Brave new jobs: Engelse beroepsaanduidingen in het Nederlands. Sue Muhr-Walker TiNT-dag, 25 oktober 2013

Transcriptie

1 Brave new jobs: Engelse beroepsaanduidingen in het Nederlands Sue Muhr-Walker TiNT-dag, 25 oktober 2013

2 Geschiedenis Aantal anglicismen & leenwoorden gestaag gegroeid in 20e eeuw spectaculair gestegen in jaren 70 en daarna (Nicoline van der Sijs, 1996)

3 Invloed EN > NL 1 Algemeen ivm internationalisering 2 Specifiek: in domeinen e.g. arbeid - Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de arbeid (1980) - Gevraagd: timmerman (m/v) - Neutraal taalgebruik in personeelsadvertenties

4 M/V >> neutraal steeds minder neutrale termen NL steeds meer neutrale termen EN ook leenwoorden EN

5 Steeds meer EN beroepsaanduidingen In order to use neutral professional terms the Dutch take resort to English. This tendency is in line with the Anglicisation of Dutch society. [ ] English is used in an increasing number of domains (business, science, school, advertising). Marinel Gerritsen, 2001.

6 EN in personeelsadvertenties designer developer director employee floor broker market maker marketeer officer professional researcher technician telemarketeer telesales trader (Snijders, 1989; Gerritsen, 2001)

7 Minder NL, meer EN N= 117 termen N= 323 termen NL: hoofd, arts 40% 19% EN: engineer director 60% 81% (Gerritsen, 2001)

8 Onnodig Engels? Bert-Jan Koops et al. (2009) Funshoppen: woordenlijst onnodig Engels vervangers voor EN woorden en uitdrukkingen die veel en onnodig in het NL worden gebruikt ± 100 beroepsnamen manager: (officiële functie) chef, bedrijfsleider, hoofd (praktische functie) baas, leidinggevende (beroep) zakelijk leider, impresario (eigenschap) regelaar

9 Mijn onderzoek: hoofdbronnen 1. Kwalificatiedossiers middelbaar beroepsonderwijs (MBO) van 2012/ Nationale Beroepengids: beroepen met opleidingsniveau HBO

10 Wat is een kwalificatiedossier? Beschrijft eisen waaraan een beginnend beroepsbeoefenaar moet voldoen Beschrijft kerntaken, competenties, kennis & vaardigheden Samengesteld door kenniscentra & ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Ingevoerd in schooljaar 2005/2006

11 Voorbeeld MBO (2005/2006) Houders van het diploma *** zijn gekwalificeerd in publieke zwembaden, attractiebaden of privé-baden te werken. De belangrijkste werkzaamheden zijn: Het zorgen van de veiligheid van de gasten in de zwemaccommodatie; Het verzorgen, initiëren en coördineren van zweminstructie: Het verzorgen, begeleiden, initiëren en coördineren van recreatieve en (zwem)bewegingsactiviteiten voor diverse doelgroepen; Het zorgdragen voor de hygiëne.

12

13 De Aqua en Leisure Host = allround zwembadmedewerker De kern van de opleiding bestaat uit 3 delen: lifeguard water safety instructor activity & leisure host

14 3 niveau s 1. Aqua en Leisure Assistant 2. Aqua en Leisure Host 3. Aqua en Leisure Executive Waarom EN?

15 Bron 1: Kwalificaties MBO Bron: Aantal beroepscategorieën: 237 Aantal kwalificaties: 612 Aantal EN-benamingen: 40 (6,5%)

16 Voorbeelden Medewerker fastservice Frontofficemanager Trimmer (gespecialiseerde dierverzorging gezelschapsdieren) Human technologist (= de schakel tussen gebruikers, opdrachtgevers, makers, leveranciers en andere projectbetrokkenen)

17 Kenmerken Combinatoriek: allround + service + + manager + operator Synoniemen? EN assistant NL assistent EN developer NL ontwikkelaar EN manager NL beheerder, leidinggevende, voorman, teamleider

18 Bron 2: Nationale Beroepengids Beroepen gecategoriseerd naar de 6 opleidingsniveaus: MBO-, HBO-, WO-, Post-Doc- en MBA naar 35 sectoren met loonindicatie

19 Nationale Beroepengids: HBO De genoemde opleidingsniveaus bij de beroepen zijn de opleidingsniveaus die minimaal nodig zijn om een beroep uit te kunnen en mogen oefenen fruitplukker en zorgmanager tot klompenmaker en vliegtuigonderhoudsmonteur maar ook: paardenfluisteraar, minister-president, paus, spion.

20 Nationale Beroepengids: HBO Beroepen met opleidingsniveau HBO Minstens 180 met EN-gehalte: 15,3%

21 Kenmerken Samenstellingen NL: grondsteward, programmamanager, motivatiecoach Combinaties met NL woordvolgorde: hoofd planning, teamleider telesales Combinaties met EN woordvolgorde + spatie: business analist, callcenter medewerker, fitness instructeur Leenwoorden EN: headhunter, chiropodist, nurse practitioner, toolpusher

22 Combinatoriek business + service + + coach + consultant + developer + executive + operator + controller + designer + engineer + manager + trainer

23 Synoniemen? front-office manager [van tot 3.500] frontoffice manager [van tot 2.500]

24 Sectoren met hoogste % EN Sector % EN Betting & Gaming 57 Banking 50 Algemeen 41 Marketing & Communicatie 51 ICT 48 Werving & Selectie 42 Finance 39 Zakelijke dienstverlening 36

25 Conclusies In het domein beroepsbenamingen neemt verengelsing toe Glijdende schaal van een beetje EN tot 100% EN Veel EN-benamingen bestaan alleen in Nederland

26 Kwalificatiedossiers vanaf 2013 Herziening > eenvoudiger, meer effectief Algemene kwaliteitseisen gesteld door ministerie OCW > Transparant, herkenbaar, etc. * Aqua en Leisure Host verdween in 2012

27 Sport- en bewegingsbegeleider