lesbrief basisschool

Transcriptie

1

2 inhoud INLEIDING TEST JEZELF LES 1: ROKEN EN BLOWEN ROKEN: DE WERKING LICHAMELIJKE EN GEESTELIJKE VERSLAVING BLOWEN EN ANDERE DRUGS HASJ EN WIET: WAT WEET JE WEL, WAT NIET? FABELS & FEITEN THUISOPDRACHTEN OPDRACHT: INTERVIEW IEMAND DIE ROOKT LES 2: ALCOHOL WELKE SOORTEN DRANK ZIJN ER? DE WERKING COMAZUIPEN DE GEVOLGEN DRANK MAAKT MEER KAPOT DAN JE LIEF IS INTERVIEW WERKBLAD RECLAME ALCOHOL NAPRATEN? Colofon Lesbrief t.b.v.preventieproject BORN TO BE CLEAN voor basisonderwijs. Ontwikkeld door Stichting Voorkom! te Houten Stichting Voorkom! Preventieve voorlichting over alcohol, drugs, gokken, roken en internet vanuit een christelijke levensvisie. 2

3 Inleiding BIJ JOU IN DE BUURT KEN JE VAST WEL MENSEN DIE ROKEN OF ALCOHOL DRINKEN. MISSCHIEN WEL HEEL DICHTBIJ, BIJVOORBEELD JE VADER OF MOEDER. HET KAN OOK ZIJN, DAT JE ZELF WEL EENS GEROOKT OF GEDRONKEN HEBT. OF JE HEBT ER OVER NAGEDACHT OM DAT TE GAAN DOEN. DAT IS EEN KEUZE DIE JE ZELF MOET MAKEN. IN JE LEVEN MOET JE HEEL VEEL KEUZES MAKEN: DIT IS ER ÉÉN VAN. OM EEN GOEDE KEUZE TE MAKEN MOET JE WEL WAT DINGEN WETEN OVER ROKEN EN DRINKEN. HIERDOOR KUN JE JE EIGEN MENING VORMEN. ALS STICHTING VOORKOM! OM! WILLEN WIJ JOU LATEN NADENKEN OVER JE EIGEN KEUZES. GEWOONTEN Ieder mens heeft bepaalde gewoonten. Een gewoonte is iets wat je vaak doet zonder dat je erover na hoeft te denken. Vaak gaat een gewoonte vanzelf, je hebt het al gedaan voordat je er erg in hebt. Voorbeelden zijn: op je nagels bijten of naar muziek luisteren. en. Gewoonten kunnen ook heel vervelend zijn, bijvoorbeeld iemand die zijn rommel steeds laat slingeren. Vaak is het heel moeilijk om gewoonten te veranderen. WELKE GEWOONTEN HEB JIJ? GEWOONTEN 3

4 test jezelf BEN JIJ STERKER DAN JE GEWOONTE? IK WIL PROBEREN OM DAGEN NIET TE DAGEN DAGEN DAGEN DAGEN YES, GELUKT NIET GELUKT zondag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag 4

5 les 1: roken en blowen TABAKSROOK BEVAT ONGEVEER GIFTIGE STOFFEN. DE BELANGRIJKSTE ZIJN: Nicotine Teer Koolmonoxide Ammoniak ROKEN, WAT DOET HET MET JE? IN NEDERLAND ROKEN ONGEVEER 3,7 MILJOEN MENSEN. HEEL VEEL MENSEN DIE ROKEN, DOEN DAT BIJNA AUTOMATISCH. ER ZIJN MENSEN DIE BIJNA ALTIJD NA HET ETEN EEN SIGARETJE NEMEN. ALS JE ROOKT, DAN ROOK JE TABAK DIE IN SIGARETTEN, SIGAREN OF EEN PIJP ZIT. TABAK KOMT VAN EEN PLANT DIE GROEIT IN WARME LANDEN. DE BLADEREN WORDEN GEDROOGD EN VERSNEDEN. DIT IS DE TABAK. EEN VLOEITJE EROMHEEN EN JE HEBT EEN SIGARET. DE WERKING NICOTINE is een sterke stof die ervoor zorgt dat het hart sneller gaat kloppen. Als je hart sneller klopt, moet het dus harder werken en slijt het ook sneller. Nicotine is ook de stof waaraan je lichamelijk verslaafd kunt raken. Verder zullen sommige mensen zich meer ontspannen voelen, als ze gerookt hebben. Ook dit komt door de nicotine. TEER is een stof die in heel kleine druppeltjes in je longen terecht komt als je rookt. De teer zorgt ervoor dat de trilhaartjes aan elkaar vastplakken en niet meer kunnen bewegen. Daardoor kunnen vuile stoffen de longen binnenkomen. Hierdoor gaat een roker hoesten, wat ook wel het rokershoestje wordt genoemd. Teer geeft ook een grotere kans op longkanker. LONGEN VAN EEN NI ROKER KOOLMONOXIDE is een stof die ervoor zorgt dat er minder zuurstof in je bloed komt. Je lichaam heeft zuurstof nodig om te kunnen leven. Het bloed vervoert de zuurstof naar je armen, benen en alle andere plaatsen in het lichaam. Door de koolmonoxide komt er minder zuurstof in de hersenen en in je spieren. Hierdoor word je sneller moe. Ook zorgt koolmonoxide ervoor, dat je bloedvaten sneller dicht gaan zitten. Dit is heel gevaarlijk; Als bloedvaten verstopt raken, krijgen organen geen zuurstof meer. Die organen kunnen daardoor hun werk niet meer doen. Als dit bij het hart gebeurt, is een hartaanval het gevolg. AMMONIAK is de stof die ervoor zorgt dat de slijmvliezen geïrriteerd kunnen raken. Op den duur kunnen ze zelfs gaan ontsteken. Daardoor kun je moeilijker adem halen, met alle gevolgen van dien. Deze stof verdubbelt bovendien de verslavende werking van tabak. LONGEN VAN EEN ROKER WAT ZOU VOOR JOU EEN REDEN ZIJN OM TE GAAN ROKEN? WAT ZOU VOOR JOU EEN REDEN ZIJN OM NIET TE GAAN ROKEN? Iedereen doet het. Ik wil goed kunnen sporten. 5

6 LICHAMELIJKE EN GEESTELIJKE VERSLAVING Je kunt op twee manieren verslaafd aan iets raken: lichamelijk en geestelijk. Als je lichamelijk verslaafd raakt aan het roken, komt dat omdat je lichaam gewend is geraakt aan de nicotine die in tabak zit. Je lichaam heeft die stof dan nodig en vraagt erom. Zonder die stof voelt het lichaam zich niet prettig. Je kunt ook geestelijk verslaafd aan iets raken. Dat betekent dat je geest naar iets kan verlangen, zelfs zonder dat je lichaam het nodig heeft. Veel mensen roken op vaste momenten, bijvoorbeeld na de warme maaltijd. Als je gestopt bent met roken, kan het gebeuren dat je de eerste tijd na de warme maaltijd toch weer zin hebt om te gaan roken. Je lichaam heeft het roken niet meer nodig, maar je geest verlangt er nog wel naar. Blowen en andere drugs SOORTEN DRUGS onderverdeeld naar hun werking op het centraal zenuwstelsel Opwekkende Middelen Speed Cocaïne XTC Hallucinogene Middelen Cannabis (Hasj/wiet) Paddo s LSD Verdovende Middelen Opium Morfine Heroïne Alcohol GHB PEPPEN JE OP BRENGEN JE IN EEN DROOMWERELD KALMEREN EN VERDOVEN JE MET WELKE DRUGS KUN JIJ GEMAKKELIJK IN AANRAKING KOMEN? 56

7 HASJ EN WIET De eerste keer dat je blowt, kan het zijn dat je helemaal niets voelt. Het kan ook zijn dat je juist heel erg misselijk, draaierig of duizelig wordt. Maar als je echt stoned wordt, kun je je ook heel gelukkig, vrolijk en blij voelen. Als je een lachkick krijgt, kun je wel drie kwartier lachen, zonder dat je kunt stoppen. Het kan ook gebeuren dat je juist heel erg angstig of verdrietig wordt en dan in paniek raakt. Hasj en wiet wordt gerookt in een blowtje. Een blowtje lijkt veel op een sigaret, maar hier zitten dan de drugs in. De stof die er voor zorgt dat je stoned kunt worden, heet Tetra Hydro Cannabinol (THC). Deze stof gaat onder andere in je hersenen zitten en heeft invloed op je geheugen. Je hersenen heb je hard nodig om te kunnen leren op school. Door het blowen kun je minder goed leren. Het duurt 4 tot 6 weken, voordat deze stof weer uit je lichaam weg is. PILLEN Als we het over pillen hebben, praten we meestal over XTC, speed en LSD. XTC en speed worden gebruikt, omdat je het gevoel krijgt dat je ineens heel veel energie krijgt. Je kunt dan bijvoorbeeld veel langer dansen dan zonder de drugs. De volgende dagen ben je wel heel erg moe. Dit komt, omdat je de energie niet uit het pilletje gekregen hebt, maar uit de reserves van je eigen lichaam gehaald hebt. LSD is een heel sterke drug, waarbij je echt rare dingen kunt gaan zien en voelen. Sommige mensen die deze drug gebruiken, denken bijvoorbeeld dat ze kunnen vliegen of dat ze een auto zijn geworden. PADDO S Van sommige paddestoelen kan het ook gebeuren, dat je rare dingen gaat zien. Omdat ze gewoon in de natuur groeien, wordt er vaak gedacht dat ze niet slecht zijn. Dit is niet waar! Er kunnen dingen met je gebeuren die heel erg onprettig zijn. 7

8 hasj en wiet: wat weet je wel, wat weet je niet? TERWIJL WE NAAR EEN FILM KIJKEN, KUN JE JOUW ANTWOORDEN INVULLEN IN HET BLOKJE HIERONDER. BLOWEN: WEET JE WAT HET MET JE DOET? 1. 8

9 fabels & feiten MIJN OPA VAN ROOKT AL JAREN; ZO SCHADELIJK IS ROKEN DUS NIET. Als mensen vanaf hun 15e jaar roken en niet stoppen, zullen zij gemiddeld 15 tot 20 jaar eerder sterven. Je hebt dus echt geluk als je rookt en heel erg oud wordt. HET IS NOG NOOIT BEWEZEN DAT JE VAN ROKEN DOOD KUNT GAAN. Ieder jaar sterven bijna Nederlanders vanwege hun rookgedrag. Dat zijn 54 mensen per dag! De bekendste doodsoorzaken zijn longkanker en hart- en vaatziekten. HASJ EN WIET ZIJN SOFTDRUGS EN DUS NIET VERSLAVEND. Jarenlang dachten we in Nederland dat je aan blowen niet verslaafd kon raken. Nu worden er jaarlijks steeds meer cannabisgebruikers in afkickcentra opgenomen. BLOWEN ZUIVERT JE LONGEN. Er zit veel meer teer in hasj en wiet dan in tabak. Dit vervuilt juist je longen. Als je één maand blowt, is dat net zo schadelijk als dat je één jaar rookt. Daarnaast is de kans dat je kanker krijgt door het blowen twaalf keer zo groot als bij het roken. VAN BLOWEN WORD JE MEESTAL ONTSPANNEN. Blowen versterkt je stemming. Als je vrolijk bent, word je nog vrolijker. Maar als je onzeker of bang bent, kun je heel verdrietig worden of zelfs nog banger dan dat je al was. AF EN TOE EEN BLOWTJE IS BETER DAN EEN BIERTJE. Een biertje kun je drinken, omdat je dat lekker vindt of voor de gezelligheid, zonder dat dit schadelijk is. Véél alcohol drinken kan heel gevaarlijk zijn. Tabak en hasj en wiet zijn altijd schadelijk voor de longen en de hersenen. OM GOEDE CIJFERS TE HALEN BLOW IK. Door het blowen kun je juist niet goed leren. Je kunt je niet goed concentreren bij het lezen en je kunt heel slecht onthouden, wat je leest. MIJN VRIENDEN BLOWEN AL JAREN, ZONDER PROBLEMEN. Door blowen kun je juist problemen krijgen. Je gedrag verandert, niets interesseert je nog. De meeste blowers krijgen thuis en op school problemen vanwege hun sufheid en ongeïnteresseerdheid. Andere problemen zijn geldgebrek en kapotte relaties. 9

10 thuisopdrachten MET JE OUDER(S)/VERZORGER(S) opdracht 1 Voer de volgende opdracht thuis uit, samen met je vader en/of moeder en/of verzorger. Maak hiervan een kort verslagje en neem dit mee naar de volgende les van dit project Ga naar Zoek het thema op waarover de les van Stichting Voorkom! ging. Bekijk samen het filmpje. Bespreek met elkaar de stellingen. Schrijf een verslagje over wat je hebt besproken. Neem je verslagje mee naar de volgende les van dit project en lever dit in bij de preventiewerker. We hopen dat je een goed gesprek zult hebben met je ouder(s)/ verzorgers(s)! Veel succes & plezier! opdracht 2 Beantwoord na de opdracht de volgende vraag (dit hoef je niet in te leveren): Hoe vond je het om samen over verslaving te praten? lesbrief roken 10

11 OPDRACHT: INTERVIEW IEMAND DIE ROOKT Stel de vragen die hier onder staan aan iemand bij jou uit de buurt die rookt. Bijvoorbeeld je vader, moeder, opa of de buurvrouw. 1. Hoe oud was u, toen u begon met roken? 2. Waarom bent u begonnen met roken? 3. Hoeveel sigaretten rookt u nu per dag? 4. Noemt u zichzelf verslaafd? 5. Hebt u wel eens geprobeerd te stoppen? 6. Hoe ging dat? Ik heb de vragen aan gesteld. 11

12 les 2: alcohol PURE ALCOHOL LIJKT VEEL OP WATER. HET ZIET ER NET ZO UIT EN HET HEEFT GEEN SMAAK. MAAR ALCOHOL IS VOOR JE LICHAAM PUUR VERGIF. JE KUNT ALCOHOL PAS DRINKEN ALS HET VERDUND IS. HET DRINKEN VAN ALCOHOL KAN EEN GEWOONTE WORDEN. VEEL MENSEN VINDEN DRINKEN HEEL NORMAAL. VAAK KRIJGEN KINDEREN THUIS HUN EERSTE SLOKJE BIER OF WIJN. AAN ALCOHOL KUN JE NET ALS AAN ROKEN GEESTELIJK EN LICHAMELIJK VERSLAAFD RAKEN. DOOR TEVEEL ALCOHOL TE DRINKEN ZIJN ER IN NEDERLAND HEEL VEEL MENSEN IN DE PROBLEMEN GEKOMEN. WELKE SOORTEN DRANK ZIJN ER? ALCOHOLGEBRUIK IN NEDERLAND zware drinker alcoholmisbruikers Je kunt de dranken waarin alcohol zit verdelen in verschillende groepen. Bij elke soort drank hoort een eigen glas. Hoe meer alcohol er in de drank zit, hoe kleiner het glas. Zo krijg je per glas steeds dezelfde hoeveelheid alcohol binnen. Dit noemen we een standaardglas alcohol. Maar sommige dranken worden meestal uit een flesje gedronken, zoals mixdrankjes.je krijgt dan meer alcohol binnen, namelijk 1,25 standaardglas. Een flesje bier bevat 1,3 standaardglas alcohol. HOEVEEL ALCOHOL PER DRANKJE? Glas bier Glas wijn Sterke drank Flesje bier Shooter Mixdrankje Blaster bijv. Flügel bijv. Breezer bijv. WodkaRedbull Alcoholpercentage Inhoud Berekening 5% 250 ml 0,05 x % 100 ml 0,12 x % 35 ml 0,35 x 35 5% 330 ml 0,05 x % 20 ml 0,10 x 20 5,6% 275 ml 0,056 x % 200 ml 0,10 x 200 Alcohol per drankje 12,50 ml 12 ml 12,25 ml 16,5 ml 2 ml 15,4 ml 20 ml Aantal standaardglazen alcohol ,3 0,15 1,25 1,6 12

13 DE WERKING Als je alcohol drinkt, komt die alcohol via je maag en darmen in je bloed. Je bloed neemt de alcohol mee door het hele lichaam. Als de alcohol dan je hersenen heeft bereikt, begin je te merken dat je hebt gedronken. Het effect van alcohol is merkbaar in 4 fasen; hoe meer je drinkt, hoe meer er gebeurt. Fase 1 Alcohol verdooft je remmingen Bij de eerste 1 of 2 glazen alcohol ga je je vrijer en ontspannen voelen. Je praat makkelijker en voelt je minder verlegen. Fase 2 Alcohol vermindert je reactievermogen Als je meer drinkt, gaan je reactievermogen en zintuigen minder goed werken. Je hoort en ziet minder scherp, maar je denkt dat je alles nog kunt. Je stapt bijvoorbeeld nog op de fiets, terwijl je niet meer veilig kunt fietsen. ALS JE TEVEEL DRINKT, KRIJG JE DE VOLGENDE DAG EEN KATER. JE VOELT JE MISSELIJK EN JE HEBT DAN HOOFDPIJN EN DORST. Fase 3 Alcohol vermindert de coördinatie over je spieren Bij nog meer alcohol verlies je de controle over je bewegingen. Praten wordt lallen, lopen wordt waggelen. Fase 4 Alcohol verdooft je bewustzijn: coma of dood Als je nog meer drinkt, worden de dieper liggende delen van je hersenen verdoofd. Deze regelen onder andere de spieren van je hart en je longen, je ademhaling dus. Coma treedt op als je zoveel drinkt dat deze spieren niet meer kunnen werken. Als je hart of ademhaling er helemaal mee ophouden, kan je hieraan overlijden. COMAZUIPEN Een alcoholvergiftiging of comazuipen is zoveel drinken dat je bewusteloos raakt. Jongeren krijgen al bij veel minder alcohol een alcoholvergiftiging dan volwassenen. Zij zijn nog niet gewend aan alcohol. Doordat ze nog niet volgroeid zijn zitten ze ook al snel in de gevarenzone. Een keer veel te veel drinken veroorzaakt al schade aan de hersenen. Het lastige is dat jongeren niet voelen aankomen dat ze te veel drinken. Hun hersenen kunnen dat signaal nog niet afgeven. Een volwassene voelt zich aangeschoten worden en dronken, een jongere niet. Daardoor kan het zijn dat een jongere maar doordrinkt en ineens omvalt. 13

14 DE GEVOLGEN Alcohol kan in je lichaam een heleboel kapot maken. De volgende organen kunnen aangetast worden: DE LEVER De lever is een heel belangrijk orgaan in ons lichaam. De lever houdt ons bloed schoon, omdat het de afvalstoffen die in ons bloed terecht komen, afbreekt. ALCOHOL IS VERGIF!!! De lever heeft 1,5 uur nodig om 1 glas alcohol af te breken. Als je dagelijks veel drinkt, kan je lever ziek worden. De bekendste leverziekte is levercirrose. Dit is ongeneeslijk. DE HERSENEN Alcohol kan leiden tot hersenschade bij jongeren. Hersenen zijn nog tot de leeftijd van 24 jaar in ontwikkeling. Pas dan is de basisstructuur van de hersenen af. Alcohol belemmert die ontwikkeling. Zeker bij jongeren onder de 16 jaar, omdat dan alle hersengebieden nog in ontwikkeling zijn. Geheugen, concentratie en het vermogen doordachte keuzes te maken kunnen blijvend worden aangetast als je jong bent en regelmatig drinkt. Dit kan leiden tot leerproblemen en impulsief gedrag. DE MAAG Net als al het andere eten en drinken komt alcohol eerst in je maag terecht. Alcohol is heel agressief. Het kan je maagwand aantasten, zodat er ontstekingen ontstaan. Alcohol kan ook maagbloedingen en maagzweren veroorzaken. Hersenactiviteit tijdens een geheugentaak 15-jarige jongen drinkt niet 15-jarige jongen drinkt veel, vaak en jong begonnen Dr. Susan Tapert, University of California, San Diego 14

15 drank maakt meer kapot dan je lief is... TERWIJL WE NAAR EEN FILM KIJKEN, KUN JE JOUW ANTWOORDEN INVULLEN IN HET BLOKJE HIERONDER. ALCOHOL: WEET JE WAT HET MET JE DOET? 1. 15

16 INTERVIEW Vandaag gaan we praten met die zelf verslaafd is geweest aan alcohol / drugs. 1. Waarom is alcohol / drugs gaan gebruiken? 2. Wat waren de gevolgen toen hij / zij alcohol of drugs ging gebruiken? 3. Hoe is hij/zij gestopt? 16

17 werkblad PLAK OP DEZE BLADZIJDE EEN PAAR RECLAMES OVER DRUGS OF ALCOHOL OF MAAK EEN TEKENING. 17

18 Napraten? Reageren? Zit je ergens mee? Ga naar onze chat. Kijk op NAPRATEN? Napraten over de lessen? Of zit je ergens mee? Praat erover in onze chat! Onze medewerkers luisteren graag. REAGEREN? Laat je reactie over de lessen achter op onze Hyvespagina of op onze Facebookpagina. We horen graag van je! stichtingvoorkom.hyves.nl HULP NODIG? Heb jij of een bekende van je hulp nodig? Kijk dan op bij links. MEER INFORMATIE? Wil je onze digitale nieuwsbrief of ons informatieblad Preventief ontvangen? Meld je aan via WEBSITES? Op onze website vind je nog meer informatie over alcohol, drugs, gokken, roken en internet. Of kijk op de volgende websites: Alcohol: Gokken: Roken: Internet: Drugs: LIEVER BELLEN? Alcoholinfolijn Infolijn ,10/min Chris Drugsinfolijn Infolijn ,10/min Stivoro Roken Infolijn Informatielijn ,10/min lesbrief roken basisschool alcohol

19 pagina dubbelvouwen en de zijstrookjes naar binnen vouwen zodat er een driehoek ontstaat die kan blijven staan op je tafel ik ben maak deze pagina los van de lesbrief, schrijf je naam groot en leesbaar en vouw volgens de lijnen. Bewaar je naambordje bj je lesbrief! ik ben