Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo
|
|
- Monique Driessen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag Fair Trade van Binnen naar buiten Vrijdag 10 januari 2014 Aanwezig: 21 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (zie DVD) Drie trainers en Melinda Choo Welkom en kennismaking Na het invullen van een nulmeting, een warm welkom, het inventariseren van verwachtingen, een voorstellingsronde en een speeddate als opwarmer verdiepen de deelnemers zich aan de hand van een filmpje van Fair Trade Original in koffieboeren in Guatemala. Koffieboeren in Guatemala Bij de nabespreking met Connie Valkhoff komen de volgende wetenswaardigheden en vragen en antwoorden aan bod, die een aanvulling zijn op de Powerpoint Presentatie (zie: DVD) Fairtrade koffie komt van koffieboeren die gemiddeld 1 a 5 hectare grond hebben voor hun koffietuin. Er is geen monocultuur bij deze boeren. Er staan meestal bananen of andere gewassen op hun koffievelden. De meeste boeren kunnen van de koffieopbrengst alleen niet leven. Koffie is wel het hoofdinkomen: de cash flow waarmee je kinderen naar school kunt sturen, een beter huis kunt bouwen enzovoorts. Er wordt één keer per jaar geoogst en het gaat om zelfstandige boeren, die net als in Nederland, boeren werktijden hebben. De koffieboeren van het filmpje drinken overigens zelf weinig koffie. Traditie is om een warme maisdrank of chocolade te drinken. Koffie drinken in bijvoorbeeld Midden Amerika is wel in opkomst, maar dat vormt geen bedreiging voor leveringen naar Europa of de VS. Het valt wel op dat steeds meer coöperaties zelf koffie gaan branden. Dat heeft te maken met de lage prijzen. (Op het moment is de Wereldhandelsprijs $ 110, dus wordt de Fairtrade bodemprijs ($140) betaalt). Zelf branden is een manier om waarde toe te voegen aan het product. Als gebrande koffie als eindproduct geëxporteerd zou kunnen worden, zou er een enorme waardevermeerdering kunnen zijn. Koffie blijft eigenlijk gewoon te goedkoop. Vraag en aanbod De vraag naar fairtrade koffie loopt nog steeds ver achter bij het aanbod. De boeren en de coöperaties zijn wel fairtrade gecertificeerd; ze voldoen aan alle eisen, maar kunnen momenteel maar zo n 30 tot 40% verkopen als fairtrade koffie. Dat is wereldwijd zo en geldt ook voor een product als cacao en langzamerhand ook voor fairtrade suiker. Voor koffie is de hoop gevestigd op Azië en met name op een doorbraak van de vraag naar koffie in China. Voorfinanciering en coöperaties De voorfinanciering door fairtrade handelaren wordt betaald aan de coöperaties, niet aan de boeren. De coöperaties gebruiken deze voorfinanciering om de koffie in te kunnen kopen bij de boeren als er geoogst wordt. Zij betalen de boeren dus boter bij de vis, de koffieboeren krijgen bij levering betaald en hoeven niet op hun geld te wachten. Met name in de jaren dat de koffieprijzen hoog zijn, leveren de boeren niet altijd trouw aan de coöperaties. De koffieboeren verkopen dan een deel aan een opkoper die net voor de oogst komt als de boer geld nodig heeft, en zegt: je kan van mij nu al vast een zak rijst kopen en die betaal je dan later terug in de vorm van koffie. Dat gebeurde heel veel. Coöperaties zeiden laatst: coyotes, opkopers, die met een zak rijst komen, doen wel aan voorfinanciering. Dat kunnen wij als coöperaties niet doen. In zo n keten is iedereen afhankelijk van elkaar. Vertrouwen en loyaliteit zijn belangrijk. De realiteit is dat het niet altijd in sommige omstandigheden zo werkt. Ik kan me voorstellen dat je de zak rijst aanneemt als je honger hebt, ook al krijg je een lagere prijs. Is een soort urgentie.
2 Als de prijzen hoog zijn is men om die reden voorzichtig met voorfinanciering omdat het zou kunnen dat de coöperaties de afgesproken hoeveelheden niet kunnen leveren. Soms is er zelfs minder voorfinanciering dan volgens Fairtrade zou moeten. Maar dat speelt in tijden van hoge koffieprijzen en dat is nu (helaas eigenlijk voor de boeren) niet het geval. De meeste coöperaties geven een nabetaling als blijkt dat er bijvoorbeeld meer koffie verkocht wordt of dat er meer koffie fairtrade verkocht kan worden. (met een betere prijs). De importeur zorgt dus voor de voorfinanciering. Die gaat naar de exporteur en van daaruit gaat het naar de producentenorganisaties. Dat gaat meestal in de vorm van een lening. Bank zet lening uit bij importeur. Die zegt bijvoorbeeld Ik wil dit jaar 20 containers fairtrade koffie van Fedecocagua. Fedecocagua krijgt een lening van Rabo of Hivos Triodos fonds voor de waarde van 10 containers: (loopt in de miljoenen), de helft van de geschatte waarde. Dan zetten zij dat weer uit bij de coöperaties: Todosanterita gaat zeker voor 1 container leveren. Dan krijgen zij zo kort mogelijk voor de oogst een lening bij Fedecocagua om de koffie bij de boeren in te kunnen kopen. Bodemprijs en premie De bodemprijs van Max Havelaar is een prachtig concept. De bodemprijs is 140 dollar voor honderd pond. Is heel belangrijk nu, vanwege de lage prijzen op de wereldmarkt. Er is een hele periode geweest dat dat niet zo was, bij hoge prijzen. Wat Ruerd Ruben beweert klopt dan wel: in de tijd dat prijzen hoog waren, kon je niet zeggen dat fairtrade boeren echt een hoger inkomen hebben maar wel: inkomenszekerheid. Dan kun je plannen, ook als er een keer een slecht jaar is. En je hebt natuurlijk nog de premie. De ontwikkelingspremie heeft grote invloed op de community: scholen, wegen en ziekenhuisjes. Er is enorm veel gebeurd en gedaan aan ontwikkeling. Hartstikke belangrijk dat boeren zich organiseren. Daardoor kunnen ze gezamenlijk de in- en verkoop regelen, voorlichting en kwaliteit verbeteren; samen besluiten wat ze met de ontwikkelingspremie doen. Nog steeds kan de productiviteit en kwaliteit van de koffiebonen omhoog. Daarom is afgesproken dat een deel van de premie gebruikt moet worden om dit voor elkaar te krijgen. Hoe het bij cacao gaat is heel vergelijkbaar met koffie. Fairtrade bananen komen van zowel kleine boeren als van plantages. Dan kijk je vooral naar de arbeidsomstandigheden en lonen van de arbeiders op de plantage. Wat krijgt de boer? Op dit moment wordt de bodemprijs betaald. Die bedraagt 140 dollar, zeg maar 100 euro per pond. Is 1 euro per pond. Stel dat je in de winkel voor een pond. 5 a 6 euro betaalt, dan is het 17 tot 20%. Bij reguliere koffie is dat 7 tot 10% van de prijs. Die Bodemprijs gaat uiteindelijk naar coöperatie toe. De individuele koffieboer krijgt natuurlijk minder, Er worden kosten gemaakt voor export en om koffie op te kopen. Dat zal op 10 a 15% uitkomen. De coöperatie is van de boeren. Zij zijn eigenaar. Ze krijgen ook nog de premie, landbouwvoorlichting van de coöperatie en zo. Krijgt een gewone boer niet. Fairtrade label Gaat om de garantie dat boeren 140 dollar voor honderd pond hebben gekregen. en ze hebben in ieder geval de premie voor ontwikkeling. En dat dan ook echt onafhankelijk gecontroleerd is. De handelaren worden daarop gecontroleerd. (door de accountant). Binnen de FTGc doen niet alleen labels, maar alle organisaties (WFTO, EFTA en LVWW bijvoorbeeld) die de Fairtrade principes onderschrijven mee in de campagne. Er is meer dan het Max Havelaar label: Fair for Life bijvoorbeeld, een label voor zowel food als non-food. Fair for Life is in Amerika veel groter dan in Europa. Maar ook bijvoorbeeld bio equitable, (frans label): zij zijn zowel biologisch als fairtrade. Bijvoorbeeld de bananen bij de
3 Plus. We hebben het hier vooral over het Fairtrade/ Max Havelaar keurmerk omdat dat in Nederland veruit het grootste label is. Je hebt algemene standaarden voor Fair Trade die voor iedereen gelden. Daarnaast heb je specifieke standards voor de producentenorganisaties (kleine of plantages) en voor de handelaren. Ook voor hired labour en contractarbeiders zijn er standaarden. Je kunt ze downloaden van website van Fairtrade International. Op de DVD vind je de standards for small producers. Je hebt drempelcriteria, (core standards) waar je onmiddellijk aan moet voldoen, bijv. geen kinderarbeid. Als dat geconstateerd wordt dan wordt je onmiddellijk uit het register gegooid, totdat aangetoond is dat dat opgelost is. Je mag als fairtrade handelaar daar in de tussentijd niet meer inkopen. Daarnaast heb je ontwikkelingscriteria (development) waar je tijd krijgt om ze op orde te krijgen. Wat het label controleert is goede arbeidsomstandigheden tot en met de exporteur van de koffie, En dat de fairtrade handelaren de koffie hebben ingekocht volgens de fair trade principes. Het is dus niet zo dat bijvoorbeeld de arbeidsomstandigheden op de boot of bij de retailer gecontroleerd worden. Milieu Fairtrade koffie is in de basis niet biologisch, maar het is wel een trend dat je tegenwoordig ook voor fairtrade koffie een hele lijst van pesticides niet meer mag gebruiken. Daar is dus wel aandacht voor. Ook kunstmest mag gebruikt worden. Er is wel steeds meer vraag naar koffie die zowel fairtrade als biologisch is. Dat vertelden laatst de koffieboeren in Peru ook nog: dat er steeds meer vraag is naar de combi bio en fairtrade. Ook bij fairtrade worden de milieueisen steeds strenger, maar als er geen bio label op de koffie staat, is de koffie niet biologisch geteeld. Simulatiespel s Middags verplaatsen we ons in de koffieboeren van drie coöperaties die op in een vergadering van jet premie-comité een voorstel moeten doen hoe ze de fairtrade ontwikkelingspremie willen besteden. Ook liggen er een aantal verbeterpunten in een FLO Cert inspectierapport op tafel waarvoor een plan gemaakt moet worden. Door deze oefening begrijpt men beter hoe dit werkt en wat voor belangen er spelen in een coöperatie. Korte evaluatie: Meer structuur Fijn dat er zoveel ruimte is voor vragen Sheets van te voren opsturen Meer WC s! Goed, zo n eerlijk verhaal Simulatiespel graag eenvoudiger Fantastisch dat het om échte kennis gaat en niet om boekenwijsheid Enthousiasme met elkaar delen wordt gewaardeerd Een goede start Een goede start Daarna wordt het huiswerk uitgedeeld en voor wie wil nog nagepraat met een hapje en een drankje.
4 Verslag Fair Trade van Binnen naar buiten Vrijdag 25 januari 2014 Aanwezig: 17 leden van de Fairtrade Gemeente campagne (en een lid s ochtends) De drie trainers, Melinda Choo en s ochtends Jochum van Max Havelaar Welkom en kennismaking Na het welkom (speciaal voor Jochum van de Veer), een korte terugblik op de eerste dag, een speeddate als opwarmer en een elevator pitch door Simon, verdiepen we ons in fairtrade keurmerken. (zie DVD) Keurmerken Aan de orde komt: de vraag waarom er zo n wildgroei is aan keurmerken welke keurmerken mee tellen in de Fairtrade Gemeente campagne (Fair Trade/Max Havelaar, Fair for Life en Equitable, ecocert) Dat alle organisaties die de fairtrade principes onderschrijven mee doen in de campagne Dat er altijd een onafhankelijke organisatie de controles uitvoert. Dat er drie aspecten aan een keurmerk zitten: planet (milieu) people (arbeidsomstandigheden) en profit (prijs) en dit laatste in de vorm van een gegarandeerde minimumprijs en premie het fairtrade keurmerk typeert. Dat er naast de keurmerken garantie- en erkenningsystemen bestaan. Dat er ontwikkelingen zijn voor meer samenwerking tussen de verschillende systemen. Sourcing Partnerships door Jochum van der Veer Twee dagen voor de officiële bekendmaking, brengt Jochum ons op de hoogte van een nieuwe ontwikkeling bij Fairtrade International: namelijk het Sugar, cacao and cotton programma. Hiermee rekent men op een doorbraak in de onderhandelingen met grote partijen als Mars, die mee kunnen doen met fairtrade als ze één ingrediënt in bijvoorbeeld de Mars reep fairtrade inkopen. De eerste reacties van de deelnemers zijn positief over deze ontwikkeling. Na de lunch is iedereen na de bespreking van drie stellingen weer helemaal uit de middagdip. We discussiëren over de sourcing partnerships, criterium 6 en de wenselijkheid van Fairtrade bloemen. Elevator pitches De deelnemers oefenen met hun boodschap, in de vorm van de een elevetor pitch. Men geeft elkaar in twee groepen feedback op de volgende aandachtspunten: pakkende opening. positieve toon inhoud reëel, niet mooier dan het is de non-verbale communicatie van de zender helder what's in it for me (dus de ontvanger) gecommuniceerd? Communicatie en weerstand In het laatste onderdeel van de training, is er een korte uitleg over hoe communicatie werkt en waar je op moet letten. (zie: DVD) In viertallen oefenen de deelnemers met zelf ingebrachte casussen.
5 Korte evaluatie De volgende pluspunten worden genoemd: inspirerend veel ervaring vanuit de praktijk inhoudelijk Motiverend heel veel info aanvullende informatie + de info tussendoor is fijn interactie, toetsen van het geleerde (met stellingen) = kennis vergaren en toepassen groot enthousiasme Verbeterpunten die genoemd worden: te veel informatie splitsing groep: ervaren en beginners (niveau verschil te groot) meer over inpassing van fairtrade in de campagne Ten slotte krijgt iedere deelnemer een certificaat uitgereikt en een DVD met materialen van de cursus en achtergrond informatie.
FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Nadere informatie1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade.
Jaarcijfers Fairtrade in het Zuiden arbeiders en Dit zijn cijfers die verzameld zijn in op basis van auditrapporten van FLO Cert. Ze zijn verwerkt door Fairtrade International in en gepubliceerd begin
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Infosessie Duurzame voeding en catering, 26/01/2012 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieFair Trade in Openbare Aanbestedingen. Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011
Fair Trade in Openbare Aanbestedingen Workshop Duurzame voeding en catering, 22/11/2011 Inhoud workshop 1. Waarom een workshop van Max Havelaar? 2. Wat is Fair Trade en hoe herken je het? 3. Verschil met
Nadere informatieDe biologische veehouderij
oerwafels meergranenbolletjes Biologisch boeren meergranen olijfolie De biologische veehouderij Wij vinden het belangrijk dat onze klanten verantwoorde producten kunnen kopen. Bij de inkoop van onze producten
Nadere informatieFairsterk je school!
Fairsterk je school! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade School Versie april 2009 Fairtrade Scholen Inleiding In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten.
Nadere informatieU geniet van goede en eerlijke producten. U hebt oog voor mens en milieu bij Langerak de Jong
U geniet van goede en eerlijke producten U hebt oog voor mens en milieu bij Langerak de Jong Voor mens en milieu Steeds meer organisaties willen in de bedrijfsvoering een balans vinden tussen planet, people
Nadere informatieWereldwinkels Nederland. 26 september 2015
Wereldwinkels Nederland 26 september 2015 Programma 1. Welkom 13.00-13.10 2. Introductie 13.10-13.30 3. Certificering en toetsing 13.30-14.15 4. Criteria voor winkels? 14.15-15.00 en missieborden 5. Pauze
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke
Nadere informatiePLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA
PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?
Nadere informatieDe bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages
De bananenteelt Geen product ter wereld wordt meer verhandeld dan bananen. Jaarlijks produceren tropische landen als Colombia, Dominicaanse Republiek en Peru meer dan 100 miljoen ton bananen. Bananen worden
Nadere informatieHoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen?
Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Campagne Kindslavernij lust ik niet! Doelgroepen Partners: hoe elkaar versterken? En nu? Oxfam
Nadere informatieGebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO Gebeurtenis Gebeurtenis MNO MNO
De grote exportlanden (Ecuador, Costa Rica en Colombia) hebben je een contract aangeboden om nieuwe plantages te bouwen in hun landen. Je kan nu meer bananen telen en verkopen. Je winst stijgt enorm en
Nadere informatieOnderzoek en advies naar Fairtrade.
Onderzoek en advies naar Fairtrade. Uitgevoerd door: S.C. van Goor, Coordinator Inkoop Meerinzicht t.b.v. gemeente Harderwijk. Onderzoek naar voor- en nadelen van deelname aan keurmerk Fairtrade. Aanleiding.
Nadere informatieVOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST
ALDI RT D KIEST VOOR FAIRT R RADE VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST filterkoffie honing rietsuiker pure chocolade ALDI START T SAMENWERKING MET F EN ER KOMEN NOG MEER FAIRTRADE PRODUCTEN... EEN GOED ALDI KIEST
Nadere informatieMax Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur
Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Agenda 25 jaar Fairtrade: van de boer in het Zuiden tot op ons bord - Evolutie van 1989 tot 2014 - Trade not aid
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieParadoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit
DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de
Nadere informatieChange the world shopping
Change the world shopping V.U./E.R.: Erik Devogelaere, Hoogstraat 35 E, 3360 Bierbeek, België - Belgique Op een plezierige manier de wereld veranderen Kies voor eerlijke kwaliteitsproducten Het hoeft
Nadere informatieFairtrade Max Havelaar Belgium
Conference 2012, het Internationale Jaar van de Coöperaties. Voor Max Havelaar was dit hét moment om dieper in te gaan op de rol van coöperaties in hun eigen gemeeschappen en in de internationale handel.
Nadere informatieFairTradeGemeente? FairTradeGemeente 23/01/2012. Focus: duurzame ontwikkeling N - Z. Een campagne van:
FairTradeGemeente Een campagne van: FairTradeGemeente? Een TITEL die aangeeft dat die bepaalde gemeente én haar inwoners eerlijke handel en lokale, duurzame productie en consumptie een warm hart toedragen
Nadere informatietony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely
Nadere informatieWat zijn de criteria van het Fairtrade label? Hoe werkt Fairtrade? Fairtrade is gebaseerd op twee principes:
WAT IS Fairtrade? 1 Wat Fairtrade? is 800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden
Nadere informatieHoe werkt Fairtrade?
Wat is Fairtrade? 1 Wat Fairtrade? is 800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden
Nadere informatieDe prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl
Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen Inhoudsopgave Inleiding...3 Bananen in Nederland...3 De bananenteelt...5 Fairtrade bananen...7
Nadere informatieFairtrade Gemeente 18 FEBRUARI 2016
Fairtrade Gemeente 18 FEBRUARI 2016 Inhoud Voorlopig programma 15:30 Inloop met koffie 16:00 Welkom 16:05 Mijlpalen 2015 16:25 Update toekomst 16:45 Vragenronde 17:00 Aanbevelingen 2016 17:20 World Fair
Nadere informatieFairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade Kerken Versie april 2009
Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade Kerken Versie april 2009 Fairtrade Kerken Inleiding In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten. Het
Nadere informatieFair Trade. ontwikkelingsstrategie. Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011
Fair Trade als duurzame economische ontwikkelingsstrategie Oxfam-Wereldwinkels 20 oktober 2011 SITUERING OXFAM-WERELDWINKELS Oxfam-Wereldwinkels Deel van Oxfam-in-België en Oxfam International Deel van
Nadere informatieFactsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.
Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode
Nadere informatieVergelijking van drie koffie labels:
Vergelijking van drie koffie labels: Fairtrade Rainforest Alliance UTZ Certified Juli 2010 1 Vergelijkende tabel voor koffielabels 1 Beheerder Startpunt/ Concept Fairtrade Rainforest Alliance UTZ CERTIFIED
Nadere informatieKoffie & Bedrijf Eerlijke koffie is een keuze HET KEURMERK VOOR FAIRTRADE
Koffie & Bedrijf Eerlijke koffie is een keuze HET KEURMERK VOOR FAIRTRADE Wist u dat l Max Havelaar geen koffiemerk is maar het Keurmerk voor Fairtrade (eerlijke handel) l Max Havelaar geen koffie verkoopt
Nadere informatieHerziene norm voor plantages
Herziene norm voor plantages De nieuwe Fairtrade-norm voor werknemers in loondienst versterkt de positie van de arbeiders in het Fairtrade-systeem. Fairtrade bouwt haar steun voor arbeiders in het Fairtrade-systeem
Nadere informatieWerkboekje. Natuur en milieu educatie. Groep 7. Naam: Fruit in de mix. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Werkboekje Natuur en milieu educatie Naam: Groep 7 Fruit in de mix Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna Werkblad 1 Waar komt ons fruit vandaan? Vul 1. Teken het klassikale woordenweb die
Nadere informatiePrincipes en werkwijze
Principes en werkwijze Handel die on Via het concept van ontwikkelingshandel biedt Fair Trade Original haar handelspartners toegang tot de exportmarkt en stelt hen in staat kansen te benutten die van invloed
Nadere informatieNieuw thee assortiment Fair Trade Original
Nieuw thee assortiment Fair Trade Original Datum: september 2011 Introductie Mede op basis van onderzoek onder Wereldwinkels en consumenten heeft Fair Trade Original haar thee assortiment aangepast tot
Nadere informatieOpstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen
www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar
Nadere informatieKoffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje
Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje Koffiebranderij Peeze Al 135 jaar heeft Peeze haar identiteit weten te behouden. Een puur bedrijf, waar uitsluitend koffie
Nadere informatieFAIR TRADE IN EEN NOTENDOP
FAIR TRADE IN EEN NOTENDOP BTC / Dieter Telemans WAT IS FAIR TRADE? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame
Nadere informatieDuurzame overheidsopdracht-fiche: basis
Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis 1) Onderwerp 1) Voedsel en dranken uit de organische voedingsproducten en geproduceerd op een milieuvriendelijke wijze EN / OF 2) Voedsel en dranken die een eerlijke
Nadere informatieInvesteren in zelfredzaamheid. Rabobank Foundation
Investeren in zelfredzaamheid Rabobank Foundation Hoe help je mensen om zelfred zaam te worden? Dat is een vraagstuk waar Rabobank Foundation zich al ruim 40 jaar mee bezig houdt. Zelfredzaamheid bete
Nadere informatieOntwikkelingssamenwerking vmbo-kgt34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73827 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Nadere informatieV.U. Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel - Foto cover : BTC / Tim Dirven FaiR TRaDe in een notendop
Fair trade in een notendop BTC / Dieter Telemans Wat is Fair trade? Fair trade (eerlijke handel) is een handelssysteem dat benadeelde producenten, voornamelijk uit het Zuiden, de kans geeft op duurzame
Nadere informatieFairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014
Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014 Inleiding In België, Nederland en Groot-Brittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten.
Nadere informatieDe Koffie Consultant
De Koffie Consultant Onafhankelijk adviesbureau voor efficiënte en verantwoorde oplossingen binnen organisaties op het gebied van de warme drankenvoorziening. Koffie maak de juiste keus. Bedrijven, instellingen,
Nadere informatiePraktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager
Praktijkgerichte Scholing tot praktijkmanager Leergang voor de praktijkmedewerker/praktijkmanager van de tandarts/huisartsenpraktijk. voor data of voor in-company verzoeken 1 De praktijkmanager kan een
Nadere informatieLESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES
LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen
Nadere informatieEerlijkWinkelen criteria 2016
EerlijkWinkelen criteria 2016 Winkels kunnen op de EerlijkWinkelen site en app als ze aantoonbaar een substantieel aandeel eerlijke producten verkopen. In de beschrijving van de winkel moet aangegeven
Nadere informatieDiMi moderne slavernij
DiMi moderne slavernij Naam: Groep: Opdrachten: 1. Deze les ga je een poster maken, deze komt ergens in de school te hangen. Het is de bedoeling dat leerlingen bewust worden van moderne slavernij als ze
Nadere informatieFairtrade kerk Maarssen
Fairtrade kerk Maarssen Fairtrade presentatie 7 februari 2012 Over Fairtrade producten Informeren Inspireren Invullen Iedereen Missie Het bevorderen van eerlijke handel, in hoofdzaak door de exploitatie
Nadere informatieDe voordelen van Fairtrade katoen in hotels Resultaten consumentenonderzoek
De voordelen van Fairtrade katoen in hotels Resultaten consumentenonderzoek Inhoudsopgave 1. Achtergrond Doel Stichting Max Havelaar: meer afzet Fairtrade katoen De hotelbranche overtuigen van het goede
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 27 565 Alcoholbeleid Nr. 125 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 11 februari 2014 In de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn
Nadere informatieMAAK OOK JOUW KERK FAIRTRADE
MAAK OOK JOUW KERK FAIRTRADE Handleiding Fairtrade Kerken April 2013 Inleiding Fairtrade? Als kerk kun je zorgen voor meer eerlijke handel. Bijvoorbeeld door fairtrade producten te gebruiken. Door dit
Nadere informatieOVER REDBEANS. Onze Beanmachine en onze koffies horen bij elkaar, zo kunnen wij jou echt laten ervaren hoe koffie moet smaken.
JUST PERFECT OVER REDBEANS Redbeans staat voor passie, design en kwaliteit. Wij volgen niet de gebaande paden, maar willen onze nek uitsteken en iets bijzonders neerzetten. Waar anderen stoppen, gaan we
Nadere informatieMAAK OOK JOUW RESTAURANT FAIRTRADE
MAAK OOK JOUW RESTAURANT FAIRTRADE RESTAURANT Handleiding Fairtrade Restaurant April 2013 Inleiding Als restaurant kun je bijdragen aan de stimulering van eerlijke handel. Dat kun je doen door fairtrade
Nadere informatieStichting Max Havelaar Brochure 2011. De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk
Stichting Max Havelaar Brochure 2011 De wereld van Fair Trade in één onafhankelijk keurmerk INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Pagina 2 Voorwoord Pagina 3 Geschiedenis van Stichting Max Havelaar Pagina 4 Assortiment
Nadere informatieEindexamen m&o havo 2005-II
Formuleblad Bij dit examen zijn geen formules gegeven. www. - 1 - 1 Resultatenrekeningen van Rigter Sport van 2000 tot en met 2004 Bedragen 1.000 euro Jaar 2004 2003 2002 2001 2000 geschat Omzet 1) 487,0
Nadere informatieKoffie en Carbon in Mexico
Koffie en Carbon in Mexico Project voorstel van Solidaridad Oktober 2016 Uit de studie die Hesselink heeft laten uitvoeren door Ecofys, blijkt dat de CO2-voetafdruk van koffie voor 14% bij de plantage
Nadere informatieHoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen
Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze
Nadere informatiePSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek
PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek Psychologie in Coaching Deze training gaat over psychologische inzichten en
Nadere informatieFair Trade: hoe zit dat ook alweer?
Fair Trade: hoe zit dat ook alweer? Meer dan 200 gemeenten en 5 provincies maken werk van de campagne FairTradeGemeente. Ze willen op een heel concrete manier bijdragen aan een waardig bestaan voor de
Nadere informatieDuurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid
Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid 1) Onderwerp 1) Voedsel en dranken uit de organische voedingsproducten en geproduceerd op een milieuvriendelijke wijze EN / OF 2) Voedsel en dranken die een
Nadere informatieinfomap Maak een verschil
Cacao infomap Maak een verschil met Fairtrade cacao Stichting Max Havelaar, 2012 inhoudsopgave 1. Fairtrade pag 3 Fairtrade: de normaalste zaak van de wereld pag 4 Wie doet wat? pag 6 Fairtrade in cijfers
Nadere informatieEvaluatierapport Terugkomdagen 2014 Nationale Opleiding MediaCoach Februari 2015 www.nomc.nl
Evaluatierapport Terugkomdagen 2014 Nationale Opleiding MediaCoach Februari 2015 www.nomc.nl De terugkomdagen Najaar 2014 van de Nationale Opleiding MediaCoach werden als goed en zelfs uitstekend beoordeeld,
Nadere informatieFairsterk je kerk! Inleiding. Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 2013-2014
Fairsterk je kerk! Handleiding en achtergronden campagne De Fairste Kerk van Vlaanderen Versie 20132014 Inleiding In België, Nederland en GrootBrittannië is het al een groot succes: FairTradeGemeenten.
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieAntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs
ntwoordenvel Handel en Wandel, primair onderwijs Vraag 1: Zoek op de kaart van Nijmegen op welke straten er nog meer een naam hebben met een kolonie erin. Vraag 2a: Gezegde of spreekwoord met peper Vraag
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieLes 1 Van koffieboon tot pakje koffie
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie VAKKEN PAV, Humane Wetenschappen, Aardrijkskunde DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief
Nadere informatieDe groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection.
De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection. Uw footprint met MAAS International Duurzame koffie Introductie Het onderwerp duurzaamheid is zo breed dat velen door de bomen het
Nadere informatieWaardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016
Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen
Nadere informatie8 Stappen naar Succes
8 Stappen naar Succes Ik ga je een geheim vertellen; Al meer dan 4 jaar was ik zelfstandig Trainer en ik heb geworsteld en gezocht naar; Focus Mijn missie Wie is mijn doelgroep? Hoe kan ik een stabiel
Nadere informatieMAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN!
MAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN! Op meer dan 400 evenementen in Europa werden 122 826 handtekeningen verzameld door een aantal Europese voedingsvakbonden en NGO s voor duurzame
Nadere informatieFairtrade Gemeente Renkum
Fairtrade Gemeente Renkum 0-meting Fairtrade Gemeente Renkum Keete Voerman Astrid Hendriksen Criteria 3&4 3.In de plaatselijke winkels worden Fairtrade producten duidelijk zichtbaar verkocht. De plaatselijke
Nadere informatieFair Trade in overheidsopdrachten
Fair Trade in overheidsopdrachten Disclaimer: Hoewel bij het samenstellen van de inhoud van deze tekst de uiterste zorg is nagestreefd en deze tekst bij het advocatenkantoor Bird & Bird werd nagelezen,
Nadere informatieFairtrade Gemeente Weert
Fairtrade Gemeente Weert Hans Kreutzer, Trijnie Helfferich, Henrieke Graven 17 april 2013 Fairtrade Gemeente Fairtrade Gemeente is een eretitel die aangeeft dat de gemeente bijzonder veel aandacht heeft
Nadere informatieMaatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B
Maatschappelijke Zorgboerderij Amatheon Nikki van Berlo Jasmijn Borms Joy Willems T4B Inleiding Ons groepje bestaat uit Nil
Nadere informatieSamenvatting Economie H1, paragraaf 1 t/m 7, de Samenleving
Samenvatting Economie H1, paragraaf 1 t/m 7, de Samenleving Samenvatting door Jiske 1820 woorden 26 juni 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO 1.1 Hoe belangrijk is de wereld voor Nederland?
Nadere informatieDe biologische veehouderij
Bioloische oerwafels Bioloische meerranenbolletjes Bioloisch boeren meerranen Bioloische olijfolie 100 1.25 12.50/k 4 stuks 0. Halfje 0. 0.5 l 3.7 7.58/l De bioloische veehouderij Wij vinden het belanrijk
Nadere informatieonze planeet onze mensen ALSICO kleding
onze planeet onze mensen ALSICO kleding Levensvatbaar Ecologisch Economisch * Leefbaar Sociaal Eerlijk *Duurzaam gerecycleerd papier ALSICO & DUURZAAM ONDERNEMEN De ALSICO group is een familiebedrijf opgericht
Nadere informatieTrade not aid hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52444
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 29 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52444 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieInhoud. 1. Toepassingsgebied. 2. Achtergrond. 3. Verantwoordelijkheid. 4. Doelstellingen en maatregelen. 5. Verantwoordelijkheden en controles
Internationaal thee-inkoopbeleid Stand: februari 2017 Inhoud 1. Toepassingsgebied 2. Achtergrond 3. Verantwoordelijkheid 4. Doelstellingen en maatregelen 5. Verantwoordelijkheden en controles 6. Partners
Nadere informatieArm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten
Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP
Nadere informatieOplossing: a) Chiquita b) APP Bosa c) Oxfam
Wanneer worden de bananen geoogst? a) Wanneer ze nog groen zien b) Wanneer ze geel zijn c) Wanneer ze op de grond vallen In welk klimaat worden bananen het best geteeld? a) Warm altijd nat klimaat b) Warm
Nadere informatiePaper. Verbruik duurzaam gecertificeerde cacao door cacaoverwerkende. in Nederland. Publieksrapport. Fleur Gommans. April 2018.
Paper Verbruik duurzaam gecertificeerde cacao door cacaoverwerkende bedrijven in Nederland Publieksrapport Fleur Gommans April 2018 CBS Paper, 1 Inhoud Achtergrond 3 Resultaten 3 Opzet van het onderzoek
Nadere informatieFair Trade in overheidsopdrachten
Fair Trade in overheidsopdrachten Disclaimer: Hoewel bij het samenstellen van de inhoud van deze tekst de uiterste zorg is nagestreefd en deze tekst bij het advocatenkantoor Bird & Bird werd nagelezen,
Nadere informatieHet keurmerk Fairtrade Max Havelaar in. vragen
Het keurmerk Fairtrade Max Havelaar in vragen 1 Wat is eerlijke handel? Meer dan een miljard mensen in de wereld lijden honger. Driekwart van hen zijn boeren en landarbeiders in Latijns- Amerika, Afrika
Nadere informatieVeertig jaar eerlijke koffie: VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST
Veertig jaar eerlijke koffie: VERLEDEN, HEDEN EN TOEKOMST Fair Trade Original, het Nederlandse merk van eerlijke producten, kocht in 1973 voor het eerst rechtstreeks koffie in van coöperaties van kleine
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Trefwoordenlijst 73. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 1 Handel in duurzame producten 9 1.1 Duurzame of traditionele productie? 9 1.2 Logo s en keurmerken 11 1.3 Kosten van duurzame teelt 16 1.4 Relatie prijs - kwaliteit - afzet 17 1.5 Een
Nadere informatiePROGRAMMA VAN DE OPEN INSCHRIJVINGSCURSUS 'COMMUNICATIE EN ACHTERBAN' VOOR LEDEN VAN OR EN, GOR EN COR BINNEN DE ESTRO GROEP
PROGRAMMA VAN DE OPEN INSCHRIJVINGSCURSUS 'COMMUNICATIE EN ACHTERBAN' VOOR LEDEN VAN OR EN, GOR EN COR BINNEN DE ESTRO GROEP data donderdag 10 vrijdag 11 oktober 2013 locatie trainer aantal deelnemers
Nadere informatieInkopen en de sociale impact over de grens
Inkopen en de sociale impact over de grens Thea Smid-Verheul, gemeente Amersfoort Jaap Stokking en Shirley Justice Namens Programmadirectie DI, Ministerie VROM 27 sept 2010 Programma workshop Starring:
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Werkblaadjes voor de leerling 1 www.oxfamwereldwinkels.be Wat zie je op deze foto s? Wat zou het verband hiertussen
Nadere informatieStap 5) Filmpje, quiz en recepten Bekijk hoe bananen worden verbouwd, test je bananenkennis en maak een lekker bananenrecept!
SPREEKBEURT OF WERKSTUK Bananen Hier vind je alle informatie die je nodig hebt voor een spreekbeurt over bananen, waar ze vandaan komen en waarom ze gezond zijn. Het is handig om je spreekbeurt onder te
Nadere informatieBiologische & Fairtrade koffie
Alles wat er met de koffieboon gebeurt, van het begin bij het telen tot en met het koffiezetten, beïnvloedt de smaak. Onze reden om te kiezen voor - biologisch geteelde - koffiebonen. Wat goed is voor
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Werkblaadjes voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes
Nadere informatieINFORMATIE BIJ AANMELDING VRIJWILLIGERS WERELDWINKEL DORDRECHT
INFORMATIE BIJ AANMELDING VRIJWILLIGERS WERELDWINKEL DORDRECHT In deze Brochure In deze brochure 2 Wereldwinkel, van en voor Wereldburgers 3 Doelstellingen van de Wereldwinkel 4 Criteria voor de alternatieve
Nadere informatieActiviteit 3: aan de slag met de waterfoodprint
Activiteit 3: aan de slag met de waterfoodprint Doelstellingen De leerlingen kunnen voor een menu berekenen wat de water- en ecologische voetafdruk is van de ingrediënten. De leerlingen kunnen voor een
Nadere informatie