Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 25 JUNI 2009 C F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C N A. N., Mr. Cécile Draps, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen 1. P & V VERZEKERINGEN, cvba, 2. D. R. S., Mr. Huguette Geinger, advocaat bij het Hof van Cassatie. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het arrest, op 28 februari 2007 gewezen door het Hof van Beroep te Bergen. Voorzitter Christian Storck heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal Thierry Werquin heeft geconcludeerd.

2 25 JUNI 2009 C F/2 II. CASSATIEMIDDEL De eiseres voert een middel aan. Geschonden wettelijke bepalingen - artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek en het begrip burenhinder. Aangevochten beslissingen Het arrest beslist, met wijziging van de beroepen beslissing, dat de eiseres aansprakelijk is op grond van de leer van de burenhinder, en veroordeelt haar om de verweerders te vergoeden om alle redenen die hier als volledig weergegeven worden beschouwd, en inzonderheid om de volgende redenen: Op basis van de leer van de burenhinder kan een eigenaar of gebruiker van een eigendom aansprakelijk worden geacht voor de door hem aan zijn buur berokkende schade, zonder dat laatstgenoemde enige fout van hunnentwege dient te bewijzen (D. v. G., noot onder Cass., 7 december 1992, J.T., 1993, 473); Burenhinder kan trouwens het gevolg zijn van de fout van een derde die niet de eigenaar of gebruiker is, houder van een door de eigenaar toegekend zakelijk of persoonlijk recht ( ); De eigenaar van een pand die door een daad, verzuim of enige gedraging het evenwicht tussen de eigendommen verbreekt door een naburige eigenaar hinder te berokkenen die de gewone ongemakken van het nabuurschap te boven gaat, is hem een rechtmatige en passende compensatie verschuldigd waardoor het verbroken evenwicht wordt hersteld; De rechter, die er alleen op wijst dat de abnormale burenhinder waarvan hij het bestaan aanneemt, afkomstig is van het pand van die persoon, zonder vast te stellen dat die hinder veroorzaakt is door diens gedragingen, verantwoordt niet naar recht zijn beslissing waarbij die persoon veroordeeld wordt tot vergoeding van de abnormale hinder waarover een buur klaagt op grond van artikel 554 van het Burgerlijk Wetboek (Cass., 3 april 1998, A.C., 1998, nr. 192; R.G.D.C., 1999, p. 141 ; Bull. Ass., 1999, p. 89, opm. D. D. M.) ; Iemand kan op grond van artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek alleen tot vergoeding van abnormale burenhinder worden veroordeeld als die hinder is veroorzaakt door een aan hem te wijten daad, nalatigheid of gedraging (Cass., 12 maart 1999, R.G.D.C., 1999, p. 657); Het vereiste dat de abnormale burenhinder aan iemand moet kunnen worden toegerekend wordt reeds lang in de rechtsleer aangenomen; reeds in 1981 schreef procureur-generaal Dumon in zijn conclusie bij het arrest van het Hof van Cassatie van 5 maart 1981 (Pas., I, 1981, 728) dat, ook al hoeft een fout niet te worden bewezen, il faut évidemment et

3 25 JUNI 2009 C F/3 nécessairement que la personne obligée à compenser le trouble ait, personnellement ou par personne interposée, provoqué le dommage, c est-à-dire le trouble de voisinage dont on se plaint, par un fait, une omission ou un comportement quelconque, fût-ce même le fait de la chose dont elle a la garde ou dont elle est autrement responsable ; Uit deze op de zaak toegepaste beginselen blijkt dat (de eiseres) gehouden is tot vergoeding van de abnormale burenhinder (dat is de schade), die veroorzaakt is door de positieve daad of de persoonlijke gedraging van een derde die naar behoren de toestemming gekregen had om in zijn tuin een werk uit te voeren waardoor de brand is veroorzaakt. Grieven Krachtens artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek is de eigenaar van een pand die door een niet onrechtmatige daad het evenwicht tussen twee erven verbreekt door zijn buur hinder te berokkenen die de gewone ongemakken van het nabuurschap te boven gaat, hem een rechtmatige en passende compensatie verschuldigd waardoor het verbroken evenwicht wordt hersteld. Hij kan daartoe evenwel enkel gehouden zijn mits de rechter vaststelt dat de hinder is veroorzaakt door een daad, een verzuim of een gedraging die aan hem te wijten is. Het arrest heeft niet wettig de aan de eiseres te wijten daad kunnen bestempelen als de positieve daad of de persoonlijke gedraging van een derde die naar behoren de toestemming gekregen had om in zijn tuin een werk uit te voeren, waardoor de brand is veroorzaakt, zonder het begrip toerekenbaarheid in de zin van artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek te miskennen, aangezien het niet vaststelt dat de toestemming om dat werk te verrichten, namelijk het schilderen van een buitenmuurtje, de oorzaak was van de abnormale burenhinder, maar integendeel nadat het vastgesteld had dat de (onrechtmatige) gedraging van die derde roken terwijl hij een hoogst ontvlambaar product gebruikte plaatsvond na de uitvoering van dat werk. Het begrip tussenpersoon waarop het arrest zich beroept tot staving van zijn beslissing is niet relevant, aangezien het niet vaststelt dat de gedraging van de derde valt binnen de perken van de toestemming die de eiseres hem gegeven heeft om in zijn tuin schilderwerken uit te voeren. Het arrest schendt derhalve artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek en miskent het begrip burenhinder.

4 25 JUNI 2009 C F/4 III. BESLISSING VAN HET HOF Artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek kent aan iedere eigenaar het recht toe om op normale wijze het genot te hebben van zijn zaak. De eigenaar van een pand die door een daad, verzuim of enige gedraging het evenwicht tussen de eigendommen verbreekt door een naburige eigenaar een hinder te berokkenen die de gewone ongemakken van het nabuurschap te boven gaat, is hem een rechtmatige en passende compensatie verschuldigd waardoor het verbroken evenwicht wordt hersteld. De schadelijder kan tegen de buur die dat evenwicht verbroken heeft een rechtsvordering instellen op grond van artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek, zelfs als de schade door de fout van een derde is veroorzaakt. Het arrest stelt vast dat S. D. B. op 31 juli 2001 een buitenmuurtje aan het schilderen was bij een vriendin, (de eiseres), die verbleef in het eigendom naast het pand ( ) waarvan (de verweerder) eigenaar is. Het wijst erop dat: - S.D.B., na die schilderwerken te hebben uitgevoerd, zijn handen waste met white-spirit terwijl hij een brandende sigaret in zijn mond had ; - die sigaret in de white-spirit viel, een hoogst ontvlambaar product ; - het vuur oversloeg naar de dennen op het eigendom van (de eiseres) en nadien op het eigendom (van de verweerder) wiens bomen, tuinhuis en de inhoud ervan volledig verwoest werden. Het arrest leidt uit die vaststellingen af dat S. D.B. blijk gegeven heeft van een grove onvoorzichtigheid door te roken terwijl een hoogst ontvlambaar product gebruikte. Het arrest wijst er weliswaar op dat de heer D.B. van de eiseres naar behoren de toestemming gekregen heeft om de schilderwerken uit te voeren. Het arrest dat oordeelt dat de abnormale burenhinder veroorzaakt is door de positieve daad of de persoonlijke gedraging van de heer D.B., waardoor de brand is ontstaan, heeft nochtans niet wettig kunnen oordelen dat die daad of die gedraging hoorde bij de door de eiseres toegestane werkzaamheden, zodat zij

5 25 JUNI 2009 C F/5 schuld daaraan had, en verantwoordt derhalve niet naar recht zijn beslissing dat zij gehouden is tot vergoeding van de abnormale burenhinder. Het middel is gegrond. Dictum Het Hof, Vernietigt het bestreden arrest in zoverre het, na het hoger beroep van de verweerders gegrond te hebben verklaard, de eiseres, in solidum met S. D.B. veroordeelt om hen de in het arrest gepreciseerde bedragen te betalen, en uitspraak doet over de kosten. Beveelt dat van het arrest melding zal worden gemaakt op de kant van het gedeeltelijk vernietigde arrest. Houdt de kosten aan en laat de uitspraak daaromtrent aan de feitenrechter over. Verwijst de aldus beperkte zaak naar het Hof van Beroep te Luik. Aldus geoordeeld door het Hof van Cassatie, eerste kamer, te Brussel, door voorzitter Christian Storck, de raadsheren Didier Batselé, Albert Fettweis, Daniel Plas en Sylviane Velu, en in openbare terechtzitting van 25 juni 2009 uitgesproken door voorzitter Christian Storck, in aanwezigheid van advocaatgeneraal Thierry Werquin, met bijstand van griffier Marie-Jeanne Massart. Vertaling opgemaakt onder toezicht van afdelingsvoorzitter Robert Boes en overgeschreven met assistentie van griffier Philippe Van Geem. De griffier, De afdelingsvoorzitter,