wereld waternet jaarverslag 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "wereld waternet jaarverslag 2011"

Transcriptie

1 wereld waternet jaarverslag 2011

2 voorwoord 2011 was een jaar van transitie, dit jaarverslag is daar een resultaat van. Johan de Bondt, voorzitter van het bestuur van Wereld Waternet nodigt u van harte uit om de resultaten van WWn in 2011 met u te delen. WWn in 2011 In dit jaarverslag leggen we uit wat we in 2011 hebben gedaan en welke resultaten hiermee zijn geboekt. Strategie voor Afrika WWn richt zich steeds meer op landen met de grootste achterstand: in feite een focus op Afrika. De bestaande samen werking met de kernlanden Marokko, Egypte en Zuid- Afrika wordt verder uitgebereid. Een overzicht van onze projecten in 2011.

3 Wereld Waternet (WWn) brengt de kennis van het watercyclusbedrijf Waternet over aan publieke water organisaties in minder ontwikkelde landen. Dit doet zij in langdurige samenwerkingsverbanden, die gebaseerd zijn op gelijkwaardigheid en solidariteit. Het werk van WWn en de manier waarop vindt steeds meer erkenning. Steeds meer organisaties in de minder o ntwikkelde gebieden in de wereld, maar ook partnerorganisaties in Nederland vonden de weg naar WWn voor een partner schap. Ook financieel kregen we meer armslag door bijdragen van AGV en Amsterdam (Waternet). Ook Europees kregen we waardering door goedkeuring van twee EU subsidies voor projecten in Suriname. Succes komt ook met verantwoordelijkheid! WWn werd geconfronteerd met zowel politieke, als journalistieke vraagtekens over haar effectiviteit en de ontwikkeling bij de partners. Deze vraagtekens, zo vertaalden we dat, konden alleen maar weggenomen worden door nog effectiever te worden als organisatie, door transparant te zijn over de inzet van middelen en door te communiceren over de inzet en bereikte (en ook niet bereikte) resultaten. Het jaar 2011 was voor WWn een jaar van transitie. Dit jaarverslag is hier een resultaat van. We hebben in 2011 vooral ons werk gedaan: partner organisaties in de minder ontwikkelde gebieden in de wereld helpen om zich te verbeteren. Vermeldenswaard zijn de afgesloten WOP-overeenkomsten in Zuid-Afrika met het ministerie van Waterzaken (DWA) en diverse waterorganisaties in de Kaap-regio. We willen veel meer doen! In 2011 heeft WWn een Afrika strategie gelanceerd. De ambitie is om de komende jaren samen met Egypte, Marokko en Zuid-Afrika meer landen in hun regio te helpen om zich te verbeteren op het gebied van water.

4 WWn heeft niet het alleenrecht voor WOP s. Sterker nog: we willen graag andere water organisaties in het ontwik kelde Westen stimuleren om hetzelfde te doen als wij. Voor dit doel organiseerden we de zeer geslaagde WOP conferentie tijdens de International Waterweek en staan we op het podium op verscheidene internationale conferenties om collega-organisaties te inspireren tot het aangaan van WOP s. De bevestiging dat we op de goede weg zitten, vonden we in de her verkiezing van WWn (Gerard Rundberg) in het Steering committee van de GWOPA (Global WOP Association, onderdeel van de UN). We hebben ook te maken gehad met nieuwe ontwikke lingen. Een positieve ontwikkeling is de waardering in de wereld voor de Amsterdamse integrale benadering van waterproblemen. Dit blijkt een positief effect te hebben op de economische relaties die Amsterdam met andere steden in meer ontwikkelde landen aangaat. WWn is inmiddels een regulier onderdeel geworden van de Amsterdamse handelsmissies. Een andere ontwikkeling was de verandering in de Arabische landen. Door creatief te zijn konden we in veel van onze projecten toch voort gang boeken. WWn bestaat niet zonder de inzet en betrokkenheid van de medewerkers van Waternet. Dit jaarplan is een ode aan de maatschappelijke betrokkenheid van deze medewerkers. Zoals gezegd, een belangrijke pijler in 2011 was trans parantie. We denken dat we met dit jaarplan geslaagd zijn om meer inzicht te geven in wat we doen en wat het oplevert. We zien uw reactie graag tegemoet! Johan de Bondt Dijkgraaf waterschap Amstel, Gooi en Vecht Voorzitter bestuur Wereld Waternet

5 Waternet neemt maatschappelijk verantwoord onder nemerschap s erieus. We versterken andere waterorganisaties door kennis te delen. Roelof Kruize, directeur Waternet

6 02 Wereld Waternet in 2011 Dit is het eerste jaarverslag van Wereld Waternet. In dit verslag leggen we uit wat we gedaan hebben in 2011 en welke resultaten hiermee zijn geboekt. Maar vooral waarom we dat doen en waarom op deze manier. Als Wereld Waternet hebben we grote ambities, maar dat bereiken we door concrete en kleine stappen voorwaarts te zetten. In dit jaarverslag nemen we u mee op deze reis. Leeswijzer Dit jaarverslag is ingedeeld op basis van thema s: wat hebben we gedaan en bereikt in 2011 in de watercyclus, bij de langdurige ontwikkeling van onze partners, de focus op Afrika en de regierol. Daarna gaan we in op onze bijdrage aan de economische ontwik keling van de regio Amsterdam. Het over zicht van onze activi teiten en resultaten in de programma s vormt de kern van het docu ment, waarna een overzicht wordt gegeven van de financiële resultaten in Bestaansreden Wereld Waternet Wereld Waternet wil bijdragen aan een duur zame integrale oplossing van water problemen in de wereld. Wij zetten daarbij de kennis in van Waternet op het gebied van de watercyclus. Maar we kijken ook verder dan water naar aanverwante problemen, zoals afval en (op termijn) voedselvoorziening in energie. We helpen daarbij partners in achterstands regio s in hun ontwikkeling. Door onze lang durige ondersteuning moeten zij uiteindelijk in staat zijn op eigen kracht goede water prestaties te leveren: schoon drinkwater en goede sanitatie tegen een kostendekkend tarief. Wereld Waternet wil zich vooral gaan richten op de ontwikkeling van Afrika, omdat hier de waterproblemen het grootst zijn. We werken daarbij samen met partners in verder ontwik

7 kelde kernlanden in Afrika om de water problemen in minder ontwikkelde landen in hun regio aan te pakken. WWn zet in haar programma s experts in op watergebied. Deze experts werken veelal bij Waternet, maar ook experts van andere organisaties worden ingezet. Daardoor zijn we flexibeler en kunnen we gezamenlijk meer bereiken. Rol van Wereld Waternet is het onderhouden van de bestuurlijke relaties, het aansturen van het programma en het borgen van de continuïteit en legitimiteit van de organisatie in een notendop Wat Wereld Waternet in 2011 vooral ken merkt is de verdere professionalisering van de organisatie. Onze inspanningen zijn niet vrijblijvend: ze leveren wat op, maar ze kosten ook geld. We hebben in 2011 daarom stap pen gezet om meer inzicht te krijgen in onze kosten, maar ook of onze inzet effectief en efficiënt is. We hebben een aantal heldere keuzes gemaakt om programma s te stop pen of stil te leggen zodra hier onvoldoende voortgang in kan worden geboekt. Maar we maken ook keuzes om onze impact verder te vergroten met het bestaande budget. Door de grotere aandacht voor de bedrijfsmatige aspecten spelen we in op onze veranderende omgeving en de hogere eisen die aan ons worden gesteld. Onze kern blijft echter onze ideële doelstellingen en activiteiten. Het resultaat van deze ontwikkeling is al zichtbaar in onze organisatie: het is duide lijker waar we voor staan, en we hebben beter onderbouwde plannen om ook in de pro gramma s zichtbaar en meetbaar resultaat te realiseren. We zijn verder op weg van goede intenties naar mooie resultaten. Voor een betere waterwereld!

8 Ik ervaar een grote bereidwilligheid bij Wereld Waternet om met ONEP alle mogelijke kennis en ervaring te delen. Dat is echte samenwerking. Hanane Benqlilou Senior medewerker R&D bij nationaal waterbedrijf ONEP, Marokko

9 De Watercyclus WWn richt zich in al haar programma s op een verbetering van de integrale. Problemen in bijvoorbeeld drink water kunnen namelijk veroorzaakt worden door gebrekkig afvalwaterbeheer, omgang met oppervlaktewater of het onttrekken van grondwater. Door deze integrale benadering krijgen onze partners meer inzicht in de samenhang en de noodzaak voor bestuur lijke en operationele samenwerking tussen de verantwoordelijke organisaties. Rol van onze partners in de Watercyclus Onze partners zijn meestal verantwoordelijk voor de voorziening van drinkwater: er moet genoeg zijn en het moet drinkbaar, dus schoon zijn. Dit om ziektes te voorkomen. Dit is in veel van onze partnerlanden niet het geval. De oorzaken liggen echter veelal niet alleen bij de drinkwatervoorziening, maar veelal bij de drinkwaterbron en de vervuiling hiervan door landbouw, industrie en de natuur. De aanpak hiervan is soms de verantwoordelijkheid van onze partners, maar even vaak ook niet. In onze projecten geven we trainingen en maken we onze bestuurlijke en operationele partners bewust van de watercyclus en hun rol daarin. Op deze manier vergroten we het draagvlak om op die plaats in te grijpen waar dit de meeste impact heeft. Daarvoor worden meerdere partijen uit de lokale watercyclus betrokken. Dat kost meer tijd, maar levert uiteindelijk wel meer op. Activiteiten en resultaten in 2011 Onze actieve ondersteuning is in 2011 vooral gericht op de taakgebieden van onze partners: drinkwater, afvalwater en in toenemende mate ook sanitatie. Dit geeft aan welke taken er in de verschillende landen worden uitgevoerd.

10 Integraal waterbeheer is in vier van de partner landen een structureel onderdeel van het programma. Dit betekent dat we met onze operationele partners, maar vooral met het bevoegd gezag, gesprekken voeren over een integrale aanpak. Dit bewustwordingsproces werpt langzaam haar vruchten af. Zo heeft de gouverneur van het Indonesische Banten aangegeven dat ze meer wil weten over de noodzaak en belang van het verbeteren van de sanitatie. En ook in Suriname is aandacht gekomen voor sanitaire voorzieningen om de vervuiling van rivieren en kanalen te verminderen. In Egypte is integraal waterbeheer eigenlijk vanzelfsprekend, aangezien onze partners op allerlei manieren worden geconfronteerd met de vervuiling in de Nijl. Dat tekent ook gelijk de complexiteit van deze aanpak: het vereist samenwerking met andere organisaties met andere belangen, soms ook nog gevestigd in andere landen. De natuurlijke watercyclus De natuurlijke betreft de overgang van regenwater naar oppervlaktewater en grondwater, en de verdamping van oppervlaktewater. Oppervlaktewater is een brede term, waarbij zowel rivieren, kanalen, meren als zeeën worden bedoeld. De menselijke invloed speelt zich vooral af bij dit open systeem. We leggen kanalen, stuwmeren en dijken aan. En de bevolking, industrie en landbouw gebruikt oppervlaktewater. Daarnaast hebben we de zogeheten gesloten systemen van drinkwater en afvalwater (riolering). In principe vindt lozing van afvalwater pas plaats nadat deze gezuiverd is. In veel landen waar we actief zijn, is echter sprake van open afvoerkanalen van afvalwater en ongezuiverde lozingen door de industrie. Daarnaast is nog vaak sprake van zogenaamde open defecation, waar ontlasting direct in het oppervlaktewater terecht komt. Sanitatie is daar dringend nodig.

11 De samenwerking tussen ONEP en WWn is heel innovatief en voor ons van groot strategisch belang. Deze is gericht op kennisontwikkeling- en overdracht op het gebied van watermanagement, R&D en capaciteitsontwikkeling van de organisatie. Wat de samenwerking karakteriseert is een focus op de lange termijn, met gerichte oplossingen voor cruciale technische problemen die wij ondervinden. Zo zijn er steeds weer nieuwe problemen om op te pakken, zoals in 2012 de reductie van energieverbruik, aanpak van lekverliezen en dergelijke. In onze ontmoetingen bekijken we de resultaten, meten de verbeteringen en kijken we verder naar de intensivering van onze samenwerking op de belangrijkste thema s voor de toekomst! Nabil Mosleh ONEP (Marokko)

12 Capaciteitsontwikkeling Wereld Waternet wil de watersituatie in meerdere achterstandsregio s verbeteren. Onze aanpak is om de veelal publieke waterorganisaties ter plaatse te versterken. Dit proces heet capacity building of capacity development. Concreet betekent het dat we het kennisniveau van het personeel in deze organisaties verhogen, zodat zij steeds beter in staat zijn om hun taken uit te voeren. Deze kennisoverdracht moet lang worden vol gehouden om deze te borgen in de partnerorganisatie. Wij gaan dan ook een langjarig commitment aan om onze partners te helpen in hun ontwikkeling. Maar onze partner moet zich ook verplichten mee te werken; door het beschikbaar stellen van personeel, en door de steun van bestuurders en directie. WOP Water Operator Partnership Voor elke samenwerking sluiten wij een partnerschapsovereenkomst af (MoU, Memorandum of Understanding) waarin we het meerjarig doel van de partnership benoemen, indicatief aangeven wat we gaan doen om deze doelen te bereiken en wat de inbreng van elk van de partners is. Veelal betreft het een overeenkomst met meerdere partijen: naast WWn en onze operationele partner(s) ook de verantwoordelijke besturen. Deze manier van samenwerken heet of WOP en is gebaseerd op gelijkwaardigheid van de partijen. WWn brengt haar kennis en die van onze Nederlandse partners in, maar we krijgen daar ook veel ervaring en nieuwe kennis voor terug. Activiteiten en resultaten in 2011 In 2011 zijn we actief in 7 landen in totaal 12 WOP s. Deze geeft een geografisch overzicht van de WOP s weer. Eind 2011 hebben we een WOP ondertekend voor samenwerking met een vijftal operationele partners in Zuid-Afrika. In al onze WOP s werken we actief en in nauwe samenwerking met onze partners aan de verbetering van hun. Niet alleen door middel van training en cursussen, maar vooral door met onze partners samen aan de slag te gaan met concrete projecten en het aanpakken van specifieke issues. In Turkije en Zuid-Afrika staan we nog aan

13 de beginfase van het programma, waarin vooral aandacht is voor het opstellen van het programmaplan waarvoor het bevoegd gezag haar instemming dient te geven. Turkije heeft daarbij een aparte status: het is op dit moment het enige project met een economische doelstelling. Meerwaarde voor Waternet Wat wij terugkrijgen is het volgende: projectmedewerkers leren te werken in een internationale context, met mensen van een andere cultuur en andere manier van werken. Dit verbreedt de blik. het werken met een andere organisatie maakt ons ook veel bewuster van hoe wij het in Nederland hebben geregeld, en ook hoe dat beter kan. Het maakt ons tot betere professionals. e programma s zijn kleinschaliger, maar d vaak wel veel breder dan de dagelijkse werkzaamheden van onze medewerkers. Daardoor krijgen ze veel meer inzicht in de integrale watercyclus, ook omdat ze met collega s uit de watercyclus samenwerken in het programma in onze partnerlanden wordt geworsteld met problemen die we hier helemaal niet kennen: droogte, enorme regenval en sedimentatie als gevolg van erosie. Tropische ziektes en de teelt van tropische en sub tropische gewassen (rijst). Daarnaast zijn de landen zoveel groter en wonen er soms zo weinig mensen in een bepaald gebied, dat de standaard Nederlandse oplossing niet toe pasbaar is. Wij doen dan ook kennis op hoe onze partners met dit soort problemen en uitdagingen omgaan. Dit verrijkt ons en maakt ons uiteindelijk tot een betere water organisatie in Nederland Samengevat profiteren wij er ook zelf van door anderen te helpen. Ook al is dit geen doel op zich, het is wel van belang en het onderstreept de gelijkwaardigheid van de relatie met onze partners.

14 Het grootste voordeel van onze samenwerking is de nieuwe ideeën en inzichten. Het team van WWn komt met veel kennis en ervaring, en is heel bereid deze met ons te delen. Hun probleemanalyse legt de vinger op de zere plek en is tegelijkertijd een bewijs dat we met de goede dingen bezig zijn. E.J. Wentzel Gemeente Swellendam (Zuid-Afrika)

15 05 strategie voor Afrika Wereldwijde waterproblemen De waterproblemen in de wereld zijn enorm groot: 780 miljoen mensen hebben geen schoon drinkwater en 2,5 miljard mensen hebben geen fatsoenlijke sanitaire voorzieningen. De toenemende economische ontwikkeling in vrijwel alle regio s van de wereld legt een steeds grotere druk op de schaarse drinkwaterbronnen. Als relatief kleine organisatie willen we daarom voor zoveel mogelijk mensen een betekenisvolle bijdrage leveren aan de verbetering van hun leefomstandigheden. Dit doen we door onze inzet zo effectief mogelijk te maken. Daarnaast dragen we onze ervaring uit naar organisaties in andere ontwikkelde landen, zodat ook zij gemotiveerd raken om organisaties in minder ontwikkelde landen te ondersteunen. Focus op Afrika Sinds 2010 richten we ons steeds meer op landen met de grootste achterstand: in feite een focus op. Met 56 landen en een landoppervlak van 30 miljoen m 2 (drie keer Europa) is het onmogelijk om als WWn alleen het gehele continent te bereiken. Onze is erop gericht om beter ontwikkelde partners in Afrika in de hoekpunten van Afrika te versterken: Marokko, Egypte en Zuid-Afrika. Tegelijkertijd vragen we hen om waterorganisaties in hun omringende landen te helpen om deze naar een hoger niveau te brengen. WWn wil in deze samenwerking vooral een coachende en stimulerende rol spelen. Op deze manier kunnen we vanuit de drie kernlanden veel meer landen helpen. In de drie kernlanden willen we ook bijdragen aan de inrichting en versterking van trainingscentra met een internationale uitstraling. Op deze wijze kan de kennis in de regio worden geborgd waar meerdere landen van profiteren. WWn streeft naar een blijvende rol in deze trainingscentra om zodoende voeling te houden met de ontwikkeling in het kernland en de omringende landen. Activiteiten en resultaten in 2011 In 2011 hebben we het idee van onze strategie vertaald in een concrete aanpak. Cruciaal 05 strategie voor Afrika

16 daarin zijn de partners in de zogenaamde kernlanden: relatief ontwikkelde landen op de hoekpunten van Afrika. We prikkelen onze partners in Egypte, Marokko en sinds kort Zuid-Afrika om landen in hun regio te ondersteunen. We zien hun inzet ook als een tegenprestatie voor onze ondersteuning. In 2011 hebben we een aantal concrete stappen gezet. We hebben een MoU getekend voor een samenwerking met een vijftal partners in Zuid-Afrika. Daarin is de ondersteuning van landen in hun regio een expliciet onderdeel. Daarnaast heeft onze Marokkaanse partner ONEP aangegeven samen te willen werken aan de ontwikkeling van hun buurlanden. Met ONEP hebben we al een verkennings missie uitgevoerd naar Mauritanië naar de waterorganisatie SNDE in de hoofdstad Nouakchott. Daarnaast heeft WWn een rol in een samenwerkingsverband met enkele Nijlstaten: Kenya, Uganda, Rwanda en Tanzania. Op deze manier proberen we ook in de huidige situatie in Egypte aangehaakt te blijven bij de ontwikkeling van de regio. Tot slot hebben we samen met ONEP een verkenning in Egypte uitgevoerd wat er nodig is voor het ontwikkelen van een missie en visie voor het trainingscentrum in Egypte. Omdat verschillende partijen bezig zijn met het trainingscentrum, is besloten dat we eerst met onze partners het strategieplan van het trainingscentrum zullen opstellen. Onderdelen van de Afrika-strategie In onze Afrika-strategie is onze aanpak nader uiteen gezet. Deze bestaat uit de volgende elementen: ondersteuning van partners in de kernlanden: BWADC in Egypte, ONEP in Marokko, en het consortium van partners in Zuid-Afrika. s amen met deze kernpartners actief worden in meerdere landen in hun regio, waarbij WWn een coachende rol heeft en in toenemende mate op de achtergrond opereert. We hebben een prioritering van landen gemaakt op basis van criteria als veiligheid, waterproblemen, armoede en relatie met het kernland. i nrichten en verbeteren van regionale trainingscentra, waarin de kennis van water wordt overgedragen en geborgd. Daarnaast wordt deze aanpak ook internatio naal uitgedragen in conferenties en in 2011 op de International Water Week, waar veel buitenlandse delegaties aanwezig waren. Dit leidt veelal tot enthousiaste reacties.

17 De samenwerking met partners zoals Wereld Waternet heeft geleid tot certificering van het waterbedrijf BWADC volgens ISO-normen en een verdubbeling van de productiecapaciteit. Professor Warda Hoogleraar aan de Universiteit van Alexandrië

18 Regie-organisatie WWn is een regie-organisatie. De technischinhoudelijke projecttaken worden uitgevoerd door medewerkers van Waternet en van onze andere Nederlandse partners. WWn zorgt voor continuïteit, effectiviteit en legitimiteit van de programma s. Daarvoor coördineren wij de projecten en daarnaast voeren we ondersteunende activiteiten uit voor het geheel van programma s en voor de organisatie. We hebben als regie-organisatie de volgende activiteiten: programmamanagement & procesverbetering alliantiemanagement PR & communicatie financiering & financiële verantwoording planning & control. Activiteiten en Resultaten stond in het teken van de verdere professionalisering van de organisatie. In dat kader zijn grote stappen voorwaarts gezet. In het jaarplan 2011 zijn voor de organisatie en de individuele programma s heldere activiteiten en objectieve doelstellingen benoemd. Deze zijn vervolgens gedurende het jaar gevolgd, gerapporteerd naar en besproken met het bestuur. De projectkosten van elk programma wordt vanaf 2011 strakker gemonitord. Dit leidt ertoe dat tijdig kan worden ingegrepen als kosten afwijken van het budget. We hebben een begin gemaakt met het standaardiseren van de programma s door het ontwikkelen van een leidraad en door het opzetten van een. Daarbij is aandacht voor de waterproblemen in een partnerland en worden de onderliggende oorzaken geanalyseerd. Dit geeft richting aan onze aanpak in de programma s. De methodiek is met interesse ontvangen door de VEWIN en onze andere water partners in Nederland. Allen zijn op zoek naar een instrument om het effect van internationale activiteiten inzichtelijk te maken. In 2012 zal onze methodiek in de praktijk worden getest en vervolgens worden aangescherpt. We hebben verder gewerkt aan begrip en draagvlak binnen Waternet. Er is frequent contact geweest met directie, divisies en afdelingen waarbij ook overleg heeft plaats

19 gevonden wanneer en hoe medewerkers worden ingezet. De activiteiten van WWn zijn van nature onvoorspelbaar, maar hiervoor is binnen Waternet nu meer ruimte gekomen. Dat komt ook doordat de meerwaarde van WWn voor Waternet beter bekend is. Naast de verbreding van de van de projectmedewerkers is het internationaal werken en kunnen helpen van mensen in achterstandsregio s ook een motivatie om bij Waternet te komen werken. Ook met de afdelingen communicatie en ICT zijn betere afspraken gemaakt. Betere ICT-middelen hebben het ons mogelijk gemaakt om op afstand intensiever contact met onze partners te onderhouden. In 2011 hebben we door het toepassen van Live Meetings over het internet met meerdere WOP-partners zowel aan kennisoverdracht gewerkt als projectbesprekingen gehouden. Op deze manier worden de beschikbare middelen effectiever ingezet en kunnen we onze partner intensiever begeleiden. Het blijft echter noodzakelijk om frequent persoonlijk contact te hebben. We zijn vorig jaar gestopt met actieve fondsenwerving. Dit kostte relatief veel inspanning en leverde te weinig op. De communicatieactiviteiten die in dit kader werden uitgevoerd zijn wel doorgezet, omdat we ons blijvend naar het publiek willen verantwoorden. We zijn wel actiever geworden in het aanvragen van grotere programma-subsidies. We hebben onze contacten bij onder meer Agentschap NL, de relevante ministeries en de Waterschapsbank geïntensiveerd om aangehaakt te blijven bij nieuwe subsidieprogramma s, toekenningscriteria en politieke ontwikkelingen. In 2011 zijn door de Europese Unie twee van onze subsidie-aanvragen toegekend voor meerjarige programma s in Suriname. Dit was voor het eerst dat een dergelijke aanvraag van ons werd goedgekeurd. We zijn vervolgens gestart met het uitwerken van de aanvraag in een compleet programmaplan. In totaal hebben we in aanvragen ingediend bij diverse instanties, zowel voor onze startende als voor lopende programma s. Hiervan zijn 5 voorstellen in aanmerking

20 gekomen voor subsidie en 8 niet. Hiermee halen we een score van bijna 40%. We hebben nauwere banden aangeknoopt met onze relaties in Nederland. Een aantal waterorganisaties zijn nu vaste partner in enkele specifieke programma s: Brabant Water in Marokko Waterschap Aa & Maas in Egypte Groningen Water in Zuid-Afrika Rijn en IJssel in Suriname/Nickerie Zij zetten hun medewerkers voor eigen rekening in op onze programma s, waardoor we meer kunnen doen met onze middelen, en daardoor ook meer kunnen bereiken. Daarnaast zijn we actief om kennisallianties te sluiten op het gebied van solid waste (met AEB zijn concrete afspraken gemaakt), en voedselvoorziening. In de komende jaren gaan we hier mee verder om ook in de programma s aandacht aan deze thema s te besteden. Met de afdeling Communicatie hebben we een communicatieplan opgesteld. Dit moet ertoe leiden dat WWn beter herkenbaar en vindbaar is. Wereld Waternet wil trans parant zijn en verantwoording afleggen over hoe zij haar geld uitgeeft en welke resultaten worden bereikt. Hiervoor is in 2011 gestart met de ont wikkeling van een nieuwe website, brochures en een publiek toegankelijk beoordelings- en verantwoordingsinstrument voor capaciteits ontwikkeling. Deze producten worden in het eerste deel van 2012 afgerond. Tot slot hebben we ons nadrukkelijk gepre senteerd bij een aantal nationale en inter nationale evenementen zoals de Wereld Waterdag, de Wereld Waternetloop en de IWW (International Water Week) en nemen we actief deel in internationale water organisaties als GWOPA.

21 In Indonesië hebben we alle watertaken ondergebracht bij verschillende organisaties. Leerzaam om te zien dat een integrale aanpak ook mogelijk is. Ahmad Rohendi Indonesisch waterbedrijf PDAM

22 Internationale samenwerking Opdrachtgevers van Waternet vragen WWn om een grotere rol te spelen bij internationale samenwerking. Zo heeft het bestuur van Amsterdam meerdere relaties met steden in de ontwikkelde en minder ontwikkelde wereld om de economie van Amsterdam te stimu leren. In deze relaties speelt water veelal een belangrijke rol. Wij kunnen deze relaties versterken door het gastvrij ontvangen en begeleiden van buitenlandse delegaties en door het participeren in handelsmissies. Daarnaast spreken we op conferenties, en tenslotte voeren we concrete projecten uit in niet-partnerlanden zoals Turkije. Daarnaast bieden we het Nederlands bedrijfsleven aan om openingen te creëren bij en voor onze partners. Activiteiten en Resultaten 2011 We hebben met het bestuur en met de directie van Waternet afgesproken dat internationale economische samenwerking niet ten koste mag gaan van onze ideële programma s. Daarom heeft Waternet aan vullend 0,5% van haar capaciteit gereser veerd voor deze activiteiten, naast de 1% voor de ideële programma s. We zijn dankbaar voor deze toezegging en zien het ook als blijk van waardering voor onze bijdrage aan de economische ontwikkeling van de stad en de inspanning die dit kost. Voor WWn is economische ontwikkeling een volwaardige activiteit geworden, waarbij we nog zoeken naar de vorm waarin de meeste synergie wordt bereikt tussen de economi sche en de ideële activiteiten. Eén daarvan is als commercieel project zoals in Turkije, waarbij de winst van het project kan worden ingezet voor de ideële programma s. In 2011 zijn we gestart met dergelijke projecten en we verwachten een verdere toename in de komende jaren. We hebben actief de internationale relaties van Amsterdam versterkt. We hebben mee gedaan aan de handelsmissie naar Beijing en daarin zijn afspraken gemaakt over ondersteuning op het gebied van water. Daarnaast heeft WWn delegaties ontvangen en begeleid uit Zuid-Korea, Vietnam, Japan, Sumatra, China (Beijing), Turkije, Egypte, Ethiopië en Darfur (vluchtelingenkampen), Rwanda, Ghana en de Caraïben (CWA, Caribbean Water Association). Deze delega ties waren allen zeer geïnteresseerd in de Amsterdamse integrale oplossingen op gebied van water. Tot slot werken we in het programma in Turkije actief samen met DHV en Aegis en zoeken we in Banten de afstemming met Deltares.

23 Wereld Waternet kan in Zuid-Afrika in sterke mate bijdragen aan ons waterbeheer. Nieuwe inzichten zorgen voor een extra dimensie in gewenste prestatieverbeteringen. Leonardo Manus Director Water Service Technical Regulations

24 Wereld Waternet is actief in 7 landen met in totaal 12 programma s. Historische banden zijn er met de herkomstlanden Indonesië, de Antillen en Suriname, en met Egypte. Sinds enkele jaren zijn we actiever in het Afrikaanse continent. Activiteiten en Resultaten in was een politiek enerverend jaar, met de Arabische Lente in het Midden Oosten en de verkiezing van Bouterse tot president van Suriname. Dit is van invloed geweest op onze lokale programma s in vooral Egypte en Suriname, aangezien dit tot meer onzeker heid heeft geleid bij onze partners zal uitmonden in een programma- en werkplan. We hebben onze bestaande programma s kritisch tegen het licht gehouden. Op basis daarvan is onze aanwezigheid op de Antillen teruggebracht. Daarnaast de langjarige relatie met Indonesië samen met onze partner geëvalueerd en hernieuwd commitment ver kregen voor het vervolg. Met twee van de vijf organisaties in Zuid-Afrika hebben we eind november een samenwerkingsovereenkomst getekend (de anderen volgen later) dat in Binnen de diverse programma s hebben we een brede diversiteit aan projecten uit gevoerd, variërend van technische assistentie en projectbegeleiding tot informele adviezen over de inrichting van het waterbestel en de financiering van de watersector. Op de wereldkaart met alle landen staat een nadere toelichting per WOP.

25 Enkele resultaten in 2011 Met onze hulp en hun inspanningen en kwa liteiten is OWMCP in Suriname erin geslaagd om binnen enkele jaren een positie in de regio Nickerie op te bouwen. Dit jaar hebben we verder gewerkt aan de versterking van de organisatie. Onder meer hebben we nu meer inzicht in het watersysteem in de regio, waar door betere beslissingen kunnen worden genomen over het operationele beheer. De basis van de Afrika-strategie is gelegd door onze samenwerkingsprogramma s in Egypte en Marokko en de nieuwe overeenkomst met Zuid-Afrikaanse partijen. Onze partners zijn enthousiast over de samenwerking, wat mooie kansen geeft voor de toekomst. We hebben een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van Khetteras voor de opslag van regenwater in Marokko. Daardoor blijft gedu rende het jaar meer water beschikbaar. deze sterk kan worden verbeterd. Daardoor neemt de hoeveelheid voldoende gezuiverd afvalwater toe. In Indonesië is meer bewustzijn gekomen voor de integrale watercyclus: de invloed van de kwaliteit van rivierwater en het ontbreken van sanitatie op de kwaliteit van het drink water. Hierop kunnen we de komende jaren verder bouwen. In Egypte hebben we de bedrijfsvoering bij de Rioolwaterzuiveringen (RWZI s) onder de loep genomen en daarna aangegeven hoe

26 ideëel project niet ideëel project

27 factsheet Sommelsdijckkreek land: Suriname regio: Paramaribo aantal inwoners: partner: dienst Openbare Werken WWn actief sinds: 2005 Situatie & Uitdaging De Sommelsdijckkreek zorgt voor de afwatering van regenwater in een deel van Paramaribo. Door verstede lijking en onvoldoende onderhoud voldoet de kreek echter veel minder. Overstromingen zijn het gevolg. Hierdoor overstromen ook de septic tanks (afvalwater) waardoor er een hoog risico is voor de volksgezondheid. Activiteiten en resultaten 2011 In 2011 heeft onze partner gezocht naar een geschikte projectleider. We wachten met de doorstart van het project tot deze is gevonden. Gebeurtenissen in 2011 Na het aantreden van de nieuwe regering zijn alle leiding gevenden op het ministerie vervangen. We hebben met de nieuwe leidinggevende kennisgemaakt en het programma uitgelegd. Daarbij zijn ook afspraken gemaakt over het vervolg en de projectleider van de dienst. Aangezien eind 2011 de leiding van de dienst opnieuw is vervangen, heeft het programma vertraging opgelopen.

28 factsheet kernregio s land: Suriname regio: groeikernen Suriname aantal inwoners: partner: SFOB WWn actief sinds: 2007 Situatie & Uitdaging De bevolking van Suriname is verspreid over een groot gebied. De regering wil graag een aantal economische groeikernen ontwikkelen, waardoor ook de schaal ont staat voor goede drinkwater-voorzieningen. WWn helpt bij het maken van plannen voor drinkwater. Gebeurtenissen in 2011 De activiteiten voor de kernregio s zijn eigenlijk afgerond in stond in het teken van nazorg. Activiteiten en resultaten 2011 Het plan voor Stoelmanseiland is in 2010 afgerond. In 2011 hebben we hierop een toelichting geschreven. Daarnaast hebben we een advies gegeven over hoe afvalwater en sanitatie in Stoelmanseiland zou kunnen worden ingericht.

29 factsheet kustvlakte land: Suriname regio: kustvlakte aantal inwoners: partner: SWM (Surinaamsche Waterleiding Maatschappij) WWn actief sinds: 1996 Situatie & Uitdaging De SWM is verantwoordelijk voor de drinkwatervoor ziening voor inwoners van de kustvlakte, waaronder de hoofdstad Paramaribo. De staat van de infrastructuur vraagt zeker op delen die worden overgenomen van het ministerie van Natuurlijke Hulp bronnen echter bijzondere aandacht. Daardoor heeft de SWM grote uitdagingen om te zorgen voor afdoende en schoon drinkwater. Gebeurtenissen in 2011 Een door de VNG gesubsidieerd project is afgesloten met enkele laatste activiteiten. In 2011 is ook Europese subsidie aangevraagd in het kader van Partnerships for Capacity Development in de ACP Water & Sanitation Sector. Het gaat om een samenwerkingsverband met meerdere partijen, waaronder SWM en WWn. Overige partijen zijn VEI (Vitens Evides International), SFOB, Anton de Kom Universiteit en Bureau voor dienst verlening aan NGO s. In augustus heeft de EU een subsidie van toegekend aan het project. Activiteiten en resultaten 2011 In 2011 hebben we ons verder gericht op de duurzame ver betering van de drinkwater voorziening. Daarbij zijn onder meer adviezen gegeven over het inrichten van de organisatie. De belangrijkste resultaten betreffen: advies en kennisoverdracht over de exploitatie van het drinkwaterbedrijf; advies over het uitvoeren van leidingberekeningen voor het ontwerp van infrastructuur; geholpen bij de inrichting van GIS, zowel vanuit Nederland als lokaal; de mogelijkheden onderzocht en ontwerp gemaakt voor een nieuwe drinkwaterinstallatie in Moengo.

30 factsheet sanitatie binnenland land: Suriname regio: binnenland, Asidonhopo aantal inwoners: partner: Nationale Vrouwenbeweging, NVB WWn actief sinds: 2006 Situatie & Uitdaging In het dunbevolkte binnenland van Suriname is er nauwelijks sprake van sanitaire voorzieningen. WWn heeft als pilot in een drietal dorpen zelfvoorzienende toiletten geplaatst. Hierdoor kunnen uitwerpselen worden gebruikt als meststof voor de landbouw. Gebeurtenissen in 2011 Het sanitatieproject is grotendeels afgerond in stond in het teken van nazorg en vooral het bewust maken van de bevolking over het onderhoud van de voorzieningen. Activiteiten en resultaten 2011 Het sanitatieproject is afgerond met de afbouw van de laatste toiletten. In overleg met het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen hebben we de drinkwatervoorzieningen beoordeeld. Daaruit is gebleken dat het onderhoud onvoldoende is. We hebben het ministerie geadviseerd hoe deze het beste kunnen worden hersteld. Daarbij hebben we naar de tech nische aanpassingen gekeken en a angegeven hoe de beheers organisatie moet worden ingericht.

31 factsheet Nickerie land: Suriname regio: provincie Nickerie aantal inwoners: partner: Overliggend Waterschap Multipurpose Corantijn Project, OWMCP WWn actief sinds: 2010 Situatie & Uitdaging OWMCP is een relatief nieuwe organisatie die moet zorgen voor het leveren van vol doende irrigatiewater met als doel het borgen van de voedselproductie in de regio. Zij heeft echter de ambitie zich te ontwikkelen tot de waterautoriteit in de regio Nickerie. Het garanderen van een goede kwaliteit irrigatiewater wordt hierbij van steeds groter belang. Gebeurtenissen in 2011 Begin 2011 hebben we de samenwerking geëvalueerd. Op basis daarvan hebben we de efficiency verder kunnen verhogen. In een bestuursmissie in november 2011 hebben we de samenwerking tussen het OWMCP, het waterschap Rijn en IJssel en de stichting Wereld Waternet voor een nieuwe periode van vier jaar bevestigd. Ook stond 2011 in het teken van het afronden van het EU-voorstel, waar inmiddels subsidie op is toegezegd van Inmiddels zijn de voorbereidingen gestart om de programma-organisatie vorm te geven. Activiteiten en resultaten 2011 Doel van 2011 was vooral om de organisatie verder in te richten: rollen, taken, en processen. Dit doel is groten deels gerealiseerd. We hebben aangegeven hoe het waterpeilbeheer en het onderhoud van de infrastructuur moet worden ingericht. Daarbij hebben we ook de rol verdeling met de inliggende Waterschappen besproken. Deze moeten in hun rol wel worden ondersteund door OWMCP. Ook hebben we in 2011 de Legger en de Keur opgesteld, wat OWMCP helpt bij haar taak. Mede door het gezamenlijke programma heeft OWMCP zich ontwikkeld tot een geloofwaardige waterorganisatie, waarbij de regionale rolverdeling verder moet worden uitgewerkt. De belangrijkste resultaten betreffen: beter inzicht in het water systeem in Nickerie, door waterpeilen en de opzet van een watermodel op basis van het meetnet van Waternet handleiding voor gebruik van het Wakay pompgemaal beslisschema voor waterbeheer, waardoor beter wordt besloten wanneer maatregelen (meer of juist minder water) worden toe gepast kostenberekening van twee stuwen in het Corantijn-kanaal, waardoor de spilcapaciteit in het regenseizoen zou moeten toenemen onderhoudsplan afgerond, waarbij OWMCP informatie over de staat van de infra structuur beter kan beheren

32 factsheet Banten slechts een beperkt deel van de bevolking aangesloten op het drinkwaternet. In onze samenwerking willen we de leefomstandigheden voor de bevolking op een duurzame manier verbeteren. Daarbij richten we ons vooral op het versterken van de organisatie en de infrastructuur. land: Indonesië regio: provincie Banten (West-Java) aantal inwoners: 10 miljoen partner: PDAM s Banten verenigd in Perpamsi Banten (PB) WWn actief sinds: 1972 Situatie & Uitdaging PB is de regionale drinkwatermaatschappij en bestaat uit een zestal publieke water organisaties (de zogeheten PDAMs) en vijf tien private organisaties (de PTs). PB en de aangesloten drinkwaterbedrijven moeten zorgen voor afdoende en schoon drinkwater. Dit is nu echter niet het geval: drinkwater bronnen zijn sterk vervuild, waardoor drink water niet gezond is om te drinken. Ook is Gebeurtenissen in 2011 De samenwerking met Banten is geëvalueerd, waarbij we vooral hebben beoordeeld hoe we de verdere ontwikke ling kunnen versnellen. Tijdens de International Water Week (IWW) is een nieuw Memorandum of Under standing (MoU) ondertekend met Perpamsi Banten voor een looptijd van vijf jaar. Hierin vormt sanitatie een van de (nieuwe) aandachtspunten. Activiteiten en resultaten 2011 In Banten hebben we veel gedaan. Het gaat zowel om operationele ondersteuning bij de verbetering van de drinkwaterprocessen, als meer strategisch: het oprichten van een sanitatieteam en het plannen van toekomstige drinkwaterbronnen. De belangrijkste resultaten betreffen: training in GIS en LIS (leiding informatie systeem) als start van de implementatie van GIS procestechniek van de drink watervoorziening in 7 locaties, zoals Bojong Renget, Serpong en Cilogon herstart van het monitoren van de kwaliteit van het rivierwater dat een bron is voor drinkwater. Belangrijke ontwikkeling is dat er in de provincie steeds meer aan dacht komt voor de integrale waterbenadering. Dit willen we in 2012 verder uitbouwen, omdat het een randvoorwaarde is voor de verdere verbetering van de drinkwaterkwaliteit.

33 factsheet Beheira irrigatiekanalen) als gevolg van industrie, landbouw en ongezuiverd afvalwater. BWADC is in 2009 begonnen met de bouw van een trainingcentrum en Vocational School. In 2010 werden hier de eerste cursussen gegeven aan Egyptische en Sudanese waterprofessionals. land: Egypte regio: provincie Beheira aantal inwoners: 5 miljoen partner: Beheira Water & Drainage Company, BWADC WWn actief sinds: 1992 Situatie & Uitdaging Egypte is een van de kernlanden in het Afrika concept. Focuspunt is onze partner BWADC, die verantwoordelijk is voor de drinkwater voorziening en de verwerking van afvalwater in de provincie Beheira. De uitdaging van BWADC is de grote ver vuiling van de drinkwaterbronnen (de Nijl en de daarmee verbonden afvalwater- en Gebeurtenissen in 2011 De ontwikkelingen in Egypte begin 2011 hadden een moeizame start tot gevolg (en dus vertraging in het voor jaar) van de projecten van WWn in Egypte. In 2011 werd de directie en het management van Beheira WADC en Fayoum WADC vervangen en hebben we met de nieuwe leiding kennisgemaakt. Door de inzet van moderne digitale communicatie middelen kon WWn de voortgang in haar projecten in stand houden. Vanaf mei is de draad weer opgepakt met missies naar Egypte. Activiteiten en resultaten 2011 We zijn vooral actief geweest met het verbeteren van een viertal RWZI s. Daarvan hebben we de technische staat vastgesteld, zijn er metingen verricht en monsters geno men. Op basis daarvan is een SOP (Standard Operating Procedure) opgesteld voor alle RWZI s in de provincie. Hierin staat zowel hoe de installaties moeten worden gecontroleerd als hoe deze moeten worden beheerd. Daarnaast hebben we BWADC getraind over hoe informatie beter kan worden gebruikt voor besluitvorming over processen en investeringen. De belangrijkste resultaten betreffen: workshop over de watercyclus en het gebruik van Aluminiumslib optimalisatie van de drinkwater voorziening in Kom el Nasr onderzoek naar geschikte goed kope sanitaire voorzieningen voor het landelijk gebied. We zetten nu in op een UASB, een upflow anaerobic sludge bed met een capaciteit vanaf 2500 m3 per dag

34 factsheet Aruba land: Aruba regio: gehele land aantal inwoners: partner: dienst Openbare Werken (DOW) WWn actief sinds: 1990 Situatie & Uitdaging WWn is sinds 1990 betrokken bij de bouw en beheer van drie rioolwaterzuiveringen op Aruba. Gebeurtenissen in 2011 De ondersteuning van WWn is feitelijk afgerond in WWn zal op afstand ondersteuning geven bij operatio nele vragen over de afvalwaterzuiveringen Activiteiten en resultaten 2011 Met DOW is afgesproken dat we als een soort help desk op afstand adviseren over operationele vragen. Dit heeft in 2011 beperkt plaatsgevonden.

35 factsheet Bonaire land: Bonaire regio: gehele land aantal inwoners: partner: Water & Energiebedrijf Bonaire (WEB) WWn actief sinds: 2009 Situatie & Uitdaging WEB heeft WWn gevraagd om op hun kosten te helpen bij de bouw en oplevering van een nieuwe riolering en afvalwaterzuivering. Gebeurtenissen in 2011 WEB heeft als beoogd beheerder de opdracht tot beheer teruggegeven aan de Eilandsraad. Deze moet nu een besluit nemen. Activiteiten en resultaten 2011 We hebben een advies uitgebracht over de inrichting van het beheer van de afvalwaterzuivering. Dit heeft tot veel discussie geleid op het eiland, maar nog niet tot een besluit.

36 factsheet Marokko land: Marokko regio: gehele land aantal inwoners: 34 miljoen partner: Office National Eau Potable (ONEP) WWn actief sinds: 2010 Situatie & Uitdaging Marokko wordt beschouwd als een van de kernlanden van het Afrika concept. Met het nationale drinkwaterbedrijf ONEP is in 2009 een overeenkomst afgesloten voor onder steuning ten aanzien van een aantal speci fieke technische uitdagingen. Het betreft onder meer de werking van de afvalwater zuivering en het borgen van afdoende water gedurende het jaar (ook in droge periodes). Daarnaast kent Marokko veel rurale gebieden waarvoor een andere oplossing nodig is voor drinkwater en afval water. Gebeurtenissen in 2011 Met ONEP zijn we gestart de rol als kernland invulling te geven. We hebben een verkenningsmissie uitgevoerd naar Mauritanië. Ook zijn we samen naar Egypte geweest voor een verkenning van het trainingscentrum van BWADC. Activiteiten en resultaten 2011 Met ONEP is een nog relatief jonge samenwerking die nog vooral gericht is op technische ondersteuning. Een veldonderzoek van professor Olsthoorn (promotieonderzoek) aan de Khetterras van Erfoud en Marrakech om deze te gebruiken voor grond wateropslag (ARS, artificial recharge & storage) we zijn gestart met het ver beteren van de drinkwater voorziening in Assoule. Dit doen we met hulp van studenten uit Marokko en Utrecht De belangrijkste resultaten betreffen: nderzoek naar en advies over de beluchting van de o waterreservoirs om daarmee de kwaliteit van het water te vergroten e en plan van aanpak voor een pilot voor drinkwater zuivering met ozon en actieve kool. Het project is daarna opgestart e r is een oplossing voor de stankproblemen bij zuiveringen in Mrirt en Bouzouki

37 factsheet Westkaap land: Zuid-Afrika regio: Westelijk Zuid-Afrika (Westkaap) aantal inwoners: 5,3 miljoen partners: afdeling Water van de gemeentes Kaapstad, Swellendam, Theewaters kloof; Overberg Water; BOCMA en Department of Water Affairs WWn actief sinds: 2011 Situatie & Uitdaging Zuid-Afrika wordt beschouwd als een van de kernlanden van het Afrika concept als hoek punt in het Zuidelijk deel van Afrika. Tot 2011 hadden we hier echter nog geen contacten, waardoor we in 2010 en 2011 actief hebben gezocht naar partners. Inmiddels hebben we met vijf partijen in de Westkaap een samenwerking. De langere termijn uitdagingen betreffen zowel het borgen van afdoende water (drinkwater, irrigatiewater, water voor industrie en natuur) voor de bevolking van de Westkaap als het garanderen van een goede waterkwaliteit. Dit is moeilijk in een gebied waar de meeste regen in drie maanden tijd valt en waar de verdamping groot is. In de Westkaap is een aantal verschillende waterorgani saties verantwoordelijk voor het watermanagement. Het is de uitdaging deze optimaal te laten samenwerken in de watercyclus zodat er voor iedereen, op elk moment, voldoende en schoon water beschikbaar is. Gebeurtenissen in 2011 Na de identificatiemissie in januari 2011 is de samen werking in een stroomversnelling geraakt. Partijen die aan boord zijn bij deze samenwerking zijn DWA (Department of Water Affairs), de gemeenten Kaapstad, Swellendam en Theewaterskloof, het waterschap BOCMA, het bulk waterbedrijf Overberg Water en het Drinkwaterbedrijf Groningen. In november 2011 is een samenwerkingsovereenkomst met twee partijen ondertekend. De overige partners zullen in 2012 tekenen, maar het programma is al gestart. Activiteiten en resultaten 2011 In september 2011 heeft een groep experts de grootste en meest urgente problemen bij de partners in kaart gebracht. Dit zijn de financieringsstructuur, de verantwoordelijkheidsverdeling in de watercyclus, en de belangen tegenstellingen binnen gemeen tes als belangrijkste institutionele aandachtspunten. Daarnaast moet er veel aandacht worden gegeven aan het kennisniveau van de operators en het lagere managementniveau. Deze analyse hebben we vertaald in een programmaplan met 11 concrete projecten, die door onze Zuid-Afrikaanse partners is goedgekeurd. Daarmee heeft WWn een goede positie in ZuidAfrika gecreëerd.

38 factsheet Turkije Situatie & Uitdaging Turkije is geen achterstandsland, maar op verzoek van de gemeente Amsterdam en Agentschap NL ondersteunen we om economische redenen onze Turkse partners. We hebben eerder een oordeel gegeven op de sanitatie en afvalwatervoorzieningen en een advies om deze op een grotere schaal te organiseren. land: Turkije regio: provincie Tokat, gemeente Akarçay aantal inwoners: partner: ministerie van Landbouw en van Milieu (nog geen operationele partner) WWn actief sinds: 2009 Gebeurtenissen in 2011 In mei is een programmaplan afgerond voor een afval waterzuivering in Akarçay. Dit voorstel is al goedgekeurd door Agentschap NL en Turkse autoriteiten. De formele besluitvorming moet echter nog volgen. Activiteiten en resultaten 2011 We hebben een voorstel opgesteld voor de afvalwater zuivering in Akarçay. Het project heeft veel interesse gekregen in de regio.

39 factsheet Mauritanië land: Mauritanië regio: m.n. Nouakchott aantal inwoners: 3 miljoen, waarvan ca. 1 miljoen in Nouakchott partner: SNDE (nationale drinkwaterbedrijf) in samenwerking met ONEP, Marokko WWn actief sinds: (niet actief) Situatie & Uitdaging Mauritanië is een regioland rondom het kernland Marokko. Er is een duidelijke achterstand ten aanzien van alle aspecten van de watercyclus, maar de precieze situatie is nog onbekend. Activiteiten en resultaten 2011 We hebben in 2011 een verken ningsmissie uitgevoerd. Gebeurtenissen in 2011 In het begin van 2011 is samen met het Marokkaanse ONEP een EU-call ingediend met als doel capaciteits ontwikkeling van het Nationale Mauritaanse waterbedrijf SNDE. Het voorstel werd toegekend, maar door on bekendheid met lokale partners van het Mauritaanse nationale waterbedrijf Société Nationale de l Eau (SNDE) is destijds besloten om de call in te trekken. In oktober is een missie uitgevoerd om te analyseren of een samenwerkingsverband met het Mauritaanse bedrijf SNDE met het ONEP en WWn mogelijk is. De reacties van Mauritaanse zijde zijn heel positief. In 2012 worden vervolgbesprekingen gevoerd.

40 We werken inmiddels sinds 2008 samen, wat heeft geleid tot een significante versterking van OWMCP als instituut. We begrijpen beter wat onze rol is en hoe we die het beste kunnen invullen. Daarnaast hebben we meer deskundigheid gekregen, en zijn we enthousiaster geworden in de overtuiging dat we nu onze doelen kunnen bereiken. En daarnaast zijn er ook vriendschapsbanden ontstaan tussen de mensen die betrokken waren bij onze samenwerking. De samenwerking heeft ook mij persoonlijk verrijkt, doordat ik nu op een andere wijze kijk naar het managen van een organisatie, in dit geval OWMCP. Ik mag daarom de samenwerking ook als iets heel bijzonders aanmerken. Richenel Small OWMCP (Suriname)

wereld waternet jaar verslag 2012

wereld waternet jaar verslag 2012 wereld waternet jaar verslag 2012 Een overzicht van onze projecten in 2012. voorwoord Het vijfde bestaansjaar van Wereld Waternet stond in het teken van meer transparantie. Met name op gebied van communicatie

Nadere informatie

wereld waternet jaar verslag 2012

wereld waternet jaar verslag 2012 wereld waternet jaar verslag 2012 Een overzicht van onze projecten in 2012. voorwoord Het vijfde bestaansjaar van Wereld Waternet stond in het teken van meer transparantie. Met name op gebied van communicatie

Nadere informatie

wereld waternet jaarverslag 2014

wereld waternet jaarverslag 2014 wereld waternet voorwoord Een overzicht van onze projecten in 2014. Het zevende bestaansjaar van Wereld Waternet stond in het teken van het sluiten van de cyclus en de uitbreiding van de activiteiten naar

Nadere informatie

Aan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het ab:

Aan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het ab: Aan Leden van de commissie F.B.A. 17 juni 2019 Leden van het Algemeen Bestuur 10 juli 2019 VOORSTEL Portefeuillehouder F. ter Maten Documentnr. 1383317/1383320 Programma Bestuur en belasting Projectnummer

Nadere informatie

wereld waternet jaarverslag 2013

wereld waternet jaarverslag 2013 wereld waternet voorwoord Een overzicht van onze projecten in 2013. Het zesde bestaansjaar van Wereld Waternet stond in het teken van alliantievorming, uitbreiding van de activiteiten naar andere landen

Nadere informatie

Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 3 Samenwerkingsovereenkomst

Nadere informatie

Parafering besluit PFO Hae 10-12-2014 I Gewijzigd akkoord Geparafeerd door: Boer, G. de D&H 06-01-2015 I - Geparafeerd door: Boer, G.

Parafering besluit PFO Hae 10-12-2014 I Gewijzigd akkoord Geparafeerd door: Boer, G. de D&H 06-01-2015 I - Geparafeerd door: Boer, G. agendapunt 3.b.10 1169960 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden KINGFISHER MISSIE ZUID-AFRIKA Portefeuillehouder Haersma Buma, M.A.P. van Datum 6 januari 2015 Aard bespreking Informatief Afstemming

Nadere informatie

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking

Nadere informatie

Provinciale Staten van Noord-Holland. Voordracht 64

Provinciale Staten van Noord-Holland. Voordracht 64 Provinciale Staten van Noord-Holland Voordracht 64 Haarlem, 17 augustus 2004 Onderwerp: Agenda Provinciaal Waterplan Bijlagen: - ontwerpbesluit - procesplanning provinciaal waterplan - op weg naar een

Nadere informatie

Genoeg water voor iedereen

Genoeg water voor iedereen Genoeg water voor iedereen eerlijk verdeeld - betaalbaar - schoon - duurzaam Of je nu rijk bent of arm, als je een dag niet drinkt heb je dorst. Niemand kan zonder water. Met genoeg en schoon water hebben

Nadere informatie

1. Inleiding Ontwikkeling Water for Life Oprichting Stichting Water for Life Fondsenwervingsactiviteiten...

1. Inleiding Ontwikkeling Water for Life Oprichting Stichting Water for Life Fondsenwervingsactiviteiten... JAARVERSLAG 2005 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Ontwikkeling Water for Life... 3 3. Oprichting Stichting Water for Life... 3 4. Fondsenwervingsactiviteiten... 3 4.1. Vitens-klanten... 3 4.2. Direct

Nadere informatie

Beknopt Jaarverslag

Beknopt Jaarverslag Stichting Emda 1 Beknopt Jaarverslag 2015-2016 Operations Netherlands Stichting Emda Beknopt Jaarverslag 2016 Voorwoord 2 De publicatieplicht voor de ANBI-status geeft vooral bij de kleinere NGO s, zoals

Nadere informatie

wereld waternet jaarverslag 2015

wereld waternet jaarverslag 2015 wereld waternet voorwoord Een overzicht van onze projecten in 2015 Het achtste bestaansjaar van Wereld Waternet stond in het teken van een nieuwe visie op de toekomst, en het herijken van de Afrika-strategie.

Nadere informatie

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR 1 JAARPLAN 2015 Voorwoord Het jaar 2014 is bijzonder succesvol geweest voor Present Rotterdam. Met succes zijn we op weg naar een stabiele organisatie met vaste partners, hebben we veel groepen vrijwilligers

Nadere informatie

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat Meer waarde creëren Assetmanagement op maat Zo maken wij assetmanagement toepasbaar Met de toolbox Zeven bouwstenen van professioneel assetmanagement maken we de ISO55000 toepasbaar voor u. Belanghebbenden

Nadere informatie

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de KRW De Europese Kaderrichtlijn water Een grote kans voor de verbetering van de waterkwaliteit en daarmee ook voor de drinkwatervoorziening. Water nu en... Vereniging van Waterbedrijven in Nederand KRW

Nadere informatie

Bantopa Terreinverkenning

Bantopa Terreinverkenning Bantopa Terreinverkenning Het verwerven en uitwerken van gezamenlijke inzichten Samenwerken als Kerncompetentie De complexiteit van producten, processen en services dwingen organisaties tot samenwerking

Nadere informatie

TOEZICHTSVISIE RAAD VAN TOEZICHT NOVA COLLEGE. 8 februari

TOEZICHTSVISIE RAAD VAN TOEZICHT NOVA COLLEGE. 8 februari TOEZICHTSVISIE RAAD VAN TOEZICHT NOVA COLLEGE 8 februari 2017 1 Inleiding In deze toezichtvisie geven wij als de Raad van Toezicht van het Nova College aan waarom wij toezicht houden, wat we daarmee willen

Nadere informatie

Stichting Hi-Gene Jaarverslag 2015

Stichting Hi-Gene Jaarverslag 2015 Stichting Hi-Gene Jaarverslag 2015 Verslag van de uitgeoefende activiteiten 2015 stond in het teken van de eerste mederwerker reis naar Nakuru Kenia. Op de projecten van Vitens Evides International (VEI)

Nadere informatie

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen

Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen AGENDAPUNT 2 Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen Vergadering 12 december 2014 Strategische Agenda Crisisbeheersing In Veiligheidsregio Groningen werken wij met acht crisispartners (Brandweer, Politie,

Nadere informatie

Decentrale productie drinkwater

Decentrale productie drinkwater Decentrale productie drinkwater Relevante wet- en regelgeving Wim Heiko Houtsma Projectleider Drinkwater voor later (IenM) Opbouw Decentraal? Prioriteiten drinkwatervoorziening: I. Drinkwater moet gegarandeerd

Nadere informatie

FUNCTIEFAMILIE 5.3 Projectmanagement

FUNCTIEFAMILIE 5.3 Projectmanagement Doel van de functiefamilie Leiden van projecten en/of deelprojecten de realisatie van de afgesproken projectdoelstellingen te garanderen. Context: In lijn met de overgekomen normen in termen van tijd,

Nadere informatie

Datum 14 januari 2011 Opgemaakt door afdeling Planvorming. Huidige samenwerking in de Veluwse afvalwaterketen

Datum 14 januari 2011 Opgemaakt door afdeling Planvorming. Huidige samenwerking in de Veluwse afvalwaterketen Datum 14 januari 2011 Opgemaakt door afdeling Planvorming Huidige samenwerking in de Veluwse afvalwaterketen Blad 2 van 6 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Huidige situatie; wat is er al bereikt?... 4

Nadere informatie

De missie van Eye Care Foundation is het toegankelijk maken van primaire oogzorg voor kansarme mensen in ontwikkelingslanden.

De missie van Eye Care Foundation is het toegankelijk maken van primaire oogzorg voor kansarme mensen in ontwikkelingslanden. Strategisch plan 2011-2015 Missie & Visie Eye Care Foundation handelt vanuit de overtuiging dat elk mens recht heeft op gezichtsvermogen. Het verlies aan gezichtvermogen kan voor blinden en slechtzienden

Nadere informatie

Change. Making Change Happen!

Change. Making Change Happen! Change MANaGEMENT Making Change Happen! 2 Uw organisatie verandert. Vaak onder druk van de markt, aandeelhouders of belanghebbenden. Maar soms gewoon omdat u zelf gelooft dat het beter kan. Het merendeel

Nadere informatie

Scholder an Scholder Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0

Scholder an Scholder Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0 Scholder an Scholder 2.0 - Verenigen voor de toekomst Werken met de methodiek scholder an scholder 2.0 Opdracht Bestuurlijk Overleg Sport; 7 december 2016 Evaluatie van scholder an scholder (1.0) leert

Nadere informatie

Internationaal cultuurbeleid Benjamin van der Helm Sr. Beleidsmedewerker Internationaal Cultuurbeleid Ministerie van Buitenlandse Zaken

Internationaal cultuurbeleid Benjamin van der Helm Sr. Beleidsmedewerker Internationaal Cultuurbeleid Ministerie van Buitenlandse Zaken Internationaal cultuurbeleid 2017-2020 Benjamin van der Helm Sr. Beleidsmedewerker Internationaal Cultuurbeleid Ministerie van Buitenlandse Zaken Internationaal cultuurbeleid Gezamenlijk beleid van Ministeries

Nadere informatie

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken

Kenniscentrum Duurzaam Verpakken Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).

Nadere informatie

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Onderwerp Evaluatie nieuwe impuls Steller M. Mulder De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon (050) 367 60 97 Bijlage(n) 1 Ons kenmerk 6044570 Datum 23-11-2016 Uw brief van Uw

Nadere informatie

Resultaat risico inventarisatie Noordelijk Belastingkantoor

Resultaat risico inventarisatie Noordelijk Belastingkantoor Resultaat risico inventarisatie Noordelijk Belastingkantoor NOTITIE AAN: Bestuur NBK 11-1-2019 VAN: VKA STATUS: Aanleiding en vraag Het Noordelijk Belastingkantoor (hierna: NBK) verzorgt voor drie noordelijke

Nadere informatie

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model.

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. 1. Wat is het INK-model? Het INK-model is afgeleid van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Het EFQM stelt zich ten doel Europese bedrijven

Nadere informatie

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen

1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen. Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 1 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Samenwerking in de Rotterdamse afvalwaterketen 2 Samenwerkingsovereenkomst Rotterdamse afvalwaterketen Bestuurlijke overeenkomst voor Samenwerking

Nadere informatie

Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303

Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en door het geven van adviezen bijdragen aan de uitvoering van het beleid binnen de Hogeschool Utrecht kaders en de ter

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare

Nadere informatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken Partners for International Business Internationaal ondernemen

Nadere informatie

WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN

WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN EEN NIEUW SOORT ONDERNEMERSCHAP RESULTAAT KOERS VISIE PERSOONLIJK LEIDERSCHAP MEERWAARDE & RENDEMENT WAARDEN BEWUST WAARDEN BEWUST ONDERNEMEN ANNO 2013 Waarden Bewust Ondernemen

Nadere informatie

Profiel. interim algemeen manager U10 voor de duur van 6 tot 12 maanden

Profiel. interim algemeen manager U10 voor de duur van 6 tot 12 maanden Profiel interim algemeen manager U10 voor de duur van 6 tot 12 maanden Profiel algemeen manager ad interim U10 Algemeen U10 is een netwerksamenwerking, bestaande uit 12 tot 16 gemeenten rondom Utrecht.

Nadere informatie

agendapunt B.04 Aan Verenigde Vergadering BELEIDSKADER DUURZAAMHEID

agendapunt B.04 Aan Verenigde Vergadering BELEIDSKADER DUURZAAMHEID agendapunt B.04 851617 Aan Verenigde Vergadering BELEIDSKADER DUURZAAMHEID Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 28-10-2010 In te stemmen met de beleidsuitgangspunten, genoemd in hoofdstuk 5 van het Beleidskader

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2017-2020 02 Inhoud Inhoud Inleiding Visie en Missie Projecten Aanpak Toekomst p. 3 p 3 p. 4 p. 4 p. 7 03 Inleiding Visie en Missie Inleiding EducAIDed streeft naar goed onderwijs voor iedereen.

Nadere informatie

Piter Jelles Strategisch Perspectief

Piter Jelles Strategisch Perspectief Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03

Nadere informatie

CONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018

CONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018 Hoort bij raadsvoorstel 27-2012 BIJLAGE 2 APPENDIX 1. CONCEPT-OPDRACHT STICHTING EINDHOVEN/BRABANT 2018 1. Doel van de opdracht Winnen van de titel Culturele Hoofdstad van Europa voor het project 2018Brabant

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

INFO & VOORSTEL ZANZIBITS AUGUSTUS 2013

INFO & VOORSTEL ZANZIBITS AUGUSTUS 2013 INFO & VOORSTEL ZANZIBITS AUGUSTUS 2013 Voorstel Gevraagde bijdrage Eenmalige sponsoring voor Stichting Zanzibits Het gesponsorde bedrag zal worden verdubbeld door Stichting de Wilde Ganzen Stichting Zanzibits

Nadere informatie

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS)

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) LEARNING BY DOING Kort signalement Road2Results heeft op basis van haar jarenlange ervaring met het managen van business en ICT projecten vanuit diverse

Nadere informatie

Hoofdlijnen van het beleidsplan Stichting Save the Children Nederland

Hoofdlijnen van het beleidsplan Stichting Save the Children Nederland Hoofdlijnen van het beleidsplan Stichting Save the Children Nederland 1 Inhoud Identiteit van de organisatie Naam, contactgegevens en registraties Doelstelling Visie Missie Waarden Theorie van verandering

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Y Kamer der Staten-Generaal Binnenhof Y Den Haag

Aan de Voorzitter van de Y Kamer der Staten-Generaal Binnenhof Y Den Haag Aan de Voorzitter van de Y Kamer der Staten-Generaal Binnenhof Y Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland Datum 2 december 2010 Betreft IOB-impactevaluatie van door Nederland

Nadere informatie

Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk

Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk Nationale landschappen: aandacht en geld nodig! 170610SC9 tk 7 Blijvend geld en aandacht nodig voor Nationale landschappen, Provincies doen meer dan het Rijk De Rekenkamer Oost-Nederland heeft onderzoek

Nadere informatie

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN Aanpak De opdracht Afstemmen investeringen is voortvarend opgepakt door de werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Gelderse waterschappen en

Nadere informatie

CONCEPT-OPDRACHT STICHTING 2018EINDHOVEN BRABANT

CONCEPT-OPDRACHT STICHTING 2018EINDHOVEN BRABANT Beslisdocument Investeringsdossier 2018 BIJLAGE 4 CONCEPT-OPDRACHT STICHTING 2018EINDHOVEN BRABANT 1. Doel van de opdracht Winnen van de titel Culturele Hoofdstad van Europa voor het project 2018 Culturele

Nadere informatie

Sponsoring en fondsenwerving Openbaar primair onderwijs Lochem

Sponsoring en fondsenwerving Openbaar primair onderwijs Lochem Sponsoring en fondsenwerving Openbaar primair onderwijs Lochem Maart 2007 Sponsoring en fondsenwerving in het Lochemse openbaar basisonderwijs Inleiding Sponsoring en fondswerving zijn veelbesproken onderwerpen.

Nadere informatie

Zelforganiserende teams Waternet (een transparant kijkje in onze praktijkcase)

Zelforganiserende teams Waternet (een transparant kijkje in onze praktijkcase) KLANT CENTRAAL Klant Centraal = Organisatieverandering binnen Waternet (Samensmelting van 3 klantcontact afdelingen en georganiseerd naar zelforganiserende team ( cirkels ) Zelforganiserende teams Waternet

Nadere informatie

JAARPLAN HV AFDELING OOST-BRABANT 2017

JAARPLAN HV AFDELING OOST-BRABANT 2017 JAARPLAN HV AFDELING OOST-BRABANT 2017 Inleiding De afdeling Oost-Brabant van het Humanistisch Verbond bestaat nu twee jaar en we mogen rustig zeggen dat het HV ondertussen stevig geworteld is in onze

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2016 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

Bantopa Kennismaken met Samenwerken

Bantopa Kennismaken met Samenwerken Bantopa Kennismaken met Samenwerken Vernieuwen door Samenwerken Samenwerken als Kerncompetentie De complexiteit van producten, processen en services dwingen organisaties tot samenwerking met andere bedrijven

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2015 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder

Nadere informatie

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken

Nadere informatie

Beknopt Jaarverslag

Beknopt Jaarverslag Stichting Emda 1 Beknopt Jaarverslag 2014-2015 Operations Netherlands Stichting Emda Beknopt Jaarverslag 2015 Voorwoord 2 De publicatieplicht voor de ANBI-status geeft vooral bij de kleinere NGO s, zoals

Nadere informatie

Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302

Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302 Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302 Doel Voorbereiden en opzetten van en bijbehorende projectorganisatie, alsmede leiding geven aan de uitvoering hiervan, binnen randvoorwaarden van kosten,

Nadere informatie

Asset Management gemeente SWF in het kort. Aanleiding Risico Gestuurd Asset Management. Aanpak Risico Gestuurd Asset Management

Asset Management gemeente SWF in het kort. Aanleiding Risico Gestuurd Asset Management. Aanpak Risico Gestuurd Asset Management 1 2 3 4 Asset Management gemeente SWF in het kort Aanleiding Risico Gestuurd Asset Management Aanpak Risico Gestuurd Asset Management Risico-gebaseerde lange termijn planning 15 tips (Do s) Asset Management

Nadere informatie

Regionale broedplaatsen voor onderzoek en praktijkleren

Regionale broedplaatsen voor onderzoek en praktijkleren Werkplaatsen Sociaal Domein Regionale broedplaatsen voor onderzoek en praktijkleren www.werkplaatsensociaaldomein.nl Verbinden en versterken De transitie en vooral de daaruit voortvloeiende transformaties

Nadere informatie

Projectmanagement 2.0

Projectmanagement 2.0 Projectmanagement 2.0 Inleiding In ieder bedrijf waar in projecten wordt gewerkt liggen scopechanges op de loer. Zo ook bij het CrossOverteam Projectmanagement 2.0. De eerste dag van het project is gelijk

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016 We starten de dag met het teruggeven van de resultaten uit de interviews Vitens en Vallei en Veluwe hebben gesproken met deskundigen, beleidsmakers en bestuurders om meer zicht te krijgen op het probleem,

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner >> Als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal Partners for International Business Overheid als strategische

Nadere informatie

Samen verder In het sociale domein

Samen verder In het sociale domein Samenvatting Masterplan Samen verder In het sociale domein What if I fall? Oh,but my darling,what if you fly? (gedicht van Erin Hanson) Samen Verder is het programma om de doorontwikkeling van het sociale

Nadere informatie

Velsen staat midden in de wereld Uitwisseling op gebied van ontwikkeling, cultuur en economie

Velsen staat midden in de wereld Uitwisseling op gebied van ontwikkeling, cultuur en economie Velsen staat midden in de wereld Uitwisseling op gebied van ontwikkeling, cultuur en economie 1. Inleiding In september 2011 heeft de gemeenteraad van Velsen uitgangspunten op het gebied van millenniumdoelstellingen

Nadere informatie

CALL#4 SNELHEID IN DE ENERGIE- TRANSITIE

CALL#4 SNELHEID IN DE ENERGIE- TRANSITIE CALL#4 SNELHEID IN DE ENERGIE- TRANSITIE Circular Art Lab Limburg (CALL) legt maatschappelijke opgaven via open oproepen ( calls ) voor aan geëngageerde makers en denkers. Zij worden uitgenodigd kansen

Nadere informatie

Programma doorontwikkeling veiligheidshuizen. Informatiemanagement en privacy 21 november 2011

Programma doorontwikkeling veiligheidshuizen. Informatiemanagement en privacy 21 november 2011 Programma doorontwikkeling veiligheidshuizen Informatiemanagement en privacy 21 november 2011 Presentatie Privacy Binnen het programma doorontwikkeling veiligheidshuizen is Privacy een belangrijk onderwerp.

Nadere informatie

Aanleiding Maatregelenpakket uit 2008 ter verbetering van de ICT/GIS functie (DB 8-12-2008).

Aanleiding Maatregelenpakket uit 2008 ter verbetering van de ICT/GIS functie (DB 8-12-2008). voorstel aan dagelijks bestuur routing met data: overleg portefeuillehouder : 9 november 2010 dagelijks bestuur : vergaderdatum commissie wb : datum commissie bcwvm : datum algemeen bestuur : datum ab

Nadere informatie

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de Kadernota Evenementen 2016-2020 van de Provincie Groningen Kadernota Evenementen 2016-2020 van de provincie Groningen Het huidige evenementenbeleid heeft een looptijd tot en met 2015. In deze kadernota

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Motie Ondersteuning Standaardisatie Uitvoeringsprocessen. voor BALV 17 november 2014

Motie Ondersteuning Standaardisatie Uitvoeringsprocessen. voor BALV 17 november 2014 Motie Ondersteuning Standaardisatie Uitvoeringsprocessen voor BALV 17 november 2014 Gemeente Zaanstad namens gemeenten Zwolle, Leeuwarden, Amersfoort, Haarlemmermeer, Rotterdam, Utrecht, Enschede en Apeldoorn

Nadere informatie

Kostenterugwinning van Waterdiensten Aanvullende analyse Milieukosten

Kostenterugwinning van Waterdiensten Aanvullende analyse Milieukosten Kostenterugwinning van Waterdiensten Kostenterugwinning van Waterdiensten Aanvullende analyse Milieukosten Sterk Consulting en Bureau Buiten Leiden, november 2013 1 2 Inhoudsopgave 1 Achtergrond en doel

Nadere informatie

BELEIDSPLAN STICHTING TALUD

BELEIDSPLAN STICHTING TALUD BELEIDSPLAN STICHTING TALUD Amsterdam, juli 2014 1 INHOUDSOPGAVE 1. De stichting... 3 1.1 Gegevens... 3 1.2 Het bestuur... 3 1.3 ANBI... 3 2. Missie, visie, doelstellingen... 4 2.1 Missie... 4 2.2 Visie...

Nadere informatie

Speech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer

Speech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer Speech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer Inmiddels zit ik een half jaar bij de Algemene Rekenkamer. Ik ben dus relatief nieuw, en als je ergens nieuw bent, merk je af en toe een soort verwondering

Nadere informatie

8.7 NUTSVOORZIENINGEN

8.7 NUTSVOORZIENINGEN Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m 25 8.7 NUTSVOORZIENINGEN Voor iedere samenleving is ten behoeve van de huishoudens en bedrijven, een adequaat niveau van nutsvoorzieningen van groot belang. Dit niet

Nadere informatie

Coaching voor CvO Overheidsorganisaties

Coaching voor CvO Overheidsorganisaties Coaching voor CvO Overheidsorganisaties Overheidsmanagers, keuzes en dilemma s Management bij de overheid verschilt wezenlijk van leidinggeven in het bedrijfsleven. Het goed kunnen opereren in de complexe

Nadere informatie

white paper beeldbellen 2016 Dick-Jan Zijda

white paper beeldbellen 2016 Dick-Jan Zijda white paper beeldbellen 2016 Dick-Jan Zijda White paper Beeldbellen 2016 De DEHA Delft (www.deha.nu) organiseert kennissessies voor en door zorgaanbieders rondom een specifiek thema/onderwerp in de regio

Nadere informatie

Klimaatverandering. Een brede maatschappelijke opgave. Kasper Spaan

Klimaatverandering. Een brede maatschappelijke opgave. Kasper Spaan Klimaatverandering Een brede maatschappelijke opgave Kasper Spaan Water governance 2015 1 Nationale overheid 10 Drinkwaterbedrijven 12 Provincieën 24 Waterschappen 393 Gemeenten Ruimtelijke adaptatie Gemeente

Nadere informatie

Publiek Private Partnerschap faciliteit. Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) Aad de Koning 26 april 2012

Publiek Private Partnerschap faciliteit. Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) Aad de Koning 26 april 2012 Publiek Private Partnerschap faciliteit Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) Aad de Koning 26 april 2012 Onderwerpen in de presentatie Thema's en sub-thema's Drempelcriteria Procedures

Nadere informatie

Nieuwsflits. Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg

Nieuwsflits. Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg Nieuwsflits Inhoud Evaluatieonderzoek naar de Regeling palliatieve terminale zorg 1. Adviesrapport bureau HHM is openbaar gemaakt Pagina 1 2. Conclusies en advies HHM voor toekomst Pagina 1 3. Kamerbrief

Nadere informatie

Opties voor Internationale samenwerking Bijlage 2 bij advies internationale samenwerking

Opties voor Internationale samenwerking Bijlage 2 bij advies internationale samenwerking I Inleiding Het LOGO SOUTH programma is beëindigd en geëvalueerd. Op basis van de resultaten van de evaluatie is het aan de Raad om op grond van haar kaderstellende bevoegdheid een keuze te maken over

Nadere informatie

.ORG. Beleidsplan

.ORG. Beleidsplan .ORG Beleidsplan 2018 2021 Visie & Missie LiveBuild ondersteunt in Kameroen burgerinitiatief om sterke lokale economie en organisatie met publieke voorzieningen te realiseren (water, gezondheidszorg, natuur)

Nadere informatie

Adoptie VISI. binnen en tussen organisaties SENTENSOR

Adoptie VISI. binnen en tussen organisaties SENTENSOR Adoptie VISI binnen en tussen organisaties 9-3-2016 SENTENSOR 2016 1 IN 2015 ONDERSTEUNDE VISI DE GEMEENTE AMSTERDAM In aanbesteedde project waarde In aantal projecten 1/3 met VISI 2/3 met VISI 2/3 niet

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma samenwerking in de waterketen

Uitvoeringsprogramma samenwerking in de waterketen Uitvoeringsprogramma samenwerking in de waterketen 2014-2015 Inhoudsopgave 1. Regionale samenwerking 3 1.1. Inleiding 3 1.2. Bestuurlijke afspraken 3 1.3. Doelen en resultaten 4 1.4. Visitatiecommissie

Nadere informatie

Raadsvergadering. Grondslag Samenwerkingsverband U10; strategische agenda (Stepping Stones) en jaarlijks werkplan uit te voeren door EBU

Raadsvergadering. Grondslag Samenwerkingsverband U10; strategische agenda (Stepping Stones) en jaarlijks werkplan uit te voeren door EBU RAADSVOORSTEL Raadsvergadering Nummer 12-05-2016 16-023 Onderwerp Afsluiten convenant tussen EBU en U10 regio Aan de raad, Onderwerp Afsluiten convenant tussen EBU en U10 regio Gevraagde beslissing 1.

Nadere informatie

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE In kort bestek Rafael Lazaroms INHOUDSOPGAVE 1. Wat houdt het in? 2. Motieven, doelstellingen en ambities 3. Organisatiestructuur GELOOFWAARDIGE BOODSCHAP Waterschappen hebben

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6 Inleiding De afgelopen vijftien jaar hebben we veel ervaring opgedaan met het doorvoeren van operationele efficiencyverbeteringen in combinatie met ITtrajecten. Vaak waren organisaties hiertoe gedwongen

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Factsheet. Samenwerking bij de inkoop in het Sociaal Domein. maart 2016

Factsheet. Samenwerking bij de inkoop in het Sociaal Domein. maart 2016 Factsheet Samenwerking bij de inkoop in het Sociaal Domein maart 2016 Deze factsheet biedt een korte blik op de samenwerkingen die Nederlandse gemeenten aangaan bij de inkoop van zorg en ondersteuning,

Nadere informatie

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK

INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INHOUD 1. Uitgangspunten 2. Doelgroep - achtergrondkenmerken 3. IMVO - algemeen 4. IMVO voor het eigen bedrijf/ bedrijf waar het voor werkt

Nadere informatie

Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's

Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's Aan Veiligheidsberaad Van DB Veiligheidsberaad Datum 17 september Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's Context en aanleiding Tijdens het Veiligheidsberaad

Nadere informatie

Opdrachtsverklaring Missie - Visie

Opdrachtsverklaring Missie - Visie Opdrachtsverklaring Missie - Visie 1. Missie Sint-Lodewijk biedt aangepast onderwijs en/of begeleiding op maat aan kinderen, jongeren en volwassenen met een motorische beperking. Ook het gezin en breder

Nadere informatie

KBO Zeeland. beleidsplan

KBO Zeeland. beleidsplan KBO Zeeland beleidsplan 2014-2018 Vroeger was er ook een jeugd van tegenwoordig. 1 Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3 2 Missie en opdracht 4 3 Strategische koers 5 4 Kerntaken 6 Belangenbehartiging Dienstverlening

Nadere informatie

Samen aan de IJssel Inleiding

Samen aan de IJssel Inleiding Samen aan de IJssel Samenwerking tussen de gemeenten Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel, kaders voor een intentieverklaring en voor een onderzoek. Inleiding De Nederlandse gemeenten bevinden

Nadere informatie

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren Notitie versie 1.0 September 2016 Door Frea Haker (Gezond in ) Eveline Koks (Jongeren Op Gezond Gewicht) Anneke Meijer (Coördinatie Gezond Gewicht Fryslân

Nadere informatie

Werkplan Centrum XL 2015/2016

Werkplan Centrum XL 2015/2016 Werkplan Centrum XL 2015/2016 Maart 2015, Amsterdam Inleiding: toekomstperspectief Centrum XL Er zijn veel ontwikkelingen gaande in Amsterdam op het gebied van economie, logistiek en duurzaamheid die van

Nadere informatie

Procesmanagement. Organisatieadvies. Opleiding en training. Informatiemanagement. Uw organisatie efficiënter ingericht en uw beleid op orde

Procesmanagement. Organisatieadvies. Opleiding en training. Informatiemanagement. Uw organisatie efficiënter ingericht en uw beleid op orde Organisatieadvies Uw organisatie efficiënter ingericht en uw beleid op orde Procesmanagement Uw bedrijfsprocessen inzichtelijk, efficiënt en onder regie Opleiding en training Praktijkgerichte en actuele

Nadere informatie