HIV bij kinderen. CBSK ARC: ZNA/UZA/ITG Philip Maes Myriam Willems- Ilse Kint ITG

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HIV bij kinderen. CBSK ARC: ZNA/UZA/ITG Philip Maes Myriam Willems- Ilse Kint ITG"

Transcriptie

1

2 HIV bij kinderen CBSK ARC: ZNA/UZA/ITG Philip Maes Myriam Willems- Ilse Kint ITG

3

4 Global summary of the AIDS epidemic, 2008 Number of people living with HIV in 2008 People newly infected with HIV in 2008 AIDS-related deaths in 2008 Total 33.4 million [ million] Adults 31.3 million [ million] Women (aged 15 and above) 15.7 million [ million] Children under 15 years 2.1 million [ million] Total 2.7 million [ million] Adults 2.3 million [ million] Children under 15 years [ ] Total 2.0 million [ million] Adults 1.7 million [ million] Children under 15 years [ ] December

5 Adults and children estimated to be living with HIV, 2008 North America 1.4 million [ million] Caribbean [ ] Latin America 2.0 million [ million] Western & Eastern Europe Central Europe & Central Asia [ ] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa 22.4 million [ million] 1.5 million [ million] East Asia [ million] South & South-East Asia 3.8 million [3.4 Oceania 4.3 million] [ ] Total: 33.4 million ( million) December

6 Estimated number of adults and children newly infected with HIV, 2008 North America [ ] Caribbean [ ] Latin America [ ] Western & Eastern Europe Central Europe & Central Asia [ ] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa 1.9 million [ million] [ ] East Asia [ ] South & South-East Asia [ Oceania ] 3900 [ ] Total: 2.7 million ( million) December

7 Estimated adult and child deaths due to AIDS, 2008 North America [ ] Caribbean [ ] Latin America [ ] Western & Eastern Europe Central Europe & Central Asia [ ] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa 1.4 million [ million] [ ] East Asia [ ] South & South-East Asia [ Oceania ] 2000 [ ] Total: 2.0 million ( million) December

8 Children (<15 years) estimated to be living with HIV, 2008 North America <100 [<100] Caribbean [ ] Latin America [ ] Western & Eastern Europe Central Europe & Central Asia <100 [<100] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa 1.8 million [ million] [ ] East Asia [ ] South & South-East Asia [ Oceania ] 1500 [< ] Total: 2.1 million ( million) December

9 Estimated number of children (<15 years) newly infected with HIV, 2008 North America <100 [<100 <200] Caribbean 2300 [ ] Latin America 6900 [ ] Western & Eastern Europe Central Europe & Central Asia <100 [<100 <200] Middle East & North Africa 4600 [ ] Sub-Saharan Africa [ ] 3700 [ ] East Asia 3200 [ ] South & South-East Asia [11 Oceania ] <500 [<500 <1000] Total: ( ) December

10 Estimated deaths of children (<15 years) due to AIDS, 2008 North America <100 [<100 <200] Caribbean 1300 [< ] Latin America 3900 [ ] Western & Eastern Europe Central Europe & Central Asia <100 [<100 <200] Middle East & North Africa 3300 [ ] Sub-Saharan Africa [ ] 1400 [< ] East Asia 1500 [< ] South & South-East Asia [4900 Oceania ] <100 [<100 <500] Total: ( ) December

11 Number (millions) % Number (millions) Number (millions) December 2009 Source: UNAIDS/WHO Figure I 11

12 Over 7400 new HIV infections a day in 2008 More than 97% are in low- and middle-income countries About 1200 are in children under 15 years of age About 6200 are in adults aged 15 years and older, of whom: almost 48% are among women about 40% are among young people (15 24) December

13 2008 global HIV and AIDS estimates Children (<15 years) Children living with HIV 2.1 million [ million] New HIV infections in [ ] Deaths due to AIDS in [ ] December

14 Tyl

15 Kind met HIV of met risico op HIV besmetting: Wat te doen?

16 Kind met HIV of met risico op HIV besmetting: Wat te doen? Rustig blijven! Bel Dr. Maes : 03/ / of Bel Myriam: 03/

17 Eerst Diagnosestelling ELISA Western Blott PCR virale lading

18

19 Dan Behandelen? En wanneer? En met wat?

20 Antiretrovirale medicatie of HAART Highly Active Anti Retroviral Therapy Drastische daling in de mortaliteit bij zowel kinderen als volwassenen met HIV infectie in Europa Hoge kostprijs Niet te onderschatten impact op de ganse familie Grote variatie in voorschrijfgedrag doorheen Europa Problemen van compliance/adherence

21 Wanneer starten met HAART?

22 Wanneer starten met HAART? - Geen enkele gerandomiseerde trial is beschikbaar - De beslissing om al dan niet te starten is gebaseerd op: klinisch ziektestadium? virale lading? CD4%? cfr.: CDC 1994 Revised classification system for HIV infection in children less than 13 years of age. - AIDS stadium of niet? - Leeftijd?

23 HAART guidelines bij HIV+ kinderen V.S.: 1993: Working Group on Antiretroviral Therapy and Medical Management of HIV-Infected Children: convened by the NPHRC, HRSA & NIH 1998: CDC: MMWR: April 17, 1998/Vol.47/No. RR : Most recent update Nov. 01, Europa: 09/99: Current evidence for the use of Pediatric Antiretroviral Therapy - A PENTA Analysis België: Nationale Pediatrische Werkgroep om de 3 maanden

24 Basisregels voor HAART in HIV + kinderen 1. Belang van klinische trials bij kinderen 2. Voorschrijven & opvolgen van HAART zo mogelijk best in gespecialiseerde centra door multidisciplinair team 3. Nauwe follow-up (klinisch/biochemisch/psycho-sociaal)

25 Basisregels voor HAART in HIV + kinderen 4. Aandachtspunten bij HAART: - interactie met andere (antiretrovirale) medikatie en voeding - ontwikkeling van resistentie en de planning voor nieuwe combinatietherapie bij klinisch falen - inschatten van de psycho-sociale draagkracht van het kind en zijn familie op zo n zware & langdurige therapie

26 Opmerking 1: HAART HAART, 95% therapietrouw noodzakelijk 50% succes is zeer goed universeel probleem motivatie if you try to get ideality, you get reality if you try to get reality, you get shit hit hard, hit early compliance - adherence -? invalshoek : leven met HIV

27 Opmerking 2: HAART adherence slechte smaak van de medicatie ingewikkeld innameschema voedingsvoorschriften aantal pillen, grootte ervan bijwerkingen kind is niet op de hoogte van de diagnose aanpassing van het leven aan het schema omgeving is niet op de hoogte van de diagnose behandelingsduur dagelijkse confrontatie met de ziekte dagelijkse strijd om de medicatie te geven gewijzigde motivatie als het kind fysiek beter is

28 kind is nog zeer jong en kan de noodzaak van medicatie niet begrijpen achteruitgang van de levenskwaliteit het weer nachtrust ruzie partner Gemoedsgesteldheid Relatie arts- patient / Relatie team-patient Opvang in het ziekenhuis Manier van functioneren van het multidisciplinair team Bereikbaarheid van het ziekenhuis Invloed van alternatieve geneesheren, genezers, religieuze leiders, geruchten in de gemeenschap

29 Artsen moeten rekening houden met het feit dat patiënten dikwijls liegen, als ze vertellen dat ze hun medicatie genomen hebben. Hippocrates ( vc)

30

31 Ziektegeschiedenis bij HIV + kinderen Kinderen met korte overleving Ongeveer 20% van de kinderen, in utero besmet Gemiddelde overleving van 1 tot 2 jaar Kinderen met verlengde overleving Ongeveer 80% van de kinderen, perinataal of door BV besmet Gemiddelde overleving van 8-9 jaar

32 Kinderen met snelle evolutie Persisterende spruw Chronische diarree en FTT Polyadenopathie Chronisch hoesten Persisterende koorts Chronische dermatitis Hepatosplenomegalie Encefalopathie Recidiverende bacteriële infecties ( pneumonie, meningitis, sepsis) Pneumonie met Pneumocystis carinii Veralgemeende CMV infecties CD4 normaal Hoge virale lading.

33 PCP

34 PCP

35 PCP

36 PCP Incidentie eerste levensjaar zonder profylaxe : 7-20%, met profylaxe: 1,7% Hoge mortaliteit: > 50% Overleving na 1 jaar < 10% Onafhankelijk van de CD4 cellen tijdens het eerste levensjaar Ouderen kinderen zoals volwassenen

37 PCP Behandeling Co-trimoxazole 20 mg/kg/d IV 21 dagen Prednisone 2-4mg/kg/d ged.5 dagen O2, intubatie Profylaxie TMP-SMZ 5mg/kg/d 3 dagen per week

38

39 Kinderen met verlengde overleving Chronische fase Polyadenopatie Parotitis Chronische dermatitis LIP ( clubbing) Recidiverende bacteriële infecties Recidiverende zona Normale psychomotorische evolutie CD4 normaal Hoge virale lading de eerste 2 levensjaren, nadien lagere waarden hypergammaglobulinemie

40 Lymfocytaire interstitiële pneumonie Infiltratie van de longen door hyperplastische lymfefolikels Asymptomatisch de eerste levensjaren, nadien evolutie naar longfibrose, bronchiëctasieën, hypoxie en ademnood Radiologisch lijkend op miliaire tuberculose. Pathognomonisch voor HIV infectie

41 LIP

42 Kinderen met verlengde overleving Terminale fase ( na 8-9 jaar) Verdwijning van de polyadenopathie Persisterende koorts FTT en chronische diarrea Encephalopathie PCP Infecties met atypische mycobacteriën Opportunistische infecties met Candida Andere opportunistische infecties Daling van gammaglobulinen en CD4 Zeer hoge virale lading

43 En nu Behandelen? Wanneer? En met wat?

44 Theoretische argumenten voor VROEGE THERAPIE - Behoud/reconstitutie v/h immuunsysteem van naive/memory CD4 cellen - vertraagde ziekteprogressie naar AIDS of dood - virale lading gemakkelijker ondetecteerbaar en stopt de virale replicatie - verminderde drug toxiciteit in minder ver gevorderde ziekten - goed voor het gezin om gezonde kinderen te hebben - succesvolle behandeling verminderd de virale replicatie alsook de drugresistentie - actuele medikaties zijn erg krachtig en efficiënt LATE THERAPIE - aanzienlijke aftakeling van het immuunsysteem - de duur van een efficiënte therapie is onbekend - aantal kinderen die ondetecteerbaar worden is laag zelfs met HAART - hoe langer onder therapie, hoe meer toxiciteit - HAART brengt zware psycho-sociale lasten met zich mee in het gezin - grote kruisresistentie in antiretrovirale medikaties kunnen in de toekomst problemen leveren - optimaal gebruik van de verschillende medikaties zullen in de toekomst beschikbaar zijn

45 Tabel 1 In 1994 Gereviseerde HIV pediatrisch klassifikatie systeem: Immuun categorieën volgens leeftijdsspecifieke CD4 telling en % <12 mm 1-5 jaar 6-12 Jaar Immuun kategorieën No./µL % No./µL % No./µL % Kategorie 1- Geen suppressie Kategorie 2- Matige suppressie Kategorie 3- Ernstige suppressie % % % %-24% %-24% % < 750 < 15% > 500 < 15% < 200 < 15%

46 Tabel 2: In 1994 Gereviseerde HIV pediatrisch klassifikatie systeem: Klinische kategorieën Kategorie N: Niet symptomatisch Kinderen die geen tekenen noch symptomen hebben tgv. HIV infectie of die enkel kondities hebben uit de lijst van Kat. A Kategorie A: Mild symptomatisch Kinderen met twee of meerdere kondities uit onderstaande lijst maar geen enkele uit de lijst van Kat. B en C. - lymfadenopathieën ( 0.5 cm op meer dan twee plaatsen; bilateraal = 1 plaats) - hepatomegalie - splenomegalie - dermatitis - parotitis - recurrente of persisterende BLWI, sinusitis of otitis media

47 Tabel 2: In 1994 Gereviseerde HIV pediatrisch klassifikatie systeem: Klinische kategorieën Kategorie B: Matig symptomatisch Kinderen die andere symptomen hebben dan uit de lijst van Kat. A of Kat. C en die toe te schrijven zijn aan HIV infectie., zoals o.a.: - Anemie (<8gr/dl), neutropenie (<1000/mm³), of thrombocytopenie (<100000/mm³) ged. 30 dd - bacteriële meningitis, pneumonie of sepsis (éénmalig) - candidiasis, orofaryngeaal persisterend voor > 2 mm bij kinderen van > 6 mm - cardiomyopathie - CMV infectie voor de leeftijd van 1 maand - diarrea, recurrent of chronisch - hepatitis, nephropatie - HSV stomatitis, recurrent (Bvb > 2 episodes/jaar) - HSV bronchitis, pneumonie of oesofagitis voor de leeftijd van 1 maand - Herpes Zoster(2 episodes of 2 verschillende dermatomen) -LIP -... Kategorie C: Ernstig symptomatisch Kinderen met kondities uit de definitielijst van 1987 voor AIDS, met uitz. voor LIP

48 Tabel 3:Associatie base-line CD4 T-Ly % met lange termijn risico voor overlijden bij HIV geïnfecteerde kinderen OVER LIJDEN BASELINE # PATIENTEN # % < 5% 5%-9% 10%-14% 15%-19% 20%-24% 25%-29% 30%-34% 35%

49 Tabel 4:Associatie baseline # HIV RNA kopieën met lange termijn risico voor overlijden bij HIV geïnfecteerde kinderen OVER LIJDEN BASELINE # PATIENTEN # % Totaal

50 Tabel 5:Associatie baseline # HIV RNA kopieën & CD4 T-Ly % met lange termijn risico voor overlijden bij HIV geïnfecteerde kinderen Baseline HIV RNA / Baseline CD4 T-Ly % OVER LIJDEN # PATIENTEN # % % < 15% % < 15%

51 Tabel 6: Indikaties voor het starten van antiretrovirale therapie bij kinderen met HIV infektie Klinische symptomen geassocieerd met HIV infectie (cfr Tabel 2) Duidelijke immuunsuppressie, aangegeven door het absoluut # of % van CD4 T- Lymfocyten Leeftijd < 12 mm, onafhankelijk van de klinische, immuunologische of virologische toestand Voor asymptomatische kinderen 1 jaar met een normale immuunstatus zijn er twee mogelijke opties: 1. Aanbevolen aanpak: Starten met R/ onafhankelijk de leeftijd of de kliniek 2. Alternative aanpak: Uitstel van R/ bij o.a. klinisch trage progressie, maar wel onder regelmatige follow-up Factoren die wel kunnen leiden tot het starten v/e R/: - Hoog of verhoogd # RNA kopieën - snelle daling van het # of % CD4 T-Ly - het ontwikkelen van klinische symptomen

52 Tabel 8: Indicaties voor initiatie van antiretrovirale therapie bij kinderen >12 mm met HIV infectie (Nov 26,2003) Klinische kategorie CD4+ Cel % Plasma HIV RNA copy aantal Aanbeveling AIDS (Klinisch cat. C) OF <15% (Immuun cat. 3) Elke waarde Behandel Milde-matige symptomen (Klinisch cat. A or B) OF 15-25% (Immuun cat.2) OF >= c/ml Overweeg behandeling Asymptomatisch (Klinisch cat.n) EN >25% (Immuun cat. 1) EN < c/ml Vele experts zouden eerder afwachten om te behandelen mits nauwe FU

53 Concensus Belgische Nationale Pediatrische Groep < 6 mm oud: Start een behandeling vanaf het moment dat de infectie bevestigd werd door: - 2 positieve elementen: - Klinische status (Cat. C) - DNA-PCR -RNA-PCR - Kultuur - 2 positieve virologische resultaten, afgenomen op 2 verschillende stalen/tijdstippen

54 Concensus Belgische Nationale Pediatrische Groep > 6 mm oud: De beslissing om te behandelen hangt af van klinische criteria en/of biologische criteria - klinisch: Cat. C and B (behalve 1 pneumonie) - immunologisch: - CD4 <20% als > 1J - CD4 <25% als < 1J - abs. # CD4 ( >30% in <6maanden) - virologisch: - <1J: V.L. > c/ml - >1J: V.L. > c/ml

55

56 Met welke HAART opstarten?

57 Met welke HAART opstarten? Nucleoside Reverse Transcriptase Inhibitoren Non-Nucleoside reverse Transcriptase Inhibitoren Nucleotide reverse transcriptase Inhibitoren Protease Inhibitoren Fusie Inhibitoren

58 Werkingsmechanisme RNA and reverse transcription Injection of capsid contents NNRTI werken hier NRTI werken hier Transcription Protease Translation Protein cleavage PI werken hier Viral assembly RNA DNA Provirus (circular structure) Integrase Maturation Integration of Provirus DNA into Host DNA HIV particle Binding FI werken hier Completed HIV particle Adapted from HIV/AIDS Handbook. 4th ed. Boston: Total Learning Concepts, 1999; Ritchie DJ. In: Powderly WG, ed. Manual of HIV Therapeutics. Philadelphia: Lippincott-Raven, 1997:33-41.

59 HAART

60 Concensus Belgische Nationale Pediatrische Groep < 6 mm oud: 2 NRTIs + NVP >6 mm oud: gevorderd stadium: - Cat. C - Immunologisch stadium 3 - V.L. > c/ml 2NRTIs + 1 PI mild stadium: 2NRTIs + 1 NNRTI

61

62 Preventie transmissie van HIV van Moeder op Kind : pmtct pmtct door Dr. Ilse Kint

63

64 Websites British HIV Association: guidelines for the management of HIV infection in pregnant women enhiv_part_1.pdf also part 2 and part 3: very nice, focus on the US : A guide to the clinical care of women with HIV HIV/AIDS resource center for women: Treatment Guidelines: idelines Scientific Institute of Public Health, Belgium:

Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid

Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid W. Peetermans Algemene Interne Geneeskunde UZ Leuven HIV/AIDS : historiek Diagnose van een nieuw verworven immuundeficiëntie syndroom in 1981 Virale etiologie in

Nadere informatie

Care and treatment support of HIV-Infected Children/Adolescents

Care and treatment support of HIV-Infected Children/Adolescents Care and treatment support of HIV-Infected Children/Adolescents Dr. Maes Philip Bart Peeters Myriam Willems Centrum Begeleiding Seropositieve Kinderen Aidsreferentiecentrum ZNA/UZA/ITG Cursus hiv en aids,

Nadere informatie

De overdracht kan ook plaats vinden via sexueel contact (puberteit/sexueel misbruik) of via besmette naalden en spuiten bij druggebruik.

De overdracht kan ook plaats vinden via sexueel contact (puberteit/sexueel misbruik) of via besmette naalden en spuiten bij druggebruik. Medische aspecten bij Kinderaids 1. Inleiding : Bij kinderen gebeurt de overdracht van het virus (hiv) hoofdzakelijk via de moeder tijdens de zwangerschap, tijdens de bevalling of daarna door borstvoeding.

Nadere informatie

Fictieve casus. Risico inschatting SOA en welke therapie is aangewezen. Risico op een SOA afhankelijk van. Welke SOA/infecties

Fictieve casus. Risico inschatting SOA en welke therapie is aangewezen. Risico op een SOA afhankelijk van. Welke SOA/infecties Risico inschatting SOA en welke therapie is aangewezen Quirijn de Mast Internist infectioloog Fictieve casus Vrouw 26 jaar Na het uitgaan verkracht (vaginaal) door onbekende Nederlandse man Geen condoom

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands

hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 204 204 SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Inleiding Het humaan immuundeficiëntie virus (HIV) is de

Nadere informatie

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018 HIV een kleine update Marjolijn Pronk 16 januari 2018 Hiv een kleine update HIV in Nederland Testen in de huisarts praktijk HIV en cart (combination antiretroviral therapy) De (nieuwe) HIV patient, wat

Nadere informatie

HIV ZORG in Limburg. Stand van zaken. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog

HIV ZORG in Limburg. Stand van zaken. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog HIV ZORG in Limburg Stand van zaken Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog HIV CIJFERS Sinds begin epidemie 24 646 registraties: bron wiv-isp Meer dan drie nieuwe gevallen van hiv-besmetting

Nadere informatie

Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent

Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent HIV Dr. Steven Callens Dienst Algemeen Inwendige Geneeskunde, Infectieziekten en Psychosomatiek Universitair Ziekenhuis Gent 1 HIV Hepatitis C (&B) - TB HIV TB HCV HBV 2 HIV 3 4 5 Evolutie van HIV epidemie

Nadere informatie

Opportunistische infecties. Eric Florence ITG, Antwerpen eflorence@itg.be

Opportunistische infecties. Eric Florence ITG, Antwerpen eflorence@itg.be Opportunistische infecties Eric Florence ITG, Antwerpen eflorence@itg.be Inleiding Definitie Classificatie van HIV infectie OI s in functie van CD4 gehalte Alarmtekens/frekwente symptomen Prophylaxie Besluit

Nadere informatie

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN

HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN HUIDIGE BEHANDELING VAN CHRONISCHE HEPATITIS-B-VIRUSINFECTIE VOLGENS DE RICHTLIJNEN Nederlandse richtlijn? (2008 en 2012) AASLD richtlijn? (2009) EASL richtlijn? (2012) Met dank aan Erik Buster en de overige

Nadere informatie

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC

Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch

Nadere informatie

HIV/AIDS and African migrants in Belgium

HIV/AIDS and African migrants in Belgium HIV/AIDS and African migrants in Belgium Marie Laga Institute of Tropical Medecine Antwerp Regional HIV and AIDS statistics and features, 2008 Sub-Saharan Africa Middle East & North Africa South and South-East

Nadere informatie

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar

Tuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar Tuberculose Hyperinflammatie Elgin Gülpinar 05-05-2017 Casus, 20 jarige vrouw Voorgeschiedenis Afkomstig uit Somalië 2016 (okt) obstipatie en verminderde eetlust 2016 (nov) opname elders 2017 (jan) gestart

Nadere informatie

Begeleiding van HIV-patiënten

Begeleiding van HIV-patiënten Symposium Up-to-Date in Infectieziekten Zaterdag 11 februari 2012 Begeleiding van HIV-patiënten Anneleen Lijnen Nurse physician assistant Dienst Infectieziekten 1) Voorstelling Verpleegkundige Ondersteuning

Nadere informatie

De sterke werkzaamheid van een combinatie van

De sterke werkzaamheid van een combinatie van FARMACO- HIV bij kinderen De eerste klap is een daalder waard De meeste HIV-infecties bij kinderen worden veroorzaakt door perinatale transmissie van moeder naar kind. De combinatietherapie heeft ook de

Nadere informatie

Monitoringrapport 2012

Monitoringrapport 2012 Monitoringrapport 2012 Humaan 12 immuundeficiëntievirus 217 (HIV) infectie in 6Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rond 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de

Nadere informatie

Oseltamivir. Herjan Bavelaar AIOS MMB

Oseltamivir. Herjan Bavelaar AIOS MMB Oseltamivir Herjan Bavelaar AIOS MMB Inhoudsopgave à Introduc5e à Globaal overzicht evidence algemene popula5e à IC- specifieke literatuur à Conclusie/ discussie Introduc5e Influenza Familie: Orthomyxoviridae

Nadere informatie

EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIË PATIËNTEN IN MEDISCHE OPVOLGING

EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIË PATIËNTEN IN MEDISCHE OPVOLGING DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIË PATIËNTEN IN MEDISCHE OPVOLGING TOESTAND OP 31 DECEMBER 2016 EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN BELGIË

Nadere informatie

HIV Drug Resistance among Adults and Children

HIV Drug Resistance among Adults and Children HIV Drug Resistance among Adults and Children in sub-saharan Africa One of the biggest medical accomplishments of the beginning of this century has been the expanded access to life-saving antiretroviral

Nadere informatie

University of Groningen. HIV infection and treatment: beyond viral control Sprenger, Herman

University of Groningen. HIV infection and treatment: beyond viral control Sprenger, Herman University of Groningen HIV infection and treatment: beyond viral control Sprenger, Herman IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from

Nadere informatie

We will never see a reduction in new infections and deaths without investing in the strategic capacity of the most directly affected: HIV-positive

We will never see a reduction in new infections and deaths without investing in the strategic capacity of the most directly affected: HIV-positive We will never see a reduction in new infections and deaths without investing in the strategic capacity of the most directly affected: HIV-positive women. Terry McGovern, Ford Foundation Hiv/aids bij vrouwen

Nadere informatie

De toekomst van HIV-behandeling: Van langwerkende medicatie tot genezing? ERIC FLORENCE ITG

De toekomst van HIV-behandeling: Van langwerkende medicatie tot genezing? ERIC FLORENCE ITG De toekomst van HIV-behandeling: Van langwerkende medicatie tot genezing? ERIC FLORENCE ITG Overzicht Uitgebreide introductie Korte overzicht van: Klinisch verloop van HIV infectie Epidemiologie van hiv

Nadere informatie

Towards virological monitoring of HIV-1 drug resistance in resource-limited settings Aitken, S.C.

Towards virological monitoring of HIV-1 drug resistance in resource-limited settings Aitken, S.C. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Towards virological monitoring of HIV-1 drug resistance in resource-limited settings Aitken, S.C. Link to publication Citation for published version (APA): Aitken,

Nadere informatie

DE TEKST VAN WEBLECTURE I

DE TEKST VAN WEBLECTURE I DE TEKST VAN WEBLECTURE I U ziet hier de CD4-positief lymfocyt. Dit is de belangrijkste regelcel van het immuunsysteem. Het stuurt alle andere immuuncellen aan. U ziet op de buitenkant van deze T-lymfocyt

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting 1. Chapter Nederlandse samenvatting. Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 1. Chapter Nederlandse samenvatting. Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 1 http://hdl.handle.net/1765/112830 Chapter 10 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 2 Erasmus Medical Center Rotterdam Nederlandse samenvatting 3 Nederlandse samenvatting

Nadere informatie

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam

HEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam HEPATITIS B J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam Wat is Hepatitis B? Hepatitis B is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV) en is een van de meest voorkomende infectieziekten

Nadere informatie

Wat doet hiv in het lichaam en wat doet de behandeling?

Wat doet hiv in het lichaam en wat doet de behandeling? Wat doet hiv in het lichaam en wat doet de behandeling? Patrick Lacor Aidsreferentiecentrum UZ Brussel Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak www.itg.be rubriek Les 3 4 maart 20 rubriek Onderwijs

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter12

Samenvatting. Chapter12 Samenvatting Chapter12 Coinfectie met Mycobacterium Tuberculose tijdens HIV-infectie is een groot probleem in de derde wereld, daar dit leidt tot een grotere sterfte. (hoofdstuk I) In de studies beschreven

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

Ziekenhuizen. Cytomegalovirusinfecties bij zwangeren

Ziekenhuizen. Cytomegalovirusinfecties bij zwangeren Ziekenhuizen Cytomegalovirusinfecties bij zwangeren Werkgroep Infectie Preventie Vastgesteld: februari 2007 Revisie: februari 2012 Dit document mag vrijelijk worden vermenigvuldigd en verspreid mits de

Nadere informatie

PJP profylaxe bij prednison. Amelieke Cremers, AIOS MMB

PJP profylaxe bij prednison. Amelieke Cremers, AIOS MMB PJP profylaxe bij prednison Amelieke Cremers, AIOS MMB 30-10-2018 Q 1. Indicatie 2. Wanneer starten PJP Prednison Profylaxe PJP Wat is het Waar komt het vandaan Welke problemen Hoe toon je het aan Lymfocyten

Nadere informatie

wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam

wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam nationale hepatitisdag 16 September 2014 behandeling en monitoring wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam monitoring in Nederland waarom??? maatschappelijke relevantie: prevalentie

Nadere informatie

Monitoringrapport 2011

Monitoringrapport 2011 4021 Monitoringrapport 2011 Human Immunodeficiency Virus (HIV) Infectie in Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rondom 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Hiv-infectie bij kinderen

Hiv-infectie bij kinderen Hiv-infectie bij kinderen HIV infection in children Auteurs Trefwoorden Key words D. Pajkrt en N.G. Hartwig HAART, hiv-infectie, kinderen children, HAART, HIV infection Samenvatting Wereldwijd zijn 2,3

Nadere informatie

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald

Nadere informatie

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige Nationale hepatitis dag 2015 Beurs van Berlage Amsterdam Ger H. Koek, M.D. PhD

Nadere informatie

Séverine Caluwaerts, ITG 31 mei 2016

Séverine Caluwaerts, ITG 31 mei 2016 Séverine Caluwaerts, ITG 31 mei 2016 1 2 A. 10 0% 0% 0% 0% 10 3 A. Ja, altijd B. ja, als ze ondetecteerbaar is C. neen 0% 0% 0% Ja, altijd ja, als ze ondetecteerbaar

Nadere informatie

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868

Nadere informatie

COMBINATIETHERAPIE TEGEN HIV

COMBINATIETHERAPIE TEGEN HIV COMBINATIETHERAPIE TEGEN HIV Patiënteninformatie Debbie van der Meijden Iman Padmos Tweede druk November 2007 Colofon Verantwoording Deze brochure is samengesteld door Debbie van der Meijden en Iman Padmos,

Nadere informatie

Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas

Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 1 Casus: recidief slikpneumonie Dame 75 jaar Spoed: algemeen achteruit (mentaal en fysiek) Antec: Parkinson

Nadere informatie

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak Les 3 4 maart 2008 www.itg.be

Nadere informatie

DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB. Hiv-infectie

DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB. Hiv-infectie DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB HIV-INFECTIE 109 Hiv-infectie Ziektebeeld Hiv-infectie is een virale infectie die wordt veroorzaakt door het hiv-virus (human immunodeficiency virus). Deze infectie tast geleidelijk

Nadere informatie

Klinische aspecten van hiv infectie. Eric Florence (eflorence@itg.be)

Klinische aspecten van hiv infectie. Eric Florence (eflorence@itg.be) Klinische aspecten van hiv infectie Eric Florence (eflorence@itg.be) Overzicht Klinisch verloop van hiv infectie, Eerste bilan, Antivirale therapie, Opportunistische infecties in tijden van hiv-remmers.

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 5 december 2005 Farmatec/P februari 2006

Uw brief van Uw kenmerk Datum 5 december 2005 Farmatec/P februari 2006 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 5 december 2005 Farmatec/P 2642282 6 februari 2006 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie

Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie 10de PICU Thanksgiving symposium 26 November 2015 Dr. Jef Willems Intensieve Zorgen Pediatrie Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth Antibiotic

Nadere informatie

6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids?

6,9. Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni keer beoordeeld. Wat is Aids? Werkstuk door een scholier 1909 woorden 27 juni 2004 6,9 17 keer beoordeeld Vak ANW Wat is Aids? Het Aids-virus, dat staat voor aquired immune deficiency syndrome, wordt veroorzaakt door het HIV-virus.

Nadere informatie

Dataverzameling en datakwaliteit. Karakteristieken van de geregistreerde populatie

Dataverzameling en datakwaliteit. Karakteristieken van de geregistreerde populatie Dataverzameling en datakwaliteit De controle op de verzameling en de kwaliteit van de gegevens is cruciaal voor de waarde van observationele gegevens die door de Stichting HIV Monitoring (SHM) verzameld

Nadere informatie

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele contacten in San Francisco, US, gehad. De test blijkt positief. Hij

Nadere informatie

HIV infectie anno 2004: epidemiologie en behandeling. Prof. Dr. E. Van Wijngaerden Infectieziekten -Aidsreferentiecentrum UZ-KULeuven

HIV infectie anno 2004: epidemiologie en behandeling. Prof. Dr. E. Van Wijngaerden Infectieziekten -Aidsreferentiecentrum UZ-KULeuven HIV infectie anno 2004: epidemiologie en behandeling Prof. Dr. E. Van Wijngaerden Infectieziekten -Aidsreferentiecentrum UZ-KULeuven 1 december 2004 Adults and children estimated to be living with HIV

Nadere informatie

HIV disease progrssion in injecting drug users: epidemiological studies Prins, M.

HIV disease progrssion in injecting drug users: epidemiological studies Prins, M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) HIV disease progrssion in injecting drug users: epidemiological studies Prins, M. Link to publication Citation for published version (APA): Prins, M. (2000). HIV

Nadere informatie

1 december 2004. HIV infectie anno 2004: epidemiologie en behandeling. Total: 39.4 (35.9 44.3) million

1 december 2004. HIV infectie anno 2004: epidemiologie en behandeling. Total: 39.4 (35.9 44.3) million HIV infectie anno 2004: epidemiologie en behandeling Prof. Dr. E. Van Wijngaerden Infectieziekten -Aidsreferentiecentrum UZ-KULeuven 1 december 2004 Adults and children estimated to be living with HIV

Nadere informatie

Immunologische aspecten van hiv-infectie

Immunologische aspecten van hiv-infectie Immunologische aspecten van hiv-infectie Hiv en aids, de multidisciplinaire aanpak ITG Antwerpen woensdag 19 april 2017 Patrick Lacor Interne geneeskunde-infectiologie Aids-referentiecentrum UZ Brussel

Nadere informatie

Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)

Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1) Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is

Nadere informatie

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Disclosures Gilead, Pfizer, ViiV Eliminatie van infectie: Incidentie

Nadere informatie

De rol van SHM en HeF bij de ontwikkeling van HIV-zorg op Curaçao

De rol van SHM en HeF bij de ontwikkeling van HIV-zorg op Curaçao De rol van SHM en HeF bij de ontwikkeling van HIV-zorg op Curaçao H.S. Hermanides 18 april 2009 Curaçao Cohort Studie Ontwikkelen van model voor duurzame HIV zorg in een kleine Caribische setting gebaseerd

Nadere informatie

HIV en syfilis 4/14/2011. Global summary of the AIDS epidemic 2009. Number of people living with HIV. People newly infected with HIV in 2009

HIV en syfilis 4/14/2011. Global summary of the AIDS epidemic 2009. Number of people living with HIV. People newly infected with HIV in 2009 HIV en syfilis NVKVV Kristien Roelens UZ Gent 14 april 2011 1 1 Global summary of the AIDS epidemic 2009 Number of people living with HIV Total Adults Women Children (

Nadere informatie

Beleid bij de geboorte van een baby van een HIV-positieve moeder Prof. dr. Koenraad Smets Update januari 2017

Beleid bij de geboorte van een baby van een HIV-positieve moeder Prof. dr. Koenraad Smets Update januari 2017 Beleid bij de geboorte van een baby van een HIV-positieve moeder Prof. dr. Koenraad Smets Update januari 2017 1. Post exposure prophylaxis Start therapie zo snel mogelijk na de geboorte, zeker binnen de

Nadere informatie

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012 Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking

Nadere informatie

The use of surrogate markers in the antiretroviral treatment of HIV-1 infection

The use of surrogate markers in the antiretroviral treatment of HIV-1 infection UvA-DARE (Digital Academic Repository) The use of surrogate markers in the antiretroviral treatment of HIV-1 infection Hill, A.M. Link to publication Citation for published version (APA): Hill, A. M. (2003).

Nadere informatie

Hiv/aids Verpleegkundig perspectief

Hiv/aids Verpleegkundig perspectief Hiv/aids Verpleegkundig perspectief Geert Peuskens Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak Les 7 15 april 2008 www.itg.be rubriek Onderwijs & Training Reden hospitalisaties Laattijdige diagnose

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

9 e Post-O.N.S. Meeting

9 e Post-O.N.S. Meeting 9 e Post-O.N.S. Meeting Neutropenie & Antibiotica resistentie Heleen Klein Wolterink Research verpleegkundige Medische Oncologie UMC Utrecht Schiphol introductie Neutropenie: Definitie Symptomen MASSC

Nadere informatie

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017 Bart Takkenberg Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosures Speaker for Gore WL, Bayer, and Norgine Advisory

Nadere informatie

Citation for published version (APA): van den Berg, C. H. S. B. (2009). Hepatitis C virus : epidemiology and immunology

Citation for published version (APA): van den Berg, C. H. S. B. (2009). Hepatitis C virus : epidemiology and immunology UvA-DARE (Digital Academic Repository) Hepatitis C virus : epidemiology and immunology van den Berg, C.H.S.B. Link to publication Citation for published version (APA): van den Berg, C. H. S. B. (2009).

Nadere informatie

Manifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014

Manifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Manifestaties van Ziekte van Lyme Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Casus bespreking 1. Aanloop van enkele weken van malaise en progressieve spierpijn (uitgebreide DD) 2. Geen verhaal

Nadere informatie

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE. Datum 26 juni 2017 Betreft Herbeoordeling dolutegravir (Tivicay )

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE. Datum 26 juni 2017 Betreft Herbeoordeling dolutegravir (Tivicay ) > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE instituut Nederland Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus 320 1110 AH Diemen www.zorginstituutnederland.nl

Nadere informatie

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Icterus na tropenbezoek Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Casus 1 Man, 51 jaar Voorgeschiedenis Niertransplantatie prednison, cellcept en tacrolimus M. Bechterew etanercept

Nadere informatie

DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN. EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV-INFECTIE IN BELGIË

DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN. EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV-INFECTIE IN BELGIË DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV-INFECTIE IN BELGIË Toestand op 31 december 2017 EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV-INFECTIE IN BELGIË Dit project werd gefinancierd door:

Nadere informatie

Een nieuw. Erfo-Centrum. Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa

Een nieuw. Erfo-Centrum. Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa Een nieuw behandelingsperspectief door RNA based therapy Erfo-Centrum Leiden, 11 november 2009 Hans GCP Schikan, CEO Prosensa Highlights Start t in 2002 Nauwe band met LUMC Financiering met o.a. durfkapitaal

Nadere informatie

hiv testen bij huisarts

hiv testen bij huisarts hiv testen bij huisarts Kees Brinkman internist maandag 9.00hr uw praktijkassistente Hilde neemt bloed af bij de 32 jarige Anna Franken. zij prikt vol met de naald (waarmee net het bloed is afgenomen)

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA)

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.120924 File ID Filename Version uvapub:120924 Samenvatting unknown SOURCE (OR PART

Nadere informatie

Bijlage II. Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden verbonden aan de vergunning voor het in de handel brengen

Bijlage II. Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden verbonden aan de vergunning voor het in de handel brengen Bijlage II Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden verbonden aan de vergunning voor het in de handel brengen 7 Wetenschappelijke conclusies Algehele samenvatting van

Nadere informatie

DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN. EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË

DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN. EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË Toestand op 31 december 2014 EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË Dit project werd gefinancierd door:

Nadere informatie

Presentation Beeple. September 20th, 2018

Presentation Beeple. September 20th, 2018 Presentation Beeple September 20th, 2018 Introduction Karel Rabout CEO & Co-Founder Tina Van Cappellen Digital Coordinator Agenda Presentatie over Adecco Rekrutering: trends & ontwikkelingen Case Retail

Nadere informatie

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences

Nadere informatie

Immunologische aspecten van hiv-infectie

Immunologische aspecten van hiv-infectie Immunologische aspecten van hiv-infectie Hiv en aids, de multidisciplinaire aanpak ITG Antwerpen woensdag 21 november 2012 Patrick Lacor Interne geneeskunde-infectiologie Aids-referentiecentrum UZ Brussel

Nadere informatie

Pediatric HIV-1-infection: perspectives on vaccination strategies and immune reconstitution during long-term antiretroviral therapy Bekker, V.

Pediatric HIV-1-infection: perspectives on vaccination strategies and immune reconstitution during long-term antiretroviral therapy Bekker, V. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Pediatric HIV-1-infection: perspectives on vaccination strategies and immune reconstitution during long-term antiretroviral therapy Bekker, V. Link to publication

Nadere informatie

Clinical implications of immune recovery during antiretroviral treatment for HIV infection Kesselring, A.M.

Clinical implications of immune recovery during antiretroviral treatment for HIV infection Kesselring, A.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Clinical implications of immune recovery during antiretroviral treatment for HIV infection Kesselring, A.M. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Wij adviseren u dan ook om de indicatie HIV-1 patiënten die niet eerder behandeld zijn aan de vergoedingsstatus van darunavir toe te voegen.

Wij adviseren u dan ook om de indicatie HIV-1 patiënten die niet eerder behandeld zijn aan de vergoedingsstatus van darunavir toe te voegen. Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Postbus 20350 2500 EJ s-gravenhage Uw brief van Uw kenmerk Datum 12 maart 2009 Farmatec/FZ-2919252 12 mei 2009 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

Vrouwen, hiv en zwangerschap

Vrouwen, hiv en zwangerschap Vrouwen, hiv en zwangerschap Dr. Ilse Kint Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak Les 6 8 april 2008 www.itg.be rubriek Onderwijs & Training Inhoud Hiv bij vrouwen Zwanger worden? Verticale

Nadere informatie

Achtergrond Waarom een zorgstandaard naast richtlijnen en protocol en?

Achtergrond Waarom een zorgstandaard naast richtlijnen en protocol en? Achtergrond Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een groeiend gezondheids(zorg)probleem. Vooral voor de patiënt zelf is COPD een grote last die in toenemende mate de kwaliteit van leven beperkt.

Nadere informatie

MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie

MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie Department of Pediatrics / Child Neurology Center for Childhood White Matter Disorders VU University Medical Center Amsterdam, NL Hersenen en

Nadere informatie

(n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar)

(n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar) Koorts bij kinderen van 0 tot 1 maand (0-28 dagen) (n.a.v. Richtlijn koorts bij kinderen NVK aangepast voor Medisch Centrum Alkmaar) Betreft: kinderen (jonger dan 1 maand) met koorts, verdacht van een

Nadere informatie

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht Zwangerschap en HBV Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht 1 Virale aandoeningen die verticaal overdraagbaar zijn HIV Hepatitis B

Nadere informatie

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006 Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens I. Infectierisico II. III. IV. Vaccinaties bij RA Comorbiditeit Meetinstrumenten: HAQ, DAS V. Systeemmanifestaties

Nadere informatie

Vragenlijsten kwaliteit van leven

Vragenlijsten kwaliteit van leven Click for the English version Vragenlijsten kwaliteit van leven TNO heeft een aantal vragenlijsten ontwikkeld om de gezondheidsrelateerde kwaliteit van leven te meten van kinderen, jongeren en jong-volwassenen.

Nadere informatie

LTA Hartfalen, perspectief vanuit de huisarts

LTA Hartfalen, perspectief vanuit de huisarts LTA Hartfalen, perspectief vanuit de huisarts Mark M. J. Valk, huisarts-onderzoeker Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde Huisarts in Amersfoort 1 Wie wil dat huisartsen

Nadere informatie

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten

Hepatitis C, een update. Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten Hepatitis C, een update Vincent Rijckborst, Maag-Darm-Leverarts Milan J. Sonneveld, AIOS Maag-Darm-Leverziekten Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Interpretatie labo-resultaten

Interpretatie labo-resultaten Interpretatie labo-resultaten hematologie Sylvia Snauwaert, MD PhD Overzicht A. Trombocytopenie B. Leucocytose Bespreking casussen A. Trombocytopenie Man, 63 jaar, routinebloedafname, asymptomatisch Help

Nadere informatie

Monitoringrapport. Humaan immuundeficiëntievirus (HIV) infectie in Nederland. Nederlandse samenvatting

Monitoringrapport. Humaan immuundeficiëntievirus (HIV) infectie in Nederland. Nederlandse samenvatting 2 1 Monitoringrapport 4 02014 Humaan immuundeficiëntievirus (HIV) infectie in Nederland Nederlandse samenvatting HIV in Nederland: een overzicht In Nederland geregistreerde HIV-patiënten per medio 2014:

Nadere informatie

COLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA. HIV/AIDS IN BELGIE Toestand op 31 december 2008

COLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA. HIV/AIDS IN BELGIE Toestand op 31 december 2008 Ministère de la Santé de la Communauté française WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID AFDELING EPIDEMIOLOGIE COLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA HIV/AIDS IN BELGIE Toestand op 31 december 2008

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro De Ziekte van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf

Nadere informatie

Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers. over Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka voor een

Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers. over Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka voor een De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten. Het

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie