DUURZAAM KLIMAATBELEID GEMEENTE HEUMEN VOORSTELLEN PVDA-GROENLINKS

Transcriptie

1 DUURZAAM KLIMAATBELEID GEMEENTE HEUMEN VOORSTELLEN PVDA-GROENLINKS 1 Achtergrond De aarde warmt op door de hoge uitstoot van broeikasgassen, speciaal CO2. Dit heeft klimaatverandering tot gevolg met smelten van het poolijs, stijging van de zeespiegel, veranderingen in de natuur. De problematiek wordt inmiddels wereldwijd erkend. Zonder tegenmaatregelen stijgt de gemiddelde wereldtemperatuur deze eeuw met tussen de 1 en 6 o C. De zeespiegel zal met 18 tot bijna 60 centimeter stijgen. De noodzaak om het tij te keren door klimaatbeleid te voeren wordt onderschreven. Volledig voorkomen lijkt niet haalbaar. Een temperatuurstijging van 2 o C wordt gezien als hanteerbaar. Maatregelen komen echter nog moeizaam tot stand. In 1992 werd het klimaatverdrag van Rio de Janeiro gesloten. Het verdrag van Kyoto van 1997 is door Amerika niet ondertekend en wordt onvoldoende uitgevoerd. Nederland zal de doelstellingen van Kyoto waarschijnlijk halen ondanks dat de CO2 emissie in Nederland met 8% is toegenomen t.o.v De oplossing is vooral gezocht in het kopen van emissierechten van andere landen. De Europese Unie heeft onlangs doelstellingen voor het klimaatbeleid: niet meer dan 2 o C temperatuurstijging in deze eeuw. De EU landen zullen de uitvoering ter hand moeten nemen. Het klimaatbeleid in Nederland is een belangrijk onderdeel van het nieuwe kabinetsbeleid. Intussen is in Nederland het Klimaatverbond ontstaan. Een groot aantal gemeenten, waaronder Heumen, en provincies hebben zich aangesloten. In de milieubegroting van minister Cramer van Ruimte en Milieu voor 2008 staan de volgende doelstellingen a : Het aandeel hernieuwbare energiebronnen gaat van 2% à 3% nu naar 20% in 2020; Het energiebesparingspercentage gaat van 1% naar 2% per jaar; Het percentage broeikasgasreductie gaat naar 30% in 2020 (ten opzichte van 1990). Voor de grootschalige toepassing van energiebesparende maatregelen wordt tot en met mln extra beschikbaar gesteld. In 2011 moeten gebouwen 20% tot 30% energiezuiniger zijn en in 2008 wordt een energielabel voor gebouwen ingevoerd. Verder worden met woningbouwcorporaties afspraken gemaakt over energiebesparingsmaatregelen. Het kabinet zal de gemeenten hard nodig hebben om deze ambitie te halen. Uit: Klimaatgids, Natuur en Milieu (2007) Uit: Klimaatgids, Natuur en Milieu (2007) 2 Mitigeren en adapteren Mitigeren en adapteren zijn belangrijke begrippen in het klimaatbeleid. De opwarming van de aarde is in volle gang en lijkt onafwendbaar. Volledig voorkomen lijkt niet mogelijk. Zelfs met ingrijpende maatregelen in alle landen is het slechts mogelijk de temperatuurstijging te beperken (mitigatie). Er is concensus dat een beperking van de temperatuurstijging tot 2 o C haalbaar moet zijn. a Beknopte Begroting 2008: Ruimte en Milieu & Wonen, Wijken en Integratie 1

2 Ook bij deze beperkte temperatuurstijging zijn nog maatregelen nodig om de gevolgen zoals stijging zeespiegel, afwisseling van droge en natte perioden, op te vangen (adaptatie). 3 Oplossingen en maatregelen algemeen De oplossing moet worden gevonden in het terugdringen van de CO 2 uitstoot t.b.v. de energievoorziening. Dat kan enerzijds door minder energie te gebruiken (energiebesparing) en anderzijds door meer gebruik te maken van duurzaam opgewekte energie, d.w.z. geen gas, aardolie of kolen. Windenergie en zonne-energie zijn de bekendste voorbeelden. Maar er zijn meer soorten duurzame energie: biomassa, aardwarmte, waterkracht, energieopslag en warmtepompen. Een andere term voor duurzame energie is groene energie. Hieronder volgt een opsomming van mogelijke maatregelen. Uit verdere discussie en overleg op lokaal niveau zal moeten blijken welke maatregelen voor de Gemeente Heumen bruikbaar zijn. heeft een CO2 uitstoot van 5,3 ton per inwoner. Nijmegen: 3,3 ton per inwoner; Wijchen 4,0; Groesbeek 3,2. Bij deze getallen is de industrie niet meegerekend. Het hoge tonnage van Heumen houdt waarschijnlijk verband met de relatief grote huizen en dus hoge energieverbruik in onze gemeente. Het Rijk, de provincies en de gemeenten hebben in 1999 het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS) gesloten. In BANS zijn afspraken gemaakt over de reductie van broeikasgassen: het BANSklimaatconvenant. Ca. 250 gemeenten en provincies hebben in het kader van de subsidieregeling BANS-klimaatconvenant subsidie gekregen voor het reduceren van CO 2 -uitstoot. Heumen heeft aan BANS-1 niet meegedaan. Er komt een vervolg op dit subsidieprogramma in de vorm van BANS-2 ( ). De Afdeling Milieu (hoofd Jack Jeurissen; Els Rademacher) maakt een ambtelijke notitie Klimaatbeleid voor het College. Samenwerking met andere gemeenten in MARN verband heeft een belangrijke plaats. In oktober kunnen we in de Commissie Grondgebied over de notitie spreken. 4 Wat is er in Heumen al gedaan? In de voorbije jaren is ook al gewerkt aan klimaatbeleid ook al heette dat niet zo. Vooral energiebesparing was een belangrijk onderdeel van het milieubeleid. Vorige colleges met John Arts en Mieke de Graaff als wethouders milieu hebben hun steentje bijgedragen. Ook het huidige college neemt maatregelen. Gemeentehuis heeft een zonneboiler Klimaatscan door SenterNovem b (maart 2003) Lidmaatschap Vereniging Klimaatverbond Nederland Exclusief gebruik van groene stroom Strenge kwaliteitseis t.a.v. energie voor woningen die vallen onder het convenant met Oosterpoort (juni 2007) Duurzame Energie in Heumen, DE-scan door Regionaal Milieu Bedrijf c (RMB) (maart 2006) 5 Oplossingen en maatregelen Heumen Op de Klimaat Actie Peil Ranglijst van Milieudefensie scoort Heumen laag d. Heumen Uit: Klimaatgids, Natuur en Milieu (2007) 6 Politieke situatie Heumen 6.1 Coalitieakkoord In het coalitieakkoord staat weinig over klimaatbeleid. In Hoofdstuk 2.5 Milieu en Afval staat de volgende tekst: Toelichting: Aanvullend op het bovenstaande wordt het college gevraagd de mogelijkheden te onderzoeken voor een gemeentelijke bijdrage aan de klimaatverbetering. b Conclusies: Heumen scoort zeer matig; bestuurlijk draagvlak is laag; structureel klimaatbeleid is mogelijk; samenwerking tussen afdelingen onvoldoende. Voornemens in 2003 hebben niet geleid tot concrete projecten met BANS subsidie c Uitspraak: samenwerking tussen de afdelingen RO en Milieu verloopt stroef. Notitie bevat groot aantal bruikbare suggesties. d tkaart 2

3 6.2 College Werkplan In het college werkplan krijgt klimaatbeleid iets meer aandacht: Doel en te bereiken resultaat Merkbare effecten voor burgers e. Oorzaken van Voor burgers is duidelijk dat de klimaatverandering worden opwarming van de aarde voor de bestreden. Gemeente levert een gemeente een duidelijk bijdrage aan het tegengaan van aandachtspunt is dat vraagt om de klimaatverandering. gedragsverandering. Uitvoering en rol van de gemeente 26. In samenwerking met maatschappelijke partners en aansluitend op het beleid van andere overheden wordt onderzoek gedaan naar een gemeentelijke bijdrage op dit terrein. De gemeente kan hierbij een voorbeeldrol vervullen en met name burgers en bedrijven stimuleren een bijdrage te leveren. 6.3 Programmabegroting 2007 In de lopende begroting is klimaatbeleid niet verder uitgewerkt. Citaat: Doel 2.4.2: Oorzaken van klimaatverandering worden bestreden. Gemeente levert een bijdrage aan het tegengaan van de klimaatverandering. Uitvoering : In samenwerking met maatschappelijke partners en aansluitend op het beleid van andere overheden wordt onderzoek gedaan naar een gemeentelijke bijdrage op dit terrein. De gemeente kan hierbij een voorbeeldrol vervullen en vooral burgers en bedrijven stimuleren een bijdrage te leveren. Om op termijn het klimaatbeleid verder te ontwikkelen is eenmalig een onderzoeksbudget nodig van E Gezien de financiële ruimte op de langere termijn is dit budget in 2009 opgevoerd. Er is E uitgetrokken voor onderzoek te besteden in Volgens de meerjarenraming is er dus geen budget in We gaan er van uit dat het college tot andere gedachten is gekomen en plannen met budget presenteert in de begroting voor Lijst van mogelijke maatregelen 7.1 Energiebesparing en CO2 vermindering Oplossing Kanttekening Heumen 1. Energiebesparing burgers Gedrag: verlichting en verwarming Woningaanpassingen: isolatie, zonneboiler, zonnecellen Bevordering groene stroom 2. Energiebesparing gemeente Bestaande gemeentelijke gebouwen Nieuwbouw huizen: hoge eisen energiezuinigheid f (EPC) Nieuwe scholen, bibliotheken e.d. Woningbezitters en huurders aanmoedigen tot energiebesparing Idem Oosterpoort e Bouwvoorschriften: EPC nieuw te bouwen huizen stapsgewijze verlagen Nieuwe bibliotheek: extra maatregelen Nieuwe brede school: extra maatregelen e Woningcorporatie Portaal heeft huurwoningen in onder meer Arnhem en Nijmegen. Portaal gaat investeren in de bestaande woningvoorraad om de energieprestaties te verbeteren. De woonlasten kunnen omlaag met 75,- tot 200,- per huishouden. f Het z.g. passiefhuis maakt maximaal gebruik van alle mogelijkheden. Extra investering E Extra kosten worden volledig terugverdiend met lagere energiekosten. Woonlasten gaan niet omhoog. ( 3

4 Oplossing Kanttekening Heumen Straatverlichting Eigen wagen- en machinepark Gemeentelijk wagen- en machinepark op aardgas of koolzaadolie Automatisch regelen straatverlichting op verkeersaanbod Maatregelen energieverbruik en opwekking bij renovatie 3. Vermindering automobiliteit Stimuleren fietsgebruik Beter openbaar vervoer Goedkoper openbaar vervoer 4. Stads- en streekbussen aardgas of elektriciteit 5. Gemeentelijke subsidies voor burgers Aanschaf zonneboiler Aanschaf zonnecellen bedrijventerrein Hoge Brug Fietsenstallingen Fietspaden Openbaar vervoer van en naar de kleine kernen Route voor auto en fiets naar toekomstig station Molenhoek Fietspendelboot voor forensen als alternatief vervoer Bij de verkoop van Conexion opnemen 7.2 Opwekking en gebruik duurzame energie Oplossing Kanttekening Heumen 6. Opslag in de bodem van overtollige energie voor later gebruik Zomerwarmte opslaan in bodem Toepassen (Oosterpoort) bij renovatie van woningen (Broekkant) 7. Energieopwekking m.b.v. zon Welstand regels mogen geen probleem worden Zongerichte verkaveling bij nieuwe bestemmingsplannen 8. Energieopwekking uit biomassa g Kan voedingsgewassen verdringen Kan beslag leggen op goede landbouwgrond 9. Energieopwekking uit dierlijke mest Mestvergisting agrarische bedrijven biogas. Gebruikte mest valt niet onder de mestwetten. 10. Ondergronds opslag van CO2 Zoutholten en gasvelden n.v.t. 11. Alcoholproductie uit gewassen 12. Benutting aardwarmte Huishoudens op aardwarmte m.b.v. warmtepomp 13. Benutting restwarmte Rioolwaterzuivering h Productie in Nederland van energiegewassen faciliteren Snoeiafval verbranden in biomassacentrale Cuijk voor opwekking van groene stroom i.p.v. bij de ARN Faciliteren in Nederland Toepassen (Oosterpoort) bij renovatie van woningen (Broekkant) e.a. bouwlokaties g 4

5 Oplossing Kanttekening Heumen Electriciteitcentrale Koude en warmteopslag i 14. Biobrandstoffen voor het transport Auto s laten rijden op biodiesel, bioethanol, Toepassen voor gemeentelijk wagen en machinepark waterstof 15. Energieopwekking m.b.v. wind Windmolenpark Locaties ontwikkelen 7.3 Overige maatregelen Oplossing Kanttekening Heumen 16. Uitbreiding bosareaal CO2 uitstoot a.g.v. (vlieg)dienstreizen compenseren Onderdeel maken van Landschaps Ontwikkelings Plan (LOP) 17. Duurzaam inkoopbeleid Electriciteit en gas 18. Aanplant van groen Maasheggen en NSK bij de Maasmolen in Nederasselt 19. Voorlichting aan bedrijven en burgers Buurtworkshops (zie Cuijck) Gore s film An Inconvenient Truth Publiek debat Bevordering groene stroom 20. Klimaatbeleid thema voor duurzaamheidprijs 21. Stimuleringsfonds Ecologisch Verantwoord Ondernemen 22. Zichtbare voorbeeldprojecten gemeente Werkgroep Duurzaamheidsplatform i.s.m. politieke partijen gaan filmvertoning en publiek debat organiseren Duurzaamheidsplatform Op agenda zetten van Ondernemersvereniging Heumen Aansprekend project kiezen, snel realiseren, met krachtige publieksvoorlichting. Voorbeelden: energiezuinige Brede School Broeksingel, gemeentelijk wagenpark laten rijden op koolzaadolie of aardgas, energiebesparingsmeter aan de gevel van het gemeentehuis 23. Educatie op scholen Lesprojecten Voorbeeld: Dikketruiendag van het Nijmeegse PvdA raadslid Stijn verbruggen j 24. Gratis energiebox minima Helpt de minima tot energiebesparing te komen h i j 5

6 8 De voorkeuren van PvdA-GroenLinks Energiebesparing en het gebruik van duurzame energie zullen de peilers zijn van het klimaatbeleid. Burgers, bedrijven, instellingen en de gemeente moeten hun bijdrage leveren. Goede informatie en adviezen zijn nodig. PvdA-GroenLinks stelt de volgende keuzen voor: 1. Communicatieplan energiebesparing met tips en informatie over subsidiemogelijkheden k 2. Energie eisen aanscherpen in de bouwvoorschriften l 3. Straatverlichting duurzamer, slimmer en zuiniger 4. Brede School aan de Broeksingel klimaatneutraal bouwen 5. Duurzame brandstof voor gemeentelijk auto- en machinepark 6. Stimuleren fietsgebruik 7. Openbaar vervoer bevorderen k het rijk draagt financieel bij aan de uitvoering van het plan 'Meer met minder' dat samen met energiebedrijven, woningcorporaties en bouwbedrijven zal worden uitgevoerd. Het plan richt zich op energiebesparing in bestaande gebouwen en woningen. Met dit plan zullen in gebouwen en woningen zijn gerenoveerd en energiezuiniger gemaakt. er komt een subsidieregeling voor duurzame energie (zonneboilers, warmtepompen en zonnepanelen), waarmee bestaande woningen gebruik kunnen maken van duurzame energievoorzieningen. l Het kabinet wil de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) voor nieuwe woningen in 2011 aanscherpen van 0,8 naar 0,6. In 2015 moet de EPC verder omlaag naar 0,4. 6