Acute neurologische problemen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Acute neurologische problemen"

Transcriptie

1 Acute neurologische problemen Nascholing neuro-oncologie Judith de Bont Kinderneuroloog

2 Acute neurologische problemen Neuro-oncologie Verhoogde intracraniële druk/inklemming Hydrocefalus Epilepsie Neurologische uitval

3 Lokalisatie van hersentumoren

4 Verhoogde intracraniële druk

5 Verschillende compartimenten

6 Monroe-Kellie principe

7 Oorzaken van verhoogde intracraniële druk Pathologisch proces Locale massa Verstoorde liquorcirculatie Gestoorde afvloed veneuze sinussen Diffuse hersenzwelling Voorbeelden in neuro-oncologie Tumor, bloeding in tumor Obstructieve hydrocefalus door tumor Sinustrombose Uitgebreide metastasering

8 Symptomen verhoogde intracraniële druk Hoofdpijn Frontaal, verergert na liggen en hoesten. Vermindert na braken Misselijkheid en braken Veranderde mentale toestand Verwardheid, onrust, lethargie, vertraagd denken Verminderd bewustzijn/sufheid Glasgow Coma schaal Altijd follow up in de tijd Visusklachten Pupilreacties Verminderde visus Uitval n. abducens/dubbelzien papiloedeem

9 Veranderde mentale toestand/bewustzijn Let op: afhankelijk van leeftijd!

10 Glasgow Coma Scale

11

12 Visusklachten bij verhoogde intracraniële druk Wazig zien (papiloedeem) Dubbelzien N. abducens (VI) parese

13 Visusklachten II Dubbelzien N. oculomotorius (III) parese

14 Visusklachten II Pupilreacties

15 Verdere toename van intracraniële druk Dreigende inklemming Vitale kenmerken Bradycardie Toename hypertensie, met name wijde polsdruk Irregulaire ademhaling (neurogeen) Apnoes Hyperthermie Trias van Cushing Maar inklemming kan ook voorkomen bij normale druk!

16

17 Gevolgen van hoge intracerebrale druk/ inklemming Necrose van hersenweefsel Compressie van bloedvaten -> ischemie Compressie van zenuwen Overlijden, bv als gevolg van compressie hersenstam

18 Inklemmingssyndromen

19 Klinische verschijnselen?? Inklemming

20 1. Subfalciene inklemming (cingulate) Verplaatsing van gyrus cinguli onder de falx cerebri door. Klinische verschijnselen Verminderd bewustzijn Hoofdpijn Contralaterale parese/paralyse van het been (ischemie a. cerebri ant.) Kleine, reactieve pupillen Vaak precursor van andere types van inklemming Oorzaken Ruimte-innemende lesie in 1 hemisfeer

21 2. Centrale inklemming Verplaatsing van de cerebrale hemisferen en basale kernen naar beneden met verplaatsing van het diencefalon en temporaalkwabben door het tentorium Klinische verschijnselen Verminderd bewustzijn Middelgrote gefixeerde pupillen Onvermogen tot omhoog kijken (sunsetfenomeen) Cheyne Stokes ademhaling Bloeding a. basilaris (Durret bloeding) Diabetes insipidus Decorticatie

22 3. Uncale (transtentoriële) inklemming Verplaatsing van het mediale deel van de temporaalkwab naar beneden richting het cerebellum. Klinische verschijnselen Ipsilaterale pupildilatatie Externe ophthalmoplegie Contralaterale hemiparese Bewustzijn wisselend Decerebratie/decorticatie Compressie a. cerebri posterior (gezichtsvelduitval) Oorzaken Ruimte-innemende lesie in 1 hemisfeer

23 4. Tonsillaire inklemming Neerwaartse verplaatsing en inklemming van de cerebellaire tonsillen ter plaatse van het foramen magnum. Klinische verschijnselen Hoofdpijn, stijfheid van de nek, ataxie Hypertensie Bradycardie Bradypneu Coma Bilaterale dysesthesie armen Decerebratie/decorticatie Oorzaken Massa in de achterste schedelgroeve

24 Behandeling van dreigende inklemming Verlagen intracraniële druk en/of verhogen veneuze afvloed Elevatie hoofd 30 graden Drainage liquor (ventriculostomie, externe ventrikeldrain) Voorkom hypotensie en koorts Hyperventilatie Sedatie Mannitol, hypertoon zout Corticosteroiden (vermindering oedeem, vermindering CSF productie) Decompressie craniectomie

25 Take home messages Hersentumoren kunnen aanleiding geven tot verhoogde intracerebrale druk Door ruimte innnemende werking Door secundaire hydrocefalus Belangrijke parameters als uiting van verhoogde druk Bewustzijn/gedrag Misselijkheid/hoofdpijn Visusklachten Vitale parameters Pupillen niet alleszeggend

26 Vragen?

27 Acute neurologische problemen Neuro-oncologie Verhoogde intracraniële druk/inklemming Hydrocefalus Epilepsie Neurologische uitval

28 Epilepsie door hersentumor Verhoogde Focale aanvallen intracraniële vs gegeneraliseerde druk/inklemming aanvallen Hydrocefalus Behandeling Epilepsie Neurologische Coupeermedicatie uitval Stesolid Midazolam Onderhoudsbehandeling

29 Acute neurologische problemen Neuro-oncologie Verhoogde intracraniële druk/inklemming Hydrocefalus Epilepsie Neurologische uitval

Neurologie. Hersenvliezen. Beschermende structuren. Functies: 1. de schedel, hersenvliezen. 2. de bloed-hersen barrière. 3. autoregulatie. Nadelen?

Neurologie. Hersenvliezen. Beschermende structuren. Functies: 1. de schedel, hersenvliezen. 2. de bloed-hersen barrière. 3. autoregulatie. Nadelen? Neurologie Hoeveel hersencellen heeft een mens? Hoeveel raak je er per dag kwijt? Wat is het gewicht van onze hersenen? Hoeveel % van de totale energie verbruiken onze hersenen? Hoeveel liter bloed per

Nadere informatie

Klinisch redeneren D. Michel van Megen

Klinisch redeneren D. Michel van Megen Klinisch redeneren D Michel van Megen SEH/IC vpk CWZ Begrippen: Intracraniële infecties» meningitis» encefalitis Ruimte innemende processen» hersenabces» hersentumoren brughoektumor astrocytomen hypofysetumor

Nadere informatie

Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd

Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd Lotte Sondag, AIOIS neurologie Ewoud van Dijk, neuroloog Inhoud Casusbeschrijving Cerebraal veneuze sinustrombose Anatomie Pathofysiologie Epidemiologie en

Nadere informatie

Wanneer aan een Hersenbloeding denken? Frans Van den Bergh, interventioneel neuroradioloog Caroline Loos, neuroloog

Wanneer aan een Hersenbloeding denken? Frans Van den Bergh, interventioneel neuroradioloog Caroline Loos, neuroloog Wanneer aan een Hersenbloeding denken? Frans Van den Bergh, interventioneel neuroradioloog Caroline Loos, neuroloog Introductie Herseninfarct (80%) Hersenbloeding (20%) Intracerebrale bloeding (ICB) Subarachnoïdale

Nadere informatie

Traumatisch schedelhersenletsel

Traumatisch schedelhersenletsel Traumatisch schedelhersenletsel Arjen Slooter neuroloog intensivist Symposium Intensive Care, UMC Utrecht, 1 april 2011 Traumatisch schedelhersenletsel -Meestal combinatie van extra- en intracraniëel letsel

Nadere informatie

Als een donderslag bij heldere hemel

Als een donderslag bij heldere hemel Als een donderslag bij heldere hemel Ruud van der Kruijk, neuroloog Slingeland Ziekenhuis Doetinchem Mede namens Sarah Vermeer, neuroloog Rijnstate, Peter Coppens huisarts te Ulft en Rik van Dijk huisarts

Nadere informatie

Anatomie. Anatomie. Bloedtoevoer. Cerebrum Cerebellum Hersenstam. Schedel Hersenvliezen. Liquor cerebrospinalis Bloedvoorziening

Anatomie. Anatomie. Bloedtoevoer. Cerebrum Cerebellum Hersenstam. Schedel Hersenvliezen. Liquor cerebrospinalis Bloedvoorziening Anatomie Anatomie Cerebrum Cerebellum Hersenstam Schedel Hersenvliezen Liquor cerebrospinalis Bloedvoorziening Bloedtoevoer 1 Bewustzijnsdaling Verandering van: Bewust waarnemen van de omgeving Reactie

Nadere informatie

Neurotraumatologie. Prof. Dr. J.G. van der Hoeven UMC ST Radboud Nijmegen 12.05-12.50

Neurotraumatologie. Prof. Dr. J.G. van der Hoeven UMC ST Radboud Nijmegen 12.05-12.50 Neurotraumatologie Prof. Dr. J.G. van der Hoeven UMC ST Radboud Nijmegen 12.05-12.50 1 Primair letsel A-B-C-D-E Uitsluiten chirurgisch letsel Voorkomen secundaire schade Beperken O2 verbruik hersenen Normo-/hypothermie

Nadere informatie

1 Algemeen pagina 1.1 Inleiding 4 1.2 Programma scholingsdag 4 1.3 Casuïstiek 5 1.4 Voorbereiding 6

1 Algemeen pagina 1.1 Inleiding 4 1.2 Programma scholingsdag 4 1.3 Casuïstiek 5 1.4 Voorbereiding 6 Inhoudsopgave 1 Algemeen pagina 1.1 Inleiding 4 1.2 Programma scholingsdag 4 1.3 Casuïstiek 5 1.4 Voorbereiding 6 2 Anatomie en fysiologie 2.1 Doelstellingen 7 2.2 Het centrale zenuwstelsel 8 2.3 De liquorcirculatie

Nadere informatie

Hersentumoren;de basis

Hersentumoren;de basis Hersentumoren;de basis Zaterdag 16 maart 2019 De Landgoederij, Bunnik Anja Gijtenbeek Neuroloog Radboudumc Nijmegen De basis Inhoud Casus Opbouw hersenen Locatie van functies Ontstaan en beloop klachten

Nadere informatie

Case Record Form. cerebral venous thrombosis. D-dimer and factor XIII activation peptide. Studie nummer: Initialen:

Case Record Form. cerebral venous thrombosis. D-dimer and factor XIII activation peptide. Studie nummer: Initialen: cerebral venous thrombosis D-dimer and factor XIII activation peptide Case Record Form Studie nummer: Initialen: TRIAL COORDINATION: Jonathan Coutinho, MD Departement of Neurology Academic Medical Centre,

Nadere informatie

Hoogteziekte. PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname

Hoogteziekte. PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname Hoogteziekte PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname Hoe hoog is hoog? High altitude : 1500-3000m Very high altitude : 3000-5000m Extreme altitude : above 5000m Death zone

Nadere informatie

Een aanslag op de hersenen?

Een aanslag op de hersenen? Een aanslag op de hersenen? Dr. R.P.W. Rouhl, neuroloog Symposium Be Aware Limburgse Vereniging voor Intensieve Zorgen (LVIZ) Inhoud Acute behandeling van hersenletsel Psychiatrische verschijnselen bij

Nadere informatie

Quizzen met de Comascore Amsterdam Symposium 28/1 en 2/2 Margreet van der Pol

Quizzen met de Comascore Amsterdam Symposium 28/1 en 2/2 Margreet van der Pol Quizzen met de Comascore Amsterdam Symposium 28/1 en 2/2 Margreet van der Pol Doelen Na de les: kunt u het doel en de functie van de GCS formuleren; kunt u uiteenzetten hoe de GCS uitgevoerd moet worden;

Nadere informatie

Vene jugularis lijn bij patiënten met risico op verhoogde ICP. Carine van Rijn

Vene jugularis lijn bij patiënten met risico op verhoogde ICP. Carine van Rijn Vene jugularis lijn bij patiënten met risico op verhoogde ICP Carine van Rijn Inleiding Verhoogde intracraniële druk zou een contra-indicatie zijn voor cannulatie van de v. jugularis interna v. subclavialijn

Nadere informatie

Kinderen met hoofdpijn

Kinderen met hoofdpijn Kinderen met hoofdpijn 01-12-2016 M. Flohil, kinderneuroloog Inleiding Hoofdpijn bij kinderen is gek Prevalentie 53% Classificatie conform ICHD-3 (2013) Primair versus secundair Angst voor hersentumor

Nadere informatie

Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken

Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken Zaterdag 17 maart 2018 De Landgoederij, Bunnik Naam Functie Maaike Vos Neuroloog Haaglanden Medisch Centrum Opbouw Inleiding Klachten en verschijnselen

Nadere informatie

Verlaagd bewustzijn en coma

Verlaagd bewustzijn en coma Verlaagd bewustzijn en coma 1 1.1 Inleiding Het bewustzijn kan men onderverdelen in vier verschillende toestanden. Deze toestanden zijn een continuüm met subtiele veranderingen in gedrag (figuur 1.1).

Nadere informatie

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 Inleiding: Een post-anoxisch coma wordt veroorzaakt door globale anoxie of ischemie van de hersenen,

Nadere informatie

THE DARK SIDE OF THE BRAIN

THE DARK SIDE OF THE BRAIN THE DARK SIDE OF THE BRAIN >ernstig < Hedy Folkersma neurochirurg inleiding TBI belangrijkste doodsoorzaak leeftijd < 35 jaar in NL overlijden ~1000 personen per jaar hoge mate van blijvende invaliditeit

Nadere informatie

Traumatisch hersenletsel bij kinderen. Maayke Hunfeld

Traumatisch hersenletsel bij kinderen. Maayke Hunfeld Traumatisch hersenletsel bij kinderen Maayke Hunfeld 08-03-2017 Traumatisch (schedel)hersenletsel Definitie THL: Hersenletsel ontstaat door een oorzaak buiten het lichaam. Van buitenaf wordt een kracht

Nadere informatie

Is er nog ruimte voor de EMV op de IC? Peter Muller Neural Practitioner Topics in Intensive Care 8 december 2016

Is er nog ruimte voor de EMV op de IC? Peter Muller Neural Practitioner Topics in Intensive Care 8 december 2016 Is er nog ruimte voor de EMV op de IC? Peter Muller Neural Practitioner Topics in Intensive Care 8 december 2016 Inhoud van de presentatie: - test - inleiding - strekken en buigen - voldoet de EMV/GCS

Nadere informatie

Wat is een sinustrombose? Een sinustrombose is een verstopping van een grote ader in de hersenen.

Wat is een sinustrombose? Een sinustrombose is een verstopping van een grote ader in de hersenen. Sinustrombose Wat is een sinustrombose? Een sinustrombose is een verstopping van een grote ader in de hersenen. Hoe vaak komt een sinustrombose voor bij kinderen? Een sinustrombose komt bij een op 200.000-300.000

Nadere informatie

Bijscholing AZ Damiaan. Neurochirurgie, cranieel, januari 2013

Bijscholing AZ Damiaan. Neurochirurgie, cranieel, januari 2013 Bijscholing AZ Damiaan Neurochirurgie, cranieel, januari 2013 Selektie: 1. Hydrocefalie 2. Craniocerebraal trauma 3. Spontane intracraniële bloeding 1. Hydrocefalie Anatomie Classificatie Symptomen en

Nadere informatie

HersenletselCongres 2017

HersenletselCongres 2017 HersenletselCongres 2017 6-11-2017 A2a Kinderen met traumatisch hersenletsel; een stille epidemie? Maayke Hunfeld Neuroloog, kinderneuroloog Erasmus Medisch Centrum en Sophia kinderziekenhuis (potentiële)

Nadere informatie

PACT traumatic brain injury Fellow onderwijs dec 2013. Astrid Hoedemaekers

PACT traumatic brain injury Fellow onderwijs dec 2013. Astrid Hoedemaekers PACT traumatic brain injury Fellow onderwijs dec 2013 Astrid Hoedemaekers Hersenoedeem Uren-7 dgn Dgn-2 wkn Donkin et al, Curr Op Neurol 2010 Stocchetti et al, J Neurotrauma 2007 Ropper et al, NEJM 2012

Nadere informatie

Een verhit postoperatief beloop

Een verhit postoperatief beloop Een verhit postoperatief beloop Centraal anticholinerg syndroom? R Verhage C Hofhuizen Casus Dhr V, 31-1-1952 Voorgeschiedenis: - dilatatie aorta ascendens. - AF, thrombus linker hartoor (verdwenen na

Nadere informatie

Traumatisch hersenletsel. 17 mei 2016 Ella Fonteyn

Traumatisch hersenletsel. 17 mei 2016 Ella Fonteyn Traumatisch hersenletsel 17 mei 2016 Ella Fonteyn Inhoud Definities traumatisch hersenletsel Protocol SEH Gevolgen en behandeling Niet in deze presentatie: letsel wervelkolom, myelum of zenuwen Definities

Nadere informatie

Casus. De patiënt met een neuro trauma. Op SEH: CT- Cerebrum. Op de IC. Conclusie en beleid. VICV 2013 Neuro expertise werkgroep

Casus. De patiënt met een neuro trauma. Op SEH: CT- Cerebrum. Op de IC. Conclusie en beleid. VICV 2013 Neuro expertise werkgroep De patiënt met een neuro trauma VICV 2013 Neuro expertise werkgroep Dhr Huisen, 12-10- 1993 Eenzijdig ongeval auto versus boom Initiële EMV E1 M3 V1 Aldaar gesedeerd en geïntubeerd i.v.m. onrust, zou beide

Nadere informatie

vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp

vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp disclaimer geen duizeligheidsexpert geen belangenverstrengeling oorzaken duizeligheid vestibulair centraal cardiovasculair intoxicatie metabool BPPD neuritis

Nadere informatie

Symptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013

Symptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Symptomatische behandeling hersenmetastasen Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Zo maar een paar vragen: -Moeten patiënten met HM standaard met dexamethason

Nadere informatie

Traumatic Brain Injury (PACT module)

Traumatic Brain Injury (PACT module) Traumatic Brain Injury (PACT module) Fellowonderwijs Opleiding Intensive Care Traumatic Brain Injury Incidentie 150-200/100.000 inwoners per jaar 10 à 15% met dodelijke afloop USA 52.000/jaar & 70.000-90.000

Nadere informatie

Een hersentumor. En nu?

Een hersentumor. En nu? Een hersentumor. En nu? Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Aanvullend onderzoek en waarschijnlijke diagnose... 2 3 Wachttijd tot opname UMCG... 3 4 Klachten, die meteen behandeld (moeten) worden... 3 5 Tot

Nadere informatie

Carotischirurgie, een halszaak. BRV jaarcongres Reehorst, Ede 12-03-2016

Carotischirurgie, een halszaak. BRV jaarcongres Reehorst, Ede 12-03-2016 Carotischirurgie, een halszaak BRV jaarcongres Reehorst, Ede 12-03-2016 Anatomie Carotis pathologie Stenoserend vaatlijden Dilaterend vaatlijden Dissectie Carotis pathologie Dilaterend Zeldzaam Atherosclerose,

Nadere informatie

Wisselend reageren, inadequaat Voorkeursstand ogen en hoofd naar rechts Verkramping linkerarm

Wisselend reageren, inadequaat Voorkeursstand ogen en hoofd naar rechts Verkramping linkerarm Neurologische valkuilen 9 oktober 2014 Elly Pouwels Neuroloog Informatie bekend bij neuroloog via Man uit 1948, blanco huisarts Aanmelding als trombolyse Sinds 30 min ogen naar rechts, in de war/ afasie

Nadere informatie

Tuberculeuze Meningitis in Zuid-Afrika

Tuberculeuze Meningitis in Zuid-Afrika Tuberculeuze Meningitis in Zuid-Afrika moeilijk herkenbaar en levensbedreigend RAAK 22 april 2008 Berbe Paes 1/33 Inhoud 1. Casus 2. Onderzoek 3. Zuid-Afrika 4. Tuberculose 5. Tuberculeuze meningitis 6.

Nadere informatie

Hoe vaak komt een ependymoom voor? Een ependymoom komt bij een op de kinderen voor.

Hoe vaak komt een ependymoom voor? Een ependymoom komt bij een op de kinderen voor. Ependymoom Wat is een ependymoom? Een ependymoom is een kwaadaardige hersentumor die ontstaat uit de bekleding van de hersenholtes in de hersenen. De bekleding van de hersenholtes wordt ependym genoemd.

Nadere informatie

Tumoren van centrale zenuwstelsel. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014

Tumoren van centrale zenuwstelsel. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Tumoren van centrale zenuwstelsel Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Metastasen van tumoren van elders In de parenchym van de hersenen In hersenvliezen: leptomeningeale

Nadere informatie

Casusbespreking Verwardheid na neurochirurgie. Liselotte Boerman, ANIOS IC

Casusbespreking Verwardheid na neurochirurgie. Liselotte Boerman, ANIOS IC Casusbespreking Verwardheid na neurochirurgie Liselotte Boerman, ANIOS IC Casus Man, 66jr Acute nekpijn bij persen op toilet, met nadien toenemend nekpijn en hoofdpijn. Neurologisch onderzoek: n. abducens

Nadere informatie

Verpleegkundigen onderwijs Nieuwegein. 10 februari 2015 Sander Diederen, arts-assistent/onderzoekster neurochirurgie

Verpleegkundigen onderwijs Nieuwegein. 10 februari 2015 Sander Diederen, arts-assistent/onderzoekster neurochirurgie Verpleegkundigen onderwijs Nieuwegein 10 februari 2015 Sander Diederen, arts-assistent/onderzoekster neurochirurgie Inhoud Een patiënt op de SEH Ziektebeelden Trauma capitis Commotio cerebri Contusio cerebri

Nadere informatie

Opvang van het kind met traumatisch schedelhersenletsel in de acute fase

Opvang van het kind met traumatisch schedelhersenletsel in de acute fase Opvang van het kind met traumatisch schedelhersenletsel in de acute fase J.M. Fock Kinderneuroloog UMCG Groningen Disclosures GEEN Traumatisch schedelhersenletsel Definitie: letsel door geweld van buiten

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 175 Grote infarcten in het stroomgebied van de arteria cerebri media (ACM) kunnen gepaard gaan met oedeemvorming, die in ernstige gevallen kan leiden tot cerebrale inklemming. Patiënten met

Nadere informatie

Waarschuwing: op sommige plaatsen kan deze samenvatting onvolledig zijn, op andere plaatsen te gedetailleerd. Gebruik op eigen risico.

Waarschuwing: op sommige plaatsen kan deze samenvatting onvolledig zijn, op andere plaatsen te gedetailleerd. Gebruik op eigen risico. Waarschuwing: op sommige plaatsen kan deze samenvatting onvolledig zijn, op andere plaatsen te gedetailleerd. Gebruik op eigen risico. ZSO 1: Lokalisatieprincipes/neuroanatomie De student kan een topografische

Nadere informatie

APO 4-02 SPC Voorraadproducten

APO 4-02 SPC Voorraadproducten APO 4-02 SPC Voorraadproducten Apotheek Catharina Ziekenhuis SPC Voorraadproducten Natriumchloride infusievloeistof 3% zak 500ml 1. Naam van het geneesmiddel Natriumchloride infusievloeistof 3% zak 500ml

Nadere informatie

NHG richtlijnen. Neurochirurgische mogelijkheden na hersenletsel door een val bij ouderen. NHG richtlijnen. Beleid bij criteria 1 en 2

NHG richtlijnen. Neurochirurgische mogelijkheden na hersenletsel door een val bij ouderen. NHG richtlijnen. Beleid bij criteria 1 en 2 NHG richtlijnen Neurochirurgische mogelijkheden na hersenletsel door een val bij ouderen Drs. Ernst Delwel, neurochirurg Afdeling Neurochirurgie Erasmus MC Rotterdam Criteria voor [1] hoofdtrauma met sterk

Nadere informatie

Patiënt met SAB op de IC

Patiënt met SAB op de IC Patiënt met SAB op de IC AZO-scholingsavond acute neurologie November 2018 Jan Pouwels IC verpleegkundige Neural Practitioner Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond

Nadere informatie

Robbert Groenewegen SEH-arts

Robbert Groenewegen SEH-arts Robbert Groenewegen SEH-arts Man 26 jaar, bekende GHB gebruiker Op straat aangetroffen roepend op straat, verward en agressief Onder politiebewaking geboeid door RAV naar SEH gebracht. Heeft midazolam

Nadere informatie

Mineur hoofdtrauma en Shaken Infant Syndrome

Mineur hoofdtrauma en Shaken Infant Syndrome Mineur hoofdtrauma en Shaken Infant Syndrome Gerlant van Berlaer Met dank aan Dr J Marchand, Dr D Bulckaert Shaken baby syndrome Niet-accidenteel hoofdtrauma (NAHT): SIS penetrerend trauma Impact Whiplash

Nadere informatie

Neurotrauma bij kinderen

Neurotrauma bij kinderen Neurotrauma bij kinderen Hilde Mulder, kinderarts-intensivist Landelijke bijscholing Neurologica, Bunnik 04-10-2018 1 Ernstig traumatisch hersenletsel (ETHL): GCS 8 2 3 Mechanism of injury falls motor

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord. Over de auteurs. 1 Inleiding 1

Inhoud. Voorwoord. Over de auteurs. 1 Inleiding 1 Voorwoord Over de auteurs V XIII 1 Inleiding 1 2 Anamnese 3 2.1 Inleiding 3 2.2 Specifieke anamnese 3 2.3 Algemene anamnese 3 2.4 Ontwikkelingsanamnese 4 2.5 Voorgeschiedenis 4 2.6 Familieanamnese 5 3

Nadere informatie

De laatste levensfase: over stervensscenario s. Iridium, 16 maart 2011. Dr. Gert Huysmans

De laatste levensfase: over stervensscenario s. Iridium, 16 maart 2011. Dr. Gert Huysmans De laatste levensfase: over stervensscenario s Iridium, 16 maart 2011. Dr. Gert Huysmans Oorzaak overlijden Dementie, frailty Orgaanfalen Acuut Kanker - de laatste levensfase - 2 kanker F U N C T I E OVERLIJDEN

Nadere informatie

Je ziet ze niet, maar ze kunnen er wel zijn: Hersenbloedingen bij de premature neonaat. Karianne Kraft Kinderarts-neonatoloog UMCG maart 2019

Je ziet ze niet, maar ze kunnen er wel zijn: Hersenbloedingen bij de premature neonaat. Karianne Kraft Kinderarts-neonatoloog UMCG maart 2019 Je ziet ze niet, maar ze kunnen er wel zijn: Hersenbloedingen bij de premature neonaat Karianne Kraft Kinderarts-neonatoloog UMCG maart 2019 Inhoud Hersenbloedingen: Wie? epidemiologie & risicofactoren

Nadere informatie

Roelie de Vlas. meldkamercentralist ambulance Meldkamer Noord Nederland

Roelie de Vlas. meldkamercentralist ambulance Meldkamer Noord Nederland Roelie de Vlas meldkamercentralist ambulance Meldkamer Noord Nederland Aline Westenberg Aline Westenberg ambulanceverpleegkundige UMCG Ambulancezorg & Timo Roosa ambulancechauffeur UMCG Ambulancezorg &

Nadere informatie

Trombolyse. Acute behandeling van een herseninfarct

Trombolyse. Acute behandeling van een herseninfarct Trombolyse Acute behandeling van een herseninfarct In deze folder vindt u informatie over de behandeling van een herseninfarct met een stolseloplossend medicijn (Alteplase). Deze behandeling wordt trombolyse

Nadere informatie

Stroke basisprincipes en nieuwe ontwikkelingen. Dr. S. (Sander) M. van Schaik Neuroloog Zaans Medisch Centrum & OLVG 24 november 2017

Stroke basisprincipes en nieuwe ontwikkelingen. Dr. S. (Sander) M. van Schaik Neuroloog Zaans Medisch Centrum & OLVG 24 november 2017 Stroke basisprincipes en nieuwe ontwikkelingen Dr. S. (Sander) M. van Schaik Neuroloog Zaans Medisch Centrum & OLVG 24 november 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen

Nadere informatie

HERSENSCHUDDING BIJ EEN KIND FRANCISCUS VLIETLAND

HERSENSCHUDDING BIJ EEN KIND FRANCISCUS VLIETLAND HERSENSCHUDDING BIJ EEN KIND FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw kind heeft een licht letsel aan de schedel of de hersenen opgelopen, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeval. Deze folder geeft u meer informatie

Nadere informatie

Doelstellingen basisstage neurologie

Doelstellingen basisstage neurologie Doelstellingen basisstage neurologie Zoals voor elke basisstage wordt het accent gelegd op vaak voorkomende problemen en op urgente problemen waarbij het van belang is ze tijdig te herkennen. Het is de

Nadere informatie

Ontstaan en voorkomen Soorten van hersentumoren Graad 1 Graad 2 Graad 3

Ontstaan en voorkomen Soorten van hersentumoren Graad 1 Graad 2 Graad 3 Hersentumoren In het hoofd kunnen verschillende soorten gezwellen (tumoren) voorkomen. In dit stuk gaat het alleen over tumoren die ontstaan van het hersenweefsel zelf. Andere soorten van tumoren zijn

Nadere informatie

Klachten en Symptomen. Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam

Klachten en Symptomen. Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Klachten en Symptomen Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Voorbeeld 1 Een voorheen gezonde man van 48 jaar krijgt plots een epileptische aanval. Deze

Nadere informatie

Hoofdpijn. Published on Medics4medics.com (http://www.medics4medics.com) Home > Neurologie > Hoofdpijn

Hoofdpijn. Published on Medics4medics.com (http://www.medics4medics.com) Home > Neurologie > Hoofdpijn Published on Medics4medics.com (http://www.medics4medics.com) Home > Neurologie > Hoofdpijn Hoofdpijn Image not found Active http://www.medics4medics.com/sites/default/files/resize/wysiwyg/hoofdpijn-307x144.gif

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Auteurslijst 10. 1 Verlaagd bewustzijn en coma 12 Sven Matthijs, Charles Vecht

Inhoud. Voorwoord 5. Auteurslijst 10. 1 Verlaagd bewustzijn en coma 12 Sven Matthijs, Charles Vecht Inhoud Voorwoord 5 Auteurslijst 10 1 Verlaagd bewustzijn en coma 12 Sven Matthijs, Charles Vecht 2 Cerebrale ischemie 22 Machiel Pleizier, Korné Jellema, Jelis Boiten 3 Trombolyse bij cerebrale ischemie

Nadere informatie

Low Pressure Hydrocephalus. Loes Didden

Low Pressure Hydrocephalus. Loes Didden Low Pressure Hydrocephalus Loes Didden 25-8-2016 Casus Epidermoïdcyste cerebellair al jaren VP drain in situ, waarvoor meerdere ingrepen D1 ingreep: Zeer ruime debulking epidermoïdcyste, 60cc verwijderd

Nadere informatie

Rode Vlaggen. Cursus. Directe Toegankelijkheid Oefentherapie

Rode Vlaggen. Cursus. Directe Toegankelijkheid Oefentherapie Rode Vlaggen Cursus Directe Toegankelijkheid Oefentherapie Alle rechten voorbehouden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, foto-kopie, microfilm

Nadere informatie

Kinderen met acute neurologische problematiek

Kinderen met acute neurologische problematiek Kinderen met acute neurologische problematiek Thomas van Veen, Kinderarts 06-07-2015 Anne, 9 jaar aangereden door een auto Zij is aangereden door een auto voor het ziekenhuis Vader draagt haar de SEH op

Nadere informatie

Wat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen.

Wat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen. Neurocytoom Wat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen. Hoe wordt een neurocytoom ook wel genoemd? Er bestaat geen

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

Nadere informatie

Voorgeschiedenis:!! '57 hepatitis! '82 pericarditis na keelontsteking! IgA nefropathie met HT resulterend in nierfunctiestoornissen!

Voorgeschiedenis:!! '57 hepatitis! '82 pericarditis na keelontsteking! IgA nefropathie met HT resulterend in nierfunctiestoornissen! Man, 67 jaar! Voorgeschiedenis:!! '57 hepatitis! '82 pericarditis na keelontsteking! IgA nefropathie met HT resulterend in nierfunctiestoornissen! '07 preterminale nierinsufficiëntie! '08 CAPD! '11 hyperparathyreoidie!

Nadere informatie

Naam procedure. Intracraniële drukmeting

Naam procedure. Intracraniële drukmeting Naam instelling: AZ KLINA Verantwoordelijke persoon : Geert Vinck Naam procedure Intracraniële drukmeting Datum: Herziening: 5/5/2010 Update: oktober 2012 Monique Van den Bulck Omschrijving Monitoring

Nadere informatie

Syllabus Landelijke bijscholing Neurotrauma bij kinderen. Georganiseerd door de landelijke werkgroep Intensive Care Kinderen 7 oktober 2010 Groningen

Syllabus Landelijke bijscholing Neurotrauma bij kinderen. Georganiseerd door de landelijke werkgroep Intensive Care Kinderen 7 oktober 2010 Groningen Syllabus Landelijke bijscholing Neurotrauma bij kinderen Georganiseerd door de landelijke werkgroep Intensive Care Kinderen 7 oktober 2010 Groningen Voorwoord Vol trots presenteert de landelijke werkgroep

Nadere informatie

PRES Posterieur Reversibel Encephalopathie Syndroom

PRES Posterieur Reversibel Encephalopathie Syndroom PRES Posterieur Reversibel Encephalopathie Syndroom MDO bespreking d.d. 15-7-2019 Mayra Bergkamp AIOS neurologie V, 40jr Casus A Vgs/ alcoholabusus Med/ geen Overdracht SEH/ Op straat tonisch-klonisch

Nadere informatie

Arterio-veneuze malformatie

Arterio-veneuze malformatie Arterio-veneuze malformatie Behandeling Sanne Roijackers, coassistent IC 7-12-2016 Casus 60 jarige man Bewusteloos gevonden in badkamer Anisocorie L>R; bdz lichtreactief Subduraal hematoom met midlineshift

Nadere informatie

Middelenmisbruik en crisis

Middelenmisbruik en crisis Middelenmisbruik en crisis Een lastige combinatie Mike Veereschild Tom Buysse Middelengebonden spoedeisende situaties Intoxicatie van een verslavend middel Onthouding van een verslavend middel Kernsymptomen

Nadere informatie

Epidemiology, diagnosis and treatment of cerebral venous thrombosis Coutinho, J.

Epidemiology, diagnosis and treatment of cerebral venous thrombosis Coutinho, J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Epidemiology, diagnosis and treatment of cerebral venous thrombosis Coutinho, J. Link to publication Citation for published version (APA): Coutinho, J. (2014). Epidemiology,

Nadere informatie

Intracerebrale bloeding

Intracerebrale bloeding Intracerebrale bloeding Tony Van Havenbergh, neurochirurgie, GZA Philippe Jorens, Intensieve zorg, UZA/UA Neuro Vasculair Centrum Antwerpen Problem list wat weten we al? Meest frequente spontane intracerebrale

Nadere informatie

www.healthcareacademy.eu

www.healthcareacademy.eu Registreer op www.healthcareacademy.eu Presentaties, illustraties & video s downloaden Inschrijvingen DIPLOPIE Binoculair dubbelzicht 10/11/2015 CAMPUS HENRI SERRUYS Naam Voornaam Monoculair dubbelzien

Nadere informatie

Wat doet NAH met je hersenen? En wat te doen na signalering? Els Peeters kinderneuroloog

Wat doet NAH met je hersenen? En wat te doen na signalering? Els Peeters kinderneuroloog Wat doet NAH met je hersenen? En wat te doen na signalering? Els Peeters kinderneuroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie

Reanimatie bij hypothermie / verdrinking. Marlies Morsink SEH-arts KNMG Radboudumc

Reanimatie bij hypothermie / verdrinking. Marlies Morsink SEH-arts KNMG Radboudumc Reanimatie bij hypothermie / verdrinking Marlies Morsink SEH-arts KNMG Radboudumc Hypothermie Na expositie aan kou! Wanneer hypothermie? lichaamstemperatuur < 35 gr. C. Classificatie: Lichte hypothermie

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Ganglioglioom.

Kinderneurologie.eu. Ganglioglioom. Ganglioglioom Wat is een ganglioglioom? Een ganglioglioom is een relatief goedaardige hersentumor die ontstaan is uit zenuwcellen en uit ondersteunende cellen in de hersenen. Hoe wordt een ganglioglioom

Nadere informatie

10-12-2013. module 1 Hersenfunctie/ neurologische toestand

10-12-2013. module 1 Hersenfunctie/ neurologische toestand module 1 Hersenfunctie/ neurologische toestand JUDITH VAN GAALEN NEUROLOOG I. O. UMC ST. RADBOUD NIJMEGEN Bewustzijn en coma Neurologisch onderzoek Intracraniële druk Ziektebeelden van het zenuwstelsel

Nadere informatie

Is er een leven na reanimatie? Maayke Hunfeld, kinderneuroloog Jasmijn Harpman, masterstudent Corinne Buysse, kinderintensivist

Is er een leven na reanimatie? Maayke Hunfeld, kinderneuroloog Jasmijn Harpman, masterstudent Corinne Buysse, kinderintensivist Is er een leven na reanimatie? Maayke Hunfeld, kinderneuroloog Jasmijn Harpman, masterstudent Corinne Buysse, kinderintensivist Pediatrisch out of hospital cardiac arrest (OHCA) 9 per 10.000 kinderen per

Nadere informatie

Klinisch redeneren in acute situaties. Ijbelien Jungen

Klinisch redeneren in acute situaties. Ijbelien Jungen Klinisch redeneren in acute situaties Ijbelien Jungen Alarm criteria Acute verandering in: Fysiologie Airway -bedreigde luchtwegen (b.v. Bij stridor, zwelling van de hals, sputumretentie) Breathing - (verandering

Nadere informatie

ULTRA Ultra-early tranexamic acid after subarachnoid hemorrhage

ULTRA Ultra-early tranexamic acid after subarachnoid hemorrhage ULTRA CRF INVULINSTRUCTIES ULTRA Ultra-early tranexamic acid after subarachnoid hemorrhage CASE RECORD FORM INSTRUCTIES Dit Case Record Form (CRF) moet worden ingevuld door de behandelend arts die bekend

Nadere informatie

BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG

BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG BIJLAGE 1: PROTOCOLLEN AMBULANCEZORG Airway en CWK-immbolisatie, Breathing, Circulation, Disability en Exposure (5 protocollen) Wervelkolom indicaties fixatie en bevrijding (2 protocollen) Triage en keuze

Nadere informatie

Duizeligheid. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Duizeligheid. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Duizeligheid U heeft last van duizeligheid. De meeste mensen klagen bij duizeligheid over draaierigheid, een licht gevoel in het hoofd, het gevoel alsof de wereld om hen heen draait of dat zijzelf rondtollen.

Nadere informatie

Ontstaan en voorkomen Soorten gliomen Graad 1 Graad 2 Graad 3

Ontstaan en voorkomen Soorten gliomen Graad 1 Graad 2 Graad 3 Gliomen In het hoofd kunnen verschillende soorten tumoren voorkomen. In deze folder e vindt u alleen informatie over tumoren die ontstaan van het hersenweefsel zelf. Over andere soorten van tumoren, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Titel. Indicatie voor opname op de IC GCS < 9 (zie Tabel) GCS 9 en (dreigend) respiratoir en/of hemodynamisch falen (link richtlijn NVIC)

Titel. Indicatie voor opname op de IC GCS < 9 (zie Tabel) GCS 9 en (dreigend) respiratoir en/of hemodynamisch falen (link richtlijn NVIC) Titel Behandeling ernstig traumatisch hersenletsel Datum vaststelling: 12-2011 Datum revisie: 12-2013 Verantwoording: Medische protocollen commissie Intensive Care Brondocument: Literatuurstudie + Richtlijnen

Nadere informatie

(potentiële) belangenverstrengeling

(potentiële) belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie

Nadere informatie

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak Wat is glaucoom Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze zenuwvezels verbinden het netvlies met de hersenen. Door het verloren gaan van de zenuwvezels

Nadere informatie

BASIS PATHOFYSIOLOGIE BIJ HERSENTRAUMATA

BASIS PATHOFYSIOLOGIE BIJ HERSENTRAUMATA VAKGROEP HEELKUNDE - NEUROCHIRURGIE BASIS PATHOFYSIOLOGIE BIJ HERSENTRAUMATA G. Hallaert, Neurochirurg UZ Gent / UGent, 22 oktober 2016 Studiedag Verzekeringsgeneeskundige aspecten bij neurotrauma Basis

Nadere informatie

Werken met een beroerte?

Werken met een beroerte? Werken met een beroerte? Een beroerte en dan weer werken? Prof dr Raymund Roos Afd Neurologie LUMC Voor deze bijeenkomst geen relaties, subsidies, belangen met bedrijven Overzicht Hoe vaak komt een beroerte

Nadere informatie

Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG

Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG Definitie (Epileptische) aanvallen bij koorts zonder infectie van het centrale zenuwstelsel of een andere specifieke oorzaak

Nadere informatie

Epilepsie. Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl

Epilepsie. Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl Epilepsie Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl Epilepsie: symptoom van de tumor Medicatie Status epilepticus Rijgeschiktheid Nieuwe ontwikkelingen Epilepsie:

Nadere informatie

Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn. Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts

Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn. Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts Als het mis gaat. Stoornissen bewustzijn Frans Rutten Anesthesioloog/spoedarts Casus 1 Vrouw, 74 jaar diep bewusteloos gevonden in de tuin Bekend met diabetes type II Langzame snurkende ademhaling Langzame

Nadere informatie

Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Duizeligheid

Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Duizeligheid Maatschap Keel-, Neus- en Oorheelkunde Algemeen Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten en behandeling. Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk

Nadere informatie

Time is brain J.M.P. Rovers, Clinic Allemaal Transmuraal,

Time is brain J.M.P. Rovers, Clinic Allemaal Transmuraal, Time is brain Getallen, waar doen we het voor Prevalentie en incidentie beroerte Sterfte NL / Lokaal Prevalentie en incidentie, NL 2015 437.100 mensen met een beroerte 53.800 nieuwe TIA patiënten 41.300

Nadere informatie

Deze lijst kan bijvoorbeeld bij een arts, specialist, verzekering of advocaat, erg behulpzaam zijn om duidelijk te maken wat voor klachten u hebt.

Deze lijst kan bijvoorbeeld bij een arts, specialist, verzekering of advocaat, erg behulpzaam zijn om duidelijk te maken wat voor klachten u hebt. LIJST De symptomen zijn onderverdeeld in 16 subgroepen, te weten: algemeen, hart, hoofd, mond en kaken, oren, ogen, nek/rug en schouders, armen en benen, handen en voeten, geheugen, karakterwijziging,

Nadere informatie

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk om het begrip duizeligheid duidelijk te omschrijven. Er kan van alles

Nadere informatie

[Hyperlinks: Glasgow Coma Schaal en Revisited Trauma Score webpagina s]

[Hyperlinks: Glasgow Coma Schaal en Revisited Trauma Score webpagina s] Casus 7 fase B Titel casus Zonder helm Docenten Drs. P.A. van Luijt, chirurg Technisch verantwoordelijke Drs. E.M. Schoonderwaldt. Ziektebeeld Schedeltrauma en miltruptuur bij een 17-jarige vrouw na een

Nadere informatie

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak. Oogdruk

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak. Oogdruk Wat is glaucoom Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze zenuwvezels verbinden het netvlies met de hersenen. Door het verloren gaan van de zenuwvezels

Nadere informatie

L e i t t e x t 2 C E R E B R A L E I N F E C T I E S E N V E R H O O G D E I N T R A C R A N I Ë L E D R U K

L e i t t e x t 2 C E R E B R A L E I N F E C T I E S E N V E R H O O G D E I N T R A C R A N I Ë L E D R U K L e i t t e x t 2 C E R E B R A L E I N F E C T I E S E N V E R H O O G D E I N T R A C R A N I Ë L E D R U K Rik Bobbink Leerling IC-verpleegkundige April 2012 - september 2013 Afkortingen gebruikt in

Nadere informatie