBO Zeeland. beleidsplan KBO Zeeland beleidsplan 2014-2018 Vroeger was er ook een jeugd van tegenwoordig. 1 Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3 2 Missie en opdracht 4 3 Strategische koers 5 4 Kerntaken 6 Belangenbehartiging Dienstverlening

Nadere informatie

Stichting Challenges. Beleidsplan 2015-2018 2015-2018. 13 januari 2015

Stichting Challenges. Beleidsplan 2015-2018 2015-2018. 13 januari 2015 Stichting Challenges Beleidsplan 2015-2018 2015-2018 13 januari 2015 ADRES KVK MAIL WEB Diergaardesingel 58, 3014 AC Rotterdam 24422803 info@stichtingchallenges.nl www.stichtingchallenges.nl Inhoudsopgave

Nadere informatie

Datum 2 april 2013 Betreft Beleidsreactie op de evaluatie van de islam- en imamopleidingen in Nederland

Datum 2 april 2013 Betreft Beleidsreactie op de evaluatie van de islam- en imamopleidingen in Nederland a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Beleidsplan 2012-2015 Stichting Steensoep

Beleidsplan 2012-2015 Stichting Steensoep Beleidsplan 2012-2015 Stichting Steensoep Marian Bentvelzen en Monique Strijk Juli 2012 Brede Hilledijk 590, 3072 NK Rotterdam Tel.: 0613467100, 0653224897 KvK: 54218853 E: moniquestrijk@hotmail.com, post@marianbentvelzen.nl

Nadere informatie

Jaarverslag Mantelzorg Adviesraad Zwolle

Jaarverslag Mantelzorg Adviesraad Zwolle Jaarverslag 2014 Mantelzorg Adviesraad Zwolle Inhoud 1. Voorwoord... 3 2. De Mantelzorg Adviesraad... 4 3. PR en communicatie... 4 4. Activiteiten... 4 5. Advisering... 5 6. Deskundigheidsbevordering...

Nadere informatie

Beleidsplan 2016 Stichting Milli Görüş Huzur Soest

Beleidsplan 2016 Stichting Milli Görüş Huzur Soest Beleidsplan 2016 Stichting Milli Görüş Huzur Soest Stichting Milli Görüs Huzur Soest 1 Inhoudsopgave Vooraf... 3 1) Rechtsvorm, inschrijving, contactgegevens... 4 2) Profiel van de Stichting Milli Görüs

Nadere informatie

Stichting Wilskracht Werkt

Stichting Wilskracht Werkt Stichting Wilskracht Werkt 1 VISIE Erbij horen, zich welkom voelen, meedoen en bijdragen aan de samenleving moet voor iedereen vanzelfsprekend zijn. Toch dreigt een grote groep mensen de binding met de

Nadere informatie

Bestuur bij de federatie COC Nederland

Bestuur bij de federatie COC Nederland Bestuur bij de federatie COC Nederland Het COC streeft naar een diverse en inclusieve samenleving die werkt aan gelijke rechten, emancipatie en acceptatie, zodat mensen volledig kunnen participeren en

Nadere informatie

Theateractiviteiten voor, door en met mensen met een verstandelijke beperking.

Theateractiviteiten voor, door en met mensen met een verstandelijke beperking. Studio Sterk: Sterker door Participatief Drama Theateractiviteiten voor, door en met mensen met een verstandelijke beperking. Theater als middel om een stem te geven aan mensen die nauwelijks gehoord worden.

Nadere informatie

Fatih Moskee Soest. Wie zijn wij?

Fatih Moskee Soest. Wie zijn wij? Fatih Moskee Soest Wie zijn wij? 1.Geschiedenis Om de huidige situatie van Stichting Fatih Soest en onze moskee te begrijpen is enige kennis van de geschiedenis noodzakelijk. 1970-1990 De eerste gastarbeiders

Nadere informatie

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010 Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2013 Nr. 132 BRIEF

Nadere informatie

El-Feth Moskee Academielaan 9 5037 ET Tilburg bestuur@el-feth.nl www.el-feth.nl 013-4600769. Beleidsplan El-Feth Moskee Tilburg 2010

El-Feth Moskee Academielaan 9 5037 ET Tilburg bestuur@el-feth.nl www.el-feth.nl 013-4600769. Beleidsplan El-Feth Moskee Tilburg 2010 El-Feth Moskee Academielaan 9 5037 ET Tilburg bestuur@el-feth.nl www.el-feth.nl 013-4600769 Beleidsplan El-Feth Moskee Tilburg 2010 1 Pagina beleidsplan El-Feth Moskee Tilburg 2010 Inhoudsopgave Inhoudsopgave

Nadere informatie

Hoofdlijn advies. Wat vind jij? Laat het ons weten op: Persoonlijke ontwikkeling. Basiskennis en -vaardigheden. Vakoverstijgend leren

Hoofdlijn advies. Wat vind jij? Laat het ons weten op: Persoonlijke ontwikkeling. Basiskennis en -vaardigheden. Vakoverstijgend leren Hoofdlijn advies Taalvaardig Rekenvaardig Digitaal vaardig Sociaal vaardig Persoonlijke ontwikkeling Basisvaardigheden Basiskennis en -vaardigheden Natuur & technologie Mens & maatschappij Taal & cultuur

Nadere informatie

Motto: Respect Africa Life is voor jou en mij, ongeacht je afkomst, nationaliteit of geboorteplaats.

Motto: Respect Africa Life is voor jou en mij, ongeacht je afkomst, nationaliteit of geboorteplaats. Motto: Respect Africa Life is voor jou en mij, ongeacht je afkomst, nationaliteit of geboorteplaats. Het promoten van de rijke en goede culturen van Afrika en het delen van deze met andere culturen, Afrikaanse

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp: Maatschappelijke participatie door kinderen (Kansen voor de jeugd II) Reg.nummer: 2009/235363

Raadsstuk. Onderwerp: Maatschappelijke participatie door kinderen (Kansen voor de jeugd II) Reg.nummer: 2009/235363 Raadsstuk Onderwerp: Maatschappelijke participatie door kinderen (Kansen voor de jeugd II) Reg.nummer: 2009/235363 1. Inleiding Kinderen die in armoede opgroeien krijgen vaak minder kansen om mee te doen

Nadere informatie

12 RICHTLIJNEN VOOR INTERRELIGIEUZE DIALOOG OP LOKAAL NIVEAU

12 RICHTLIJNEN VOOR INTERRELIGIEUZE DIALOOG OP LOKAAL NIVEAU 12 RICHTLIJNEN VOOR INTERRELIGIEUZE DIALOOG OP LOKAAL NIVEAU DE LOKALE RELIGIEUZE SITUATIE IN KAART BRENGEN EN BEGRIJPEN 01 Lokale overheden wordt verzocht zich bewust te zijn van het toenemende belang

Nadere informatie

Uitwerking meerjarenplan Stichting Present Harderwijk

Uitwerking meerjarenplan Stichting Present Harderwijk Uitwerking meerjarenplan Stichting Present Harderwijk 1. Inleiding Stichting Present Harderwijk is onderdeel van een landelijke netwerk (Stichting Present Nederland) dat inmiddels ongeveer 80 lokale stichtingen

Nadere informatie

Hoe voorkomen we eergerelateerd geweld?

Hoe voorkomen we eergerelateerd geweld? Hoe voorkomen we eergerelateerd geweld? ARTIKEL - 30 OKTOBER 2015 Het Platform Eer en Vrijheid organiseerde op 8 oktober een landelijke bijeenkomst over eergerelateerd geweld. Hilde Bakker (Kennisplatform

Nadere informatie

BELEIDSPLAN

BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN 2016-2018 Islamitische Stichting Nederland, Yavuz Sultan Selim Zwijndrecht Voorwoord In 1987 hebben enkele vastberaden Islamitische immigranten van Turkse komaf invulling durven geven aan hun

Nadere informatie

Wat vragen wij van u? Betrokkenheid bij de wijk en een inspanning voor het (mogelijk dagelijks) actueel houden van de website.

Wat vragen wij van u? Betrokkenheid bij de wijk en een inspanning voor het (mogelijk dagelijks) actueel houden van de website. BEHEERDER VAN DE WEBSITE ACHTER DE HOVEN. Er gebeurt veel interessants in Achter de Hoven en dat willen we graag met zo veel mogelijk mensen delen. Een wijk in beweging betekent ook dat er veel actuele

Nadere informatie

Weerbaarheidstraining voor iedereen. Weerbaar met Accres. Accres.nl/weerbaarheid

Weerbaarheidstraining voor iedereen. Weerbaar met Accres. Accres.nl/weerbaarheid Weerbaarheidstraining voor iedereen Weerbaar met Accres Accres.nl/weerbaarheid Stevig in je schoenen leren staan Weerbaarheidstraining voor iedereen! Overtuigend nee durven zeggen Weerbaar zijn betekent:

Nadere informatie

Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie

Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een

Nadere informatie

Voorwoord. Hatice Turkmen directeur Stichting LOV

Voorwoord. Hatice Turkmen directeur Stichting LOV 2013 Jaarverslag Voorwoord Het afgelopen jaar hebben we de omslag gemaakt van een uitvoeringsorganisatie naar een ondernemende vrijwilligersorganisatie. Onze enthousiaste vrijwilligers, die een wezenlijk

Nadere informatie

Aanvraag van onder de grens naar boven de grens

Aanvraag van onder de grens naar boven de grens Aanvraag van onder de grens naar boven de grens Een participatieproject voor de wijk met de hoogste armoedecijfers van Nederland Cursus mantelzorg vrouwen Tweebosbuurt april 2017 (kwaliteitenspel) Inleiding

Nadere informatie

Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO

Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO Schriftelijke vragen aan het college van B&W ex artikel 48 RvO Datum indiening 1 : Naam indiener: 2 oktober 2016 Adrie van Erp Onderwerp: Aanpak Eenzaamheid Vraag: Geacht college, Cijfers op basis van

Nadere informatie

BELEIDSPLAN

BELEIDSPLAN BELEIDSPLAN 2015-2022 Naam Vereniging Islamitische Gemeenschap Naarden Moskee As-Salaam RSIN 8076.31.346 Bezoek- en postadres Vereniging Islamitische Gemeenschap Naarden / Moskee As-Salaam Kolonel Verveerstraat

Nadere informatie

2. Werkzaamheden...5 2.1 Organisatieontwikkeling...5 2.2 Voorlichting en fondsenwerving...7 2.3 Activiteiten...8

2. Werkzaamheden...5 2.1 Organisatieontwikkeling...5 2.2 Voorlichting en fondsenwerving...7 2.3 Activiteiten...8 JAARVERSLAG 2005 Inhoudsopgave 1. Bestuursverslag...3 1.1 Algemeen...3 1.2 Doelstelling...3 1.3 Bestuur...4 1.4 Comité van aanbeveling...4 1.5 Banden met Tastite...4 1.6 CBF-keurmerk...4 2. Werkzaamheden...5

Nadere informatie

Verslag Debat over Participatie en (Mannen)Emancipatie op zaterdag 19 mei 2012 in het Turks Museum, Westhovenplein Den Haag

Verslag Debat over Participatie en (Mannen)Emancipatie op zaterdag 19 mei 2012 in het Turks Museum, Westhovenplein Den Haag Verslag Debat over Participatie en (Mannen)Emancipatie op zaterdag 19 mei 2012 in het Turks Museum, Westhovenplein 125 2532 Den Haag In samenwerking met Stichting Participatie, Turks Platform Den Haag

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Diversiteit bloeit! Perspectief. Een nieuwe kijk op integratie en participatie

Diversiteit bloeit! Perspectief. Een nieuwe kijk op integratie en participatie Nieuwsbrief 03, december 2012 Inhoudsopgave Diversiteit bloeit! 1 Perspectief: een nieuwe kijk op integratie en participatie 1 Pakistaanse Rotterdammers aan het woord 2 Diversiteitsbewust vakmanschap 3

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad

Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen

Nadere informatie

Stichting Den Haag & Midden-Europa (IDHEM) Beleidsplan

Stichting Den Haag & Midden-Europa (IDHEM) Beleidsplan Stichting Den Haag & Midden-Europa (IDHEM) Beleidsplan 2017-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Strategie... 3 2.1 Doel en visie... 3 2.2 Winstoogmerk... 3 2.3 Publicatieplicht... 3 3 Beleid... 3 3.1

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard 2016-2018 14 september 2015

Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard 2016-2018 14 september 2015 Verslag bijeenkomst Preventieprogramma Jeugdhulp Hoeksche Waard 2016-2018 14 september 2015 1 Welkom en introductie Preventieprogramma Jeugdhulp Wethouder Paans spreekt allereerst zijn steun uit aan professionals

Nadere informatie

Werkplan project Eergerelateerd Geweld Eervol Arnhem

Werkplan project Eergerelateerd Geweld Eervol Arnhem Werkplan project Eergerelateerd Geweld Eervol Arnhem Datum: November 2009 Project periode Mei 2009 - mei 2011 Van Nuray Kanik, Projectleider Eergerelateerd geweld Hera. Opdrachtgever Gemeente Arnhem Inhoudsopgave

Nadere informatie

Werkplan 2015 COC Rotterdam pagina 1

Werkplan 2015 COC Rotterdam pagina 1 Werkplan 2015 COC Rotterdam pagina 1 Werkplan 2015 COC Rotterdam Introductie COC Rotterdam vervult als belangenbehartiger voor de LHBT-gemeenschap al 67 jaar een belangrijke maatschappelijke rol in Rotterdam

Nadere informatie

dat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken.

dat organisaties als Sharia4Belgium en steekpartijen in metrostations die vooroordelen in de hand werken. 1 Toespraak door viceminister-president en Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand Geert BOURGEOIS Bezoek aan de Al Fath Moskee Gent, 16 juni 2012

Nadere informatie

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 In beweging komen Ontwikkelen Meedoen Met lef! Oktober, 2016 1. Inleiding In 2015 en 2016 gingen wij Meiinoar op reis en die reis gaat verder. De reis wordt intensiever

Nadere informatie

2. Visie; waar gaan we voor, wat willen we bereiken en langs welke weg?

2. Visie; waar gaan we voor, wat willen we bereiken en langs welke weg? Missie, visie en strategie Straat Consulaat Den Haag anno 2019 Wij zijn ervan overtuigd dat mensen gelijkwaardig zijn en dat alle mensen recht hebben op waardigheid, wonen, voeding, kleding, goede zorg

Nadere informatie

Advies van de Stedelijke Wmo-Adviesraad Amsterdam over Concept Uitvoeringsprogramma Vrijwillige Inzet. Datum: 2 september 2010

Advies van de Stedelijke Wmo-Adviesraad Amsterdam over Concept Uitvoeringsprogramma Vrijwillige Inzet. Datum: 2 september 2010 Advies van de Stedelijke Wmo-Adviesraad Amsterdam over Concept Uitvoeringsprogramma Vrijwillige Inzet Datum: 2 september 2010 Algemeen Allereerst willen we als Wmo-Adviesraad opmerken dat het uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

Stichting Zohor. Jaarverslag 2004. Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن

Stichting Zohor. Jaarverslag 2004. Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن Stichting Zohor مؤسسة زهور Voor Participatie van Marokkaanse en Arabische vrouwen لتحسين وضعية النساء المغربيات و العربيات و تشجيع مشاركتهن Jaarverslag 2004 Haarlem, juni 2005 Inhoudsopgave: 1. De Stichting

Nadere informatie

Beleidsplan Unie van Betrokken Ouders

Beleidsplan Unie van Betrokken Ouders Beleidsplan 2015-2020 Unie van Betrokken Ouders Plaats: Apeldoorn Datum: 18-11-2014 Inhoudsopgave INLEIDING 1 UVBO- SCHEMA 2 ORGANISATIEBESCHRIJVING 3 MISSIE 3 VISIE 3 SPEERPUNTEN 4 KRITISCHE SUCCESFACTOREN

Nadere informatie

Opleiding Docent Weerbaarheid

Opleiding Docent Weerbaarheid Over MOVISIE MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale

Nadere informatie

Ieder Motto project heeft nu per week 16 uur ondersteuning van een geestelijk verzorger.

Ieder Motto project heeft nu per week 16 uur ondersteuning van een geestelijk verzorger. Wie betaalt de geestelijke verzorging buiten de instelling? Inleiding tijdens studiemiddag VGVZ 4 april 2014. Elly Prinse, Centrum Levensvragen /MOTTO Rotterdam. Beste mensen, Mijn bijdrage aan deze studiemiddag

Nadere informatie

Trainingen, workshops en coaching

Trainingen, workshops en coaching Trainingen, workshops en coaching Aanbod 2015-2016 professionals en gemeenten Beschermen & Versterken Trainingen, workshops en coaching De Jeugd- & Gezinsbeschermers zet zich in voor de bescherming van

Nadere informatie

PILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT. Alphons Laudyschool

PILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT. Alphons Laudyschool PILOTONDERZOEK SOCIALE KWALITEIT Alphons Laudyschool Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 14UA OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 254088 Datum onderzoek : 16-17 december 2013 Datum vaststelling : 20 februari 2014

Nadere informatie

Kansen pakken als partner van de gemeente

Kansen pakken als partner van de gemeente Kansen pakken als partner van de gemeente Utrecht 29 maart 2018 i www.kbo-pcob.nl e info@kbo-pcob.nl t 030 3 400 600 Vandaag antwoorden op vragen zoals: Wat brengt een relatie met de gemeente? Waar staan

Nadere informatie

Aandacht, affectie, waardering, respect en ondersteuning.

Aandacht, affectie, waardering, respect en ondersteuning. Het Pedagogisch Klimaat Schooljaar 2007 / 2008 Wat is een pedagogisch klimaat? Als we praten over een pedagogisch klimaat binnen Breedwijs Zuid Berghuizen gaat het over de sfeer die de partners willen

Nadere informatie

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa

Nadere informatie

Datum 1 september 2015 Onderwerp Antwoord op schriftelijke vragen met kenmerk 2015Z13940 over het bericht 'Terrorist sprak in moskee'

Datum 1 september 2015 Onderwerp Antwoord op schriftelijke vragen met kenmerk 2015Z13940 over het bericht 'Terrorist sprak in moskee' Ministerie van Veiligheid en Justitie 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag

Nadere informatie

Dank u voorzitter, Ik hoop op een inspirerende en vruchtbare bespreking en zal proberen daaraan vandaag ook mijn bijdrage te leveren.

Dank u voorzitter, Ik hoop op een inspirerende en vruchtbare bespreking en zal proberen daaraan vandaag ook mijn bijdrage te leveren. Dank u voorzitter, Ik hoop op een inspirerende en vruchtbare bespreking en zal proberen daaraan vandaag ook mijn bijdrage te leveren. Voordat ik mijn speech begin, wil ik stilstaan bij de actualiteit.

Nadere informatie