Onderweg naar 2F Doorgaande leerlijnen in het vmbo. Kees Buijs (SLO) Panamaconferentie, 1 februari 2013

Transcriptie

1 Onderweg naar 2F Doorgaande leerlijnen in het vmbo Kees Buijs (SLO) Panamaconferentie, 1 februari 2013

2 Achtergrond: invoering rekenen als vakgebied in het vmbo Context: streven naar verhoging vaardigheidsniveau rekenen: De lat moet omhoog! (Van Bijsterveldt, 2011) Invoering Referentiekader Doorlopende Leerlijnen als wettelijk kader Verplichte rekentoets eind vmbo niveau 2F Vooral voor docenten en hun leerlingen in de bb-richting lijkt niveau 2F moeilijk te realiseren (Opgave: Je koopt een brood van 2,35 en betaalt met een briefje van 10)

3 Scholen in actie Rekenen als nieuw vak op het lesrooster 1 à 2 uur per week in klas 1 en 2; soms ook uren in klas 3 en 4 Aanschaf nieuwe lesmaterialen Online materialen Rekenoefenboeken ( rekenmachinevrij ) Aanzetten tot professionalisering Inzet docenten met PO-achtergrond Aanstellen rekencoördinator Regionale samenwerking po-vmbo

4 Problemen waar scholen tegenaan lopen Lesmaterialen zijn niet altijd toereikend: soms gericht op cijfervaardigheid, veel kale opgaven, zeer beperkte instructie (Moderne Wiskunde, klas 3, instructie in het rekenboek) Vakinhoudelijke deskundigheid ontbreekt soms Tendens tot formele benadering Beleid binnen de school om rekenen in het leerplan op te nemen, komt soms moeizaam van de grond

5 SLO-project VmR+ ( ) Onderzoek naar het feitelijk rekenniveau van leerlingen uit de doelgroep Mei 2011: Onderzoekje naar het rekenniveau van vmbo-1 en -2 leerlingen (n=32) Sept./okt. 2012: Onderzoekje naar het rekenniveau van vmbo-3 leerlingen (n=30) Analyse stand van zaken op de scholen Enquête onder ± 60 scholen Interviews met docenten Twee conferenties voor rekendocenten (okt & nov. 2012)

6 Recente activiteiten Analyse van lesmaterialen en digitale leermiddelen Ontwikkeling van leerplanmaterialen die ondersteunend voor scholen en docenten kunnen werken (Leerlijnoverzicht Procenten i.o.) Ontwikkelen van een diagnostische benadering om kennis van leerlingen stapsgewijs in kaart te brengen: de Afpelbenadering (Diagnostisch schema Balkopgave)

7 Ups & Downs in landelijke ontwikkelingen Van meet af aan twijfels over haalbaarheid van 2F als eindniveau voor bb-leerlingen November 2011: Brief bestuursraden aan minister Verzoek tot beleidswijzinging ivm. hoge hypothetische zakpercentages Toetspilot maart 2012 (n ): resultaten bb-leerlingen zorgwekkend laag Pilot rekentoets VO, Maart F vmbo-bb 2F vmbo-kb 2F vmbo-tl Gem. cijfer 4,3 5,4 6,4 (OCW, juni 2012) % onvoldoendes 84% 56% 28%

8 Enkele voorbeelden toetsitems (P-waarde:.. ) (P-waarde:.. ) (P-waarde:.. ) (P-waarde:.. ) (P-waarde:.. )

9 Beleidsombuiging nav. resultaten toetspilot December 2012: Voortgangsrapportage staatssecretaris Dekker (OCW) over invoering Referentiekader: Scholen zijn nog niet optimaal voorbereid op invoering Referentiekader Verplichte eindtoets wordt wel ingevoerd ( ), maar telt pas vanaf mee in slaag-zak-regeling 2F blijft ondergrens voor gehele vmbo, maar er zal gedifferentieerd worden in exameneisen (bb-kb-tl)

10 VmR+-project: Nadere uitwerking ideeën over te ontwikkelen leerplanmaterialen Ontwikkeling van een digitale, web-gebaseerde omgeving van doorlopende leerlijnen VmR+-App Geïllustreerde leerlijnbeschrijvingen Voorbeeldopgaven 2F met mogelijke oplossingswijzen Diagnostisch instrument: Afpelbenadering Handreiking selectief & flexibel methodegebruik Lessuggesties hoofdrekenen & getalbegrip (Voorbeeldopgaven met mogelijke oplossingswijzen)

11 Resultaten diagnostische interviews vmbo-3 leerlingen (3 scholen; n=30) Nogal wat leerlingen zitten qua algemeen kennisniveau ergens in de buurt van 1F (soms ver eronder of erboven) Meten: praktisch meten gaat vlot en goed, maatkennis matig, herleidingsopgaven moeizaam Een balk is 6 ½ cm dik. Hoeveel mm is dat? Procenten: Begrip van % als verhoudingsmaat, soms redelijk goed kunnen werken met ankerpunten zoals 50%, 10% en 5%

12 Impressie op video (1) Sherida, Youssra, Rania en Safae worden geïnterviewd over laptop-opgave Je krijgt 40% korting op een laptop van 350. Hoeveel euro is de korting? Als het oplossen niet lukt, wordt geprobeerd af te dalen in de zône van voorafgaande ontwikkeling Montage van 2:35 minuten

13 Bevindingen & Implicaties voor onderwijs (1) Hoge mate van onzekerheid met betrekking tot basale rekenkennis en -vaardigheid Zulke leerlingen dienen de leerlijn van groep 7/8 in belangrijke mate nog/opnieuw te doorlopen Docenten dienen zicht op deze leerlijn te hebben om goede instructie te kunnen geven Hoeveel % van haar zakgeld besteedde Fenna aan sms-jes?

14 Bevindingen & Implicaties voor onderwijs (2) Leerlijnbeschrijving in een digitaal, gelaagd format met sterk visueel element lijkt ondersteunend te kunnen werken

15 Analyse gegevens over scholen & docenten Veel docenten hebben wel degelijk didactische vaardigheden, maar niet voldoende toegespitst op rekenen Men heeft soms weinig idee van het reële kennisniveau van de eigen leerlingen (Oplossingen bij lopend naar school -opgave) Een diagnostisch hulpmiddel om meer zicht op die eigen kennis te krijgen, zou ondersteunend kunnen werken

16 Afpelbenadering als potentieel bruikbare benadering Ga uit van opgaven op (bijna) 2F-niveau en ga na in hoeverre leerlingen deze kunnen oplossen Lukt het oplossen niet, daal dan af door: Na te gaan of context begrepen wordt; Opgave te vereenvoudigen; Modelmatige ondersteuning te bieden; Na te gaan in hoeverre basiskennis ontbreekt (zoals tienregel bij x) En onderzoek aldus welke blokkades er zijn en hoe die weggenomen kunnen worden (Modelondersteuning bij uitrekenen 6 % van 120,- )

17 Diagnostische wolkenschema s als uitwerking

18 Impressie op video (2) Esmé, Daisy en Linde worden geïnterviewd over balk-opgave Een balk is 6 ½ cm dik. Hoeveel mm is dat? Als het oplossen niet helemaal lukt, wordt gepoogd af te dalen via Vereenvoudigen en via Modelondersteuning Montage van 3:20 minuten

19 Bevindingen & Implicaties voor onderwijs (1) Leerlingen kennen de relatie cm-mm wel, maar hebben moeite deze toe te passen in complexere situatie (6 ½ cm mm) Trappetjes-redeneren wordt veelvuldig gebruikt, maar lijkt voor sommigen (velen?) glad ijs Docenten zouden zich meer bewust kunnen worden van de mogelijkheden om ondersteuning te bieden via concretisering mbv. meetlint

20 Bevindingen & Implicaties voor onderwijs (2) Afpelbenadering in een digitaal format met toelichting, wolkenschema s en voorbeelden op video lijkt ondersteunend te kunnen werken