Drugsbeleid in cijfers Studie naar de overheidsuitgaven voor het Belgisch drugsbeleid
|
|
- Lander Brander
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Drugsbeleid in cijfers Studie naar de overheidsuitgaven voor het Belgisch drugsbeleid Update in de Criminologie Gent, 11 mei 2012 Freya Vander Laenen 1
2 Structuur 1. Inleiding 2. Methode 3. Resultaten 4. Conclusies en aanbevelingen 2
3 1. Inleiding Waarom overheidsuitgaven meten? Beleidsevaluatie 1 e stap naar Sociale kost Kosten-effectiveit België: Federale drugsnota > Gemeenschappelijke Verklaring Interministeriële Conferentie Drugs 2010 EU: EMCDDA onderlijnt belang public expenditure OZ Drugs in Cijfers I & II (De Ruyver et al. 2004, 2007) 3
4 Inleiding Drugs in Cijfers III ( ) De Ruyver, Vander Laenen, Christiaens & Lievens Opdrachtgever: Federaal Wetenschapsbeleid Overheidsuitgaven drugsbeleid meten Nieuw: illegale en legale drugs (alcohol, psychoactieve medicatie & tabak) Draaiboek ontwikkelen zodat overheid zelf toekomstige metingen kan uitvoeren -> drugsbeleid monitoren 4
5 2. Methodologie Wat wordt gemeten? Proactieve overheidsuitgaven: voor beleidsacties die gericht zijn op drugsproblematiek Wat wordt niet gemeten? Externe uitgaven bv. kosten voor hospitalisatie longkanker, kosten voor opsporing druggerelateerde criminaliteit, Private uitgaven bv. druggebruiker die zelf deel behandeling betaalt Geen sociale kost studie 5
6 Methodologie Data verzameling top-down: vanuit budgetten bij controleorganen Toetsing: vanuit de praktijk Data verwerking Drug specifiek -> geen berekening nodig Drug programmes als onderdeel van breder budget Verdeelsleutel vb. aantal geregistreerde drugsdelicten totaal aantal geregistreerde delicten Eenheidsuitgave vb. uitgave/dag hospitalisatie x aantal dagen hospitalisatie druggebruiker Classificatie (cf. verwachtingen EMCDDA) Labelled: direct en vooraf gepland non-labelled: niet gepland 6
7 3. Resultaten 3.1. Totale druggerelateerde overheidsuitgave Alle drugs (Illegale drugs, alcohol, psychoactieve medicatie, tabak): Minimum: Maximum: Verschil minimum-maximum door hospitalisatiesector en strafinrichtingen 7
8 Uitgave per bevoegdheidsniveau voor alle drugs Preventie Hulpverlening Harm reduction Veiligheid Andere Totaal Federale overheid ,27% Vlaamse overheid ,23% Waalse overheid ,65% Brussels Hoofdstedelijk Gewest ,42% Provincies ,15% Steden en Gemeenten 0,28% Totaal
9 3.2. Verdeling naar middel (voor totale uitgave) Tabak 1,15% Illegale drugs 27,97% 1,09% 1,36% 0,05% Alcohol 64,84% PMedicatie 3,55% 9
10 Uitgaven voor preventie/middel Update Criminologie, Gent Illegale drugs 8,79 % Psychoactieve medicatie: 0,66% Illegale drugs, alcohol & psychoactieve medicatie: 36,73% 40,55% 3,82% Alcohol 1,62% Tabak 7,84 % 10
11 Uitgaven voor hulpverlening/middel misbruik afhankelijkheid intoxicatie Alcohol 75,38% Illegale drugs 18,13% 0,69% 0,83% PMedicatie 4,66% Tabak 0,29% 11
12 Uitgaven voor hulpverlening/middel Overheidsuitgaven RIZIV-conventies vs. minimale schatting hospitalisatiesector? Illegale drugs: hospitalisatiesector (vnl. PAAZ en PZ) > residentiële voorzieningen (TG en CIC) met RIZIV-conventie Alcohol: belangrijkste uitgavenpost voor elk type voorziening (AZ, PZ, PAAZ, PVT, IBW) Psychoactieve medicatie: 16 miljoen voor behandeling misbruik & afhankelijkheid = vergelijkbaar ambulante drugssector RIZIVconventie (DC en MSOC) 12
13 Uitgaven voor veiligheid/middel Tabak 3,66% Illegale drugs 61,62% 0,04% Alcohol 34,50% Psychoactieve medicatie: 0% Illegale drugs, alcohol & psychoactieve medicatie: 0,17% 13
14 Overheidsuitgaven echelons SRB/ middel Uitgaven beleid illegale drugs Opsporing (36,72%) Vervolging (1,04%) Straftoemeting (4,33%) Strafuitvoering (57,91%) Totaal (100%) Uitgaven beleid alcohol (64,47%) (1,78%) (31,27%) (2,48%) (100%) 14
15 3.3. Verdeling over de pijlers Illegale drugs, alcohol en PM euro uitgegeven 0,24% 1,24% 0,35% Update Criminologie, Gent ,67% 76,50% Hulpverlening Veiligheid Harm reductie Preventie Andere 15
16 Verdeling over de pijlers Tabak ,87 euro uitgegeven Update Criminologie, Gent ,85% 11,54% 18,74% 68,88% Hulpverlening Veiligheid Preventie Andere 16
17 3.4. Evolutie (illegale drugs) 2004* 2008 Stijging/Daling Preventie ,72 % ,91 % Hulpverlening ,58 % ,05 % Harm Reduction min ,10 % ,59 % ( ) Veiligheid ,24 % ,96 % Andere ,36 % ,48 % Totaal % % * Gecorrigeerde uitgaven voor het jaar 2004 door inflatie in rekening te brengen: algemene gemiddelde index van 2008 op basis van 2004 is 111,32 17
18 Evolutie (illegale drugs) Preventie: 7,18% ~ Gemeenschaps- en gewestniveau Hulpverlening: 2,02% Federaal, provinciaal en lokaal niveau, Waals en Vlaamse overheid Harm reduction Vlaams programma spuitenruil: 35,40% 18
19 Evolutie (illegale drugs) Veiligheid 30,62% op elk echelon strafrechtsbedeling algemene uitgaven en aantal geregistreerde feiten Stijging/daling Opsporing ,87 % ,54 % Vervolging ,06 % ,80 % Straftoemeting ,09 % ,56 % Strafuitvoering ,74 % ,63 % Onbepaald echelon ,24 % ,46 % Totaal % %
20 4. Conclusie & aanbevelingen 4.1. Preventie DIC I DIC II en DIC III: Meer investeren in preventiebeleid (= preventie bevolking & sensibiliseren professionelen) - zeker voor alcohol en PA medicatie Want: Investeren in preventie = winst voor hulpverlening en veiligheid 20
21 Meer investeren in preventiebeleid Alcohol: behandeling alcoholmisbruik 57% totale overheidsuitgave drugbeleid + 34,5% uitgaven veiligheid Universele preventie Stijging prijzen, beperken verkooppunten, verbieden alcoholreclame = top drie kosten-effectieve preventie (Bloom et al., 2011; WHO Europe, 2012) Selectieve en geïndiceerde preventie, zeker voor volwassenen Want gezondheidsenquête 2008: 10 % bevolking problematisch alcoholgebruik + leeftijd (piek jaar, Gisle, 2008) 21
22 Preventie Meer investeren in preventiebeleid Psycho-actievemedicatie: weinig specifieke preventie en sensibilisering voor psycho-actieve medicatie; slechts 0,66 % preventiebudget + uitgaven behandeling misbruik en afhankelijkheid hospitalisatie 16 miljoen + België wereld-koploper gebruik slaap- en kalmeringsmiddelen (INCB, 2009) Gerichte sensibilisering voorschrijfgedrag artsen Voorgeschreven antidepressiva > x2 & voorgeschreven antipsychotica bijna X 2 ( ) vooral bij ouderen (te) frequent en langdurig (Hoge Gezondheidsraad, 2011) 22
23 4.2. Hulpverlening Hospitalisatie alcoholmisbruik/afhankelijkheid = grootste overheidsuitgave: 57% totale druggerelateerde overheidsuitgaven + socialekost alcohol inclusief kosten alcoholgerelateerde problemen/ziektes en productiviteitsverlies) binnen EU = 2-3 % BBP (> 300 /inw./jaar) (WHO Europe, 2012) Maar: +/ % problematische gebruikers krijgt geen HV (WHO Europe, 2012) => meer investeren 23
24 Hulpverlening Dringend nood aan meer - drughulpverlening in detentie Overheidsuitgaven zijn beperkt: in Vlaanderen (CAP & Believe) + Druggebruik Belgische gevangenissen 2008 is hoog (Todts, Gilbert, Van Malderen, 2008): 36,1% gedetineerden gebruik in de gevangenis 24
25 4.3. Harm reduction Verwaarloosbare financiering euro of 0,24 % overheidsuitgaven + chronisch karakter middelenafhankelijkheid (Mclellan, 2002; Vanderplasschen et al., 2004) + vanuit evidence based oogpunt (Spijkerman et al., 2002; Vander Laenen, Vandam & Colman, 2010) => meer investeren Maar ligt politiek gevoelig Bijv. pill testing 25
26 4.4. Veiligheid Grootste uitgaven op niveau opsporing (politie) euro of 46 % totale uitgaven pijler veiligheid Opvallend: Opsporingsniveau met focus op vraagzijde: 66% van de feiten verdovende middelen voor bezit (geregistreerd door lokale en federale politie in 2008) Alcohol en tabak brengen ook belangrijke uitgaven met zich mee binnen deze pijler: 61,6% voor illegale drugs, 34,5% alcohol en 3,7% tabak 69% van uitgaven tabaksbeleid voor veiligheid 26
27 4.5. Conclusies en aanbevelingen voor het beleid 1. Een uitgebalanceerd drugbeleid? Preventie slechts <-> preventie als ba1,36 % totale druggerelateerde overheidsuitgave & daling (7,18 %) sis voor drugbeleid? Criteria bij politieke besluitvorming? ~ doelstelling (McDonald, 2011) Kost middel voor samenleving -> tabak en alcohol Kosteneffectiviteit interventies -> HV en preventie <-> Bestendigen historisch gegroeide verhoudingen en uitgaven 27
28 Conclusies en aanbevelingen voor het beleid 2. Transparante en structurele subsidiestromen Hoe verder met financiering van (piloot)projecten en projectfinanciering? Bijv. Strategische Preventie en Veiligheidscontracten, Fonds Verslaving, Pilootprojecten in de Zorg 1. positief, want laat vernieuwing toe 2. wetenschappelijk evalueren 3. positieve evaluatie => structurele financiering voorzien negatieve evaluatie => bijsturen of schrappen 28
29 Conclusies en aanbevelingen voor het beleid 3. Monitoring toekomstige uitgaven Door uitvoeren van een draaiboek Door overheid (algemene cel drugs, start najaar 2012) maar exclusief lokale overheden => lokaal draaiboek 29
30 Lokaal draaiboek - dataverzameling Bovenlokale middelen: Wat krijgen we? Jaar X Strategische Veiligheids- & preventieplannen POD Maatschappelijke Integratie: grootstedenbeleid Vlaams stedenfonds Provincie vaak 1) voor gemeenten en 2) intergemeentelijk Bijv. 1) N=8 2) N=3 Uitgaven druggerelateerde overlast Stadscontract: drugspecifieke projecten? - subsidie opvragen bij coördinator GSB Beleidsovereenkomst: doelstelling drugs? - subsidie opvragen bij stedenfondscoördinator 1) Provinciale subsidie/8 2) 1)/3 = bijdrage 1 gemeente 30
31 Lokaal draaiboek - dataverzameling Lokale middelen: Wat geven we uit? Jaar X drugspecifiek drugspecifiek Aanvulling op bovenlokale middelen Overige lokale middelen van de stad/gemeente OCMW Lokale politie Uitgaven aanvulling projecten SVPP, GSB, Uitgaven personeel & werking, projecten - drugpreventie, drughv, HR, veiligheid Uitgaven projecten drugs OCMW x aandeel gemeentelijke bijdrage aan OCMW Gemeentelijke bijdrage in politiebegroting x aantal geregistreerde uren verdovende middelen, alcohol en dronkenschap en verkeersinbreuken drugs/alcohol door lokale politie totaal netto uren door operationeel kader lokale politiezone 31
32 Lokaal draaiboek - rapportering Update Criminologie, Gent Naam gesubsidieerd e project, dienst of voorziening Pijler Preventie, HV, HR, veiligheid of andere Type drugs Illegale drugs, alcohol, psychoactieve medicatie en/of tabak Uitgave in jaar X X Y Z Totaal: hoeveel besteden we in onze gemeente aan het drugsbeleid? Verdeling beleidsmix balans? Verdeling beleidsmix balans? Elke jaar => trends? 32
33 4.6. Aanbevelingen voor verder onderzoek Studie overheidsuitgaven geeft geen informatie over effectiviteit beleid => Belang sociale kost studie In kaart brengen private en externe uitgaven Sociale kost Australië, 2004/2005 (Moore, 2008; Collins & Lapsley, 2008) Alcohol 27,2 % - tabak 56,2 % - illegale drugs 14,6% PE = 5-10 % sociale kost (Single et al., 2003) => belang onderzoek kosten-effectiviteit 1 euro in preventie = X euro besparing 33
Overheidsuitgaven voor drugs Alcohol, de grote slokop
Overheidsuitgaven voor drugs Alcohol, de grote slokop Freya Vander Laenen Fado, Utrecht, 17 november 2011 1 1. METHODOLOGIE Achtergrond Sinds j 90: toenemend belang evaluatie drugbeleid Sinds 2001: EMCDDA
Nadere informatieDRUGS IN CIJFERS III: OVERHEIDSUITGAVEN VOOR HET DRUGSBELEID IN BELGIË
PERSBERICHT DRUGS IN CIJFERS III: OVERHEIDSUITGAVEN VOOR HET DRUGSBELEID IN BELGIË Totale overheidsuitgave voor het Belgisch drugsbeleid* in het jaar 2008 wordt geschat op 975.085.793 euro of 91,4 per
Nadere informatieNaar een verdere uitbouwing en duurzame verankering van de drughulpverlening in het drugsbeleid
Naar een verdere uitbouwing en duurzame verankering van de drughulpverlening in het drugsbeleid Prof. dr. Brice De Ruyver Studiedag De Kiem 29 maart 2012, Gent 1 Structuur 1. De bevraging van de noden
Nadere informatieSAMENVATTING DRUGS IN CIJFERS III (DIC III) FREYA VANDER LAENEN BRICE DE RUYVER JOHAN CHRISTIAENS DELFINE LIEVENS
9. SAMENVATTING DRUGS IN CIJFERS III (DIC III) FREYA VANDER LAENEN BRICE DE RUYVER JOHAN CHRISTIAENS DELFINE LIEVENS 1. INLEIDING Nationaal en internationaal noteert men reeds meerdere jaren een duidelijke
Nadere informatieStudievoormiddag VVSG 17 juni 2009
Do s and don ts in een integraal en geïntegreerd drugbeleid Studievoormiddag VVSG 17 juni 2009 Inleiding Federale drugnota: introductie van een integraal en geïntegreerd drugbeleid in België In het kader
Nadere informatiePrioriteiten voor een lokaal harm reductionbeleid: vertrekken vanuit de lokale professionelen en druggebruikers
Prioriteiten voor een lokaal harm reductionbeleid: vertrekken vanuit de lokale professionelen en druggebruikers Freya Vander Laenen FADO, Utrecht, 12/11/2015 Achtergrond 2 Stad Gent Drugbeleidsplan (2013-2018)
Nadere informatie«DRUGS IN DE GEVANGENISSEN: EEN BLIK OP HET PENITENTIAIR DRUGBELEID»
«DRUGS IN DE GEVANGENISSEN: EEN BLIK OP HET PENITENTIAIR DRUGBELEID» Studiedag De Kiem 29-03-2012 Sara Van Malderen Regionaal Coördinator Drugbeleid Gevangenissen FOD Justitie, Directoraat-generaal Penitentiaire
Nadere informatieOPEN MINDS Congres geestelijke gezondheid 26-27 mei 2016 / The Egg Brussel
OPEN MINDS Congres geestelijke gezondheid 26-27 mei 2016 / The Egg Brussel De sociale kost van verslaving: iedereen betaalt, iedereen draagt zorg Freya Vander Laenen Structuur Opwarmen: U komt bij de huisarts
Nadere informatieEINDRAPPORT DRUGS IN CIJFERS III (DIC III)
98R EINDRAPPORT DRUGS IN CIJFERS III (DIC III) FREYA VANDER LAENEN BRICE DE RUYVER JOHAN CHRISTIAENS DELFINE LIEVENS DE RESULTATEN i VOORWOORD Dit onderzoek gebeurde in opdracht van Federaal Wetenschapsbeleid
Nadere informatieActie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs
FEDERAAL WETENSCHAPSBELEID Wetenschapsstraat 8 B-1000 BRUSSEL Tel. 02 238 34 11 Fax 02 230 59 12 www.belspo.be Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs Projectformulier ten behoeve van
Nadere informatieDrugs in Cijfers III
Drugs in Cijfers III REEKS WETENSCHAP EN MAATSCHAPPIJ Drugs in Cijfers III Onderzoek naar de overheidsuitgaven voor het drugsbeleid in België Freya VANDER LAENEN Brice DE RUYVER Johan CHRISTIAENS Delfine
Nadere informatieresearch publications conferences consultancy www.ircp.org
Hoe cannabisgebruik voorkomen of terugdringen: Wat leert de evidentie? Freya Vander Laenen Cannabis en Jongeren, Provinciehuis Boeverbos, Brugge, 17.10.2014 Hoe cannabisgebruik voorkomen of terugdringen?
Nadere informatieILLEGALE DRUGS DEFINITIE EN GEVOLGEN
VAKGROEP CRIMINOLOGIE, STRAFRECHT EN SOCIAAL RECHT INSTITUTE FOR INTERNATIONAL RESEARCH ON CRIMINAL POLICY ILLEGALE DRUGS DEFINITIE EN GEVOLGEN Drugsfenomenen // Prof. dr. Freya Vander Laenen STRUCTUUR
Nadere informatieFederaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen OPROEP 2014
Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen OPROEP 2014 1 Mevrouw, Mijnheer, Het Fonds ter bestrijding van de verslavingen werd opgericht in 2006 met een jaarlijks budget van 5.000.000 (3.000.000
Nadere informatieDRUGS EN DE SAMENLEVING Omgaan met het drugsfenomeen op lokaal niveau
Drugs en de samenleving.book Page 1 Monday, January 9, 2012 9:19 AM DRUGS EN DE SAMENLEVING Omgaan met het drugsfenomeen op lokaal niveau Freya Vander Laenen & Brice De Ruyver (eds.) Drugs en de samenleving.book
Nadere informatieJongeren met een gedrags- en emotionele stoornis Druggebruik van hun kant bekeken
Jongeren met een gedrags- en emotionele stoornis Druggebruik van hun kant bekeken Freya Vander Laenen FADO Utrecht 20/11/08 1 1. Achtergrond Klassieke drugpreventie en drugpreventieonderzoek Specifieke
Nadere informatieDe impact van de Gentse drugbehandelingskamer op recidive
De impact van de Gente drugbehandelingkamer op recidive Saake De Keulenaer, Stefan Thomae, Cika Wittouck & Freya Vander Laenen Studienamiddag recidiveonderzoek in België 27 mei 2015 Antwerpen 1. De Gente
Nadere informatieUitkomstenevaluatie pilootproject Drugbehandelingskamer, Rechtbank Eerste Aanleg, Gent.
Persvoorstelling Uitkomstenevaluatie pilootproject Drugbehandelingskamer, Rechtbank Eerste Aanleg, Gent. Onderzoek door de Vakgroepen Strafrecht en criminologie (Brice De Ruyver, Freya Vander Laenen, en
Nadere informatie2 de forum Wetenschap en Samenleving, dialoog op het vlak van drugs
2 de forum Wetenschap en Samenleving, dialoog op het vlak van drugs Het drugsaanbod in België: wat weten we? Wat zouden we moeten weten in het licht van de toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen? Dinsdag
Nadere informatieHulpverlening in de politiecel. Medewerking SODA aan Fortuna-acties 17 juni 2009
Hulpverlening in de politiecel Medewerking SODA aan Fortuna-acties 17 juni 2009 Hulpverlening in politiecel - Wat is het doel van Fortuna-acties - Ervaring in het buitenland - Voorbereiding - Aanbod SODA
Nadere informatieFederaal fonds ter bestrijding van de verslavingen - oproep 2008 -
Federaal fonds ter bestrijding van de verslavingen - oproep 2008 - Minister Onkelinx en de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu zijn erg betrokken bij de problematiek van het
Nadere informatieAlcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers
VAD_MC Lambrechts_Prebes Brugge 29/4/19-1 Alcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers Marie-Claire Lambrechts VAD - KU Leuven, Omgeving en Gezondheid Studienamiddag PREBES Brugge 29/04/19 Jonas
Nadere informatieALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE
ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS IN BELGIE PREVALENTIE EN GEVOLGEN OP HET WERK Marie-Claire Lambrechts 1,2 Dr. Lieve Vandersmissen 3 Prof. Dr. Lode Godderis 1,3 Brussel, FOD WASO 21/12/2017 1 KU
Nadere informatieDrugsbeleid op Kortrijkse middelbare scholen: Het stappenplan "omgaan met drugs op school" onder de loep genomen.
FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID Drugsbeleid op Kortrijkse middelbare scholen: Het stappenplan "omgaan met drugs op school" onder de loep genomen. Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master
Nadere informatieFederaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen Subsidieaanvragen voor verlengingen en nieuwe projecten
Federaal Fonds ter bestrijding van de verslavingen Subsidieaanvragen voor verlengingen en nieuwe projecten OPROEP 2012 Mevrouw, Mijnheer, Het Fonds ter bestrijding van de verslavingen werd opgericht in
Nadere informatieInhoud. Lijst met afkortingen 13. Voorwoord 15. Inleiding 17
Inhoud Lijst met afkortingen 13 Voorwoord 15 Inleiding 17 DEEL 1 TRENDS IN CIJFERS OVER ILLEGALE DRUGS IN VLAANDEREN/BELGIË 1997-2007 19 HOOFDSTUK 1! ILLEGALE DRUGS. SITUERING EN DEFINIËRING 21 1.1 Wat
Nadere informatieDBK: Het Gents Model Concept & implementatie Organisatie vanuit Justitie en vanuit Hulpverlening
DBK: Het Gents Model Concept & implementatie Organisatie vanuit Justitie en vanuit Hulpverlening 1 INHOUD PRESENTATIE I. Belgisch drugbeleid II. O.M. en problematisch druggebruik III.De rechtbank en problematisch
Nadere informatieDRUGBELEID IN CIJFERS II Studie naar betrokken actoren, overheidsuitgaven en bereikte doelgroepen
DRUGBELEID IN CIJFERS II Studie naar betrokken actoren, overheidsuitgaven en bereikte doelgroepen Promotoren: Prof. dr. B. De Ruyver (UGent) (coördinator) Prof. dr. D. De Graeve (UA) Prof. dr. I. Pelc
Nadere informatiesafensound.be facebook.com/safensound.be
Standaard reactie is meer controles en repressie, handhaving. Wat met de middelen die toch binnen geraken? Wat met mensen die drugs innemen vóór het festival te betreden? Wat met alcohol? De meest gebruikte
Nadere informatieMiddelenbeleid in een onderneming
Team psychosociaal welzijn Middelenbeleid in een onderneming Deel 1: Motieven (Waarom?) Inhoud Deel 2: Wat kun je er aan doen? (Wat?) Deel 3: Ontwikkeling beleid (Hoe?) 1 Deel 1: Waarom moet uw organisatie
Nadere informatieCannabis monitoring en evidence-informed beleid. Dr. Margriet van Laar Programmahoofd Drug Monitoring & Policy Trimbos-instituut
Cannabis monitoring en evidence-informed beleid Dr. Margriet van Laar Programmahoofd Drug Monitoring & Policy Trimbos-instituut Deze presentatie Een paar mijlpalen in het cannabisbeleid (focus op volksgezondheid)
Nadere informatieSamenvatting van het BELGISCH NATIONAAL RAPPORT OVER DRUGS
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie Samenvatting van het BELGISCH NATIONAAL RAPPORT OVER DRUGS 2003 Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie/ Programma
Nadere informatieSterke stijging aantal drugdoden fors overdreven
Sterke stijging aantal drugdoden fors overdreven Op 4 december 2006 stond er een klein bericht in Het Laatste Nieuws met als kop sterke stijging Vlaamse drugdoden. De Morgen deed het de dag nadien over
Nadere informatieSESSIE WERK (WERKEN, OOK AAN GEZONDHEID)
SESSIE WERK (WERKEN, OOK AAN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieHistoriek en vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg
Historiek en vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg Info avond SEL Waasland 24 mei 2012 Sint-Niklaas Stefaan Baeten Directeur psychiatrisch centrum Sint-Hiëronymus Historische context
Nadere informatiePreventie van alcoholgerelateerd. kosten-effectiviteit
Preventie van alcoholgerelateerd geweld: kosten-effectiviteit Het STAD model voor de preventie van geweld op drankgelegenheden Samenwerking gemeenschap Media Handhaving Onderzoek Training Opvolging Pleitbezorging
Nadere informatieSESSIE LOKALE GEMEENSCHAP (GEZONDE BUURTEN)
SESSIE LOKALE GEMEENSCHAP (GEZONDE BUURTEN) /// VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van:
Nadere informatieDr. Jessica De Maeyer, UGent - HoGent Prof. Dr. Wouter Vanderplasschen, UGent Vakgroep orthopedagogiek
Dr. Jessica De Maeyer, UGent - HoGent Prof. Dr. Wouter Vanderplasschen, UGent Vakgroep orthopedagogiek Afhankelijkheid: langdurig (chronisch?), complex en meervoudig probleem: polydruggebruik relationele
Nadere informatieLaatstejaarsgebruik (N=5367)
9,3 7,9 7,4 2,8 5,5 19,9 83,1 90,7 92,1 92,6 97,2 94,5 ALCOHOL- EN DRUGGEBRUIK BIJ WERKNEMERS: EEN KWESTIE VAN ALCOHOL, MANNEN EN GEVOLGEN OP HET WERK. 21 december 2017 Voor het eerst werd bij Belgische
Nadere informatieGedragsstoornissen: Antipsychotica te vermijden? Dirk De Meester WZC Leiehome Drongen
Gedragsstoornissen: Antipsychotica te vermijden? Dirk De Meester WZC Leiehome Drongen Wintermeeting 2016 - Oostende Project Psychofarmaca WZC Leiehome - Drongen Naar een efficiënter en effectiever gebruik
Nadere informatiePLENAIRE SESSIE ZORG EN WELZIJN (MEER GEZONDHEID IN DE ZORG)
PLENAIRE SESSIE ZORG EN WELZIJN (MEER GEZONDHEID IN DE ZORG) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt
Nadere informatieResultaten bevraging van de Logo s. Suggesties voor een betere lokale samenwerking
Inleiding Resultaten bevraging van de Logo s Ondersteuning Logo s door de provincies Ondersteuning Logo s door de lokale besturen Suggesties voor een betere lokale samenwerking Bevraging in opdracht van
Nadere informatieWerken met druggebruikers in de gevangenis. Projectwerking en visie PLC Ruiselede
Werken met druggebruikers in de gevangenis Projectwerking en visie PLC Ruiselede 2 1. Penitentiair Landbouwcentrum Ruiselede Open gevangenis voor 60 mannelijke gedetineerden Laatste stap in de terugkeer
Nadere informatieOnderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)
Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieDe psychiatrische hulpverlening in het Belgische gevangeniswezen
R. VERELST - Psychiater coördinator PSD en psychiatrische zorg 2 Gedetineerden Gevangenisbevolking in de inrichtingen van het DG EPI (verlof en gesloten federale centra voor jongeren niet inbegrepen):
Nadere informatieEvaluatie pilootprojecten Drughulpverlening voor personen in detentie
Vacature voor twee onderzoekers (50%, max. 18 maanden) Evaluatie pilootprojecten Drughulpverlening voor personen in detentie In het kader van een onderzoeksproject Evaluatie pilootprojecten Drughulpverlening
Nadere informatieGoede afspraken maken goede vrienden: het beroepsgeheim van de GGZ bij justitie-patiënten
Goede afspraken maken goede vrienden: het beroepsgeheim van de GGZ bij justitie-patiënten 6 e Vlaamse GGZ-congres Macht en kracht. Zorgrelaties in verandering 18 en 19 september 2012, Antwerpen Freya Vander
Nadere informatieInhoudsopgave INLEIDING: SOORTEN DRUGS EN HUN EFFECTEN 1 I. DRUGWET: 24 FEBRUARI II. DRUGS IN HET VERKEER 86. C. Verzwarende omstandigheden 43
Inhoudsopgave INLEIDING: SOORTEN DRUGS EN HUN EFFECTEN 1 A. Drugs: vriend of vijand van alle tijden? 1 1. Inleiding 1 2. De psychoactieve stoffen van alle tijden: de klassieke drugs 4 3. De nieuwe psychoactieve
Nadere informatieVlaamse Regering rssjj^f ^^
Vlaamse Regering rssjj^f ^^ Besluit van de Vlaamse Regering tot uitvoering van het decreet van ISjuli 2007 houdende de organisatie van opvoedingsondersteuning DE VLAAMSE REGERING, Gelet op de decreten
Nadere informatieLokale Coördinatie Drugs Brussel
Lokale Coördinatie Drugs Brussel Mei 2004 1 INHOUDSTAFEL I. Historiek II. LCDB : definitie III. Organigram van de L.C.D.B. IV. Doelstellingen V. Werklogica VI. Acties Mei 2004 2 I. HISTORIEK - De locale
Nadere informatieHulp- en dienstverlening aan gedetineerden
Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Drugsbeleid in de gevangenissen Who cares? We all care Opbouw Aanbod vandaag Analyse m.b.t. drugsbeleid in gevangenissen Lichtpunten Met focus op strategisch
Nadere informatieVlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari 2006-361-
Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.5 - Februari 2006-361- VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN INGE VERVOTTE VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Vraag nr. 63 van 21 december
Nadere informatieDrugbeleid in cijfers: een studie naar betrokken actoren, overheidsuitgaven en bereikte doelgroepen
Drugbeleid in cijfers: een studie naar betrokken actoren, overheidsuitgaven en bereikte doelgroepen Promotoren: Prof. dr. B. De Ruyver (UG) (coördinator) Prof. dr. I. Pelc (ULB) Prof. dr. J. Casselman
Nadere informatieActie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs
FEDERAAL WETENSCHAPSBELEID Wetenschapsstraat 8 B-1000 BRUSSEL Tel. 02 238 34 11 Fax 02 230 59 12 www.belspo.be Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs Projectformulier ten behoeve van
Nadere informatieAlcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers
Alcohol- en ander druggebruik bij Belgische werknemers Marie-Claire Lambrechts VAD - KU Leuven, Omgeving en Gezondheid VAD-Studiedag 30/11/18 Jonas Beerts (3/10/15) 1. Hoeveel, hoe vaak, en wat? 2. Effecten
Nadere informatieGezondheidsenquête door middel van Interview België 2001
Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Methoden IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieDe financiële situatie van de Belgische Algemene ziekenhuizen. 2 februari 2019
De financiële situatie van de Belgische Algemene ziekenhuizen 2 februari 2019 1 Steekproef van de studie Algemene ziekenhuizen: 100 % Universitaire ziekenhuizen: 100% % totaal bedden 2017 Bedden Inst.
Nadere informatieOnderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)
Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieDe Sociale plattegrond. Inhoudstafel
De Sociale plattegrond Sector: Verslaving Spreker: Marc Tack (CAT CGG Eclips) Inhoudstafel I. Kenmerken van problematisch alcoholen middelengebruik II. Implicaties voor de hulpverlening III. Overzicht
Nadere informatieGezondheidsenquête door middel van Interview België 2001
Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Introductie IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieSchadebeperking en sociale inclusie
1ste Forum Wetenschap en Samenleving, dialoog op het vlak van drugs: Schadebeperking en sociale inclusie 4 december, volledige dag, Jubelpark De sociale inclusie van problematische druggebruikers is een
Nadere informatieNetwerkdag chronische zorg en zorgregio s Domus Medica 21 maart 2015. Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Netwerkdag chronische zorg en zorgregio s Domus Medica 21 maart 2015 Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Beleidstraject eerste lijn in Vlaanderen tot 2014 6 e staatshervorming
Nadere informatieDRAAIBOEK VOOR TOEKOMSTIGE METINGEN
DRAAIBOEK VOOR TOEKOMSTIGE METINGEN VAN DRUGGERELATEERDE OVERHEIDSUITGAVEN BIJLAGE BIJ PROTOCOLAKKOORD IMC DRUGS 15.05.2012 BETREFFENDE DE IMPLEMENTATIE VAN EEN JAARLIJKSE MONITORING VAN DE OVERHEIDSUITGAVEN
Nadere informatie5. Recente ontwikkelingen en evoluties Next2next-programma Herstel online De Skuul: vernieuwende werkwijzen
Inhoudsopgave Woord vooraf... Intro... Inhoudsopgave... Inleiding... 1 Hoofdstuk 1: Verslaving en afhankelijkheid in de 21 ste eeuw: actuele visies en theorievorming... 9 1. Inleiding... 10 2. Waarom gebruiken
Nadere informatieBelgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen
Belgian Ageing Studies 10 jaar onderzoek door en voor ouderen Dominique Verté, Nico De Witte, Liesbeth De Donder, Sarah Dury, An-Sofie Smetcoren, Dorien Brosens, Emily Verté, Sofie Van Regenmortel, Deborah
Nadere informatieHulpverlening bij problematisch middelengebruik vanuit een welzijn- en gezondheidsperspectief
Hulpverlening bij problematisch middelengebruik vanuit een welzijn- en gezondheidsperspectief Is er een probleem? Stadia van motivatie Stadia van verslaving. Experimenteren Gebruiken Misbruiken Verslaving
Nadere informatieAlcoholbeleid in België anno Marijs Geirnaert directeur VAD
Alcoholbeleid in België anno 2016 Marijs Geirnaert directeur VAD Nationaal Alcoholplan Alcoholbeleid Waarom? Ingrediënten van een effectief alcoholplan: 3 best buys WHO prijs reclame aanbod preventie hulpverlening
Nadere informatieDrugpunt 24 februari 2015. Drugpunt Drugs Druggebruik begrijpen Vroeginterventie Opvallende verschijnselen In de praktijk Vragen
Drugpunt 24 februari 2015 Drugpunt Drugs Druggebruik begrijpen Vroeginterventie Opvallende verschijnselen In de praktijk Vragen DRUGPUNT TEAM Filip Claeys filip.claeys@drugpunt.be 09/381 86 63 of 0498
Nadere informatieSESSIE ONDERWIJS (ONDERWIJS IN GEZONDHEID)
SESSIE ONDERWIJS (ONDERWIJS IN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieGezondheidsenquête door middel van Interview België 2001
Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Methoden IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieProject C: Desist. Desistance bij wetsovertreders met een psychiatrische problematiek Verkennende focusgroepen
Project C: Desist Desistance bij wetsovertreders met een psychiatrische problematiek Verkennende focusgroepen Sofie Van Roeyen Promotor: Prof. dr. Freya Vander Laenen Co-promotor: Prof. dr. Eric Broekaert
Nadere informatieEen globaal en geïntegreerd drugsbeleid voor België
Een globaal en geïntegreerd drugsbeleid voor België Gemeenschappelijke Verklaring van de Interministeriële Conferentie Drugs - 25 januari 2010-1 INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 2 1. EEN GEMEENSCHAPPELIJKE
Nadere informatieDE SOCIALE KOST VAN LEGALE EN
DE SOCIALE KOST VAN LEGALE EN ILLEGALE DRUGS IN BELGIË SAMENVATTING FREYA VANDER LAENEN, DELFINE LIEVENS, LIEVEN PAUWELS, WIM HARDYNS EN NELE SCHILS KOEN PUTMAN, LIEVEN ANNEMANS EN NICK VERHAEGHE INHOUDSTAFEL
Nadere informatiePreventie en hulpverlening in een evoluerend drugsbeleid. Frieda Matthys, MD, PhD
Preventie en hulpverlening in een evoluerend drugsbeleid Frieda Matthys, MD, PhD Overzicht Cannabis en gezondheid Prevalentie van gebruik Problemen door gebruik Drugbeleid vanuit gezondheidsperspectief
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. III. Drugwet: 24 februari 1921 A. Inleiding 28 1. Algemeen... 28 2. Afbakening... 30 B. Wat is strafbaar?... 30 1. Algemeen...
INHOUDSOPGAVE I. Beleid A. Situering van het drugbeleid...1 B. De parlementaire werkgroep Drugs...2 C. De Federale Beleidsnota Drugs...4 D. Invloed van de wetswijziging in 2003...5 E. De richtlijn van
Nadere informatie21414 BELGISCH STAATSBLAD 15.04.2010 MONITEUR BELGE
21414 BELGISCH STAATSBLAD 15.04.2010 MONITEUR BELGE Een globaal en geïntegreerd drugsbeleid voor België Gemeenschappelijke Verklaring van de Interministeriële Conferentie Drugs - 25 januari 2010 - INHOUDSTAFEL
Nadere informatieEen preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven
Een preventief A&D-beleid in maatwerkbedrijven Marie-Claire Lambrechts Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs KU Leuven, Omgeving en Gezondheid Seminarie Gezondheid op de werkvloer, 22/2/18 Brussel
Nadere informatieDe SEM-J in cijfers. Wat is de SEM-J?
De SEM-J in cijfers 12-18 jaar Wat is de SEM-J? individuele begeleidingscontext op eenvoudige en gebruiksvriendelijke manier: een ernstinschatting maken van het middelengebruik van de jongere & nood aan
Nadere informatieCHECKLIST DOS (DRUGBELEID OP SCHOOL) Is ons Tabak, alcohol- en drugbeleid nog up-to-date?
CHECKLIST DOS CHECKLIST DOS (DRUGBELEID OP SCHOOL) Is ons Tabak, alcohol- en drugbeleid nog up-to-date? Als school heeft u de opdracht om te werken rond verschillende gezondheidsthema s, gekaderd in een
Nadere informatieRegionaal overleg: Alcohol en andere drugs. CGG Kempen Ellen Van Eynde 17 maart 2015
Regionaal overleg: Alcohol en andere drugs CGG Kempen Ellen Van Eynde 17 maart 2015 Kennismaking Preventiewerker van het Alcohol- en drugteam De Meander De Meander is onderdeel van het Centrum voor Geestelijke
Nadere informatieGEMEENTEFINANCIËN: WAAR GAAN DE OCMW S NAARTOE?
Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale ASBL Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest VZW GEMEENTEFINANCIËN: WAAR GAAN DE OCMW S
Nadere informatieFace it, Work it. Overzicht
Face it, Work it Dr. H. Peuskens Psychiater Psychiatrische kliniek Broeders Alexianen Tienen Overzicht Middelengebruik in Vlaanderen CAO 100 Middelengerelateerde problematiek Expertise in residentiële
Nadere informatieCrimiquiz over trends en ontwikkelingen
Crimiquiz over trends en ontwikkelingen Quiz voor de deelnemers aan de SSR cursus Criminologie/effectiviteit interventiestrategieën, Zwolle 22 november Jaap de Waard, Ministerie van Veiligheid en Justitie,
Nadere informatieDe rekeningen van de Vlaamse lokale besturen en de uitdagingen. Geert Mertens, Agentschap Binnenlands Bestuur
De rekeningen van de Vlaamse lokale besturen en de uitdagingen Geert Mertens, Agentschap Binnenlands Bestuur 1 Inhoud 1. Situering 2. Beleids- en beheerscyclus 3. Het actuele controlekader 4. Conclusies
Nadere informatieArtikel Een geïntegreerd drugsbeleid in de gevangenis: zorgen voor morgen
Een geïntegreerd drugsbeleid in de gevangenis: zorgen voor morgen Louis Favril & Freya Vander Laenen * Een drugsvrije samenleving is een utopie. Dit blijkt ook het geval te zijn wat betreft de gevangenissen.
Nadere informatieNoodzaak van tegelijk zalven en slaan?
Noodzaak van tegelijk zalven en slaan? Drugbeleid binnen een psychiatrisch ziekenhuis Dirk Opdebeeck 25 maart 2009 Studiedag Geestelijke Gezondheidszorg NVKVV Inhoud lezing I. Kaderen van dit initiatief
Nadere informatie21414 BELGISCH STAATSBLAD 15.04.2010 MONITEUR BELGE
21414 BELGISCH STAATSBLAD 15.04.2010 MONITEUR BELGE Een globaal en geïntegreerd drugsbeleid voor België Gemeenschappelijke Verklaring van de Interministeriële Conferentie Drugs - 25 januari 2010 - INHOUDSTAFEL
Nadere informatieSESSIE VRIJE TIJD (VRIJE TIJD, GEZONDE TIJD)
SESSIE VRIJE TIJD (VRIJE TIJD, GEZONDE TIJD) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van:
Nadere informatieWelzijnsbarometer 2015
OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL "Cultuur aan de macht" de sociale rol van cultuur en kunst 26 november 2015 Welzijnsbarometer 2015 Marion
Nadere informatieACTIVITEITENVERSLAG. Cel Gezondheidsbeleid. Drugs. Maart 2006
Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Dienst Psychosociale Gezondheidszorg Cel Drugs Cel Gezondheidsbeleid Drugs 2005 ACTIVITEITENVERSLAG Maart 2006 - Inhoudstafel Inhoudsopgave
Nadere informatieFederaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012
Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030
Nadere informatieSESSIE GEZIN (BRON VAN GEZONDHEID)
SESSIE GEZIN (BRON VAN GEZONDHEID) VLAAMSE GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN > Decreet van 21/11/2003 betreffende het preventieve gezondheidsbeleid > Gezondheidsconferentie bespreekt voorstellen van: gezondheidsdoelstelling
Nadere informatieEen evaluatie van het lokaal drugbeleid in Brugge.
FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID Een evaluatie van het lokaal drugbeleid in Brugge. Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in de criminologische wetenschappen door (00707486.) Van Damme
Nadere informatieVoorstel van resolutie. betreffende het uitwerken van een meer doelmatig en doeltreffend hiv- en aidsbeleid
stuk ingediend op 1354 (2011-2012) Nr. 1 9 november 2011 (2011-2012) Voorstel van resolutie van de heer Jan Roegiers, de dames Cindy Franssen, Lies Jans en Mia De Vits, de heer Tom Dehaene en de dames
Nadere informatieMeesterlijk. Gandaius. Schadebeperkende maatregelen voor de stad Gent. Louis Favril. Freya Vander Laenen. Maklu
Gandaius Meesterlijk Schadebeperkende maatregelen voor de stad Gent Louis Favril Freya Vander Laenen Tom Decorte Maklu Schadebeperkende maatregelen voor de stad Gent [T]he choice appears to be a dichotomous
Nadere informatieHOE GEZOND IS DE VLAMING? PERSCONFERENTIE, 12/12/2016 Brussel
HOE GEZOND IS DE VLAMING? PERSCONFERENTIE, 12/12/2016 Brussel AGENDA Context Bevraging burger Omgevingsanalyse Beleidsevaluatie Vraag & antwoord AGENDA Context Bevraging burger Omgevingsanalyse Beleidsevaluatie
Nadere informatieVergrijzing. Impact en uitdagingen voor de lokale besturen
Vergrijzing Impact en uitdagingen voor de lokale besturen Robert Petit Het departement Research van Dexia heeft een bijzonder interessante studie gepubliceerd voor de gemeentelijke beleidsvoerders die
Nadere informatieInhoudsopgave. Woord vooraf Inleiding 13
Woord vooraf 11 1 Inleiding 13 1.1 De schaalgrootte van de lokale politiezones: vraagstuk tijdens de politiehervorming 13 1.2 De schaalgrootte van de lokale politiezones: vraagstuk na de politiehervorming
Nadere informatieprevalentie en risicofactoren
Suïcidaliteit in de Vlaamse gevangenissen: prevalentie en risicofactoren 8 e Vlaams Geestelijke Gezondheidscongres 21 september 2016 Universiteit Gent INLEIDING: algemene populatie 2 Suïcide als ernstig
Nadere informatieIntegraal samenwerkingsproject Tactus Ambiq ( ) Visie en uitgangspunten. Doelgroepen. Doelen middelenbeleid.
www.ambiq.nl Inhoud Integraal samenwerkingsproject Tactus Ambiq (2010-2012) Februari 2012 Geschiedenis samenwerking Ambiq-Tactus Uitgangspunten Uitwerking Plannen 2012 e.v. Werkzame elementen Vragen Geschiedenis
Nadere informatie