ONDERWERP ADVIES. TOELICHTING llnvu I instructiel. akkoord. bespreken. Behandeling uiterlijk in college van 26 augustus 2014

Transcriptie

1 3 øú fl.n >tr t te re ru GEMEENTE vveert ]'il-s 921 Sector Afdel ng Zaaknummer(s) ingekomen stuk(ken) Inwoners Onderwijs, Cultuur, Sport en Welzijn Openbaar: Ø Niet openbaar:! Kabinet:! Behandelend medewerk(st)er Jac Lemmens Tel.: (0495) Portefeu i I leh oude r(s) G.J.W. Gabriëls Nummer B&W-advies: BW Jaarverslag Erfgoedcluster Weeft Kennisnemen van het verslag ONDERWERP ADVIES TOELICHTING llnvu I instructiel Relatie met vorig voorstel: Elk jaar rappofteert de gemeentearchivaris aan B & w met betrekking tot het archiefbeheer binnen de gemeente Weeft, te weten: - over het beheer, behoud, bestudering en beschikbaarstelling van de overgebrachte a rchiefbescheiden - Over het toezicht op de niet-overgebrachte archiefbescheiden Algemeen: Deze rapportage omvat de verantwoording van het gehele erfgoedcluster, dus zowel gemeentearchief als gemeentemusea over het jaar Argumenten NVT Weert, 22 juli s B De akkoord bespreken II HL FVE PS GG Å) k t7 \ I In te vullen door het B&W secretariaat: B akkoord Besrissins o'a'' /6 -od-?-alt( Behandeling uiterlijk in college van 26 augustus 2014 Nummer: t! N et akkoord n Gewijzigde versie Totaal pagina's: 2 Pag na 1

2 NVT NVT JURIDISCHE GEVOLGEN (o.a. FATALE TERMIJNEN/HANDHAVING) FINANCIËLE EN PERSONELE GEVOLGEN CO M M U NICATIE/ PARTICIPATIE Voor wie is dit advies van belanq?:.t Raadsleden n TILS-Iijst : * Niet van toepassing OVERLEG GEVOERD MET IInvu linstructiel Intern:,led-e*etk"rs erfgoedcluster, Hoofd afdeling OCSW en Coördinator DIV Extern: W j*iltiget Beft Lijnsvelt en vormgeefster Anne Halfers Openbaar: Jaarverslag Niet-openbaar: Niet van toepassing BIJLAGEN Pagina 2

3 Jaarverslag 2013 Erfgoedcluster WEERT Onderscheidend Gemeentearchief Weert Gemeentemuseum Weert JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

4 2 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

5 Jaarverslag 2013 Erfgoedcluster WEERT Onderscheidend Gemeentearchief Weert Gemeentemuseum Weert JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

6 COLOFON Redactie: Erfgoedcluster Weert Foto s en illustraties: Erfgoedcluster Weert Samenstelling: Jac Lemmens en Bert Lijnsvelt Vormgeving en realisatie: Anne Halfers, Grafisch ontwerpbureau, Weert Gemeentearchief Weert Bezoekadres: Beekstraat 54 Weert Telefoon: (0495) gemeentearchief@weert.nl Gemeentemuseum Jacob van Horne Bezoekadres: Markt 7 Weert Telefoon (0495) museumweert@planet.nl Gemeentemuseum De Tiendschuur Bezoekadres: Recollectenstraat 5 Weert Telefoon: (0495) museumweert@planet.nl Erfgoedcluster Weert Postadres: Archief en Musea Erfgoedcluster Weert, Postbus 950, 6000 AZ Weert erfgoedcluster Erfgoedhuis Weert 4 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

7 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Algemeen 7 Inleiding Missie Visie Leidende principes Erfgoedhuis met regionaal archiefdepot Personele bezetting Deskundigheidsbevordering Strategische allianties en externe bijeenkomsten Beheer, behoud en acquisitie van archivalia en collecties Archiefachterstanden Beheer, behoud en acquisitie van archivalia en collecties 15 Archiefbibliotheek Periodieken Kranten Topografische Historische Atlas Restauratie en digitalisering Jaargedingen Restauratie museale objecten Depotbeheer Archiefsystemen Registratie museale objecten Aanwinsten musea Bruikleen museale objecten Toezicht en advies Externe dienstverlening, educatie en wisselexposities 23 Studiezaal archief en verkeer Musea Educatie en rondleidingen Tentoonstellingen en lezingen Website en portal Social media en You Tube Media-aandacht Publicaties Bijlagen 31 Bijlage 1 Vrijwilligers Erfgoedcluster Bijlage 2 Aanwinsten Archieven en Collecties Bijlage 3 Aanwinsten Erfgoedbibliotheek Bijlage 4 Erfgoedcluster Weert Periodieken Bijlage 5 Aanwinsten Beeldbank Bijlage 6 Aanwinsten collecties Musea Bijlage 7 Overzicht perspublicaties JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

8 6 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

9 Voorwoord Dit Jaarverslag 2013 omvat een verantwoording van de werkzaamheden van de werkeenheid Erfgoedcluster van de gemeente Weert. Het cluster omvat de secties Gemeentearchief Weert en Gemeentemusea Weert. Om de leesbaarheid te bevorderen kiezen wij er voor om in dit Jaarverslag 2013 de werkzaamheden die specifiek door het Gemeentearchief Weert of Gemeentemuseum Weert worden uitgevoerd, separaat als Archief en Musea te vermelden. Tot slot is een doorkijkje gemaakt naar onze voornemens en activiteiten in het lopende dienstjaar. Opsommingen in de tekst hebben wij getracht te vermijden. Wij verwijzen dan naar de gespecificeerde bijlagen die met dit worden aangegeven. Namens alle medewerkers van het Erfgoedcluster Weert wens ik u tijdens het lezen van dit Jaarverslag 2013 veel lees- en kijkgenot. Weert, augustus 2014 Jac Lemmens Teamleider van het Erfgoedcluster Weert en Gemeentearchivaris. Jac Lemmens Teamleider van het Erfgoedcluster Weert en Gemeentearchivaris. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

10 ALGEMEEN 8 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

11 ALGEMEEN Algemeen Inleiding Het college van burgemeester en wethouders heeft de wettelijke zorg voor de archiefbescheiden van de gemeentelijke organen. Het legt hierover verantwoording af aan de raad via het verslag van de gemeentearchivaris die als onafhankelijk adviseur rechtstreeks rapporteert aan Burgemeester en Wethouders. De gemeentearchivaris is tevens teamleider van het Gemeentearchief en het Gemeentemuseum. Daarom wordt er in dit verslag ook verantwoording afgelegd over wat er in 2013 binnen de beide gemeentelijke musea heeft plaatsgevonden. Het Jaarverslag is ingedeeld naar zogenoemde producten van het Erfgoedcluster als onderdeel van de afdeling OCSW van de Sector Inwoners. Daarin is aandacht voor personeel en vrijwilligers. Ook de wettelijke taken zoals inspectie en advies, verwerving en acquisitie, beheer en behoud, dienstverlening en educatie komen aan bod. Missie Het Erfgoedcluster Weert is een professioneel en publieksgericht kenniscentrum, waarbij vier B s centraal staan: beheren, behouden, bestuderen én beleven. De werkvelden bestaan uit de geschiedenis van Weert en omgeving en de geschiedenis van de Franciscanen in Nederland. Visie Erfgoed is identiteit, erfgoed trekt mensen aan, erfgoed is aantrekkingskracht, erfgoed is er al, maar moet de ruimte krijgen om zich te tonen. De kracht van het verleden kan een economische factor zijn, indien er geïnvesteerd wordt. Erfgoed is een baken waarmee een gedeeld verleden zichtbaar gemaakt kan worden en dat ervoor kan zorgen dat burgers zich meer verbonden gaan voelen met elkaar. Het Erfgoedcluster zet zich in voor een optimaal rentmeesterschap van de aan haar toevertrouwde archieven en collecties. Het verzamelt, ontsluit, beheert, behoudt en presenteert informatiedragers (van aktes tot kunstvoorwerpen) van het verleden om de mensen te laten participeren in hun eigen geschiedenis en hen zodoende identiteit te kunnen laten ontlenen aan hun verleden. Erfgoed is dé trots van onze inwoners. Bovenstaande missie en visie zijn voor ons richtinggevend in de dagelijkse werkzaamheden en hebben ons aangespoord tot de leidende principes: Leidende principes Samenwerking Het Erfgoedcluster wil optimaal gebruik maken van de binnen de organisatie verzamelde kennis en kunde. Daarnaast wordt gezocht naar partners buiten de organisatie die een bijdrage kunnen leveren aan de realisering van de missie. Professionaliteit Het Erfgoedcluster is een betrouwbare partner met een zakelijke houding. Wij conformeren ons aan de geldende beroepscodes en ethische internationale regels zoals vastgesteld door de Verenigde Naties. (International Council of Archives, en International Council of Museums, JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

12 ALGEMEEN Innovatie Allianties opzetten en synergie bewerkstelligen zodat wij vanuit de inhoud kunnen komen tot experimenten én vernieuwende producten die bijdragen aan onze missie. Rekenschap geven De collecties worden toegankelijk gemaakt, gepresenteerd aan het publiek en beheerd op een dusdanige wijze dat ook toekomstige generaties erover kunnen beschikken. Via een goede verslaggeving wordt jaarlijks rekenschap gegeven van het bereikte resultaat. Gastheerschap Wij willen onze gasten het gevoel geven dat zij welkom zijn. Wij streven naar een excellente dienstverlening vanuit het perspectief van de klant. Erfgoedhuis mét regionaal archief- en museumdepot De uitvoering ing van de plannen voor de vorming van een Erfgoedhuis door het samenvoegen van het Gemeentemusea entemusea De Tiendschuur, Jacob van Horne en het Gemeentearchief met archiefdepot en museumdepot op één locatie is stopgezet. In het nieuwe coalitieprogramma komt het woord ord Erfgoedhuis niet meer terug. Het definitieve itie ieve programma van eisen is uitgewerkt, maar een voorlopig en definitief ontwerp zijn niet gemaakt akt voor de locatie St. Martinusschool. In het kader van de bestuursopdracht Beekstraatkwartier ekst a kw artier wordt nu gekeken naar continuering van het Erfgoedcluster mét archiefbewaarplaats ar a en kunstdepot in het voormalig stadhuis aan de Beekstraat. Impliciet wordt er ook gekozen voor behoud van het pand Jacob van Horne als museumlocatie. Gemeentemuseum en De Tiendschuur zal op termijn verkocht worden. Naar ar verwachting zal de raad in het najaar van 2014 een besluit nemen over de tijdelijke huisvesting met de daarbij behorende noodzakelijke investeringen voor de archiefbewaarplaats en het museumdepot um in het voormalig stadhuis. Personele bezetting In het reguliere Erfgoedclusteroverleg vindt afstemming van de werkzaamheden plaats. Bovendien is dit overleg een goede gelegenheid om van de beschikbare kennis, kunde en vaardigheden over en weer gebruik te maken. Synergie is daarbij het sleutelwoord, waardoor de effectiviteit en de efficiëntie van de totaal beschikbare formatieruimte zo optimaal mogelijk benut kan worden. De werkeenheid Erfgoedcluster omvat zeven vaste ambtelijke medewerkers met een formatieruimte van ongeveer zeven FTE s in De taken van het Erfgoedcluster zijn teveel omvattend om uitsluitend door deze zeven medewerkers verricht te kunnen worden. Daarom beschikt het Erfgoedcluster over een aantal additionele medewerkers die een dienstverband voor onbepaalde of bepaalde tijd hebben. De laatste vijf jaar heeft het Erfgoedcluster zwaar geleund op de inzet van zogenaamde CLO-ers, zo n vijf arbeidskrachten per jaar. Echter deze regeling is opgehouden te bestaan en daardoor heeft het Erfgoedcluster een serieuze uitdaging. 10 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

13 ALGEMEEN Tenslotte drijft het Erfgoedcluster in hoge mate op de inzet van vrijwilligers. De vrijwilligers zijn onmisbaar geworden voor de continuïteit en de dagelijkse bedrijfsvoering van het Erfgoedcluster. Hun aantal is gestegen van 55 naar 65 mensen. De werving is succesvol geweest. AMBTELIJKE MEDEWERKERS Drs. Jac Lemmens, gemeentearchivaris/werkleider, 1 FTE Drs. John van Cauteren, conservator Musea, 1 FTE Drs. Theo Schers, externe dienstverlening, 1 FTE Fransien Smeets, beheer collecties, 1 FTE Leon Bouwels, medewerker technisch beheer, 1 FTE Eric Peeters PR/Marketing en Educatie i.o, 0,8 FTE Peter Verdonschot, archiefinspecteur i.o., 1 FTE ADDITIONELE MEDEWERKERS VOOR ONBEPAALDE TIJD Will Schlenger, studiezaalbeheerder en digitalisering, 1 FTE Jan van de Laar, restaurator en tentoonstellingsmedewerker, 0,8 FTE Roland Häszler, beheerder en tentoonstellingsmedewerker, 0,6 FTE ADDITIONELE MEDEWERKERS VOOR BEPAALDE TIJD Inge de Monte, medewerker fotografie, 1 FTE (tot september 2013) Gina Marchena, medewerker administratie, 1 FTE (tot juli 2013) Edward Cuperus, beheerder en onderhoudsman Tiendschuur, 1 FTE (eind mei 2014) Stipo Krizanac, schilder van Tiendschuur/Jacob van Horne, 1 FTE (eind augustus 2014) Lian Geuns, koppeling digitale bestanden en ontsluiting kadastrale kaarten, 1 FTE (half september 2014) Jan Meeuwsen, administratief medewerker en studiezaalbeheer, 1 FTE (eind augustus 2014) Archiefachterstanden en invoer Adlib, 0,75 FTE Jacques van Ansem (begin juli 2014) Archiefachterstanden en invoer Adlib, 1 FTE Ger Sensen (begin juli 2014) JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

14 ORGANOGRAM ERFGOEDCLUSTER WEERT Technisch beheer gebouwen Sectie Musea Beheer Museale Objecten en Collecties Teamleider Erfgoedcluster/ Gemeentearchivaris PR, Marketing en Educatie Externe dienstverlening Sectie Archief Beheer Archieven en Collecties Inspectie, Toezicht en Advies Vrijwilligers De 65 vrijwilligers zijn en blijven onmisbaar ter ondersteuning van de professionele medewerkers en het publiek. Naast het verrichten van educatieve activiteiten en toezicht in de musea vinden zij voldoening onder meer in het poetsen van het zilverwerk, het restaureren van een middeleeuws Mariabeeld of het ontsluiten van genealogische archieven en collecties, zoals het beschrijven van objecten en foto s. Wij zijn blij dat deze vrijwilligers, vaak al vele jaren, ons helpen. Als dank voor hun inspanningen bieden wij dan ook graag jaarlijks een uitstapje aan. In 2013 is de groep naar Keulen geweest. Daar is onder meer de Altstadt bezocht onder begeleiding van meerdere stadsgidsen. 1 Vrijwilligers tijdens excursie in Keulen. 12 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

15 ALGEMEEN Deskundigheidsbevordering Fransien Smeets gaat voorspoedig voort met haar deeltijdopleiding voor middelbaar archiefambtenaar, Archivistiek B aan de Hogeschool Amsterdam, zodat zij straks gediplomeerd archieven kan inventariseren. Zij hoopt deze opleiding in de loop van 2014 afgerond te hebben. Peter Verdonschot is in 2013 begonnen met studie tot archiefinspecteur door middel van de vierjarige opleiding Informatie en Management in Woerden. Hij hoopt deze opleiding in 2017 afgerond te hebben. Strategische allianties en externe bijeenkomsten De deelname aan externe beroepsgerelateerde bijeenkomsten en overlegsituaties heeft een meervoudig doel. Naast het vergroten van de eigen deskundigheid en het aanbieden van de eigen expertise bieden deze bijeenkomsten en overlegsituaties een uitstekende gelegenheid de werkzaamheden van het Erfgoedcluster Weert bij collegae en collegainstellingen onder de aandacht te brengen. Het is evident dat daarmee een positieve bijdrage wordt geleverd aan de ontwikkeling en instandhouding van de externe contacten. Naast deelname aan externe bijeenkomsten zijn wij in toenemende mate strategische allianties aangegaan. We willen het eigen cultureel erfgoed in een breder verband onder de aandacht te brengen door veel meer te werken met wisseltentoonstellingen. Daarbij worden nadrukkelijk in ogenschouw genomen de samenwerking met heemkundeverenigingen, particuliere initiatieven, amateuristische en professioneel ingerichte musea zowel in de directe omgeving als daarbuiten. In het kader van Cultureel Ondernemen door het Erfgoedcluster is een partnerschap aangegaan met de VVV. Hierdoor zijn we voor toeristen beter te vinden. Ook biedt de VVV arrangementen aan, waarbij betaalde rondleidingen in het museum worden afgenomen. Weertenaren krijgen op vertoon van de Weerterlandpas een reductie op de entreekosten van het Gemeentemuseum Jacob van Horne. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

16 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES 14 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

17 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES Beheer, behoud en acquisitie van archivalia en collecties Archiefachterstanden Enkele jaren geleden is prioriteit gegeven aan het wegwerken van archiefachterstanden. Uit een inventarisatie bleek dat een behoorlijk aantal archieven gebrekkig zijn ontsloten. Het archief van de gemeente Stramproy is voltooid, maar dat van Weert nog niet. In september 2013 heeft de afdeling DIV (Informatie- en Documentatievoorziening) de overdracht van nog twee blokken Weert, te weten en , afgerond. De inventarisatie kan zonder onverwachte problemen in de loop van 2014 voltooid worden. Het gaat hier om ruim 400 strekkende meter, die bewerkt moeten worden door twee medewerkers. In totaal omvat het archiefblok de periode met circa dossiers. Hiervoor zijn rond archiefdozen gebruikt. Aanwinsten archieven en collecties Archief Regelmatig wordt het Archief uitgebreid met persoonlijke en verenigingsarchieven, kadastrale tekeningen, prenten, oorkonden en correspondentie. Deze bescheiden worden door middel van een schenkingsakte aan het Archief overgedragen. Dit jaar is onder meer het archief van de Partij van de Arbeid afdeling Weert ontvangen. Het archief van de Lionsclub is aan ons overgedragen. Door schenkingen van particulieren is ons archief onder meer verrijkt met stukken over de melkfabriek in Stramproy, het lessenprogramma van de Teekenschool van het Bisschoppelijk College, en de constructietekeningen van de Biesterbrug. Na drie jaar lobbyen is het onlangs gelukt om het archief en de kunstcollectie van Smeets Drukkerijen binnen te halen. Het is de grootste aanwinst van het Gemeentearchief in jaren. 2 Archiefbibliotheek Zowel het Gemeentearchief als het Gemeentemuseum bezitten een uitgebreide collectie boeken. Beide zijn in één bestand geïntegreerd dat via de website te raadplegen is. Naast vakliteratuur bevat de museumbibliotheek een groot aantal kunstboeken. De onderwerpen zijn in de meeste gevallen te herleiden tot de collecties en/of objecten die in het gemeentemuseum aanwezig zijn. In het verslagjaar is bijvoorbeeld aangeschaft de uitgave van K. van Dooren uit 2006 Verum: Pulchrum et Bonum: Miscellanea di studi offerti a Servus Gieben in occasione del suo 80e compleanno: Estratto = The Stigmatization of St. Francia: Fact or Fiction? En de uitgave van M. Mensjikova en J. Pijzel-Dommisse, eveneens uit 2006 Het wonder uit het Oosten: filigrein van de tsaren. Daarnaast worden er tal van museum- en tentoonstellingscatalogi geacquireerd, zoals onder andere: Uit het goede hout gesneden: Middeleeuwse beelden uit de collectie Schoufour-Martin van M. van Vlierden en J. Giltaij uit JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

18 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES Voor het Gemeentearchief worden naast vakliteratuur voornamelijk boeken aangeschaft over Weert en omgeving. De onderwerpen variëren van Geschiedenis en Genealogie (uiteraard), Economische aangelegenheden, Kunst en Cultuur, Taalkunde en Sport tot Recreatie en Toerisme. Een greep uit de aanwinsten: Mijnwerkers in Limburg van A. Knotter uit 2012 of de door de vaste archiefbezoeker P. Hermans uit Weert geschreven Genealogie van de familie Hermans uit Weert uit Uiteraard ontbreekt de roman Het meisje met de Mobylette uit 2013 van de Weerter auteur Frits Nies niet. De gezamenlijke bibliotheek is in 2013 met circa 80 exemplaren uitgebreid. Naast aankopen behoort hiertoe eveneens de zogenaamde grijze literatuur. Deze uitgaven worden niet via de reguliere uitgeverskanalen gedistribueerd, maar worden door particulieren in eigen beheer uitgegeven. Ze kunnen als aanvulling op aanwezige archieven een schat aan informatie bevatten. Denk hierbij aan uitgaven met wandel- en of fietsroutes. Apart dienen de collectie Van Dael en de collectie Coolen vermeld te worden. Deze particuliere collecties bevatten een groot aantal boeken. De collectie Van Dael bestaat uit honderden exemplaren met zeer gevarieerde onderwerpen en deze worden in samenwerking met de Heemkundevereniging Stramproy toegankelijk gemaakt JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

19 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES Periodieken Voor bezoekers zijn er in de studiezaal van het Gemeentearchief een variatie aan tijdschriften beschikbaar. De onderwerpen sluiten aan bij de interesse van de gemiddelde studiezaalbezoeker. Zo zijn er genealogische uitgaven als Gens Nostra, AA- Kroniek (Cranendonck), Limburgs Tijdschrift voor Genealogie, Dao raostj gèt (Kinrooi) en Gen: Tijdschrift voor familiegeschiedenis (opvolger van Genealogisch Erfgoed Magazine). Verder zijn er tijdschriften aanwezig over geschiedenis zoals Historisch Nieuwsblad en de Maasgouw. Een korte greep uit Weerter uitgaven zijn bijvoorbeeld de wijkkranten- en bladen (onder andere Fatima Contact), verenigingsbladen (onder andere M.M.C.) en Nieuwsbrieven van bijvoorbeeld het Toon Hermanshuis en het Hospice. Vanuit het Gemeentemuseum treft men Museumvisie, Museum Tijdschrift en Tableau aan. De meest recente nummers zijn in de studiezaal in te zien, de overige tijdschriften zijn in het depot opgeslagen en uiteraard op aanvraag beschikbaar. 4 Kranten Het onderdeel Kranten zoals dat op de website te zien is bevat een dagelijkse selectie titels van artikelen uit Dagblad De Limburger en het Land van Weert/De Trompetter. Geselecteerd worden die artikelen die een directe relatie met Weert en omgeving hebben. Vanwege de auteursrechten zijn de artikelen zelf enkel in de studiezaal beschikbaar. In de studiezaal is eveneens Dagblad De Limburger op microfiche aanwezig tot Dit abonnement wordt jaarlijks aangevuld. Daarnaast zijn er op de website ook integraal de edities van Kanton Weert, Op de Keper en Het Land van Weert te raadplegen. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

20 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES Topografisch Historische Atlas De term Topografisch Historisch Atlas is de verzamelnaam voor de collecties affiches, (audio) visuele media (foto s, dia s, glasnegatieven), digitale media, kaarten en tekeningen en prenten. Op de website te vinden onder Beeldbank. In het verslagjaar zijn er naast foto s voornamelijk digitale media aan de beeldbank toegevoegd. Bijvoorbeeld een DVD over Stramproy genaamd Stramproy: Parel van Limburg. Dit is een impressie over het dorp in En een DVD met een fotoreportage over Café t Swaentje: Aan de fotocollectie werden afbeeldingen toegevoegd van de heer Kuntzelaers met onder andere foto s van de storm die in 1966 over Weert woedde en over wielrenner Fons Steuten. De collectie Glasnegatieven is volledig gedigitaliseerd en in zuurvrije enveloppen en doosjes verpakt en opgeborgen. De beeldcollectie wordt in de regel onder auspiciën van de collectiebeheerder beschreven en toegankelijk gemaakt. 5 Restauratie en digitalisering Jaargedingen In 2010 hebben wij met succes bij het Bureau Metamorfoze een subsidieaanvraag ingediend voor de restauratie en de conservering van de Jaargedingen uit de periode Deze Jaargedingen, die nagenoeg compleet zijn en complementair zijn op de al gedigitaliseerde Marktrechtboeken, geven een mooi beeld van de civiele rechtspraak gedurende 250 jaar. De werkzaamheden voor restauratie en digitalisering worden goeddeels extern uitgevoerd en duren naar verwachting zeker tot eind De subsidie is ruim ,00 en zal gespreid over twee jaar worden uitgekeerd. In de loop van 2014 zullen de stukken via onze website ter beschikking komen. Restauratie museale objecten Gedurende het jaar is in eigen beheer een groot museaal restauratieproject in uitvoering betreffende het beeld van Maria van Heythuysen. Hieraan wordt, in een voor publiek toegankelijke zaal, door een aantal mensen gewerkt. Naast de vaste restaurateur Jan van de Laar zijn dat de vrijwilligers Truus Frederiks, Zef Coenen en Claudia Wouters Gijselhart. In eigen beheer wordt ook onderhoud gepleegd aan de grote zilvercollectie. Onder leiding van Jan van de Laar zijn twee tot drie vrijwilligers wekelijks bezig met het verantwoord poetsen van de collectie en het verwijderen van oud poetsmiddel dat schade toebrengt aan de kostbare objecten. Depotbeheer Het archiefdepot is dringend aan vervanging toe. De capaciteit en klimaatbeheersing zijn al jaren onvoldoende. In afwachting van nieuwbouw wordt deze situatie door Gedeputeerde Staten slechts gedoogd. Een groot deel van de niet tentoongestelde museale objecten alsmede het inrichtingsmateriaal zijn verspreid opgeslagen op de zolders en in de kelders van de Gemeentemusea Jacob van Horne en De Tiendschuur. Bovendien wordt nog een centraal depot in het voormalig gemeentehuis aan de Beekstraat gebruikt. De opslagcapaciteit en klimaatbeheersing in alle locaties is uiterst beperkt. 18 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

21 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES In het geval van continuering van de huisvesting van het Erfgoedcluster in het voormalige gemeentehuis, zullen er de nodige aanpassingen gedaan moeten worden qua klimaatbeheersing, opslagcapaciteit en opslagvoorzieningen. De gehele kelderverdieping is noodzakelijk voor het Erfgoedcluster om de collecties van de het Gemeentemusea Jacob van Horne en De Tiendschuur op te slaan. Archief- en museaal beheerssysteem Voor de verwerking van de gegevens wordt gebruik gemaakt van het programma Atlantis. Met behulp van dit programma kunnen geïnteresseerden via de website informatie opzoeken. Deze vorm van digitale informatie zal de komende jaren aanzienlijk toenemen en ook de registratie van de museale objecten zal in Atlantis worden geïntegreerd. Het afgelopen jaar is flink gewerkt door Ger Sensen én John van Cauteren om de achterstand in registratie bij te werken. In de loop van 2014 zal Adlib overgezet worden naar de museummodule in Atlantis en kunnen ook bezoekers gaan zoeken naar museale objecten, net als ze dat kunnen naar archieven, foto s en kranten. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

22 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES Aanwinsten musea De musea hebben ook dit verslagjaar diverse grote en kleinere aanwinsten verworven voor de collectie. Aparte vermelding verdienen: een beeld van Maria met kind, 70 cm hoog, afkomstig uit het Val Gardena in Tirol, een bekend exportgebied voor religieus beeldhouwwerk naar onze streken in de 19e eeuw. Het beeld is testamentair aan het museum nagelaten. Verder is ook de verwerving van de originele deur van de Mariakapel op het terrein van De Lichtenberg van groot belang. De deur is voorzien van een voor zijn tijd zeer moderne afbeelding van Maria met kind, opgebouwd uit ingeslagen klinknagels en stukken plaatijzer. Het doet in zijn vormgeving denken aan werk van Weertenaar Cor van Geleuken. Een particulier uit Maastricht schonk de gemeente een beschilderd gipsen voorstudie voor de kruisweg van de H. Hartkerk te Venlo. Dit model werd in 1943 in het jeugdhuis van de parochie aan de parochianen getoond. Voor een zeer gering bedrag kon op een veiling in Maastricht een groot schilderij gekocht worden van de Leidse schilder Pieter Geraedts uit Het toont Franciscus van Assisi die een melaatse omhelst. De gebeurtenis in 1205 geldt als een keerpunt in het leven van Franciscus, maar wordt maar zelden uitgebeeld. Artistiek gezien staat het doek dicht bij de Limburgse school met schilders als Henri Jonas, Charles Eyck en Joep Nicolas, die beïnvloed werden door schilders uit België (de Latemse school) zoals Constant Permeke en Albert Servaes. Op de veiling van Dickhaut in Maastricht werd, ook zeer voordelig, een bijzonder laat 17e eeuws beeld van Maria met het kind staande op een schaap gekocht. Het beeld is afkomstig uit de collectie van de bekende kunsthandel Cock van Megchelen in Eindhoven. Het terracotta beeld is een zogenaamd bozetto, een model voor een groter in hout uitgevoerd beeld, dat bewaard wordt in het museum Catharijneconvent in Utrecht (BHM9017). Bij de houten Maria hoorde volgens een oud artikel ook nog een Jozefbeeld, dat zich in een Zuid Limburgse collectie bevond. Deze Jozef kon op grond van afmetingen, stilistische vergelijking en staat geïdentificeerd worden met een Jozef uit de museumcollectie, bruikleen van de franciscanen Nederland en afkomstig uit de collectie van beeldhouwer pater Renald Rats, lang woonachtig in Maastricht. De laatste bijzondere aanwinst die hier vermeld dient te worden is een lunulladoos, gemaakt van verguld zilver en zilver filigreinwerk. De doos is gemaakt door Camille Esser in Weert, voor de Franciscaanse Mozes en Aaronkerk in Amsterdam. Bijzonder is dat het filigreinwerk geïnspireerd lijkt te zijn op Chinese en Russische voorbeelden JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

23 BEHEER, BEHOUD EN ACQUISITIE VAN ARCHIVALIA EN COLLECTIES Bruikleen museale objecten In het kader van het uitwisselingsprogramma vindt regelmatig uitleen van museale objecten plaats. Er zijn een aantal beelden uitgeleend aan het museum in Valkenburg. Toezicht en advies De gemeentearchivaris heeft periodiek overleg met de coördinator van de afdeling Informatievoorziening over het totale informatiebeheer van de gemeente Weert. Naast de overdracht van te bewaren archiefmateriaal en aftikken van vernietigingslijsten, staat de digitalisering op de voorgrond. In 2013 zijn er afspraken gemaakt met de gemeenten Nederweert en Echt-Susteren over het horizontaal toezicht op gebied van archiefbeheer. Het Erfgoedcluster Weert gaat voor deze gemeenten de rapportage verzorgen richting Gedeputeerde Staten. De aankomend archiefinspecteur, Peter Verdonschot, richt zich samen met de gemeentearchivaris, Jac Lemmens, erop om deze regionale samenwerking uit te bouwen en zodoende ook externe middelen binnen te halen. Nu zijn er nog aparte contracten gesloten, maar hopelijk kunnen we spoedig Dienstverleningsovereenkomsten sluiten, waarbij naast de inspectierapporten ook de verhuur van archiefruimte is meegenomen. Vanaf januari 2015 wil de gemeente Nederweert hier gebruik van gaan maken en dat levert elk jaar aanvullende financiële middelen op. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

24 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES 22 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

25 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES Externe dienstverlening, educatie en wisselexposities Studiezaal archief en verkeer Het aantal bezoekers aan de studiezaal bedraagt in dit jaar De bezoekers van die studiezaal zijn qua achtergrond zeer divers: genealogen, onderzoekers, studenten, scholieren en lezers van kranten en periodieken. Naast vragen over genealogie en historie worden ook verzoeken om informatie omtrent een gebouw, een persoon of gebeurtenis ontvangen. De doelstelling om de s binnen twee werkdagen inhoudelijk te beantwoorden, hebben wij gestand kunnen doen. Het gaat om ruim s in 2013 met inhoudelijke vragen met betrekking tot de geschiedenis van Weert. Daarnaast krijgen we steeds meer vragen van collega-ambtenaren over archieven van de gemeente Weert uit de periode Musea Het Erfgoedcluster Weert beschikt over twee musea. Het Gemeentemuseum Jacob van Horne, gevestigd in het oude stadhuis van Weert aan de Markt en het Gemeentemuseum De Tiendschuur, voorheen onder meer de ambtswoning van de burgemeester aan de Recollectenstraat. De opzet en inrichting van beide musea hebben lange tijd voldaan aan de toenmalige verwachtingen, wensen, behoeften en eisen van bezoekers, bestuur en medewerkers. De afgelopen jaren wordt als gevolg van de uitbreiding van de collecties en de gewijzigde bezoekerswensen de noodzaak van aanpassingen zowel qua inrichting, presentatie en technische faciliteiten urgent. De bezoekersaantallen zijn wederom gedaald. In 2013 hebben bezoekers de musea bezocht. Het museum Jacob van Horne telde ruim gasten en de Tiendschuur ruim Ten opzichte van 2012 is dat een daling. In het Jacob is dat grotendeels terug te voeren op verminderd bezoek aan het Huis van Nicolaas (2.000) en de kermisminiaturen (1.100). De Tiendschuur telde bijna bezoekers minder. Dat heeft onder andere te maken met het mindere aantal exposities daar. In totaliteit een daling van bezoekers ten opzichte van JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

26 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES Educatie en rondleidingen Weerter wisselexpositie Joodse onderduikkinderen De tijdelijke tentoonstelling: Joodse Onderduikkinderen in Weert en Limburg is omgebouwd tot een rondreizende wisselexpositie. In 2013 heeft deze expositie gedraaid in Roermond en in 2014 in Heerlen. In 2015 gaat de expositie naar Maastricht en in 2016 naar Horst. Deze expositie sluit naadloos aan op de wensen van het onderwijs en is een groot succes voor het Erfgoedcluster Weert en levert bovendien externe middelen op. Het cultureel ondernemen is nog beperkt, maar het begin is gemaakt. Door zowel Archief als Musea worden diverse educatieve projecten gericht op het basis-, en middelbaar onderwijs uitgevoerd. In Weert kennen we het educatieve project Kunst- en Cultuurmenu waaraan leerlingen van bijna alle basisscholen in de gemeente deelnemen. Ook de educatieve activiteiten in het kader van de Kunst- en Cultuurvakken van het voortgezet onderwijs maken gebruik van de educatieve programma s. De educatieve activiteiten zijn georganiseerd in de Ku+Cu Stichting. Hieraan nemen de culturele instellingen van Weert deel: Bibliocenter Weert, het Munttheater, het RICK (Regionaal Instituut voor Cultuur en Kunst) en het Erfgoedcluster Weert. Bij het CKV-project voor het voortgezet onderwijs heeft een professionele kracht de projecten uitgevoerd. Voor het eerst hebben we ook projecten op de schoollocaties uitgevoerd. Binnenschoolse educatie is erg in trek bij het onderwijs en daar proberen wij op in te spelen. In totaal hebben bijna leerlingen deelgenomen aan de educatieve projecten. Naast schoolbezoeken verzorgen wij in beide musea, meestal naar aanleiding van een tentoonstelling, rondleidingen. Dit geschiedt in hoofdzaak door vrijwilligers. Rondleidingen zijn verzorgd onder meer voor de CDA fractie provincie Limburg, raadsleden gemeente Bocholt (B), Spiritueel centrum De Boskant Den Haag en Rotary Weert. In het kader van het CKV hebben medio mei in totaal 21 groepen van Scholengemeenschap Philips van Horne en VMBO school Het Kwadrant deelgenomen. Zij hebben hiervoor zowel het Archief als het Gemeentemuseum Jacob van Horne bezocht. In 2013 (schooljaar 2012/2013) hebben tien groepen leerlingen en begeleiders van de basisschool voor twee projecten het Archief in het kader van het programma Cu+Ku bezocht. Hiervoor zijn twee projecten ingezet. 24 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

27 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES Gemier met papier Muis Frits woont stiekem in het archief. Hij stuurt de kinderen een uitnodiging om op bezoek te komen. In de studiezaal maken leerlingen kennis met verschillende aspecten van papier en hoe ze te bewaren. Dit doen ze vooral met hun zintuigen. Vervolgens maken zij opdrachten. Zes klassen uit de groepen drie en vier. Weert en Ikke Over Weert, wat een archief bewaart en wat er te vinden is over jezelf. In de studiezaal onderzoeken kinderen de herkomst en betekenis van hun voor- en achternaam. Ook gaan ze in het depot op bezoek en beantwoorden ze aansluitend vragen over de geschiedenis van Weert. Vier klassen uit groep acht. Onderwijsproject 600 Jaar stad Weert Medewerking is verleend aan voorbereidingen voor de themaopzet van het programma Ku&Cu voor het komende jubileumjaar 2014 met het motto Weert 600 jaar stad. Voor telkens twee groepen van het Basisonderwijs is gekeken naar mogelijkheden om bij het motto van de viering van 600 jaar stad een passend thema te vinden. Uitgegaan is van de volgende onderwerpen: Groepen 1 en 2: ikzelf Groepen 3 en 4: mijn gezin/familie Groepen 5 en 6: mijn wijk Groepen 7 en 8: mijn Weert. De voorbereiding hebben vooral plaatsgevonden vanuit het Erfgoedcluster. Theo Schers heeft daarbij nauw samengewerkt met de educatief medewerker van het RICK Johannie van Tuel. Er is een werkboek samengesteld waarin de leerlingen met fototoestel op pad gingen om foto s te maken van vijf locaties in hun eigen wijk. In totaal is beeldmateriaal verzorgd voor 12 wijken in Weert en 1 voor Stramproy. De verdere invulling en begeleiding gebeurt door docenten van het RICK. Het project moet na de zomer van 2014 van start gaan. Het Gemeentemuseum heeft met andere erfgoedinstellingen als bibliotheek en theater gestalte gegeven aan een historische speurtocht begeleid door personages uit het verleden. Daarnaast zijn volgende reguliere projecten voor het onderwijs beschikbaar. Zo was het vroeger in Weert en omstreken In het museum werken de leerlingen met een kunstwerkdossier aan opdrachten binnen zeven Weerter historische thema s: Prehistorie, Middeleeuwen, Heren van stand, Industrie, Heiligen en kapellen, School en Besturen. Door de activiteit vormen de leerlingen een beeld hoe Weert en de omgeving er vroeger uitzag. Zij maken vergelijkingen met de hedendaagse situatie. Zij ontdekken dat er veel is veranderd. De leerlingen krijgen inzicht in aspecten van de regionale geschiedenis en komen in aanraking met historische voorwerpen. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

28 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES Op de ezel; kijken naar kunst In het museum wordt gewerkt met een kunstwerkdossier aan opdrachten binnen zeven thema s: Dood op een plank, Met een gouden randje, Voor niets gaat de zon op, Ook het paard van Christus, Een bloem of dier hoort erbij, Niet alleen goud wat blinkt en Kneusje met de mijter. De leerlingen leren kijken naar vormen. Nele en Juul Met de heer van Weert, Philips van Horne, ontdekken de leerlingen het 16e eeuwse erfgoed van Weert. Raad het apparaat Gebruiksvoorwerpen van vroeger en nu met dezelfde functie worden door de leerlingen met elkaar vergeleken. Een panel van drie personen vertelt van een aantal voorwerpen hoe deze zijn gebruikt. De leerlingen raden wie het juiste verhaal vertelde. Hierdoor ontdekken de leerlingen dat er veel is veranderd, maar ook veel hetzelfde is gebleven. Kunstwerkdossier kunstinkijk De leerlingen bekijken verschillende soorten kunstwerken zoals schilderijen, beelden en foto s. De vragen uit het kunstwerkdossier gaan over deze kunstwerken. Door de vragen te beantwoorden en de opdrachten te maken, leren de leerlingen de kunstwerken kritisch te bekijken en te beoordelen. Zo vormen ze een eigen mening over kunst. 26 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

29 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN PUBLICATIES Kinderboekenweek Piet Broos De hoofdrolspeler in de boeken van de Weerter schrijver Piet Broos neemt de kinderen meer door het verhaal uit de kinderboeken. De leerlingen komen in aanraking met het literaire erfgoed van Weert. De andere culturele instellingen maken een aansluitend programma rond het thema van het boek. Hoe richt ik een tentoonstelling in? Door het bezoek krijgen de leerlingen inzage in de verschillende aspecten van het inrichten van een tentoonstelling. Welke disciplines zijn er bij betrokken en hoe wordt een expositie georganiseerd? Zij leren keuzes maken uit de verschillende mogelijkheden om een tentoonstelling in te richten. De Pijp uit De leerlingen maken kennis met de geschiedenis van tabaksgebruik en de fabricatie van pijpen in Weert. Daarnaast krijgen zij zicht op de gevaren van het roken voor de gezondheid. In de 7de hemel; kunstwerkdossier over liefde Liefde is een geliefd onderwerp voor kunstenaars: naastenliefde, moederliefde, homoliefde, maatjesliefde en overspelige liefde. Leerlingen maken kennis met verschillende vormen van liefde. Zij ontdekken dat liefde van alle tijden is. Zij komen in aanraking met verschillende kunstvoorwerpen. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

30 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN PUBLICATIES Tentoonstellingen en lezingen Onderstaand het overzicht van onze directe publieksactiviteiten in het dienstjaar Tot en met 6 januari 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Tentoonstelling Kerststallen uit de hele wereld De tentoonstelling Kerststallen uit de hele wereld is te zien geweest in het sfeervolle interieur van het monumentale museum. Tot en met 17 maart 2013, Gemeentemuseum Tiendschuur Tentoonstelling WERK IN UITVOERING - de ateliercollectie Kunstwerkplaatsen Esser-Weert - Te zien zijn geweest corpussen, ornamenten en architectuurfragmenten, graveerplaten, gloeiplaten, mallen, afslagstempels en ponsen, documenten en atelierfoto s uit alle periodes van het atelier. Tot en met 7 april 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Tentoonstelling Aanwinsten kruiswegen Reeds eerder heeft het museum aandacht aan de geschiedenis van de kruisweg besteed. De geschiedenis hangt nauw samen met de historie en de spiritualiteit van de minderbroeders franciscanen. Het museum beheert een interessante collectie kruiswegstaties, die de laatste jaren sterk werd uitgebreid. In deze presentatie zijn de aanwinsten (werk van o.a. Charles Vos, Henri Schoonbrood en Hubert Levigne) voor het eerst aan het publiek getoond. 3 maart 2013, Paterskerk Biest Weert Lezing over het atelier Kunstwerkplaatsen Esser Weert In het kader van de drieluik Religieuze kunst in Weert zijn een lezing in de Paterskerk, rondleidingen bij de expositie WERK IN UITVOERIG over het atelier Esser en gratis toegang tot het museum Jacob van Horne door Kring de Aldenborgh in samenwerking met het Erfgoedcluster Weert georganiseerd. 28 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

31 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES Maandag 11 maart 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Lezing Gnosis en en Gnostiek, wat is dat? De gnostiek is een vroegchristelijke stroming uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. Kernthema van de gnostiek is dat de mens vergeten is wie hij in werkelijkheid is. Jezus is in de gnostische teksten een boodschapper die de mens oproept zichzelf te herinneren: Sta op en herinner jezelf. Gnosis is het Griekse woord voor kennis, en betekent hier kennis van je ware zelf. Meer weten over Gnosis en Gnostiek kijk op de website Bram Moerland. De lezing heeft bijzonder veel belangstellende getrokken. 6 en 7 april 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Museumweekend 2013 Doe een museum Op zaterdag 6 en zondag 7 april heeft het Museumweekend plaatsgevonden. Het thema is in 2013 Doe een museum. Het Erfgoedcluster Weert is hiermee voor de dag gekomen met activiteiten waarbij het de bezoeker zelf iets heeft kunnen doen en leren. In Gemeentemuseum Jacob van Horne aan de Markt in Weert heeft publiek kennis kunnen maken met het museaal verantwoord poetsen van eeuwenoud zilverwerk. Kinderen en volwassenen hebben kunnen ervaren hoe het is om te schrijven zoals ze dat vroeger deden: met een ganzenveer! Daarnaast is de restaurator op de vingers gekeken om het beeld Maria met kind in zijn oude glorie te herstellen. 1 april tot en met 2 juni 2013, Gemeentemuseum Tiendschuur Tentoonstelling KunstINkijk De stichting Kunstcentrum Weert organiseert op Tweede Paasdag de traditionele Atelierroute in het kader van KunstINkijk. De jaarlijkse Atelierroute langs kunstenaars begint dan in het Gemeentemuseum Tiendschuur aan de Recollectenstraat. 2 juni tot en met 1 september 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Tentoonstelling Galg of Vrijheid - Antonius en Hieronymus en de Martelaren van Gorcum Een van de meest ingrijpende gebeurtenissen tijdens de Nederlandse Opstand is de moord op negentien geestelijken, die bekend zijn geworden als de Martelaren van Gorcum. In 1572 worden ze opgepakt door de Watergeuzen, naar Den Briel vervoerd, gemarteld en zeer wreed vermoord. Onder deze geestelijken bevinden zich Hieronymus en Antonius; twee franciscanen uit Weert. Zowel in de parochiekerk als in de franciscanenkloosterkerk van Weert zijn, in de loop der tijd, altaren opgericht om hun verering levend te houden. Het Gemeentemuseum Jacob van Horne eert vele objecten die aan hun geschiedenis en verering gerelateerd zijn. De expositie in Weert biedt naast een algemeen deel, over de historie rond 1572 vooral, een overzicht van de moord op de geestelijke en de verering van de martelaren en speelt daarbij vooral in op de specifieke historie van Hieronymus en Antonius van Weert. Bij expositie is een klein handzaam boekje met uitleg over de objecten verschenen waarmee de bezoeker door de expositie is geleid. 16 juni 2013, Lezing zondag 16 juni 2013, door emeritus hoogleraar dr. Herman Pleij In het kader van de Galg en Vrijheid heeft historicus dr. Herman Pleijeen lezing over martelaarschap in de middeleeuwen en vroegmoderne tijd, met speciale aandacht voor de martelaren van Gorcum in Sociëteit Amicitia, Markt 9 in Weert gegeven. De lezing is door het Erfgoedcluster Weert georganiseerd samen met het Bibliocenter Weert. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

32 film stuk van het jaar L1 Ik heb mijn stuk gekozen. Kies ook! In 2013 organiseren de Nederlandse Archieven in de Maand van de Geschiedenis (oktober) de verkiezing van het Stuk van het Jaar. Doe mee en stem op jouw favoriete archiefstuk Ruzie bijgelegd Akte van overeenkomst 1306 Naar de markt Verlening van het marktrecht 1414 Betalen of anders Vrijgeleide Maarten van Rossum 1543 Kijken en kopen Affiche eerste paardenmarkt 1563 Vrije doorgang Vrijgeleide Willem van Oranje Een stapje hoger Adelsbrief Arnold Costerius 1678 Op de plaats rust Kaart met troepenlegering 1748 Leve de koningin Motie van trouw 1918 Soldaten in de stad Oorkonde intocht garnizoen 1938 Dank Dankbetuiging rector Moors JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

33 Stuk van het Jaar 2013 In het kader van Stuk van het jaar, een grote landelijke campagne om geschiedenis dichter bij de mensen te brengen, heeft het Erfgoedcluster Weert vooraf een eigen verkiezing van het Stuk van het jaar 2013 Weert georganiseerd. In de hal van het stadhuis aan de Beekstraat zijn tien panelen geplaatst met daarop afbeeldingen van en informatie over tien archiefstukken uit het Gemeentearchief geplaatst. Het publiek heeft zowel digitaal als op papier kunnen stemmen welk archiefstuk zij het meest interessante vinden. Het stuk met de meeste stemmen is vervolgens de Weerter de inzending geworden voor de landelijke verkiezing van Stuk van het Jaar. Onder de inzenders is een tegoedbon verloot. Uiteindelijk hebben bijna 250 bezoekers deelgenomen aan de verkiezing. Als winnaar is uit de bus gekomen het oudste aanwezige archiefstuk de akte van overeenkomst Op het stuk zijn vijftig stemmen uitgebracht, tien meer dan nummer twee, de vrijgeleide van Maarten Van Rossem uit Winnaar van de tegoedbon is mevrouw. Lenie van Mierlo uit Weert. Zij heeft op het oudste stuk gestemd, omdat ze de zegels zo bijzonder vindt. Daarnaast heeft haar het onderwerp van dit archiefstuk bijzonder aangesproken. Immers de ruzie tussen St. Servaasklooster en Gerard l van Horn is beslecht en laatstgenoemde wordt hiermee ook de heer van Weert. Aansluitend zijn de originele tien archiefstukken vanaf 14 september 2013 geëxposeerd in het Gemeentemuseum Jacob van Horne ter gelijkheid van de Open Monumentendag. film stuk van het jaar WTV JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

34 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES 14 en 15 september 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Open Monumentendag Macht & Pracht In het museum zijn verschillende zaken te zien die met macht en pracht te maken hebben. Zo heeft het publiek het eerst originele archiefdocumenten uit het Gemeentearchief kunnen bekijken waarvan de oudste uit 1306 komt. Het zijn archiefstukken die verhalen over de machtsverhoudingen van weleer. De schoonheid en grootsheid die macht kon voortbrengen. Daarnaast is voor het eerst een hostiedoos gemaakt door de Weerter edelsmid Camille Esser tentoongesteld. film macht en pracht wtv 32 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013

35 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES 27 september tot en met 2 oktober 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Kermisminiaturen De tentoonstelling Kermisminiaturen heeft in 2013 het thema De modelbouw in de toekomst als rode draad voor de tentoonstelling gekozen. 27 oktober 2013 tot en met 19 januari 2014, Gemeentemuseum Tiendschuur Tentoonstelling Déjà Vu, Jo Brunenberg 50 jaar fotografie In 2013 is het vijftig jaar geleden dat Weertenaar Jo Brunenberg zijn eerste schreden zette als fotograaf. In hij was toen 14 jaar oud - maakt hij zijn eerste foto s. Met deze overzichtstentoonstelling heeft hij teruggeblikt op deze vijftig jaar fotograferen. Terugkerende thema s in zijn werk zijn architectuur, mannelijk naakt en de natuur. Zijn werk is gepubliceerd in vele boeken en tijdschriften en getoond in talrijke exposities in binnen- en buitenland. Naast een terugblik op vroeger werk zijn in de expositie ook een aantal niet eerder getoonde fotoseries te zien geweest. Bij de expositie in Gemeentemuseum De Tiendschuur is een mooi uitgegeven minicatalogus verschenen. 19 november 2013, Gemeentemuseum Tiendschuur Lezing fotograaf Jo Brunenberg In het verlengde van deze overzichtstentoonstelling gaf Jo Brunenberg op dinsdag 19 november 2013 in de ruimtes van de expositie een lezing over zijn fotografie. De lezing werd door 70 mensen bezocht. 20 november tot en met 5 december 2013, Gemeentemuseum Jacob van Horne Huis van Nicolaas Sinterklaas heeft ook dit jaar weer een tijdje in Weert gewoond. Het Gemeentemuseum Jacob van Horne ondergaat een metamorfose om te zorgen dat de Sint en zijn helpers zich thuis voelen aan de Markt. 15 december 2013 tot en met 12 januari 2014, Gemeentemuseum Jacob van Horne Kerst in het Museum Het sfeervolle interieur van het monumentale Gemeentemuseum Jacob van Horne is versierd met kerstdecoraties. JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT

36 EXTERNE DIENSTVERLENING, EDUCATIE EN WISSELEXPOSITIES Website en portal De slagzin van het portal is: Haal meer uit je verleden. Deze slagzin refereert aan de integrale benadering van de doelstellingen van het Erfgoedcluster Weert. Bij de ontwikkeling van het portal is gekozen voor een thematische aanpak op basis van de missie en visie van het toekomstige Erfgoedhuis Weert. De tien thema s van het portal zijn Weert en Weertenaren, Bouwen en Wonen, Leren en Werken, Ontspannen en Inspannen, Kleden en Sieren, Eten en Drinken, Geloven en Belijden, Heersen en Besturen, Creëren en Scheppen evenals Schieten en Schutten. Van elk thema is een inventarisatie van en verwijzing naar cultuur-historische publicaties gemaakt. Meerdere publicaties zijn integraal opgenomen. Waar mogelijk is een verwijzing gemaakt naar museale objecten. In de rubriek Laatste Nieuws wordt de lezer op de hoogte gebracht van de nieuwe onderwerpen op de websites van Archief en Musea. Deze websites zijn via de Homepage van het portal eenvoudig te bereiken. Gekozen is voor een ict-programma waarmee de inhoud van het portal door medewerkers kan worden aangepast. Dit in tegenstelling tot de websites van Archief en Musea, waarvoor de hulp van de externe webhost noodzakelijk blijft. In het afgelopen dienstjaar hebben circa bezoekers het portal, en websites Archief Musea bezocht, ten opzichte van 2012 een stijging van ruim 10%. Wij zetten in op continuering en uitbreiding van het aanbod van actualiteiten en digitale informatievoorziening. Wij willen aansluiten bij landelijke ontwikkelingen en een aantrekkelijke en betrouwbare informatiebron zijn voor de gebruikers. Medio dit jaar zijn wij gestart met de voorbereidingen de websites van het Erfgoedcluster aan de huidige publiekswensen aan te passen. Bovendien zijn aanpassingen strikt noodzakelijk om aan de snel opvolgende ICT-eisen van de gebruikers te voldoen. Belangrijkste aanpassing in de websites wordt de digitale studiezaal. Via de zoekfunctie is eenvoudig een overzicht van alle digitaal beschikbare informatie van onze archiefstukken en museale objecten op te vragen. Naar verwachting kan in de tweede helft van 2014 de integrale website van het Erfgoedcluster aan het publiek worden gepresenteerd. Social media en You Tube Bij wijze van proef is voor het Gemeentemuseum Jacob van Horne een account aangemaakt voor Facebook en Twitter. In 2014 wordt bezien in welke mate deze accounts aan de verwachtingen voldoen. Het Erfgoedcluster beschikt op Youtube over een eigen kanaal: Erfgoedhuis Weert. Hier worden zowel eigen videoproducties als die van derden die ons rechtenvrij zijn aangeboden geplaatst. 34 JAARVERSLAG ERFGOEDCLUSTER WEERT 2013