Reumatoïde Artritis (1/2)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Reumatoïde Artritis (1/2)"

Transcriptie

1 Reumatoïde Artritis (1/2) chronische inflammatoire gewrichtsaandoening prevalent (1%, elke leeftijd, vrouwen>mannen) symptomen: pijn, stramheid, zwelling schade: anatomisch, functioneel, sociaal & economisch

2 Reumatoïde Artritis (2/2) perifere artritis (niet axiaal, behalve C1-C2) poly-articulair & symmetrisch vnl handen en voeten (niet DIP s) potentieel elk groot gewricht aanwezigheid RF of anti-ccp (+/- 70%) extra-articulaire manifestaties (vasculitis)

3 Hoe RA kan beginnen - 2 verhalen Eveline, 45 jaar 2011 HK carpal tunnel li 2012 HK carpal tunnel re herhaalde IA infiltraties recent toenemende pijn en zwelling polsen, handen en voeten RX erosie MTP V bilat RF & anti-ccp negatief

4 Hoe RA kan beginnen - 2 verhalen Lut, 25 jaar Nooit gewrichtsklachten tot 6 weken geleden crescendo pijn, stramheid en zwelling handen, polsen, knieën sedert 4 weken anti-ccp antistoffen +

5 Van symptomen naar schade (anatomisch & functioneel)

6 Van symptomen naar schade (anatomisch & functioneel)

7 Pathogenese RA is multifactorieel genetisch, microbioom, hormonaal,

8 RA: wat hebben we de voorbije 15 jaar geleerd? Snellere diagnose anti-ccp antistoffen Treat to target DAS28 score Verbeterde farmacotherapie optimaal gebruik van conventionele farmaca targetted therapies (biologicals, small molecules)

9 RA antistoffen met diagnostische betekenis Voorkomen bij ptn met RA Voorkomen bij controle ptn Reumafactor 65-70% 20% Anticitrulline antistoffen (anti-ccp) 65-70% <2% Anticitrulline antistoffen zijn specifieker voor RA Anticitrulline antistoffen zijn vroegtijdig aanwezig

10 Treat to target: gebruik van DAS28 score in RA < 2.5 zeer goed matig > 3.5 onvoldoende ziektecontrole

11 NSAID Cortico s RA farmacotherapie Conventionele basistherapie DMARD Biologicals methotrexaat, leflunomide, sulfasalazine anti-tnf, anti-il6r, anti-b cel, anti-t cel Small molecules (in de pijplijn) JAK-inhibitoren

12 Infectierisico Ten dele geassocieerd met RA (DAS28, extra-articulair) Ten dele geassocieerd met co-morbiditeiten (diabetes, cardiovasculair, COPD, ethyl) Ten dele geassocieerd met leeftijd Ten dele geassocieerd met therapie: biologicals > corticosteroids (predni 10 mg/d) > DMARDs Bijzondere attentie voor TB

13 Preventie infecties Screenen latente TB TB blootstelling; tuberculin skin test (IGRA); RX thorax Zo nodig: isoniazid 300 mg (9 maanden) Vaccinaties Influenza Pneumococ (vb Prevenar 13 eenmalig) Hepatitis B

14 RA: wat zijn uitdagingen voor de komende 15 jaar? Personaliseren van therapiekeuze & voorspellen therapierespons RA in een ouder wordende populatie Opvolgen langetermijn veiligheid & efficaciteit Niet-farmacotherapeutische begeleiding

15 Voorspellen therapierespons adhv biomerkers hoop (genomics, proteomics) >< frustratie

16 RA in een ouder wordende populatie

17 RA in een ouder wordende populatie Diagnostische uitdagingen seronegativiteit grotere gewrichten > kleinere gewrichten moeilijke dd met polymyalgie Therapeutische uitdagingen weinig evidence based data onderbehandeling van ouderen met RA kwetsbare ouderen (frail) >< fitte ouderen go, go slow, no-go

18 Langetermijn veiligheid & efficaciteit Belgian infliximab EAP study group Ten-year followup of infliximab therapy in RA patients with severe, longstanding refractory disease: a cohort study. F De Keyser, J De Kock, H Leroi, P Durez, R Westhovens & EAP Belgian study group. J Rheumatol. 2014;41: Langetermijnopvolging van personen met reumatoïde artritis onder infliximab: ervaringen van het Belgische Infliximab Expanded Access Program. F De Keyser, P Durez, R Westhovens. Tijdschr voor Geneeskunde 2016;72:

19 Langetermijn veiligheid & efficaciteit Belgian infliximab EAP study group Langetermijnopvolging is mogelijk in een dagelijkse, landelijke setting Langetermijnopvolging laat toe om (a posteriori) een subgroep af te lijnen die het uitstekend doet onder een bepaald farmacon Langetermijnopvolging EAP heeft toegelaten om DAS28 score te valideren in dagelijkse praktijk

20 Langetermijn veiligheid & efficaciteit Belgian infliximab EAP study group veilig effectief (DAS /- 1.0

21 Lang eterm ijn veilig heid & efficaciteit Belg ian inflixim ab EAP study g roup DAS28 cut-off sens spec aanvaardbare ziekteactiviteit Arthritis Res Ther. 2005;7(5):R

22 Niet-farmacotherapeutische begeleiding coaching medisch deficiet corrigeren aan de slag met zijn/haar capaciteiten

Plaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie

Plaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Plaats van biologicals in reumatisch lijden AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Welke aandoeningen? Plaats van deze biologicals? Welke biologicals? Specifieke aandachtspunten bij patiënt behandeld

Nadere informatie

Psoriasisartritis bij volwassenen en kinderen

Psoriasisartritis bij volwassenen en kinderen Psoriasisartritis bij volwassenen en kinderen Luc De Clercq, Voorzitter van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Reumatologie 11-10-2009 Inflammatoire reumatische aandoeningen Reumatoide Artritis

Nadere informatie

10.00-10.40 state of the art SPA dr I.E. van der Horst (30 min spreektijd)

10.00-10.40 state of the art SPA dr I.E. van der Horst (30 min spreektijd) Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II Geachte collegae, Op 27 juni is de ROIG over reumatologie gepland. Bij deze ontvangt u het programma. Het is de bedoeling dat een AIOS uit het genoemde

Nadere informatie

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens

PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006. Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens PPP Algemene Vergadering 21 oktober 2006 Reumatoïde Artritis: een update R. Westhovens I. Infectierisico II. III. IV. Vaccinaties bij RA Comorbiditeit Meetinstrumenten: HAQ, DAS V. Systeemmanifestaties

Nadere informatie

Behandeling van artritis: een echte revolutie in de reumatologie

Behandeling van artritis: een echte revolutie in de reumatologie 9 Behandeling van artritis: een echte revolutie in de reumatologie Valérie Kokoszka RMN Editions In 2016 viert pharma.be, de Algemene Vereniging van de Geneesmiddelenindustrie, haar 50ste verjaardag. Naar

Nadere informatie

Reumatoïde Artritis. Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven. Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010

Reumatoïde Artritis. Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven. Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010 Reumatoïde Artritis Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010 Allemaal tijdverlies! George, 46 jaar, zegt dat ze niet moet zagen... Paul, reumatoloog Ik zal even

Nadere informatie

Chapter 11. Samenvatting en bespreking

Chapter 11. Samenvatting en bespreking Chapter 11 Samenvatting en bespreking 1 2 DE WEG NAAR BEHANDELING OP MAAT VOOR PATIENTEN MET BEGINNENDE REUMATOIDE ARTRITIS In dit proefschrift wordt de effectiviteit van verschillende behandelstrategieën

Nadere informatie

In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten en conclusies van de studies in dit proefschrift samengevat en bediscussieerd.

In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten en conclusies van de studies in dit proefschrift samengevat en bediscussieerd. CHAPTER 12. Nederlandse samenvatting In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten en conclusies van de studies in dit proefschrift samengevat en bediscussieerd. In hoofdstuk 1 wordt een algemene

Nadere informatie

Pubers met JIA (Juveniele Idiopatische Artritis) Philomine van Pelt Fellow Kinderreumatologie Wilhelmina Kinderziekenhuis.

Pubers met JIA (Juveniele Idiopatische Artritis) Philomine van Pelt Fellow Kinderreumatologie Wilhelmina Kinderziekenhuis. Pubers met JIA (Juveniele Idiopatische Artritis) Philomine van Pelt Fellow Kinderreumatologie Wilhelmina Kinderziekenhuis Inleiding Waneer moet u denken aan JIA JIA tijdens de puberteit Internet gebruik

Nadere informatie

Nieuwe inzichten in de behandeling van reumatoïde artritis. Dr. C. F. Allaart

Nieuwe inzichten in de behandeling van reumatoïde artritis. Dr. C. F. Allaart Nieuwe inzichten in de behandeling van reumatoïde artritis Dr. C. F. Allaart Onderwerpen Wat is reumatoïde artritis? Hoe behandel je dat? Wat is je doel en hoe meet je het resultaat? Wat is de beste aanpak?

Nadere informatie

Reuma Café: CHRONISCHE PIJN. Leven met chronische pijn vanuit het oogpunt van de reumatologie. Philippe Carron Dienst Reumatologie UZ Gent

Reuma Café: CHRONISCHE PIJN. Leven met chronische pijn vanuit het oogpunt van de reumatologie. Philippe Carron Dienst Reumatologie UZ Gent Reuma Café: CHRONISCHE PIJN Leven met chronische pijn vanuit het oogpunt van de reumatologie Philippe Carron Dienst Reumatologie UZ Gent Chronische pijn vanuit reumatologie: overview Pijn en anamnese Pijn

Nadere informatie

Reumatoïde Artritis en Biologicals. Blik vanuit eerste lijn.

Reumatoïde Artritis en Biologicals. Blik vanuit eerste lijn. Reumatoïde Artritis en Biologicals. Blik vanuit eerste lijn. Patrik Vankrunkelsven, Huisarts, docent ACHG KU Leuven Directeur CEBAM Februari 2018 FAGG, Brussel 0/06/1 EBM in de praktijk 1 R/ R.A. snel

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Van "lijder" naar "leider" van reumatologische aandoeningen.

Van lijder naar leider van reumatologische aandoeningen. Van "lijder" naar "leider" van reumatologische aandoeningen. Wat kan je van de reumatoloog verwachten in tweede lijn Dr klaas vandevyveremd Indeling Corebusiness van de reumatoloog Majeure partner Degeneratieve

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: reumatologie

De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten

Nadere informatie

Juveniele Idiopatische Artritis (JIA)

Juveniele Idiopatische Artritis (JIA) Wat is JIA? Juveniele idiopathische artritis is een zeldzame, chronische ziekte die wordt gekenmerkt door een blijvende ontsteking van een of meerdere gewrichten. De verschijnselen van een gewrichtsontsteking

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting Samenvatting Marcel D. Posthumus SAMENVATTING Reumatoïde artritis (RA) is een aandoening die voorkomt bij 0,5-1% van de bevolking en die gekenmerkt wordt door een chronische ontsteking van meerdere gewrichten

Nadere informatie

Vaccinaties bij immuungecompromitteerde

Vaccinaties bij immuungecompromitteerde Vaccinaties bij immuungecompromitteerde patienten Jiri Wagenaar internist-infectioloog, reizigersgeneeskundige arts Wie ben ik? Inleiding Grote groep immuungecompromitteerde patiënten Vaker en verder op

Nadere informatie

Medicamenteuze Therapie

Medicamenteuze Therapie www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Medicamenteuze Therapie Versie 2016 13. Biologische geneesmiddelen (biologicals) Er zijn de afgelopen jaren nieuwe, veelbelovende geneesmiddelen geïntroduceerd

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37168 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Shi, Jing Title: Anti-carbamylated protein antibodies in rheumatoid arthritis Issue

Nadere informatie

Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima

Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: infliximab. Hoe werkt infliximab?

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20644 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Klarenbeek, Naomi Bertine Title: Targeted treatment in early rheumatoid arthritis

Nadere informatie

Chronische Medicatie. De andere kant van de medaille

Chronische Medicatie. De andere kant van de medaille Chronische Medicatie De andere kant van de medaille Medicatie NSAID s COX-2 Plaquenil Methotrexaat Sulfasalazine Arava Biologicals De pijnstillers NSAID en COX-2: Nierfunctieverlies Bloeddruk verhoging

Nadere informatie

Reuma en de ziekte van Bechterew (AS) Artrose versus Artritis ANNE SILEGHEM REUMATOLOOG REUMACLINIC

Reuma en de ziekte van Bechterew (AS) Artrose versus Artritis ANNE SILEGHEM REUMATOLOOG REUMACLINIC Reuma en de ziekte van Bechterew (AS) Artrose versus Artritis ANNE SILEGHEM REUMATOLOOG REUMACLINIC Wat is artrose? Wat is artritis? Arthron = gewricht -itis = ontsteking -ose = sleet of degeneratie Structuren

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33078 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Daha, Nina Ashira Title: Candidate gene studies in rheumatoid arthritis Issue

Nadere informatie

INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een Biological (rituximab) voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn

Nadere informatie

Overzicht van reumatische aandoeningen en de behandeling door de reumatoloog. Willemijn Noort-van der Laan Reumatoloog sint Maartenskliniek

Overzicht van reumatische aandoeningen en de behandeling door de reumatoloog. Willemijn Noort-van der Laan Reumatoloog sint Maartenskliniek Overzicht van reumatische aandoeningen en de behandeling door de reumatoloog Willemijn Noort-van der Laan Reumatoloog sint Maartenskliniek 1 Agenda De zorgketen voor de reumapatiënt Plaatjes Casuïstiek

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Reumatoïde artritis (RA) komt in ongeveer 1 procent van de algemene populatie voor ongeacht etnische achtergrond. Kenmerkend voor deze immunologische ziekte is de aanwezigheid van een symmetrische ontsteking

Nadere informatie

Polymyalgia reumatica (PMR), niet altijd wat het lijkt. C. De Gendt

Polymyalgia reumatica (PMR), niet altijd wat het lijkt. C. De Gendt Polymyalgia reumatica (PMR), niet altijd wat het lijkt C. De Gendt Diagnose In 1964 moest US Supreme Court rechter Potter Stewart, gewiekst met woorden, toegeven dat een definitie van harde pornogafie

Nadere informatie

Samenvatting. Achtergrond (Hoofdstuk 1)

Samenvatting. Achtergrond (Hoofdstuk 1) 133 Achtergrond (Hoofdstuk 1) Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ontstekingsziekte waarbij verschillende weefsels en organen aangedaan kunnen zijn. RA kenmerkt zich vooral door een chronische ontsteking

Nadere informatie

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA

Dosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38693 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Gvozdenovic, Emilia Title: Monitoring rheumatoid arthritis Issue Date: 2016-03-31

Nadere informatie

Nieuwsbrief EAC/PSI 2017

Nieuwsbrief EAC/PSI 2017 Nieuwsbrief EAC/PSI 2017 Beste deelnemer aan het Early Arthritis Clinic (EAC) onderzoek, Met deze nieuwsbrief brengen wij u weer graag op de hoogte over de ontwikkelingen van het wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Artritis Psoriatica. Cathelijne Appels 18-9-2013

Artritis Psoriatica. Cathelijne Appels 18-9-2013 Artritis Psoriatica Cathelijne Appels 18-9-2013 Spondylartropathieën Reactieve artritis Artritis Bechterew psoriatica Artritis bij een inflammatoire darmziekte Ongedifferentieerde spondylartropathie Musculoskeletaal

Nadere informatie

Reumatoïde Artritis. Fred Habraken, Master Physician Assistant Reumatologie

Reumatoïde Artritis. Fred Habraken, Master Physician Assistant Reumatologie Reumatoïde Artritis Fred Habraken, Master Physician Assistant Reumatologie Inhoud Inleiding Geschiedenis Incidentie/prevalentie Pathofysiologie van RA Diagnostiek Behandeling REGIONAAL REUMACENTRUM ZUIDOOST-BRABANT

Nadere informatie

Geneesmiddelentherapie

Geneesmiddelentherapie https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Geneesmiddelentherapie Versie 2016 13. Biologische geneesmiddelen Er zijn de laatste jaren nieuwe perspectieven geïntroduceerd met stoffen biologische

Nadere informatie

Compagnonscursus 2012

Compagnonscursus 2012 Compagnonscursus 2012 Artritis: Aankomen of afblijven? Marcel Posthumus Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Groningen Inhoud Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Mono-artritis

Nadere informatie

Nieuwsbrief CSA 2017

Nieuwsbrief CSA 2017 Nieuwsbrief CSA 2017 2 Nieuwsbrief over het CSAonderzoek (Clinically Suspect Arthralgia cohort) Geachte mevrouw of meneer, Met deze nieuwsbrief brengen wij u weer graag op de hoogte van de ontwikkelingen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/87/44019 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Steenbergen, H.W. van Title: The course of clinically suspect arthralgia and early

Nadere informatie

Anakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Anakinra Kineret. Ziekenhuis Gelderse Vallei Anakinra Kineret Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: anakinra. Hoe werkt anakinra? Bij patiënten met een

Nadere informatie

REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS

REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u reumatoïde artritis (RA) heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening

Nadere informatie

Het veranderend perspectief van de Nederlandse reumatologie. Mijnheer de rector magnificus, geachte toehoorders,

Het veranderend perspectief van de Nederlandse reumatologie. Mijnheer de rector magnificus, geachte toehoorders, Het veranderend perspectief van de Nederlandse reumatologie Mijnheer de rector magnificus, geachte toehoorders, Vijftien jaar geleden heb ik het ambt aanvaard van hoogleraar reumatologie aan de Faculteit

Nadere informatie

Rituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Rituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei Rituximab Mab Thera Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: rituximab. Hoe werkt rituximab? Bij patiënten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting CHAPTER Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 0 Nederlandse samenvatting Het onderzoek dat beschreven wordt in dit proefschrift bestaat uit twee delen: Deel I gaat over ongedifferentiëerde

Nadere informatie

De strekking van dit proefschrift

De strekking van dit proefschrift Samenvatting De strekking van dit proefschrift Er is steeds meer bewijs dat ontsteking een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van hart- en vaatziekten (HVZ). Omdat reuma gepaard gaat met chronische

Nadere informatie

Eerste resultaten van POEET studie. Marjan Ghiti AIOS reumatologie, MST Enschede

Eerste resultaten van POEET studie. Marjan Ghiti AIOS reumatologie, MST Enschede Eerste resultaten van POEET studie Marjan Ghiti AIOS reumatologie, MST Enschede 13-03-2013 Achtergrond De effectiviteit van TNFi bij de behandeling van RA is in vele studies aangetoond. Wanneer RA patiënten

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING RHEUMATOID ARTHRITIS: FROM THE AT RISK PHASES ALL THE WAY UP TO THE DEVELOPMENT OF THE DISEASE

NEDERLANDSE SAMENVATTING RHEUMATOID ARTHRITIS: FROM THE AT RISK PHASES ALL THE WAY UP TO THE DEVELOPMENT OF THE DISEASE NEDERLANDSE SAMENVATTING RHEUMATOID ARTHRITIS: FROM THE AT RISK PHASES ALL THE WAY UP TO THE DEVELOPMENT OF THE DISEASE Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ontstekingsziekte die gekenmerkt wordt

Nadere informatie

Deel I hoofdstuk hoofdstuk

Deel I hoofdstuk hoofdstuk Reumatoïde artritis (RA) is een chronische, systemische auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door ontsteking van de synoviale gewrichten en afbraak van bot- en kraakbeen. De wereldwijde prevalentie van

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35586 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Markusse, Iris Title: Long-term outcomes of targeted treatment in early rheumatoid

Nadere informatie

Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit

Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit Dr. Mike Nurmohamed, reumatoloog *,** *Jan van Breemen Research Instituut Reade & **VU medisch centrum, Amsterdam Comorbiditeit Bijkomende ziekte

Nadere informatie

Reuma, atherosclerose & anti-inflammatie. Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum

Reuma, atherosclerose & anti-inflammatie. Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum Reuma, atherosclerose & anti-inflammatie Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum Reumatoïde artritis & Atherosclerose Mortaliteit en doodsoorzaken bij RA Mortaliteit Verhoogde

Nadere informatie

Sarcoïdose. & het gewricht. Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor. Hierbij ontstaan pijn en problemen met bewegen.

Sarcoïdose.  & het gewricht. Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor. Hierbij ontstaan pijn en problemen met bewegen. Sarcoïdose & het gewricht Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor. Hierbij ontstaan pijn en problemen met bewegen. www.sarcoidose.nl Wat is een gewricht? Een gewricht is een verbinding tussen

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 maart 2008 GMT/VDG juni 2008

Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 maart 2008 GMT/VDG juni 2008 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 21 maart 2008 GMT/VDG2839323 5 juni 2008 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)

Chapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) Chapter 9 Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 10 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Chapter 9 122 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Reumatoïde artritis

Nadere informatie

Behandeling met infliximab

Behandeling met infliximab REUMATOLOGIE/INTERNE GENEESKUNDE Behandeling met infliximab bij reumatoïde artritis BEHANDELING Behandeling met infliximab bij reumatoïde artritis Uw arts heeft voorgesteld uw reumatoïde artritis (RA)

Nadere informatie

REUMATHOLOOG. Hilde Beulens

REUMATHOLOOG. Hilde Beulens REUMATHOLOOG Hilde Beulens Verzamelnaam Er bestaan meer dan 200 reumatische aandoeningen. 1 op de 5 Belgen heeft reumatische klachten. 1 op 1000 kinderen in België lijdt aan kinderreuma. 1/3de van de bevolking

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20846 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Knittle, Keegan Title: Motivation, self-regulation and physical activity among

Nadere informatie

Anti-hormonale therapie ja of nee?

Anti-hormonale therapie ja of nee? Anti-hormonale therapie ja of nee? Borstkanker symposium, 6 oktober 2018 Sissi Grosfeld, verpleegkundig specialist Anti-hormonale therapie Verschillende types borstkanker 70-80% hormoongevoelig Borstkanker

Nadere informatie

Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker

Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Jicht belicht Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Beroemde jichtpatiënten Erasmus Rubens Kant Keizer Karel Kenmerken van jicht Prevalentie 1-2% van volwassenen Incidentie 0,6-2/1000 Man/vrouw = 8:1 Meest

Nadere informatie

Sporten met reuma. Reade, 11 oktober 2013. Irene EM Bultink, MD PhD. Reumatoloog, VU Medisch Centrum, Amsterdam

Sporten met reuma. Reade, 11 oktober 2013. Irene EM Bultink, MD PhD. Reumatoloog, VU Medisch Centrum, Amsterdam Sporten met reuma Reade, 11 oktober 2013 Irene EM Bultink, MD PhD Reumatoloog, VU Medisch Centrum, Amsterdam Topsport met reuma? Annamarie Thomas Oud-wereldkampioen schaatsen Diagnose: Ziekte van Bechterew

Nadere informatie

Adalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Adalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei Adalimumab Humira Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: adalimumab. Hoe werkt adalimumab? Bij patiënten

Nadere informatie

I Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam, inschrijvingsnummer bij de V.I.)

I Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam, inschrijvingsnummer bij de V.I.) BIJLAGE A : Model van formulier voor een eerste aanvraag Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van de specialiteit ENBREL bij spondylitis ankylosans (volgens de Modified New York Criteria) (

Nadere informatie

Etanercept. Enbrel, Benepali

Etanercept. Enbrel, Benepali Etanercept Enbrel, Benepali Inhoud Hoe werkt etanercept? 3 Voor welke aandoeningen wordt etanercept gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Nadere informatie

Etanercept Enbrel, Benepali

Etanercept Enbrel, Benepali Etanercept Enbrel, Benepali Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: etanercept. Hoe werkt etanercept? Bij

Nadere informatie

INFORMATIE OVER INFLIXIMAB (REMICADE ) FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER INFLIXIMAB (REMICADE ) FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER INFLIXIMAB (REMICADE ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een anti-tnf middel voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Majeed Versie 2016 1. WAT IS MAJEED 1.1 Wat is het? Het Majeed syndroom is een zeldzame genetische aandoening. Kinderen met dit syndroom lijden aan chronische

Nadere informatie

Op grond hiervan bevestig ik dat voor deze patiënt de terugbetaling van een behandeling met de specialiteit SIMPONI noodzakelijk is met

Op grond hiervan bevestig ik dat voor deze patiënt de terugbetaling van een behandeling met de specialiteit SIMPONI noodzakelijk is met BIJLAGE A: Model van formulier voor een eerste aanvraag Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van de specialiteit SIMPONI bij spondylitis ankylosans (volgens de Modified New York Criteria) (

Nadere informatie

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar

Behandeling van een trigger finger. Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Behandeling van een trigger finger Loes van Boxmeer & Emma Wassenaar Overzicht Inleiding PICO Zoekstrategie & Flowchart Artikelen Chirurgie Anatomie Open vs percutaan Conclusie Inleiding Klinische symptomen

Nadere informatie

Rituximab. MabThera, Rixathon

Rituximab. MabThera, Rixathon Rituximab MabThera, Rixathon Inhoud Hoe werkt rituximab? 3 Voor welke aandoeningen wordt rituximab gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen? 4

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) (Anti-)TNF alpha matters in rheumatoid arthritis Wijbrandts, C.A. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) (Anti-)TNF alpha matters in rheumatoid arthritis Wijbrandts, C.A. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) (Anti-)TNF alpha matters in rheumatoid arthritis Wijbrandts, C.A. Link to publication Citation for published version (APA): Wijbrandts, C. A. (2009). (Anti-)TNF alpha

Nadere informatie

Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID. Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen

Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID. Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen IMID?? Immune-Mediated Inflammatory Diseases Inflammatie Immuunsysteem is

Nadere informatie

Veelgestelde vragen bij artritis. I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n

Veelgestelde vragen bij artritis. I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Veelgestelde vragen bij artritis I n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Veelgestelde vragen bij artritis 2 Veelgestelde vragen bij ar tritis 3 Wat is het verschil tussen reuma, artritis en artrose?

Nadere informatie

REUMATOLOGIE CASUSSCHETSEN

REUMATOLOGIE CASUSSCHETSEN REUMATOLOGIE April 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Man, 35 jaar. Sinds 4 weken pijnlijke PIP s re hand. Zijn ring past niet meer. Rechter pols is ook gevoelig, niet warm of rood, wel iets gezwollen. Eindstanden

Nadere informatie

Behandeling reumatoïde artritis

Behandeling reumatoïde artritis Behandeling reumatoïde artritis Drs. P. Adhien apotheker/epidemioloog 8 februari 2016 Timm, Timm & Timm Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Rotterdam: docent diabetesverpleegkundigen

Nadere informatie

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling Dr. D. Leemreis, MDL-arts 8 mei 2019 IBD Inflammatory Bowel Disease (IBD)= Inflammatoire darmziekten= Chronische ontsteking

Nadere informatie

Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog

Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u infliximab gaat gebruiken. Voor deze

Nadere informatie

STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER ABATACEPT.

STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER ABATACEPT. STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER ABATACEPT. Indicatie en behandeling van reumatoïde artritis met de selectieve T-cel modulator Abatacept. April 2008 De door de Nederlandse

Nadere informatie

I. Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam inschrijvingsnummer bij de V.I.)

I. Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam inschrijvingsnummer bij de V.I.) Bijlage A : Model van formulier voor een eerste aanvraag : Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van de specialiteit HUMIRA bij psoriatische artritis ( 365 van hoofdstuk IV van het KB van 21

Nadere informatie

Ik bevestig dat chronische lumbalgie aanwezig is sedert meer dan 3 maanden, startende voor de leeftijd van 45 jaar bij de rechthebbende.

Ik bevestig dat chronische lumbalgie aanwezig is sedert meer dan 3 maanden, startende voor de leeftijd van 45 jaar bij de rechthebbende. BIJLAGE B : Formulier met klinische beschrijving voor de aanvang van de behandeling met de specialiteit HUMIRA voor ernstige axiale spondylartritis zonder röntgenologisch bewijs van spondylitis ankylosans

Nadere informatie

Drug use in pregnancy Vroom, Fokaline

Drug use in pregnancy Vroom, Fokaline Drug use in pregnancy Vroom, Fokaline IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog

Patiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Patiënteninformatie Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Inhoud Inleiding... 3 Werking van infliximab... 3 Wanneer wordt infliximab voorgeschreven?... 3 Voorbereiding... 3 Het gebruik van infliximab...

Nadere informatie

Rheumatoid arthritis : of mice and men : towards the development of innovative therapies for rheumatoid arthritis Gerlag, D.M.

Rheumatoid arthritis : of mice and men : towards the development of innovative therapies for rheumatoid arthritis Gerlag, D.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Rheumatoid arthritis : of mice and men : towards the development of innovative therapies for rheumatoid arthritis Gerlag, D.M. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Anti-TNF therapy in rheumatoid arthritis: Searching for mechanisms of effect Herenius, M.M.J.

Anti-TNF therapy in rheumatoid arthritis: Searching for mechanisms of effect Herenius, M.M.J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Anti-TNF therapy in rheumatoid arthritis: Searching for mechanisms of effect Herenius, M.M.J. Link to publication Citation for published version (APA): Herenius,

Nadere informatie

gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn

gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn gastro-enterologie informatiebrochure Starten met biologische therapie - ziekte van Crohn Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is biologische therapie? 4 3. Overzicht biologische therapieën 4 4. Samenvatting

Nadere informatie

ONGEDIFFERENTIEERDE SPONDYLARTHROPATHIE FRANCISCUS GASTHUIS

ONGEDIFFERENTIEERDE SPONDYLARTHROPATHIE FRANCISCUS GASTHUIS ONGEDIFFERENTIEERDE SPONDYLARTHROPATHIE FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u een spondylarthropathie hebt, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen

Nadere informatie

STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER RITUXIMAB. Indicatie en behandeling van reumatoïde artritis met Rituximab.

STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER RITUXIMAB. Indicatie en behandeling van reumatoïde artritis met Rituximab. STANDPUNTEN STANDPUNT NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE OVER RITUXIMAB. Indicatie en behandeling van reumatoïde artritis met Rituximab. April 2008 De door de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog

Patiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Patiënteninformatie Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Inhoud Inleiding... 3 Werking van infliximab... 3 Wanneer wordt infliximab voorgeschreven?... 3 Voorbereiding... 3 Het gebruik van infliximab...

Nadere informatie

I Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam, inschrijvingsnummer bij de V.I.):

I Identificatie van de rechthebbende (naam, voornaam, inschrijvingsnummer bij de V.I.): BIJLAGE A : Model van formulier voor een eerste aanvraag Formulier voor eerste aanvraag tot terugbetaling van de specialiteit REMICADE bij spondylitis ankylosans (volgens de Modified New York Criteria)

Nadere informatie

WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)?

WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)? WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)? Wat is ORENCIA? Wat is ORENCIA? 3 Waarom heb ik ORENCIA voorgeschreven gekregen? 4 Wat kan ik verwachten van de behandeling met ORENCIA? 4 Hoe werkt ORENCIA? 4 Hoe neem ik ORENCIA?

Nadere informatie

105.000 Belgen hebben reumatoïde artritis

105.000 Belgen hebben reumatoïde artritis 105.000 Belgen hebben reumatoïde artritis LEUVEN 21/02 - Vroeger kregen reumatoïde artritis-patiënten steevast te horen dat ze enkel moesten rusten, maar vandaag de dag is bewegen de boodschap. Vooraanstaand

Nadere informatie

Bewegingsapparaat bij het ouder worden

Bewegingsapparaat bij het ouder worden Meer leren over lichaam en gezondheid Bewegingsapparaat bij het ouder worden Sandrine Bours Reumatoloog MUMC+ Agenda Inleiding Osteoporose Artrose Artritis Reumatoïde artritis Jicht Inleiding Skelet nodig

Nadere informatie

The significance of serum matrix metalloproteinase 3 in patients with early rheumatoid arthritis Posthumus, Marcel Desiderius

The significance of serum matrix metalloproteinase 3 in patients with early rheumatoid arthritis Posthumus, Marcel Desiderius The significance of serum matrix metalloproteinase 3 in patients with early rheumatoid arthritis Posthumus, Marcel Desiderius IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's

Nadere informatie

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA)

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd?

Nadere informatie

STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002

STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 1 STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 2 De door de gepubliceerde richtlijnen en standpunten

Nadere informatie

Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R.

Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Studies on inflammatory bowel disease and functional gastrointestinal disorders in children and adults Hoekman, D.R. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38506 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nies, Jessica Annemarie Bernadette van Title: Early identification of rheumatoid

Nadere informatie

Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog

Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog Sulfasalazine (Salazopyrine ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2011 pavo 0909 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u sulfasalazine gaat gebruiken.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20842 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Scherer, Hans Ulrich Title: Basic disease mechanisms in rheumatoid arthritis Issue

Nadere informatie

Behandeling ziekte van Bechterew

Behandeling ziekte van Bechterew 20/12/2018 Behandeling ziekte van Bechterew 1 Afspraken op de polikliniek Tijdens de afspraak op de polikliniek Reumatologie van de Sint Maartenskliniek spreken wij uitgebreid met u over uw aandoening,

Nadere informatie