EUROPEES PARLEMENT. Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 EUROPEES PARLEMENT 1999 ««««««««««««Commissie verzoekschriften maart 2005 MEDEDELING AAN DE LEDEN Verzoekschrift nr. 624/2002, ingediend door R. M. L. (Portugese nationaliteit), over een persoonlijke zaak met betrekking tot onderwijs aan intellectueel vroegrijpe kinderen 1. Samenvatting van het verzoekschrift Rekwestrante, vertaalster, verzoekt het Europees Parlement op te treden opdat een eind wordt gemaakt aan, en een oplossing wordt gevonden voor, de materiële en morele schade die haar vijfjarige dochter - tweede jaar kleuterschool in de Portugese afdeling - door de diensten van de Europese School in Luxemburg werd toegebracht. Uit een reeks psychologische tests is gebleken dat het meisje hoogbegaafd is. Door haar emotionele problemen bij de integratie in het onderwijsmilieu van de Europese School - die door de directeur zelf als streamline wordt beschreven - zou zij geleidelijk aan gemarginaliseerd zijn, schuldcomplexen hebben gekregen en bestraft zijn. Deze tegen het Statuut van de Europese School indruisende neiging om van het meisje een pathologisch geval te maken, werd in de loop van het jaar nog versterkt met een brede schakering van pedagogische maatregelen. 2. Ontvankelijkheid Ontvankelijk verklaard op 21 februari De Commissie is om inlichtingen verzocht overeenkomstig artikel 175, lid 3 van het Reglement. 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 17 juli 2003 "Naar aanleiding van het verzoek om inlichtingen door de Commissie verzoekschriften van het Europees Parlement wenst de Commissie het volgende te melden: 1. De organisatie van de Europese scholen wordt geregeld door het internationaal Verdrag Externe vertaling CM\ doc PE /rev.

2 van 21 juni De scholen staan onder het gezag van de raad van bestuur, een nietcommunautaire intergouvernementele organisatie waarvan de Commissie deel uitmaakt. De raad van bestuur ziet toe op de uitvoering van dit Verdrag; te dien einde beschikt hij over de nodige beslissingsbevoegdheden op pedagogisch, budgettair en administratief gebied. 2. Het is precies in het kader van die bevoegdheden dat de raad van bestuur al meerdere jaren (sinds 1987) onder zo goed mogelijke voorwaarden een integratiebeleid voor kinderen in moeilijkheden voert. Met het oog op de integratie van kinderen met speciale behoeften werd vanaf 1989 in iedere school een «adviesgroep» in het leven geroepen die is samengesteld uit een pedagogisch team, externe deskundigen en ouders. De taak van deze groep bestaat erin te achterhalen of de speciale behoeften van het kind verenigbaar zijn met zijn kans op integratie in een doorsnee klas op school. Het verslag van de «adviesgroep» wordt voorgelegd aan de directeur die, na overleg met beide bevoegde inspecteurs (een met dezelfde nationaliteit als het kind en een van het land waar de school is gevestigd), beslist over de toelating van het kind. Bij een akkoord tot toelating wordt tussen de directeur en de ouders een overeenkomst gesloten, waarin zowel een pedagogisch programma als een individueel onderwijsproject en een financieel memorandum met een overzicht van de kosten voor speciale maatregelen worden uitgestippeld. Bij een weigering tot toelating kunnen de betrokken ouders beroep aantekenen bij de voorzitter van de vaste commissie leerhulpmiddelen. De uiteindelijke beslissing ligt in handen van de secretaris-generaal van de raad van bestuur. 3. In het specifieke geval van de dochter van rekwestrante mevrouw R.M.L. moet de aandacht worden gevestigd op het feit dat zij door de Europese School van Luxemburg is erkend als leerling met speciale onderwijsbehoeften en in aanmerking komt voor het «SEN»-beleid (Special Educational Needs) van de Europese Scholen. Volgens de door de schooldirectie verstrekte inlichtingen hebben er in de afgelopen twee jaar in het kader van het «SEN»-programma talrijke vergaderingen plaatsgevonden en kon het kind 3 uur per week rekenen op de bijzondere hulp van een Portugese psychologe met als doel haar zelfbeheersing bij te brengen en te leren omgaan met emoties, met bemoedigende resultaten als gevolg. Het programma voor het schooljaar werd zorgvuldig voorbereid om voor een aangepaste omgeving en geïndividualiseerde psychologische steun voor het meisje te zorgen. 4. Bij Europese scholen vallen de uitvoering van de bepalingen ten aanzien van kinderen met speciale onderwijsbehoeften en de eventuele wettelijke controle erop, onder de exclusieve bevoegdheid van de eigen instanties van die scholen: de directie van de school, de adviesgroep, de secretaris-generaal, de inspecteurs, de inspectieraad en de kamer van beroep. Aangezien de Commissie uit hoofde van de verdragen geen specifieke bevoegdheden heeft verkregen om het hoofd te bieden aan moeilijkheden met kinderen met speciale onderwijsbehoeften in de scholen, kan zij zich niet mengen in de uitoefening van de bevoegdheden van die instanties. PE /rev.. 2/7 CM\ doc

3 5. Rekwestrante heeft een klacht ingediend bij de Ombudsman. De klacht is momenteel nog in behandeling en de Commissie stelt derhalve voor om de behandeling van dit verzoekschrift af te sluiten." 4. Aanvullend antwoord van de Commissie, ontvangen op 17 maart 2005 Volgende op het besluit van de voorzitter van de Commissie verzoekschriften om verzoekschrift 624/2002 te heropenen, zou de Commissie de volgende aantekeningen willen maken bij de opmerkingen van de rekwestrante: Overzicht van de gebeurtenissen De dochter van rekwestrante (hierna het kind genoemd) ging in september 2000 naar het eerste jaar van de kleuterschool van de Portugese afdeling van de Europese School in Luxemburg. In het volgende schooljaar rondde ze het tweede jaar van de kleuterschool af met dezelfde leerkracht. Rekwestrante bezorgde de school rapporten van psychologen waarin de bovengemiddelde intelligentie van haar dochter was vastgesteld en deelde de school mee dat als haar dochter boos is, ze extreem agressief kan reageren. Bijna meteen na het begin van haar schooltijd op de Europese School in Luxemburg begon het kind zich anders te gedragen dan verwacht. Volgens het personeel en het bestuur van de school aanvaardde ze geen regels of gestructureerde samenwerking en kreeg ze een woedeaanval als ze regels moest volgen en werk moest afmaken waarin ze niet was geïnteresseerd. Een gelijkaardige beschrijving werd door de moeder zelf gegeven bij het invullen van de formulieren voor een basisevaluatie. De leerkracht nam dit aan als een kwestie van volwassen worden en het eerste jaar van de kleuterschool verliep moeilijk, maar zonder onhandelbaar gedrag van het kind. De situatie in het tweede jaar van de kleuterschool bleek moeilijker aangezien, volgens de school, de woedeaanvallen in aantal en geweld toenamen. In de rapporten van de school stond dat het kind niet alleen met voorwerpen gooide, schreeuwde en zich op de grond liet vallen als ze haar zin niet kreeg, maar ook naar iedereen in haar buurt, zowel leerlingen als volwassenen, spuugde, beet en schopte. Volgens de informatie van de school riep de leerkracht van de klas aan het begin van het schooljaar (september 2001) de hulp van de schoolpsycholoog in en later (januari 2002) de hulp van een Portugese psycholoog om het kind in de klas te observeren teneinde nieuwe methoden en strategieën voor speciaal onderwijs voor haar te kunnen aanbevelen. In april 2002 werd een door de Portugese psycholoog opgesteld individueel stimuleringsprogramma toegepast. Volgens het rapport van de leerkracht was er eind april weinig vooruitgang, maar wel enige ontwikkeling in de zelfbeheersing van het kind merkbaar. Na verschillende ontmoetingen tussen de onderdirecteur van de basisschool en rekwestrante CM\ doc 3/7 PE /rev..

4 werd eind april 2002 afgesproken dat het kind in een «SEN»-programma (Special Education Needs) zou worden geplaatst, waarin zij gespecialiseerd onderwijs zou krijgen (drie lesuren per week van de Portugese psycholoog) in een poging om haar zelfbeheersing en aanvaarding van het gestructureerde schoolleven en de schoolregels te ontwikkelen. In de communicatie tussen de school en rekwestrante (brieven en ontmoetingen) is er gesproken over het voorstel voor deze aanvullende steun aan het kind, maar is ook een waarschuwing geuit, dat als de situatie niet verbetert, de Europese School in Luxemburg zichzelf ongeschikt kan verklaren in het voorzien van de onderwijsbehoeften van het kind en dus kan voorstellen het kind op een andere school te plaatsen volgens het «SEN»-beleid in de Europese Scholen (ES). De school erkent dat, aangezien de woedeaanvallen doorgingen en als een informatieve maatregel voor de moeder, de directeur in het najaar van 2001, met toestemming van de moeder, video-opnames van het gedrag van het kind goedkeurde als zij zich ongepast gedroeg en moeilijk handelbaar was. (Bij één gebeurtenis evacueerde de leerkracht de klas volgens de instructies van de directeur en hield hij zelf het kind in zijn armen tot rekwestrante arriveerde.) Het conflict in deze zaak nam af, naar eigen zeggen van rekwestrante, toen het kind naar de eerste klas van de basisschool ging. Het kind is nu volledig geïntegreerd in het derde jaar van de basisschool van de Portugese afdeling van de school. Het antwoord van de Commissie op de beweringen van rekwestrante Rekwestrante diende haar eerste verzoekschrift op 30 april 2002 bij het Parlement in met het verzoek in te grijpen om een eind te maken aan de maatregelen van de Europese School, die volgens rekwestrante nadelig waren voor de belangen van haar kind. De Commissie beantwoordde dit verzoekschrift op 17 juli Op 21 april 2004 verzocht rekwestrante om een heropening van haar eerste verzoekschrift omdat, zo beweert zij, het vorige antwoord van de Commissie een aantal onnauwkeurigheden bevat. In antwoord op deze beweringen kan het volgende worden gezegd: Rekwestrante maakt bezwaar tegen punt 5 van het vorige antwoord van de Commissie, waarin de Commissie (a) verwijst naar de klacht van rekwestrante aan de Ombudsman, (b) aanneemt dat het onderwerp van de klacht hetzelfde is als dat van het huidige verzoekschrift aan het Parlement en (c) op basis daarvan om de afsluiting van het verzoekschrift verzoekt. De Commissie erkent dat er aanvankelijk een misverstand bestond bij de Commissie over de aard van de twee handelingen van rekwestrante; het gaat wel degelijk om twee onafhankelijke en verschillende kwesties en de ene rechtvaardigt niet de afsluiting van de andere. Inzake punt 2 wijst rekwestrante op het feit dat zij nooit een contract voor de ten uitvoerlegging van een «SEN»-programma heeft ondertekend, zoals voorzien in de relevante procedures. Hoewel dit waar is, was rekwestrante betrokken bij de voorbereiding van het programma, was zij vanaf het begin volledig op de hoogte en gaf zij impliciet haar goedkeuring. De Commissie stelt ook vast dat de uren voor aanvullende ondersteuning voor het kind door de Portugese psycholoog onder het «SEN»-programma waren vastgesteld, zoals voorzien in de procedures. De kredieten die aan SEN zijn toegewezen, vallen onder de Financiële verordening, die de begroting van de school PE /rev.. 4/7 CM\ doc

5 regelt, en kunnen daarom zonder de strikte toepassing van de relevante bepalingen niet voor andere doelstellingen worden gebruikt. Rekwestrante maakt bezwaar tegen de bewering van de Commissie (punt 3), dat de talrijke vergaderingen van de adviesgroep in het kader van het «SEN»-beleid werden gehouden. De Commissie erkent dat er inderdaad slechts één dergelijke vergadering is gehouden. Toch moet worden benadrukt dat er verschillende gesprekken over het kind plaatsvonden tussen rekwestrante en de school, namelijk de onderdirecteur van de basisschool. Rekwestrante beweert dat de Commissie, in tegenstelling tot haar bewering dat zij niet op de hoogte was van het geval van haar kind, wel degelijk was geïnformeerd omdat de kwestie in verschillende vergaderingen van de Europese School, waarin de Commissie zetelt, is besproken. De Commissie kan hiermee niet akkoord gaan. De Commissie heeft in haar archieven gezocht en geen enkel bewijs gevonden dat deze kwestie ooit door de bestuurscommissie, noch in de raad van bestuur van de Europese Scholen is besproken. De Commissie vroeg ook de Europese School in Luxemburg en het kantoor van de secretaris-generaal van de Europese Scholen of de kwestie van het kind ooit in een officiële schoolvergadering was besproken. Het antwoord was negatief en dat het alleen in de adviesgroep en in kleinere vergaderingen met de leerkracht, de directeur en de psycholoog was besproken. Rewestrante neemt ten onrechte aan dat, omdat enerzijds bij één gelegenheid de onderdirecteur van de basisschool een vergadering van de bestuurscommissie verliet om voor het kind te zorgen en anderzijds rekwestrante een brief stuurde naar de heer Michael Ryan, de toenmalige vertegenwoordiger van de raad van bestuur van de Europese School om hem te wijzen op de situatie van haar kind, dit automatisch betekent dat de kwestie op een vergadering van of de bestuurscommissie, of de raad van bestuur (organen van de ES waarvan de Commissie deel uitmaakt) werd aangehaald en besproken. In tegenstelling tot wat rekwestrante beweert, neemt de Commissie niet actief deel aan alle beslissingen die de school aangaan. Haar betrokkenheid beperkt zich tot de vergaderingen van de raad van bestuur, de bestuurscommissie, haar voorbereidende commissies en subgroepen. Individuele kwesties, zoals die van het kind, worden niet op dergelijke vergaderingen besproken, maar worden meestal door het schoolbestuur behandeld, soms met betrokkenheid van de secretaris-generaal en/of inspecteurs. Rekwestrante beweert dat de videoband waarop het gedrag van haar kind op school was opgenomen, ongepast werd gebruikt en dat zij, ondanks haar verzoek, de band niet mocht zien. De Commissie kan niet akkoord gaan met het feit dat de band ongepast werd gebruikt, maar begrijpt tegelijkertijd ook niet waarom de school de band niet aan de moeder liet zien. Wat het gebruik van de band betreft, is de Commissie door de school meegedeeld (zoals vermeld in de brief van 12 september 2002 van de onderdirecteur van de basisschool aan rekwestrante) dat deze band alleen door de onderdirecteur van de basisschool, de Portugese inspecteur en de betrokken psycholoog is gezien en in het geheel niet door derden. De moeder heeft de opnamen van haar dochter echter niet gezien en het doel waarvoor het filmen in de eerste plaats was bedoeld, was niet vervuld. De videoband werd op haar verzoek niet aan rekwestrante gegeven, maar werd in plaats daarvan vernietigd. De reden die de school hiervoor had gegeven, was dat op de CM\ doc 5/7 PE /rev..

6 videoband naast het kind ook andere leerlingen stonden en dat de vernietiging ervan een kwestie van privacybescherming van de individuele kinderen was. De Commissie begrijpt dat de toenmalige onderdirecteur van de school deze gang van zaken betreurt. Andere door rekwestrante aangehaalde kwesties: De Commissie zou willen ingaan op andere kwesties die door rekwestrante ter sprake werden gebracht, met name op het beleid van de ES inzake gedifferentieerde onderwijsmethoden, goed bestuur en de rechten van kinderen: o Gedifferentieerde onderwijsmethoden in Europese Scholen De Europese Scholen gebruiken methoden van gedifferentieerd onderwijs afhankelijk van de behoeften van de kinderen. Dit wordt in elke klas verwacht en vooral voor kinderen met speciale behoeften. De directeuren benadrukken dit punt bij hun onderwijzend personeel. Diverse beleidsdocumenten noemen dit punt de eerste soort hulp die aan kinderen die anders leren of leerondersteuning nodig hebben, moet worden gegeven. De mate waarin deze praktijk wordt toegepast, verschilt echter binnen elke school en afdeling. In het specifieke geval van de dochter van rekwestrante blijkt uit de documentatie van de Europese School in Luxemburg dat in april 2002 een specifiek en individueel onderwijsprogramma voor het kind werd ontworpen. Dus in april 2002 stelde de directeur voor het kind in een «SEN»-programma te plaatsen, vanaf 2 mei Naast de drie uur per week met de Portugese psycholoog bevestigt de leerkracht dat zij het advies van de psycholoog ten aanzien van de afwisselende methoden van het benaderen van werk met het kind opvolgde. o Goed bestuur en transparantie De Commissie doet haar best om goed bestuur en transparantie binnen de Europese Scholen te bevorderen en heeft met oog hierop een specifiek voorstel gedaan (in bijlage). Zij kan kwesties ter sprake brengen en informatie van scholen verkrijgen, maar heeft geen bevoegdheid in onderwijskwesties. Ze heeft echter wel de plicht om toe te zien op de juiste toepassingen van de Conventie inzake Europese Scholen en om de rechten van het personeel te beschermen. o Rechten van kinderen De Commissie bevestigt dat de rechten van kinderen door het Gemeenschapsrecht (artikel 24 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie 1 ) worden beschermd en dat elke vorm van discriminatie, waaronder discriminatie op grond van leeftijd, verboden is (artikel 21 van bovengenoemd Handvest). 1 PB C 364/13 van PE /rev.. 6/7 CM\ doc

7 Conclusies De moeder heeft, in haar correspondentie met de school en in het verzoekschrift, de nadruk gelegd op het feit dat haar kind hoogbegaafd is. Het schoolpersoneel anderzijds, hield zich vooral bezig met het problematische gedrag van het kind. Het ene aspect van het kind sluit het andere niet uit. Het spreekt vanzelf dat om het kind zijn intellectueel vermogen te kunnen laten benutten, de school ook in staat moest zijn om het kind te onderwijzen, evenals de rest van de klas. Men kan de beslissing van de school om het kind niet eerder in een «SEN»-programma te plaatsen in twijfel trekken en zich afvragen waarom dit programma in de eerste klas van de basisschool niet werd voortgezet. De directeur besloot niet verder te gaan met het «SEN»- programma omdat het, hoewel het hoogbegaafde kinderen ondersteunt, voornamelijk voor kinderen met leerproblemen en -belemmeringen wordt gebruikt, wat in deze situatie duidelijk niet het geval was. De Commissie ondersteunt de toepassingen van het «SEN»-programma voor leerlingen aan beide kanten van het leerspectrum en zal haar standpunt beter bekend maken aan de «SEN»-beleidsgroep. De Commissie werd door de school verteld dat het kind nu veel meer vorderingen maakt; het is een slimme leerling (momenteel in het derde jaar van de basisschool) en veroorzaakt slechts af en toe spanning in de klas, maar die is te hanteren. Het gewelddadige en storende gedrag is verdwenen. Of het verbeterde gedrag van het kind te danken is aan een verandering van leerkrachten (zoals de moeder beweert), of aan de inspanningen van de school om het kind de gedragsregels van de school te helpen begrijpen (zoals de school volhoudt), kan niet nauwkeurig worden vastgesteld. De Commissie zal de rechten van kinderen in de Europese Scholen blijven ondersteunen zoals ze in het verleden reeds deed. Ze ondersteunt en wacht op de goedkeuring van een document over dit onderwerp voor de Europese Scholen, dat binnenkort ter goedkeuring aan de raad van bestuur zal worden voorgelegd. In de tussentijd is het in elke lidstaat geldende Handvest van de grondrechten, waaronder de Rechten van het Kind, in gelijke mate van toepassing op Europese Scholen als op nationale scholen. CM\ doc 7/7 PE /rev..