Toelichting op het aanvraagformulier opgravingsvergunning

Transcriptie

1 Blad: 1 TOELICHTING AANVRAAGFORMULIER OPGRAVINGSVERGUNNING RIJKSDIENST VOOR HET CULTUREEL ERFGOED Toelichting op het aanvraagformulier opgravingsvergunning Algemene toelichting Het aanvraagformulier opgravingsvergunning inclusief de Bijlage organisatieplan dient voor het aanvragen van een opgravingsvergunning zoals vereist in artikel 45 van de Monumentenwet 1988 (hierna Mw1988). De Mw 1988 en de daarin opgenomen eisen inzake de opgravingsvergunning zijn in 2007 gewijzigd bij Wet op de archeologische monumentenzorg. Als gevolg van deze wijziging veranderde het stelsel van opgravingsvergunningen. De Mw 1988 schrijft in artikel 45 (voorheen artikel 39) voor dat het doen van opgravingen zonder of in afwijking van een opgravingsvergunning van Onze minister verboden is. Onder het doen van opgravingen verstaat de Mw 1988 het verrichten van werkzaamheden met als doel het opsporen of onderzoeken van monumenten, waardoor verstoring van de bodem optreedt (artikel 1 sub h, Mw 1988). Het doen van opgravingen leidt ertoe dat archeologische waarden die zich in de bodem bevinden kunnen worden aangetast of verdwijnen. Daarom is het van belang dat de opgraving op bekwame wijze wordt uitgevoerd. De opgravingsvergunning wordt verleend, indien de aanvrager aantoont bekwaam te zijn tot het doen van opgravingen. In het Besluit op de archeologische monumentenzorg (verder te noemen het Besluit) worden deze bekwaamheidseisen nader uitgewerkt. De Mw 1988 en het Besluit vormen de basis waaraan de aanvragen om een opgravingsvergunning worden getoetst. Aanvragen om een opgravingsvergunning worden namens de minister getoetst door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Kwaliteitsniveau van het doen van opgravingen is gewaarborgd Aan de verplichting om voor het doen van opgravingen over een opgravingsvergunning te beschikken ligt het uitgangspunt ten grondslag dat er verantwoord moet worden opgegraven door een bekwame aanvrager. De bekwaamheid van de aanvrager wordt bepaald aan de hand van de organisatie van deze aanvrager. De organisatie van de aanvrager van de vergunning moet zodanig zijn ingericht, dat een goed kwaliteitsniveau van het doen van opgravingen is gewaarborgd. In het Besluit zijn een aantal eisen opgenomen waaraan de organisatie van de aanvrager tenminste moet voldoen. Dat men kan voldoen toont de aanvrager aan door een aantal documenten te overleggen. Het indienen van de documenten behoort tot de eerste fase van de aanvraagprocedure. Kwaliteit blijkt immers niet alleen uit correct ingevulde documenten maar vooral de inhoud en gevolgen van de uitvoering in de praktijk, alsook uit de rapportage.

2 Blad: 2 De documenten worden gevraagd omdat ze een hulpmiddel (indicatie) zijn bij het inzichtelijk maken van de kwaliteit en een objectiveerbaar criterium vormen bij de beoordeling daarvan. Een verantwoorde opgraving is gebaat bij een organisatie die op orde is en waar mensen werken die beschikken over de juiste opleiding, werkervaring en waar de normen van de archeologische beroepsgroep leidend zijn. Bij de beoordeling van de vergunningaanvraag worden het organisatieplan en de kwaliteiten van de aanvrager doorgelicht. Op basis hiervan beoordeelt de minister of het voldoende aannemelijk is dat het kwaliteitsniveau van het doen van opgravingen is gewaarborgd. Hier zit ruimte voor het maken van afwegingen. Zo nodig kan een bezoek worden gebracht aan de organisatie van de aanvrager om te bezien of het beeld dat naar voren komt uit de ingediende documenten overeenstemt met de werkelijkheid. Waar nodig kan overleg plaatsvinden en een mondelinge toelichting gevraagd worden op de ingediende documenten eventueel gecombineerd met een daadwerkelijk bezoek aan de opgravingsorganisatie. Het in het verleden niet of te laat aanmelden van opgravingen of het te laat inleveren van rapportages zal mede aanleiding zijn om bij de aanvraag meer informatie te vragen over de kwaliteit van de (administratieve) organisatie van de aanvrager. De kwaliteit van opgraven wordt daarnaast bevorderd door de mogelijkheid om beperkingen en voorschriften aan een opgravingsvergunning te verbinden, bijvoorbeeld een tijdelijke vergunning bij organisaties die voor het eerst optreden als opgravingsorganisatie en een gebieds- en tijdbeperking bij opgravingen buiten de territoriale wateren alsook het voorschrift dat de vergunninghouder zich houdt aan de normen die in de archeologische beroepsgroep gelden voor het doen van opgravingen

3 Blad: 3 Toelichting op het aanvraagformulier voor de verlening van een opgravingsvergunning (nummering verwijst naar desbetreffende onderdeel van het aanvraagformulier) 1) ALGEMENE GEGEVENS Aanvrager/Contactpersoon Een aanvraag is het verzoek van een belanghebbende, om een besluit te nemen (artikel 1:3, derde lid Algemene wet bestuursrecht). In dit geval dus bijvoorbeeld van een gemeente, opgravingsbedrijf of universiteit. De vergunning wordt op naam van de aanvrager gezet. Bij rechtspersonen/maatschap en vennootschap is het van belang onderscheid te maken tussen de aanvrager zijnde de rechtspersoon/maatschap of vennootschap en de contactpersoon. De contactpersoon onderhoudt de contacten in het kader van de behandeling van de aanvraag. Een namens de aanvrager daartoe bevoegde persoon dient de aanvraag te ondertekenen. De hoedanigheid van ondertekenaar dient daarbij ingevuld te worden, bijvoorbeeld de directeur van een rechtspersoon of een daartoe door het college van burgemeester en wethouders gemandateerd diensthoofd. 2) AANVRAGER 2a) Kopie van een uittreksel uit het handelsregister Een uittreksel wordt gevraagd opdat de correcte bedrijfsgegevens ook bij de vergunningverlener bekend zijn. Deze eis geldt alleen voor privaatrechtelijke rechtspersonen omdat andere rechtspersonen niet in het handelsregister ingeschreven kunnen worden. 2b) Kopie van de samenwerkingsverklaring Op grond van artikel 21 van het Besluit kunnen gemeenten en provincies alleen in aanmerking komen voor een vergunning voor het doen van opgravingen binnen het eigen grondgebied. De beperking tot het eigen grondgebied geldt ook indien er een samenwerkingsregeling is getroffen op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen. In de toelichting op het Besluit wordt aangegeven dat de vergunning voor zo n samenwerkingsverband dan ingevolge artikel 19 van het Besluit zal worden beperkt tot het gebied van de gemeenten of provincies waarvan de bestuursorganen samenwerken. Verschillende samenwerkingsvarianten De Wet gemeenschappelijke regelingen (hierna Wgr) kent vier samenwerkingsvarianten. 1. openbaar lichaam 2. gemeenschappelijk orgaan 3. centrumgemeente-constructie 4. regeling zonder meer, de zogenoemde lichte variant Deze vierde vorm wordt niet expliciet genoemd in de Wgr maar wordt afgeleid uit deze wet (artikel 1, eerste lid: De raden, de colleges van burgemeester en wethouders en de burgemeester van twee of meer gemeenten kunnen afzonderlijk of tezamen, ieder voor zover zij voor de eigen gemeenten bevoegd zijn, een gemeenschappelijke regeling treffen ter behartiging van één of meer bepaalde belangen van die gemeenten ). De lichte variant is relatief eenvoudig van vorm. Burgemeester en wethouders kunnen de samenwerkingsovereenkomst afsluiten, maar de gemeenteraden moeten deze

4 Blad: 4 goedkeuren (dualisme) en in kunnen stemmen met de uitgangspunten/hoofdlijnen van de overeenkomst. Voor het overige gelden er geen speciale vormvoorschriften in de Wgr voor deze overeenkomst. Vergunning onder beperkingen ten behoeve van specifieke projecten Vooruitlopend op het huidige systeem van opgravingsvergunning waren de Beleidsregels opgravingsbevoegdheid (Stcr. 207, 25 oktober 2001) van toepassing. In deze beleidsregels was de mogelijkheid van een zogenoemde projectvergunning opgenomen. Dit betrof een opgravingsvergunning voor een specifiek project. De projectvergunning werd met name aangevraagd door gemeenten zonder eigen archeologische dienst die een opgraving wilde laten uitvoeren door de archeologische dienst van een buurgemeente. Onder de werking van het Besluit zal aan deze projectmatige vorm van samenwerken praktisch gezien een einde komen omdat de aanvraag voor een projectmatige samenwerking aan dezelfde eisen dient te voldoen als de aanvraag voor langdurige samenwerking. Het blijft uiteraard wel mogelijk dat (naburige) gemeenten elkaar ondersteunen bij het opstellen van programma s van eisen. 3) Organisatieplan Zie format organisatieplan 4) Gegevens waaruit blijkt dat de organisatie voorziet in voldoende faciliteiten om vondsten te conserveren In artikel 46, derde lid Monumentenwet 1988 is het vereiste opgenomen dat binnen twee jaar na voltooiing van de opgraving de houder van de opgravingsvergunning de roerende monumenten die zijn gevonden bij die opgraving conserveert. Derhalve dient de organisatie van de aanvrager te voorzien in faciliteiten om vondsten te conserveren zoals vereist in artikel 17, tweede lid, sub a van het Besluit. Het conserveren van een object betreft het behandelen van een object en/ of zijn omgeving, zodanig dat het natuurlijk verval minimaal is. Dit alles gelet op het doel van deponering. Het is voorstelbaar dat een organisatie van de aanvrager van een opgravingsvergunning niet de beschikking heeft over al deze faciliteiten. In dat geval dient de aanvrager aan te tonen op welke wijze daarin wordt voorzien. Middelen daarvoor zijn bijvoorbeeld raamcontracten met deskundige bedrijven/personen die gespecialiseerd zijn in conserveringstechnieken /huurcontracten van speciale opslagruimtes /voorbeelden van ervaringen uit het verleden. Het betreft het aanwezig zijn van voldoende faciliteiten. Het bijvoeglijk naamwoord voldoende heeft betrekking op de beschikbaarheid van de faciliteiten in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin. Ook bij grotere hoeveelheden te conserveren vondstmateriaal moeten er toereikende faciliteiten voorhanden zijn. 5) Gegevens waaruit blijkt dat de organisatie voorziet in voldoende faciliteiten om de vondsten tijdelijk op te slaan In artikel 46, derde lid Monumentenwet 1988 is het vereiste opgenomen dat binnen twee jaar na voltooiing van de opgraving de houder van de opgravingsvergunning de geconserveerde monumenten (zie hierboven) alsmede de daarbij behorende opgravingsdocumentatie overdraagt aan de eigenaar, dat wil zeggen de depothouder. In afwachting van het definitief deponeren van de vondsten moeten deze tijdelijk opgeslagen worden.

5 Blad: 5 Hiervoor dient de organisatie dus te voorzien in voldoende faciliteiten zoals vereist in artikel 17, tweede lid, sub b van het Besluit. Ook hierbij kan gedacht worden aan het overleggen van huurcontracten inclusief plattegrond van (speciale) opslagruimtes. De gangbare praktijk is dat organisaties zelf beschikken over in kwantitatieve en kwalitatieve zin voldoende faciliteiten voor tijdelijke opslag. Sommige vondsten en monsters vereisen een gekoelde opslag. Koelkasten die voor normaal huishoudelijk gebruik dienen, zijn daarvoor een geschikte faciliteit. Daarnaast is het van belang om te beschikken over een kubieke-meter-kist om vondsten tijdelijk onder water te bewaren. Een seal-apparaat is noodzakelijk om kleinere monsters en vondsten luchtdicht te bewaren. 6) Een recente verklaring van de rechtbank op basis van de registers, bedoeld in de artikelen 19 en 222a van de Faillissementswet, niet ouder dan twee weken Dit geldt niet voor een krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersoon, zoals een gemeente of provincie. Op grond van artikel 18, eerste lid, sub b van het besluit is bovengenoemde verklaring vereist. De organisatie van de aanvrager moet bedrijfseconomisch solide zijn. Dit betekent dat deze organisatie niet in staat van faillissement mag verkeren en niet in surseance van betaling mag zijn. De verklaring betreft een uittreksel uit het insolventieregister dat door de rechtbanken wordt bijgehouden. In dit register staan de beslissingen omtrent surseances en faillissementen ingeschreven. Tegen betaling kan hieruit een uittreksel worden gekregen. 3) LEIDINGGEVENDEN Onder leidinggevende verstaat het Besluit een ieder die binnen de organisatie van de aanvrager daadwerkelijk leiding geeft aan het doen van opgravingen; oftewel het verrichten van de werkzaamheden met als doel het opsporen of onderzoeken van monumenten, waardoor verstoring van de bodem optreedt (dit betreft dus ook het doen van booronderzoek). Met daadwerkelijk leiding geven wordt bedoeld het leiding geven aan en daarbij daadwerkelijk aanwezig te zijn bij de dagelijkse gang van zaken op de opgraving (waaronder dus ook booronderzoek wordt verstaan). Iedere persoon binnen de opgravingsorganisatie die deze werkzaamheden uitoefent, moet als leidinggevende worden opgevoerd. 6a) Een kopie van een getuigschrift op het terrein van de archeologie afgegeven krachtens de Wet op het hoger onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek 6b) Een EG verklaring als bedoeld in de Algemene wet erkenning EGberoepsopleidingen of de Algemene wet erkenning EG-hogeronderwijsdiploma s Dit vereiste berust op artikel 18, eerste lid, sub h en artikel 17, tweede lid, sub d van het Besluit. De leidinggevenden moeten een universitaire opleiding op het gebied van de archeologie hebben gevolgd en afgerond of een daarmee gelijk gestelde Europese opleiding. Voor het plaatsen van boringen (prospectiewerken) komt ook de opleiding aardwetenschappen met een specialisatie inzake archeologie/bodemkunde in aanmerking.

6 Blad: 6 7) Een curriculum vitae volgens het bij dit aanvraagformulier behorende format Opdat deze bijdraagt aan het goede kwaliteitsniveau van het doen van opgravingen wordt van de leidinggevenden vereist in artikel 18, eerste lid, sub d en artikel 17, tweede lid, sub e van het Besluit, dat deze voldoende werkervaring hebben. Het bijvoeglijk naamwoord voldoende wordt van toepassing geacht op de werkervaring in zowel kwantitatief als in kwalitatief opzicht: hoeveel jaar heeft iemand gewerkt in de archeologie, wat voor werkzaamheden heeft deze persoon uitgevoerd en wat waren zijn verantwoordelijkheden daarbij. Bij het toetsen van de werkervaring gaat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed uit van de voorschriften uit de Mw1988 en het Besluit. De werkervaring dient te worden ingevuld op het format curriculum vitae voor een leidinggevende en senior archeoloog. De leidinggevende wordt geacht voldoende werkervaring te hebben als deze ná afstuderen drie jaar werkervaring heeft opgedaan met gravend onderzoek (dus inclusief booronderzoek) in Noordwest Europa in de voorbereidingsfase, uitvoering en uitwerking en rapportage van een opgraving. Deze werkervaring is als volgt uitgewerkt: - voorbereiding van veldwerk (opstellen gespecificeerde verwachting uit protocol bureauonderzoek, formuleren inhoudelijke vraagstelling, motiveren methoden en technieken conform het protocol PvE), - uitvoering veldwerk (Uitvoeren van veldwerk Proefsleuven en/of Opgraven), - uitwerking veldwerk tot het niveau van een standaardrapport (uitwerken sporen, structuren, vondsten en monsters en opstellen/begeleiden standaardrapport), Voor de toetsing van de werkervaring is het van belang dat inzicht gegeven is in de (veld)werkervaring van een individuele leidinggevende en zijn archeologisch periodespecialisme. In het format dient deze daarom, in percentages, aan te geven in welke mate bovengenoemde werkzaamheden zich in de opgevoerde functies verhouden. Daarnaast wordt gevraagd naar een opgave van de uitgevoerde opgravingsprojecten (waaronder ook booronderzoek wordt verstaan). Daarvan dient een aantal in tijd en inhoud van de werkzaamheden zodanig gespecificeerd te zijn dat een representatief beeld verkregen kan worden van de aard van de werkervaring. Representatief in onder andere tijd, archeologische perioden en regio;s en archeologisch periodespecialisme. De indicatie van de veldwerkduur kan bepaald worden op basis van eigen gegevens of door raadpleging van archis. Voor het vaststellen van de relevantie van de werkervaring is verder noodzakelijk dat de naam of namen van de werkgever(s) wordt (worden) vermeld; de functie(s) is (zijn) vermeld waarin men daadwerkelijk optreedt (is opgetreden)_ alsmede een omschrijving van de inhoud en verantwoordelijkheden van deze functie(s) en de datum van in- en uitdiensttreding. Als de persoon in kwestie weinig werkervaring heeft, kan de minister besluiten de vergunning niet of tijdelijk te verlenen. (zie ook de toelichting op punt 4a van het organisatieplan) Beroepsregister Het beroepsregister voor archeologen is momenteel in oprichting. Op het moment dat er sprake is van een goed werkend beroepsregister zal de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bezien in hoeverre het mogelijk is daarbij aan te sluiten in het kader van de toetsing van de aanvragen om een opgravingsvergunning.

7 Blad: 7 8) Een originele verklaring omtrent gedrag niet ouder dan 6 maanden De leidinggevende dient niet veroordeeld te zijn wegens het plegen van een strafbaar feit in de zin van de Monumentenwet Dit dient door middel van een zogenoemde verklaring omtrent gedrag aangetoond te worden, zoals vereist in artikel 18, eerste lid, sub e en artikel 17, tweede lid, sub f van het Besluit. Het aanvraag formulier voor een verklaring omtrent het gedrag kan worden gedownload van de website van het ministerie van justitie. (via De verklaring omtrent gedrag staat in de alfabetische onderwerpenlijst). Het aanvraagformulier moet door de werkgever én de werknemer worden ingevuld. 4) AANVULLENDE GEGEVENS De aanvullende vragen zijn opgenomen ter verificatie van de wijze waarop de organisatie bestaande gegevens beheert en of de organisatie de gevraagde gegevens kan leveren. 5) ONDERTEKENING Een namens de aanvrager daartoe bevoegde persoon dient de aanvraag te ondertekenen. Ook de hoedanigheid van ondertekenaar dient daarbij ingevuld te worden, bijvoorbeeld de directeur van een rechtspersoon. Ondertekenaar hoeft niet per definitie gelijk te zijn aan de contactpersoon. Behandeling van de aanvraag Aanvragen om een opgravingsvergunning worden namens de minister door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed behandeld. De aanvraag wordt bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingediend t.a.v. projectsecretaris opgravingsvergunningen, Postbus 1600, 3800 BP Amersfoort Voor de afhandeling van de aanvragen wordt uitgegaan van een redelijke termijn van 12 weken. Deze termijn kan verlengd worden, in dat geval wordt de aanvrager hier schriftelijk over geïnformeerd onder vermelding van de nieuwe afhandeltermijn. Indien een aanvraag niet compleet en/of niet inhoudelijk beoordeelbaar is, worden aanvullende stukken / informatie opgevraagd. De aanvrager heeft vervolgens 4 weken de tijd om de gevraagde stukken aan te leveren, deze termijn kan eventueel worden verlengd. Gedurende de termijn van aanvulling wordt de behandeltermijn opgeschort. Indien de stukken niet tijdig worden ontvangen of de aanvraag hiermee nog steeds niet compleet en beoordeelbaar is, kan de aanvraag buiten behandeling worden gesteld conform artikel 4.5 van de Algemene wet bestuursrecht. Aanvragen die compleet en beoordeelbaar zijn, worden in behandeling genomen. Een bedrijfsbezoek/ audit op lokatie kan deel uitmaken van de beoordeling. Dit gebeurt in ieder geval indien er sprake is van gerede twijfel ten aan zien van de aanvraag en bij organisaties die niet eerder onder een toestemming of vergunning van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hebben opgegraven (zogenoemde startende organisaties ). Aanvrager ontvangt voor aanvang van het bedrijfsbezoek schriftelijk informatie over de aanleiding voor de bezichtiging met vermelding van de vragen en zaken die besproken of bekeken moeten worden. Verleende vergunningen worden openbaar gemaakt via de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Daarmee is voor een ieder inzichtelijke welke partijen opgravingen mogen uitvoeren. Geweigerde vergunningen worden niet actief openbaar gemaakt

8