Inspireren van professionals in de zorg

Transcriptie

1 In voor zorg - congres: Samen doen werkt Inspireren van professionals in de zorg door minder management op basis van planning & control door meer zelfsturing op basis van collectieve ambitie Mathieu Weggeman Roermond, 23 april 2012 De boodschap voor professionele organisaties: Het slechte nieuws: professionals zijn niet te managen door het opleggen van regels en procedures of door het toepassen van (proces) informatiesystemen (Mintzberg, 1979) DELLE BOHICA Het goede nieuws: het energieniveau van professionals is een functie van de mogelijkheid zichzelf te identificeren met de values (hogere doelen) van de organisatie Vaak uitgedrukt in een mission statement of collectieve ambitie 1

2 Dominant managementparadigma: planning & control met behulp van verticale regels en procedures - balanced score card - werkvoorschriften en protocollen - tijdschrijfsystemen - aan- en afwezigheidsregistraties - vakantiekaarten - afdelingsbudgetten - begrotingsrealisatieoverzichten - groepsplannen - voortgangsrapportages - functioneringsgesprekken - reisaanvraagformulieren - reisdeclaratieprocedures - inkoopbonnen en verantwoordingsrichtlijnen - regels voor het bezoeken van congressen, symposia, studiebijeenkomsten - regelingen voor het ontvangen en begeleiden van bezoekers - richtlijnen voor het spreken met de pers - sleutelprocedures - tekenbevoegdheden - parkeer(plaats)regelingen - arbo-rapportages - salarissystemen met toepassingsaanwijzingen - normgetallen voor aantal boeken, kopieën, secretaressen, cateraars e.d. per f.t.e. - kerstkaart verzendingsprocedures - macro s voor brieven, verslagen, rapporten, slides - taakomschrijvingen - meldingsprocedures voor van alles en nog wat - relatiemanagement richtlijnen - kwaliteitsrichtlijnen en ISO 9000-circussen - procedures voor het leegschudden van het hoofd in databases Wet van Pareto ofwel: 80/20 regel De hoeveelheid bepalende objecten in een sociologische verzameling is doorgaans gering. Het merendeel van de objecten is over het algemeen relatief onbelangrijk. Deze bewering volgt globaal een patroon. Voorbeelden 80% van de klachten komt van 20% van de klanten 20% van de medewerkers van een vrijwilligersorganisatie doen 80% van het werk 80% van de problemen van een manager worden veroorzaakt door 20% van de medewerkers 80% van de weerstand tegen verandering komt van 20% van de medewerkers 20% van de beleidsnota bevat 80% van het nieuws met 20% van de oplossingen, wordt 80% van de problemen opgelost 2

3 We gaan van een high-trust society naar een low-trust society, en hoe minder vertrouwen, hoe harder de roep om transparantie veel 'Tell me' (narratief) Liefdevolle liefdevolle bureaucratie of hypocratie of: hypocratie VERTROUWEN van het bevoegd gezag in de professionals zorgeloze organisatie of non-organisatie 'Show me' 'Prove it to me' weinig zacht ROEP OM TRANSPARANTIE door het bevoegd gezag hard In voor zorg - congres: Samen doen werkt Inspireren van professionals in de zorg door minder management op basis van planning & control door meer zelfsturing op basis van collectieve ambitie Mathieu Weggeman Roermond, 23 april

4 Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen - medewerkers inspireren, betrekken bij de strategie en verder sturen op flow - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC Shared values genereren synergiezoekend samenwerkingsgedrag The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity (Maister, 1985) Personal values Organizational values Shared values 4

5 HET GROTE MISVERSTAND ITEM Wat professionals belangrijk vinden: Wat managers denken dat professionals belangrijk vinden: Interessant werk 1 5 Waardering en bevestiging 2 8 Betrokkenheid (PPP) 3 10 Arbeidszekerheid 4 2 Goed salaris (GSM) 5 1 Promotie- en groeimogelijkheden 6 3 Goede arbeidsomstandigheden 7 4 Persoonlijke loyaliteit 8 6 Tactvol optreden werkgever 9 7 Hulp bij problemen 10 9 BRON SYSTEMATICA (Management Team) Missie s Heeren Loo: s Heeren Loo draagt met hoogwaardige ondersteuning bij aan een zinvol bestaan van mensen met een verstandelijke beperking. Respect, verbondenheid, geborgenheid en verantwoordelijkheid zijn daarbij richtinggevende waarden. Wij denken dat het leven zin krijgt in de ontmoeting met medemensen. Het gaat er om te kennen en gekend te worden. We vinden het dan ook belangrijk dat onze cliënten, te midden van anderen, vorm en inhoud aan hun leven kunnen geven en zo kunnen deelnemen aan de samenleving. Gewenst gedrag: klantvolgend werken, (onbevangen ontmoeten) Dat wat zal gebeuren, is een verrassing 5

6 Fragmenten van collectieve ambities: Disneyland We give our customers an experience of happiness????? We recognize that this is a unique time, when our products will change the way people work and live. It s an adventure and we re in it together Holec Johnson & Johnson Philips Research De nadruk ligt op ondernemingszin, zakelijk gerichte agressie en bereidheid tot persoonlijke inzet. Kennis en kunde zijn belangrijk, karakter en loyaliteit niet minder. Van fouten mag maar ook: moet worden geleerd We believe our first responsibility is to the doctors, nurses and patients, to mothers and all others who use our products and services Een research succes is pas een succes als het leidt tot een business succes De afdeling Volwassenen van een GGz-instelling: De wereld is druk en jachtig. Alles moet voortdurend groeien, groter en sterker worden. Steeds meer mensen lopen daardoor vast en raken geestelijk in verdrukking. Mensen die daardoor en door hun geschiedenis niet goed meer weten waar hun leven over gaat. Wij creëren ruimte voor mensen om te leren geestelijk zo gezond mogelijk te zijn en om het geestelijk welzijn van mensen te verhogen. De Politie: Waakzaam en dienstbaar staat de politie voor de waarden van de rechtsstaat. 6

7 Collectieve ambitie van de CliniClowns: Kinderen met een ziekte of handicap zijn afhankelijk en kwetsbaar. Doordat hun omgeving zich richt op hun ziekte of handicap komen ze ongewild in een te volwassen wereld terecht. Een van de essenties van het kind-zijn: spelend in de wereld staan, komt daardoor in de verdrukking. De clown staat optimistisch, vol verwondering, fantasierijk en zonder oordeel in de wereld. Daardoor kan hij via spel en verbeelding een kind even uit de dagelijkse werkelijkheid tillen. Samen creëren ze een klein magisch moment dat een grotere betekenis heeft. Ideale situatie: Identiteit = Imago Wat willen we dat de mensen zeggen over MMC? daar zijn ze het vriendelijkst, word je met respect behandeld, komen ze hun afspraken na en weten ze waar ze het over hebben daar kun je het snelst terecht en word je het snelst geholpen daar laten ze zien hoe goed en veilig hun zorg is daar werk je met plezier en kun je je talenten ontplooien daar vinden ze kennis ontwikkelen, delen en toetsen belangrijk daar werken ze efficiënt zodat er veel ruimte is voor nieuwe dingen 7

8 STELLING Zonder een op shared values gebaseerde collectieve ambitie, wordt de organisatie op den duur een eilandenrijk waar bureaucratie welig tiert en passie ver te zoeken is. Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen - medewerkers inspireren, betrekken bij de strategie en verder sturen op flow - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC 8

9 Zorg dat je in je flow-gebied werkt! (Mihaly Csikszentmihalyi ) Hoog Moeilijkheid van de taken: zorg Angst Stress spanning Gebied waarin FLOW kan optreden routine verveling Laag apathie Laag Kennisniveau: Hoog Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden? Professionals verwachten dat leidinggevenden: - samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen - medewerkers inspireren, betrekken bij de strategie en verder sturen op flow - op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA) - outputduidelijkheid geven en feedback - assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. 600 BC 9

10 Sturen op rijke output, tenzij. inputsturing throughput- of processturing outputsturing Input (wie) Arbeid Grondstoffen Kapitaal Vragen Kennis (= mensen) Throughput; werkproces (hoe) Output (wat) Producten/diensten Projectresultaten Milieueffecten Reputatie/image Antwoorden HOE = de professionele autonomie van de vakmens WAT = de strategische autonomie van de manager In voor zorg - congres: Samen doen werkt Inspireren van professionals in de zorg door minder management op basis van planning & control door meer zelfsturing op basis van collectieve ambitie Mathieu Weggeman Roermond, 23 april

11 The five f s of the New Competitive Organization Focussed better Fast Flexible Friendly Fun core business get rid of bureaucrazy outward looking => innovative people, planet, profit If it s no fun, nobody is going to do any of this (Rosbeth Moss Kanter) 11