Tabel 1 Gemiddelde zorgconsumptie in Nederland en de vier grote steden (2012) Den Haag

Transcriptie

1 Signaal Signaal Uitgave Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Nr. 10, Jaargang 2015 Auteur Ybeltje Nieuwenhout ZORGCONSUMPTIE IN DEN HAAG Uit onderzoek van RTL nieuws blijkt dat landelijk gezien in Moerwijk de meeste zorg geconsumeerd wordt. Maar hoe zit het nu echt met de zorgconsumptie in Den Haag? In dit Signaal wordt de zorgconsumptie van de Haagse verzekerden nader belicht. Op 13 november 2014 heeft RTL Nieuws het artikel Wie zijn het gezondst? gepubliceerd. RTL Nieuws berekende op basis van open data van Vektis, het informatiecentrum voor de zorg, hoeveel de gemiddelde verzekerde jaarlijks aan zorg bij zijn verzekeraar declareert. In het artikel concludeert RTL Nieuws dat de ongezondste wijk van Nederland in Den Haag ligt. Uit de cijfers blijkt volgens hen dat mensen met een postcode die begint met de cijfers 253, gemiddeld 2.495,= hebben gedeclareerd in 2012, wat 27 procent meer is dan het gemiddelde van 1.972,= in wijken waar mensen even oud zijn. Landelijk zijn de zorgkosten gemiddeld 2.066,= per persoon volgens berekeningen van RTL Nieuws. Naar aanleiding van dit artikel is door de onderzoekers van OS&P de zorgconsumptie van de verzekerden in de vier grote steden en van de Haagse burgers onder de loep genomen op basis van de open data van Vektis. Zorgconsumptie in de vier grote steden In onderstaande tabel is de zorgconsumptie in Den Haag vergeleken met de andere grote steden en met het landelijk gemiddelde (2012). Tabel 1 Gemiddelde zorgconsumptie in Nederland en de vier grote steden (2012) Verzekerden Gemiddelde bedrag Nederland Den Haag Rotterdam Amsterdam Utrecht Uit de tabel blijkt dat de gemiddelde zorgconsumptie door de inwoners van Den Haag, Rotterdam en Amsterdam boven het landelijk gemiddelde liggen. Den Haag heeft gemiddeld gezien de hoogste zorgconsumptie met Uit een nadere analyse naar leeftijdsgroepen blijkt dat voor alle vier 1

2 steden geldt dat ouderen gemiddeld het meest declareren en jongeren het minst. In Den Haag hebben vooral de verzekerden in de leeftijdsgroep jaar een hoge zorgconsumptie ten opzichte van de verzekerden in de andere grote steden (zie tabel 2). Tabel 2 Verzekerden en zorgconsumptie in de vier grote steden naar leeftijdsgroep (2012). Aantal verzekerden Gemiddelde bedrag DH R-dam A-dam Utrecht DH R-dam A-dam Utrecht jaar tot 65 jaar jaar en ouder Totaal Zorgconsumptie in Den Haag. In onderstaande figuur zijn de gemiddelde zorgkosten weergegeven naar leeftijd. De nul jarigen hebben in hun eerste levensjaar gemiddeld de hoogste zorgkosten. Uit een nadere analyse blijkt dat dit vooral verklaard kan worden door de kosten van de medisch specialistische zorg voor nul jarigen. Daarna geldt hoe verder de leeftijd vordert hoe hoger het gedeclareerde bedrag. Verzekerden ouder dan vijftig jaar declareren gemiddeld boven het Haags gemiddelde. Figuur 1 Gemiddelde zorgconsumptie in Den Haag naar leeftijd (2012) In figuur 2 is de ontwikkeling van de zorgconsumptie weergegeven naar leeftijd en geslacht. Uit de figuur blijkt dat vrouwen tussen 18 en 45 jaar substantieel meer zorg consumeren dan mannen. Uit een nadere analyse van de data blijkt dat in deze leeftijdsperiode ook de meeste kraamzorg en verloskundige zorg wordt gedeclareerd. Dit verklaart voor een groot deel het verschil in zorgconsumptie in de vruchtbare periode van vrouwen. Het is daarbij denkbaar dat vrouwen voor tijdens en na hun zwangerschap vaker een beroep doen op bijvoorbeeld een huisarts, fysiotherapie etc. Verder valt op dat de gemiddelde zorgkosten van oudere mannen veel hoger liggen dan de zorgkosten van vrouwen op dezelfde leeftijd. 2

3 Figuur 2. Ontwikkeling gemiddelde zorgconsumptie naar leeftijd en geslacht (2012) mannen vrouwen Zorgconsumptie in Den Haag naar driecijferige postcode In onderstaande tabel is per driecijferig postcodegebied één of twee wijken aangegeven waar het grootste deel van dit postcodegebied invalt. Met uitzondering van Moerwijk kunnen geen buurten worden toegeschreven aan de postcodegebieden. Aan het einde van dit Signaal is in de verantwoording een kaart weergegeven met daarop de postcodegebieden in verhouding tot de Haagse wijken. De postbussen geven een afwijkend beeld. Redenen om een postbus te hebben voor de ziektekostenverzekering kunnen zijn het niet hebben van een vaste woon- of verblijfplaats, ouderen die de administratie door anderen laten doen of omdat iemand onder bewind voering staat. In figuur 3 is tabel 3 grafisch weergegeven. Tabel 3 Gemiddelde gedeclareerde zorgkosten naar wijk en leeftijdsgroep (2012). Jonger dan 19 jaar 19 jaar tot 65 jaar 65 jaar en ouder Alle lft Den Haag Loosduinen (255) Escamp Moerwijk (253) Escamp (254) Haagse Hout (259) Scheveningen (258) Escamp & Centrum (257) Centrum (251) Centrum & Laak (252) Segbroek (256) Leidschenveen-Ypenburg (249) Postbus (250)

4 Figuur 3 Gemiddelde gedeclareerde zorgkosten naar wijk en leeftijdsgroep (2012) 65 jaar en ouder 19 jaar tot 65 jaar Jonger dan 19 jaar Den Haag Loosduinen (255) Escamp Moerwijk (253) Escamp (254) Haagse Hout (259) Scheveningen (258) Escamp & Centrum (257) Centrum (251) Centrum & Laak (252) Segbroek (256) Leidschenveen Ypenburg (249) Postbus (250) Uit tabel 3 en figuur 3 blijkt dat in Loosduinen gemiddeld gezien de meeste zorg wordt geconsumeerd en in Leidschenveen -Ypenburg de minste. In de leeftijdsgroep jongeren onder de 19 jaar wordt in de wijken Loosduinen en Escamp (inclusief Escamp- Moerwijk) het meest gedeclareerd vergeleken met hun leeftijdsgenoten. In Segbroek wordt het minst gedeclareerd voor jongeren, gevolgd door Leidschenveen-Ypenburg. De volwassenen tussen 19 en 65 jaar die in de gebieden Loosduinen en Escamp-Moerwijk wonen declareren gemiddeld het meest in vergelijking met hun leeftijdsgenoten en in Segbroek het minst. De ouderen in Escamp & Centrum, Escamp-Moerwijk en Centrum & Laak declareren de meeste zorgkosten in vergelijking met hun leeftijdsgenoten in andere wijken en de ouderen in Segbroek, Leidschenveen-Ypenburg en Haagse Hout het minst. In figuur 4 is ter illustratie per driecijferig postcodegebied de afwijking weergegeven ten opzichte van gemiddelde Haagse zorgconsumptie per leeftijdsgroep. 4

5 Figuur 4. Afwijking zorgconsumptie ten opzichte van het Haags gemiddelde per leeftijdsgroep (2012) Waarvoor worden de zorgkosten gedeclareerd? In Den Haag is in totaal voor gedeclareerd aan zorgkosten in In onderstaande figuur is te zien voor welke zorg de meeste kosten worden gemaakt. De grootste kosten posten zijn specialistische medische zorg, farmacie en tweedelijns GGZ. Daarna volgen de kosten voor de huisarts en de kosten voor hulpmiddelen. Figuur 5 Totale zorgconsumptie verzekerden in Den Haag naar gedeclareerde zorg (2012) MEDISCHSPECIALISTISCHEZORG FARMACIE TWEEDELIJNSGGZ HUISARTSINSCHRIJFTARIEF HUISARTSCONSULT HUISARTSOVERIG ZIEKENVERVOERLIGGEND EERSTELIJNSPSYCHOLOGISCHEZORG HULPMIDDELEN MONDZORG(basisverzekering) VERLOSKUNDIGEZORG GRENSOVERSCHRIJDENDEZORG PARAMEDISCHEZORGFYSIOTHERAPIE PARAMEDISCHEZORGOVERIG EERSTELIJNSONDERSTEUNING KRAAMZORG ZIEKENVERVOERZITTEND OVERIG 5

6 Voor de kostenposten medisch specialistische zorg, farmacie, huisarts, tweedelijns GGZ, hulpmiddelen en kraamzorg is in figuur 6 per leeftijdsgroep aangegeven waar zij het meest gebruik van maken per wijk (gemiddeld per persoon gedeclareerde kosten). In Escamp & Centrum wordt door ouderen gemiddeld de hoogste kosten voor medisch specialistische hulp gedeclareerd. In de gebieden Escamp-Moerwijk, Escamp & Centrum en Centrum & Laak worden door ouderen gemiddeld de hoogste farmacie kosten gedeclareerd. Opvallend is de declaratie door de postbus verzekerden doe ouder zijn dan 65 jaar, zij declareren gemiddeld ook hoge farmacie kosten. Omdat de huisarts per patiënt een inschrijftarief ontvangt, is er minder onderscheid in kosten tussen de drie leeftijdsgroepen bij de huisartskosten dan bij de andere vormen van zorg. Wel valt op dat ouderen hogere kosten hebben bij de huisarts en dus het vaakst naar de huisarts gaan. In de figuur valt verder op dat jongeren in Loosduinen veel tweedelijns GGZ zorg gebruiken. Volwassenen tussen 19 en 65 jaar declareren ook het meest voor tweedelijns GGZ zorg in Loosduinen, gevolgd door Escamp- Moerwijk en Centrum. Voor de ouderen geldt dat de bewoners van Escamp- Moerwijk de gemiddeld het meest declareren voor tweedelijns GGZ zorg. Zoals kan worden verwacht declareren de ouderen het meest als het gaat om hulpmiddelen. De hoogste gemiddelde declaraties zien we in Escamp-Moerwijk en Escamp & Centrum. De hoogste gemiddelde kosten voor kraamhulp worden gedeclareerd in in Escamp & Centrum, Leidschenveen Ypenburg en Escamp-Moerwijk. Figuur 6 Declaraties per leeftijdsgroep naar wijk (gemiddeld per persoon gedeclareerde kosten 2012) Medisch specialistische zorg Farmacie Postbus (250) Haagse Hout (259) Scheveningen (258) Escamp & Centrum (257) Segbroek (256) Loosduinen (255) Escamp (254) Escamp Moerwijk (253) Centrum & Laak (252) Centrum (251) Leidschenveen Ypenburg (249) Den Haag

7 Huisarts Tweede lijns GGZ Zorg Postbus (250) Haagse Hout (259) Scheveningen (258) Escamp & Centrum (257) Segbroek (256) Loosduinen (255) Escamp (254) Escamp Moerwijk (253) Centrum & Laak (252) Centrum (251) Leidschenveen Ypenburg (249) Den Haag Hulpmiddelen Kraamzorg Postbus (250) Haagse Hout (259) Scheveningen (258) Escamp & Centrum (257) Segbroek (256) Loosduinen (255) Escamp (254) Escamp Moerwijk (253) Centrum & Laak (252) Centrum (251) Leidschenveen Ypenburg (249) Den Haag

8 Verantwoording Onderzoek RTL Nieuws De gepubliceerde resultaten zijn te vinden op De publicatiedatum is 13 november De Open data van Vektis is gepubliceerd op Voor de berekening zijn de 'verzekerdenjaren' gebruikt, omdat mensen die maar een gedeelte van het onderzochte jaar (2012) in een bepaalde buurt woonden, nog niet geboren waren of zijn overleden, anders voor een volledig jaar zouden meetellen. De wijkgemiddelden zijn gebaseerd op wijken met een vergelijkbare leeftijdsopbouw. RTL Nieuws heeft de declaraties binnen de postcodes gesorteerd op hun afwijking van het landelijk gemiddelde, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht. Daardoor kunnen wijken met hogere absolute kosten lager op de lijst staan, en andersom. Alleen postcodegebieden waarvoor meer dan 5 miljoen euro is gedeclareerd, zijn meegerekend. Analyse OS&P Den Haag In de analyse van OS&P voor de wijken in Den Haag is uitgegaan van de daadwerkelijk gemaakte kosten binnen drie leeftijdsgroepen per driecijferige postcodegebied in De rangorde in de totaalbedragen per driecijferig postcode gebied wijken af van die van RTL Nieuws omdat ze niet zijn gecorrigeerd voor leeftijd of geslacht. Bij de berekening is uitgegaan van de verzekerde jaren. In de open data van Vektis zijn de gegevens weergegeven op postcode niveau en dan de eerste drie cijfers. Deze indeling komt niet helemaal over een met de wijk en buurt indeling van de gemeente Den Haag. In onderstaande figuur is weergegeven hoe de driecijferige postcodegebieden zich verhouden tot de wijkindeling in Den Haag. Figuur 7 Indeling driecijferige postcodes naar wijken 8