Regionale energiemonitoring 2010

Transcriptie

1

2

3 Regionale energiemonitoring 2010 In opdracht van Opgesteld door Auteur SRE SRE Milieudienst Keizer Karel V Singel 8 Postbus AK Eindhoven Ir. E. Derijcke Versienummer 1 Datum Status Definitief

4

5 Inhoudsopgave 1. Inleiding Klimaatdoelstellingen en Energietransitieprogramma Monitoring Energiegebruik Hernieuwbare energie Biomassa Omgevingswarmte Zon Waterkracht Overig CO 2 uitstoot Conclusies Voortgang klimaatdoelstellingen Kanttekeningen bij de methode Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Methode monitoring Energiegebruik per gemeente Hernieuwbare energie per gemeente CO 2 uitstoot van de regio en per gemeente

6

7 1. Inleiding In 2010 werden in de SRE regio klimaatprojecten uitgevoerd vanuit het Regionale Milieuwerkprogramma. Hierbij werd aangesloten op de prestatiekaart Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven SLoK Hierin zijn doelstellingen opgenomen wat betreft energie besparen en opwekking van hernieuwbare energie 1. Sommige regiogemeenten hebben ook eigen klimaatbeleid vastgelegd of sluiten aan bij de landelijke klimaatdoelstellingen. Om te bepalen of gemeenten op schema liggen in het behalen van deze klimaatdoelstellingen, is het van belang om de voortgang van klimaatbeleid te monitoren. Hiermee is het mogelijk om afwijkingen tijdig te signaleren, zodat er (bij)gestuurd kan worden. Daarnaast kan met monitoring het klimaatbeleid richting het gemeentebestuur en externe stakeholders worden verantwoord. Het is raadzaam om de voortgang van klimaatbeleid te monitoren op zowel de doelstellingen van het klimaatbeleid als op het niveau van individuele projecten. Het effect van individuele projecten zal namelijk vaak niet meteen herkenbaar zijn in de totale cijfers. Dit is het geval als het om projecten met een kleine schaalgrootte gaat, bijvoorbeeld een rij duurzame nieuwbouwwoningen. In dit RMP project wordt gemonitord op de doelstellingen van klimaatbeleid. In 2011 is het effect van de regionale SLoK projecten ingeschat via de CO2-monitor en is hierover gerapporteerd. In 2010 is over 2009 een zogenaamde nulmeting uitgevoerd van de hoeveelheid energie die wordt gebruikt binnen de SRE-regio, de hoeveelheid opgewekte hernieuwbare energie en de hoeveelheid CO 2 die wordt uitgestoten. Toentertijd waren nauwelijks gemeentespecifieke cijfers beschikbaar en is de nulmeting veelal gebaseerd op berekeningen aan de hand van kentallen. In de loop der tijd is een landelijke database opgebouwd (de Klimaatmonitor van AgentschapNL) waarin steeds meer cijfers op gemeenteniveau beschikbaar komen. In dit rapport wordt een eerste effectmeting uitgevoerd over Omdat de methode van bepalen van de gegevens nu wezenlijk anders is dan bij de vorige rapportage worden de cijfers met terugwerkende kracht bijgesteld, zodat een betere vergelijking mogelijk is. Cijfers relevant voor monitoring komen pas in de loop van het jaar of zelfs nog later beschikbaar. In oktober 2012 zijn bijvoorbeeld nog cijfers over 2010 beschikbaar gekomen. Daarom kan een rapportage pas ruim na afloop van het betreffende jaar gemaakt worden en wordt dus nu nog gerapporteerd over 2010 en kan nog niet gerapporteerd worden over 2011 of Toen werd nog gesproken over duurzame energie opwekking. In het landelijke monitoringprotocol dat in in 2010 is vastgesteld wordt voortaan de term hernieuwbare energie gehanteerd. 2 Naast het actieve niveau, is het ook mogelijk om op voorlopend of innovatief niveau activiteiten uit te voeren waarmee meer besparing of hernieuwbare energie opwekking wordt nagestreefd pagina 1 van 21

8 2. Klimaatdoelstellingen en Energietransitieprogramma In 2010 werden in de SRE regio klimaatprojecten uitgevoerd vanuit het Regionale Milieuwerkprogramma. Hierbij werd aangesloten op de prestatiekaart Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven SLoK Hierin zijn doelstellingen opgenomen wat betreft energie besparen en opwekking van hernieuwbare energie. In de regio werd aangesloten bij het zogenaamde actieve ambitieniveau 2. In dit actieve ambitieniveau wordt voor de periode uitgegaan van de volgende doelstellingen: Energiebesparing: 2% besparing per jaar op de energie die binnen de regiogrenzen wordt gebruikt Hernieuwbare energie: 5% van de energie die binnen de regiogrenzen wordt gebruikt is duurzaam opgewekt De gegevens over 2009 en 2010 in deze rapportage worden afgezet tegen deze doelstellingen. De Portefeuillehouders Milieu van het SRE hebben in 2011 het programma Energietransitie in de Brainport regio vastgesteld. Dit programma richt zich op het herinrichten van de huidige, op fossiele brandstoffen gebaseerde, energievoorziening naar een duurzame regionale energievoorziening, zodat de regio op een schone, betrouwbare en betaalbare wijze in de energiebehoefte kan (blijven) voorzien. Het doel van het programma is: In 2040 wordt de nog resterende energiebehoefte in de regio voor gebouwen, industrie, landbouw en transport verkregen uit hernieuwbare, duurzame bronnen ( energieneutraal ). De in deze rapportage verzamelde gegevens kunnen ook als vaststelling van de beginsituatie voor de start van het regionale energietransitieprogramma worden beschouwd. 2 Naast het actieve niveau, is het ook mogelijk om op voorlopend of innovatief niveau activiteiten uit te voeren waarmee meer besparing of hernieuwbare energie opwekking wordt nagestreefd pagina 2 van 21

9 3. Monitoring 3.1. Energiegebruik Het totale energiegebruik in de SRE regio in 2009 was 61,6 PJ, zie figuur 1. In 2010 is het gebruik 62,2 PJ. Het energiegebruik is met 1% toegenomen. Dit is vergelijkbaar met hoe in Nederland het energiegebruik zich heeft ontwikkeld 3. Bij het actieve ambitieniveau van de prestatiekaart Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven SLoK wordt uitgegaan van 2% besparing per jaar. In bijlage 1 staat een toelichting op de gehanteerde methode voor de monitoring. 70,00 60,00 50,00 Energiegebruik SRE Overig Verkeer en vervoer Landbouw PJ 40,00 30,00 Bouwnijverheid Industrie 20,00 Publieke dienstverlening 10,00 0, Commerciële dienstverlening Woningen Figuur 1 : Energiegebruik SRE In tabel 1 en figuur 2 is te zien hoe het gebruik zich heeft ontwikkeld per sector. In de meeste sectoren is in 2010 een stijging te zien ten opzichte van Bij woningen en publieke dienstverlening is een daling te zien. De sector met het grootste gebruik is de sector woningen. Deze wordt gevolgd door commerciële dienstverlening en verkeer en vervoer. In deze sectoren zal in absolute zin het meest bespaard kunnen en moeten worden. 3 Wanneer op vergelijkbare wijze het energiegebruik voor heel Nederland wordt bepaald is eveneens sprake van een toename met 1% pagina 3 van 21

10 Woningen 4 21,93 21,73 Commerciële dienstverlening 11,43 11,58 Publieke dienstverlening 5,90 5,70 Industrie 5,31 5,33 Bouwnijverheid 0,99 1,00 Landbouw 3,95 4,42 Verkeer en vervoer 9,44 9,84 Overig 5 2,60 2,62 Totaal SRE 61,55 62,23 Tabel 1 Energiegebruik SRE 25,00 Energiegebruik SRE per sector 20,00 15,00 10,00 5, ,00 Figuur 2 : Energiegebruik SRE per sector In bijlage 2 zijn de gemeentespecifieke cijfers opgenomen. 4 De gebruikscijfers van gas van woningen zijn gecorrigeerd voor hoe koud een jaar was, ofwel gecorrigeerd voor zogenaamde graaddagen. 5 In de sector onbekend zit een deel van het gemeten elektriciteitsgebruik waarvan niet duidelijk is aan welke categorie die moet worden toegewezen. Ook komen in die categorie elektriciteitsaansluitingen terecht waarvan er maar 1 of enkele zijn en die anders niet meer anoniem zouden zijn pagina 4 van 21

11 3.2. Hernieuwbare energie De hoeveelheid opgewekte hernieuwbare energie van 2010 en 2009 is gebaseerd op de methode van het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie Volgens dit protocol wordt de lokale (gemeentelijke) productie van hernieuwbare energie berekend. Dat betekent bijvoorbeeld voor de opwekking van energie uit biomassa dat de opwekking meetelt voor de gemeente op wiens grondgebied een biomassacentrale staat. Dat betekent dat bijvoorbeeld hout- en snoeiafval uit de regio dat in de centrale in Cuijk wordt meegestookt niet meetelt, maar dat in de reguliere brandstof bijgemengde biodiesel en bio-ethanol (verplichte bijmenging) wel meetelt. In 2010 wordt in de SRE regio 1889 TJ duurzaam opgewekt, zie tabel 2. Dat komt overeen met 3% van het energiegebruik in 2010 van de SRE regio. In 2009 was het aandeel hernieuwbare energie 3,3% van het energiegebruik. Aan het einde van de SLoK periode in 2012 wordt beoogd om 5% van het resterende energiegebruik op te wekken met hernieuwbare energie. Er is geen tussendoelstelling voor 2010 opgenomen. Hernieuwbare energie opwekking (TJ) Waterkracht 0,2 0,4 Zon 54,6 60,6 Omgevingswarmte 215,9 290,7 Biomassa 1730,7 1499,0 Overig 35,1 38,2 Totaal 2036,6 1888,9 Tabel 2 Hernieuwbare energie opwekking SRE Hernieuwbare energie SRE 2000,0 1800,0 1600,0 1400,0 1200,0 1000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0, Figuur 3 : Hernieuwbare energie SRE pagina 5 van 21

12 In figuur 3 is te zien dat er bij alle categorieën hernieuwbare energie in 2010 meer wordt opgewekt dan in 2009, behalve bij biomassa. De afname in de categorie biomassa komt voor rekening van biobrandstoffen: in 2010 zijn fors minder biobrandstoffen bijgemengd dan in 2009 (dit is in heel Nederland het geval). Wanneer biobrandstoffen buiten beschouwing worden gelaten is dus bij alle andere categorieën wel sprake van een toename in de opwekcapaciteit. Exclusief biobrandstoffen is in 2010 in de SRE regio vergeleken met % meer hernieuwbare energie opgewekt. In tabel 3 en figuur 4 wordt de hernieuwbare opwekking onderverdeeld in subcategorieën. In bijlage 3 zijn de gemeentespecifieke cijfers opgenomen. Hernieuwbare energie opwekking (TJ) 2010 Biogas covergisting 151,7 Biogas uit RWZI 2,5 Stortgas 2,1 Overige biomassaverbranding 73,7 Overig biogas 84,2 Waterkracht 0,4 Zonnestroom 10,4 Zonnewarmte 50,2 Buitenluchtwarmte 101,1 Houtketels bedrijven 93,6 Houtkachels woningen 641,5 Ondiepe bodemenergie 177,7 Warmte uit gemolken melk 11,9 Biobrandstoffen in verkeer 449,7 Hernieuwbare elektriciteit voor vervoer 37,8 Hernieuwbare elektriciteit voor wegvervoer 0,4 Totaal 1888,9 Tabel 3 Hernieuwbare energie per opwekkingsvorm in subcategorieën pagina 6 van 21

13 Hernieuwbare energie SRE 2010 Biogas covergisting Biogas uit RWZI 2% 0% 8% 0% 0% Stortgas Overige biomassaverbranding 4% Overig biogas 24% 4% 0% 1% 3% Waterkracht Zonnestroom 5% Zonnewarmte Buitenluchtwarmte 1% 5% Houtketels bedrijven 9% Houtkachels woningen Ondiepe bodemenergie Warmte uit gemolken melk Biobrandstoffen in verkeer 34% Hernieuwbare elektriciteit voor vervoer Hernieuwbare elektriciteit voor wegvervoer Figuur 4: Hernieuwbare energie per opwekkingsvorm SRE 2010, gespecificeerd In onderstaande paragrafen wordt per hoofdcategorie (zie figuur 5) een nadere toelichting gegeven. Het belangrijkste aandeel in de huidige hernieuwbare energie opwekking heeft biomassa met 79%. Hernieuwbare energie SRE % 0% 3% 79% 16% Waterkracht Zon Omgevingswarmte Biomassa Overig Figuur 5: Hernieuwbare energie per opwekkingsvorm SRE pagina 7 van 21

14 Biomassa Onder biomassa verstaan we alle organische (plantaardige en dierlijke) reststromen, zoals hout, blad, maaisel, dierlijke mest en andere overschotten. Het belangrijkste aandeel in de hernieuwbare energie opwekking, namelijk 34%, is afkomstig van houtkachels bij particulieren. Houtketels bij bedrijven zorgen voor 5% van de hernieuwbare energieopwekking in de SRE regio. Zo n 24% van de hernieuwbare energieopwekking komt van biobrandstoffen in het verkeer. In 2010 wordt 4,0% biobrandstoffen bijgemengd in de brandstoffen voor auto s. Dit aandeel wordt jaarlijks opgevoerd (4,25% in 2011, 4,5% in 2012, 5% in 2013 en 5,5% in 2014). Nederland werkt op deze wijze toe naar de Europese doelstelling van minimaal 10% hernieuwbare energie in het vervoer in (Die doelstelling wordt overigens niet alleen bereikt door biobrandstoffen bij te mengen; ook de inzet van duurzame elektriciteit en groen gas telt mee.) 8% van de hernieuwbare energie opwekking komt via de elektriciteitsproductie met covergistingsinstallaties Omgevingswarmte Omgevingswarmte is warmte die is opgeslagen in water en lucht en die via warmtewisselaars overgedragen kan worden. Onder deze categorie vallen buitenluchtwarmte, ondiepe bodemenergie en warmte uit net gemolken melk. 9% van de hernieuwbare energie is afkomstig van bodemenergie. Bij gebruik van bodemenergie wordt in de zomer warmte opgeslagen in de bodem, die in de winter weer wordt gebruikt voor verwarmen. In de monitoring zijn alleen de grotere systemen waarvoor een provinciale vergunning nodig is opgenomen, omdat van de kleinere systemen geen gegevens bekend zijn. Met de komst van de AMvB Bodem zal voor kleinere systemen een registratie worden opgezet. Buitenluchtwarmte levert 5% van de hernieuwbare energie opwekking. Daarbij gaat het om lucht-waterwarmtepompen die in woningen worden toegepast. Uit lucht wordt energie gewonnen die wordt gebruikt voor verwarming. Warmte teruggewonnen uit net gemolken melk is goed voor 1% hernieuwbare energie opwekking in de regio Zon Zonnewarmte (met behulp van zonnecollectoren en zonneboilers) heeft een aandeel van 3% in de hernieuwbare energie opwekking in de regio. Zonnestroom (opwekking met behulp van photovoltaïsche panelen) draagt voor 1% bij Waterkracht In de regio staan 2 kleinschalige waterkrachtcentrales, namelijk de Volmolen en de Hooydonkse watermolen. De Volmolen heeft twee raderen waarvan er een op Waalres en een op Bergeijks grondgebied staat. De Hooydonkse watermolen staat op Nuenens grondgebied. Waterkracht draagt voor minder dan 1% bij aan de hernieuwbare energie opwekking in de SRE regio pagina 8 van 21

15 Overig Onder de categorie overig valt hernieuwbare elektriciteit voor vervoer. Hier gaat het om hernieuwbare energie ingezet in elektrisch vervoer, met name de trein en elektrische auto s. Dit gaat om 2% van de opgewekte hernieuwbare energie CO 2 uitstoot De CO 2 uitstoot van de regio en per gemeente zijn opgenomen in bijlage pagina 9 van 21

16 4. Conclusies 4.1. Voortgang klimaatdoelstellingen Het totale energiegebruik in de SRE regio is in 2010 met 1% toegenomen t.o.v Dit is vergelijkbaar met de toename van het energiegebruik in heel Nederland. Bij het actieve ambitieniveau van de prestatiekaart Stimulering Lokale Klimaatinitiatieven SLoK wordt beoogd om 2% energie te besparen per jaar. Daarmee blijven energiebesparingen achter op de doelstelling. In 2010 wordt in de SRE regio 1889 TJ hernieuwbare energie opgewekt, ofwel 3% van het energiegebruik in 2010 van de SRE regio. In 2009 was het aandeel hernieuwbare energie 3,3% van het energiegebruik. Aan het einde van de SLoK periode in 2012 wordt met het actieve ambitieniveau van de prestatiekaart SLoK beoogd om 5% van het resterende energiegebruik op te wekken met hernieuwbare energie. Er is geen tussendoelstelling voor 2010 opgenomen, maar gezien de ontwikkeling van 2009 naar 2010, lijkt de regio achter te lopen bij die doelstelling. De afname van het aandeel hernieuwbare energie komt echter voor conto van het minder bijmengen van biobrandstoffen. Wanneer biobrandstoffen buiten beschouwing worden gelaten is in 2010 in de SRE regio vergeleken met % meer hernieuwbare energie opgewekt! 4.2. Kanttekeningen bij de methode Cijfers relevant voor monitoring komen pas in de loop van het jaar of zelfs nog later beschikbaar. In oktober 2012 zijn bijvoorbeeld nog cijfers over 2010 beschikbaar gekomen. Daarom kan een rapportage pas ruim na afloop van het betreffende jaar gemaakt worden. Dat betekent dat bijsturing aan de hand van monitoringresultaten alleen met enige vertraging kan. Tenzij voor de ontbrekende gegevens aannames gedaan worden uiteraard. Het wordt steeds beter mogelijk om een accurate monitoring te doen. Toen wij de regionale nulmeting over 2009 maakten, waren nauwelijks gemeentespecifieke cijfers beschikbaar. De nulmeting was voornamelijk gebaseerd op berekeningen aan de hand van kentallen. In de loop der tijd is een landelijke database opgebouwd (de Klimaatmonitor van AgentschapNL) waarin steeds meer cijfers op gemeenteniveau beschikbaar komen. Zo zijn de energiegebruikscijfers grotendeels gebaseerd op daadwerkelijke gebruiken. Voor hernieuwbare energie zijn in de landelijk database cijfers op gemeenteniveau opgenomen die vanuit landelijk cijfers via bepaalde verdeelsleutels zijn toegerekend aan specifieke gemeenten. In de deze rapportage is voor hernieuwbare energie daar waar beschikbaar gewerkt met daadwerkelijk opwekkingscijfers. Omdat in de monitoring deels ook inschattingen en aannames gemaakt worden, zit er met name in de bepaling van de hoeveelheid hernieuwbare energie en CO 2 uitstoot een zekere onnauwkeurigheid. Gerealiseerde reductie in CO 2 uitstoot en extra opwekking van hernieuwbare energie kunnen daardoor wegvallen tegen de onnauwkeurigheid van de monitoring. Nog steeds blijft gelden dat door nieuwe inzichten informatie in de landelijke database kan worden bijgesteld. Ook bij toekomstige monitoring zal altijd terug gekeken moeten worden naar voorgaande jaren of bijstelling noodzakelijk is. De vraag kan terecht gesteld worden of het met verschillende onnauwkeurigheden toch zinvol is om te monitoren. Met deze monitoring wordt voor het eerst conform het recentelijk ontwikkelde landelijke pagina 10 van 21

17 monitoringprotocol een nulmeting en een eerste effectmeting uitgevoerd. Hiermee krijgen we met name voor het energiegebruik en bijdragen van verschillende sectoren een redelijk accuraat beeld. Daarnaast krijgen we een idee van ordegroottes voor opwekking van hernieuwbare energie en een indicatie van mogelijke effecten. Dergelijke informatie helpt met het bepalen van plannen van aanpak en is daarmee noodzakelijk voor het bepalen en uitvoeren van klimaatbeleid en beleid gericht op energietransitie. In de loop van de tijd kan de monitoring verder verfijnd worden en kunnen plannen van aanpak daarop worden bijgesteld. Met monitoring op beleidsdoelstellingen, dus op gerealiseerde besparingen, etc. is nooit duidelijk wat oorzaken en gevolgen zijn. Verschillen over de jaren heen worden door diverse invloeden veroorzaakt. Er zijn naast het regionale uitvoeringsprogramma en de gemeentelijke uitvoeringsprogramma s ook diverse andere zaken die van invloed zijn op de gemeentelijke CO 2 -uitstoot, energiegebruik en opwekking van hernieuwbare energie. Denk hierbij aan landelijke of provinciale activiteiten, maar ook aan particuliere en/of private initiatieven, of zelfs aan macro-economische ontwikkelingen zoals de kredietcrisis. Met monitoring op individuele projecten bijvoorbeeld aan de hand van de CO 2 -monitor kunnen wel indicatieve effecten worden bepaald van beleidsinspanningen. Daarom vullen deze twee vormen van monitoring elkaar goed aan pagina 11 van 21

18 Bijlage 1 Methode monitoring Monitoring in deze rapportage is uitgevoerd conform het landelijke monitoringsprotocol (Handboek Monitoring broeikasgasemissies en hernieuwbare energie bij lokale overheden). Hierin zijn afspraken vastgelegd over systeemgrenzen (wat al dan niet mee te rekenen bij een gemeente) en de wijze van bepalen van cijfers. In dit protocol gaat men uit van het principe dat de gegevens waar mogelijk zijn gebaseerd op daadwerkelijke metingen (zoals het gas- en elektriciteitsgebruik van huishoudens). Als die niet beschikbaar zijn wordt gewerkt met kentallen (bijvoorbeeld het aantal dieren van een bepaalde soort in de veehouderij per gemeente, vermenigvuldigd met een kental van CO 2 uitstoot voor die diersoort). En als ook dat niet mogelijk is, wordt gebruik gemaakt van landelijke totalen, die via een verdeelmodel/verdeelsleutels worden verdeeld over gemeenten (bijvoorbeeld de verdeling van de Nederlandse emissies van wegverkeer o.b.v. een verkeersmodel met verkeersintensiteiten). Energiegebruik: Bron: dit gaat om gemeten gebruikscijfers, behalve voor verkeer en vervoer. Bij verkeer en vervoer is een omrekening gemaakt vanuit de gemeentespecifieke CO 2 -cijfers uit de emissieregistratie via de landelijke brandstofmix. Hernieuwbare energie: Bron: gemeten cijfers opgevraagd bij de eigenaar van de installatie en de Provincie Noord-Brabant. Hernieuwbare Energie-optie Verdeelsleutel per gemeente Bron Biogas covergisting hern. elektriciteit : Monitoring Bio-energie Agentschap NL 2010: Eigenaar Biogas uit RWZI hern. elektriciteit RWZI, AWZI opgesteld elektrisch vermogen Hernieuwbare elektriciteit uit stortgas - Eigenaar Overige biomassaverbanding hern. elektriciteit Overig biogas hern. elektriciteit Waterkracht hern. elektriciteit genormaliseerd Zonnestroom Opgesteld elektrisch vermogen overige biomassavebranding Opgesteld elektrisch vermogen overige vergisting Opgesteld elektrisch vermogen waterkracht Vermogen PV-panelen op bekende adressen/lokaties, incl. SDE (cumulatief) Monitoring Bio-energie Agentschap NL Aanname 2009= : Monitoring Bio-energie Agentschap NL 2010: Eigenaar 2009: Monitoring Bio-energie Agentschap NL 2010: Eigenaar Eigenaar Monitoring PV Agentschap NL, waaronder SDE-regeling Zonnewarmte Vermogen via SDW-regeling SDW-regeling Agentschap NL gesubsidieerde zonneboilers (cumulatief) Aantal nieuwbouwwoningen sinds CBS pagina 12 van 21

19 Buitenluchtwarmte Aantal via SDW-regeling gesubsidieerde lucht-water-warmtepompen (cumulatief) Aantal nieuwbouwwoningen sinds 2000 SDW-regeling Agentschap NL CBS Houtketels bedrijven hern. warmte CO 2-emissie houtindustrie, landbouw en handel Houtkachels woningen hern. warmte Aantal vrijstaande woningen CBS Ondiepe bodemenergie hern. warmte (WP, WKO) Emissieregistratie Grondwateronttrekkingen Noord-Brabant provincie Warmte uit net gemolken melk (wtw) Aantal melkkoeien CBS Biobrandstoffen in verkeer (bijmenging) Hernieuwbare elektriciteit voor vervoer, excl. wegvervoer CO 2-uitstoot verkeer Treinreizigerskilometers inwoners gebaseerd op meerjarig provinciaal gemiddelde Emissieregistratie CBS Hernieuwbare elektriciteit voor wegvervoer CO 2-uitstoot wegverkeer Emissieregistratie Op dit moment staan er (nog) geen grootschalige windturbines in de SRE regio. CO 2 uitstoot: Bron: dit gaat om cijfers afkomstig uit de emissieregistratie. Bij verkeer en vervoer en deels voor gebouwde omgeving zijn landelijke cijfers verdeeld over gemeenten pagina 13 van 21

20 Bijlage 2 Energiegebruik per gemeente In onderstaande twee tabellen is achtereenvolgens het energiegebruik per gemeente in 2009 en in 2010 weergegeven (PJ) Woningen Commerciële dienstverlening Industrie Publieke dienstverlening Bouwnijverheid Landbouw Verkeer en vervoer Overig Totaal Asten 0,51 0,47 0,09 0,14 0,15 1,28 0,29 0,15 3,06 Bergeijk 0,61 0,35 0,08 0,10 0,03 0,05 0,39 0,05 1,66 Best 0,85 0,49 0,18 0,12 0,03 0,04 0,30 0,07 2,07 Bladel 0,60 0,31 0,11 0,21 0,03 0,09 0,27 0,06 1,68 Cranendonck 0,67 0,20 0,11 0,20 0,03 0,04 0,22 0,08 1,56 Deurne 0,99 0,34 0,22 0,25 0,05 0,41 0,47 0,10 2,82 Eersel 0,58 0,25 0,12 0,08 0,02 0,07 0,34 0,04 1,51 Eindhoven 5,87 3,81 2,55 1,37 0,19 0,01 2,27 0,96 17,03 Geldrop-Mierlo 1,20 0,42 0,25 0,39 0,04 0,01 0,32 0,08 2,71 Gemert-Bakel 0,85 0,36 0,18 0,19 0,04 0,27 0,46 0,06 2,41 Heeze-Leende 0,52 0,17 0,13 0,03 0,02 0,06 0,23 0,03 1,21 Helmond 2,35 1,13 0,52 1,08 0,07 0,46 1,00 0,14 6,75 Laarbeek 0,67 0,19 0,09 0,13 0,03 0,11 0,46 0,16 1,84 Nuenen 0,76 0,26 0,08 0,08 0,02 0,03 0,31 0,04 1,59 Oirschot 0,53 0,24 0,29 0,07 0,05 0,25 0,29 0,05 1,76 Reusel-De Mierden 0,39 0,11 0,05 0,03 0,03 0,10 0,17 0,04 0,93 Someren 0,56 0,23 0,22 0,15 0,04 0,57 0,44 0,19 2,41 Son en Breugel 0,54 0,39 0,10 0,28 0,02 0,03 0,19 0,07 1,62 Valkenswaard 1,00 0,48 0,16 0,17 0,03 0,01 0,45 0,06 2,36 Veldhoven 1,29 1,01 0,26 0,22 0,06 0,06 0,36 0,12 3,37 Waalre 0,60 0,21 0,09 0,02 0,01 0,00 0,22 0,03 1,18 Totaal SRE regio 21,93 11,43 5,90 5,31 0,99 3,95 9,44 2,60 61,55 Tabel Energiegebruik 2009 in PJ pagina 14 van 21

21 2010 (PJ) Commerciële dienstverlening Publieke dienstverlening Bouwnijverheid Landbouw Verkeer en vervoer Overig Woningen Industrie Totaal Asten 0,51 0,59 0,09 0,15 0,14 1,41 0,27 0,16 3,33 Bergeijk 0,60 0,35 0,08 0,12 0,03 0,05 0,36 0,04 1,64 Best 0,83 0,51 0,19 0,12 0,03 0,04 0,29 0,07 2,07 Bladel 0,58 0,31 0,11 0,22 0,03 0,09 0,27 0,06 1,69 Cranendonck 0,68 0,20 0,11 0,18 0,03 0,04 0,22 0,08 1,55 Deurne 0,98 0,34 0,21 0,25 0,05 0,47 0,46 0,10 2,86 Eersel 0,59 0,26 0,12 0,08 0,02 0,07 0,33 0,04 1,53 Eindhoven 5,79 3,78 2,34 1,35 0,20 0,01 2,90 0,97 17,32 Geldrop-Mierlo 1,16 0,39 0,25 0,35 0,04 0,01 0,32 0,06 2,58 Gemert-Bakel 0,84 0,34 0,18 0,20 0,04 0,27 0,45 0,06 2,40 Heeze-Leende 0,53 0,17 0,14 0,03 0,02 0,06 0,22 0,03 1,22 Helmond 2,34 1,09 0,52 1,18 0,07 0,50 0,93 0,14 6,77 Laarbeek 0,65 0,22 0,09 0,14 0,03 0,11 0,45 0,17 1,87 Nuenen 0,76 0,27 0,08 0,08 0,02 0,03 0,24 0,05 1,52 Oirschot 0,53 0,25 0,30 0,07 0,05 0,27 0,28 0,05 1,80 Reusel-De Mierden 0,39 0,11 0,05 0,03 0,03 0,11 0,17 0,04 0,93 Someren 0,55 0,22 0,23 0,15 0,04 0,77 0,39 0,22 2,55 Son en Breugel 0,53 0,38 0,10 0,24 0,03 0,03 0,22 0,07 1,59 Valkenswaard 0,98 0,48 0,16 0,17 0,03 0,01 0,40 0,05 2,29 Veldhoven 1,29 1,08 0,26 0,19 0,05 0,06 0,40 0,14 3,47 Waalre 0,60 0,21 0,09 0,02 0,01 0,00 0,26 0,03 1,22 Totaal SRE regio 21,73 11,58 5,70 5,33 1,00 4,42 9,84 2,62 62,23 Tabel Energiegebruik 2010 in PJ pagina 15 van 21

22 Bijlage 3 Hernieuwbare energie per gemeente In onderstaande tabellen is de hoeveelheid opgewekte hernieuwbare energie per gemeente in 2009 (twee tabellen) en in 2010 (twee tabellen) weergegeven (TJ) Biogas covergisting Biogas uit RWZI Stortgas Overige biomassaverbranding Overig biogas Waterkracht Zonnestroom Buitenluchtwarmte Houtketels bedrijven Houtkachels woningen Asten - 2, ,1 1 16,4 23,8 Bergeijk ,2 6, Best ,1 12,6 1,7 19,2 Bladel ,1 6,5 2 30,9 Cranendonck ,6 1,3 34,8 Deurne ,3 1,4 8,4 48,2 Eersel ,2 6,2 1,3 32,7 Eindhoven , ,9 17,9 50 Geldrop-Mierlo ,1 1,2 2 26,6 Gemert-Bakel 59,9-21, ,6 1,7 3,4 41,2 Heeze-Leende 92, ,2 0,6 1,8 26,2 Helmond ,2 11,8 5,8 40,1 Laarbeek ,5-0,1 0,9 3 28,9 Nuenen c.a. - 2, ,2 0,2 5,6 1,7 25,3 Oirschot 25, ,1 0,6 5,2 28,3 Reusel-De Mierden ,7 6,1 1,2 24,6 Someren 25, ,3 0,7 13,1 27,6 Son en Breugel ,1 0,6 1,2 14,3 Valkenswaard ,1 1,3 1,4 22,3 Veldhoven ,9 2,5 2,9 35,8 Waalre ,2 0,6 0,5 17,6 Totaal 203,4 2,5 2,5 68,9 18,5 0,2 7,8 79,7 93,1 634,5 Tabel Hernieuwbare energie 2009 in TJ (deel 1) pagina 16 van 21

23 2009 vervolg (TJ) Ondiepe bodemenergie Warmte uit gemolken melk Zonnewarmte Biobrandstoffen in verkeer Hernieuwbare elektriciteit voor vervoer Hernieuwbare elektriciteit voor wegvervoer Asten 1,1 0,9 1,3 21,3 0,8 0,0 69,2 Bergeijk 0,0 0,9 1,8 28,8 0,9 0,0 75,7 Best 12,1 0,1 1,4 23,1 1,4 0,0 71,7 Bladel 0,0 0,8 2,1 20,5 0,9 0,0 63,8 Cranendonck 0,0 0,4 0,9 17,1 1,0 0,0 56,1 Deurne 2,6 1,1 1,7 36,7 1,5 0,0 101,9 Eersel 1,0 1,0 2,0 25,0 0,9 0,0 70,3 Eindhoven 79,7 0,0 9,5 167,2 10,0 0,1 393,8 Geldrop-Mierlo 1,1 0,1 2,0 24,1 1,8 0,0 59,0 Gemert-Bakel 5,1 1,5 2,5 35,3 1,3 0,0 174,9 Heeze-Leende 0,0 0,7 1,1 17,8 0,7 0,0 141,8 Helmond 8,4 0,1 6,1 73,6 4,2 0,0 150,3 Laarbeek 0,0 0,6 1,3 33,7 1,0 0,0 88,0 Nuenen c.a. 0,0 0,2 0,8 22,9 1,1 0,0 60,5 Oirschot 2,9 0,9 0,6 22,9 0,8 0,0 87,7 Reusel-De Mierden 0,0 0,6 1,5 14,1 0,6 0,0 49,4 Someren 0,0 0,8 0,8 33,0 0,9 0,0 103,6 Son en Breugel 0,0 0,1 1,2 14,5 0,7 0,0 32,7 Valkenswaard 0,0 0,3 1,9 32,4 1,5 0,0 61,2 Veldhoven 11,1 0,0 5,2 27,3 2,0 0,0 87,7 Waalre 0,0 0,1 0,9 15,9 0,8 0,0 36,6 Totaal 125,0 11,2 46,8 707,3 34,7 0,4 2036,6 Tabel Hernieuwbare energie 2009 in TJ (deel 2) Totaal pagina 17 van 21

24 2010 (TJ) Biogas covergisting Biogas uit RWZI Stortgas Overige biomassaverbranding Overig biogas Waterkracht Zonnestroom Buitenluchtwarmte Houtketels bedrijven Houtkachels woningen Asten - 2, ,1 1,2 16,4 23,9 Bergeijk ,1 0,2 7,2 0,9 36,3 Best ,5 14,6 1,7 19,3 Bladel ,2 10,9 2,0 31,2 Cranendonck ,3 0,7 1,3 35,0 Deurne ,3 1,8 8,3 48,8 Eersel ,4 7,4 1,3 33,0 Eindhoven , ,4 13,0 18,4 51,5 Geldrop-Mierlo ,1 1,7 2,1 26,8 Gemert-Bakel 27, ,4-1,5 2,1 3,3 42,2 Heeze-Leende 19, ,3 0,8 1,7 26,6 Helmond ,3 13,7 5,9 40,4 Laarbeek , ,1 1,1 3,0 29,2 Nuenen c.a , ,2 0,2 7,0 1,7 25,4 Oirschot 60, ,2 0,8 5,2 28,4 Reusel-De Mierden ,6 7,1 1,2 25,0 Someren 44, ,3 1,0 13,1 27,7 Son en Breugel ,8-0,1 4,0 1,2 14,4 Valkenswaard ,1 1,5 1,4 22,4 Veldhoven ,9 3,0 3,0 36,2 Waalre ,1 0,3 0,7 0,5 17,7 Totaal 151,7 2,5 2,1 73,7 84,2 0,4 10,4 101,3 93,6 641,4 Tabel Hernieuwbare energie 2010 in TJ (deel 1) pagina 18 van 21

25 2010 vervolg (TJ) Ondiepe bodemenerg ie Warmte uit gemolken melk Zonnewarmte Biobrandstoffen in verkeer Hernieuwbare elektriciteit voor vervoer Hernieuwbare elektriciteit voor wegvervoer Asten 1,1 1,0 1,4 12,3 0,8 0,0 60,7 Bergeijk 0,0 1,0 1,9 16,5 0,9 0,0 65,0 Best 17,8 0,2 1,5 14,1 1,5 0,0 71,2 Bladel 0,0 0,8 2,3 12,5 1,0 0,0 60,9 Cranendonck 0,0 0,4 0,9 10,5 1,0 0,0 50,1 Deurne 2,9 1,1 1,9 22,6 1,6 0,0 89,3 Eersel 1,0 1,1 2,2 15,1 0,9 0,0 62,4 Eindhoven 94,4 0,0 10,1 127,3 11,0 0,1 386,5 Geldrop-Mierlo 12,0 0,1 2,2 14,7 2,0 0,0 61,7 Gemert-Bakel 5,2 1,5 2,7 21,3 1,5 0,0 114,1 Heeze-Leende 5,3 0,7 1,2 10,8 0,8 0,0 68,0 Helmond 21,2 0,1 6,3 42,9 4,5 0,0 135,3 Laarbeek 1,9 0,6 1,4 20,4 1,1 0,0 73,2 Nuenen c.a. 0,0 0,2 1,1 11,2 1,1 0,0 85,2 Oirschot 3,0 1,0 0,7 13,8 0,9 0,0 114,5 Reusel-De Mierden 0,0 0,6 1,6 8,7 0,6 0,0 46,4 Someren 0,0 0,8 0,9 18,0 0,9 0,0 107,7 Son en Breugel 0,0 0,1 1,4 10,0 0,8 0,0 110,8 Valkenswaard 0,0 0,3 2,1 17,9 1,6 0,0 47,3 Veldhoven 12,0 0,0 5,6 18,3 2,2 0,0 81,2 Waalre 0,0 0,1 0,9 11,0 0,8 0,0 32,1 Totaal 177,7 11,7 50,3 449,9 37,5 0,1 1888,9 Tabel Hernieuwbare energie 2010 in TJ (deel 2) Totaal pagina 19 van 21

26 Bijlage 4 CO 2 uitstoot van de regio en per gemeente In de volgende twee tabellen staat de CO 2 uitstoot per gemeente in 2009 respectievelijk 2010 aangegeven (ton) Gebouwde Omgeving Verkeer en vervoer Industrie en Energie Landbouw, bosbouw en visserij, SBI A Sector onbekend Totaal Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze-Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a Oirschot Reusel-De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre Totaal SRE Tabel CO 2 voetafdruk per gemeente in 2009 (ton) pagina 20 van 21

27 2010 (ton) Gebouwde Omgeving Verkeer en vervoer Industrie en Energie Landbouw, bosbouw en visserij, SBI A Sector onbekend Totaal Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze-Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a Oirschot Reusel-De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre Totaal SRE Tabel CO 2 voetafdruk per gemeente in 2010 (ton) pagina 21 van 21