e wijkaanpak zit in de volgende fase,, maar welke?

Transcriptie

1 Debat: temperatuurr van de wijkaanpak Ja, de e wijkaanpak zit in de volgende fase,, maar welke? De wijkaanpak is veranderd. En veel v mensen in de wijken weten niet meer waar ze aan toe zijn. Daarom was het hoog tijd om de temperatuur van de wijkaanpak te meten. Het LSA organiseerde een debat over de wijkaanpak op 21 oktober in Den Haag. Op een koude vrijmiddag komen er ruim 75 mensen naar de Haagse krachtwijk Morgenstond om te debatteren over de wijkaanpak. Hassan Najja, corporatiedirecteur van Helden en bestuursadviseur van het LSA, leidt deze discussie.. Hij vertelt dat we vier thema s zullen behandelen vandaag Wijkaanpak, wat heeft het opgeleverd? Wijkcentra, terug rug naar bewoners? Professionele drukte in de wijk Bewonersbudgetten, hoe verder? verder 1- Wijkaanpak, wat heeft het opgeleverd? Pierre Heijnen geeft een inleiding op het eerste thema. Hij is Tweede Kamerlid van de PvdA en hij adoptiekamerlid voor het LSA-project project : Wijkadoptie Kamerleden. We zitten vandaag in zijn adoptiewijk:: Den Haag Morgenstond. In zijn inleiding blikt hij terug op het ontstaan van de wijkaanpak. In een financieel voorspoedige tijd is ervoor gekozen om het tij te keren ker bij de 40 wijken die systematisch achterblijven bij het gemiddelde van de steden. steden. Dit zou tien jaar worden volgehouden, maar toen kwamen er twee crises en nu wordt er flink bezuinigd door dit kabinet, ook op de wijkaanpak. Volgens Pierre Heijnen moeten moet we als actieve bewoners nu niet gaan somberen maar kijken wat we nog kunnen doen. doen. Hij noemt drie gebieden waar we volgens hem nu op moeten inzetten. De woningmarkt ( we moeten de politiek aanspreken op het vlottrekken van deze

2 woningmarkt ),, de veiligheid in de wijk en het verenigingsleven verenigingsleven in de wijk. Die laatste twee punten zijn duidelijke voorbeelden waar we met weinig middelen veel zelf kunnen doen, zo betoogt hij. Vanuit de zaal wordt op verschillende manieren op zijn betoog gereageerd. Iemand vraagt zich hardop af of al die bezuinigingen wel zo nodig zijn, wordt ons geld niet gewoon verkeerd ingezet? Ook wordt er gereageerd op zijn oproep om als burger veel meer zelf te doen aan het verenigingsleven en de veiligheid. Bij ons in de wijk wordt aan ons gevraagd om overlast door doo te geven aan de politie, maar als je het doet, doet vertelt de politie dat ze niks met de melding kunnen en of doen. Iemand anders: Bij mij in de wijk is er maar een paar uur per week een wijkagent. Dus ben ik op ons wijkteam afgestapt en gezegd dat wij als bewoners graag op een of andere manier willen helpen, maar dat kon niet. De conclusie op dit gebied is dat er een dubbele boodschap naar de burger is: wel meer verantwoordelijkheid, maar niet de ruimte of de mogelijkheden. Op de vraag wat de wijkaanpak tot tot nu toe heeft opgeleverd, komen verschillende voorbeelden van dingen die goed of beter gaan in wijken sinds de wijkaanpak is begonnen. Maar al snel verschuift het gesprek naar wat er nu zou moeten gebeuren. Wij en de wijken weten niet meer waar we w aan toe zijn, wordt, wordt er fel en duidelijk gezegd. Hoe moeten we nu verder? Hier reageert de zaal zeer instemmend op, ja, de aanpak zit in de volgende fase, fase, maar welke? En wat moeten we doen en wat kunnen we verwachten? Pierre Heijnen herhaalt zijn 3 punten (woningmarkt, ingmarkt, veiligheid, verenigingsleven). Iemand anders staat op om te vertellen dat dit de tijd is om de schotten die er bestaan tussen vastgoed en welzijn weg te nemen. nemen Er is enorm veel leegstaand vastgoed en er sluiten overal buurthuizen en welzijnslocaties. welzijnslocat. Die twee werelden kennen elkaar amper en er is veel wantrouwen over en weer. Het zou toch moeten lukken om m die werelden samen te brengen... brengen. Pierre Heijnen reageert met de belofte dat zijn partij zal gaan praten over het bestrijden van de leegstand door te kijken hoe die gebouwen ingezet kunnen worden als welzijnslocatie. welzijnslocatie Henk Cornelissen (directeur LSA) neemt dit moment om te vertellen dat de afgelopen jaren veel goede dingen zijn gebeurd en bereikt, bereikt maar dat er bewoners door de massale professionele profe inzet in de wijken ook een stuk afhankelijker zijn geworden. geworden. Nu veel professionals ontslagen worden en buurthuizen dichtgaan, werkt dat tegen ons. Mensen zijn daardoor minder zelfredzaam. zelfredzaam Bewoners moeten zelf sturing geven aan de wijkaanpak. Een hard applaus volgt. Ook iemand die voor een

3 gemeente werkt, valt hem bij. We zijn in Almelo begonnen met een participatiemodel, maar nu is bij ons de wijkaanpak totaal geprofessionaliseerd. 2- Wijkcentra, terug naar bewoners? Dan zijn we bij thema tweee aanbeland. John Jo van Leeuwen leidt dit thema in. n. Deze geboren g en getogen Hagenaar is voorzitter van de bewonersorganisaties in onze gastwijk Morgenstond. Hij schetst ons voor hoe de situatie in deze Haagse wijk is. Hij vertelt over de spanningen tussen mensen m in oude en nieuwe woningen, over de verschillen in het beleven van vrijwilligerswerk in verschillende culturen. Ook vertelt hij over de ontevredenheid van een flink aantal actieve bewoners in zijn wijk over welzijnsinstellingen. Welzijnsinstellingen hebben vaak eigen doelstellingen en die hoeven helemaal niet overeen te komen met die van de bewoners. Bij ons sluiten de activiteiten die georganiseerd worden niet aan bij de behoefte van de bewoners. Ook de momenten waarop ze aangeboden worden, is gedacht ht vanuit het personeel en niet vanuit de vraag. In de herfstvakantie bijvoorbeeld wordt niks extra aangeboden, deze vakantie waren ze zelfs dicht vanwege een verhuizing. Daarom zijn de bewoners voor zichzelf begonnen. We organiseren rganiseren nu zelf activiteiten en e evenementen. En er is ook een allochtonenbewonersgroep allochtonenbewonersgroep die net als wij ook activiteiten gaat organiseren. Ook zij voelden zich niet vertegenwoordigd door het welzijn. John van Leeuwen is duidelijk trots op de nieuwe weg die is ingeslagen in zijn wijk. Bewoners Bewoners hier zijn zelfredzaam. Maar, zegt hij, het is nog allemaal erg broos en we hebben duidelijk goede ondersteuning nodig. Iemand uit de zaal vertelt dat het in Den Haag echt mis is. Er zijn 20 buurthuizen gesloten en de jongerenwerkers worden ontslagen, lagen, terwijl er heel duidelijk een probleem is met (criminele) hangjongeren. Dan wordt er flink ingegaan op het welzijn en hoe dit georganiseerd is. Welzijnswerk heeft gefaald! roept iemand. Zij kunnen niet bottum-up bottum up werken en versterken de zelfredzaamheid zelfredzaa van bewoners niet. Wij als bewoners hebben wel ondersteuning van beroepskrachten nodig, maar wij zouden zelf moeten kiezen wat er in de wijk moet gebeuren en dat gebeurt niet. Zo n welzijnsinstelling heeft doelen en hun doelen zijn lang niet altijd altijd de onze, reageert iemand anders. Dan staat er iemand op die bij een welzijnsinstelling werkt. Wij moeten ook voldoen aan de doelen die we van de gemeente opgelegd krijgen. krijgen. Dan ben je toch helemaal fout bezig, reageert iemand

4 geagiteerd. De welzijnsmedewerker edewerker antwoordt: Wij zouden willen dat de gemeente die doelen, die ze jaarlijks opstellen, samen met bewoners maken, maar de gemeente kijkt alleen maar naar cijfermatige rapportages. 3- Professionele drukte in de wijk Dan krijgt Henk Cornelissen (directeur LSA) het woord woord om het derde thema in te leiden. Hij komt terug op wat hij eerder zei over de professionele drukte in de wijk. Professionals zijn hard nodig, als ze bewoners kunnen onderstenen, niet als ze er vooral voor zorgen dat mensen afhankelijker worden. En dat is nu wel wat er gebeurd is. Hij vertelt dat het LSA wil experimenteren met zogeheten Bewonersbedrijven. Panden waar bewoners in control zijn.. Het bestuur binnen een bewonersbedrijf bestaat uit bewoners en bewoners kunnen binnen dit pand ook geld verdienen door verhuur (bijvoorbeeld aan kleine ondernemers uit de buurt) en activiteiten. Dat D verdiende geld wordt terug in de wijk gestopt door projecten en activiteiten te organiseren. Ook binnen zo n bewonersbedrijf zijn professionals nodig. Die zijn onmisbaar, maar ze moeten in dienst zijn van de bewoners en niet van een grote instelling. Of je nu kijkt naar zorg of naar welzijn, betoogt hij, die instellingen die het organiseren zijn te groot en te massaal geworden. Iemand beaamt in reactie ie op deze woorden dat professionals zorgen voor meer afhankelijkheid van bewoners. Dan staat er een man geagiteerd op: Ik vind dat zo n raar woord professionals. professionals Zijn wij dan geen professionals? Ik heb het liever over betaalde en onbetaalde krachten. Ik I ben een onbetaalde kracht, maar je mag me ook onbetaalde professional noemen. Er klinkt een luid applaus en hoewel je nog vaak de term professional hoort tijdens het debat, verbetert iedereen zich erna: uhm ik bedoel betaalde kracht. Ook een gemeenteambtenaar reageert op dit thema: thema Als Als je het over vrijheid en verantwoordelijkheid van burgers hebt, is het lastig dat hier in Nederland weinig mogelijk is. We barsten van de wet- en regelgeving en dat maakt het heel moeilijk. Ook als je kijkt naar het vouchersysteem [een een methode om de leefbaarheid en de sociale cohesie in een wijk te verbeteren door bewoners de regie over hun eigen leefomgeving te geven. Red.] bij ons. Beslissingen duren lang, la er is te veel bureaucratie. Joke Bakker (voorzitter LSA) reageert hierop door te zeggen dat de gemeente zich al heel wat werk uit handen zou nemen als het kiest voor de pure vorm van het

5 vouchersysteem, daar hoeft de gemeente zich namelijk niet te buigen over de bewonersinitiatieven en / of de toekenning van waardebonnen. Bewoners doen het dan helemaal zelf. Alsof het zo bedacht is, is het een prachtig bruggetje naar het laatste thema, de bewonersbudgetten. 4- Bewonersbudgetten, hoe verder? Joke Bakker leidt dit thema in met de ontstaansgeschiedenis van het geld voor de bewonersinitiatieven. Dat geld heeft oud-minister Ella Vogelaar geregeld op verzoek van de Tweede Kamer (95 miljoen euro voor drie jaar) in Het LSA heeft toen de vrijheid genomen om daar een systeem voor te bedenken dat ervoor zorgt dat dit geld ook daadwerkelijk bij bewoners terechtkomt: het vouchersysteem. Binnen dit systeem vragen bewoners geld (in de vorm van een waardebon) aan voor een initiatief, en een regiegroep van bewoners beoordeelt of deze waardebon uitgekeerd wordt. Op dit moment zijn er 29 gemeenten die met één of meerdere wijken meedoen met het vouchersysteem. Het systeem is meerdere malen onderzocht. En uit de onderzoeken blijkt keer op keer dat het werkt. Het systeem is laagdrempelig, bereikt meer mensen dan andere systemen, het aantal ingediende initiatieven is doorgaans hoog en bewoners zeggen er veel van te leren. Joke: Wij als LSA maken ons hard voor dit systeem. Wij gaan een brief schrijven naar minister Donner om hem te vragen dit systeem te borgen. Nu het geld voor bewonersinitiatieven vanuit het Rijk op is, is het nog belangrijker om duidelijk te maken dat daarmee dit systeem niet weggegooid moet worden. Donner wil dat burgers meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leefomgeving. Dit is een goede manier om mensen te laten wennen aan die verantwoordelijkheid, ook financieel. Vanuit verschillende kanten wordt gevraagd hoe je zo n systeem dan neerzet. Hoe vorm je bijvoorbeeld een regiegroep? Het antwoord is simpel: door mensen te vragen, en dan het liefst niet de mensen die altijd al voorop lopen in de buurt, en ook het liefst een gemengde club wat betreft culturele afkomst en leeftijd. Pierre Heijnen van de PvdA belooft dat hij zal helpen de brief van het LSA over het behoud van de vouchers onder de aandacht te brengen binnen de politiek. Dit succesvolle systeem waar mensen meer verantwoordelijkheid krijgen en nemen, spreekt aan. Zowel bij linkse als bij rechtse politici. Ook vertelt hij dat hij niet zo gecharmeerd is van de plannen van het LSA om te experimenteren met de bewonersbedrijven. We gaan grote financiële krapte tegemoet. En dan moet je kansen zien en pakken. Maar om met zijn allen te kijken naar de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, lijkt mij niet zo gelukkig. Dat zijn niet de landen waar ze het beter voor elkaar hebben op dit gebied. Henk Cornelissen legt in reactie op zijn woorden uit dat het ook absoluut niet zo is dat we een systeem na willen bootsen, maar dat het erom gaat goed te kijken welke projecten daar goed lopen zoals de Development Trusts (bewonersbedrijven) en wellicht ook de Big Society Bank (een bank waar onder meer bewonersgroepen tegen een laag tarief kunnen lenen) en vooral ook waarom ze goed lopen en dan die principes in Nederland toe te passen. Hierdoor lijkt Pierre Heijnen wat meer begrip te hebben voor het plan. Dat gebeurde vaker vandaag. Door met elkaar te spreken en te discussiëren wordt er meer duidelijk. Daarom is het ook goed om soms de tijd te nemen om de temperatuur te meten van de wijken en de wijkaanpak, met alle partijen: de politiek, de bewoners en de professionals, of beter: de betaalde en de onbetaalde krachten. LSA 25-10