Landgoed Helmhorst (Zwolle) Natuurinventarisatie KNNV - Afdeling Zwolle

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Landgoed Helmhorst (Zwolle) Natuurinventarisatie KNNV - Afdeling Zwolle"

Transcriptie

1 Landgoed Helmhorst (Zwolle) Natuurinventarisatie KNNV - Afdeling Zwolle Eindredactie: Erik van Dijk, Evert Ruiter, Liesbeth Versteegde

2 Landgoed Helmhorst (Zwolle) Natuurinventarisatie Versie 9 december 2012 KNNV - Afdeling Zwolle Met medewerking van: Insectenwerkgroep Zwolle Paddenstoelenwerkgroep Zwolle Provincie Overijssel Roofvogelwerkgroep Zwolle Vogelwerkgroep Zwolle Zoogdierenwerkgroep Overijssel Coördinatie: Sylvia Meijer en Dirk Maas (2008) Erik van Dijk ( ) Eindredactie (2012): Erik van Dijk Evert Ruiter Liesbeth Versteegde Foto s (2009): Erik van Dijk

3 Inhoud Samenvatting Inleiding en leeswijzer Historie Algemene natuurlijke waarden Flora en fauna Hogere planten Paddenstoelen Broedvogels Zoogdieren Muizen Vleermuizen Overige soorten zoogdieren Reptielen en amfibieën Insecten Weekdieren en overige waterdieren Conclusies en aanbevelingen Literatuur Bijlagen Restant van een toegangshek tot De Helmhorst. 2

4 Samenvatting In de Zwolse buurtschap Herfte bevindt zich het weinig bekende, maar ecologisch waardevolle landgoed De Helmhorst. Recentelijk ging het landgoed -na het overlijden van de eigenaar- over in handen van twee projectontwikkelaars. In de nabije omgeving zijn stadsuitbreidingen (woningbouw, bedrijven, wegenaanleg) in meer of mindere mate in voorbereiding. Redenen voor de KNNV Zwolle om de natuurwaarden van het gebied een aantal jaren achtereen aandachtig te bekijken. De inventarisatie door een groep deskundige vrijwilligers vond plaats tussen 2005 en De Helmhorst in de 17 e à 18 e eeuw ontstaan. Twee monumentale eiken van waarschijnlijk meer dan 300 jaar oud tonen de ver teruggaande landschappelijke en culturele historie van het landgoed. Bedijking en intensieve landbouw hebben al eeuwenlang invloed op het landschap rond De Helmhorst. Het landgoed heeft onder particulier beheer zowel positieve als negatieve invloeden ondervonden. Positief is dat het landgoed grotendeels als eenheid behouden is gebleven. Een negatieve invloed is de aanplant van gebiedsvreemde planten die de natuurlijke vegetatie negatief hebben beïnvloedt. Op De Helmhorst zijn in totaal 180 soorten hogere planten aangetroffen. Veel van deze planten zijn verwilderde tuin- of stinsenplanten, een algemeen verschijnsel op privé beheerde landgoederen. Langs de oever van de wetering komen veel voedselmijdende soorten voor die zeldzaam zijn in het omringende agrarische landschap. In de stukken gemengd loofbos is een relatief rijke ondergroei van bos- en perkplanten aanwezig. De hogere stukken aangeplant naaldbos zijn verarmd. De floristische waarde van het gebied kan relatief eenvoudig worden verhoogd door adequate beheersmaatregelen. Tussen 2007 en 2010 zijn in totaal 141 verschillende soorten paddenstoelen aangetroffen. In het algemeen betreft dit soorten van een goed ontwikkeld bos. Er zijn een aantal bijzondere soorten aangetroffen, waaronder één soort die als gevoelig op de rode lijst voorkomt. De aangetroffen vogelsoorten tonen een rijke vogelwereld aan, karakteristiek voor oude park- en boslandschappen. Het afwisselende landschap herbergt veel verschillende soorten. In de jaren 2005 tot en met 2009 zijn in totaal 49 verschillende soorten aangetroffen. De vogelstand per jaar verschilde van 31 tot 38 soorten. Een achteruitgang van het aantal vogels kan veroorzaakt zijn door een toename in predatie, intensieve houtkap of achterstallig onderhoud. Op De Helmhorst leeft een vitale populatie van kleine tot grote zoogdieren. Er zijn 6 soorten muizen gevonden, waaronder de relatief zeldzame dwergmuis. Mogelijk komt de zeldzame waterspitsmuis voor in het gebied, deze soort is voor 2009 rond de Helmhorst waargenomen. Verder zijn er minimaal 6 soorten vleermuizen en een aantal grotere zoogdieren aanwezig. In en rondom water rond De Helmhorst zijn 31 soorten libellen, 19 soorten vlinders, 9 soorten sprinkhanen en een aantal andere insecten aangetroffen. Er waren acht soorten weekdieren en drie andere soorten waterdieren waargenomen, waaronder de kleine modderkruiper die als zeldzame soort wordt benoemd in de Flora- en faunawet. 3

5 Flora en fauna zijn in grote getalen aangetroffen, een aantal soorten komen voor op de rode lijst of zijn aandachtssoorten. De Helmhorst is een landgoed met grote natuurlijke waarde. Er is grote diversiteit in de voorkomende soorten. Behoud en onderhoud van het landgoed is van groot belang voor dit stukje onbekende en waardevolle natuur in de buurt van Zwolle. 4

6 1. Inleiding en leeswijzer De Helmhorst (31 hectare) is een relatief onbekend natuurgebied ten Oosten van Zwolle, gelegen in het buurtschap Herfte, tussen Berkum en Wijthem (Figuur 1). Het omvat enkele loof- en naaldbosgebieden, weilanden, een oude oprijlaan bij het landhuis, houtwallen, een kleine plas en wordt doorsneden door de Marswetering. Aan de zuidzijde wordt het landgoed begrensd door de spoorlijn Zwolle Meppel. Het grootste deel van De Helmhorst is vrij toegankelijk op wegen en paden. De Helmhorst is lange tijd particulier beheerd. Na het overlijden van de laatste particuliere eigenaar is het gebied in de handen gevallen van twee projectontwikkelaars. De toekomst van het landgoed is hierdoor onzeker. Oude oprijlaan op De Helmhorst. De KNNV afdeling Zwolle acht het belangrijk om de soortenrijkdom en de ecologische waarde van dit bij burger en politiek relatief onbekende stukje Zwolse natuur vast te stellen. In dit rapport worden de natuurlijke waarden van de Helmhorst weergegeven met behulp van inventarisaties in en om het gebied. Diverse werkgroepen van de KNNV afdeling Zwolle, leden en natuurgidsen van IVN (Zwolle, Kampen, Hasselt en Hardenberg), zoogdierenwerkgroep Overijssel en de vogelwerkgroep hebben onderzoek gedaan naar de flora en fauna in De Helmhorst. De geschiedenis van De Helmhorst zal worden beschreven in hoofdstuk 2. Daarna volgt een beschrijving van de algemene natuurlijke waarden van het gebied in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 volgt een inventarisatie van de flora en fauna op het Figuur 1. Ligging van landgoed De Helmhorst in landgoed. Hierin komen planten, paddenstoelen, buurtschap Herfte ten Oosten van Zwolle. vogels, zoogdieren en insecten aan bod. De conclusies en aanbevelingen worden opgesomd in hoofdstuk 5. 5

7 2. Historie De naam Helmhorst wijst op hoogte en het is aannemelijk dat deze hoogte van oorsprong een rivierduin aan de Vecht was. Landgoed De Helmhorst is in de 17 e à 18 e eeuw ontstaan in Zwollerkerspel, een kleine agrarische gemeente (max inwoners) bij Zwolle met een grotendeels confessionele bevolking. Zwollerkerspel bestond van oudsher uit enkele hoge zandruggen naast laaggelegen land, gedeeltelijk broekland. Dit is eerst in bouwland en in de 19 e eeuw in weiland omgezet. De zandrug is nu voornamelijk beplant met naaldbos. De lage delen bestaan uit weilanden, loofhout en een kolk. Twee oude en zeer monumentale eiken in een houtwal van het landgoed, beide met een geschatte ouderdom van circa 300 jaar, geven aan dat de landschappelijke en culturele historie van het gebiedje nog veel verder teruggaat dan de 19 e eeuw. De Helmhorst is voor 1929 eigendom geweest van de Zwolse wethouder Baggerman. In 1929 heeft hij het landgoed verkocht aan BK-pannenmaker Berk uit Kampen. In 1946 is De Helmhorst verkocht aan de Zwolse huidarts dr. Sollewijn Gelpke die het landgoed tot zijn overlijden zorgvuldig beheerde. Na zijn overlijden is het te koop aangeboden en is het gebied in de handen gevallen van twee projectontwikkelaars. Één van de twee eiken van 200 jaar oud. 6

8 3. Algemene natuurlijke waarden De oorspronkelijke vegetatie in en rondom de Helmhorst zal sterk beïnvloed zijn geweest door overstromingen in de winter vanaf de Vecht af en toe zelfs vanuit de Zuiderzee. Vanaf midden 19 e eeuw is deze invloed verdwenen door bedijking en intensieve landbouw. De Marswetering die door het gebied loopt is eeuwen geleden gegraven en in de laatste decennia genormaliseerd, rechtgetrokken, uitgediept met een kunstmatig profiel en aangepast aan de behoeften van de moderne landbouw. Op De Helmhorst heeft veel beplanting met bomen plaatsgevonden. De lanen en het dennenbos op het rivierduin zijn daarvan het resultaat. Uitplantingen van kruiden hebben geleid tot het voorkomen van enkele stinsen-elementen. Stinsen elementen in het landschap van De Helmhorst; Salomonszegel (Polygonatum multiflorum), lelietje-van-dalen (Convallaria majalis) en narcissen (Narcissus cv). Het beheer door particuliere eigenaren heeft voor het landgoed als natuurlijk systeem zowel positieve als negatieve gevolgen gehad. Het belangrijkste positieve effect was dat het landgoed grotendeels als eenheid behouden is gebleven. Een negatief effect is dat de aanplant van gebiedsvreemde planten (waaronder invasieve soorten) de natuurlijke vegetatie negatief heeft beïnvloedt. Cultureel gezien hoort dit echter bij een landgoed. Afgelopen 150 jaar heeft een aantal ruimtelijke verstoringen plaatsgevonden. De spoorlijn, hoogspanningsleiding met bijhorende masten en uitbreiding van het Ambelt (gebouwen en parkeerplaats) hebben tot een afname in de omvang van De Helmhorst geleid. De huidige bedreigingen van het gebied komen voort uit de ontwikkeling van Zwolle tot nationale groeikern. Woon- en bedrijfsbebouwing, wegenaanleg, onaangepast beheer en gebruik van het gebied als honden-uitlaatplek vormen bedreigingen voor De Helmhorst. 7

9 4. Flora en fauna 4.1 Hogere planten In is een planteninventarisatie uitgevoerd door de provincie Overijssel. Langs en rondom de wetering zijn toen 32 aandachtssoorten aangetroffen (zie bijlage 1). Het grootste deel van deze soorten komt voor in vochtige en matig voedselarme biotopen. In Nederland zijn die afgelopen jaren met name in agrarisch buitengebied sterk afgenomen. In mei en juli 2008 is De Helmhorst intensief onderzocht op de aanwezigheid van hogere planten (zie bijlage 2). In totaal zijn 180 soorten aangetroffen in het gebied. Van de 32 aandachtssoorten die in aan werden getroffen zijn 13 soorten teruggevonden. De meest bijzondere soorten zoals vlozegge (Carex pilulifera) werden niet teruggevonden in Waarschijnlijk is de oorzaak een toename van voedselrijkdom en beschaduwing van bomen en struiken op de oever van de wetering. De wetering doorkruist De Helmhorst. Voorheen bevatten de oevers veel voedselmijdende plantensoorten. Vrij veel aangetroffen soorten zijn verwilderde tuinplanten, een algemeen verschijnsel bij privé beheerde landgoederen. In de stukken gemengd loofbos is sprake van een relatief rijke ondergroei van bos- en parkplanten. De hogere stukken met aangeplant naaldbos zijn verarmd en verdienen een veelbelovend overgangsbeheer naar deels open stukken en deels omvorming tot gemengd loofbos en struweel. De oevers in en rond het landgoed vertonen voedselmijdende plantensoorten die zeldzaam zijn in het omringende agrarische landschap. De floristische waarde van het gebied kan relatief eenvoudig worden verhoogd door adequate beheersmaatregelen zoals geleidelijke omvorming van het naaldhout naar gemengd loofhout, het onderhouden van houtwallen, het meer open maken van de kolk, verschraling en vernatting van de weilandjes. De kolk op De Helmhorst. Onderhoud zoals schonen en hout kappen is nodig. Rood bloeiende meidoorn. 8

10 4.2 Paddenstoelen In heeft de paddenstoelenwerkgroep Zwolle een inventarisatie gedaan. Er zijn dat jaar vijf inventarisatieronden uitgevoerd. Tijdens deze ronden zijn alle aanwezige soorten paddenstoelen genoteerd (zie bijlage 3). Gemiddeld zijn er 52 soorten per ronde gevonden met in totaal 141 verschillende soorten paddenstoelen. Voor paddenstoelen bestaat een rode lijst met paddenstoelen die bijzondere aandacht vereisen. Deze lijst bestaat uit 5 categorieën; verdwenen in Nederland, ernstig bedreigd, bedreigd, kwetsbaar en gevoelig. Op de Helmhorst komt de slijmerige blekerik (Pholiota lenta) voor die als gevoelig op de rode lijst (LNV-lijst 2007) staat. Herstel van de houtwallen kan op termijn een goede invloed hebben op de paddenstoelenpopulatie. 4.3 Broedvogels In 2005 en 2007 heeft het IVN een inventarisatie gedaan van de aanwezige vogels op De Helmhorst (zie bijlage 4). In 2008 en 2009 is dit herhaald door een aantal leden van de KNNV afdeling Zwolle. De inventarisatie door de KNNV is conform de SOVON handleiding uitgevoerd (SOVON, 2004). Gedurende de inventarisatierondes is een vaste route doorlopen waarbij alle waarnemingen zijn vastgelegd. De looproutes in 2005 en 2007 verschillen van die in 2008 en De aangetroffen vogelsoorten tonen een rijke vogelwereld aan, karakteristiek voor oude park- en boslandschappen. Het afwisselende landschap herbergt veel verschillende soorten. Het rijkste jaar was 2005 met 38 soorten. In 2007 zijn de minste broedvogels (31 soorten) aangetroffen op De Helmhorst. In 2008 zijn 35 en in 2009 zijn 34 soorten broedvogels aangetroffen. De achteruitgang van het aantal vogels kan veroorzaakt zijn door een toename in predatie; afgelopen drie jaar hebben zich op en nabij De helmhorst twee sperwerpaartjes Het mozaïekachtige landschap is zeer geschikt voor broedvogels. gevestigd (Van Dijk, 2010). Ook kunnen de intensieve kap bij het spoor en achterwege gebleven onderhoudt van invloed zijn geweest. De recreatiedruk lijkt niet significant Grootschalige kap in verband met hoogspanningsleidingen in het broedseizoen. Slordige kap kan verbeterd worden met een goed beheerplan. 9

11 toegenomen tussen 2005 en Op De Helmhorst is een rijke vogelstand aanwezig, mede door het mozaïekachtige landschap. Het naaldbosdeel van het landgoed herbergt echter weinig zangvogels. Omvorming tot gemengd loofbos kan op termijn een goede maatregel zijn. Weinig zangvogels zijn aanwezig in de naaldbossen van De Helmhorst. 4.4 Zoogdieren Muizen In oktober 2009 heeft de KNNV afdeling Zwolle samen met de Zoogdierwerkgroep Overijssel en het IVN een muizeninventarisatie gedaan (zie bijlage 5). Voor een inventarisatie op het landgoed zelf was geen toestemming verleend. Op 8 locaties rondom De Helmhorst zijn in totaal 157 vallen gezet. Rond de Helmhorst leeft een vitale populatie van echte woel- en spitsmuizen. Gedurende 5 inventarisatieronden zijn in totaal 221 muizen aangetroffen. Het aantal gevangen muizen per ronde lag tussen de 22 en 55 muizen (Figuur 2). Zes verschillende soorten muizen waren aanwezig (Tabel 1). Het aantal vangsten van de bosmuis (91) en rosse woelmuis (55) waren het talrijkst. Van de relatief zeldzame dwergmuis werden 14 dieren aangetroffen. De aardmuis en de zeldzame waterspitsmuis zijn tussen 1988 en 2005 op De Helmhorst aangetroffen (ZWO, ). Deze soorten zijn echter niet waargenomen tijdens de inventarisatieronden in 2009, mogelijk omdat niet op het landgoed zelf geïnventariseerd mocht worden. 10

12 Aantal gevangen muizen Rondevangst 0 Ronde 1 Ronde 2 Ronde 3 Ronde 4 Ronde 5 Figuur 2. Aantal gevangen muizen per ronde. We zijn vanmorgen met 5 mensen en verdelen ons weer in twee groepjes, Henk neemt Pim en Anja op sleeptouw en Cees en ik gaan samen, even iets later voegt Eric zich nog bij ons. Het gaat nu een stuk vlotter omdat iedereen precies weet wat hij moet doen en ook de soorten al redelijk uit elkaar kan houden, waardoor er niet telkens hoeft te worden overlegd welke soort we nu weer gevangen hebben! Tabel 1. Aantal aangetroffen muizen per soort. Op deze mooie zondagmorgen zijn we met z'n zevenen. Er komt zo nog een familie met kinderen uit Hattem om te kijken wat we aan het doen zijn. Ze vallen meteen met de neus in de boter want in de eerste val die we controleren zit een Huisspitsmuis, we doen hem in de emmer zodat de kinderen hem goed kunnen bekijken. En ze vinden het prachtig, zo'n muis heeft ook een heel hoog knuffel gehalte! Soort Aantal Bosmuis (BM) 91 Rosse Woelmuis (RW) 55 Veldmuis (VM) 25 Bosspitsmuis (BSM) 19 Huisspitsmuis (HSM) 17 Dwergmuis (DM) 14 Totaal Vleermuizen In 2008 en 2011 heeft vleermuizenexpert Daniël Tuitert in opdracht van de KNNV afdeling Zwolle een vleermuizen inventarisatie op landgoed De Helmhorst gedaan. Met een batdetector en aanvullende visuele waarnemingen zijn de volgende soorten foeragerend waargenomen: Gewone dwergvleermuis Ruige dwergvleermuis Gewone grootoorvleermuis Watervleermuis Laatvlieger Rosse vleermuis In een aanvullende vleermuisinventarisatie van de gemeente Zwolle is de zeldzame franjestaart (Myotis nattereri) waargenomen. Deze waarneming is in 2008 en 2011 niet door Daniël Tuitert bevestigd. Op het landgoed zelf zijn (nog) geen vleermuiskolonies vastgesteld. Wel bekend is dat de Watervleermuizen afkomstig zijn van het nabije Boschwijk en de Rosse vleermuizen uit een eik langs de Kuyerhuislaan Overige soorten zoogdieren Op De Helmhorst is tussen 1988 en 2005 een aantal zoogdieren waargenomen (ZWO, ). Dit betreft de bunzing, eekhoorn, konijn, egel, mol, woelrat en haas. Tijdens de vogelinventarisaties in 2009 is tevens drie keer een haas gezien. Hazen komen algemeen 11

13 voor in de weilanden rondom de Helmhorst en zijn ook regelmatig te vinden in de bossen van De Helmhorst. Reeën zijn ook gezien tijdens de waarneming. Voorheen waren reeën vrij talrijk in de directe omgeving van De Helmhorst. Tegenwoordig komen ze in de bossen van De Helmhorst niet meer voor, mogelijk vanwege te hoge recreatiedruk. Ten noordoosten van De Helmhorst is een grote sprong van 27 reeën aanwezig en in Oosterenk zijn ook reeën waargenomen. De Helmhorst ligt tussen deze gebieden in waardoor het als stepping stone kan functioneren. Op De Helmhorst zijn geen dassen of sporen van dassen aangetroffen. Naar verwachting zal de soort er zich op termijn kunnen vestigen door uitbreiding van nabije populaties in het Vechtdal. Wezels, hermelijnen en steenmarters zijn niet waargenomen, maar de aanwezigheid van deze soorten is zeer aannemelijk. Vossen zijn aanwezig, in 2008 is een vos waargenomen en er is een oud, onbewoond vossenhol gevonden. Muskusratten zijn een algemene soort in de watergangen op De Helmhorst. 4.5 Reptielen en amfibieën De gewone pad (Bufo bufo), bruine kikker (Rana temporaria) en groene kikker (complex) (Rana esculenta s.l.) zijn vermeld als waarschijnlijke waarneming in de inventarisatie op De Helmhorst tussen 1988 en 2005 (ZWO ). De wetering, kolk en slootjes rondom De Helmhorst zijn kansrijk voor vissen, ringslangen en amfibieën. Een nadere gerichte inventarisatie in 2012 is wenselijk. 4.6 Insecten De wetering is kansrijk voor vissen, ringslang en amfibieën. In 2007 is door de KNNV afdeling Zwolle een inventarisatie gehouden van libellen en andere waterdieren (zie bijlage 6). Tijdens de inventarisatie waaide het te hard voor optimale libellenwaarnemingen. De inventarisatie is gedaan op vier locaties rondom De Helmhorst (Figuur 3): 1. langs de westoever van de Marswetering; 2. in en rondom de kolk op het terrein van Van t Oever; 3. in de vegetatie van de greppel/droogvallende sloot noordwestelijk van het spoor; 4. bij de nieuw gegraven paddenpoel van familie van der Sluis. Tijdens de inventarisatie zijn op de verschillende locaties tien soorten libellen en zes andere soorten insecten aangetroffen. Met behulp van het archief van Evert Ruiter en waarnemingen.nl (zie bijlage 6) is een betrouwbare en complete lijst samengesteld met aanwezige libellen, insecten en dagvlinders in en rond De Helmhorst. Enkele waarnemingen zijn Figuur 3. Overzicht monsterpunten libellen en overige waterdieren. van buiten het onderzoeksgebied, maar afgaand op watergangen die in contact staan met onderzoeksgebied en natuurontwikkeling in directe omgeving zijn ze van belang. In totaal 12

14 zijn er 31 verschillende soorten libellen, 19 soorten vlinders en 9 soorten sprinkhanen in en rond het gebied De Helmhorst aangetroffen. In en rondom de kolk zijn niet veel insecten aangetroffen. Mogelijk is de kolk te diep voor veel waterleven. Bladval en beschaduwing door het omringende bos en struweel beïnvloedt het waterleven negatief; een grote hoeveelheid aan organische stof veroorzaakt periodiek lage zuurstofwaarden en mogelijk ook het optreden van toxische stoffen (ammonium, nitriet, zwavelwaterstof e.d.) in hogere concentraties. Geleidelijke oevers, schonen en houtkap rondom de kolk kunnen leiden tot een meer divers waterleven. De insecten verdienen verder onderzoek. Het mozaïek van wateren, weilanden, bossen en houtwallen lijken zeer rijk aan insecten. 4.7 Weekdieren en overige waterdieren Tijdens de libelleninventarisatie is ook gekeken naar weekdieren (zie bijlage 7). Op dezelfde locaties (Figuur 3) zijn 8 soorten weekdieren en drie andere soorten waterdieren aangetroffen, waaronder de kleine modderkruiper (Cobitis taenia) staat als beschermde soort in tabel 2 van de Flora- en faunawet (Flora- en faunawet, 1998). 13

15 5. Conclusies en aanbevelingen Algemeen De structuur van het landgoed heeft een historie van enkele eeuwen en verdient mede daarom bescherming bij planologische ontwikkelingen; De huidige natuurwaarden zijn hoog, er komen veel verschillende soorten flora en fauna voor, waaronder een aantal rode lijst- en aandachtssoorten. Mede daarom verdient het landgoed een goed en te handhaven beschermingsniveau; De recentelijke onttrekking van het landgoed uit de Natuurschoon-regeling staat hier haaks op; Het is noodzakelijk dat er voor het gebied een goed beheersplan komt, uitgaande van een natuur- en recreatievisie op de middellange en lange termijn. KNNV afdeling Zwolle is bereid om daar haar medewerking aan te verlenen. Recreatie Het landgoed verdient meer (natuur)recreatieve aandacht om een belangrijkere rol in de natuureducatie van Zwolle en omstreken te spelen en kan dat aan. Vermelding van het landgoed met zijn bijzonderheden in gemeentelijke en regionale (natuur)recreatiegidsen is aan te bevelen. Ook een betere ontsluiting vanaf de openbare weg met enige natuur-educatieve bebording is in dit kader te overwegen; Bij recreatieve ontwikkeling moet vermeden worden dat het bos een hondenuitlaatplek voor de wijde omgeving wordt, zeker als de bebouwing rondom het landgoed uitbreidt en intensiveert zoals de gemeente Zwolle in de lange-termijn planning heeft staan. Het nog redelijk voedselarme karakter van het landgoed zelf en met name de oevervegetaties daarin, verdragen geen toenemende belasting aan hondenpoep. Loslopende honden zijn een niet te onderschatten factor wat betreft verstoring van fauna. Bebouwing en wegenaanleg Indien rond Herfte locaties voor woningen en bedrijven worden ontwikkeld, dan dienen deze via een bufferzone van minstens enkele honderden meters gescheiden te worden van het landgoed. De bestaande weilanden en sloten rondom het landgoed dienen hun oorspronkelijke karakter zo goed mogelijk te behouden en waar mogelijk dient verschraling plaats te vinden ter compensatie van het verlies aan landelijke omgeving door verstedelijking; Doorsnijding van het landgoed met fietspad of zelfs autoweg dient vermeden te worden om geen versnippering van de ecologische waarden te krijgen. 14

16 6. Literatuur De Berkumer (2007), Landgoed De Helmhorst. Flora- en Faunawet (1998), Wet van 25 mei 1998, houdende regels ter bescherming van in het wild levende planten- en diersoorten (Flora- en faunawet), tabel 2. Floron (2003), Standaardlijst der Nederlandse flora. Kessel, B. van (1993), Muizen centraal in de natuur, in: Zwols Natuurtijdschrift, Jaargang 1, aflevering 1, pp Ministerie van LNV (2009), Rode lijst der Nederlandse paddenstoelen. SOVON (2004), Handleiding inventarisatie broedvogels, 2 e aangepaste druk, ISSN Van Dijk, J. (2010), Roofvogels van Zwolle; de ontwikkelingen tussen 2000 en 2010, met name van de sperwer, KNNV-lezing, Zwolle. Van Dijk, H.W.J. (2011), Landgoed Helmhorst Natuurinventarisatie , uitgebreide basisrapportage. ZWO , Flora- en faunawetsoorten en Habitatrichtlijnsoorten voorkomend in de omgeving HELMHORST, Provincie Overijssel eenheid LNL. 15

17 Bijlagen BIJLAGE 1 - Planteninventarisatie Provincie Overijssel BIJLAGE 2 - Hogere planteninventarisatie KNNV Zwolle 2008 BIJLAGE 3 - Paddenstoeleninventarisatie Paddenstoelenwerkgroep Zwolle BIJLAGE 4 - Broedvogelinventarisatie IVN Zwolle en KNNV Zwolle BIJLAGE 5 - Muizeninventarisatie KNNV Zwolle, Zoogdierwerkgroep Overijssel en IVN 2009 BIJLAGE 6 - Insecteninventarisatie KNNV Zwolle 2007 BIJLAGE 7 - Weekdieren- en overige waterdiereninventarisatie KNNV Zwolle 2007 BIJLAGE 8 Lijst van vrijwilligers die actief bijdroegen aan inventarisaties 16

18 Bijlage 1 - Planteninventarisatie Provincie Overijssel, Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Aalbes Ribes rubrum Blaaszegge Carex vesticaria Echte koekoeksbloem Lychnis flos-cuculi Gewone dophei Erica tetralix Gewone dotterbloem Caltha palustris Var. P. Gewone salomonszegel Polygonatum multiflorum Gewone waternavel Hydrocotyle vulgaris Grasklokje Campanula rotundifolia Grasmuur Stellaria graminea Groot robertskruid Geranium robertianum Grote watereppe Sium latifolium Helmbloem Ceratocapnos clavicula Hemelsleutel Sedum telephium SSP. Tel. Hoge cyperzegge Carex pseudocyperus Hop Humulus lupulus Hulst Ilex aquifolium Kruipganzerik Potentilla anglica Lelietje-van-dalen Convallaria majalis Moerasrolklaver Lotus uliginosus Muizenoor Hieracium pilosella Pilzegge Carex pilulifera Schermhavikskruid Hieracium umbellatum Snavelzegge Carex rostrata Tormentil Potentilla erecta Trekrus Juncus squarrosus Trosvlier Sambucus racemosa Veenpluis Eriophorum Angustifolium Veldrus Juncus acutiflorus Wilde bertram Achillea ptarmica Wilde kamperfoelie Lonicera periclymenum Zwanenbloem Butomus umbellatus Zwarte zegge Carex nigra 17

19 Stippenkaart De Belten (provinciale inventarisatie 1990). 18

20 Bijlage 2 - Planteninventarisatie KNNV Zwolle, 2008 Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Akkerdistel Cirsium arvense Kraailook Allium vineale Akkerhoornbloem Cerastium arvense Kropaar Dactylis glomerata Akkerkool Lapsana communis Kruidvlier Sambucus ebulus Akkervergeet-mij-nietje Myosotis arvensis Kruisbladige wolfsmelk Euphorbia lathyris Akkerviooltje Viola arvensis Kweek Elytrigia repens Amerikaans krentenboompje Amelanchier lamarckii Leeuwenbek Linaria vulgaris Amerikaanse Eik Quercus rubra Lelietje-van-dalen Convallaria majalis Amerikaanse vogelkers Prunus serotina Lidrus Equisetum palustre Beemdlangbloem Festuca pratensis Liesgras Glyceria maxima Bereklauw Heracleum sphondylium Lievevrouwebedstro Asperula odorata Berk Betula pendula/pubescens Liguster Liguster ovalifolium Beuk Fagus sylvatica Lijsterbes Sorbus aucuparia Bijvoet Artemisia vulgaris Look-zonder-look Alliaria petiolata Bitterzoet Solanum dulcamara Maarts viooltje Viola odorata Blaaszegge Carex rostrata Mannagras Glyceria fluitans Bochtige smele Deschampsia flexuosa Melkeppe Peucedanum palustre Boerenwormkruid Tanacetum vulgare Moederkruid Tanacetum parthenium Bosveldkers Cardamine flexuosa Moerasandoorn Stachys palustris Brandnetel Urtica dioica Moerasrolklaver Lotus pedunculatus Brede stekelvaren Dryopteris dilatata Moerasspiraea Filipendula ulmaria Brem Cytisus scoparius Moerasspiraea Filipendula ulmaria Canadese fijnstraal Conyza canadensis Moerasvergeet-mij-nietje Myosotis scorpioides Cyperzegge Carex pseudocyperus Moeraswalstro Galium palustre Dagkoekoeksbloem Silene dioica Moeraswederik Lysimachia thyrsiflora Den Pinus sylvestris Muizenoortje Hieracium pilosella Dolle kervel Chaerophyllum temulum Muursla Mycelis muralis Duizendblad Achillea millefolium Narcis Narcissus cv Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna Noorse esdoorn Acer platanoides Eikvaren Polypodium vulgare Paardenbloem Taraxacum officinale Els Alnus glutinosa Perzikkruid Persicaria sp. Engelwortel Aegopodium podagraria Pijlkruid Sagittaria sagittifolia Europese hanenpoot Echinochloa crus-galli Pilzegge Carex pilulifera Fluitekruid Anthriscus sylvestris Pitrus Juncus effusus Gaspeldoorn Ulex europaeus Rankende helmbloem Ceratocapnos claviculata Gele dovenetel Lamium cv Variegatum Reukgras Anthoxanthum odoratum Gele lis Iris pseudacorus Reuzenbalsemien Impatiens glandulifera Gele morgenster Tragopogon pratensis Reuzenbereklauw Heracleum mantegazzianum Gele plomp Nuphar lutea Rhododendron Rhododendron pontica Geoorde wilg Salix aurita Ridderzuring Rumex obtusifolius Gewone braam Rubus fruticosus Riet Phragmites australis Gewone ereprijs Veronica chamaedrys Rietgras Phalaris arundinacea Gewone esdoorn Acer pseudoplatanus Robinia Robinia pseudoacacia Gewone hennepnetel Galeopsis tetrahit Rode bes Ribes uva-crispa Gewone reigersbek Erodium cicutarium Rossige wilg Salix cinerea Gewone salomonszegel Polygonatum multiflorum Ruige zegge Carex hirta Gewone veldbies Luzula campestris Ruw beemdgras Poa trivialis 19

21 Gewone vlier Sambucus nigra Rood zwenkgras Festuca rubra Gewoon biggenkruid Hypochaeris radicata Schaduwgras Poa nemoralis Gewoon sneeuwklokje Galanthus nivalis Schapengras Festuca ovina Gewoon struisgras Agrostis stolonifera Schapenzuring Rumex acetosella Gewoon varkensgras Polygonum aviculare Schermhavikskruid Hieracium umbellatum Glanshaver Arrhenatherum elatius Scherpe boterbloem Ranunculua acris Grasmuur Stellaria graminea Scherpe zegge Carex acuta Groot heksenkruid Circaea lutetiana Schijfkamille Matricaria discoidea Groot springzaad Impatiens noli-tangere Sering Syringa vulgaris Grote leeuwenklauw Aphanes arvensis Sint-Janskruid Hypericum perforatum Grote veldbies Luzula sylvatica Smalle stekelvaren Dryopteris carthusiana Grote vossenstaart Alopecurus pratensis Smalbladige weegbree Plantago lanceolata Grote wederik Lysimachia vulgaris Sneeuwbes Symphoricarpos cv Grote weegbree Plantago major Sneeuwwitte veldbies Luzula nivea Haagbeuk Carpinus betulus Speenkruid Ranunculus ficaria Harig wilgenroosje Epilobium hirsutum Stinkende gouwe Chelidonium majus Heermoes Equisetum arvense Straatgras Poa annua Heggenduizendknoop Fallopia dumetorum Trosvlier Sambucus racemosa Hemelsleutel Sedum telephium Tweerijige zegge Carex disticha Hennegras Calamagrostis canescens Valeriaan Valeriana officinalis Herderstasje Capsella bursa-pastoris Veelbloemige veldbies Luzula multiflora Holpijp Equisetum fluviatile Veldbeemdgras Poa pratensis Hondsdraf Glechoma hederacea Veldrus Juncus acutiflorus Hondsroos Rosa canina Veldzuring Rumex acetosa Hulst Ilex aquifolium Vijfvingerkruid Potentilla reptans Iep Ulmus procera Vingerhoedskruid Digitalis purpurea IJle dravik Bromus sterilis Vogelmelk Ornithogalum umbellatum Italiaans raaigras Lolium perenne Vogelmuur Stellaria media Japanse duizendknoop Fallopia japonica Vroegeling Erophila verna Kamperfoelie Lonicera periclymenum Vuilboom Rhamnus frangula Klaproos Papaver dubium Waterbies Eleocharis palustris Klaverzuring Oxalis fontana Waterlelie Nymphoides peltata Kleefkruid Galium aparine Watermunt Mentha aquatica Klein kruiskruid Senecio vulgaris Waterzuring Rumex hydrolapathum Klein springzaad Impatiens parviflora Wilde hyacint Scilla nonscripta/hispanica Kleine klaver Trifolium dubium Witbol Holcus lanatus Kleine lisdodde Typha angustifolia Witte klaver Trifolium repens Kleine maagdenpalm Vinca minor Wolfspoot Lycopus europaeus Kleine ooievaarsbek Geranium pusillum Zachte dravik Bromus hordeaceus Kleine watereppe Berula erecta Zachte witbol Holcus mollis Klimop Hedera helix Zandzegge Carex arenaria Knikkend nagelkruid Geum urbanum Zilverschoon Potentilla anserina Knopig helmkruid Scrophularia nodosa Zomereik Quercus robur Kornoelje Cornus sp. Zwanenbloem Butomus umbellatus 20

22 Bijlage 3 - Paddenstoeleninventarisatie Paddenstoelenwerkgroep Zwolle, Ronde 1 9 november 2007 Ronde 2 15 december 2007 Ronde 3 19 september 2008 Ronde 4 17 oktober 2008 Ronde 5 21 september 2009 Inventarisatieronde Soortnaam NL Wetenschappelijke naam Abrikozenbuisjeszwam Schizopora flavipora X Amethistzwam Laccaria amethystina X X X Asgrauw netwatje Arcyrria cinerea X Berijpte russula Russula parazurea X X X X Berkezwam Piptoporus betulinus X X X Beukedopgeweizwam Xylaria carpophila X Beukerussula Russula fellea X X X Beukwortelzwam Xerula radicata X X Bitterzoete melkzwam Lactarius subdulcis X* Blauwe kaaszwam Oligoporus caesius X X Bleke elzezompzwam Alnicola escharoides X* Bleke franjehoed Psathyrella candolleana X Blote billetjeszwam of bloedweizwam Lycogla epidendrum X Botercollybia Collybia butyracea X X X Braakrussula Russula emetica X Breedplaatstreephoed Megacollybia platyphylla X Bruinsnedemycena Mycena olivaceomarginata X Bundelmycena Mycena arcangeliana X Dennebloedzwam Stereum sanguinolentum X X Dennemoorder Heterobasidion annosum X X Denneschelpzwam Panellus mitis X Dennevlamhoed Gymnopilus sapineus X X X Dikke kelderzwam Coniophora puteana X X Doolhofzwam Daedalea quercina X Draadknotszwam Macrotyphula juncea X Draadsteelmycena Mycena filopes X X Duifrussula Russula grisea X Dwergwieltje Marasmius bulliardii X Echt judasoor Hirneola auricula-judae X X Echte kopergroenzwam Psilocybe aeruginosa X X Echte tonderzwam Fomes fomentarius X Eikebladzwammetje Collybia dryophila ss. lat., incl. aquo ocior X X Eikebloedzwam Stereum gausapatum X X 21

23 Eikelbekertje Ciboria batschiana X X X Eikeldopzwam Hymenoscyphus fructigenus X X* Eiketrilzwam Exidia truncata X Eikhaas Grifola frondosa X X X Fluweelboleet Boletus subtomentosus X Flammulina velutipes ss. lat., incl. F. Fluweelpootje X fennae Fraaisteelmycena Mycena inclinata X X* Geel hoorntje Calocera cornea X Geelbruine plaatjeshoutzwam Gloeophyllum sepiarium X X Geelbruine spleetvezelkop Inocybe rimosa X Geel schijfzwammetje Bisporella citrina X X Geelwitte russula Russula ochroleuca X Gele aardappelbovist Scleroderma citrinum X X X X X Gele knolamaniet Amanita citrina X X Gele korstzwam Stereum hirsutum X X X Gele trilzwam Tremella mesenterica X X Geweizwam Xylaria hypoxylon X X Gewone fopzwam Laccaria laccata X X Gewone glimmerinktzwam Coprinus micaceus X X Gewone hertezwam Pluteus cervinus X X X X Gewone krulzoom Paxillus involutus X X X X Gewone oesterzwam Pleurotus ostreatus X Gewone zwavelkop Psilocybe fascicularis var. fascicularis X X X X X Gewoon eekhoorntjesbrood Boletus edulis X Gewoon elfenbankje Trametes versicolor X X X X Gewoon elfenschermpje Mycena pura X X* Gewoon meniezwammetje Nectria cinnabarina X X Grijze buisjeszwam Bjerkandera adusta X X X Grofplaatrussula Russula nigricans X Grote bostrechterzwam Clitocybe phyllophila X X* Grote parasolzwam Macrolepiota procera X X Grote stinkzwam Phallus impudicus X X X X Heksenboter Fuligo septica X Helmmycena Mycena galericulata X X X X Hoekig schorsschijfje Diatrype disciformis X X Houtknoopje Cudoniella acicularis X X X X Houtknotszwam (dodemansvingers) Xylaria polymorpha X X Hulstdekselbekertje Trochila ilicina X X X Kaneelkleurige melkzwam Lactarius quietus X X X Kastanjeboleet Boletus badius X X X X Kleine aardappelbovist Scleroderma areolatum X X Kleine bostrechterzwam Clitocybe candicans X 22

24 Klein oorzwammetje Crepidotus epibryus X Kleine aardappelbovist Scleroderma areolatum X Kleine stinkzwam Mutinus caninus X X Kleverig koraalzwammetje Calocera viscosa X X Knolparasolzwam Macrolepiota rachodes X X X Kostgangerboleet Boletus parasiticus X Melksteelmycena Mycena galopus X X X Melksteelmycena (v. nigra) Mycena galopus var. nigra Muizestaartzwam Baeospora myosura X Nevelzwam Clitocybe nebularis X X X Oranje aderzwam Phlebia radiata X X Oranje druppelzwam Dacrymyces stillatus X X X Oranjegeel trechtertje Rickenella fibula X Paarse dennezwam Trichaptum abietinum X Paarse eikeschorszwam Peniophora quercina X X Paarse knoopzwam ss. lat. Ascocoryne sarcoides ss. lat., incl. A. cyl. X Paarse schijnridderzwam Lepista nuda X Papierzwammetje Meruliopsis corium X Platte tonderzwam Ganoderma lipsiense X X X Papilmycena Mycena vitilis X Plooivlieswaaiertje Plicaturopsis crispa X X Radijsvaalhoed Hebeloma crustuliniforme X X Rimpelende melkzwam Lactarius theiogalus X X* Rode zwavelkop Psilocybe sublateritia X X Roestbruine kogelzwam Hypoxylon fragiforme X X X Roodbruine schijnridderzwam Lepista flaccida X X X Roodporiehoutzwam Daedaleopsis confragosa X Roodsteelfluweelboleet Boletus chrysenteron X X Rookzwam Bjerkandera fumosa X Rossig buiskussen Tubifera ferruginosa X Scherpe schelpzwam Panellus stipticus X X Schorsbreker Vuilleminia comedens X Slijmerige blekerik Pholiota lenta X Sneeuwwitte kaaszwam Tyromyces chioneus X Sombere honingzwam Armillaria ostoyae X Stekeltrilzwam Pseudohydnum gelatinosum X Stijfselzwam Exidia thuretiana X Streepsteelmycena Mycena polygramma X Takruitertje Marasmiellus ramealis X* Tengere beuketaailing Marasmius setosus X* Tweekleurige trechterzwam Clitocybe metachroa X X X Twijgkorstzwam Stereum ochraceoflavum X Vaalblauwe kaaszwam Oligoporus subcaesius X X 23

25 Vaalpaarse schijnridderzwam Lepista sordida Vergroeide kogelzwam Hypoxylon multiforme X X Vliegenzwam Amanita muscaria X X X Vroege franjehoed Psathyrella spadiceogrisea X* Waaierkorstzwam Stereum subtomentosum X Waaiertje Schizophyllum commune X X Week oorzwammetje Crepidotus mollis X Wieltje Marasmius rotula X Winterhoutzwam Polyporus brumalis X Witte bultzwam Trametes gibbosa X X Witte eikebladmycena Mycena polyadelpha X X Witte vlierschorszwam Rogersella sambuci X X Wit oorzwammetje Crepidotus variabilis X X* Witte tandzwam Schizopora paradoxa X X X* Ziekenhuisboomkorst Cerocorticium confluens X X X Zwarte trilzwam Exidia plana X X Zwartgroene melkzwam Lactarius necator X Zwartpurperen russula Russula undulata X X Zwartrode russula Russula olivaceoviolascens X Zwartwitte Melanoleuca polioleuca X veldridderzwam Zwavelmelkzwam Lactarius chrysorrheus X Zwavelzwam Laetiporus sulphureus X Aantal soorten per inventarisatieronde X 24

26 Bijlage 4 Broedvogelinventarisatie IVN Zwolle en KNNV Zwolle, Naam Wetenschappelijke naam * 2009# Blauwe Reiger Ardea cinerea X X X 3 Bonte vliegenvanger Ficedula hypoleuca X X 2 Boomklever Sitta europaea X X X X 4 Boomkruiper Certhia brachydactyla X X X X 4 Braamsluiper Sylvia curruca X 1 Buizerd Buteo buteo X X X X 4 Fitis Phylloscopus trochilus X X X X 4 Gekraagde Phoenicurus phoenicurus roodstaart X 1 Gierzwaluw Apus apus X X 2 Goudhaantje Regulus regulus X X X 3 Goudvink Pyrrhula pyrrhula X X 2 Groenling Carduelis chloris X X X 3 Grote Bonte Specht Dendrocopos major X X X X 4 Grote lijster Turdus viscivorus X X 2 Grutto Limosa limosa X 1 Heggemus Prunella modularis X X X X 4 Holenduif Columba oenas X 1 Houtduif Columba palumbus X X X X 4 Huismus Passer domesticus X 1 IJsvogel Alcedo atthis X 1 Kauw Corvus monedula X X X 3 Kievit Vanellus vanellus X X Koekoek Cuculus canorus X X X 2 Koolmees Parus major X X X X 4 Kuifeend Aythya fuligula X 1 Mandarijneend Aix galericulata X 1 Meerkoet Fulica atra X X 2 Merel Turdus merula X X X X 4 Nijlgans Alopochen aegyptiaca X X X 3 Pimpelmees Cyanistes caeruleus X X X X 4 Putter Carduelis carduelis X X 2 Ringmus Passer montanus X X 2 Roek Corvus frugilegus X X 2 Roodborst Erithacus rubecula X X X X 4 Spotvogel Hippolais icterina X X X 3 Spreeuw Sturnus vulgaris X X X X 4 Staartmees Aegithalos caudatus X X X 3 Tjiftjaf Phylloscopus collybita X X X X 4 Tuinfluiter Sylvia borin X? X 2+? Turkse tortel Streptopelia decaocto X X 2 Vink Fringilla coelebs X X X X 4 Visdief Sterna hirundo X X 2 (Vlaamse) gaai Garrulus glandarius X X X 3 Wielewaal Oriolus oriolus X 1 Wilde eend Anas platyrhynchos X X X X 4 Winterkoning Troglodytes troglodytes X X X X 4 Zanglijster Turdus philomelos X X X X 4 25

27 Zwarte Kraai Corvus corone X X X X 4 Zwartkop Sylvia atricapilla X X X X 4 Totaal *10 ronden #7 ronden 26

28 Bijlage 5 - Muizeninventarisatie KNNV Zwolle, Zoogdierwerkgroep Overijssel en IVN, 2009 Raai Naam locatie Amco 1 Graslandruigte x y Spoorlijn Zuid x y Spoorlijn Noord x y Kolk t Oever x y Greppel Mulder x y Knotwilg t Oever x y a Wetering Noord van brug t Oever x y b Wetering Zuid van brug t Oever x y Tuin van Ee x y Raai 1 Raai 2 Raai 3 Raai 4 Raai 5 Raai 6 Raai 7 Raai 8 Totaal Bosmuis (BM) Rosse Woelmuis (RW) Veldmuis (VM) Bosspitsmuis (BSM) Huisspitsmuis (HSM) Dwergmuis (DM) Totaal

29 Bijlage 6 Insecteninventarisatie KNNV Zwolle, 2007 Nederlandse naam Libellen Azuurwaterjuffer Blauwe glazenmaker Bloedrode heidelibel Gewone oeverlibel Grote keizerlibel Lantaarntje Metaalglanslibel Pantserjuffer Watersnuffel Weidebeekjuffer Andere insecten Bootsmannetje Distelvlinder Geelgerande watertor Kleine vuurvlinder Kokerjuffer (kokers) Staafwants Wetenschappelijke naam Coenagrion puella Aeshna cyanea Sympetrum sanguineum Orthetrum cancellatum Anax imperator Ischnura elegans Somatochlora metallica Lestidae Enallagma cyathigerum Calopteryx splendens Notonectidae Vanessa cardui Dytiscus marginalis Lycaena phlaeas Trichoptera Ranatra linearis Archief Evert Ruiter en Waarneming.nl, 2012 Nederlandse naam Libellen Azuurwaterjuffer Bandheidelibel Blauwe breedscheenjuffer Blauwe glazenmaker Bloedrode heidelibel Bruine glazenmaker Bruine korenbout Bruine winterjuffer Bruinrode heidelibel Gewone oeverlibel Gewone pantserjuffer Glassnijder Grote keizerlibel Grote roodoogjuffer Houtpantserjuffer Kempense heidelibel Koraaljuffer Lantaarntje Metaalglanslibel Paardenbijter Platbuik Smaragdlibel Steenrode heidelibel Tangpantserjuffer Variabele waterjuffer Wetenschappelijke naam Coenagrion puella Sympetrum pedemontanum Platycnemis pennipes Aeshna cyanea Sympetrum sanguineum Aeshna grandis Libellula fulva Sympecma fusca Sympetrum striolatum Orhtetrum cancellatum Lestes sponsa Brachytron pratense Anax imperator Erythromma najas Lestes viridis Sympetrum deprssiusculum Ceriagrion tenellum Ischnura elegans Somatochlora Metallica Aeshna mixta Libellulla depressa Cordulia aenea Sympetrum vulgatum Lestes dryas Coenagrion pulchellum 28

30 Viervlek Vroege glazenmaker Vuurjuffer Watersnuffel Weidebeekjuffer Zwarte heidelibel Vlinders Atalanta Bont zandoogje Boomblauwtje Citroenvlinder Dagpauwoog Distelvlinder Eikenpage Gehakkelde aurelia Groot dikkopje Groot koolwitje Grote vos Hooibeestje Icarusblauwtje Klein koolwitje Kleine vos Kleine vuurvlinder Koevinkje Landkaartje Oranjetipje Sprinkhanen Boomsprinkhaan Bruine Sprinkhaan Gewoon Doorntje Grote Groene Sabelsprinkhaan Krasser Kustsprinkhaan Struiksprinkhaan Wekkertje Zeggendoorntje Libellula quadrimaculata Aeshna isosceles Phyrrhosoma nymphula Enalagma cyathigerum Calopteryx splendens Sypetrum danae Vanessa atalanta Pararge aegeria Celastrina argiolus Gonepteryx rhamni Aglais io Vanessa cardui Favonius quercus Polygonia c-album Ochlodes sylvanus Pieris brassicae Nymphalis polychloros Coenonympha pamphilus Polyommatus icarus Pieris rapae Aglais urticae Lycaena phlaeas Aphantopus hyperantus Araschnia levana Anthocharis cardamines Meconema thalassinum Chorthippus brunneus Tetrix undulata Tettigonia viridissima Chorthippus parallelus Chorthippus albomarginatus Leptophyes punctatissima Omocestus viridulus Tetrix subulata 29

31 Bijlage 7 Weekdieren- en overige waterdiereninventarisatie KNNV Zwolle, 2007 Nederlanse naam Weekdieren Erwtenmossel Gewone hoornschaal Gewone poelslak Grote diepslak Moerashoornschaal Schildersmossel Spitse moerasslak Zwanenmossel Overige waterdieren Amerikaanse zoetwaterkreeft Kleine modderkruiper Watersalamander Wetenschappelijke naam Pisidium spec. Sphaerium corneum Lymnaea stagnalis Bithynia tentaculata Musculium lacustre Unio pectorum Viviparus contectus Anodonta cygnea Procambarus clarkii Cobitis taenia Lissotriton vulgaris 30

32 Bijlage 8 Vrijwilligers Vrijwilligers per inventarisatie Muizen Vogels Paddenstoelen Cees Zoon Wim van Bruggen Anna Adams Henk Mellema Harold van Ee Bert Dijkstra Greet van der Meulen Jur Furda Betty van Leeuwen Tinus Ekkelenkamp Johan Goos Carla Eisink Erik van Dijk Sybout Jaasma Tineke Burghard Peter-Auke Nicolaij Ellie Kemper Hans Nederhand Anja Bosman-de Haan Henk van Lente Herma Visscher Hugo Hemelrijk Dirk Maas Millie Peter Erwin de Visser Erwin de Visser Rineke de Graaf Pim Bosman Henk v.blitterswijk Gerard Bredewold Tonny Valk Martsjen Wiersma Wim Helder Erwin de Visser Familie van Stigt-Thans Libellen Evert Ruiter Jeroen Mulder Merith Bosman Henk v.blitterswijk Anja Bosman-de Haan Henk van Blitterswijk Marion Geerink Planten Vleermuizen Daniël Tuitert Peter de Kraker Betty van Leeuwen Silvia Meijer- Janse Evert Ruiter Han de Vries Leo Winter Ruben Winter Sylvia Meyer -Janse Erik van Dijk 31

33

DAGVLINDERS EN LIBELLEN OP HET GOLFCENTRUM DE BATOUWE in ZOELEN 2016

DAGVLINDERS EN LIBELLEN OP HET GOLFCENTRUM DE BATOUWE in ZOELEN 2016 DAGVLINDERS EN LIBELLEN OP HET GOLFCENTRUM DE BATOUWE in ZOELEN 2016 KARIN VERSPUI 2016 Inleiding Het golfcentrum De Batouwe in Zoelen besteedt veel aandacht aan de natuurwaarden in hun terrein. In zowel

Nadere informatie

Datum excursie: 26/04/2010 Hokcode: D Plaats: Zutendaal Gids: Bert Berten. Theo Nulens LPW

Datum excursie: 26/04/2010 Hokcode: D Plaats: Zutendaal Gids: Bert Berten. Theo Nulens LPW Datum excursie: 26/04/2010 Hokcode: D7 52 42 Plaats: Zutendaal Gids: Bert Berten Deelnemers: Jean Vangrinsven Luc Vanoppen Lisette Hauquier Richard Pawlowski Georges Peters Jan Vanderstraeten Daniëlle

Nadere informatie

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Zestiende jaargang, no. 2 13 mei 2018 De kop is er af Op 8 mei vond de eerste excursie van dit seizoen plaats. Het was een heerlijk warme avond. De

Nadere informatie

EENDENKOOI SCHIPLUIDEN

EENDENKOOI SCHIPLUIDEN EENDENKOOI SCHIPLUIDEN 2015-16 C.J. Nonhof F. Severijn KNNV afdeling Delfland Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl

Nadere informatie

Opdracht Biologie Informatie planten voor herbarium

Opdracht Biologie Informatie planten voor herbarium Opdracht Biologie Informatie planten voor herb Opdracht door J. 1666 woorden 14 april 2013 4,2 16 keer beoordeeld Vak Biologie Duizendknoopfamilie Veldzuring Rumex acetose L. Plukdatum 14-05-12 Rood Duizendknoopfamilie

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 42 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 42 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 42 jrg7 Geer, Dirk, Luc, Jozefa, Jan, Paul, Isabelle, Nicole, Ine, Guido, Zee en Yvo waren op de afspraak voor een wandeling in Lozerheide. Er is daar behoorlijk wat verandert aan het uitzicht

Nadere informatie

Bedrijfsverplaatsing Rogaar Gemeente Assen. Quick scan Flora- en faunawet. In opdracht van Landschapsbeheer Het Witterveld

Bedrijfsverplaatsing Rogaar Gemeente Assen. Quick scan Flora- en faunawet. In opdracht van Landschapsbeheer Het Witterveld Bedrijfsverplaatsing Rogaar Gemeente Assen Quick scan Flora- en faunawet In opdracht van Landschapsbeheer Het Witterveld Wirdum, februari 2013 1/5 1. Initiatief Huidige bedrijf Landschapsbeheer Het Witterveld

Nadere informatie

Enkele pareltjes uit het Saleghem krekensnoer

Enkele pareltjes uit het Saleghem krekensnoer Brigitte Van Passel Inleiding Werkingsgebied Krekengebied 2007-2010 Besluit Enkele pareltjes uit het Saleghem krekensnoer Inleiding Werkingsgebied Krekengebied 2007-2010 Besluit Werkingsgebied Natuurpunt

Nadere informatie

Natuurtoets ten behoeve van het nieuwbouwproject De nieuwe Landen 2 te Lemelerveld

Natuurtoets ten behoeve van het nieuwbouwproject De nieuwe Landen 2 te Lemelerveld Natuurtoets ten behoeve van het nieuwbouwproject De nieuwe Landen 2 te Lemelerveld Inventarisatie en beoordeling van beschermde flora en fauna in het kader van de natuurwet- en regelgeving Goutbeek, Flora

Nadere informatie

Libellenfauna in het Stropersbos

Libellenfauna in het Stropersbos Libellenfauna in het Stropersbos - 2017 Stekene - Sint-Gillis-Waas STEENRODE HEIDELIBEL Sympetrum vulgatum Brigitte Van Passel Stroperbos Oost 17 juli 2017 Libellen zijn geschikt als indicatoren voor de

Nadere informatie

Polder Stein, Reeuwijk; PKN-excursie; perceel oostelijk van kade Polder Kort Roggebroek

Polder Stein, Reeuwijk; PKN-excursie; perceel oostelijk van kade Polder Kort Roggebroek Vegetatieopnamen Kievitsbloem-associatie Polder Stein periode 1992-2012 2003 => Opnamenummer: 66108 Datum (jaar/maand/dag) : 2003/04/25 X-coordinaat : 113.098000 Y-coordinaat : 448.244000 Bloknummer :

Nadere informatie

Romain Timmermans Tom Delvaux

Romain Timmermans Tom Delvaux Datum excursie: 13/05/2013 Hokcode: E6 4734 Plaats: Heks Gids: Bert Berten Deelnemers: Jos Lenaerts Jean Vangrinsven Georges Peters Jos Eykens Theo Nulens Frank Ryckeboer Lydia Vanberghen Annemie Verheyden

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg7 Luc, Guido, Jozefa, Nicole, Ine, Jan en Paul waren de koukleumen van dienst. Dit heeft ons wel niet belet een aardig reeksje paddenstoelen waar te nemen. Er werden ook nieuwe afspraken

Nadere informatie

ECOLOGISCHE INVENTARISATIE. S y l v e s t e r

ECOLOGISCHE INVENTARISATIE. S y l v e s t e r 1 ECOLOGISCHE INVENTARISATIE FAMILIE BAUHUIS SINT ISIDORUSHOEVE Juli 2008 2 Opdrachtgever: Bijkerk cs Landschapsarchitecten R. Postma Hengelosestraat 791 7521 PA ENSCHEDE Ecologische analyse: Sylvester

Nadere informatie

LPW. Datum excursie: 6/05/2013 Hokcode: D Plaats: Opoeteren Gids: Robert Delbroek

LPW. Datum excursie: 6/05/2013 Hokcode: D Plaats: Opoeteren Gids: Robert Delbroek Datum excursie: 6/05/2013 Hokcode: D7 1432 Plaats: Opoeteren Gids: Robert Delbroek Deelnemers: Nicole Rinkes Jos Eykens Georges Peters Theo Nulens Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Rode lijst Vlaanderen

Nadere informatie

SOORTEN DIE GEBRUIKT ZIJN VOOR DE BEPALING VAN DE LIVING PLANET INDEX IN NOORD-HOLLAND

SOORTEN DIE GEBRUIKT ZIJN VOOR DE BEPALING VAN DE LIVING PLANET INDEX IN NOORD-HOLLAND SOORTEN DIE GEBRUIKT ZIJN VOOR DE BEPALING VAN DE LIVING PLANET INDEX IN NOORD-HOLLAND Vlinder Bont zandoogje Sterke toename Vogel Lepelaar Sterke toename Vogel Kolgans Sterke toename Vogel Appelvink Sterke

Nadere informatie

Datum excursie: 11/06/2012 Hokcode: D Plaats: Koersel Gids: Bert Berten. Theo Nulens LPW

Datum excursie: 11/06/2012 Hokcode: D Plaats: Koersel Gids: Bert Berten. Theo Nulens LPW Datum excursie: 11/06/2012 Hokcode: D6 1643 Plaats: Koersel Gids: Bert Berten Deelnemers: Roy Hendrikx Richard Pawlowski Ine Reynders Jean Vangrinsven Theo Nulens Wetenschappelijke naam Nederlandse naam

Nadere informatie

Bermbesluit. Aard : Besluit van de Vlaamse regering Over : maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen beheerd door publiekrechtelijke rechtspersonen

Bermbesluit. Aard : Besluit van de Vlaamse regering Over : maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen beheerd door publiekrechtelijke rechtspersonen Bermbeheer Beveren Bermbesluit Aard : Besluit van de Vlaamse regering Over : maatregelen inzake natuurbehoud op de bermen beheerd door publiekrechtelijke rechtspersonen Datum : 27/06/1984 Pagina B.S. :13392

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 44 jrg2

SLOBKOUSNIEUWS 44 jrg2 SLOBKOUSNIEUWS 44 jrg2 Het werd deze keer een onderonsje tussen Ine en Luc maar ze deden wel bijzonder hun best. Kijk maar eens verder naar de lijst van hun waarnemingen. Daarenboven kreeg ik van Luc nog

Nadere informatie

LPW. Datum excursie: Hokcode: D Plaats: Koersel Gids: Theo Nulens. Epilobium obscurum Donkergroene basterdwederik zz

LPW. Datum excursie: Hokcode: D Plaats: Koersel Gids: Theo Nulens. Epilobium obscurum Donkergroene basterdwederik zz Datum excursie: Hokcode: D6 2512 Plaats: Koersel Gids: Theo Nulens Deelnemers: Nicole Rinkes Cecile Nagels Pieter Hendrikx Bert Berten Luc Vanoppen Stefan Put Kristin Zels Georges Peters Ine Reynders Jean

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 46 jrg5 De Bever

SLOBKOUSNIEUWS 46 jrg5 De Bever SLOBKOUSNIEUWS 46 jrg5 De Bever De redactie moest vorige dinsdag afwezig blijven en kreeg enkel van Luc onderstaande mail. Hij had duidelijk weer huiswerk moeten opknappen. Hoi Elzenweerschijnzwam of dunnen

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 18 jrg8

SLOBKOUSNIEUWS 18 jrg8 SLOBKOUSNIEUWS 18 jrg8 Jan, Pierre, Rina, Henri, Marina, Luc, Pierre, Annemie, Jozefa, Willy, Dirk, Paul, Peter, Pat en Marie struinden deze keer door het intussen geel en wit gekleurde grasland van de

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg6

SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg6 SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg6 Wie vorige week dacht dat hij met de Slobkousjes meubels kon gaan shoppen zat er duidelijk naast. Josse, Francine, Richard, Ine, Guido, Luc, Paul & Paul, Nicole, verzamelden wel

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 49 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 49 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 49 jrg7 Met de hulp van Guido, Nicole, Dirk en Luc kan ik jullie deze nieuwsbrief aanbieden. Een raadselachtige als je het mij vraagt! Hallo Jan Hier de waarnemingslijst van het Hageven

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg2

SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg2 SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg2 Terwijl ik niet uitgekeken raakte op de duizenden kraanvogels struinden 4 slobkousjes door het Hobos. Het is er altijd mooi wandelen maar de paddenstoelen lieten het wat afweten

Nadere informatie

(on)kruiden kennen. Datum: woensdag 8 februari Leerjaar 1 en 2 Tuin, Park en Landschap

(on)kruiden kennen. Datum: woensdag 8 februari Leerjaar 1 en 2 Tuin, Park en Landschap (on)kruiden kennen Datum: woensdag 8 februari 2017 Leerjaar 1 en 2 Tuin, Park en Landschap 2 Denk aan de toets Aan het einde van deze presentatie gaan we na of je de belangrijke termen die besproken worden

Nadere informatie

Kennisdag 8 juni B Connect: meer biodiversiteit op bedrijventerreinen

Kennisdag 8 juni B Connect: meer biodiversiteit op bedrijventerreinen Kennisdag 8 juni 2017 2B Connect: meer biodiversiteit op bedrijventerreinen Fotogroep ISO 400 Het beheerplan Met dank aan Jens Verwaerde (Natuurpunt) Een goed beheerplan versterkt biodiversiteit werkt

Nadere informatie

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Vijftiende jaargang, no. 2 4 mei 2017 Heilooërbos De eerste excursie van dit jaar voerde naar het Heilooërbos. We startten bij de groeiplaats van

Nadere informatie

Quickscan. Onderzoek naar bestaande en toekomstige natuurwaarden. Achterstraat 2 te Neerijnen

Quickscan. Onderzoek naar bestaande en toekomstige natuurwaarden. Achterstraat 2 te Neerijnen Quickscan Onderzoek naar bestaande en toekomstige natuurwaarden Achterstraat 2 te Neerijnen Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Natuurtoets projectgebied 2 3. Conclusie 3 4. Het Project 3 1. Inleiding Achterstraat

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 47 jrg7 Deze keer was ik wel mee aan de start maar hebben ze me onderweg in de steek gelaten. Volgens mij hebben ze het op een lopen gezet toen ik heel even uit het zicht verdwenen was!

Nadere informatie

Natuurtoets ten behoeve van de wijziging van het bestemmingsplan van enkele percelen langs de Hoenderweg en de Vilstersedijk te Lemelerveld

Natuurtoets ten behoeve van de wijziging van het bestemmingsplan van enkele percelen langs de Hoenderweg en de Vilstersedijk te Lemelerveld Natuurtoets ten behoeve van de wijziging van het bestemmingsplan van enkele percelen langs de Hoenderweg en de Vilstersedijk te Lemelerveld Inventarisatie en beoordeling van beschermde flora en fauna in

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 42 jrg6

SLOBKOUSNIEUWS 42 jrg6 SLOBKOUSNIEUWS 42 jrg6 Josse & Josse, Richard, Ine, Guido, Luc, Paul, Nicole, Annemie en Hugo (hopelijk ben ik niemand vergeten want bij gemis aan een lijst heb ik me met de doorgestuurde foto s moeten

Nadere informatie

KNNV afdeling IJssel en Lek

KNNV afdeling IJssel en Lek KNNV afdeling IJssel en Lek Excursie Dorst op 29 september 2007 Verslag: Martin van Rees; Waarnemingenlijst: Greetje de Back Vandaag gaat de excursie vooral om het vinden en determineren van paddestoelen.

Nadere informatie

Datum excursie: 2/08/2010 Hokcode: D Plaats: As Gids: Lily Gora LPW

Datum excursie: 2/08/2010 Hokcode: D Plaats: As Gids: Lily Gora LPW Datum excursie: 2/08/2010 Hokcode: D7 3331 Plaats: As Gids: Lily Gora Deelnemers: Rita Declerq Jan Vanderstraeten Hugo Vanderlinden Richard Pawlowski Theo Nulens Luc Berger Pol Van Sanden Lut Sagaert Wetenschappelijke

Nadere informatie

Datum excursie: 2013/29/ Hokcode: D Plaats: Loksbergen Gids: Bert Berten Deelnemers: Georges Peters

Datum excursie: 2013/29/ Hokcode: D Plaats: Loksbergen Gids: Bert Berten Deelnemers: Georges Peters Datum excursie: 2013/29/04 2013 Hokcode: D6 5214 Plaats: Loksbergen Gids: Bert Berten Deelnemers: Georges Peters Jos Eykens Theo Nulens Rita Stroobants Sigmar Fries Wetenschappelijke naam Nederlandse naam

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 29 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 29 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 29 jrg7 De wandeling naar het Munsterbos had veel van de processie van Echternacht! Twee voorwaarts en een achterwaarts. Net voor het vertrekuur zag de voorspelling op de buienradar er gewoon

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 17 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 17 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 17 jrg7 De kop is er af! Na wat voorafgaand prospectie werk van Nicole en Ine trokken Nicole, Annemie, Isabelle, Guido, Paul, Harry, Jan, Luc & Luc, Pierre, Pat en de conservator van het

Nadere informatie

Struiklaag 25% Eenstijlige meidoorn: Crataegus monogyna Grauwe wilg: Salix cinerea Spaanse aak: Acer campestre

Struiklaag 25% Eenstijlige meidoorn: Crataegus monogyna Grauwe wilg: Salix cinerea Spaanse aak: Acer campestre 140 IBN-Rapport 5.18 GEMEENTE HAARLEM 5.18.1 Algemeen In de 80-er jaren is er een begin gemaakt met ecologisch groenbeheer: dat wil zeggen een beheer dat er op gericht is leefgemeenschappen te bevorderen

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg5

SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg5 SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg5 Isabelle, Paul, Luc, Gerard, Josse, Francine, Ine, Jos, Jan en Marte kuierden op 3 november door de Lozerheide. Met Gerard hadden we meteen belangstelling van over de grens. Wie

Nadere informatie

Datum excursie: 27/05/2013 Hokcode: D Plaats: Eisden Gids: Eric Bemelmans LPW

Datum excursie: 27/05/2013 Hokcode: D Plaats: Eisden Gids: Eric Bemelmans LPW Datum excursie: 27/05/2013 Hokcode: D7 3541 Plaats: Eisden Gids: Eric Bemelmans Deelnemers: Richard Pawlowski Georges Peters Jean Vangrinsven Jan Verstraeten Theo Nulens Theo Hellofs Wetenschappelijke

Nadere informatie

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Zeventiende jaargang, no 4 24 mei 2019 Oosterdel In het Oosterdelgebied worden verschillende eilandjes van Staatsbosbeheer beheerd door de Stichting

Nadere informatie

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Zestiende jaargang, no. 3 26 mei 2018 De tweede helft van het voorjaar is toch wel de mooiste tijd van het jaar. Zelfs een speerdistel ziet er dan

Nadere informatie

Van G7 was het met name het subtype: - G7b Matig voedselrijke tot voedselrijke, vochtige bodem; voedselrijk tot zeer voedselrijk

Van G7 was het met name het subtype: - G7b Matig voedselrijke tot voedselrijke, vochtige bodem; voedselrijk tot zeer voedselrijk Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland twitter: KNNVafdDelfland facebook: KNNV-afdeling-Delfland

Nadere informatie

Nationale Databank Flora en Fauna Uitvoerportaal

Nationale Databank Flora en Fauna Uitvoerportaal 528 records Middelpunt < 1km² Middelpunt 1km² - 5km² Middelpunt > 5km² Vlak schaal 1 : 10000 25 april 2017 11:29:05 1 Auteur: Arnold van der Staak Zoekvraag Soort Soortgroep Wet en Beleid Periode Bronhouder

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 32 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 32 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 32 jrg7 Het secretariaat bleef eens te meer afwezig op de wandeling in Peer maar dank zij Isabelle, Luc, Paul en Nicole kunnen jullie genieten van wat ze er zagen en het was blijkbaar zeer

Nadere informatie

Datum excursie: 14/06/2010 Hokcode: C Plaats: Koersel Gids: Luc Vanoppen Deelnemers: Maurice Vanoppen LPW

Datum excursie: 14/06/2010 Hokcode: C Plaats: Koersel Gids: Luc Vanoppen Deelnemers: Maurice Vanoppen LPW Datum excursie: 14/06/2010 Hokcode: C6 5643 Plaats: Koersel Gids: Luc Vanoppen Deelnemers: Maurice Vanoppen Luc Berger Guido Neven Daniëlle Clits Theo Nulens Lisette Hauquier Wetenschappelijke naam Nederlandse

Nadere informatie

Men zegge het voort!!!!!!

Men zegge het voort!!!!!! SLOBKOUSNIEUWS 43 jrg8 Luc, Guido, Annemie, Peter, Willy, Paul, Isabelle, Jan, Jozefa, Dirk en Fons gingen, op zoek naar vochtige plaatsen met paddenstoelen, rondneuzen in de omgeving van de Bolissenbeek.

Nadere informatie

Bijen: Aardhommel, Akkerhommel, Zandbijen, Wespbijen,

Bijen: Aardhommel, Akkerhommel, Zandbijen, Wespbijen, 258 IBN-Rapport 5.42 GEMEENTE ZUTPHEN 5. 42.1 Algemeen In de gemeente Zutphen is men pas na 1990 met ecologisch groenbeheer gestart. Op sommige punten zijn ook al aanzienlijke resultaten geboekt. Vooral

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 38 jrg4

SLOBKOUSNIEUWS 38 jrg4 SLOBKOUSNIEUWS 38 jrg4 RECHTZETTING: Mijn aantijgingen in de vorige nieuwsbrief waren onterecht. De lijst van de wandeling op de 14e in de Warande was me wel degelijk dezelfde dag nog doorgestuurd. amethistzwam

Nadere informatie

Berminventarisatie 2013

Berminventarisatie 2013 Grote ratelaar Berminventarisatie 2013 Voor: Gemeente Bernheze Door: Floron-werkgroep IVN Bernheze Inhoud Kaart Blz. Inhoudsopgave 1 Kaart Heesch A 2 Kaart Heeswijk/Dinther B 3 Kaart Loosbroek C 4 Kaart

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 26 jrg2

SLOBKOUSNIEUWS 26 jrg2 SLOBKOUSNIEUWS 26 jrg2 Met vriendelijke groeten Het wordt blijkbaar een gewoonte van de slobkousjes om te wachten tot ik er niet bij kan zijn om een record aantal waarnemingen te doen. Om nog wat zout

Nadere informatie

Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto

Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto Ter voorbereiding van de toekomstplannen voor het Park Berg en Bos is in opdracht van de gemeente Apenheul een natuurtoets uitgevoerd. Een

Nadere informatie

Libellen in de Wellemeersen

Libellen in de Wellemeersen Libellen in de Wellemeersen 2008-2016 Een actualisatie van de verspreiding van libellen in de Wellemeersen, een natuurreservaat langs de Dender (België -Oost-Vlaanderen) Situering Natuurreservaat De Wellemeersen

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 38 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 38 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 38 jrg7 Niet met de slobkousjes meegaan kan je gezondheid schaden denk ik nu want de redactie was in het ziekenhuis gesukkeld! Van Dirk kreeg ik dit prachtige verslag: WANDELING SLOBKOUSJES

Nadere informatie

Dierenlijst Aanschotse Beemden

Dierenlijst Aanschotse Beemden Dierenlijst Aanschotse Beemden Inventarisatie sinds maart 2017 bijgewerkt 18-08-2018 aantal soorten 165 Gewervelde dieren: Zoogdieren Egel Mol Bosspitsmuis spec. Huisspitsmuis Gewone dwergvleermuis Konijn

Nadere informatie

Kick-off TEEB Stad. Biodiversiteit bij groene investeringen

Kick-off TEEB Stad. Biodiversiteit bij groene investeringen Kick-off TEEB Stad Biodiversiteit bij groene investeringen Meer kleur in stedelijk groen Niet alleen kwantiteit groen, Maar ook (bio)kwaliteit telt! Groen Meer kleur in het groen: meer biodiversiteit Drie

Nadere informatie

AGENDA. verslag vergadering 3 april opmerkingen

AGENDA. verslag vergadering 3 april opmerkingen AGENDA Libellenwerkgroep Waasland vergadering - 27 februari 2018 verslag vergadering 3 april 2017 - opmerkingen terugblikken 2017 * activiteiten Libellenwerkgroep Waasland * jaarverslag - Wakona * communicatie

Nadere informatie

Natuurwaarden Bermen en ruigten Sloten en kanalen Beschermde flora

Natuurwaarden Bermen en ruigten Sloten en kanalen Beschermde flora Natuurwaarden In 2004 is een inventarisatie uitgevoerd naar krachtens de Flora- en Faunawet beschermde plant- en diersoorten in de Achtersluispolder en aangrenzende terreinen zoals het Vijfhoekpark, de

Nadere informatie

AGENDA. verslag vergadering 14 januari opmerkingen

AGENDA. verslag vergadering 14 januari opmerkingen AGENDA Libellenwerkgroep Waasland vergadering - 29 oktober 2016 verslag vergadering 14 januari 2016 - opmerkingen terugblikken 2016 * activiteiten Libellenwerkgroep Waasland * eerste resultaten voorbije

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 33 jrg6

SLOBKOUSNIEUWS 33 jrg6 SLOBKOUSNIEUWS 33 jrg6 In plaats van te gaan kanovaren trokken Isabelle, Guido, Tineke, Ine, Gerard, Yvonne, Jan, Nicole, Pat en Suze onder leiding van Luc stroomopwaarts langs de oever van de Dommel.

Nadere informatie

Oeverplanten in Lelystad

Oeverplanten in Lelystad Oeverplanten in Lelystad Inleiding Lelystad is rijk aan water. Binnen de bebouwde kom is een blauwe dooradering aanwezig van talloze wateren. Om de waterbergingscapaciteit te vergroten en de leefomgeving

Nadere informatie

Concrete begrenzing EHS en GHS binnen het terrein van Fujifilm Manufacturing Europe BV te Tilburg

Concrete begrenzing EHS en GHS binnen het terrein van Fujifilm Manufacturing Europe BV te Tilburg Concrete begrenzing EHS en GHS binnen het terrein van Fujifilm Manufacturing Europe BV te Tilburg Opdrachtgever: gemeente Tilburg Juni 2009 Antonie van Diemenstraat 20 5018 CW Tilburg 013-5802237 Eac@home.nl

Nadere informatie

PWG-excursie naar de Rhoonse Grienden 20 september 2017

PWG-excursie naar de Rhoonse Grienden 20 september 2017 Het Kooigat Blauwe glazenmaker PWG-excursie naar de Rhoonse Grienden 20 september 2017 Op 20 september 2017 trokken we 3 man sterk naar de Rhoonse grienden. Het was een heerlijke zonnige dag. Speciale

Nadere informatie

Onderstaande wilde planten waren op de wilde bloemententoonstelling IT HEIDENSKIP BLOEIT, 23 en 24 mei 2009 in It Heidenskip te zien.

Onderstaande wilde planten waren op de wilde bloemententoonstelling IT HEIDENSKIP BLOEIT, 23 en 24 mei 2009 in It Heidenskip te zien. IT HEIDENSKIP BLOEIT Lijst van gevonden wilde planten. Onderstaande wilde planten waren op de wilde bloemententoonstelling IT HEIDENSKIP BLOEIT, 23 en 24 mei 2009 in It Heidenskip te zien. Deze planten

Nadere informatie

Datum excursie: 10/06/2013 Hokcode: C Plaats: t Hasselt Bree Gids: Jaak Janssen. Bert Berten

Datum excursie: 10/06/2013 Hokcode: C Plaats: t Hasselt Bree Gids: Jaak Janssen. Bert Berten Datum excursie: 10/06/2013 Hokcode: C7 4422 Plaats: t Hasselt Bree Gids: Jaak Janssen Deelnemers: Leo Corstjens Luc Berger Georges Peters Theo Nulens Bert Berten LPW Wetenschappelijke naam Nederlandse

Nadere informatie

Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport

Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport A&W-rapport 996 Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport 1 2 A&W-rapport 996 Inventarisatie natuurwaarden Lelystad Airport 3 4 A&W-rapport 996 Inventarisatie

Nadere informatie

gen hof 1 te termaar, gemeente margraten Plan Opdrachtgever dhr. hartmans verkennend natuurwaardenonderzoek Gulpen, 18 juni 2008

gen hof 1 te termaar, gemeente margraten Plan Opdrachtgever dhr. hartmans verkennend natuurwaardenonderzoek Gulpen, 18 juni 2008 Plan gen hof 1 te termaar, gemeente margraten verkennend natuurwaardenonderzoek Opdrachtgever dhr. hartmans Heukelom Verbeek landschapsarchitectuur Gulpen, 18 juni 2008 kon. julianastraat 21a 6271 cb gulpen

Nadere informatie

Libellen inventarisatie de Pan. door Hugo van der Slot. Steenrode heidelibel

Libellen inventarisatie de Pan. door Hugo van der Slot. Steenrode heidelibel Libellen inventarisatie 2012 de Pan Steenrode heidelibel door Hugo van der Slot Verslag Libellen inventarisatie de Pan 2012 Beschrijving gebied De poelen bevinden zich in de duinen van Voorne ( atlasblok

Nadere informatie

gemiddeld totaal. ZOMER Aantal excursies

gemiddeld totaal. ZOMER Aantal excursies ZOMER- EN HERFSTPADDENSTOELEN IN WASSENAARSE PARKEN Na de winterpaddenstoelen in de Wassenaarse parken (MENNEMA, 2010) en de voorjaarspaddenstoelen (MENNEMA, 2011) volgt hier het gezamenlijke resultaat

Nadere informatie

BOS- EN DUINPARKEN Herstelplan VAN HAEMSTEDEBOS. Gemeente Bloemendaal

BOS- EN DUINPARKEN Herstelplan VAN HAEMSTEDEBOS. Gemeente Bloemendaal BOS- EN DUINPARKEN Herstelplan VAN HAEMSTEDEBOS Gemeente Bloemendaal INHOUD INLEIDING 3 INVENTARISATIE 5. Ontsluiting en beleving 5.2 Natuur 8 2 ANALYSE 8 3 THEMA 8 4 BEHEER 9 4. Begeleiden bosontwikkeling

Nadere informatie

VERSLAG DAGVLINDERS ABTSWOUDSE BOS VLINDERROUTE boomblauwtje

VERSLAG DAGVLINDERS ABTSWOUDSE BOS VLINDERROUTE boomblauwtje VERSLAG DAGVLINDERS ABTSWOUDSE BOS VLINDERROUTE 2015 boomblauwtje Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland

Nadere informatie

Natuurpunt Rapport Fungi 2003 BLOSO-domein, Hofstade

Natuurpunt Rapport Fungi 2003 BLOSO-domein, Hofstade RAPPORT: INVENTARISATIES ROND FUNGI IN HET BLOSO-DOMEIN TE HOFSTADE TIJDENS HET JAAR 2003 SAMENSTELLING: HANS VERMEULEN NATUURPUNT EDUCATIE GRAATAKKER 11 2300 TURNHOUT EDUCATIE@NATUURPUNT.BE VERSLAG EN

Nadere informatie

Resultaten (broed)vogelonderzoek rond Bodemven op Landgoed Huis ter Heide, Loonse en Drunense Duinen

Resultaten (broed)vogelonderzoek rond Bodemven op Landgoed Huis ter Heide, Loonse en Drunense Duinen Resultaten (broed)vogelonderzoek rond Bodemven op Landgoed Huis ter Heide, Loonse en Drunense Duinen Broedseizoen 2012 Vink (Fringilla coelebs) Uitgevoerd in opdracht van Natuurmonumenten regio Midden-Brabant

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 36 jrg5

SLOBKOUSNIEUWS 36 jrg5 SLOBKOUSNIEUWS 36 jrg5 Voila de kop is eraf. Onze eerste wandeling van het najaar was nog wel hoofdzakelijk aan plantjes gewijd. Op vraag van de afdeling Hechtel-Eksel gingen we namelijk eens rondneuzen

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 28 jrg8

SLOBKOUSNIEUWS 28 jrg8 SLOBKOUSNIEUWS 28 jrg8 In uitgesteld relais deze en volgende nieuwsbrief want de redactie was het land uit! Gelukkig zorgde Guido getrouw voor de lijst met waarnemingen en leverde Luc wat mooie foto s.

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door Z woorden 11 maart keer beoordeeld. Schermbloemenfamilie. Datum gevonden:

6,5. Werkstuk door Z woorden 11 maart keer beoordeeld. Schermbloemenfamilie. Datum gevonden: Werkstuk door Z. 1182 woorden 11 maart 2013 6,5 46 keer beoordeeld Vak Anders Schermbloemenfamilie Anthriscus sylvestris Umbelliferae Schermbloemenfamilie Fluitenkruid Datum gevonden: 05-05-2011 Hij stond

Nadere informatie

DAGVLINDERS WOUDSE BOS 2013 VLINDERMONITOR

DAGVLINDERS WOUDSE BOS 2013 VLINDERMONITOR DAGVLINDERS WOUDSE BOS 2013 VLINDERMONITOR Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland http://twitter.com/#!/knnvafddelfland

Nadere informatie

Excursie in Groningen met Koos Maat op 2 en 3 juni 2018

Excursie in Groningen met Koos Maat op 2 en 3 juni 2018 Excursie in Groningen met Koos Maat op 2 en 3 juni 2018 Op zaterdag 2 juni vertrekken we om 7.00 uur uit Vianen met 13 personen. We gaan op excursie in Groningen in een beekdallandschap langs de Ruiten

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 19 jrg2

SLOBKOUSNIEUWS 19 jrg2 SLOBKOUSNIEUWS 19 jrg2 Een nieuwe trend bij de slobkousjes! Met 15 vertrekken en met 16 aankomen! Stel verder maar geen vragen en laat uw fantasie de vrije loop. We namen deze keer een deel van IFBL hok

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 45 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 45 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 45 jrg7 Sorry maar t is terug van horen zeggen Van Paul kreeg ik volgende mail: Dag Jan, In bijlage de lijst. Aanwezige wandelaars: Ine, Isabelle, Nicole, Dick, Dirk, Guido, Luc, Paul. Op

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 28 jrg2

SLOBKOUSNIEUWS 28 jrg2 SLOBKOUSNIEUWS 28 jrg2 Plensende regen tot 19:00 uur en dan droog tot het einde van de wandeling. De weergoden beginnen eindelijk een beetje mee te werken. Dat wisten we maar nadien en met zijn tienen

Nadere informatie

PWG-excursie naar riviereiland De Zaag op 25 april 2018

PWG-excursie naar riviereiland De Zaag op 25 april 2018 PWG-excursie naar riviereiland De Zaag op 25 april 2018 Op 25 april trokken we, 2 man sterk, naar riviereiland de Zaag (37 ha) in Krimpen a/d Lek. Dit buitendijks natuurgebied is een oase van rust in een

Nadere informatie

Nulmeting flora 2014 Antiverdrogingsmaatregelen Sint-Jansberg

Nulmeting flora 2014 Antiverdrogingsmaatregelen Sint-Jansberg Nulmeting flora 2014 Antiverdrogingsmaatregelen Sint-Jansberg In opdracht van: Waterschap Peel en Maasvallei & Natuurmonumenten NULMETING 2014 ANTIVERDROGINGSMAATREGELEN ST.-JANSBERG M.C. Scherpenisse

Nadere informatie

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder

Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Nieuwsbrief Plantenwerkgroep KNNV Alkmaar - Den Helder Vijftiende jaargang, no. 5 16 juni 2017 Noorderneg De Noorderneg vormt een bijzonder groengebied in de Westrand van Heiloo. Op 16 juni hebben we de

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 44 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 44 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 44 jrg7 Het begint erop te lijken dat ik enkel nog nieuwsbrieven kan maken op basis van wat anderen komen vertellen! Van Paul kreeg ik volgende mail: Dag Jan, We vonden, ondanks dat het

Nadere informatie

Verslag Eindejaars Plantenjacht 2015 Natuurgroep Kockengen

Verslag Eindejaars Plantenjacht 2015 Natuurgroep Kockengen Verslag Eindejaars Plantenjacht 2015 Natuurgroep Kockengen Speuren naar bloeiende planten langs het Henri Dunantpad, 30 december 2015 foto: Pieter Hielema Theo van Schie Eindejaars Plantenjacht 2015 FLORON

Nadere informatie

Natuurmeetnet. Zuiderpark. resultaten R.W.G. Andeweg, M.A.J. Grutters, G. Bakker & M.M.E. Backerra. bsr-rapport 95

Natuurmeetnet. Zuiderpark. resultaten R.W.G. Andeweg, M.A.J. Grutters, G. Bakker & M.M.E. Backerra. bsr-rapport 95 Natuurmeetnet Zuiderpark resultaten R.W.G. Andeweg, M.A.J. Grutters, G. Bakker & M.M.E. Backerra bsr-rapport 95 in opdracht van Werf Charlois Gemeentewerken Rotterdam Colofon bsr-rapport 95 titel Natuurmeetnet

Nadere informatie

Broedvogel Monitoring Project Alle soorten. Huis ter Heide (Noordelijk deel, Kraanven en Duikse hoef)

Broedvogel Monitoring Project Alle soorten. Huis ter Heide (Noordelijk deel, Kraanven en Duikse hoef) Broedvogel Monitoring Project Alle soorten Huis ter Heide (Noordelijk deel, Kraanven en Duikse hoef) 2009 Opgemaakt door: Leo Reijnierse LR DigiPhoto http://www.lrdigiphoto.nl Pagina 2 1. Inleiding Dit

Nadere informatie

Quick scan natuurwaarden plangebied Kerkakkerstraat te Dommelen

Quick scan natuurwaarden plangebied Kerkakkerstraat te Dommelen Quick scan natuurwaarden plangebied Kerkakkerstraat te Dommelen Opdrachtgever: Pouderoyen Compagnons Oktober 2006 Antonie van Diemenstraat 20 5018 CW Tilburg 013-5802237 Eac@home.nl Pagina 1 1.Inleiding

Nadere informatie

Datum excursie: 23/07/2012 Hokcode: C Plaats: Tongerlo Gids: Peter Engelen. Sylvain Peeters LPW

Datum excursie: 23/07/2012 Hokcode: C Plaats: Tongerlo Gids: Peter Engelen. Sylvain Peeters LPW Datum excursie: 23/07/2012 Hokcode: C7 4534 Plaats: Tongerlo Gids: Peter Engelen Deelnemers: Bert Berten Lily Gora Theo Nulens Richard Pawlowski Georges Peters Luc Lenaerts Daniëlle Clits Marleen massonnet

Nadere informatie

Inventarisatie planten op muren van (monumentale) bruggen en sluizen

Inventarisatie planten op muren van (monumentale) bruggen en sluizen WATERSCHAP NOORDERZIJLVEST Inventarisatie planten op muren van (monumentale) bruggen en sluizen Periode: 2004/2005 Opdrachtgever: NOORDERZIJLVEST J.R. Starke & K.R. Strating, afdeling project en advies

Nadere informatie

Rapportage FF Matsloot Groningen

Rapportage FF Matsloot Groningen Peutz Zoetermeer T.a.v. de heer E. Barendrecht Postbus 696 2700 AR Zoetermeer 20-02-2015 2015/012 Gebiedsbeschrijving Het plangebied aan de Matsloot is in augustus 2014 volledig vergraven. Destijds is

Nadere informatie

Monitoring Natuurgebied Kerkeveld, Wijchen 2012

Monitoring Natuurgebied Kerkeveld, Wijchen 2012 Monitoring Natuurgebied Kerkeveld, Wijchen 2012 Hans Hollander 14 september 2012 Rapport 19 ir. Hans Hollander Oudelaan 2005 6605 SC Wijchen 024-6412564 hanshollander@xmsnet.nl Overige publicaties: 1 Hollander,

Nadere informatie

Het is onze zorg om voldoende rekening te houden met de in het wild levende dieren en planten, alsmede voor hun directe leefomgeving

Het is onze zorg om voldoende rekening te houden met de in het wild levende dieren en planten, alsmede voor hun directe leefomgeving Natuurtoets Aanleiding Voor de uitvoering van De Doorbraak moet rekening worden gehouden met de aanwezige flora en fauna in het gebied. Om deze bescherming te bieden zijn er in Nederland een aantal natuurwetten

Nadere informatie

Waasland-Noord / natuurstudie

Waasland-Noord / natuurstudie WERKGROEP : LIBELLEN ODONATA / waarnemingen 2010 Del Het centraliseren van alle infrmatie met betrekking tt waarnemingen van LIBELLEN in de natuurgebieden Waasland-Nrd en dicht bij huis in de gemeenten

Nadere informatie

Flora- en Faunatoets voor uitbreidingsplan bedrijfsterrein Gebroeders Olieman, Tempeldijk 40

Flora- en Faunatoets voor uitbreidingsplan bedrijfsterrein Gebroeders Olieman, Tempeldijk 40 Flora- en Faunatoets voor uitbreidingsplan bedrijfsterrein Gebroeders Olieman, Tempeldijk 40 Flora- en Faunatoets voor uitbreidingsplan bedrijfsterrein Gebroeders Olieman, Tempeldijk 40 Colofon Opdrachtgever

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 31 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 31 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 31 jrg7 Terwijl de redactie op krachten komt aan zee trokken de Slobkousjes onder leiding van Theo naar het brongebied van de zwarte beek. Volgens de mail van Guido waren verder Luc, Inne,

Nadere informatie

SLOBKOUSNIEUWS 19 jrg7

SLOBKOUSNIEUWS 19 jrg7 SLOBKOUSNIEUWS 19 jrg7 Dit wordt waarschijnlijk de langste nieuwsbrief ooit maar het was ook een drukke week! Op maandag ontvingen we de Limburgse Planten Werkgroep (LPW) in de watering in Lommel. Gerard,

Nadere informatie

Moerasweide in Sonsbeek in 2000, 2010 en 2017

Moerasweide in Sonsbeek in 2000, 2010 en 2017 Moerasweide in Sonsbeek in 2000, 2010 en 2017 Moerasweide in het late voorjaar van 2000. Op de voorgrond de invasieve Reuzenberenklauw. Op de achtergrond een zonering van Scherpe boterbloem, Moeraskartelblad

Nadere informatie

18:30 uur. SLOBKOUSNIEUWS 32 jrg7. Volgende woensdag 16 augustus is de afspraak om

18:30 uur. SLOBKOUSNIEUWS 32 jrg7. Volgende woensdag 16 augustus is de afspraak om SLOBKOUSNIEUWS 32 jrg7 Voila terug van de zee en het zand en achter mijn vertrouwde PC voor de volgende nieuwsbrief. Volgens Guido waren Paul, Isabelle, Ine, André, Luc, Pat, Marie, Jozefa, Pierre, Kris,

Nadere informatie