jaar 1 Dieren en hun vacht voorbeeldles uit het thema wie ben ik?

Transcriptie

1 MB jaar 1 Dieren en hun vacht voorbeeldles uit het thema wie ben ik?

2 DaVinci, Enschede Met medewerking van: Michael de Wit, Jessica Huls Vormgeving: Dieneke Scholten, Studiodas Eindredactie: drs. Liesbet van Oosten 1 e editie, januari 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoud Voorwoord 5 Verantwoording 7 1 Ik en tijd 2 Het begin 3 Mijn lijf 4 Ziek en gezond 5 Mens en kleding 6 Dieren en hun vacht 7 Bomen en vruchten 8 Tekentest7 Leerlingvolglijst 121 Werkblok 123 Achtergrondinformatie 127 Literatuurlijst 139 DaVinci, Enschede

4

5 6 DIEREN EN HUN VACHT VOORBEREIDING Leg klaar: - Dierenplaatjes van de supermarkt - Het dierenrijkoverzicht - A4-papier - Potloden en stiften LESDOELEN De kinderen kunnen aan het einde van de les zintuigen van gewervelde dieren herkennen en benoemen. Aan het einde van de les kunnen de kinderen benoemen hoe dieren zich aanpassen aan de natuur, zij benoemen hierin de functie van de vacht en schutkleur van dieren. KERNWOORDEN Natuur, zintuig, waarnemen, uiterlijk, gebied, bescherming, vacht, schutkleur. Lesinhoud Vertoon: INLEIDING W6.1 Het schema met de lessen van dit thema. In deze les gaan we het hebben over dieren. Dieren passen zich aan de natuur aan. We gaan het hebben over zintuigen en over het uiterlijk van dieren: de buitenkant. Vraag: Welke zintuigen van de mens ken je nog? De mens kan zien, horen, voelen, ruiken en proeven. Vraag: Welke lichaamsdelen gebruikt de mens daarvoor? DaVinci, Enschede

6 wie ben ik? Kijk eens goed naar hoe de zintuigen van deze dieren eruit zien. Vertoon: W6.1 Zintuigen bij dieren. Vraag: Hoe zien de zintuigen van de dieren eruit? Wat kunnen ze ermee waarnemen? Hoe zou dat kunnen werken, denk jij? Dit filmpje van de dolfijn is bijzonder, want hier kun je heel goed hun zintuig horen. Luister maar eens. Vertoon: W6.2 Zintuig van de dolfijn. Vraag: Waarom maken de dolfijnen dit geluid, denk jij? Hoe zou dat werken? Dolfijnen hebben een heel bijzonder zintuig, dat weinig andere dieren hebben. Dat zintuig heet echolocatie. Zo werkt het: de dolfijn maakt een geluid. Jullie weten al dat geluid eigenlijk golven zijn. De geluidsgolven botsen ergens tegenaan. Bijvoorbeeld tegen een rots. De geluidsgolven worden dan teruggekaatst. Dat heet echo. De dolfijn ziet dat. Zo kan de dolfijn zien of er iets bij hem in de buurt is. Dat heet echolocatie. Vraag: Welk bijzonder zintuig zou jij wel willen hebben? Wat kun je ermee? Wat is daar zo handig aan? KERN Aan het uiterlijk van dieren kun je vaak zien waar ze leven. Kijk maar eens goed naar de foto s. Bedenk voor jezelf waar de dieren leven: in een koud of in een warm gebied? Vertoon: W6.3 Koud of warm? Overleg nu met je buurman of met je buurvrouw wat jij dacht: Doen: Laat de kinderen hun bevindingen bespreken met elkaar. 6 DaVinci, Enschede 2014

7 6 dieren en hun vacht Vaak kun je aan de buitenkant van een dier zien in welk gebied het leeft. Dieren die leven in een koud gebied, zullen zichzelf vaak beschermen tegen de kou. Als je een dikke vacht hebt, krijg je het niet snel koud. Een vacht is een jasje van haren dat de huid beschermt. Dieren die leven in een warm gebied, hebben zo n dikke vacht vaak niet nodig. De kameel moet goed tegen droogte kunnen en leeft in de woestijn. Daar is niet zoveel voedsel. In die bulten op z n rug bewaart de kameel voedsel. Vertoon: W6.4 Koud of warm? Om zichzelf te beschermen tegen kou, kunnen dieren dus een jasje hebben. Zo hebben ze het lekker warm. Maar er zijn meerdere manieren om jezelf te beschermen. Bijvoorbeeld tegen roofdieren: dieren die gevaarlijk voor je kunnen zijn omdat ze je op kunnen eten. Sommige dieren hebben dan een huid of een vacht, die in de natuur niet goed te zien is. Vertoon: W6.5 Schutkleuren? Dat noemen we schutkleur. Een schutkleur is de kleur van de huid of vacht van een dier. De kleur valt niet op doordat het lijkt op de kleuren van de omgeving. Vertoon: W6.6 Kameleon. De kameleon is wel heel bijzonder: hij kan zijn huid van kleur laten veranderen. Zijn schutkleur kan dus elke keer anders zijn. Bijvoorbeeld: als de omgeving groen is, wordt de kameleon ook groen en als de kameleon op de bruine bladeren zit, wordt zijn huid ook bruin. Zo valt hij niet op. Hij is moeilijk te pakken voor dieren die hem op willen weten en doordat hij niet snel gezien wordt, kan hij ook makkelijker jagen op andere dieren. Het jachtluipaard en de vos hadden een dikke vacht. De vacht heeft ongeveer dezelfde kleuren als de omgeving waar ze in leven: de dieren vallen niet snel op. Ook houdt de vacht de dieren lekker warm. Laat zien: Het dierenrijkoverzicht. DaVinci, Enschede

8 wie ben ik? Vraag: Welke dieren ken je al? Welke groepen dieren ken je al? Welke voorbeelden kun je er bij geven? Welke dieren hebben volgens jou een vacht? Waarom juist die dieren? Vertoon: W6.7 De kikker op de Noordpool. Dit is een kikker. De kikker leeft vaak bij het water. Bijna overal op de wereld komen kikkers voor, maar op de Noordpool niet. Op de Noordpool is het te koud voor de kikker. Hoe kan de kikker op de Noordpool leven, volgens jou? Jij mag het vandaag gaan bedenken. Je krijgt zo een A4-papier, daar gaan we het op tekenen. Vraag: De kikker springt. Hoe komt de kikker op de Noordpool vooruit? De kikker neemt een winterslaap als het erg koud is. Maar op de Noordpool is het altijd koud. Hoe kan de kikker daar leven, zonder altijd te slapen? Op het werkblad teken je, hoe volgens jou de kikker eruit komt te zien als hij op de Noordpool zal leven. Kijk ook goed naar je buurman of buurvrouw: wat tekent hij of zij? Vertel je buurman of buurvrouw ook welke oplossing jij bedacht hebt voor de kikker. Je mag schetsen met potloden en je mag kleuren met viltstiften. Vertoon: W6.8 De kikker. Deel uit: A4-papier, potloden en stiften. Doen: Laat de kinderen tekenen. Doen: AFSLUITING Bespreek de oplossingen van de kinderen na, door een aantal kinderen de tekening van hun buurman of buurvrouw klassikaal toe te lichten. We hadden het in deze les over hoe dieren zich aanpassen aan de natuur. De kikker moest zich aanpassen aan het koude weer op de Noordpool, bijvoorbeeld. 8 DaVinci, Enschede 2014

9 6 dieren en hun vacht Vraag: Hoe kunnen dieren zich nog meer aanpassen aan de natuur? Waarvoor gebruiken sommige dieren een vacht? Wat is een schutkleur? Waar wordt het voor gebruikt? Zagen we deze antwoorden ook terug in de tekeningen van de kikkers? In deze les hebben we het gehad over zintuigen bij dieren. Vraag: Wat is een zintuig? Waar gebruikt een dier het voor? Welke zintuigen van dieren ken je? VERWERKING E-LEARNING De kinderen maken de e-learning opdrachten op de website. IN DE KLAS Mens en dier De kinderen zoeken van het lichaamsdeel en het zintuig van de mens bij elkaar. Ze verbinden dit met een lijn. De kinderen kijken met de nakijkversie hun eigen werk na. (bijlage 1) De opdracht Dierenrijkoverzicht uit het werkblok De kinderen maken de opdrachten uit het werkblok. Ze knippen de kaartjes met de afbeeldingen uit en sorteren ze onder de juiste categorie van het dierenrijkoverzicht: de gewervelden en de ongewervelden. Ze controleren hun eigen werk door de kaartjes om te draaien. Tot slot plakken ze hun werk op een gekleurd vel papier. Memory De kinderen maken een dierenmemory, waarbij de naam van het dier aan een tekening van het dier gekoppeld wordt. Zowel de tekening en de naam van het dier komen op een wit memobriefje. Dit wordt geplakt op vouwpapier. De kinderen spelen samen memory. Een vacht maken De kinderen bestuderen in boeken en op internet foto s van verschillende soorten dierenvachten. Zij maken van gekleurde lappen textiel een dierenvacht na. Op de laatste dia in de bijbehorende presentatie staan een aantal voorbeelden ter inspiratie. DaVinci, Enschede

10 wie ben ik? Schutkleuren De kinderen maken een tekening waarin een dier in zijn natuurlijke omgeving afgebeeld wordt. De kinderen letten op het uiterlijk van het dier, dat schutkleuren heeft en dus zo min mogelijk opvalt in hun natuurlijke omgeving. De kameleon De kinderen maken drie verschillende soorten tekeningen waarin de kameleon het onderwerp is. Elke tekening krijgt een andere omgeving en andere kleuren. De kameleon past zich aan. Dit is duidelijk te zien in de tekening. Het leven van een dier De kinderen kiezen één dier naar keuze. Zij zoeken in boeken en op internet naar informatie over de leefwijze van dit dier: hoe wordt het geboren, hoe ziet het jong eruit, wat eet het, leeft het alleen of in een kudde, waar leeft het enzovoorts. Zij tekenen een stripverhaal over het leven van dit dier. Steropdracht Het leven van een dier De kinderen kiezen één dier naar keuze. Zij zoeken in boeken en op internet naar informatie over de leefwijze van dit dier: hoe wordt het geboren, hoe ziet het jong eruit, wat eet het, leeft het alleen of in een kudde, waar leeft het enzovoorts. Zij schrijven een verslag over het leven van dit dier, waarbij ze gebruik maken van een titel, hoofdstukken en kopjes. (bijlage 2) Welk dier is het? Ieder kind zoekt informatie op over één dier. Zij zoeken informatie over de geboorte, leefwijze, voedsel, prooien en habitat van dit dier. Ze schrijven de naam van het dier op een kaartje. Vervolgens zit u samen met de kinderen in een kring. De kinderen geven een korte beschrijving van hun eigen dier. Daarna proberen ze te raden welk dier hun klasgenoot heeft uitgekozen, door vragen te stellen als: waar leeft het?, hoe wordt het geboren?, wat eet het? enzovoorts. (bijlage 3) Een dierenboek De kinderen bestuderen de geboorte, leefwijze, voedsel, prooien en habitat van een dier. Zij schrijven hun bevindingen op lijntjespapier. Ook maken de kinderen een tekening bij het dier. U bundelt het werk van de kinderen, zodat het boek voorgelezen kan worden. Lezen De kinderen lezen de woorden op het werkblad en schrijven het woord over. (bijlage 4) 10 DaVinci, Enschede 2014

11 6 dieren en hun vacht Bijlage 1 Mens en dier Opdracht 1 N lees! trek een lijn 2 kijk na i k m e t m i j n hoor oog zie tong ruik oor proef huid voel neus DaVinci, Enschede

12 wie ben ik? Opdracht 1 N kijk en lees! trek een lijn d e m e t z i j n hond ruikt tong kat proeft oog vis ziet neus 12 DaVinci, Enschede 2014

13 6 dieren en hun vacht Bijlage 2 Het leven van een dier Waarnemen Het dier is gewerveld / ongewerveld. Het komt uit de klasse: Het ziet er zo uit: Het beweegt zo: Het voelt zo aan: Het heeft deze zintuigen: Als het weet dat ik er ben, dan: DaVinci, Enschede

14 wie ben ik? Bijlage 3 Welk dier is het? N lees! teken m i j n d i e r i s e e n geboorte jong gezin leven O luister vertel Welk dier is het? Hoe groot is het dier? Welke kleur heeft het? Heeft het een vacht? Wat eet het dier? Waar leeft het dier? 14 DaVinci, Enschede 2014

15 6 dieren en hun vacht Bijlage 4 Lezen N kijk en lees! schrijf a a p v i s u i l v o s b o k m o t! schrijf Hoeveel dieren ken je? DaVinci, Enschede

16

17 Kopieerbladen

18 6 dieren en hun vacht Bijlage 1 Mens en dier Opdracht 1 N lees! trek een lijn 2 kijk na i k m e t m i j n hoor oog zie tong ruik oor proef huid voel neus DaVinci, Enschede

19 wie ben ik? Opdracht 1 N kijk en lees! trek een lijn d e m e t z i j n hond ruikt tong kat proeft oog vis ziet neus 12 DaVinci, Enschede 2014

20 6 dieren en hun vacht Bijlage 2 Het leven van een dier Waarnemen Het dier is gewerveld / ongewerveld. Het komt uit de klasse: Het ziet er zo uit: Het beweegt zo: Het voelt zo aan: Het heeft deze zintuigen: Als het weet dat ik er ben, dan: DaVinci, Enschede

21 wie ben ik? Bijlage 3 Welk dier is het? N lees! teken m i j n d i e r i s e e n geboorte jong gezin leven O luister vertel Welk dier is het? Hoe groot is het dier? Welke kleur heeft het? Heeft het een vacht? Wat eet het dier? Waar leeft het dier? 14 DaVinci, Enschede 2014

22 6 dieren en hun vacht Bijlage 4 Lezen N kijk en lees! schrijf a a p v i s u i l v o s b o k m o t! schrijf Hoeveel dieren ken je? DaVinci, Enschede