HOORZITTING VERSLAG. namens de Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media uitgebracht door de heer Carl Decaluwe

Transcriptie

1 Zitting februari 2006 HOORZITTING over de toekomst van de openbare omroep en de opdrachten die aan de VRT kunnen worden gegeven in het kader van een nieuwe beheersovereenkomst VERSLAG namens de Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media uitgebracht door de heer Carl Decaluwe 1600 CUL

2 2 Samenstelling van de commissie: Voorzitter: de heer Dany Vandenbossche. Vaste leden: de heren Erik Arckens, Johan Deckmyn, Werner Marginet, mevrouw Marie-Rose Morel, de heer Jurgen Verstrepen; de heren Carl Decaluwe, Stefaan De Clerck, Steven Vanackere, Johan Verstreken; de heer Jean-Marie Dedecker, mevrouw Margriet Hermans, de heer Herman Schueremans; de heren Bart Caron, Chokri Mahassine, Dany Vandenbossche. Plaatsvervangers: mevrouw Marijke Dillen, de heren Pieter Huybrechts, Freddy Van Gaever, Rob Verreycken, Frans Wymeersch; de dames Vera Jans, Sabine Poleyn, Tinne Rombouts, de heer Johan Sauwens; mevrouw Patricia Ceysens, de heren Marnic De Meulemeester, Sven Gatz; mevrouw Michèle Hostekint, de heren Jan Roegiers, André Van Nieuwkerke. Toegevoegde leden: de heer Jos Stassen; de heer Kris Van Dijck. Zie: 105 ( ) Nr. 1: Beleidsnota Nr. 2 en 3: Met redenen omklede moties

3 3 Stuk 701 ( ) Nr. 1 INHOUD Blz. 1. Uiteenzetting door dr. Tomas Coppens, universiteit Gent Vragen van de commissieleden en antwoord van de heer Tomas Coppens... 5

4 4 DAMES EN HEREN, De Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media organiseerde op 26 januari 2006 een hoorzitting met dr. Tomas Coppens betreffende zijn doctoraat Een toekomst voor de omroep, een omroep voor de toekomst? De legitimiteit van de publieke omroepen in een convergerend Europa, en de vertaling ervan naar de opdrachten die aan de VRT kunnen worden gegeven in het kader van een nieuwe beheersovereenkomst. 1. Uiteenzetting door dr. Tomas Coppens, universiteit Gent De heer Tomas Coppens: Mijn doctoraat gaat over toekomstperspectieven voor de openbare omroep. Mijn uitgangspunt was de vaststelling dat publieke omroepen in het Europese landschap in steeds moeilijker posities verkeren door een geheel van politieke, economische en technische factoren. De drie meest fundamentele uitdagingen zijn: de evoluties in de opdracht van de publieke omroep en de controle van hun prestaties, de convergentie en in het bijzonder die van de digitale televisie en de verschillende keuzes die landen maken inzake financiering. Ik heb in mijn doctoraat de evoluties, opties en keuzes onderzocht voor 13 landen. De belangrijkste evolutie in de opdrachten van de publieke omroep is dat ze steeds tastbaarder worden. Vroeger was de omschrijving vrij simpel en vaag: informeren, ontspannen en vormen. De uitwerking werd volledig overgelaten aan de omroepen zelf, die toen nog onder vrij strikte politieke voogdij stonden. De laatste tien tot vijftien jaar veranderde dit grondig. Een van de oorzaken is dat de Europese Unie zich steeds actiever mengt en op dat vlak steeds meer regels oplegt. Tegelijk kozen de meeste landen ervoor de publieke omroepen een zekere autonomie te geven om hen te wapenen in een open markt met commerciele spelers. Dat noopte hen ertoe de opdracht nauwkeuriger te omschrijven, want anders zou de vrijheid te groot worden. De politiek trok zich dus terug uit het dagelijkse beheer van de omroep, maar legde wel concretere en meer specifieke doelstellingen op. De geschetste evolutie deed zich in heel Europa voor, maar Vlaanderen was wel een voortrekker. De verantwoordings- en controlemechanismen om na te gaan of de specifieker dan vroeger geformuleerde doelstellingen werkelijk worden gehaald, zijn in Vlaanderen minder goed uitgewerkt dan elders. Vlaanderen volgt dus in grote lijnen de Europese evolutie, maar heeft het proces nog niet helemaal afgewerkt. Er wordt algemeen aanvaard dat de media in het algemeen en de publieke omroepen in het bijzonder, twee maatschappelijke functies hebben, namelijk de democratische en de culturele. Opdrachten vallen onder een van beide functies of onder beide. Vier waarden zijn daarbij heel belangrijk: kwaliteit, diversiteit, universaliteit en innovativiteit. Een ander belangrijk thema is de convergentie: het samenbrengen van verschillende digitale technologieën. Voor de omroep is de digitale televisie het meest zichtbare daarvan. Ik heb geprobeerd om een aantal mythes daaromtrent te ontkrachten. Een van de oudste verkoopstrucs ter wereld is een product aanbieden als iets revolutionairs. Dat heeft men ook gedaan met de digitale televisie, terwijl er geen enkel bewijs bestaat voor het revolutionaire karakter ervan. Het kijkgedrag en de manier waarop omroepen programma s maken evolueren natuurlijk constant. De digitalisering is uiteraard een volgende stap, maar zorgt niet voor een geweldige breuklijn. Onder het mom van digitalisering vinden binnen de omroepmarkt wel een aantal verschuivingen plaats die vrij bedreigend zijn voor de positie van de publieke omroep. Door de enorme investeringen die noodzakelijk zijn voor de digitalisering, zijn er de laatste tien, vijftien jaar heel wat overnames en fusies gebeurd tussen private mediagroepen, vooral in Groot-Brittannië en Duitsland. Vlaanderen is daar grotendeels aan ontsnapt. In de meeste landen is er echter een hogere concentratie binnen de omroepsector. Verder zijn er nieuwe actoren op de omroepmarkt gekomen, in de eerste plaats telecombedrijven. Ten slotte gaat de overschakeling van analoge naar digitale televisie gepaard met een toenemend belang van de betaaltelevisie. Door die drie evoluties krijgt de openbare omroep nieuwe concurrenten, namelijk de telecombedrijven. De concurrenten worden sterker en betaaltelevisie wordt een steeds belangrijker financieringsbron. Die laatste is zo goed als afgesloten voor de publieke omroep, omdat een financiering door abonnementen fundamenteel strijdig is met de opdracht van een publieke omroep. Om verschillende redenen hinkt Vlaanderen in deze evolutie wat achterop. Een goed convergentiebeleid is

5 5 Stuk 701 ( ) Nr. 1 in België heel moeilijk omdat de bevoegdheid voor de telecommunicatiesector en voor de omroepsector in handen is van twee verschillende overheden. Bovendien vergt de introductie van digitale televisie heel veel financiële middelen. In het buitenland zijn de investeringen het werk van grote internationale mediagroepen. De belangrijkste Vlaamse private mediagroep, de Vlaamse Mediamaatschappij (afgekort VMMa), is naar internationale normen slechts een KMO en heeft niet de middelen om de digitale evolutie ten volle te ondersteunen. Ook de publieke omroep is daarvoor niet kapitaalkrachtig genoeg. Een derde pijnpunt is de lange traditie inzake kabeltelevisie, die de Vlaming verwend heeft. In Groot- Brittannië hadden de meeste mensen die vroeger analoog keken, slechts toegang tot vijf netten. Daar heeft de digitale televisie natuurlijk een grotere meerwaarde dan in Vlaanderen. Een andere succesfactor is de prijs. In Groot-Brittannië kost een settopbox 50 pond of 70 euro. In Vlaanderen is digitale televisie ontzettend duur in vergelijking met het buitenland. Sommige publieke omroepen beginnen met digitale themanetten maar dat blijkt in geen enkel land een succes te zijn. Deze netten zijn alleen van start kunnen gaan door massale overheidssteun. Omroepen hebben drie grote inkomstenbronnen: de overheidsinkomsten dotaties en kijk- en luistergeld, reclame en betaaltelevisie. Uit onderzoek blijkt dat commerciële inkomstenbronnen nefast zijn voor bepaalde elementen van de programmatie. In de jaren zestig en zeventig heeft men in vele landen, onder meer in Nederland, Duitsland en Frankrijk, gekozen voor een gemengde financiering van de openbare omroep. Toen was reclame nog een vrij onschadelijke bron van extra inkomsten voor de publieke omroepen. Het bood hen meer middelen om te investeren in betere programma s. De publieke omroepen hadden nog een monopolie en de vraag van de adverteerders naar reclame was vele malen groter dan het aanbod. De publieke omroepen moesten dan ook totaal geen rekening houden met de wensen van de adverteerders. Door de komst van de commerciële omroepen verloren de publieke omroepen echter veel adverteerders en dus ook inkomsten. Dan werd de verleiding groot om al dan niet bewust rekening te houden met de wensen van de adverteerders. Dat had een nefaste invloed op de programmatie. Bepaalde programmagenres overleven blijkbaar zeer moeilijk als ze omkaderd worden door reclame. Het gaat om genres waar mensen naar kijken die niet interessant zijn voor adverteerders. Uit onderzoek is gebleken dat publieke omroepen die een zuivere overheidsfinanciering kennen, er veel beter in geslaagd zijn om hun eigenheid te bewaren na de komst van de private omroepen dan publieke omroepen met een gemengde financiering. Met die conclusies in het achterhoofd hebben de overheden in de meest Europese landen een aantal mechanismen ingebouwd waardoor enerzijds de reclame-inkomsten worden beperkt en anderzijds het aandeel van de overheidsfinanciering in de inkomstenstructuur van de publieke omroep is toegenomen. Die evolutie doet zich voor in heel Europa. Een spijtige uitzondering is Vlaanderen. Daar is het aandeel van de overheidsfinanciering gedaald van 69 procent in 1998 tot 64 procent in In de 13 Europese landen die ik heb onderzocht, besteden overheden gemiddeld 46 euro per inwoner aan hun publieke omroep. Vlaanderen spendeert daar gemiddeld 35 euro aan. Weinig landen doen slechter. De absolute koploper, Denemarken, besteedt jaarlijks 86 euro per inwoner aan de publieke omroep, in een vergelijkbare markt. De conclusie van mijn doctoraat is dat de publieke omroep nog altijd over een stevige legitimiteitsgrond beschikt. De openbare omroep blijft de enige echte garantie dat de opgesomde waarden overeind blijven. Met de digitalisering neemt de legitimiteit nog toe. Dat recht is uiteraard geen eeuwig recht. Er zijn een aantal voorwaarden. De openbare omroep moet bijvoorbeeld in de mate van het mogelijke onafhankelijk zijn van politieke en economische krachten. In de mate van het mogelijke, want volstrekte onafhankelijkheid is onmogelijk. De tweede voorwaarde is een stabiele financiering. Ten slotte moet de publieke omroep voldoende zelfkritiek ontwikkelen. Dat kan gestimuleerd worden door verantwoordings- en controlemechanismen. In de volgende beheersovereenkomst moet de overheid aan de VRT duidelijke en goede doelstellingen opleggen. De overheid moet voor goede en efficiënte controlemechanismen zorgen. De VRT moet meer overheidsgeld krijgen en voor het overige met rust gelaten worden. 2. Vragen van de commissieleden en antwoord van de heer Tomas Coppens De heer Jos Stassen: Vermits de openbare omroep zijn koppositie is verloren door gebrekkige zelfcontrole, pleit dr. Coppens voor externe controle. Deze externe controle mag geen politieke controle zijn

6 6 omdat politieke controle ingaat tegen de onafhankelijkheid van de openbare omroep. Voor welk soort controle pleit hij dan? Dr. Coppens pleit voor duidelijke doelstellingen maar voegt daar onmiddellijk aan toe dat duidelijke doelstellingen beperkend zijn. Kan hij een voorbeeld geven van een goed geformuleerde doelstelling? Sommige aanbevelingen uit de studie zijn heel evident. Zo moet de overheid ervoor zorgen dat de openbare omroep geen commerciële inkomsten meer nodig heeft. De VRT moet voldoende middelen en een duidelijke opdracht krijgen en moet gecontroleerd worden. Dat betekent wel dat de overheidsdotatie flink zal moeten toenemen. Commerciële inkomsten uit radioreclame zullen blijven. Hoe kunnen de overheid en de VRT in die omstandigheden de onafhankelijkheidsgarantie verbeteren? Wat is het kritische minimum? De heer Jurgen Verstrepen: Heeft dr. Coppens deze studie al geactualiseerd? Door de opkomst van de digitale televisie zijn sommige stellingen al niet meer geldig. Bij de zogenaamde enige garantie op het voortbestaan van de waarden van de Public Broadcasting Service (afgekort PBS), wil ik even naar Italië verwijzen. Een openbare omroep begint op een bepaald moment dezelfde taal te spreken als zijn broodheer. Ik stel voor deze studie als een fundament te beschouwen zodat we alles kunnen projecteren op de huidige toestand. De heer Carl Decaluwe: In de digitale televisie is er een taak weggelegd voor de openbare omroep. Daarover is iedereen het eens. De vraag is alleen welke rol precies. De openbare opdracht van de VRT is decretaal bepaald. Deze opdracht hoeft de komende jaren wellicht niet gewijzigd te worden. Hoe moet die openbare opdracht verfijnd worden in het licht van de themakanalen? De openbare omroep wou aanvankelijk allerhande themakanalen opstarten. De vraag is of dat kan in ons medialandschap waar nog een aantal andere actoren actief zijn, vooral omdat digitalisering gaat in de richting van betaaltelevisie en video on demand. In deze commissie heerst de overtuiging dat de eerste uitzending van programma s gemaakt met overheidsmiddelen, gratis moet zijn. Hoe kan de openbare omroep op een marktconforme manier beginnen met een gratis digitaal nieuwskanaal? Voor een commercieel digitaal nieuwskanaal zullen de kijkers moeten betalen. Als de VRT als eerste komt, moeten de commerciële zenders er gewoonweg niet meer aan beginnen. Wat is de mening van dr. Coppens in dit debat? De commerciële sector klaagt dat het verschil tussen zijn inkomsten en de inkomsten van de openbare omroep groter en groter wordt. De overheidsdotatie wordt geïndexeerd. De reclame-inkomsten vallen tegen. Ik kan me goed voorstellen dat de commerciële zenders naar het voorbeeld van RTL eigen producties vervangen door goedkope buitenlandse. Op die manier zullen ze veel kijkers verliezen, maar wel winstgevend zijn. Wat is de mening van dr. Coppens over deze evolutie? In de nieuwe beheersovereenkomst krijgt de Vlaamse mediaregulator een controletaak toebedeeld, net zoals de interne audit van de Vlaamse Gemeenschap. Deze laatste instantie zal de interne VRT-audit controleren. Volstaat dat? Ziet dr. Coppens nog andere mogelijkheden? De heer Kris Van Dijck: Deze studie is een bron van inspiratie voor een aantal beslissingen die we binnenkort zullen moeten nemen. De Public Service Broadcasting-opdrachten (PSB) geven de democratische functie van een openbare omroep weer: innovatief, universeel, divers en kwalitatief. In een systeem van gemengde financiering kan de kwaliteit onder druk komen. Wij verwachten dat de openbare omroep een bepaald bereik haalt. Kijk- en luistercijfers spelen daarin een steeds belangrijker rol, maar wanneer ik kijkcijfers en kwaliteit naast elkaar leg, dan mis ik een parameter om kwaliteit te meten. In de nota van minister Bourgeois blijkt duidelijk dat hij op zoek wil gaan naar andere kwaliteitsmeters. Kan dr. Coppens ons buitenlandse kwaliteitsmeters geven? De heer Bart Caron: Dit doctoraat is indrukwekkend en kan ons inspireren. Ik raad iedereen aan om het grondig te lezen want het bevat heel wat wijze zaken. Inzake de relatie tussen de legitimiteit en de commerciële inkomsten van de openbare omroep, suggereert de studie dat de commerciële inkomsten een inhoudelijke en kwalitatieve invloed hebben op de activiteiten van de zender. Zal de afhankelijkheid van de

7 7 Stuk 701 ( ) Nr. 1 openbare omroep niet toenemen als hij alleen een overheidsdotatie krijgt? Kan een diversificatie van de inkomstenbronnen de neutraliteit en onafhankelijkheid niet verhogen? Is er een relatie tussen de kwaliteit, de aard van de programma s en de financieringsvorm? Ik kan me goed voorstellen dat de overheid geen extra middelen wil vrijmaken voor één en Canvas en dat ze in plaats daarvan reclame toestaat. Wordt de openbare omroep kwetsbaarder als hij alleen maar een overheidsdotatie ontvangt? Het aanbod is in werkelijkheid al lang niet meer duaal. De daling van het marktaanbod van de commerciële omroep komt volgens mij niet rechtstreeks door de VRT. Deze tendens heeft evenzeer te maken met de vele andere spelers. Ook de nieuwe aanbieders via de kabel beïnvloeden het marktaandeel van VTM en van de kleinere eigen commerciële zenders. Is er inzake kwaliteit een interactie tussen de openbare en de commerciële omroep? De komst van VTM heeft de openbare omroep gedwongen om meer kwaliteit te bieden en dat verplicht de commerciële zenders dan weer om hoogkwalitatieve televisie te maken. Is het grote aanbod een meerwaarde? Inzake de positionering heeft Vlaanderen na een aanvankelijke voorsprong toch wat achterstand opgelopen. Heeft Vlaanderen een relatief autonome openbare omroep of niet? Hier wordt de raad van bestuur samengesteld op basis van het stelsel D Hondt. Zijn er raden in Europa die verder van de politiek staan of die dichter bij de uitvoerende of wetgevende macht aanleunen? Behoort een themazender over kunst en cultuur tot de centrale taken van de openbare omroep of is dat veeleer een taak voor een commerciële initiatiefnemer? Welke themazenders passen vanuit de PSBfuncties en de vier normen en waarden wel bij de openbare omroep? Is de openbare omroep de enige actor op die terreinen? Kunnen verschillende kleine nichezenders over hetzelfde onderwerp rendabel zijn, of is Vlaanderen daar te klein voor? Is een concurrentiemodel op dat vlak realistisch? Mevrouw Margriet Hermans: De spreker zegt dat omroepen die alleen overleven met een dotatie, trouwer gebleven zijn aan hun profiel dan die met een gemengde financiering. Is een gemengde financiering met commerciële inkomsten die louter publicitair zijn of afkomstig zijn van evenementenondersteuning, verantwoord? Zijn de commerciële inkomsten in de 35 euro ingerekend of betreft het een zuivere dotatie? Het zou kunnen dat de VRT bijvoorbeeld iets meer commerciële inkomsten heeft dan de BBC. Momenteel is dat niet duidelijk. Voor de radio heeft de VRT zo veel mogelijk aan de doelgroepenpubliciteit gewerkt. Dat was een doelbewuste strategie. Ondertussen blijkt dat de commerciele omroepen te benadelen. Is het verantwoord om dat te blijven ondersteunen? Hoe kan er een evenwichtigere situatie bereikt worden? De performantiemaatstaven over het aantal kijkers zijn belangrijk, maar niet alleenzaligmakend. Welke maatstaven kan de politieke wereld toevoegen zonder de autonomie van de openbare omroep te schenden? De heer Tomas Coppens: Vlaanderen is koploper geweest inzake de onafhankelijkheid van de openbare omroep en het formuleren van betere en duidelijkere doelstellingen. Het is die positie echter kwijtgeraakt door die evolutie niet consequent door te trekken. Ondertussen staan echter de Vlaamse regulator en een nieuw decreet in de steigers. Het belangrijkste element dat in Vlaanderen ontbreekt is een regulator, die onafhankelijk is van de overheid en van de omroep, en die een kritischer analyse maakt dan de zelfanalyses van de VRT. Extra inspanningen zijn dus niet nodig. Alleen moeten de praktische implicaties nog blijken. U mag me enig scepticisme niet kwalijk nemen. Toen het VCM opgericht is, waren de verwachtingen ook hooggespannen. Uiteindelijk is ik stel het iets te sterk het commissariaat pas uit zijn coma ontwaakt als er al beslist was tot euthanasie. Wat al geregeld is, is voldoende, mits er een goede werking is. Het mag zeker niet de bedoeling zijn om meer politieke controle te orkestreren. De openbare omroep behoeft duidelijke, maar niet te expliciete doelstellingen. Het verschil in de manier waarop de culturele opdracht gedefinieerd wordt bij de VRT en de RTBf, is tekenend. De VRT moet met haar culturele programma s 15 procent van de bevolking bereiken. Voor het overige wordt er niets geëist. Die performantiemaatstaf geeft de VRT veel ruimte en vrijheid. Het woord cultuur wordt niet gedefinieerd. De VRT vult dat begrip zo in dat jaar na jaar die norm ver overschreden wordt. Bij de RTBf behelst de culturele maatstaf een hele waslijst aan programmavoorschriften. De facto legt die lijst de culturele programmering voor de komende vier jaar vast. Dat is het andere uiterste waar ik zeker niet voor pleit. Er moet een tussenweg worden gevonden. De performantiemaatstaf van de VRT is niet zo slecht, alleen moet cultuur duidelijker gedefinieerd worden. Met

8 8 duidelijkheid bedoel ik dus dat aan de VRT moet opgelegd worden wat cultuur precies kan zijn. Bij het onderzoek hoefde ik geen rekening te houden met het beleid, maar ik ken de beperkingen. Een kritische minimumfinanciering van de VRT is niet te bepalen. De dienst Concurrentiebeleid van de Europese Commissie heeft ooit geprobeerd om te bepalen hoeveel een openbare omroep nodig heeft om zijn taken te vervullen. Dat is echter onmogelijk. De VRT heeft een budget van ongeveer 55 euro per persoon, 35 euro daarvan komt van de overheid. De cijfers die ik gegeven heb, betreffen alleen de overheidsmiddelen. Gemiddeld is het aandeel van de overheidsfinanciering bij openbare omroepen 75 procent. Bij de VRT is dat iets minder. De ideale verhouding valt niet te bepalen. Theoretisch zou een volledige overheidsfinanciering betekenen dat de overheid meer greep heeft op de openbare omroep. De praktijk bewijst dat het er weinig mee te maken heeft. Er zijn weinig omroepen die meer autonomie hebben dan de Scandinavische en die worden volledig met overheidsgeld gefinancierd. Er is geen relatie tussen financiering en afhankelijkheid. De afhankelijkheid van de openbare omroep is een politieke keuze. In Italië, waar de onafhankelijkheid van de openbare omroep zeer in vraag gesteld kan worden, is de overheidsfinanciering beperkt tot vijftig procent. Het doctoraat is inderdaad twee jaar oud en de cijfers zijn dus al wat verouderd. Een en ander is geëvolueerd. De grote krachtlijnen en principes gaan echter nog altijd op. Een gratis nieuwskanaal van de publieke omroep is inderdaad een vorm van oneerlijke concurrentie ten opzichte van een commercieel nieuwskanaal waarvoor men moet betalen. Maar een publieke omroep is altijd een vorm van oneerlijke concurrentie. Dat zegt ook Europa, maar men aanvaardt het onder voorwaarden. De meest voor de hand liggende thema s voor publieke themakanalen in Vlaanderen lijken mij net als elders de thema s die het nauwst aansluiten bij de publieke opdrachten: informatie en cultuur. Dat volgt uit het decreet. In het kleine Vlaanderen snijdt men daarmee uiteraard voor een deel de markt af voor de commerciële omroepen. Maar studies bewijzen dat het nieuws op publieke en private omroepen van elkaar verschilt, zodat dit wel te verantwoorden is. De keuze voor een publiek nieuwskanaal is politiek. De rijkste en machtigste publieke omroep, de BBC, heeft slechts zes themakanalen. Het lijkt me daarom ook wat overdreven te vragen om acht kanalen. Dat is niet realistisch, want de VRT is een arme publieke omroep. Bovendien is er geen ruimte voor bijkomende financiering. Op het vlak van cultuur wijs ik op het advies van de Vlaamse Mediaraad dat na voorbereidend werk van mij tot stand kwam. Daarin stelt men dat de VRT een extra inspanning moet doen omdat zij onder de verwachtingen blijft die op dat gebied in het decreet worden geformuleerd. Maar die inspanning moet in de eerste plaats gebeuren binnen de bestaande netten. De Mediaraad aanvaardt niet dat men een analoog of digitaal cultuurkanaal zou oprichten en dat men niets zou doen binnen die bestaande netten. Waarom moet het trouwens per se digitaal zijn? Voorbeelden uit het buitenland leren dat digitale themanetten marktaandelen halen van minder dan 1 procent. Het digitale cultuurkanaal van de BBC heeft een marktaandeel van 0,3 procent. In Groot-Brittannië gaat het daarbij om een paar honderdduizend gezinnen, maar in Vlaanderen zouden dat er niet meer zijn dan enkele duizenden. De heer Bart Caron: De keuze tussen analoog of digitaal heeft niets te maken met de VRT. Het gaat om de beschikbare breedte op de kabel en om de remmende voorsprong die er bestaat op digitaal vlak in dit sterk bekabelde land. Voor mij mag een themakanaal best analoog zijn. Om cultuur zo dicht mogelijk bij de mensen te brengen, zijn zowel generalistische als meer gespecialiseerde zenders nodig. De heer Tomas Coppens: Als dat de optie is, lijkt een digitaal themanet onzinnig. Men gaat onvoldoende mensen aantrekken, zoals de marktaandelen die ik noemde, illustreren. Digitale televisie in Vlaanderen zal geen succes worden door een digitaal cultuurnet alleen. Zij moet eerst op een prijsniveau komen dat vergelijkbaar is met andere Europese landen. De kloof tussen inkomsten van publieke en private omroepen heb ik in mijn doctoraat niet onderzocht. Ik vergeleek alleen de budgetten van verschillende publieke omroepen. Ik neem de cijfers dan ook niet zonder meer aan. Of de kloof overal groter wordt, weet ik niet. Volgens mij is de Vlaamse situatie ook heel specifiek omdat de VMMa een zeer beperkte speler is. Er zijn geen radicaal andere en bijkomende performantiemaatstaven nodig. Zij moeten vooral duidelijk zijn en gecontroleerd worden. Zij moeten daarbij

9 9 Stuk 701 ( ) Nr. 1 vooral slaan op de inhoud en niet op het publiek. Een publieke omroep moet natuurlijk een publiek hebben, maar specifieke publiekscijfers voor cultuur, informatie en educatie vindt men niet in andere landen. Het nut daarvan ontgaat mij. Ik kan mij wel vinden in een algemeen bereikcijfer. In Vlaanderen leeft de misvatting dat politisering en de macht van de raad van bestuur met elkaar iets te maken hebben. Dat is absoluut fout. De BBC bewijst dat. Zij is niet gepolitiseerd in weerwil van haar machtige raad van bestuur. Wel is men in andere landen teruggekomen van de idee dat men politieke neutraliteit kan realiseren door van elke partij even veel mensen op te nemen. Dat leeft nog wel in Vlaanderen en in sommige zuiderse landen. Ik ben niet tegen meer macht voor de raad van bestuur, maar ik blijf wel bezorgd over de samenstelling ervan. De voorzitter: Ik dank dr. Tomas Coppens voor zijn heldere uiteenzetting. Bepaalde elementen zullen ongetwijfeld nog aan bod komen in de discussie over de af te sluiten beheersovereenkomst met de VRT. De verslaggever, Carl DECALUWE De voorzitter, Dany VANDENBOSSCHE