Vaksubkernen Inhouden gl/tl exameneenheden. moleculen atomen ionen. moleculen, atomen. stoffen beschrijven, reacties

Transcriptie

1 Einddoelen Nask 2 ( gl/tl ) Nask 2 vmbo bovenbouw = CE = SE Materie Bouw van stoffen Karakteristieke bouw van stoffen op het niveau van moleculen, atomen en 19. De kandidaat kan de bouw van moleculen atomen Moleculen Moleculen zijn opgebouwd uit atomen 19. De kandidaat kan de bouw van moleculen, atomen Molecuulformule Betekenis van molecuulformule, naam en formule van zouten en moleculaire stoffen 19. De kandidaat kan de bouw van formule moleculaire stof mono, di, tri en tetra romeinse cijfers Scheikundige reactie Scheikundige reacties als hergroepering van atomen of 19. De kandidaat kan de bouw van reactie Periodiek systeem Rangschikking van atoomsoorten, notatie en namen(groep 17 en 18), symbolen 20. De kandidaat kan de namen en symbolen van een aantal elementen geven en beschrijven hoe de atoomsoorten zijn gerangschikt in het periodiek systeem namen, groepen, perioden Zout en Van zout naar en omgekeerd 21. De kandidaat kan van een aantal moleculaire stoffen en zouten de naam geven als de formule is gegeven en omgekeerd formules, zout, Chemische processen Begrippen en processen op micro- en macroniveau

2 18.1 De kandidaat kan een aantal processen uit het dagelijks leven herkennen als een chemische reactie Stofeigenschappen Zuiver of gemengd Stoffen en hun herkenbaarheid door hun eigenschappen Zuivere stof herkenning door smelt- cq stol- en kookpunt toestand van een stof(s,l,g,aq) zuivere stof mengsel niet-ontleedb are stof 16. zouten De kandidaat kan eigenschappen noemen moleculaire waaraan stoffen stoffen herkend kunnen atomaire worden stoffen en die kennis toepassen processen: in practicumsituaties scheiden van mengsels fase, elektrische kleur, geur, geleiding oplosb aarheid in water, oplossen kookpunt, smeltpunt, smelten geleiding van elektriciteit/warmte chemische reactie ontleden, verb randen, neerslaan en neutraliseren en soorten, en de zuivere stof smeltpunt kookpunt Mengselherkenning door smelt- cq stolen kooktraject en soorten, en de mengsel smelttraject stoltraject kooktraject Een aantal zuivere en een aantal mengsels onderscheiden bij naam Hoofdbestanddelen van mengsels en soorten, en de hoofdb estanddelen suiker, keukenzout, gedestilleerd water drinkwater, melk, limonade, wijn, b ier, jenever, spiritus, azijn, reinigingscrème, tandpasta, shampoo, en lucht legeringen: amalgaan, b rons, messing, soldeer Enkele soorten mengsels uit het dagelijks leven en soorten, en de emulsie suspensie schuim rook nevel legering oplossing Gevaarlijke stoffen en veilig werken Gevaren van het gebruik van bepaalde stoffen en de te nemen voorzorgsmaatregelen NASK2/K/4

3 4. De kandidaat kan van een aantal(afval)stoffen de gevaren noemen, en veiligheidsmaatregelen noemen ter voorkoming van persoonlijke schade en milieuschade Straling en veilig werken Water Veiligheidsmaatregelen vereist bij omgaan met straling Winning, zuivering en distributie van drinkwater 9. stoffen: De kandidaat kan beschrijven hoe veilig bleekwater en verantwoord moet worden omgegaan gootsteenontstopper met stoffen en straling huishoudchemicaliën zuren en basen α-, β-, γ-straling aardgas röntgenstraling b enzine, spiritus centimetergolven(magnetron) gevaren: veiligheidsmaatregelen: aantasting huid- en slijmvliezen b eschermende kleding, aantasting ogen afscherming giftigheid stralingsdetectie, b randb aarheid afstand explosiegevaar maatregelen: b eschermingsb ril 5. geb De ruik kandidaat van (oog)douche kan verschillende pictogrammen methoden voor de productie en distributie geb ruik veiligheidskaarten van drinkwater beschrijven NASK2/K/6 NASK2/K/4 drinkwater in eigen omgeving drinkwater in andere culturen evaluatie van proces Verschillen en overeenkomsten tussen watersoorten 16. De kandidaat kan eigenschappen noemen waaraan stoffen herkend kunnen worden en die kennis toepassen in practicumsituaties drinkwater zeewater regenwater oppervlaktewater grondwater concentratie van stoffen in drinkwater Betekenis en functie van het gebruik van water 10. De kandidaat kan van leidingwater en van in de natuur voorkomende watersoorten de samenstelling, functie en toepassing beschrijven oplosmiddel: krijt, suiker, keukenzout, olie, vet, alcohol, zuurstof en ammoniak spoelmiddel: zeep en wasmiddelen voedselb ereiding Verschillen en voor- en nadelen van hard en zacht water 10. De kandidaat kan van leidingwater en van in de natuur voorkomende watersoorten de samenstelling, functie en toepassing beschrijven hard en zacht water ontharden van water ketelsteen, geb ruik van wasmiddelen koken van water, wisselaar, waterontharder Schaal, verhouding en hoeveelheid Reactiesnelheid Factoren die invloed hebben op de snelheid van een reactie 18. De kandidaat kan berekeningen uitvoeren aan reacties en beschrijven hoe bepaalde factoren de reactiesnelheid beïnvloeden soort stof temperatuur verdelingsgraad katalysator concentratie Massa De massa berekenen van één van de stoffen bij een reactie

4 Productieprocessen Productieprocessen en kwalitatief en kwantitatief gebruik van scheikundige begrippen, symbolen en formules 18. De kandidaat kan berekeningen uitvoeren aan reacties en beschrijven hoe bepaalde factoren de reactiesnelheid 23. De kandidaat beïnvloeden.in kan in het onderzoek relatie met scheikundige het doelmatig begrippen, gebruik symbolen van stoffen en formules kwalitatief en kwantitatief toepassen massa in relatie tot een of meer productieprocessen, massab erekening met name aangaande significante gebruikte cijfers hoeveelheden NASK2/V/1 b eginstoffen atoommassa molecuulmassa volumeprocenten massaverhouding b eginstoffen in relatie met overmaat massapercentage Productonderzoek Productonderzoek en kwalitatief en kwantitatief gebruik van scheikundige begrippen, technieken, symbolen en formules 26. De kandidaat kan in het onderzoek scheikundige begrippen, symbolen en formules kwalitatief en kwantitatief toepassen in relatie tot een of meer producten, met name aangaande titreren, ph-onderzoek, neerslagreacties, en ontledings- en scheidingsmethoden NASK2/V/2 titreren: eindpunt, kleuromslag ph meten, ph-schaal ontledingsreacties: elektrolyse, thermolyse, fotolyse zuurstof, waterstof, water en koolstofdioxide neerslagreacties scheidingsmethoden: filtreren, b ezinken, extraheren, adsorptie, destilleren, indampen indicatoren: rodekoolsap, lakmoes, fenolftaleïene, universeel indicator vlamkleuring hulpstoffen: E-nummers Reactiviteit Chemische reacties Stoffen verdwijnen en ontstaan bij chemische reacties 18.1 De kandidaat kan een aantal processen uit het dagelijks leven herkennen als een chemische reactie b eginstoffen reactieproducten Processen als chemische reacties in het dagelijks leven 18.1 De kandidaat kan een aantal processen uit het dagelijks leven herkennen als een chemische reactie verkleuren rotten, b ederven haar permanenten, haar verven ontsmetten, werking van b estrijdingsmiddelen harden van cement Reactievergelijking en een aantal namen en formules 18.2 De kandidaat kan van een aantal (soorten) reacties toepassingen noemen, de vergelijkingen opstellen en beschrijvingen geven reactievergelijking formule b eginstof formule reactieproduct water, waterstofperoxide, ammoniak, koolstofmono-oxide, koolstofdioxide, zwaveldioxide, zwaveltrioxide, zuurstof, waterstof, halogenen, soda, keukenzout, alcohol, glucose Zuren en basen Toepassing zuur-base reacties 18.2 De kandidaat kan van een aantal (soorten) reacties toepassingen noemen, de vergelijkingen opstellen met zo eenvoudig mogelijk gehele coëfficiënten en beschrijvingen geven neutraliseren ontkalken

5 Namen en formules van zuren en basen 11.1 De kandidaat kan van een aantal zuren en basen de naam en formule geven zuren: HCl, HNO3, H2SO4,HAc basen: ammoniak: NH3, zouten met OH-, zouten met O2-, zouten met CO32- Namen en formules van zure en basische oplossingen 11.2 De kandidaat kan van een aantal zure en basische oplossingen de formules geven van de deeltjes die daarin voorkomen namen, formules en stoftoestand van: zoutzuur verdund salpeterzuur verdund zwavelzuur koolzuurhoudend water azijn natronloog kalkwater ammonia Eigenschappen en toepassingen van zure en basische oplossingen 11.3 De kandidaat kan de eigenschappen en toepassingen van een aantal zure en basische oplossingen noemen zure oplossingen: stroomgeleiding; negatieve elektrode etsende werking kleuring van indicatoren aantasting van kalksteen b asische oplossingen: ontvettende werking huidirritatie indicator Eigenschappen en toepassingen van indicatoren 12. De kandidaat kan de eigenschappen en toepassingen noemen van een aantal indicatoren en deze toepassen in ph-onderzoek indicator, zuur, b asisch, neutraal rodekoolsap lakmoespapier fenolftaleïen universeel indicatorpapier digitaal meetinstrument verkleuring De ph-schaal gebruiken om de mate van zuur of basisch zijn van een oplossing uit te drukken 12. De kandidaat kan de eigenschappen en toepassingen noemen van een aantal indicatoren en deze toepassen in ph-onderzoek concentratie van H+, OH- ph waterige oplossing Reinigingsmiddelen Namen van een aantal reinigingsmiddelen 13. De kandidaat kan een aantal was-, middelen zuur: schoonmaakazijn, mierenzuur, zoutzuur, ontkalkingsmiddelen b asisch: soda, natronloog, ammonia, b leekwater, gootsteenontstopper Werking reinigingsmiddel: Zeep en wasmiddelen mengen met vetachtige stoffen 13. De kandidaat kan een aantal was-,

6 middelen hydrofiel kop en hydrofob e staart van een zeepmolecuul emulgator Oplosmiddelen Oplosmiddelen en hun toepassingen 13. De kandidaat kan een aantal was-, middelen water: spoelen, verdunnen alcohol: ontvetten, ingrediënt aceton: verwijderen wasb enzine: ontvetten, verdunnen Cosmetische producten Kenmerken van cosmetische producten en de bereiding ervan 13. De kandidaat kan een aantal was-, middelen voorb eelden: crème, reinigend en verzorgend; tandpasta, slijpende en reinigend zeep, emulgerend shampoo, emulgerend Chemie en industrie, metalen Bereidingsprocessen van metalen 14. De kandidaat kan eigenschappen en toepassingen van metalen noemen, enkele bereidingsprocessen van metalen beschrijven, en het verschil tussen edele en andere metalen noemen staal: hoogovenproces aluminium: elektrolyse Eigenschappen en toepassingen van metalen en het verschil tussen edele en andere metalen 14. De kandidaat kan eigenschappen en toepassingen van metalen noemen, enkele bereidingsprocessen van metalen beschrijven, en het verschil tussen edele en andere metalen noemen glanzen, stroom- en warmtegeleidng, smeedb aar, edele en onedele metalen, corroderen edele metalen: goud, zilver en platina zeer onedele metalen: natrium, kalium en calcium Giftige metalen 14. De kandidaat kan eigenschappen en toepassingen van metalen noemen, enkele bereidingsprocessen van metalen beschrijven, en het verschil tussen edele en andere metalen noemen giftige metalen: lood, kwik en cadmium Aardolie Verwerking van aardolie tot brandstoffen en andere producten 8. De kandidaat kan de werking vaan aardolie in raffinaderijen en het gerbuik van aardolie als grondstof voor chemische producten beschrijven olieraffinaderij, destilleren, fracties, b randstoffen: LPG, b enzine, kerosine, diesel, stookolie andere stoffen: asfaltb eton, kunststoffen, smeermiddelen, medicijnen Polymeren Voordelen van toepassingen met polymeren

7 Vorming van polymeren door aaneenschakeling van groot aantal kleine moleculen tot zeer grote moleculen 15. De kandidaat kan de vorming van polymeren beschrijven en enkele voordelen van toepassingen van polymeren noemen 15. prijs De kandidaat kan de vorming van polymeren 'eenvoudige' beschrijven verwerking en enkle tot product voordelen variatie eigenschappen van toepassingen van polymeren noemen polymeriseren monomeer polymeer thermoplasten thermoharders Energie Verbranding Verbrandingsverschijnselen 6. De kandidaat kan een aantal verbrandingsverschijnselen beschrijven, verbrandingsvoorwaarden noemen, en toelichten dat blussen of voorkomen van brand berust op de beïnvloeding van deze voorwaarden rook, roet vlam, vonk, warmte-ontwikkeling verontreiniging van de lucht Brand blussen Blusmiddelen 6. De kandidaat kan een aantal verbrandingsverschijnselen beschrijven, verbrandingsvoorwaarden noemen, en toelichten dat blussen of voorkomen van brand berust op de beïnvloeding van deze voorwaarden b lusmiddelen: water zand schuim koolstofdioxide blusdeken Voorwaarden voor verbranding Proces van verbranding en reactieproducten bij volledige en onvolledige verbranding 6. De kandidaat kan een aantal verbrandingsverschijnselen beschrijven, verbrandingsvoorwaarden noemen, en toelichten dat blussen of voorkomen van brand berust op de beïnvloeding van deze voorwaarden b randstof: aardolie, aardgas, steenkool, b ruinkool, cokes; koolwaterstoffen: aardgas en benzine ontb randings-temperatuur zuurstof: reactieproducten, o.a. koolstof-oxide en koolstof Energiegebruik Milieu- en gezondheidseffecten bij overvloedig energiegebruik 7. De kandidaat kan de gevolgen van overvloedig energiegebruik noemen voor gezondheid en milieu milieu-effecten: SO2: luchtverontreiniging, zure regen NOx: zure regen CO2: b roeikaseffect CFK's: aantasting ozonlaag gezondheidseffecten: aantasting van luchtwegen toename UV-straling