Herstructureringsplan Schieringen-Zuid en welstandsrichtlijnen September 2014

Transcriptie

1 Herstructureringsplan Schieringen-Zuid en welstandsrichtlijnen September

2 Aanleiding Schieringen-Zuid is een vroeg naoorlogse wijk die hoofdzakelijk bestaat uit flatwoningen. De ontsluiting van de woningen geschiedt met een hellingbaan. Deze bijzondere manier van ontsluiting vormde de aanleiding om de monumentale waarde van de flats nader te bestuderen. Bouwtechnisch onderzoek wees uit dat er enorme investeringen nodig zijn om aan de hedendaagse geluid- en isolatienormen te voldoen en om de woningen op een hedendaags comfortniveau te brengen. Deze renovatie investeringen staan niet in verhouding tot de volledige sloop van de flatwoningen. De corporatie heeft daarom samen met het college van B&W besloten de 234 flatwoningen te slopen en te vervangen door een mix van grondgebonden woningen en appartementen met lift. Bestaande stedenbouwkundige structuur In de wederopbouwperiode breidde Leeuwarden zich halverwege de jaren vijftig van de vorige eeuw verder uit aan de oostzijde van de Stadsring (Franklinstraat-Archipelweg). Het Vliet, die nog volledig bevaarbaar was tot aan de Oostergrachtswal, vormde de zuidelijke begrenzing van de wijk. Nabij de Archipelweg staat nog een restant lintbebouwing langs het Vliet. De Poppeweg is een straat die eindigt op het Vliet en in noordelijke richting aantakt op de Esdoornstraat. Langs deze weg staan vooroorlogse vrijstaande en dubbele woningen van een laag met een kap. Architect Teeuw maakte voor het Gemeentelijke woningbedrijf aan de Esdoornstraat en de Boksdoornstraat twee blokken met portieketagewoningen,. Deze woningen hebben drie bouwlagen met een kap. Voor de CCF, nu Friesland-Campina, bouwde Teeuw nadien nog twee blokken met portieketagewoningen, deze kwamen aan de zuidkant van de Boksdoornstraat en aan de noordzijde van de Vuurdoornstraat. en hadden een platte afdekking. Het stratenpatroon was eenvoudig rechthoekig rondom de blokken gelegd. De portieketagewoningen hebben allen een collectief binnenterrein voor de bewoners. In de daaropvolgende fase kreeg Teeuw de opdracht om woningen tussen de Vuurdoornstraat, het Vliet en rondom het Hagendoornplein te bouwen. In deze bouwprojecten is duidelijk de invloed van de Scandinavische stedenbouwkunst zichtbaar. De woningen hebben geen relatie met de weg en staan gedraaid in de groene ruimte. Dit geldt zowel voor de woningen langs de randen van de wijk als voor de woningen aan het Hagendoornplein. Als verbijzondering kregen de flats hellingbanen als ontsluitingsstructuur. Herstructureringsplan Leeuwarden kent een groot aantal (portiek)etagewoningen zonder lift. De geplande nieuwbouw is daarom anders van samenstelling dan de huidige bebouwing. Het nieuwe plan is een combinatie van grondgebonden woningen en appartementen met een lift. Dit om meer differentiatie toe te voegen en om levensloopbestendige woningen te bouwen. Belangrijk uitgangspunt bij de herstructurering vormt het bestaande stratenpatroon. In 2006/2007 is de riolering vervangen en onder de zuidelijke parkeervakken van de Vuurdoornstraat lopen zware hoofdtransportleidingen voor de stroomvoorziening van de stad. De maatschappelijke kosten voor eventuele omleggingen van kabels en leidingen zijn niet verantwoord en niet noodzakelijk. De vernieuwde stedenbouwkundige opzet is gebaseerd op het huidige stratenpatroon maar kent een wijziging in het programma. Aan de zuidelijke rand zijn de etagewoningen voorzien en op de plek van het Hagendoornplein en de Schieringerweg zijn laagbouwwoningen gepland. De gestapelde woningen die tussen het Vliet en de Vuurdoornstraat een nieuwe plek krijgen, vormen de stedenbouwkundige wand langs de wijk. 2

3 Het profiel van het Vliet vraagt om een hoge wand enerzijds omdat er voldoende ruimte is tussen de bebouwing van de Centrale en de bestaande wand van de noordzijde van de Vuurdoornstraat en anderzijds omdat anders de ruimte wegloopt vanuit de wijk. Een wand vormt aan de ene kant een duidelijke stedenbouwkundige afbakening van de wijk en aan de andere kant krijgt het Vliet een herbergzaam profiel door de wanden van de Centrale en de voorgestelde wanden langs de Vuurdoornstraat. De wand eindigt met een toren van elf verdiepingen hoog, waardoor de zuidoosthoek van de vernieuwde wijk wordt gemarkeerd. Gelijktijd markeert de toren de beëindiging van de Schieringerweg en sluit het de ruimte van de straat op een prettige manier af. Ter plaatse van het centrale speelveld van de wijk wordt het groen uitgebreid in de richting van het Vliet. Hierdoor krijgt de centrale parkruimte een uitbreiding in zuidelijk richting en wordt de relatie met het Vliet versterkt. Aan de noordrand van het plan wordt in het verlengde van de Boksdoornstraat en de route langs het Cruyff-court een nieuwe langzaamverkeerverbinding gemaakt die de Duindoornstraat verbindt met de Schieringerweg. Zo ontstaat een aantrekkelijke wandelroute naar het Kalverdijkje, die aansluit op de vernieuwde struunpaden van het sportcomplex. De voorgestelde laagbouwcomplexen zijn straatgericht ontworpen in een half open bouwblokverkaveling. De koppen van de blokken langs de Esdoornstraat en de Vuurdoornstraat krijgen bijzondere aandacht want daar is de voordeur gedacht en is de voorzijde van de woning gepositioneerd. Op het tracé van de entree van het huidige Hagendoornplein is een nieuwe woonstraat voorzien die aansluit op de Esdoornstraat. Het parkeren vindt plaats in de directe nabijheid van de woningen. De actuele parkeernormen betekenen dat er een verdubbeling van het huidige aantal parkeerplaatsen moet plaatsvinden, waardoor haaks parkeren noodzakelijk wordt. Tussen vier à vijf parkeervakken is ruimte gecreëerd voor de aanplant van bomen en ook langs het pad dat de Duindoornstraat verbindt met de Schieringerweg is een groenstrook gedacht met veel bomen. Bestaande bomen worden waar mogelijk gespaard en te kappen bomen worden gecompenseerd, dit alles om de sfeer van een "tuindorp" te creëren. 3

4 Motivatie van de planopzet Samenhang in massa en samenhang in open ruimte, terwijl deze onderling kunnen contrasteren, dat is een belangrijk uitgangspunt binnen de stedenbouwkunst. Een stedenbouwkundige plan gaat altijd gepaard met het maken van ruimtes, het maken van wanden, het maken van verbindingen en indien mogelijk het creëren van zichtlijnen met betekenisvolle bakens, zoals (kerk) torens of iconische gebouwen. Het voorgestelde plan voor Schieringen-Zuid laat zien dat er samenhang is gezocht in bouwmassa s en in open ruimtes en dat er contrast ontstaat tussen de samenhangende bouwmassa s. De laagbouwwoningen zijn geclusterd in drie straten en vormen door de eenheid in architectuur, kleur en erfafscheiding een samenhangend complex, vergelijkbaar met de Hollanderwijk en Eigen Brood Bovenal. De rand van de buurt wordt gevormd door twee complexen etagewoningen in vier bouwlagen met een accent van 11 bouwlagen in de zuidoosthoek van het plan. De samenhang wordt gevormd door eenheid van bouwmassa s langs het Vliet en het contrast wordt veroorzaakt door de overgang van (middel) hoogbouw naar laagbouw. Langs het Vliet, is door de breedte van deze vaart, behoefte aan meer bouwmassa om enige beschutting te ervaren. Daarom is er gekozen voor een hoogte van vier bouwlagen. Enerzijds schermt deze wand de laagbouwwoningen af van het Vliet, anderzijds geeft deze wand een herbergzame ruimte langs de Vuurdoornstraat en vormt de toren de beëindiging van de Schieringerweg. Bovendien vormt deze toren een hoekpunt van de wijk. Ter plaatse van het Cruyff court en de speeltuin is de ruimte aan de Vuurdoornstraat open gelaten om het groen te verbinden met het Vliet. Hier wordt de wand open gemaakt waardoor er een royale groene ruimte ontstaat die overloopt in de groene zone langs hetvliet. Met andere woorden de speeltuin wordt gekoppeld aan het Vliet waardoor het parkgevoel wordt vergroot en er een samenhangende groene ruimte ontstaat. 4

5 Schieringen-Zuid NAAM DEELGEBIED Schieringen-Zuid; rijenwoningen Auteur: Jos van Langen Versie 5 september 2014 rubriek codering opmerkingen Plaatsing onderlinge positie in rooilijn onderlinge afstand vrijstaande blokken richting evenwijdig aan weg-as Hoofdvorm bebouwingscontour één of twee bouwlaag met kap massaopbouw enkelvoudig relatieve omvang rijenwoningen vormbehandeling kantig Aanzichten gerichtheid geleding verticaal compositie hedendaags enkelzijdige oriëntatie, hoekwoningen hebben een tweezijdige oriëntatie geldt voor hoekwoningen, die grenzen aan de openbare weg Opmaak materiaal baksteen en houtachtige- of metaalachtige materialen kleur gevarieerd in gedekte kleuren kleurenpalet : baksteen:rood/mangaan/oker; kappen: zwart, antraciet detail dakoverstek zorgvuldig vormgeven Diversen kopgevels rijenwoningen entree van de woning bevindt zich in de kopgevel, bijgebouwen en waar deze grenst aan het openbare gebied, erfafscheiding en berging bergingen integreren in het ontwerp erfafscheidingen mee ontwerpen en als standaard uitvoeren voorgevel van de hoekwoning krijgt een bijzondere detail in de vorm van een erker, aanbouw, bloemenraam o.i.d. erfafscheidingen mee ontwerpen en als standaard uitvoeren 5

6 NAAM DEELGEBIED Schieringen-Zuid; appartementen Auteur: Jos van Langen Versie 5 september 2014 rubriek codering (voorbeeld) opmerkingen Plaatsing onderlinge positie rooilijn onderlinge afstand vrijstaand richting evenwijdig aan weg-as Hoofdvorm bebouwingscontour groot massaopbouw enkelvoudig met platte afdekking relatieve omvang groot vormbehandeling kantig Aanzichten gerichtheid geleding horizontaal compositie gevarieerd Langsgevels zijn georiënteerd op de openbare ruimte, kopgevels zijn nagenoeg gesloten Ten behoeve van de grafiek en de daglicht toetreding is een verticale geleding van de oostelijke kopgevels toegestaan. De westelijke kopgevels zijn vrij indeelbaar. Opmaak materiaal baksteen, glas, houtachtige- of metaalachtige materialen kleur gevarieerd in gedekte kleuren detail dakrand zorgvuldig vormgeven 6

7 Referentiebeelden beeldkwaliteit 7

8 Referentiebeelden beeldkwaliteit 8