Prenatale screening op hiv, hepatitis B en syfilis in Nederland effectief

Transcriptie

1 Onderzoek Prenatale screening op hiv, hepatitis B en syfilis in Nederland effectief Eline L.M. Op de Coul, J.W.M. (Yolanda) van Weert, Petra J. Oomen, Colette Smit, C.P.B. (Kitty) van der Ploeg, Susan J.M. Hahné, Daan W. Notermans en Marianne A.B. van der Sande Doel Opzet Methoden Resultaten Conclusie Evaluatie van de effectiviteit van prenatale screening op hiv, hepatitis B en syfilis ter voorkoming van moeder-opkindtransmissie in Nederland. Descriptief. De uitslagen uit 2-28 van de prenatale screening op hiv, hepatitis B-virus (HBV) en syfilis zijn vergeleken met gegevens van zwangeren en pasgeborenen uit andere gegevensbronnen. Jaarlijks werden ruim 185. zwangere vrouwen in Nederland gescreend op hiv, HBV en syfilis. Weigering van de screeningstesten kwam weinig voor en was bij hiv het hoogst (,2%). Vóór invoering van de screening op hiv werden jaarlijks 5-1 kinderen met hiv geboren. Na invoering in 24 werden nog 4 kinderen met hiv geboren (gemiddeld 1 per jaar). Twee van de betrokken moeders waren zwanger vóór 24; de derde moeder was hiv-negatief bij de screening en liep de infectie waarschijnlijk na screening op, en de achtergrond van de vierde moeder was onbekend. Congenitale syfilis werd bij < 5 pasgeborenen per jaar vastgesteld en 5 kinderen waren met HBV geïnfecteerd. Bij 3 van dezen waren de moeders HBeAg-positief, hetgeen een marker is voor hoge besmettelijkheid. Jaarlijks werden door de screening naar schatting 5-1 hiv-, 5-75 HBV- en 1 syfilisinfecties bij pasgeborenen voorkómen. Het screeningsprogramma in Nederland was effectief voor wat betreft opsporing van zwangeren met hiv, HBV en syfilis en het voorkómen van overdracht naar het kind. Sinds invoering van de hiv-screening in 24 is het met hiv geboren kinderen drastisch gedaald. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), Centrum Infectieziektebestrijding (CIb), Bilthoven. Epidemiologie en Surveillance (EPI): dr. Ir. E. Op de Coul, epidemioloog; Y. van Weert, sociaal-verpleegkundige; drs. S.J.M. Hahné en dr. M.A.B. van der Sande, artsen-epidemiologen. Regionale Coordinatie Programma s (RCP): P.J. Oomen, beleidsondersteuner. Laboratorium voor Infectieziekten en Screening (LIS): dr. D.W. Notermans, arts-microbioloog. Stichting Hiv Monitoring, Amsterdam. Dr. C. Smit, epidemioloog. TNO kwaliteit van leven, afd. Preventie en Zorg, Leiden. Dr.K. van der Ploeg, epidemioloog. Contactpersoon: dr. Ir. E. op de Coul (eline.op.de.coul@rivm.nl). In Nederland bestaat sinds de jaren 5 van de vorige eeuw een screeningsprogramma voor zwangere vrouwen. Aanvankelijk bestond het programma uitsluitend uit het bepalen van de ABO-bloedgroep en het opsporen van antistoffen tegen syfilis. In de jaren 7 is de bepaling van de resusfactor (RhD) toegevoegd; in 1989 de test op dragerschap van hepatitis B-virus (HBV), in 1998 op irregulaire erytrocytenantistoffen (IEA) en in 24 de hivantistofbepaling. Het bloedonderzoek vindt plaats bij het eerste verloskundige consult, bij voorkeur vóór de 13e zwangerschapsweek, volgens het opting-out-principe, waarbij alle zwangeren na informatieverstrekking automatisch deelnemen, tenzij ze aangeven dit niet te willen. Bij een afwijkende uitslag op één of meer infectieziekten vinden interventies plaats, tijdens en/of na de zwangerschap, om het risico op congenitale (intra-uteriene) infecties en op perinatale infecties bij het kind te beperken. 1,2 Vrijwel alle zwangeren in Nederland nemen deel aan de prenatale screening. 3,4 Wij onderzochten de effectiviteit van de screening op hiv, HBV en syfilis in Daarbij gingen we na hoeveel zwangeren een positieve hiv-, HBV- of syfilisuitslag hadden en wat hun achtergrondkenmerken waren. Vervolgens onderzochten we NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175 1

2 hoeveel pasgeborenen een infectie hadden en hoeveel congenitale of perinatale infecties er door tijdige interventie (immunisatie van het kind (HBV) of behandeling van de zwangere (hiv, syfilis) waren voorkómen. Materiaal en methoden De screeningsresultaten van zwangeren worden sinds 25 in een landelijke database (Praeventis) verzameld. Gegevens over deelname en uitslagen van de screening werden verzameld door regionale coördinatieprogramma s van het RIVM (RIVM-RCP s; voorheen: entadministraties) bij verloskundig hulpverleners en bij perifere laboratoria. Bij een afwijkende uitslag op de eerste screeningstest werden confirmatietesten verricht. Hiv-diagnoses werden gesteld op basis van een ELISA en ter bevestiging een immunoblot of op basis van een RNAbepaling. Voor HBV werd HBsAg bepaald, gevolgd door een confirmatie-hbsag-test. Was deze positief, dan werden de volgende bepalingen verricht: anti-hbc (marker voor doorgemaakte infectie), HBeAg (marker van hoge besmettelijkheid) en anti-hbe (marker van lage besmettelijkheid). Syfilisdiagnostiek gebeurde met treponemale testen (Treponema pallidum-partikelagglutinatie(tppa)- test of T. pallidum-hemagglutinatie(tpha)-test), gevolgd door een fluorescent treponemal antibody absorption (FTA-ABS)-test. De venereal disease research laboratory (VDRL)-test geeft informatie over de activiteit van een infectie. 1 Voor de prevalentiebepaling werden alle geconfirmeerde positieve uitslagen geteld, ongeacht het soort test. Onvolledige registratie Voorafgaand aan de effectevaluatie werd de zwangerenscreening procesmatig geëvalueerd. Daaruit bleek dat de registratie van het confirmatieonderzoek na een afwijkend eerste bloedonderzoek onvolledig was. 3,5 De uitslagen van deze testen werden niet eenduidig door laboratoria doorgegeven, waardoor de definitieve uitslag vaak niet helder was. In 29 werden ontbrekende confirmatieuitslagen uit 2-28 bij de laboratoria opgevraagd. Van de 212 ontbrekende hivconfirmatieuitslagen konden er 44 (21%) worden achterhaald (17 positief en 27 negatief). Van de 44 ontbrekende syfilisuitslagen werden er 74 achterhaald (18%; 48 positief, 2 negatief) en van de 1 ontbrekende HBV-uitslagen 47 (29%; 35 positief en 12 negatief). Omdat het niet lukte om alle uitslagen te achterhalen, werd de prevalentie van de infectieziekten op 3 manieren geschat: (a) als minimum-prevalentie, dat wil zeggen: het geconfirmeerde positieve testuitslagen gedeeld door het gescreende zwangeren; (b) met als aanname dat zwangeren met een positieve uitslag bij het eerste bloedonderzoek zónder confirmatie-uitslag even vaak een positieve uitslag hebben als zwangeren mét een confirmatie-uitslag; (3) met als aanname dat alle zwangeren zonder confirmatie-uitslag positief zijn (maximumprevalentie). De effectiviteit van de infectieziektenscreening werd berekend op basis van het vóórkomen van deze infecties bij zwangeren en pasgeborenen in Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen, werden verschillende databronnen geraadpleegd: Praeventis, de Landelijke Medische Registratie (LMR), het Laboratorium voor Infectieziektenscreening van het RIVM (RIVM-LIS) en Osiris (site voor meldingsplichtige infectieziekten). Per ziekte was de bijdrage van deze databronnen als volgt. Hiv In Praeventis wordt geen onderscheid gemaakt tussen bekende en nieuwe hiv-diagnoses bij zwangeren. Deze gegevens en achtergrondkenmerken werden verkregen via de Stichting Hiv Monitoring (SHM), evenals hiv-testuitslagen bij pasgeborenen. Hepatitis B Het RIVM evalueert het HBV-vaccinatieprogramma voor kinderen van HbsAg-positieve moeders. 7,8 Op basis van de vergelijking van HBV-positieve zwangeren in Osiris (nieuw gediagnosticeerden) en Praeventis maakten wij een inschatting van het bekende versus het nieuwe HBV-positieve moeders en konden wij hun achtergrondkenmerken achterhalen. Syfilis Sinds de meldingsplicht voor syfilis in 1999 is afgeschaft, bestaat er geen landelijk dekkend registratiesysteem voor congenitale syfilis. Twee alternatieve databronnen werden onderzocht om inzicht te krijgen in het gevallen van congenitale syfilis. Het RIVM-LIS doet IgM-referentiediagnostiek bij kinderen < 1 jaar die verdacht worden van congenitale syfilis en ontvangt jaarlijks circa 5-95 aanvragen afkomstig van circa 53 laboratoria. 9 Daarnaast analyseerden wij de ziekenhuisopnamen gerelateerd aan congenitale syfilis van de LMR. Resultaten Uitkomsten zwangerschapsscreening In 28 werd bij zwangerschappen een bloedonderzoek aangeboden. In 27 en 2 waren deze cijfers en (tabel 1). De HBV- en syfilistesten werden jaarlijks 1-4 keer geweigerd. De hiv-test werd vaker geweigerd: 37 keer in 28, 35 in 27 en 34 in 2 (,2%). Er waren jaarlijks 7-9 vrouwen hiv-positief bij een confirmatietest. Dit waren de minimale len hiv-geïnfecteerden, aangezien niet voor iedereen een confirmatieuitslag bekend was (3-21% onbekend). De hiv-prevalentie in 28 werd geschat op,4-,8% (zie tabel 1). Fout-positieve hiv-uitslagen kwamen regelmatig voor; bij 24-27% van de vrouwen met positieve ELISA was ook de confirmatietest positief. 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175

3 TABEL 1 Uitslagen van bloedonderzoek bij zwangeren op hiv, hepatitis B-virus (HBV) en syfilis, 2-28* jaar weigeraars zwangeren getest uitslag: positief op 12 weken met confirmatieuitslag uitslag: positief geconfirmeerd uitslag negatief totaal prevalentieschatting a (minimaal) b c (maximaal) hiv ,4,5, ,5,5, ,4,5,7 HBV ,38,4, ,33,34, ,32,33,33 syfilis ,8,12, ,1,14, ,1,1,17 * Exclusief afgebroken zwangerschappen (spontaan of door abortus provocatus): HBV: 15 (28), 22 (27), 22 (2); Hiv: 1 (28), (27), 1 (2); syfilis: 1 (28), 1 (27), 3 (2). a = als minimum-prevalentie, dat wil zeggen: het geconfirmeerde positieve testuitslagen gedeeld door het gescreende zwangeren; b = met als aanname dat zwangeren met een positieve uitslag bij het eerste bloedonderzoek zónder confirmatie-uitslag even vaak een positieve uitslag hebben als zwangeren mét een confirmatie-uitslag; c = als maximun-prevalentie, dat wil zeggen met als aanname dat alle zwangeren zonder confirmatie-uitslag positief zijn. De HbsAg-prevalentie kon met meer zekerheid bepaald worden (2-4% ontbrekend). Deze werd geschat op,33% in 28; een daling ten opzichte van 2 (,38-,4%; χ 2 -toets; p =,2). De syfilisprevalentie was,1-,17%, een stijging ten opzichte van 2 (,8-,13%; p =,2). Voor HBV was bij 5-74% van de vrouwen met een HBsAg-positieve uitslag ook de confirmatietest positief. Bij syfilis varieerden deze percentages van 44-55%. Zwangeren met een positief bloedonderzoek De len zwangeren in de zorg met hiv waren (28), 78 (27) en 7 (2) (bron: SHM). In Praeventis werden 8 (28), 9 (27) en 81 (2) zwangeren met hiv geregistreerd. Uit de SHM-registratie bleek dat bij 4% van deze vrouwen de hiv-diagnose voor het eerst tijdens de zwangerschap werd gesteld (figuur 1). De meeste vrouwen kwamen uit landen met een gegeneraliseerde hiv-epidemie (27: 7%, vooral subsaharaans Afrika). Na invoering van de hiv-screening werd bij meer westerse vrouwen hiv nieuw gediagnosticeerd: 5-1 per jaar. Vóór 24 waren dit er -4 per jaar (χ 2 -toets; p =,1) (figuur 2). Vrijwel alle HBV-infecties bij zwangeren betroffen chronisch dragerschap (28: 99,2%). Regio s van herkomst waren: Azië (38%), subsaharaans Afrika (23%), Midden- Oosten (17%), Oost- en Centraal-Europa (12%), Middenen Zuid-Amerika (5%) en overig (5%). Hiv-, HBV- en syfilisinfecties bij pasgeborenen Het kinderen dat met hiv werd geboren daalde van 9 in 22 naar in 28. Na de invoering van de hivscreening in 24 werden nog 4 kinderen met hiv geboren (zie figuur 1). 2 moeders waren al zwanger voordat de screening werd ingevoerd, 1 moeder was hiv-negatief bij de screening en werd waarschijnlijk na de 12e zwangerschapsweek met hiv geïnfecteerd en de achtergrondgegevens van de 4e moeder waren onbekend. Alle kinderen hadden tenminste één buitenlandse ouder. Er zijn geen gevallen bekend van transmissie van moeder op kind bij hiv-geïnfecteerde vrouwen die zijn behandeld. 9 In 2-28 werden 5 kinderen met HBV geboren (tabel 2). Drie moeders waren HBeAg-positief (hoogbesmettelijk); 3 van de 5 moeders kwamen uit China. Alle 5 kinderen waren tijdig geïmmuniseerd met hepatitis B-immunoglobuline en HBV-vaccin. Informatie over de hoeveelheid aanwezig virus en de behandeling van de moeder werden niet geregistreerd. Bij het RIVM-LIS werd de laatste 1 jaar bij minder dan 5 pasgeborenen per jaar congenitale syfilis vastgesteld (zie tabel 2; figuur 3). De meeste moeders behoorden tot kwetsbare groepen (met illegaal verblijf of met druggebruik) en hadden zich aan de reguliere zwangerschapscontroles onttrokken. 5 NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175 3

4 1 14 kinderen zwangeren FIGUUR 1 Aantal hiv-geïnfecteerde kinderen ( ; aflezen op de linker verticale as; absolute len onder de x-as) en hiv-geïnfecteerde zwangeren (( ) nieuwe en ( ) bekende diagnoses; ( ) totaal); rechter as); (bron: Stichting Hiv Monitoring, 29). In Amsterdam is de hiv-screening bij zwangeren in 23 gestart. Door rapportagevertraging was voor 28 het bekende/nieuwe hiv-positieven nog onbekend. Voorkómen peri- en congenitale infecties per jaar Tabel 2 toont het infecties bij pasgeborenen per jaar (januari-december) in relatie tot het geïnfecteerde zwangeren in het halfjaar daarvoor (juni-juni; de screening vindt plaats ongeveer,5 jaar vóór de bevalling). Wij maakten een schatting van het kinderen dat aan een infectie zou zijn blootgesteld, indien er geen screening en behandeling zou zijn. Op basis van een schatting van het via screening ontdekte zwangeren met hiv en HBV per jaar (beide 4% van alle screening-positieve zwangeren), het infectieuze syfilisinfecties (17%) en de gemiddelde transmissiekans van moeder op kind (hiv/hbv: 2-3%; actieve syfilis: 5%) werd het voorkómen perinatale/congenitale infecties berekend (zie tabel 2). 5,1,11 We schatten dat door de screening jaarlijks in Nederland 5-1 hiv-, 5-75 HBV- en circa 1 syfilisinfecties bij pasgeborenen worden voorkómen. Beschouwing De deelname aan de hiv-screening door zwangeren in Nederland is in vergelijking met andere EU-landen zeer hoog (99,8%), mede door het opting-outprincipe. 12,13 Bij 4% van de hiv-geïnfecteerde zwangeren werd de diagnose voor het eerst tijdens de zwangerschap gesteld. Het moeder-kindtransmissies daalde na invoering van de screening sterk, naar gemiddeld 1 per jaar. Naar schatting worden door het screeningsprogramma jaarlijks tenminste 5-1 hiv-infecties bij pasgeborenen voorkómen. Voor syfilis en HBV waren dit er 1 en De hiv- en syfilisinfecties die niettemin bij pasgeborenen werden gediagnosticeerd, betroffen veelal kinderen van moeders die óf niet of niet op tijd op controle kwamen, of na hun eerste zwangerschapstrimester een infectie opliepen. Van de met HBV geboren kinderen hadden 3 van de 5 een moeder met een hoge besmettelijkheid. Bij zwangeren met een hoge virushoeveelheid komt, ondanks vaccinatie van de pasgeborene, perinatale transmissie nog steeds voor. HBeAg is weliswaar een belangrijke marker voor besmettelijkheid, maar idealiter zou bij iedere HbsAgpositieve moeder bepaling van de virushoeveelheid moeten plaatsvinden, aangezien het mogelijk is een grote hoeveelheid te hebben zonder HBeAg-positief te zijn. 14 Voor deze vrouwen wordt behandeling met antivirale middelen overwogen, waardoor de effectiviteit van het screeningsprogramma kan toenemen. 15 Wij konden voor de infectieziekten alleen geschatte prevalenties weergeven vanwege moeilijk te interpreteren testuitslagen in het databestand van Praeventis. Het geregistreerde syfilisinfecties gaf vrijwel zeker een overschatting van het infectieuze syfilisgevallen; 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175

5 a b FIGUUR 2 Aantal nieuwe ( ) en totaal hiv-positieve zwangeren ( ), naar (a) westerse en (b) niet-westerse herkomst: westers = West- en Centraal Europa, Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland; niet-westers = subsaharaans Afrika, Oost-Europa, Midden- en Zuid-Amerika, Azië (bron: Stichting Hiv Monitoring, 29) door fout-positieve uitslagen (endemische treponematosen) en door oude, behandelde infecties die een positieve testuitslag geven. Per individu was onvoldoende bekend welke testen (VDRL of TPHA) waren gedaan zodat onderscheid tussen actieve en doorgemaakte syfilis onmogelijk was. Voor de schatting van het voorkómen congenitale-syfilisinfecties gebruikten wij gegevens uit de procesevaluatie. 5 Hierbij werd voor een deel van de syfilis-positieve vrouwen bij verloskundigen en gynaecologen nagevraagd of er sprake was van een actieve infectie. Dit bleek bij 17% het geval. Hoewel de gegevensverzameling van de zwangerenscreening in 28 is verbeterd, is verdere kwaliteitsverbetering noodzakelijk. 1 Bij navraag van ontbrekende hiv- en HBVconfirmatie-uitslagen werd regelmatig aangegeven dat de confirmatietest niet was gedaan omdat het om een bekende infectie ging. Hierdoor kunnen positieve uitslagen zijn gemist. Om hier inzicht in te geven, gaven we de prevalenties als minimum- en maximumschattingen weer. Bij toekomstige effectevaluaties kan dit worden vermeden als laboratoria alle uitslagen volledig aan het RIVM doorgeven. In 29 is een minimale gegevensset vastgesteld en zijn wijzigingen geïmplementeerd in Praeventis. 1 Hierdoor komen meer achtergrondgegevens zoals land van herkomst van zwangeren met een afwijkende screeningsuitslag beschikbaar en kan beter onderscheid worden gemaakt tussen nieuwe diagnoses en bekend dragerschap. Het screeningsprogramma in Nederland vindt relatief vroeg in de zwangerschap plaats. Infecties in de zwangerschap die opgelopen worden ná de screening worden niet opgespoord. In onze onderzoeksperiode leidde dit TABEL 2 Uitslagen van bloedonderzoek van zwangeren op hiv, hepatitis B-virus (HBV) en syfilis en het geschatte door preventieve screening voorkómen congenitale infecties per jaar, 2-28 hiv HBV syfilis totaal positieve diagnoses bij zwangeren 25/ * congenitale infecties in / 7* congenitale infecties in / 8* congenitale infecties in gemiddeld per jaar (2-27)* via screening voor het eerst ontdekte hiv, HBV of 4% 4% 17% actieve infectie met syfilis per jaar, als percentage van het totaal screen-positieven* voorkómen kinderen at risk per jaar* transmissiekans 2-3% 2-3% 5% voorkómen congenitale infecties per jaar* circa 1 * Minimaal, want gebaseerd op casussen met een confirmatie-uitslag. Bron: TNO-rapport 28. Bronnen: Stichting Hiv Monitoring SHM (hiv), Osiris (HBV) en Research voor beleid (syfilis). Schatting van het actieve syfilisinfecties op gond van een eerdere rapportage. 5 Schatting gebaseerd op de gemiddelde transmissiekans van moeder op kind (zonder behandeling of vaccinatie) en de schatting van het nieuwe diagnoses( hiv/hbv) of actieve infectie (syfilis), afgerond op vijftallen. NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175 5

6 Leerpunten Het Nederlandse screeningsprogramma is effectief in het opsporen van zwangeren met hiv, hepatitis B of syfilis en in het voorkómen van overdracht van deze infecties naar het kind. Ieder jaar worden ruim 185. zwangere vrouwen gescreend op deze infectieziekten. Naar schatting worden door de screening jaarlijks in Nederland 5-1 hiv-, 5-75 hepatitis B- en circa 1 syfilisinfecties bij pasgeborenen voorkómen. tot ten minste 1 perinatale hiv-transmissie. Later in de zwangerschap screenen is niet zinvol, omdat behandeling tijdig gestart moet worden (syfilis: eerste trimester). Omdat de incidentie van de 3 infectieziekten bij zwangeren in Nederland laag is, is een tweede screening laat in de zwangerschap hoogstwaarschijnlijk niet kosteneffectief. Dit kan wel op indicatie plaatsvinden, bijvoorbeeld bij een bekend hiv-positieve partner. Advies over veilig vrijen door de verloskundige is eveneens van belang. De meeste economische analyses laten zien dat prenatale infectieziektenscreening ook in laag-endemische landen een gunstige kosten-batenverhouding heeft. Onderzoeken in Amsterdam lieten zien dat bij een hiv-prevalentie van,5% een universeel screeningsprogramma kosteneffectief is. 17,18 Universele screening heeft bovendien het voordeel dat infecties bij vrouwen worden opgespoord die niet voldoen aan een klassiek risicoprofiel. Doordat geïnfecteerde zwangeren worden behandeld, verbetert hun ziekteprognose en wordt de kans op secundaire overdracht verkleind. Ook wordt aangenomen dat universele screening eenvoudiger en aanvaardbaarder is dan een risicogroepenprogramma. Conclusie Wij concluderen dat het screeningsprogramma in Nederland effectief is in het opsporen van zwangeren met hiv, HBV en syfilis en het voorkómen van overdracht naar het kind. Op basis van kosteneffectiviteitsanalyses in Nederland en andere Europese landen concluderen we dat de FIGUUR 3 Aantal testaanvragen (RIVM) voor congenitale syfilis ( ) bij neonaten en jonge kinderen (< 1 jaar) en het kinderen met een positieve uitslag (IgM-positief) volgens het RIVM ( ) en de Landelijke Medische Registratie (LMR; ( ) (bronnen: Laboratorium voor Infectieziektenscreening RIVM; LMR). Onder de x-as staan de jaartallen en de absolute len van de 3 categorieën NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175

7 zwangerenscreening tevens kosteneffectief is. 19 Meer onderzoek is nodig naar achtergrondkenmerken van zwangeren die laat in de zorg komen of die de hiv-test weigeren, evenals de wenselijkheid van het hertesten van vrouwen met een hoog risico vlak vóór de bevalling en van vrouwen met een onbekende hiv-status. (Academisch Medisch Centrum), de medewerkers van de regionale coördinatieprogramma s en de programmacommissie Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Aan dit artikel werd bijgedragen door Frithjofna Abbink (RIVM-CvB), Hein Boot, Roel Coutinho, Jeroen Cremer, Francoise van Heiningen, Carolien de Jager, Kees van den Wijngaard, Femke Koedijk, Maaike van Veen (RIVM, Centrum Infectieziektebestrijding), Frank de Wolf (SHM), Anneke van den Hoek (GGD Amsterdam), Greet Boland (Nationaal Hepatitis Centrum), Kees Boer Aanvaard op 1 september 21 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 21;154:A2175 > Meer op Literatuur 1 RIVM Centrum voor Bevolkingsonderzoek Draaiboek prenatale screening infectieziekten en erytrocytenimmunisatie. Versie 2.. Bilthoven: RIVM Centrum voor Bevolkingsonderzoek; Boer K, Nellen JF, Kreyenbroek ME, Godfried MH. Behandeling van hivgeïnfecteerde zwangeren: preventie van virustransmissie en bijwerkingen bij moeder en kind. Ned Tijdschr geneeskd 29;153:B41. 3 Ploeg, CPB van der, Toll DB, Oomen P, Op de Coul ELM, Hahné SJM. Procesmonitoring prenatale screening infectieziekten en erythrocytenimmunisatie Leiden: TNO Kwaliteit van leven; Ploeg, CPB van der, Schellevis W, Stapel J, Weijman G, Holty L. Dekkingsgraad van de prenatale screening op infectieziekten en erytrocytenimmunisatie (PSIE) bij zwangeren uit risicolanden [posterpresentatie 38]. Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde. 29;88:71. 5 Van der Kemp SA, Hollander ML, Van Vree FM. Bloedonderzoek in beeld: een evaluatie van de prenatale screening op hiv en lues. Eindrapport Research voor Beleid. B353/B354. Leiden: Research voor Beleid; 2. Gras L, van Sighem AI, Smit C, et al. Monitoring of human immunodeficiency virus (HIV) infection in the Netherlands. Report 29. Amsterdam: Stichting HIV Monitoring; Hahné S. Evaluatie preventie perinatale HBV transmissie. RIVM rapport Bilthoven: RIVM; 28 8 Boot HJ, Hahné S, Cremer J, Wong A, Boland G, Van Loon AM. Persistent and transient hepatitis B virus (HBV) infections in children born to HBV-infected mothers despite active and passive vaccination. J Viral Hepat. 29 (epub). 9 Herremans M, Notermans DW, Mommers M, Kortbeek LM. Comparison of a treponema pallidum IgM immunoblot with a 19S fluorescent treponemal antibody absorption test for the diagnosis of congenital syphilis. Diagn Microbiol Infect Dis. 27;59:1-. 1 Fiumara NJ, Fleming WL, Downing JG, Good FL. The incidence of prenatal syphilis at the Boston City Hospital. N Engl J Med. 1952;247: Bont J, Cairo I, van Doornum GJJ, Coutinho RA, Bleker OP. Het nuttig effect van serologische screening op syfilis in de zwangerschap in de regio Amsterdam, Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143: Deblonde J, Claeys P, Temmerman M. Antenatal HIV screening in Europe: a review of policies. Eur J Public Health. 27;17(5): Gezondheidsraad. Herziening van het HIV-test beleid. publicatie nr 1999/2. Den Haag: Gezondheidsraad, Omata M, Ehata T, Yokosuka O, Hososa K, Ohto M. Mutations in the precore region of hepatitis B virus DNA in patients with fulminant and severe hepatitis. N Engl J Med. 1991;324: Boland GJ, Veldhuijzen IK, Janssen HLA. Eijk van der AA, Wouters GAJ, Boot H. Beleid en behandeling bij zwangeren met hepatitis B. Ned Tijdschr Geneeskd. 29;153:A95. 1 Van der Ploeg CPB, van den Akker ME, Sleuven BE. Kwaliteit van het informatiesysteem voor de prenatale screening infectieziekten en erythrocytenimmunisatie (PSIE), 28. TNO-rapport KvL/P&Z/ Leiden: TNA; Postma MJ, van den Hoek JAR, Beck EJ, Heeg B, Jager JC, Coutinho RA. Farmaco-economische evaluatie van universele HIV-screening in de zwangerschap; een kosteneffectiviteitsanalyse voor Amsterdam. Ned Tijdschr Geneeskd. 2;144: Rozenbaum MH, Verweel G, Folkerts DK, et al. Cost-effectiveness estimates for antenatal HIV testing in the Netherlands. Int J STD AIDS. 28;19: Struijs JN, de Wit GA, Jager JC. Literatuuronderzoek naar kosteneffectiviteitsaspecten van de screening van zwangeren op syfilis ter preventie van congenitale syfilis. Rapport Bilthoven: RIVM; 22. NED TIJDSCHR GENEESKD. 21;154:A2175 7