Overheid bijt zich vast in pitbull. In gesprek: pagina 12. Fatma Koser Kaya interviewt auteur Frank Westerman pagina 26

Transcriptie

1 hét magazine voor de overheid Ambtenaren voeren massaal actie voor nieuwe CAO Zie pagina februari 2007 nr 3 derde jaargang Overheid bijt zich vast in pitbull pagina 12 In gesprek: Fatma Koser Kaya interviewt auteur Frank Westerman pagina 26 Goed begin voor Ronald Plasterk op OCW pagina 6 Privacy is geen hot issue meer pagina 20 Wim Kuijken over het regeerakkoord pagina 16 SG Chris Kalden (LNV) naar Staatsbosbeheer pagina 29

2 inhoud PM nummer 3 15 februari Pitbull moet gemakzucht van zijn baasje bezuren Herkomst honden vaak niet bekend 16 Wim Kuijken over het regeerakkoord Dit is meer dan ik had verwacht De burger weet nauwelijks wat de overheid kan Maar privacy is geen hot issue meer 23 Lidstaten vechten om agentschappen Wie heeft de meeste Europese ZBO s? 26 Ontwikkelingswerk is een voortzetting van het kolonialisme Fatma Koser Kaya interviewt Frank Westerman over zijn nieuwe boek 40 Ambtenaren in staking Het kan wel makkelijker, niet goedkoper NIEUWS 6 t/m Minister Plasterk direct gefronteerd met enquête 7 Nieuwe ronde Interreg van start 8 Godelieve van Heteren steunt Klaas de Vries 10 Ontslagrecht nog lang niet versoepeld 11 Eerste zaak Internationaal Strafhof op de rol SPELERS 29 t/m Chris Kalden verlaat de rijksdienst 31 Medy van der Laan vindt baan in bedrijfsleven 33 Sanderijn Poort is voorzitter af MENINGEN 7 Column Guikje Roethof: Journalist X 19 Column Jorrit de Jong: Ik ben hier niet! 40 SERVICE 37 Waar gaan de Statenverkiezingen over? 38 Et cetera Omslagfoto: Missy PM 15 / 2 3

3 lopende zaken > Algemene Zaken FORMATIE Op AZ heerst al geruime tijd geen onzekerheid meer over de vraag wie er de komende jaren aan het roer staat. Dat geeft richting en dat komt goed van pas, omdat op dit departement de taak rust de formateur bij te staan bij het screenen van de kandidaat-bewindslieden. Na de ophef over het verleden van Philomena Bijlhout bij de vorige formatie, zal er iedereen veel aan gelegen zijn fouten te voorkomen. De procedure die wordt gevolgd om de scheiding van zakelijke en politieke belangen zo snel en zuiver mogelijk te voltrekken is door premier Balkenende medio 2005 nog eens uiteengezet in een brief aan de Tweede Kamer. Toen lag minister Veerman onder vuur, omdat zijn Franse bedrijf landbouwsubsidie had ontvangen. BZK ANTILLEN Het is een komen en gaan van Haagse politici op de nederlandse Antillen. Ging eerder deze maand minister Gerrit Zalm naar de eilandengroep, nu is demissionair minister Atzo Nicolaï net teruggekeerd van een bliksembezoek aan Sint Maarten. Nicolaï heeft op het eiland overlegd met de bestuurders van Sint Maarten, Bonaire, Saba en Sint Eustatius over de nieuwe status van de eilanden. De nieuwe minister Guusje ter Horst wordt geacht op een rijdende trein te springen. Duidelijk is al dat de Nederlandse Antillen als zodanig eind 2008 ophouden te bestaan. Bonaire, Sint Eustatius en Saba worden Nederlandse gemeenten en Sint Maarten wordt bestuurlijk zelfstandig. Met Curaçao zijn nog geen afspraken gemaakt, maar waarschijnlijk wordt dat eiland net als Sint Maarten een apart land. INGEZETENSCHAP Minister Ter Horst wordt op 27 februari voor een plenair debat in de Eerste Kamer verwacht over een wijziging in de Gemeentewet en Provinciewet. De regeling voor ingezetenschap, die geldt voor onder anderen burgemeesters en wethouders, wordt met de wijzigingen versoepeld. Bestuurders kunnen dan in sommige gevallen uitstel krijgen voor de verplichting om te wonen in de plaats waar zij bestuurlijk actief zijn. Buitenlandse Zaken TOEKOMST BOT Demissionair minister Bot, deze week op bezoek in Kosovo, had aangegeven beschikbaar te zijn voor een nieuwe periode. Binnen het CDA waren er echter meerdere kandidaten met belangstelling voor deze post. En het werd Maxime Verhagen. Hij mag volgende week samen met de PvdA-minister voor Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders op het bordes van Huis ten Bosch staan. De laatste ceremoniële daad van Bot is waarschijnlijk zijn aanwezigheid bij een bomenplantceremonie die verband houdt met de toetreding tot de EU van Roemenië en Bulgarije op woensdag 21 februari op het Malieveld. Het staatsbezoek aan Turkije van maandag 26 februari tot en met vrijdag 2 maart wordt de vuurdoop van minister Verhagen. Defensie AANGIFTE Demissionair minister Henk Kamp heeft aangifte gedaan tegen de voormalige topmilitair die volgens de bewindsman een van de bronnen is voor het artikel in de Volkskrant over illegale verhoormethoden van Nederlandse militairen in Irak. Het gewraakte artikel verscheen enkele dagen voor de verkiezingen van november vorig jaar en veroorzaakte een enorme ophef. De minister heeft het ernstige vermoeden dat de militair, in de Volkskrant aangeduid als Generaal X, opzettelijk zijn ambtsgeheim heeft geschonden. Generaal X kan in dat geval een gevangenisstraf van een jaar of een boete van euro opgelegd krijgen. Er lopen nog twee onderzoeken naar de vermeende martelaffaire. Eimert van Middelkoop kan zijn borst natmaken. Economische Zaken INVESTEREN Het nieuwe kabinet trekt de komende vier jaar zo n miljoen euro uit voor investeringen in een innovatieve, concurrerende en ondernemende economie. Kennis en innovatie staan hoog op de agenda. Met een taskforce technologie, onderwijs en arbeidsmarkt wil de nieuwe regering het tekort aan technici en technologen aanpakken. Het Innovatieplatform blijft bestaan en wordt heringericht. In dat licht is de overstap van Maria van der Hoeven naar Economische Zaken zo gek nog niet. De CDA-bewindsvrouw mag in haar nieuwe rol voorts de groei van het aantal koopzondagen afremmen. Het nieuwe kabinet wil voorkomen dat gemeenten zichzelf ten onrechte uitroepen tot toeristisch gebied om zo meer koopzondagen te kunnen instellen. Financiën KOERSWIJZIGING Nu bekend is dat Bos daadwerkelijk het roer van Zalm op Financiën zal overnemen, rijst de vraag of de koers op het ministerie erg zal veranderen. De Zalmnorm verdwijnt in ieder geval. Verder is het nog maar afwachten wat de nieuwe PvdA-bewindsman met toekomstige meevallers zal doen. Dat Zalm zich de komende periode liggend op zijn bank, zoals hij dit weekeinde in het Volkskrant magazine geportretteerd stond, wel eens achter zijn oor zal krabben met de gedachte dat had ik toch echt anders gedaan, lijkt nu al vast te staan. Een ministerschap van ruim twaalf jaar gaat je niet in de koude kleren zitten. Justitie EUROPOL Minister Ballin (hij mag blijven) is deze week in Brussel voor de eerste formele JBZ-raad van het nieuwe jaar. Met zijn collegaministers zal hij onder andere spreken over Europol. Deze organisatie staat op het punt een samenwerkingsovereenkomst aan te gaan met Australië, die de uitwisseling van persoonsgegevens mogelijk maakt. 4 PM 15 / 2

4 lopende zaken < LNV BIODIVERSITEIT Demissionair minister Veerman is op 16 februari op de internationale conferentie European regions as champions for biodiversity 2010 te vinden. Tijdens deze conferentie wordt besproken hoe het verlies aan biodiversiteit in de Europese Unie een halt kan worden toegeroepen. De conferentie is in Oisterwijk en wordt door de provincie Noord-Brabant georganiseerd. Voor Veerman, die in de race is om de nieuwe voorzitter van Natuurmonumenten te worden, betekent dit het laatste officiële optreden in zijn functie. De CDA-bewindsman, die wordt opgevolgd door partijgenote Gerda Verburg, was de afgelopen drie kabinetten Balkenende met veel plezier minister op LNV. Al was hij tussentijds bijna EU-Commissaris geworden en ooit gevraagd om Balkenende te vervangen als partijleider. OCW MINISTER Ook in de Hoftoren waren de ambtenaren in gespannen afwachting van hun nieuwe bewindspersonen, toen dinsdagavond het verlossende woord kwam: Ronald Plasterk wordt de nieuwe minister van Onderwijs en niet Trude Maas, zoals veel kranten hadden geopperd, en ook niet de Amsterdamse wethouder Ahmed Aboutaleb (hij wordt staatssecretaris op Sociale Zaken). Het is ook niet Ella Vogelaar geworden. De oud-bestuurder van de FNV Onderwijsbond wordt minister voor Integratie en Wijkverbetering. BURGEMEESTER Als VVD er wist Bruno Bruins al langer dat zijn tijd erop zat. Na een staatssecretariaat van slechts enkele maanden keert hij weer terug naar de lokale overheid. De voormalig wethouder van Den Haag treedt, zodra het nieuwe kabinet geïnstalleerd is, aan als waarnemend burgemeester van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Veel eer viel er voor Bruins als staatssecretaris niet te behalen. De nieuwe wet voor het hoger onderwijs, waar zijn voorganger Rutte mee begonnen was, komt er in zijn huidige vorm niet. CDA, PvdA en Christen Unie gaan op korte termijn in overleg met het onderwijsveld om met een nieuw wetsvoorstel te komen. de maximumleeftijd van de omstreden WAO-herkeuringen (Donners expertise!) zal worden teruggebracht van 50 naar 45 jaar. De kinderopvang is ook de komende regeringsperiode niet gratis. Daar staat tegenover dat er 750 miljoen euro wordt vrijgemaakt om de opvang te verbeteren en goedkoper te maken. Verkeer en Waterstaat WATERSCHAP De agenda s van de huidige bewindslieden zijn nagenoeg leeg. Staatssecretaris Schultz van Haegen moest 27 februari nog wel naar de Eerste Kamer voor een plenaire behandeling de Wet modernisering waterschapsbestel, maar dat zal er niet meer van komen. Of de wet onder minister Eurlings of onder de staatssecretaris zal vallen is in dit stadium nog niet bekend. De wet beoogt het systeem van de waterschappen op de schop te gooien. Op 1 januari 2008 moet de wet in werking zijn getreden. Zo kunnen de waterschapsverkiezingen in het najaar van 2008 onder de nieuwe wet gehouden worden. Vrom MILIEU Met een minister van Vrom en een minister voor Wijkverbetering is de sector goed vertegenwoordigd in het nieuwe kabinet. Ook in de begroting is dit terug te zien: het nieuwe kabinet maakt 850 miljoen extra beschikbaar voor het milieubeleid en voor het opknappen van oude wijken wordt zo n 400 miljoen extra uitgetrokken. Demissionair minister Winsemius spreekt nog op 15 februari op de zesde Noordvleugelconferentie. Het metropolitaan landschap staat centraal op deze bijeenkomst van regionale bestuurders, overheden en maatschappelijke organisaties. Daarna mogen Jacqueline Cramer en Ella Vogelaar het roer overnemen. VWS SZW GLOBAAL De nieuwe minister van SZW, Piet Hein Donner, kan meteen hard aan de slag. Volgens Wouter Bos is in het regeerakkoord niet alles dichtgetimmerd en zijn de afspraken bewust globaal gehouden. Het nieuwe kabinet wil binnen honderd dagen afspraken maken met de sociale partners over de uitvoering van dit akkoord. Wel staat al vast dat MEDISCHE ETHIEK Iedereen bij VWS kan zich alvast gaan opmaken voor het nieuwe kabinet en het daarbij behorende beleid. Het coalitieakkoord van CDA, PvdA en ChristenUnie baart op dit vlak vooral opzien door de passage over medische ethiek. De overtijdbehandeling komt onder de Wet afbreking zwangerschap te vallen, waardoor er een wettelijke vaste beraadtermijn van vijf dagen voor komt te staan. Op het gebied van euthanasie zal er qua wetgeving niks gewijzigd worden. Er zal niet worden geëxperimenteerd met de pil van Drion. Ook het verbod op het gebruik van embryo s voor stamcelonderzoek blijft gehandhaafd. Een kolfje naar de hand van CDA-ideoloog Ab Klink. PM 15 / 2 5

5 nieuws > Onderzoek naar bureaucratische schil van het onderwijs De PvdA riep onlangs op tot een parlementaire enquête naar de onderwijsvernieuwingen van de afgelopen decennia. Een fijn begin voor de nieuwe minister, Ronald Plasterk, die, toevallig of niet, ook van PvdA-huize is. OCW Natuurlijk wijdde onderwijskenner Leo Prick de zaterdag nadat PvdA-Kamerlid Mariëtte Hamer had opgeroepen tot een parlementair onderzoek, zijn NRC-column aan deze kwestie. Hij vindt haar voorstel moedig, omdat de meeste initiatieven tot vernieuwing niet alleen afkomstig waren uit de koker van haar partij, maar ook onder de verantwoordelijkheid van PvdA-bewindslieden zijn ingevoerd. Dat neemt niet weg dat de initiatieven tot vernieuwing van het onderwijs meestal door een ruime meerderheid in het parlement zijn gesteund. Daarom is een parlementair onderzoek ook verstandig, meent Prick. De oproep van Hamer heeft nogal wat kritiek opgeleverd. Zo riep voorzitter Marleen Barth van de CNV Onderwijsbond, die overigens ook voor de PvdA in de Kamer heeft gezeten, geen behoefte te hebben aan een dergelijk onderzoek. Ook het CDA ziet niets in een parlementaire enquete. Zoals Prick in zijn column schrijft: Voor CDA-Kamerlid Jan de Vries hoeft het allemaal niet. Hij vindt dat er al genoeg is onderzocht en geadviseerd. Prick vindt van niet: Er is niet genoeg geadviseerd, maar juist te veel en wat nog erger is, door de verkeerde mensen. Het idee voor een parlementaire enquete is mede ingegeven door Ad Verbrugge die hiervoor als voorzitter van Beter Onderwijs Nederland (BON) al enige tijd pleit. In BON zijn ouders, leraren en leerlingen verenigd. Zij zetten zich in voor, zoals de naam al doet vermoeden, beter onderwijs. Verbrugge hoopt dat het onderzoek zich richt op de bureaucratische schil die om het onderwijs heen zit. Daarmee doelt hij op de schoolbesturen, het middenmanagement, de koepelorganisaties, de inspectie en de ambtenaren op het departement. De mechanismen in Misschien is het wel een manier geweest om het CDA van Onderwijs af te krijgen het onderwijs moeten worden blootgelegd, licht Verbrugge toe. Het grote bezwaar is dat het gesprek over het onderwijs niet meer plaatsvindt met de leraar, maar met de organisaties eromheen. Alle vernieuwingen die de afgelopen twintig jaar in het onderwijs zijn doorgevoerd, van basisvorming en studiehuis tot vmbo en het nieuwe leren, zijn door leraren niet gewenst, beaamt Prick. Net als Verbrugge vindt Prick dat politici aan de leiband lopen van de belangenbehartigers. Daarmee doelt hij op clubs als de Vereniging van Universiteiten, de HBO-Raad en de MBO-Raad. Zij hebben andere belangen dan goed onderwijs. Prick is ook totaal niet te spreken over de schoolbesturen die volgens hem steeds meer taken naar zich toetrekken. Bovendien proberen ze hun reserves uit te breiden, bijvoorbeeld om mooie gebouwen neer te kunnen zetten, terwijl dit geld eigenlijk ten goede zou moeten komen aan de kwaliteit van het onderwijs. Nu het voorstel voor een parlementaire enquête naar het onderwijs beleid is aangenomen, hebben het CDA en de ChristenUnie de portefeuille aan de PvdA gelaten. Verbrugge vermoedt dat er nog eerder opzet in het spel was. Misschien is het wel een manier geweest om het CDA van Onderwijs af te krijgen. Dat het CDA het departement daarom heeft laten lopen, daar gelooft Prick niet in. Hij noemt een ander motief. Als het CDA het ministerschap van Onderwijs had behouden, dan zouden ze Maria van der Hoeven daar moeten laten zitten, zegt hij. Maar het hele onderwijsveld is uitgekeken op deze minister. Zij heeft ervoor gezorgd dat er niets is gebeurd de afgelopen vier jaar. Dat was in het begin heel verdedigbaar, er moest rust in het onderwijs komen. Maar inmiddels is het, meent Prick, voor iedereen duidelijk dat er bepaalde weeffouten zijn die ingrijpen vereisen. Daarmee zal de macht van besturen worden ingeperkt en het CDA wil dat niet voor zijn rekening nemen. < [Cindy Castricum] 6 PM 15 / 2

6 nieuws > Vrom En EZ willen een loket voor Interreg subsidies Journalist X VROM Het Europees Fonds voor de Regionale beter gebruik worden gemaakt van de subsidieregeling. De ondoorzichtigheid, de verschil Ontwikkeling heeft de komende zeven jaar zo n 1,7 miljard euro beschikbaar voor samen- lende criteria per programma en de negatieve werkingsprojecten op het gebied van ruimtelijke en regionale ontwikkeling. Interreg, zoals hebben er volgens de programmamanager toe berichtgeving over het Europese Structuurfonds het programma heet, beloont creatieve en vernieuwende projecten door de helft van de promiddeld worden er ieder halfjaar zo n veertig geleid dat organisaties worden afgeschrikt. Gejectkosten te vergoeden. De afgelopen jaren projecten ingediend, meer dan de helft wordt profiteerden zo n 157 Nederlandse projecten hiervan afgekeurd. van deze subsidieregeling. Deze week werd het Met een klantgerichte manier van werken startsein gegeven voor een nieuwe ronde, probeert het ministerie hier iets aan te doen. waarvoor naar verwachting deze zomer de eerste projecten kunnen worden ingediend. te, verklaart Wieland. Het streven is dan ook Een persoonlijk aanspreekpunt werkt het bes Fiona Wieland, programmamanager Interreg de samenwerking met het ministerie van EZ, op het ministerie van Vrom, ziet het programma het andere departement dat direct bij Interreg als een proeftuin met veel mogelijkheden: Vaak betrokken is, te verbeteren. De ministeries willen toe naar een een zijn er geen middelen Wie EU-subsidie voor de toepassing van loketfunctie: De aanvragers moeten het ontvangt moet van alles ideeën. Nu bestaat de een bonnetje hebben kans om met Europees idee hebben dat ze geld te kijken of iets in de praktijk daadwerkelijk lukt. Het Martinsproject, gericht op de door het ministerie van Vrom of EZ. worden ondersteund door het rijk, niet alleen maritieme veiligheid op de Noordzee, is een van Ze benadrukt dat de deelnemers aan de de projecten waaraan Interreg subsidie verleent. Een samenwerkingsverband tussen waar ze zich in storten: Zodra je Europees geld projecten van tevoren goed moeten bedenken Nederlandse, Ierse, Engelse en Franse zeevaartopleidingen moet ervoor zorgen dat er geza kosten moet verantwoorden. Je moet echt van ontvangt, kom je in een traject waarin je alle menlijk wordt opgetreden in geval van nood. alles een bonnetje hebben. Wieland vindt dit Van het totale budget van ruim 3,7 miljoen euro niet meer dan logisch, maar erkent dat het niet is bijna de helft gesponsord door de EU. altijd makkelijk is. Deze projecten bieden een Hoewel volgens Wieland driekwart van de goede oefening in het omgaan met gemeenschapsgeld. < [Rianne projecten hartstikke goed verloopt, kan er nog Waterval] Yvonne Kroese De strijd om de spin, zoals Engelsen het noemen, het organiseren van het eigen gelijk in de media, is deze week een nieuwe fase ingegaan. Henk Kamp deed aangifte tegen militairen die met de Volkskrant zouden hebben gesproken over eventuele martelingen door Nederlanders in Zuid-Irak. Nog los van de vragen die zijn actie oproept over de vrijheid van meningsuiting van militairen, die behalve werknemer van Defensie ook volwaardig staatsburger zijn, doet het denken aan het post-srebrenica-tijdperk. Ook toen was het voor Defensie belangrijker het imago van de krijgsmacht te redden, dan om de waarheid boven tafel te krijgen. Door alle betrokkenen een spreekverbod op te leggen en zo veel mogelijk verontrustende signalen in de doofpot stoppen, probeerde men de schade te beperken. Het tegendeel gebeurde. Toen de waarheid rond het optreden van overste Karremans uiteindelijk toch naar buiten kwam, was de schande niet meer te overzien. Defensie heeft een merkwaardig voorlichtingsbeleid. PM heeft daar ook mee te maken. Deze week hoorden wij een van onze collega s zijn best doen antwoord op een simpele vraag te krijgen van een voorlichter van Defensie. Onze collega is nieuw. Hij weet nog niet dat het bellen met voorlichters van Defensie bijzondere eisen stelt aan je incasseringsvermogen, geduld en stressbestendigheid. De Defensievoorlichting vindt om te beginnen dat elke vraag de verkeerde vraag is, vervolgens is er sprake van het verkeerde moment en de betrokken journalist is steevast niet goed genoeg ingevoerd om vragen te mogen stellen. Het is een benadering die wij ook wel eens bij andere voorlichters tegenkomen, maar die door de bank genomen in Den Haag gelukkig tot het verleden behoort en die, dat zal duidelijk zijn, volslagen contraproductief is. Is er door Nederlanders gemarteld in Irak? Na het lezen van de uitvoerige reconstructie van de totstandkoming van het Volkskrant-artikel weten we zeker van wel. Niet uit de bronnen die journalist X aanvankelijk had. Niet uit zijn onderzoek, dat vooral bestond uit het niet verder doorvragen. Verziek nooit een primeur door hem dood te checken, moet X hebben gedacht. Maar wel uit het weerwoord van Joop Veen, hoofd com municatie van Defensie. Zijn angstreactie aan de vooravond van publicatie verschafte journalist X precies de bevestiging waar hij maanden naar op zoek was geweest. Angst is bij het geven van voorlichting een slechte raadgever. Guikje Roethof guikje@pm.nl PM 15 / 2 7

7 nieuws > Voormalig Tweede Kamerlid Godelieve van Heteren: Ik ben bang dat de PvdA een applauspartij wordt Als het aan de PvdA-top ligt, staat Klaas de Vries niet op een verkiesbare plek voor de Eerste Kamerverkiezingen. Partijprominenten voeren actie om zijn kandidatuur te steunen. Onder hen Godelieve van Heteren, die zelf tevergeefs solliciteerde naar een nieuwe termijn in de Tweede Kamer. PVDA De top wil de invloed van de senaatsfractie inperken, luidt de stellige overtuiging van Godelieve van Heteren. De samenstelling van de lijst zou gebaseerd zijn op vernieuwing en een betere man-vrouwbalans. Ik geloof dat niet. Er lijkt welbewust beleid te zijn gemaakt om alle lastpakken die de intellectuele verdediging van de senaat kunnen voeren, zoals Klaas de Vries maar ook Willem Witteveen en Rudy Rabbinge, op een onverkiesbare plek te zetten. Wordt het tegengeluid niet geduld? Het getuigt van kracht als je in de eigen gelederen de beste debatten hebt. Ik vind het gevaarlijk als het meer en meer één smaak wordt. Soms ben ik bang dat de PvdA een ontzettend brave applauspartij wordt. Waarom kwam u bij de Tweede Kamer- woond. Ik houd van de PvdA, maar niet van die koehandel met uitruiltjes. Wilde Wouter Bos toe naar een ander soort Kamerlid? Tijdens een functioneringsgesprek liet hij zich ontvallen dat ik meer iemand ben voor een denktank. Nu ben ik natuurlijk iemand die heel inhoudelijk de confrontatie aangaat. Maar wat is er tegen op een mix van mensen die verschillend opereren in het Kamerwerk? Er moet gewoon een andere reden zijn, Wouter kan toch niet tegen nadenken zijn. Bij enkele heikele kwesties, zoals de uitzen- verkiezingen niet voor op de kieslijst met tachtig kandidaten? Na mijn sollicitatie was ik in eerste instantie op een verkiesbare dingen naar Irak en Afghanistan, was u als een van de weinigen van de fractie tegen. Is u dat kwalijk genomen? Op de momenten zelf plek gezet. In de laatste fase ben ik uitgeruild tegen anderen, zo Wouter kan toch niet tegen nadenken zijn niet. Of het later wel heeft meegespeeld, weet je natuurlijk nooit. heb ik te horen gekregen. Ik heb me toen van de lijst laten halen. Ik werd wel als wat lastig ervaren. Ik heb nooit zo veel contact gehad met Bos, en nu überhaupt niet meer. Ik zou er nog wel eens een avondje Tegen wie bent u dan uitgeruild? Dat weet ik niet. Ik heb noch het opstellen van de conceptlijsten, noch de koehandel bijgemet hem over willen spreken. Dan kan hij uitleggen hoe het precies zit. Rancune voel ik niet. De wereld is groter dan politiek Den Haag. Koser Kaya: PvdA seksistisch Dopinglijst inkorten Remkes stuurt nerveuze brief D66 De PvdA beoordeelt vrouwen niet op hun individuele kwaliteit, maar op hun sekse. Dat komt de positie van vrouwen niet ten goede, stelt D66-Kamerlid Fatma Koser Kaya op de Forumpagina van de Volkskrant. De positieve discriminatie ondermijnt volgens haar het vertrouwen in de kwaliteit van vrouwen. Ze wijst onder meer op Jacques Tichelaar die heeft laten weten alleen een gooi te doen naar het fractievoorzitterschap bij gebrek aan vrouwelijke kandidaten. De onvermijdelijke vraag is hoe het dan eigenlijk zit met haar eigen positie. Heeft zij die te danken aan haar allochtone afkomst of puur aan haar kwaliteiten? VWS Middelen die nu op de dopinglijst staan maar de prestaties van sporters niet bevorderen, moeten van de dopinglijst gehaald worden. Dat heeft staatssecretaris Ross begin deze week gezegd op een internationaal congres over de Anti-Doping Code in Amsterdam. Ross doelt op bepaalde ontstekingsremmers en astmamiddelen, maar ook op genotsmiddelen zoals softdrugs en alcohol. De staatssecretaris vindt het bestrijden van dat laatste meer een taak van de overheid. Het World Anti Doping Agency moet zich met alle kracht op zijn kerntaak richten en daaraan het geld en de inzet besteden, aldus Ross. BZK Afgelopen weekend heeft demissionair minister Johan Remkes alle rijksambtenaren een brief gestuurd met zijn visie op het CAO-geschil met de vakbonden. De brief is gedateerd op 31 januari, maar is nu pas verstuurd. Het is een beetje een rare brief, zegt Abvakabo FNV-bestuurder Jan Willem Dieten. Dat de minister hem eerst tien dagen heeft laten liggen, kan alleen maar worden uitgelegd als een nerveuze poging om de grote actiebereidheid van de rijksambtenaren te ondermijnen. Dinsdag waren op in het centrum van Den Haag duizenden ambtenaren bijeen om te demonstreren voor meer loon. 8 PM 15 / 2

8 nieuws > Hoe zwaar wegen de televisieoptredens bij de samenstelling van de kieslijst? Ik denk dat er meer naar televisieoptredens wordt gekeken dan die Kamerleden worden versnipperd. Ik had natuurlijk graag de hoofdwoordvoerder willen zijn en heb echt even moeten slikken toen ik dat niet werd. Ik kreeg vroeger. Over een halfjaar zou ik de ervaringen wel eens willen De wereld is groter dan politiek Den Haag een leuke gezondheidszorgportefeuille, maar die leverde geen horen van de mensen die nu met een televisieimago de Kamer in zijn gegaan. Je kunt met allerlei rare beelden de Kamer ingaan, maar je zult ontdekken dat het gewoon werken is. Het wetgeving op. Zaken als kwaliteitsbeleid en patiëntenbeleid komen pas deze regeerperiode in de plenaire zaal. Daar heb ik veel voorwerk in zitten. imago is dat je meedoet aan een sterrenshow. Dat daarachter gewoon een vak zit met vele uren en een hoop gedoe, wordt wel eens vergeten. Is uw vertrek dan geen kapitaalvernietiging? Het is goed overgedragen en hopelijk wordt het met dezelfde spirit voortgezet. Al had ik het Was het niet logisch geweest als u zich de afgelopen jaren bezig had gehouden met de herziening van het zorgstelsel? Ja, en ik was ook gescout als inhoudelijk opvolger van Rob Oudkerk. Omdat de PvdA in 2002 zo veel zetels verloor, ben ik pas na het vertrek van Ad Melkert ingestroomd. Meteen op mijn eerste dag viel Balkenende I. In de demissionaire periode heb ik toen twee maanden allerlei restportefeuilles gedaan. Toen de PvdA bij de verkiezingen van 2003 zo n enorme upswing maakte, moesten de portefeuilles over al liever persoonlijk gedaan. Maar nogmaals, rancuneus ben ik niet. Daar doe ik niemand een plezier mee, mezelf inbegrepen. Kijk naar zo n Bert Bakker, dat vind ik echt verdrietig. In de Volkskrant kreeg hij een afscheidsinterview van wel twee pagina s. Zelfs Wim Kok heeft niet zo n exit interview gehad. Vier flessen wijn, acht uur gesprek en er komt een diarree aan ellende naar buiten. Hetzelfde verhaal had hij in een boek kunnen zetten, maar dan ingekaderd door een mooie politieke analyse. Wat de mensen nu bijblijft zijn de rancuneuze opmerkingen en niet de politieke analyse. < [Jan Sanders] Godelieve van Heteren zat van 2002 tot de afgelopen verkiezingen namens de PvdA in de Tweede Kamer. Daar hield zij zich vooral bezig met volksgezondheid en rampenbeleid. Tevens was zij voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken. Van Heteren studeerde geneeskunde aan de Universiteit Leiden en deed in 1983 artsexamen. Ze werkte onder meer als onderzoeker Europese gezondheidszorgsystemen in Londen en als universitair docent aan de toenmalige Katholieke Universiteit Nijmegen. Nu werkt ze bij BMC als consultant gezondheidszorg en voor de Europese Beweging Nederland. Op 31 januari is zij toegetreden tot het bestuur van Nieuwspoort. Mailactie tegen Veerman 1 miljard voor geluidshinder Code goed bestuur VSNU LNV Als het aan de vers tot de Tweede Kamer toegetreden Partij voor de Dieren ligt, wordt scheidend minister Cees Veerman geen voorzitter van Stichting Natuurmonumenten. De partij van Marianne Thieme is op haar website een actie tegen de minister van Landbouw begonnen onder het motto Maak Veerman geen voorzitter van Natuurmonumenten. De onderbouwing van de dierenpartij liegt er niet om. Volgens de partij is het beleid dat de CDA-bewindsman de afgelopen jaren als minister heeft uitgedragen het meest dier-, natuur- en milieuonvriendelijke beleid uit de parlementaire geschiedenis. VWS/VROM De gezondheidsschade als gevolg van geluidshinder bedraagt 1 miljard euro per jaar, zo stelt de Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG). De organisatie signaleert een verontrustende ontwikkeling waarvan wordt verwacht dat deze over tien jaar kan uitgroeien tot het grootste milieuprobleem in Nederland. Gezondheidsklachten die een direct gevolg zijn van te veel geluid zijn onder andere hartinfarcten en hoge bloeddruk. Ook zorgt geluidshinder voor ondermaatse leerprestaties. Voorzitter André Knottnerus van de Gezondheidsraad nam het rapport afgelopen dinsdag in ontvangst. OCW De Vereniging van Universiteiten (VSNU) heeft een good governance code opgesteld. De code regelt de beginselen van bestuur, toezicht, financieel beheer en maatschappelijke verantwoording. De code bouwt voort op codes als de Code Tabaksblatt. Er staan richtlijnen in over de verantwoordelijkheden van bestuurders in het college van bestuur en de raad van toezicht. Ook zijn er voorschriften over een klokkenluidersregeling en belangenverstrengeling in opgenomen. De verantwoording over de principes van bestuur dienen universiteiten af te leggen in hun jaarverslag. PM 15 / 2 9

9 nieuws > Kabinet legt hete aardappel bij sociale partners Eerst opleidingen, dan versoepeling ontslagrecht Gaat de ontslagbescherming nu wel of niet op de schop? Het regeerakkoord is er cryptisch over. PM ging op zoek naar duidelijkheid. SZW Een week voordat het regeerakkoord werd gepresenteerd, kwam de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) met het rapport Investeren in werkzekerheid. Waar mensen vooralsnog moeilijk te bewegen zijn om van baan te wisselen, moet het jobhoppen in de toekomst voor iedereen het ideaal zijn. Dit is nodig om de vergrijzing op te vangen en om werknemers flexibel en dynamisch te maken, zodat zij makkelijk een nieuwe baan vinden in de computergestuurde kenniseconomie. Volgens de onderzoekers van de WRR moet de focus niet langer op de bescherming van de werknemer door de werkgever liggen, maar op de geschiktheid voor een nieuwe baan. Om deze ideale wereld te bereiken trekt de WRR aan diverse touwtjes tegelijk. Ten eerste dient levenslang leren centraal te staan. Momenteel is de opleiding tijdens het werkproces vooral op de huidige functie gericht. Volgens het rapport dienen deze opleidingen zich ook op toekomstige functies en het werk bij een andere werkgever toe te spitsen. Daarnaast dient de inkomensbescherming bij werkloosheid meer in het teken te staan van overbrugging naar een nieuwe baan. In het re-integratiebeleid moeten de inspanningen van de verschillende partijen beter op elkaar worden afgestemd. En last but not least bepleit de WRR een hervorming (lees: afschaffing) van de ontslagbescherming. Centen De adviseurs hebben niet volledig hun zin gekregen. Zij moeten het doen met de volgende, cryptische paragraaf in het regeerakkoord. Tevens zullen in de context van een beoogde verschuiving van baan- en uitkeringszekerheid naar werk- en inkomenszekerheid aan de orde moeten komen de thema s arbeidsmarktbeleid, scholing en opleidingen (employability), WW en flexibilisering en de betekenis van het ontslagrecht daarvoor. De oppositie, bij monde van financieel woordvoerder van de VVDfractie Stef Blok, vindt dit beleidsvoornemen veel te mager. Het afschaffen van de ontslagbescherming zorgt voor een grotere doorstroom op de arbeidsmarkt. Het is goedkoper en levert minder rompslomp op, aldus Blok. Ook Roelf van der Kooij van VNO-NCW zit op die lijn: Wanneer de ontslagbescherming wordt versoepeld kan de werkloosheidsduur verder worden teruggebracht en biedt het de outsiders van nu, langdurig werklozen, allochtonen en vrouwen, in de toekomst meer kans op een baan. Die kant van het verhaal schiet de bonden in het verkeerde keelgat. Volgens Paulus Plas van FNV bondgenoten is het de werkgevers alleen maar om de centen te doen. Natuurlijk willen zij het goedkoper en willen zij makkelijker van personeel af kunnen komen. De bestaande regels zijn er echter niet voor niets. De crux van het verhaal zit hem in het feit dat de versoepeling van het ontslagrecht moeilijk aan de achterban van de vakbonden, die voornamelijk uit oudere werknemers bestaat, te verkopen is. Volgens de FNV is de versoepeling van de ontslagbescherming niet het middel om een grotere arbeidsparticipatie te realiseren. Laat de bedrijven eerst maar eens echt in de opleiding van het personeel investeren, aldus Plas, die wel toegeeft dat de huidige regeling vereenvoudigd kan worden. Vorig jaar kwamen de sociale partners er echter niet uit en het is zeer de vraag of dat tijdens het door het nieuwe kabinet geplande participatieoverleg van werknemers en werkgevers wel zal lukken. Handdruk Wat kunnen we van dit participatieoverleg verwachten? Gerda Verburg, woordvoerder sociale zaken van het CDA: Het is natuurlijk niet zo dat we alleen de ontslagbescherming gaan versoepelen. Deze maatregel past in een scala van maatregelen waar de sociale partners het over eens dienen te worden. Zo willen we de gouden handdruk voor een scholingshanddruk omruilen en dient de versoepeling van de ontslagbescherming wel met een focus op opleiding gepaard te gaan. Dat het kabinet dit besluit naar het participatieoverleg met de bonden heeft overgeheveld, noemt Stef Blok van de VVD een teken van zwakte. Verburg denkt dat de bonden er met het steuntje van de WRR in de rug nu wel uit zullen komen. Al met al moeten de maatregelen die de Nederlandse arbeidsmarkt voor de toekomst klaarstomen wel genomen worden. De FNV, in het nieuwe kabinet gesteund door de PvdA en de ChristenUnie, blijft sceptisch. Logisch, vindt Van der Kooij van VNO-NCW: Het hoort bij het onderhandelen. Eerst van elkaar afbijten om vervolgens weer naar elkaar toe te groeien. < [Arne Gielen] 10 PM 15 / 2

10 nieuws < Wereld kijkt mee bij eerste zaak Internationaal Strafhof De eerste rechtszaak van het Internationaal Strafhof (ICC) is in aantocht. Het is de lakmoesproef waarmee het hof zijn positie moet vestigen. Vooral bij de Verenigde Staten. JUSTITIE Thomas Lubanga moet terechtstaan wegens oorlogsmisdaden. Dat maakte de Kamer van Vooronderzoek van het ICC bekend op 29 januari. De Congolese warlord is de eerste en tot nu toe enige verdachte in handen van het hof, dat sinds 2002 in Den Haag zetelt. ICC-aanklager Luis Moreno Ocampo verdenkt hem van het ronselen en inzetten van kindsoldaten in het oosten van Congo. Een goed verloop van deze eerste zaak is van groot belang voor de toekomst van het hof, zegt Martijn Groenleer van het departement bestuurskunde van de Universiteit Leiden. Hij doet onderzoek naar de ontwikkeling van het Internationaal Strafhof. De veelgehoorde kritiek dat het te lang heeft geduurd voordat de eerste zaak aanhangig is gemaakt, vindt Groenleer onterecht. De aanklager van het hof gaat terecht buitengewoon bedachtzaam te werk. Het ergste wat kan gebeuren is dat discussie ontstaat over deze eerste procedure. Het moet bijvoorbeeld volledig helder zijn dat het hier een land betreft waar onafhankelijke rechtspraak ontbreekt. De hoop is dat zo ook het vertrouwen van de VS in het hof groeit. De Verenigde Staten erkennen het hof niet, uit angst dat Amerikaanse staatsburgers er om politieke redenen vervolgd zullen worden. Daarom voerden zij de afgelopen jaren een ware kruistocht tegen het strafhof, dat onafhankelijk is maar wel samenwerkt met de VN. Mede door te dreigen met intrekking van economische en militaire steun kregen de Amerikanen in de loop der jaren honderd landen zover om een bilateraal verdrag te tekenen waarin ze beloven nooit een Amerikaan uit te leveren aan het ICC. Toen aankomend EU-lid Roemenië in 2002 ook tekende, toonde Brussel zijn grote ongenoegen. Sindsdien lieten andere kandidaat-lidstaten het sluiten van die deal wel uit hun hoofd. In 2002 nam het Amerikaanse congres de zogenaamde Hague Invasion Act aan, waarin wordt beloofd dat iedere Amerikaan die tóch in de Scheveningse gevangenis belandt daaruit desnoods met een Amerikaanse invasie wordt bevrijd. Deze vijandige houding is vooral problematisch omdat zonder steun van de VS het hof nooit werkelijk kan uitgroeien tot het sluitstuk van een wereldwijde rechtsorde. Lars van Troost, specialist internationaal recht van Amnesty International, constateert dat sinds twee jaar een langzame kentering in de Amerikaanse houding zichtbaar is. Zo zag Bush recentelijk af van sancties tegen 21 landen die weigerden een bilateraal verdrag te sluiten. Volgens Groenleer heeft de Europese Unie een cruciale het is een groot taboe om hardop te zeggen dat amerikanen wel degelijk iets te vrezen hebben van het hof rol gespeeld bij die veranderde houding. De Amerikanen dachten: we ondertekenen wel even een akkoord met alle EU-lidstaten. Dankzij een vrij eensgezind optreden van de Eu lidstaten is dat gewoon niet gelukt. Het is de VS wel gelukt bij veel arme Afrikaanse landen. Deze prominente betrokkenheid van de Europese Unie bij het hof blijkt tegelijkertijd ook een zwakte. Afrikaanse critici spreken gekscherend over het Europese Hof voor Afrikaanse staten, zegt Van Troost. Er is ook nog maar een enkel land in het Midden-Oosten en Azië aangesloten bij het hof. Dat moet veranderen. Naar verwachting sluit Japan zich binnen een paar jaar aan. Alleen burgers van bij het hof aangesloten landen, en personen die een misdrijf onder de rechtsmacht van het hof op het grondgebied van een lidstaat hebben begaan, kunnen worden vervolgd. In bijzondere gevallen kan de VN-Veiligheidsraad besluiten een zaak aan te brengen bij het hof over een onderdaan van een niet aangesloten land, maar door het vetorecht is dat lang niet altijd kansrijk. Van Troost maakt zich weinig illusies over spoedige aansluiting van landen als China en Rusland. Bij de Verenigde Staten kan het ook nog decennia duren, maar het kan ook binnen vijf jaar gebeurd zijn. Om de Verenigde Staten zover te krijgen, proberen vooral Europese landen Amerikanen steeds gerust te stellen, constateert Groenleer. Het is een groot taboe om hardop te zeggen dat Amerikanen wel degelijk iets te vrezen hebben van het Internationaal Strafhof, zegt Groenleer. Ik denk dat veel Europese diplomaten die de Amerikanen geruststellen daar in hun achterhoofd ook twijfels over hebben. Bij wat bijvoorbeeld in Guantánamo Bay gebeurt is het wel degelijk de vraag of daar volgens internationale regels wordt gehandeld. Intussen tonen Amerikaanse regeringsfunctionarissen zich tevreden over de manier waarop het hof honderden aanklachten verwierp over de rol van de VS in Irak. Het hof verwacht in de loop van dit jaar een tweede onderzoek te openen naar oorlogsmisdaden begaan in Congo. De Lubanga-zaak is doorverwezen naar de Kamer van Berechting van het hof, die het eigenlijke proces gaat voeren. Een datum voor de start van het proces is nog niet bekend. < [Maurice Swirc] PM 15 / 2 11

11 coverstory > Pitbull moet gemakzucht Er wordt alleen naar het uiterlijk van de hond gekeken, bijttesten worden niet gedaan 12 PM 3

12 Tekst imre de roo van zijn baasje bezuren Begin januari haalde het Groningse hondje Cookie het landelijke nieuws. Het beestje werd ervan beticht een pitbull te zijn en was daarom in beslag genomen door de Groningse politie. Cookie beschikte niet over een stamboom. Hoezeer vrienden van Cookie ook probeerden op het Groninger politiebureau de zaak recht te zetten, het mocht niet baten. Cookie mocht niet mee naar huis. Eigenares Gerrie Mellema kreeg wel de gelegenheid om een contra-expertise te laten uitvoeren. Het geval-cookie is zeker niet uniek in Nederland. Alleen al in de regio Groningen werden vorig jaar op grond van de Regeling Agressieve Dieren (RAD) 29 pitbullachtige honden in beslag genomen. In 2005 waren dat er in heel Nederland volgens de Algemene Inspectiedienst (AID) van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) in totaal 424. De RAD trad op 1 januari 1993 in werking en verbiedt sindsdien het bezit van een pitbull of een hond die daarop lijkt zonder geldige stamboom. De regeling is een uitwerking van de artikelen 73 en 107 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en moet er onder meer voor zorgen dat er minder bijtincidenten met pitbulls plaatsvinden. Elk jaar worden in Nederland naar schatting dertigduizend mensen door een hond gebeten. Twaalfduizend van hen belanden op de eerstehulpafdeling. Per jaar worden volgens de Stichting Consument en Veiligheid meer dan tweehonderd mensen na een hondenbeet in het ziekenhuis opgenomen. Op de herkomst van naar schatting tot honden per jaar is helemaal geen zicht Hoeveel beten van pitbulls daar tussen zitten is niet bekend: er wordt geen officiële registratie van hondenbeten bijgehouden. De minister heeft al verschillende keren aangegeven daar ook niet aan te willen, omdat registratie geen betrouwbare cijfers oplevert over het aantal beten, noch over het type hond dat gebeten heeft. Slachtoffers die gebeten zijn door de eigen hond of de hond van vrienden of buren, zullen minder snel geneigd zijn om hiervan melding te maken dan slachtoffers van een vreemde hond, stelde hij in 2005 in antwoord op een vraag uit de Kamer. En slachtoffers die gebeten zijn door vreemde honden, zullen soms moeilijk het ras van de hond kunnen benoemen, zeker wanneer zij geen hondenkenner zijn. Bij de politie en de Algemene Inspectiedienst zijn ze het erover eens dat het beleid er niet voor niets is. Er waren te veel bijtincidenten, meent de Groningse politiewoordvoerder Paul Heidanus. Het probleem zit hem er vooral in dat pitbulls oorspronkelijk als vechthonden gefokt zijn. Het kan prima gaan met zo n hond, maar juist om die reden kan het ook verkeerd uitpakken, aldus Heidanus. Ongeregistreerd Nederland telt maar liefst 1,8 miljoen honden, schat het Forum Welzijn Gezelschapsdieren in zijn rapport Gedeelde Zorg Actieplan van maart Volgens zijn berekeningen worden er per jaar meer dan puppies afgezet. Maar die worden lang niet allemaal door erkende fokkers verhandeld. Het forum stelt dat slechts van zo n zestigduizend hondjes per jaar precies geregistreerd is wat hun afkomst en wie hun eigenaar is. Bij de overgrote meerderheid is dat niet het geval. Nog PM 3 13

13 niet eens de helft van de Nederlandse honden mag zich rashond noemen. Op de herkomst van naar schatting tot honden per jaar is helemaal geen zicht. Die worden, in de woorden van het forum, ergens vandaan aangevoerd. Het is zonder meer riskant om een hond van het type pitbull via een onduidelijk kanaal aan te schaffen. Want alleen pitbulls die over een stamboom beschikken zijn strikt genomen legaal. Koop nooit een American Staffordshire terrier of Staffordshire bull terrier zonder geldige FCI-stamboom, koppen de websites van de officiële Nederlandse verenigingen van beide hondensoorten die doorgaan voor pitbulls. Dat geldt ook als je een hond in het buitenland koopt. Zodra een hond de grens over komt, moet hij over een internationaal erkende FCI-stamboom beschikken. Stambomen die door een andere instantie zijn uitgegeven worden in Nederland meestal niet erkend. Een FCI-stamboom wordt op basis van goed gedrag afgegeven door de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland. Alleen als een reu en een teef beide de zogenoemde MAG-test voor maatschappelijk aanvaardbaar gedrag met positief resultaat hebben doorstaan en bovendien op minimaal één hondenshow een zeer goed als beoordeling hebben gekregen, krijgt hun nest puppen een stamboom, vertelt pupcoördinator Bert Tissen van de American Staffordshire Terrier Club Holland. Het gereguleerde fokprogramma van de American Staffordshire terrier levert jaarlijks gelijke handelaren willen voornamelijk snel geld verdienen door simpelweg te voldoen aan de vraag in de markt. Zij verkopen vooral honden uit de voormalige Oostbloklanden. Dat het daarbij ook om pitbullachtigen gaat lijkt, gezien de aanbiedingen op internet, voor de hand te liggen. Het accent lijkt voor een deel te liggen op de wat grotere en bijzondere hondenrassen waarvan er in Nederland minder worden gefokt dan de markt vraagt, heet het in het forumrapport. Over de eigenaren van dergelijke honden zijn geen gegevens beschikbaar. Tissen wordt elke twee weken wel gebeld door mensen die doorgeven dat er een nest AmStaffs is geboren zonder dat de ouderhonden een MAG-test hebben gedaan. Vaak geeft hij zo n melding door aan de AID. Net als de politie gaat die niet actief op zoek naar de verboden honden. De politie handhaaft bij bijtincidenten, bij een melding dat er een pitbullachtige hond losloopt of als er een vermoeden is dat er met een hond gevochten wordt. Als een agent een pitbull tegenkomt die aan de lijn loopt, maar geen papieren heeft, kunnen wij hem eveneens in beslag nemen, voegt politiewoordvoerder Heidanus toe. Ook als er twijfel bestaat over de stamboompapieren kan het dier worden meegenomen. Is een hond in beslag genomen, dan volgt in de regel een test om te kijken of het dier aan de uiterlijke kenmerken van een pitbull voldoet, of om de echtheid van de papieren te controleren. Jaarlijks vinden honderden van dergehooguit vijftig nesten met acht hondjes op. En die zijn zeer gewild, aldus Tissen. De AmStaff is, zoals de Amerikanen het zeggen, een hond van zijde en staal: keihard maar ontzettend lief. Bij de AmStaff is de agressie er volgens Tissen inmiddels uitgefokt. De eerste Staff die zijn baasje bijt moet nog geboren worden. Maar hij weet ook wel dat voor sommige mensen juist die agressie de hond zeer gewild maakt. En hun maakt die stamboom dan weer niets uit. Tissen kan zich er echt kwaad over Een American Staffordshire terrier met stamboom kost tot euro. Via Marktplaats.nl krijg je ze onder de 500 euro maken: Iedere liefhebber weet dat je moet zorgen voor een goede stamboom. Maar een American Staffordshire terrier met een stamboom kost wel tot euro. Op internet kun je er via Marktplaats.nl een kopen onder de 500 euro. Zo n hond heeft natuurlijk geen stamboom. Het komt het imago van de honden niet ten goede. Tissens verzoek om dergelijke advertenties niet meer te plaatsen leverde niets op. Snel geld Ook het Forum Welzijn Gezelschapsdieren ziet dat het aantal handelaren/wederverkopers in honden de laatste tijd terrein wint ten opzichte van de reguliere fokkers. Der 14 PM 3

14 coverstory < lijke kenmerkentests schouwen plaats. Zij worden meestal uitgevoerd door de AID. Een aantal politiekorpsen, zoals Rotterdam-Rijnmond, doet de schouw zelf. Op basis van de schouw determineren wij of een hond is toegelaten op grond van de RAD, legt Roel Vincken van de AID uit. Er wordt alleen naar het uiterlijk van de hond gekeken, waarbij een hele waslijst aan kenmerken de revue passeert. Bijttesten worden niet gedaan. Afgemaakt Het is lang niet altijd even makkelijk om te bepalen of een hond wel of niet aan de omschrijvingen voldoet. Bij een gemengd ras is het soms moeilijk, is de ervaring van Vincken. Het is zeker geen wetmatigheid dat elk dier dat in eerste instantie op een pitbull lijkt, er ook echt een is. Er moet onomstotelijk kunnen worden vastgesteld dat de hond een pitbullachtige is. Zo niet, dan wordt hij teruggegeven. Blijkt de hond wel een pitbull te zijn, dan bepaalt het Openbaar Ministerie in het algemeen het verdere lot van het beestje. In Groningen doet de burgemeester dat. Als de eigenaar afstand heeft gedaan van het dier, wordt hij afgemaakt. Indien dit niet het geval is, krijgt de eigenaar de gelegenheid om een contra-expertise te laten uitvoeren. Cookies eigenares heeft ook zo n onderzoek laten doen. Omdat de keurmeester van de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied tot een andere conclusie kwam dan de AID is Cookie nu weer terug bij zijn baasje. Bij Cookie werd niet onomstotelijk vastgesteld dat het hier om een pitbullachtige ging. Na elk bijtincident moet de politie het College van B en W inlichten, ongeacht het ras Het is zeker geen wetmatigheid dat elk dier dat op een pitbull lijkt, er ook echt een is van de hond. Dit kan de eigenaar verplichten de hond voortaan aan te lijnen en te muilkorven. Bij bijtincidenten is sprake van overtreding van artikel 425 Wetboek van Strafrecht, waarop een maximale gevangenisstraf van zes maanden staat. Is de eigenaar vaker bij dergelijke incidenten betrokken, dan kan hij een voorwaardelijke straf opgelegd krijgen en eventueel een geldboete. Als voorwaarde kan dan worden gesteld dat hij in de proeftijd geen hond mag houden. Omdat pitbulls verboden honden zijn, worden zij na bijtincidenten altijd aan het verkeer onttrokken en afgemaakt. Voor andere honden die hebben gebeten kan het OM dit eveneens vorderen. Het is moeilijk te zeggen of er, sinds de invoering van de RAD, zoals gehoopt, minder of juist meer pitbulls in Nederland zijn. Ze zijn in elk geval nog lang niet uitgestorven. Het aantal inbeslagnames is de laatste jaren toegenomen, maar dat betekent niet automatisch dat er ook meer honden van het pitbulltype zijn. Het kan, zoals de minister van LNV stelt, ook wijzen op een verhoogde alertheid bij de AID en politie. In sommige steden, bijvoorbeeld in Noord-Brabant en in Rotterdam, controleert men heel streng, weet Bert Tissen van de American Staffordshire Terrier Club Holland. In Den Haag, waar hij zelf woont, vinden daarentegen nauwelijks controles plaats. Intussen liepen de discussies naar aanleiding van de inbeslagname van Cookie op internet meteen hoog op. Ook de RAD zelf werd weer eens ter discussie gesteld, al dan niet in nette bewoordingen. Wat een belachelijke regel zeg Pitbulls zogenaamd gevaarlijk, kom nou mensen Niet de honden maar de mensen zijn de oorzaak van de problemen met dat soort honden, vat de mening van velen goed samen. Anderen vinden het niet meer dan terecht dat de RAD wordt gehandhaafd. Mensen die een pitbullachtige hond zonder stamboom kopen, vragen immers om problemen. < PM 3 15

15 TEKST guikje roethof en josien hillen FOTO S Martijn Beekman Secretaris generaal Wim Kuijken van Algemene Zaken: Dit is niet eerder vertoond 16 PM 15 / 2

16 interview > We krijgen geen kernkabinet of een raad van bestuur van de BV nederland. Toch vindt Wim Kuijken, SG Algemene Zaken en voorzitter van het SGoverleg, het regeerakkoord niet tegenvallen. Het is eerlijk gezegd meer dan ik had verwacht. Wim Kuijken zit aan tafel in zijn werkkamer op het ministerie van Algemene Zaken met uitzicht op de Hofvijver. De persconferentie van de drie partijleiders, die op het Catshuis hun regeerakkoord hebben gepresenteerd, is zojuist ten einde. In het nieuwe akkoord is niets terug te vinden van de hemelbestormende plannen die in een eerder stadium tot de mogelijkheden leken te behoren, zoals een kernkabinet of een raad van bestuur aan het hoofd van de BV nederland. Toch vindt Kuijken dat er sprake is van een andere aansturing van de rijksdienst. Wat ik in dit akkoord echt heel goed vind is dat deze drie partijen met elkaar afgesproken hebben dat ze wel degelijk binnen de rijksdienst, maar overigens ook daarbuiten, op een andere manier willen werken. Er zijn niet alleen zes pijlers aangegeven, dat geeft toch al een focus, maar er zijn ook tien projecten gedefinieerd. En dan staat er in de tekst dat voor zo n project of programma één minister verantwoordelijk is. De ministeries werken samen in dat project en deze ene minister is als eerste verantwoordelijk en aanspreekbaar, ook voor de Kamer. Dat andré Rouvoet er in de persconferentie nog iets over had gezegd, sterkt Kuijken in de gedachte dat het het nieuwe kabinet menens is. Veranderingen in de rijksdienst behoren, tenzij het bezuinigingen zijn, meestal niet tot de hoogste politieke prioriteiten. Er komen projectministers en twee programmaministers, maar van grote herindelingen is, op basis van dit stuk, geen sprake... Nee, André Rouvoet zei het heel goed: Werk met elkaar samen om te voorkomen dat je moet herindelen of reorganiseren. De verkokering voorbij. Dat is precies wat de SG s in de rapportage In dienst van het rijk hebben voorgesteld en overigens ook in ons advies aan de informateur over de taakstelling. Er komen dus geen grootschalige reorganisaties, dat staat vast. Wel kleinschalige? Misschien. Je weet nooit of het verstandig is een afdeling of een onderdeel ergens aan toe te voegen of niet. Maar ik vind het een enorme winst dat er zo nadrukkelijk op dat horizontale sturen wordt aangekoerst. Eerlijk gezegd is het meer dan ik had verwacht. Laten we even kijken naar bijvoorbeeld de minister voor Jeugd en Gezin. Wat krijgt hij onder zich? Dat is nog niet bepaald. Kijk, dit is een akkoord dat de fracties van de coalities bindt. Vervolgens gaat formateur Jan Peter Balkenende in overleg met de twee vicepremiers portefeuilles toedelen. Ook gaat hij dan bepalen waar de tien projecten dat de overheid dienend is, is mij met de paplepel ingegoten primair worden aangehaakt en waar de twee programmaministers gaan werken. Daar zitten nog wel een paar keuzes in, die in de formatie worden afgehandeld. Ook aan de hand van de personen die worden aangezocht... Ongetwijfeld, het is natuurlijk altijd een kwestie van een machtsbalans, personen en ambities. En vervolgens, als het kabinet er is, is er tot de zomer de tijd om dit te vertalen in een beleidsprogramma van het kabinet. Daarin zullen ook nadere afspraken gemaakt worden over de interne werkwijze: welke afdelingen en welke directies werken nou precies voor deze minister. Is er nog enig moment geweest in die kabinetsformatie dat u vanuit uw verantwoordelijkheid als voorzitter van het SG-beraad hebt gezegd: Heren onderhandelaars, kunnen jullie ook even hiernaar kijken, want het moet zo meteen wel worden uitgevoerd allemaal? Ik heb twee keer met de informateur gesproken, op zijn verzoek. De eerste keer was om toe te lichten wat die programma-aanpak van ons in staatsrechtelijke en financiële zin voor consequenties had. De tweede keer ging het over inkrimping en de gedachten die wij daarover geventileerd en opgeschreven hadden. Laten we even doorpraten over dat staatsrechtelijke aspect. Stel: een minister moet zich in de Kamer verantwoorden voor beleid dat door een ander departement onder zijn verantwoordelijkheid tot stand is gekomen. Moet daarvoor iets gewijzigd worden? Dit is een van de punten die je moet uitwerken in de formatie. Maar laat ik even filosoferen, je zou kunnen afspreken dat bepaalde onderdelen van VWS, OCW en Justitie voor de minister van Jeugd werken. En je zou je ook nog kunnen voorstellen dat je een begrotingshoofdstuk maakt voor de periode van het kabinet, waarin je bijvoorbeeld de begrotingsartikelen die Steven van Eijk als commissaris Jong heeft aangeduid, onderbrengt. De minister functioneert dan op basis van een afspraak in de ministerraad, waarbij mensen van verschillende ministeries voor hem werken en die afspraak kent het parlement ook. Ik denk dat het op die manier kan. Dus je krijgt een aparte begroting-rouvoet? Zo zal die niet heten en bovendien is het daar nu nog iets te vroeg voor, maar het idee is niet nieuw. Je hebt nu ook de HGIS-gelden, de homogene groep internationale samenwerking, waar Defensie, Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Zaken gebruik van maken en waar de minister van BZ verantwoordelijk voor is, zij het dat dat een fonds is. Maar je kunt ook denken aan de extracomptabele staat waar Roger van Boxtel destijds als minister voor het Grotestedenbeleid mee werkte. Dat is een iets zwakker instrument. Naast de minister voor Jeugd en Gezin schijnt er een minister voor Integratie en Wonen te komen. Zou dat niet heel grote consequenties hebben voor een departement als Vrom? Of komt hij op BZK? Dat zou ook kunnen, ja. Dus ik denk dat, als het lukt - en daarom vind ik het echt wel nieuw - en als we het op een verstandige manier kunnen invullen met het kabinet, het wel een vernieuwing zal zijn in de werkwijze van de rijksdienst. Dit is niet eerder vertoond. Als je horizontaal wilt werken, zal dat ook veel vragen van de instelling van mensen. Ook van ons. Wij zullen als SG s onze medewerkers goed duidelijk moeten maken dat we dus niet meer de spelletjes spelen, die we vroeger misschien deden. En ook ministers zullen zich ernaar moeten gaan gedragen. PM 15 / 2 17

17 interview < Kunt u onder woorden brengen wat nou het kompas is waar ambtenaren op kunnen varen op het moment dat het gaat over christelijksociale politiek? Voor ambtenaren is zo n regeerakkoord natuurlijk heel belangrijk, ook al om de filosofie van het kabinet te voelen, te doorgronden. En dat staat er wel, vooral in het eerste deel. Vervolgens zal elke minister op een eigen manier inkleuring geven aan zijn opdracht. Differentiatie is mogelijk. Voor ons is dat belangrijk om te lezen en ook te horen. Ik hoop dat we in die eerste maanden met de ambtelijke top en het nieuwe kabinet bij elkaar kunnen komen om te horen, in woorden en in lichaamstaal, wat de wensen en doelen zijn van het nieuwe politieke bestuur. Qua stijl, qua inhoud, qua werkwijze. Dus de minister die aantreedt en zegt ik sluit me eerst een weekje op in mijn werkkamer en ik ga alle stukken lezen, kiest niet de ideale aanpak? Ik zou het niet adviseren. Natuurlijk kunnen ministers doen wat ze willen en beginnen zoals ze willen. Mijn ervaring is dat het wel goed helpt, als je de communicatie over en weer heel goed op gang brengt, want dat is ook het begin van de vertrouwensband. Dat betekent ook dat de SG s en DG s niet zulke vuistdikke dossiers moeten aanleveren in die eerste weken. Ook daar heeft iedereen z n eigen werkwijze in. Ik heb met Ien Dales gewerkt toen ik hoofd bureau SG was van Binnenlandse Zaken en zij wilde geen dikke dossiers, ook al lagen ze er. Met Jozias van Aartsen, de toenmalige SG, hebben we toen een videoband voor haar gemaakt. Dat werkte geweldig. De passage op pagina 36 gaat over de overheid en een dienstbare publieke sector: Waardevolle democratie, een verbindend bestuur en een dienende overheid. Het klinkt nogal wollig. Kunt u er wat mee? Nu ja, dat de overheid dienend is, is mij altijd met de paplepel ingegoten en dat bestuur moet verbinden ook, dus ik heb daar niet zo veel moeite mee eigenlijk. U heeft er geen moeite mee, maar het zegt ook niet zo veel, toch? Wouter Bos heeft dat toegelicht. In de eerste 100 dagen wordt toenadering gezocht tot de sociale partners, andere overheden en groeperingen in de samenleving. Dat is het verbindende element. Ik zie dat niet als een loze kreet. We hebben met de SG s afgesproken om elkaars herplaatsers zo goed mogelijk in te passen Als je het echt gaat doen is het heel interessant. Er staat ook in dat decentralisatie met kracht wordt bevorderd. Men wil minder doen in Den Haag. Ja, dat is ook zo en dat vind ik heel goed, bijvoorbeeld bij de wijkaanpak. Dat is een volgende fase in het grotestedenbeleid, waar je met wijken en buurten en spelers zoals woningcorporaties en roc s om de tafel gaat zitten. Lagere overheden en gemeenten zijn daarin een belangrijke partner. En er staat zelfs ergens dat de helft van het aantal specifieke uitkeringen naar het gemeentefonds gaat. Ervaart u dat niet als kritiek op de rijksdienst? Nee, dat zie ik niet als kritiek. Het rijk kan dat helemaal niet alleen. Dat zie je ook aan de nieuwe bijstandswet, aan de WMO. De grote stelsels worden decentraal uitgevoerd. Soms is het de markt, maar vaak is het territoriaal bestuur. Dus het is geen kritiek op het rijksbeleid, maar het is een logisch partnership dat je aangaat. Valt daar dan ook uit te verklaren dat er wel wat af kan, van het rijk? Of het daaruit te verklaren is weet ik niet, maar wat in ieder geval vaststaat is dat alle politieke partijen, als je de verkiezingsprogramma s goed leest, van links tot rechts dit keer forse ingrepen voorstellen in de rijksbureaucratie. Het is een bezuiniging van driekwart miljard geworden. Hoe wordt deze ingevuld? Dit komt uit het voorstel van SG s De verkokering voorbij. We hebben aan de politiek gezegd: Die bedragen die in de verkiezingsprogramma s staan van 1,3 of 1,4 miljard, zien we niet zo zitten. Als wij tot het uiterste zouden gaan, komen we op driekwart miljard. Daar heeft men naar geluisterd, dat vind ik erg goed. Maar hoe wordt die binnengehaald? Niet met de kaasschaaf. Laten we nou allemaal gewoon 5 procent voor onze rekening nemen, 1,25 procent per jaar, te bereiken met minder vergaderen, minder mensen aan tafel, managementlaag eruit, gewoon anders proberen te werken. Vervolgens doen we bij het beleid iets meer: plusminus 15 procent. Verder hebben wij geconstateerd dat 30 à 40 procent van het personeelsbestand uit staffuncties bestaat en dat vinden wij te veel. Daar kan naar ons idee ongeveer 20 procent van af. Bij de inspecties Wim Kuijken Wilhelmus Johannes Kuijken (1952) begon zijn carrière in 1979 als beleidsmedewerker op het ministerie van Economische Zaken, en was van 1982 tot 1985 hoofd bureau Zeehavens. In 1985 maakte hij de overstap naar het ministerie van Binnenlandse Zaken, aanvankelijk als hoofd bureau secretaris-generaal, van 1988 tot 1991 als directeur Interbestuurlijke Betrekkingen en Informatievoorziening. Daarna was hij vier jaar gemeentesecretaris van Den Haag. Van 1995 tot 2000 was hij SG op het ministerie van BZK. Daarna ging hij naar Algemene Zaken. Tevens is hij voorzitter van het SG-Overleg. plusminus 15 procent. En de uitvoering wordt verder relatief ontzien met 5 procent. En wat denkt u dat de gemiddelde ambtenaar ervan vindt? Ik denk dat gemiddelde ambtenaar het allereerst heel erg fijn vindt dat er weer een kabinet is. Het geeft richting aan werk, zo werkt dat echt. Denkt u dat men vindt dat het toch uiteindelijk wel meevalt met al die bezuinigingen? Dat weet ik niet. Dat kan ik niet zo beoordelen. Het is wel fors. Ik denk niet dat je daar al te makkelijk over moet denken. We hebben wel met de SG s afgesproken om de krachten te bundelen om elkaars herplaatsers zo goed mogelijk in te passen en om een gezamenlijk mobiliteitsbureau op te richten. Ook dat is de vrucht van de nieuwe manier van werken. < 18 PM 15 / 2

18 Colofon Ik ben hier niet! PM is een uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten EB Den Haag tel fax redactie@pm.nl abonnement@pm.nl Toen ik laatst haastig om halfacht s ochtends mijn huis verliet, struikelde ik over een junk. Hij lag gewikkeld in kranten en kreunde erbarmelijk. Ik krabbelde overeind en vroeg de uit de kluiten gewassen vondeling wat hij hier deed. Ik ben hier niet! klonk het boos en vermoeid. Waarom ligt u hier voor mijn deur? probeerde ik opnieuw. Ik lig hier niet! Het was duidelijk dat deze conversatie nergens heen ging en dat één van ons knetterstoned was. Ik was het niet. In het pand in Bos en Lommer, waar ik nu drie jaar relatief plezierig woon, komen dit soort situaties steeds vaker voor. Op tweehoog woont een dealende junk met een groeiende klantenkring. Hij is 24 uur per dag open en accepteert vrijwel alle reguliere betaalmiddelen: geld, fietsen, televisies, autoradio s en vanillevla. De grotere betaalmiddelen worden in de gang gestald, waar ze de doorgang blokkeren. Ook wordt er s nachts regelmatig bij alle buren aangebeld als de dealer zelf niet snel genoeg opendoet. Vervelender wordt het als er gevochten wordt in het trappenhuis, deuren ingetrapt worden of gewoon hard gegild en geschreeuwd wordt. De politie is van dit alles op de hoogte. Ik heb minstens dertig keer melding gemaakt van overlast. En alleen dit jaar hebben ze al drie keer een gewapende inval gedaan. Ze nemen de junk dan mee voor een week of twee. Een collega-junk past intussen op de winkel. Het schiet niet op. Dus bel ik met de woningbouwcorporatie: Ik wil graag melding maken van structurele overlast, vernieling en bedreiging in het pand waar ik woon. Dat kan niet tegelijk, u kunt maar één klacht tegelijk melden. Goed, dan bel ik u zo meteen nog twee keer, laten we beginnen met de overlast. Ik word doorverbonden met een medewerker en leg mijn klacht voor. Dat is merkwaardig, zegt de man. Wij hebben vorig jaar een brief gestuurd aan alle omwonenden met de vraag of ze last hebben van tweehoog, maar we kregen maar twee reacties terug. Dat zullen hoogstwaarschijnlijk die twee buren zijn die Nederlands lezen en schrijven, leg ik uit. Als ik vertel dat het hoog tijd wordt voor een uitzettingsprocedure legt hij uit hoe dat in zijn werk gaat: 1. De klager start een handtekeningenactie, waarbij mensen ook hun naam en adres op moeten geven. (Dit zullen de meesten van mijn buren nooit doen.) 2. De klager meldt de overlast bij het Meldpunt Zorg en Overlast en bij de woningbouwcorporatie en biedt de petitie aan. 3. Het meldpunt zal de overlastgever zorg en hulp aanbieden. Wordt dit geweigerd, dan zal het meldpunt dat nogmaals doen (doorlooptijd: enkele maanden). 4. Wordt dit weer geweigerd dan kan de woningbouwcorporatie contact opnemen met de politie. (De eerdere dertig meldingen en aangiftes worden nu pas relevant.) 5. De corporatie gaat nu de overlastgever sommeren normaal te doen. Geeft hij daaraan geen gevolg, dan zal de corporatie nogmaals sommeren (doorlooptijd: enkele maanden). 6. Met de weigeringen en het dossier kan de corporatie een gerechtelijke procedure beginnen. (Die duurt minimaal zes maanden wegens achterstanden bij de rechter.) 7. Komt de zaak voor dan is het eerder afhankelijk van de rechter dan van de omstandigheden wat de uitspraak zal zijn. (De jurisprudentie is zeer divers en de vrije ruimte van de rechter groot.) De woningbouwcorporaties meldden onlangs 2,5 miljard te willen steken in wijkverbetering. Het kabinet doet daar nog eens 2,5 miljard en een minister bij. Maar iets zegt mij dat geld niet de oplossing is voor de verloedering in mijn wijk. Jorrit de Jong Directeur van het Centre for Government Studies, Universiteit Leiden, Campus Den Haag Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Arne Gielen, Jan Sanders, Vincent Smits, Maurice Swirc, Sandra Verdel, Rianne Waterval en Josien Hillen (stagiair) Eindredactie Johan Jansen, Nicoline Maarschalk Meijer en Linda van Tilburg Medewerkers aan dit nummer Louis Cornelisse, Yvonne Kroese, Imre de Roo en Wim Schoorlemmer Artdirector Rob Jongbloed Opmaak Cindy Versteeg Uitgever Heleen Hupkens Directeur Willem Sijthoff Bladmanager Asha Narain Projectmanager Ivonne van Uden Abonnementenadministratie Chantal Siebert Drukkerij UnitedGraphics, Zoetermeer Advertenties Recent, info@recent.nl, Verschijning PM komt 22 maal per jaar uit in een oplage van ruim exemplaren Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Een jaarabonnement op PM kost 135,- excl. 6% btw. Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Na deze datum wordt het abonnement stilzwijgend verlengd. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. 2007, Politieke Pers BV PM 15 / 2 19

19 achtergrond > Privacy: de teloorgang De burger weet nauwelijks wat de overheid kan Niemand weet in hoeveel databanken de burger geregistreerd staat. En slechts weinigen interesseert het. Klantvriendelijkheid en veiligheid lijken belangrijker dan het recht om met rust gelaten te worden. Ooit was het een hot issue, de privacy. Vooral de overheid mocht zich niet te zeer in het privéleven van de burger mengen. Privacy, ook wel omschreven als het recht om met rust gelaten te worden, vereist een zorgvuldig gebruik van persoonsgegevens, zoals neergelegd in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Maar er zijn weinig wetten die in de praktijk zo weinig gewicht in de schaal leggen als de Wbp. Nu het nieuwe kabinet, door sommigen het kabinet van de betutteling genoemd, in de steigers staat, brengt PM de achterhoede in kaart voor wie het thema nog wel een rol speelt. De zoektocht naar privacyactivisten blijkt geplaveid met tegenslagen. Bits of Freedom, de organisatie die opkwam voor Digitale Burger rechten, blijkt met ingang van 1 september 2006 opgeheven. Ook Rop Gongrijp, destijds actief als hacker en befaamd vanwege zijn felle pleidooien jegens de overheid die zich door toedoen van de elektronische mogelijkheden ontwikkelde tot een ware Big Brother, is niet meer in het onderwerp geïnteresseerd. Per antwoordt hij: Al meer dan een jaar ben ik privacyactivist-af. Ik heb privacy tijdens het Chaos Communication Congress van december 2005 officieel doodverklaard, ten overstaan van drieduizend mensen. Privacy is ongeveer net zo het redden waard als de dodo. No use crying over spilled milk. Jammer. Dit was misschien best een nuttig artikel geweest, in Surfend op internet, komen we met het zoekwoord privacy al snel terecht bij de usual suspects. Het advocatenkantoor SOLV, professor Franken uit Leiden, professor Kaspersen uit Amsterdam, Jan Holvast en natuurlijk het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP, voorheen de registratiekamer) dat de privacybescherming tot wettelijke taak heeft. Het tijdschrift Privacy & Informatie is blijkens hun internetsite het laatst verschenen in juni Het platform burger@overheid.nl reikt tegenwoordig jaarlijks webawards uit voor overheidssites die informatief en klantvriendelijk zijn. Webflops zijn er ook deze onderscheiding ging twee achtereenvolgende jaren naar de Tweede Kamer maar over privacy geen woord. Het IVIR, Instituut voor Informatierecht, maakt dossiers over breedband en over alleszins modieuze onderwerpen als godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Ook op deze site is over privacy niets te vinden. Mogen wij hieruit concluderen dat de privacy van de burger heden ten dage geen enkel probleem meer is? Broodje aap Gert Onne van der Klashorst is woordvoerder van het CBP. Op de vraag in hoeveel overheidsdatabanken elke burger voorkomt, geeft hij een wel heel globaal antwoord. Nou, je hebt het 20 PM 15 / 2

20 van een thema Tekst guikje roethof beeld rob jongbloed broodjeaapverhaal dat iedereen in ongeveer achthonderd bestanden voorkomt. Wat de overheid betreft zijn dat de basisbestanden zoals het GBA en het kadaster en dan heb je nog tal van andere registraties. Maar hij kan toch wel bij benadering aangeven op hoeveel plekken binnen de overheid de burger geregistreerd staat? Nee, we zijn een kleine organisatie. Ik zou bijna zeggen: houd dat maar eens bij. We zouden zelf een big brother zijn als we dat wisten. Overigens vergissen veel mensen zich daarin. We krijgen regelmatig s van burgers met het verzoek hun naam uit een bepaald bestand te verwijderen. Alsof wij op een hele berg gegevens zitten! Op het ministerie van Binnenlandse Zaken, waar men ook niet kan aangeven in hoeveel databanken een individuele burger voorkomt, wordt hard gewerkt aan een zogeheten landkaart. Dit is een website in wording waar de burger straks kan zien welke overheidsinstanties persoonsgegevens met elkaar uitwisselen. De bedoeling is op die manier achterdocht weg te nemen ten aanzien van het burgerservicenummer (BSN), dat in werking moet treden zodra het wetsvoorstel door de Eerste Kamer is. De website is voorlopig alleen in een testomgeving te bewonderen en toont hoe krankzinnig veel databanken er zijn die allemaal onderling met elkaar in verband kunnen worden gebracht. Paradoxaal Neem de Belastingdienst. Om de heffingen en inningen af te handelen verzamelt de Belastingdienst, naast de gewone personalia, relatie- en gezinsgegevens, inkomens- en uitkeringsgegevens, vermogensgegevens, dienstverbandgegevens, politie- en justitiegegevens, beroeps- en opleidingsgegevens, en vervoersgerelateerde gegevens. De landkaart laat zien welke gegevens de Belastingdienst met welke andere overheidsinstantie of particuliere instelling uitwisselt. Zo krijgt de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) bijna alle gegevens, terwijl de private banken niets ontvangen. Die banken verstrekken op hun beurt wel data aan de Belastingdienst: personalia, inkomensgegevens en vermogensgegevens. Wie het gigantische gegevensverkeer bekijkt, krijgt niet direct vertrouwen in de wijze waarop de overheid met persoonlijke gegevens omspringt. Matt Poelmans van het programma overheid vertelt dat zijn organisatie heel recent de mening van de Nederlandse burger heeft gepeild over het thema gegevensopslag. Poelmans: Wat daar uitkomt is heel paradoxaal. Enerzijds staan mensen heel gemakkelijk privégegevens af aan private instellingen als Google. Anderzijds is men heel kritisch over de vraag hoe de overheid met persoonsgegevens omspringt. De peiling werd gehouden met oog op de introductie van de persoonlijke internetpagina, die na de start van het BSN op de rol staat. Poelmans: Gek genoeg scoorde vertrouwelijk PM 15 / 2 21