Het sneeuwbalincident

Transcriptie

1 Rapport Gemeentelijke Ombudsman Het sneeuwbalincident Gemeente Zaanstad Dienst Stadsbedrijven 16 april RA Samenvatting Een man werkt als uitzendkracht voor de gemeente Zaanstad. Op 22 maart 2005 wordt hem meegedeeld dat er een klacht over hem is ingediend en dat hij niet meer hoefde te komen werken. Hij zou zich schuldig hebben gemaakt aan seksuele intimidatie, wildplassen en het gooien van sneeuwballen. Bij het gooien met sneeuwballen is bovendien een burger gewond geraakt. De gemeente heeft het uitzendbureau over het besluit geïnformeerd. De werknemer ontkent ten stelligste dat hij dit alles heeft gedaan. In brieven aan de gemeente vraagt hij waarom hij nooit gehoord is en of er bewijs is voor de geuite beschuldigingen. Hij ontkent er iets mee te maken hebben en wil dan ook een schadevergoeding voor de misgelopen inkomsten. De gemeente trekt de beschuldigingen van seksuele intimidatie en wildplassen in, maar in mei laat de Dienst Stadsdbedrijven weten dat wel vast staat dat verzoeker betrokken is geweest bij het sneeuwballenincident. De man besloot zijn klacht te melden bij de ombudsman. Deze oordeelde dat de gemeente tekortgeschoten is. Er heeft geen hoorzitting plaatsgevonden, de beslissing om verzoeker niet meer als uitzendkracht in te huren is onvoldoende deugdelijk gemotiveerd en op het verzoek om een schadeclaim is niet gereageerd. De ombudsman heeft aan de gemeente de aanbeveling gedaan alsnog een tegemoetkoming te doen. Oordeel De onderzochte gedragingen zijn: wat betreft de afhandeling van een klacht: niet behoorlijk; wat betreft de door de gemeente gestelde betrokkenheid bij een sneeuwbalincident: niet behoorlijk; de afhandeling van een schadeclaim: niet behoorlijk.

2 Aantal pagina s: 2/7 Verzoek Het verzoek tot onderzoek is op 18 mei 2005 schriftelijk ingediend en betreft de Gemeente Zaanstad, Dienst Stadsbedrijven. Het gevraagde onderzoek heeft betrekking op: de afhandeling van een klacht; de beslissing om van verzoeker als uitzendkracht geen gebruik meer te maken de afhandeling van een schadeclaim. Bevindingen achtergrond van het verzoek Op 3 maart 2005 doet een postbezorgster haar beklag over drie medewerkers van de plantsoenendienst. Zij hadden haar om ongeveer uur bij een fietstunnel met sneeuwballen bekogeld waardoor zij met de fiets ten val was gekomen. Zij spreekt een jongen daarop aan. Die staat wat dom te lachen, waarop zij via de trap naar boven loopt. Daarop stappen de jongens in de dienstauto en gaan ervan door. Zij noteert het kenteken en beklaagt zich bij de gemeente en de politie. Verzoeker is via een uitzendbureau bij de gemeente werkzaam. Op 22 maart belt het uitzendbureau hem op zijn werk op. Er zijn klachten over hem binnengekomen en hij moet zich de volgende dag bij het bureau melden. Hij staat weliswaar op de planning bij de gemeente, maar dat gaat natuurlijk niet door. Als hij zich meldt krijgt hij te horen dat hij zich schuldig gemaakt heeft aan: - het gooien van sneeuwballen waardoor iemand oogletsel heeft opgelopen - seksuele intimidatie - wildplassen. Verzoeker en zijn ouders beklagen zich erover bij de gemeente dat hij nimmer gehoord is, dat hij niet meer bij de gemeente mag werken en dat zij dat slecht werkgeversschap vindt. Zij vragen de beschuldigingen te staven en als dat niet mogelijk is deze in te trekken en de schade wegens het thuiszitten te vergoeden. De gemeente antwoordt dat er een schriftelijke klacht is ontvangen. Het kenteken van de auto is genoteerd en daarom weet de gemeente dat verzoeker bij het incident betrokken is en daarin een essentiële rol heeft gehad. Ook is er aangifte gedaan bij de politie. Daarom is de gemeente ervan overtuigd dat verzoeker aantoonbaar betrokken is geweest bij het sneeuwballen gooien en is aan het uitzendbureau meegedeeld dat de gemeente van zijn diensten niet langer gebruik gemaakt wenst te maken. De gemeente heeft met hem geen werknemers/werkgeversrelatie. Verder schrijft de gemeente dat in de contacten over het voorval met het uitzendbureau wat miscommunicatie is geweest over seksuele intimidatie en urineren in het openbaar. Verzoeker heeft zich daaraan niet schuldig gemaakt. Dat is helder aan het uitzendbureau uitgelegd. Verzoeker voelt zich zeer gekwetst door de beschuldigingen. Hij schrijft nogmaals dat hij geen sneeuwballen gegooid heeft en het dus niet eens is met de conclusie dat hij dat aantoonbaar gedaan heeft. Hij beklaagt zich dat hij niet gehoord is en dat de beschuldigingen over seksuele intimidatie en wildplassen zonder enig excuus zijn ingetrokken. Hij zit nu anderhalve week zonder inkomen thuis en wil die dagen doorbetaald krijgen.

3 Aantal pagina s: 3/7 Op 3 mei 2005 laat de klachtencoördinator van de Dienst Stadsbedrijven weten dat wel vast staat dat verzoeker betrokken is geweest bij het sneeuwballenincident. Er is een dubbele check gedaan ten aanzien van de officiële verklaringen van de voorman van de ploeg en de wijkcoördinator die er op de bewuste dag bijgehaald is. Er is geen enkele twijfel aan de juistheid van deze verklaringen in combinatie met de ingediende officiële klacht. Voor de miscommunicatie biedt de gemeente excuses aan. Verzoeker kan zich hierin niet vinden en wendt zich tot de ombudsman. reactie van de Dienst Stadsbedrijven De wijkcoördinator was belast met het afhandelen van de klacht van de gevallen fietster. Hij had geen moeite met het traceren van de betrokkenen. Klaagster had plaats, tijdstip en kenteken opgegeven. Het ging om medewerkers van de afvalinzameling die op die dag niet uit konden rijden vanwege de zware sneeuwval. Ze waren ingedeeld bij Wijkonderhoud en met een voorman de wijk ingestuurd om sneeuw te ruimen. De coördinator legde direct een verklaring af bij zijn afdelingshoofd. Hij wist nog precies om welke groep het ging. De voorman had hem die middag om hulp gevraagd, omdat hij geen verantwoordelijkheid meer wilde dragen voor het gedrag van deze medewerkers. Zij weigerden werk en waren volgens de voorman alleen maar sneeuwballen aan het gooien. De wijkcoördinator heeft ter plekke de drie medewerkers aangesproken op hun gedrag en gesommeerd hun werkzaamheden te hervatten. De voorman heeft een gelijkluidende verklaring afgelegd bij het afdelingshoofd. Ook in die verklaring geeft hij aan van het begin af problemen met de jongens te hebben gehad. Zij wilden zich niet voorstellen, deden hun veiligheidsjasjes niet aan en een van hen vertoonde seksueel intimiderend gedrag jegens een koffiedame. Ook had een van de jongens in het openbaar staan urineren op het moment dat de wijkcoördinator kwam. Er is op 17 maart 2005 contact opgenomen met de betrokken medewerkers. Zij verklaarden bezig te zijn geweest met het verwijderen van sneeuw bij de abri ter hoogte van het tunneltje op de Provincialeweg in Zaandam. Een grote groep scholieren was bezig met het gooien van sneeuwballen naar passerende auto s en (brom)fietsers. Op het moment dat de scholieren zagen dat de gemeente bezig was met het verwijderen van de sneeuw, werden de medewerkers het mikpunt. De medewerkers hebben in hun enthousiasme enkele sneeuwballen teruggegooid en zijn na korte tijd vertrokken naar het volgende object. Zij hebben geen sneeuwballen gegooid naar auto s en/of (brom)fietsers. Op basis van de verklaringen van de voorman en de wijkcoördinator, in combinatie met de klacht van de burger, was de zaak voor de gemeente helder en kon maar één conclusie getrokken worden. De medewerkers hebben zich niet gehouden aan de verzoeken van de voorman om aan het werk te gaan. In plaats daarvan hebben zij sneeuwballen gegooid naar voorbijgangers. Daarop is besloten het uitzendbureau te informeren dat de gemeente van betrokkenen geen gebruik meer wenste te maken. Naar aanleiding van de brief van verzoekers vader heeft de klachtencoördinator Dienst Stadsbedrijven, samen met het afdelingshoofd wijkonderhoud, de zaak nogmaals doorgenomen met de wijkcoördinator en de voorman wijkonderhoud. Aan de wijkcoördinator en de voorman is nadrukkelijk gevraagd welke medewerkers niet aan het werk wilden gaan en wie er met sneeuwballen had gegooid.

4 Aantal pagina s: 4/7 Dit met in het achterhoofd het idee dat niet het gehele groepje van drie man verantwoordelijk gehouden zou worden voor het gedrag van één of twee. De verklaringen van de coördinator en de voorman waren wederom eenduidig. Alle drie de betrokkenen hadden geen gehoor gegeven aan de verzoeken om aan het werk te gaan en alle drie hadden met sneeuwballen gegooid. De coördinator en de voorman hebben hierover op 18 mei 2005 een schriftelijke verklaring afgelegd. De coördinator en de voorman verklaren onder meer:.op 3 maart 2005 werd de coördinator om ongeveer uur gebeld door de voorman. De jongens waren niet met sneeuwruimen bezig, maar met sneeuwballen gooien naar schoolkinderen. De coördinator is daarop naar de jongens toegegaan en heeft hen nogmaals op hun gedrag aangesproken. Ze zijn weer aan het werk gegaan. De voorman zelf heeft het incident met de klaagster niet gezien. Hij was op dat moment de trappen bij de tunnel aan het schoonvegen. De coördinator is nog bij de klaagster langs gegaan. Ze was destijds benaderd door de moeder van een schooljongen die thuis over het incident had verteld. De moeder had haar geadviseerd een klacht in te dienen. nadere reactie van verzoeker 1. De opmerking dat verzoeker werk geweigerd zou hebben is volkomen uit de lucht gegrepen. Niemand heeft hem ooit gezegd dat hij aan het werk moest gaan. Hij was gewoon aan het werk. 2. De wijkcoördinator is die dag nooit bij het werk aanwezig geweest, laat staan dat hij gesommeerd heeft aan het werk te gaan. 3. Dat er zich aan het begin van de dag problemen hebben voorgedaan is ronduit uit de duim gezogen. Het is absolute onwaarheid. 4. Het blijft een schande dat hij zelf om excuses moest vragen voor de onterecht geuite beschuldigingen. 5. Hij heeft niemand zien staan urineren in de openbare ruimte. 6. Zijn collega s zijn door schoolkinderen met sneeuwballen bekogeld en hebben teruggegooid. Hij heeft daar niet aan mee gedaan. reacties op bevindingen Het resultaat van het onderzoek is als verslag van bevindingen naar verzoeker en naar de Dienst Stadsbedrijven gestuurd teneinde een nadere reactie mogelijk te maken. De reactie van verzoeker is voor zover relevant in het verslag verwerkt. Van de gemeente wordt geen reactie ontvangen. Regelgeving Algemene wet bestuursrecht Artikel 9:10 1- Het bestuursorgaan stelt de klager en degene op wiens gedraging de klacht betrekking heeft, in de gelegenheid te worden gehoord. 2- Van het horen van de klager kan worden afgezien indien de klacht kennelijk ongegrond is dan wel indien de klager heeft verklaard geen gebruik te willen maken van het recht te worden gehoord. 3- Van het horen wordt een verslag gemaakt.

5 Aantal pagina s: 5/7 Behoorlijkheidsvereisten De ombudsman toetst de gedragingen en handelingen van gemeentelijke instanties aan behoorlijkheidsvereisten. In dit onderzoek is de afhandeling van de klacht getoetst aan het vereiste van hoor en wederhoor, de beslissing om van verzoeker als uitzendkracht geen gebruik meer te maken aan het motiveringsvereiste en de schadeclaim aan het vereiste van coulance. Overwegingen de afhandeling van een klacht Het vereiste van hoor en wederhoor houdt in dat het bestuursorgaan bij de voorbereiding van een handeling of beslissing de betrokken burger in staat stelt te worden gehoord. Zo kan deze burger voor zijn belangen opkomen. Het vereiste impliceert dat als de persoon over wiens gedraging geklaagd wordt feitelijk verweer voert en een andere weergave van de feiten geeft, de klager in staat gesteld moet worden daarop te reageren. Blijkens de Memorie van Toelichting bij artikel 9:10 Awb vormt de hoorplicht een essentieel onderdeel van de schriftelijke klachtprocedure en wordt het om meerdere redenen van belang geacht. Het horen kan er onder meer toe dienen om nadere informatie te krijgen. Tevens dient het horen de waarheidsvinding. Van het horen van de klager kan alleen worden afgezien indien de klacht kennelijk ongegrond is dan wel indien de klager heeft verklaard geen gebruik te willen maken van het recht om gehoord te worden. Verzoeker klaagt bij de ombudsman omdat hij in het kader van de klachtbehandeling niet in de gelegenheid is gesteld om te reageren op de lezing van de betrokken voorman en wijkcoördinator. Het vereiste van hoor en wederhoor houdt in dat er een evenwicht behoort te zijn in de mate waarin beide partijen in de gelegenheid worden gesteld hun visie kenbaar te maken op datgene waarover wordt geklaagd. Wanneer de persoon op wiens gedraging de klacht betrekking heeft feitelijk verweer voert, dat wil zeggen de gedraging als zodanig ontkent of feiten aanvoert die de gedraging in een geheel ander licht plaatsen, is er sprake van (nieuwe) gegevens waarover de klager zijn visie moet kunnen geven. De zienswijze van de gemeente dat een gesprek met verzoeker om hem nogmaals te horen geen enkele zin heeft, miskent het belang van een deugdelijke klachtbehandeling en suggereert dat verzoeker in een eerder stadium tijdens de klachtbehandeling zou zijn gehoord. Deze zienswijze staat op gespannen voet met de feitelijke gang van zaken. De ombudsman oordeelt dat de gemeente in casu tekortgeschoten is. Verzoeker had, mede in het kader van hoor en wederhoor, de gelegenheid moeten krijgen om zijn klacht mondeling toe te lichten en te reageren op de intussen verkregen informatie van de voorman en de coördinator. Door dat na te laten heeft de gemeente in strijd met voornoemd vereiste en daarmee onbehoorlijk jegens verzoeker gehandeld.

6 Aantal pagina s: 6/7 de beslissing om van verzoeker als uitzendkracht geen gebruik meer te maken. Het handelen van een bestuursorgaan moet feitelijk en logisch worden gedragen door een voor belanghebbende kenbare motivering. Het motiveringsbeginsel impliceert dat een bestuursorgaan zijn reactie op een klacht dient te onderbouwen met een feitelijk juiste motivering. De klacht van verzoeker betreft de beslissing van de gemeente om van hem als uitzendkracht geen gebruik meer te maken omdat hij of de groep waarvan hij deel uitmaakte een burger zodanig met sneeuw bekogeld heeft, dat die burger gevallen is en geblesseerd raakte. In de brieven van de gemeente staat dit voorval genoemd. De verschillende verklaringen over wat zich voorafgaand en tijdens het incident zou hebben voorgedaan zijn niet eenduidig. Gesprekken met de voorman en de coördinator van verzoeker, die volgens de gemeente meteen zijn gevoerd, worden pas na maanden, als de klacht bij de ombudsman is ingediend op papier gezet. En dan weet men zich plotseling allerlei zaken te herinneren over het onbehoorlijke gedrag van verzoeker voorafgaand aan het incident dat voorheen nimmer door de gemeente genoemd is. De zienswijze van de gemeente dat deze verklaringen congruent en duidelijk zijn vermag de ombudsman niet te volgen. Immers tegen een medewerker van de dienst verklaren de jongens zelf het mikpunt te zijn geweest van sneeuwballengooiende schooljeugd. De voorman verklaart dat de jongens sneeuwballen gooiden naar schoolgaande kinderen terwijl dat naderhand voorbijgangers worden. De voorman verklaart dat de jongens niet aan het werk gingen; de coördinator verklaart het tegendeel. De voorman verklaart niets van het sneeuwbalincident gezien te hebben want hij was de trappen aan het schoonmaken; de burger die met haar fiets ten val gekomen is verklaarde langs die trappen naar boven te zijn gelopen om de jongens ter verantwoording te roepen. De gemeente had op grond hiervan alleen kunnen vermelden dat verzoeker en zijn beide collega s en de ter plaatse aanwezige schooljeugd sneeuwballen hadden gegooid, maar niet dat de drie jongens zich schuldig gemaakt hebben aan het gooien van sneeuw naar voorbijgangers, wat geleid heeft tot een ernstige klacht van een burger. Die feiten zijn in het door de gemeente ingestelde onderzoek onvoldoende komen vast te staan. de schadeclaim Er is ruimte voor coulance in situaties waarbij ten gevolge van vermoedelijke maar onbewezen fouten van bestuursorganen burgers schade hebben geleden. Coulance is gebaseerd op het redelijke vermoeden dat de billijkheid vraagt om een vergoeding. Verzoeker heeft de gemeente gevraagd de inkomsten die hij heeft gemist nu hij noodgedwongen anderhalve week thuis heeft gezeten, te vergoeden. In de brieven van de gemeente wordt hierop niet expliciet ingegaan. Mocht de gemeente van mening zijn dat het ontbreken van een werknemers/werkgeversrelatie met verzoeker tevens inhoudt dat er geen sprake kan zijn van schade door niet gewerkte dagen, dan vermag de ombudsman de gemeente hier niet te volgen. Immers verzoeker stelt, en de gemeente heeft dat niet ontkend, dat hij onder normale omstandigheden gewoon doorgewerkt had omdat hij al ingeroosterd stond. Hij heeft zo snel mogelijk ander werk via het uitzendbureau aangenomen en daarmee zijn claim zoveel mogelijk beperkt.

7 Aantal pagina s: 7/7 De gemeente had in een redelijke weging van de omstandigheden van dit geval aan verzoeker uit overwegingen van coulance een vergoeding dienen toe te kennen voor de niet gewerkte dagen. Nu dit niet is gebeurd heeft de gemeente jegens verzoeker niet behoorlijk gehandeld. De ombudsman heeft aan zijn oordeel de aanbeveling verbonden verzoeker alsnog een tegemoetkoming toe te kennen. Oordeel De onderzochte gedragingen zijn: de afhandeling van een klacht: niet behoorlijk; de door de gemeente gestelde betrokkenheid bij een sneeuwbalincident: niet behoorlijk de afhandeling van een schadeclaim: niet behoorlijk. Aanbeveling Het College van Burgemeester en Wethouders wordt verzocht te bevorderen dat verzoeker coulancehalve een tegemoetkoming krijgt.