Proefverslag 275. Instituut voor de Veevoeding "De Schothorst" Meerkoetenweg 26, Postbus AM LELYSTAD tel.nr

Transcriptie

1 Proefverslag 275 Weglaten van vismeel in het foktoomvoer van slachtkuikenouderdieren Toevoegen van extra vitaminen en spoorelementen Verhogen van het eigewicht tijdens het begin van de leg (proef PMA-29; PV-275; Y1990) auteurs: ir. H.P. Stappers dr. H.A. Vahl maart 1990 Instituut voor de Veevoeding "De Schothorst" Meerkoetenweg 26, Postbus AM LELYSTAD tel.nr Inleiding In de praktijk zijn er af en toe klachten over de broedresultaten en de vitaliteit van de kuikens. Vanouds is bekend dat de broedresultaten tijdens de eerste weken van de leg altijd wat minder zijn. Dit is het probleem van de eerste "kleine" eieren. Het teruglopen van de bevruchting in de tweede helft van de leg kan voor een groot deel worden opgevangen door de hanen beperkt (gescheiden) te voeren en ze op een meer "draaglijk" lichaamsgewicht te houden (zie PV-254). Naast de bevruchting is ook de vitaliteit van de uitgekomen kuikens van belang. Het afsterven van kiemen tijdens het broedproces en de kwaliteit van de uitgekomen kuikens hebben in de regel niet direct met de hanen te maken, maar met andere factoren zoals: - Kwaliteit van de broedeieren (gaaf, schoon, vers, bewaarcondities etc.). - Broedproces (temperatuur, vochtigheid etc.). - Gezondheid van de hennen. Iedere storing in de gezondheid leidt vrijwel altijd tot minder goede broedresultaten. Zeer bekend is het negatieve effect van een IB-infectie. - Voeding. Een goede voeding is en blijft natuurlijk voorwaarde om tot goede resultaten te komen. Vismeel is een grondstof met een hoog eiwitgehalte en goed verteerbare aminozuren. Bovendien is in het verleden van vismeel een gunstige invloed op de broedresultaten gezien, de zgn. "onbekende visfactor". Vandaar dat de opname van vismeel destijds in het foktoomvoer verplicht is gesteld. In het kader van de salmonellabestrijding is vismeel als mogelijke risicogrondstof iets minder gewenst. Het is daarom van belang het effect van vismeel onder de huidige omstandigheden nogmaals te testen. De discussie over het toereikend zijn van de voorziening aan vitaminen en spoorelementen laait in de regel op als er in de praktijk problemen zijn met broedresultaten en vitaliteit van de uitgekomen kuikens. In 1983 hebben wij in een proef met slachtkuikenmoederdieren al eens uitvoerig aandacht besteed aan het toedienen van extra vitaminen en spoorelementen. Van een positief effect was toen geen sprake (zie PV-192).

2 Het probleem van de eerste "kleine" broedeieren is voor een deel op te vangen door de legrijpheid voldoende ver uit te stellen, en mogelijk ook voor een deel door via het voer het gewicht van de eerste eieren iets te verhogen. Uit de literatuur en ook uit Schothorst-onderzoek is bekend dat door een hoger gehalte aan eiwit, zetmeel en linolzuur in het voer het eigewicht wordt verhoogd. Als wij er in zouden slagen het gewicht van de eerste eieren met 2 gram te verhogen, dan zou dat betekenen dat: - de uitgekomen kuikens + 1,5 gram zwaarder zijn en mogelijk daardoor iets grotere levenskansen hebben. - bij gelijkblijvende productie er 4 à 5 eieren meer per hen geschikt zijn als broedei. Proefopzet Proefdoel 1. Invloed nagaan van het weglaten van vismeel uit het foktoomvoer. 2. Invloed nagaan van extra vitaminen en spoorelementen: - via een continu-verhoging - via een stoot (1 week per 4 weken) 3. Verhoging van het eigewicht door: - extra eiwit - extra zetmeel - extra linolzuur Proefbehandelingen (22 t/m 40 weken): vismeel extra vitaminen + spoorelementen beïnvloeding eigewicht via extra continu continu stoot 6 + zetmeel 7 + linolzuur 8 + eiwit continu: 0,5 % Mervit sporavit 325 stoot: 1,0 % Mervit sporavit 325 in week 23, 27, 31, 35 en 39. In de andere weken werd het controlevoer verstrekt. Het controlevoer bevatte de normale dosering aan vitaminen en spoorelementen, zoals die in de CLO-normen zijn vastgelegd. Voor de duidelijkheid zijn in tabel 1 alle toevoegingen per voersoort afzonderlijk weergegeven. Tabel 1 Toegevoegde hoeveelheden vitaminen en spoorelementen controle continu stoot 0,5% extra 1% extra sporavit 325 sporavit 325 vit. A IE/kg vit. D3 IE/kg ) vit. E IE/kg vit. K mg/kg 0,5 1,5 2,5 vit. B2 mg/kg vit. B12 mg/kg 0,015 0,03 0,045 niacine mg/kg pantotheenzuur mg/kg choline mg/kg Cu mg/kg Fe mg/kg Mn mg/kg Zn mg/kg J mg/kg 0,8 1,0 1,2 Se mg/kg 0,1 0,1 0,1 Co mg/kg - 0,2 0,4 vit. C mg/kg vit. B1 mg/kg vit. B6 mg/kg foliumzuur mg/kg biotine mg/kg - 0,05 0,1 1) vit. D3: max. toegestaan 3000 IE/kg.

3 Proefdieren 1920 Hypeco I-moederdieren 192 fokhanen. 32 afdelingen, elk met 60 hennen en 6 hanen. De proefhokken werden tijdens de wintermaanden bijverwarmd tot 17 C. De opfok van 0 t/m 20 weken werd verzorgd door het CPI en vond plaats op een opfokbedrijf te Broekland. Geboortedatum: 28 september 1988 Overgehokt naar De Schothorst: 15 febr. 1989; 20 weken Einde proef: 5 juli 1989; 40 weken Proefvoeders De samenstelling van de proefvoeders is vermeld in tabel 2. In de 21e en 22e levensweek ontvingen alle dieren een opfokvoer II (praktijkvoer). De hanen en hennen werden niet gescheiden gevoerd. De proef duurde slechts tot 40 weken. Van te zware fokhanen is in dit leeftijdstraject nog geen sprake. Alle voeders werden verstrekt in meelvorm. Tabel 2 Samenstelling van de proefvoeders vismeel extra vit./sp. - continu - continu stoot zetmeel linolz. eiwit destructievet <0,5 pol. 5 5,08 4,95 4, ,91 diermeel - 14,5% Son erwten 44% zetmeel luzerne 16-18% re 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 maïsglutenmeel >60% re ,5 maïs maïsglutenvoer <20% re 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5-7,5 7,5 sojaolie ,5 4,57 - sojaschroot I/U 48% re 6,2 6, ,2 5 7,5 tarwe 13,5 13,5 13,5 13,5 13,5-13,5 13,5 tarwegries tapioca 65% zetmeel 9,10 8,82 10,45 10,27 10,20 7,22 10,83 6,51 vismeel 66% re zonnebloemz.schroot 33,5% re Mervit sporavit 325-0,5-0, krijt 7,58 7,50 7,60 7,48 7,40 7,55 7,61 7,60 monocalciumfosfaat 0,52 0,30 0,50 0,27 0,05 0,68 0,49 0,48 methionine 393 0,1 0, , Mervit LF 81 (10% meth.) totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 100,15 100,00 100,00 100,00 berekende gehaltes (g/kg) re rvet rc Ca 35,1 35,2 35,1 35,0 35,1 35,1 35,2 35,1 P 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 5,3 6,0 6,1 beschikbaar P 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8 3,8 Na 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0 1,9 2,0 2,0 Cl 2,8 2,8 2,8 2,8 2,8 2,6 2,8 2,8 K 6,9 6,8 6,8 6,8 6,8 6,2 6,8 7,0 zetmeel linolzuur 16,1 16,1 15,6 15,6 15,6 16,0 35,4 16,2 beschikbaar lysine 5,7 5,7 5,7 5,7 5,7 6,2 5,7 6,6 beschikbaar methionine 3,3 3,3 3,3 3,3 3,3 3,6 3,3 3,7 beschikbaar methionine + cystine 5,3 5,3 5,3 5,3 5,3 5,6 5,3 6,1 OE leghennen kcal/kg Mn mg/kg Zn mg/kg Cu mg/kg Voerschema

4 In de 21e week was de voeropname 90 gram per dier per dag. Daarna nam de voeropname met 3 gram per dag toe totdat halverwege de 24e week 145 gram per dier per dag werd bereikt. D e dieren ontvingen deze 145 gram voer per dag totdat het legpercentage 60% bedroeg. Daarna steeg de voergift met 0,5 gram per 1% leg meer tot de productietop. Na de top daalde de voeropname met 0,5 gram per 1% legdaling. Aangenomen werd dat de hanen evenveel voer opnamen als de hennen. Proefmetingen 1. Uitval, voeropname, legpercentage, eigewicht, vuilschaligheid, dubbeldooiers, eieren kleiner dan 50 gram. 2. Broedresultaten vanaf 25 weken door Cobroed; 1 x per week 150 broedeieren per proefafdeling (4800 eieren). 3. Lichaamsgewicht van hennen en hanen op 22 en 40 weken. 4. Analyses proefvoeders: re, rc, rv, zetmeel, linolzuur, Ca, P en Mn. 5. Bloedtiteronderzoek op de gebruikelijke wijze. 6. Eisamenstelling van de behandelingen 3, 6, 7 en 8. Eieren koken: schaal, dooier en wit wegen; 25 eieren per behandeling op 40 weken. Resultaten en discussie De proef had een goed verloop. De productietop was 86%. De uitval van 22 t/m 40 weken bedroeg bij de hanen 11,5% en bij de hennen 2,1%. Rond de 31 e week trad een lichte infectie op met IB-veldvirus. De IB/AGP steeg daardoor van 3/24 naar 16/24 en de IB HAR-titer van de stam M41 steeg van 7,1 naar 8,6. De titers van D274 en D1466 namen niet noemenswaardig toe. Hoewel ongewild, kwam deze besmetting toch goed van pas. Er mag immers worden verwacht dat het eventuele effect van extra vitaminen en spoorelementen groter is bij minder gunstige omstandigheden. De analyse-uitkomsten van de proefvoeders stemden zeer goed overeen met de berekende gehalten. Tabel 3 Proefuitkomsten (als 8 onafhankelijken) vismeel ksv extra vit./sp. - c - c st ,05 zetm. linol. eiwit gewicht (g) hennen 22 w hanen 22 w hennen 40 w hanen 40 w uitval % hennen w. 0,8 2,1 1,7 2,9 1,3 2,5 2,9 2,5 3,0 hanen w. 12,5 4,2 20,8 12,5 8,3 4,2 29,2 0 13,0 leeftijd 50 % leg (d) eigew. bij 50 % leg (g) 50,5 49,6 50,0 49,1 50,3 49,9 49,5 51,0 1,5 productietop % 86,2 85,1 86,0 85,3 87,4 86,5 86,1 85,1 4,0 leg % w. 74,9 76,1 75,2 75,2 76,4 75,1 75,5 74,6 3,1 eigewicht w. (g) 57,5 57,6 57,2 57,2 57,4 58,1 57,8 58,3 0,5 voer/hen/dag (g) ,2 strooiselscore 32 w. 6,9 7,4 7,0 7,4 6,8 7,3 7,1 7,3 1,0 vuilschaligheid w.(%) 6,9 6,3 7,6 6,5 9,2 5,7 8,1 7,3 2,9 dubbeldooiers/hen w (%) 0,5 0,5 0,4 0,6 0,4 0,6 0,5 0,4 0,3 eieren/hen < 50 g 5,3 5,3 5,6 5,8 5,9 5,3 5,4 4,3 0,9 eieren/hen > 50 g 78,2 79,4 78,2 77,8 79,2 78,2 78,7 78,8 3,4 tot. eieren/hen 83,9 85,2 84,2 84,2 85,6 84,1 84,6 83,5 3,5 bevruchtings % 91,8 92,7 91,9 93,0 92,7 91,9 91,0 92,4 2,6 afgestorven kiemen % 1,5 1,1 0,8 1,5 0,9 1,1 1,3 1,2 0,6 niet uitgek. v.d.

5 overleg % 4,0 4,0 3,3 4,7 4,1 4,4 4,0 4,8 1,3 afl.b. kuikens v.d. overleg % 94,4 94,3 95,1 93,6 94,4 93,2 94,0 93,6 1,9 afl.b. kuikens v.d. inleg % 85,3 86,5 86,6 85,7 86,7 84,6 84,3 85,4 3,9 De legresultaten waren uitstekend. Ook de broedresultaten waren goed. De gevonden verschillen waren betrekkelijk klein. De uitval bij de hennen was laag. Bij de hanen was deze zoals gebruikelijk veel hoger. De verschillen in uitval tussen de behandelingen waren vrij groot. Omdat het slechts om geringe aantallen ging, namelijk 6 hanen per afdeling, mag aan deze verschillen niet te veel waarde worden toegekend. Vismeel- en extra vitaminen/spoorelementen-effect Het effect van vismeel en de extra vitaminen en spoorelementen op de broedresultaten is in tabel 4 aangegeven. Tabel 4 Effect van vismeel en extra vitaminen + spoorelementen op broedresultaten (behandelingen 1 t/m 4) vismeel extra vit./sp + + periode 25 t/m 32 w. leg % 73,5 72,5 72,9 73,1 bevruchtings % 92,7 93,0 92,2 93,2 afgestorven kiemen % 1,3 1,3 1,2 1,4 niet uitgek. v.d. overleg % 4,3 4,3 3,7 4,8 afleverb. kuikens v.d. overleg % 94,3 94,3 95,0 93,6 afleverb. kuikens v.d. inleg % 86,2 86,5 86,4 86,2 periode 33 t/m 40 w. leg % 77,5 77,9 77,3 78,2 bevruchtings % 91,9 92,0 91,6 92,4 afgestorven kiemen % 1,2 1,0 1,1 1,1 niet uitgek. v.d. overleg % 3,8 3,8 3,6 4,0 afleverb. kuikens v.d. overleg % 94,4 94,4 94,6 94,2 afleverb. kuikens v.d. inleg % 85,6 85,9 85,6 85,9 totale periode 25 t/m 40 w. leg % 75,5 75,2 75,1 75,6 bevruchtings % 92,3 92,5 91,8 92,9 afgestorven kiemen % 1,3 1,1 1,1 1,3 niet uitgek. v.d. overleg % 4,0 4,0 3,7 4,4 afleverb. kuikens v.d. overleg % 94,3 94,3 94,7 93,9 afleverb. kuikens v.d. inleg % 85,9 86,2 85,9 86,1 Door het opnemen van 2% vismeel in het foktoomvoer en het toevoegen van extra vitaminen en spoorelementen werden de broedresultaten niet wezenlijk verbeterd, ook niet in de periode rond de 32e levensweek toen de hennen een lichte IB-veldinfectie doormaakten. In tabel 5 zijn daarom de broedresultaten van week 30 t/m 35 afzonderlijk per week vermeld. Tabel 5 Effect van de IB-besmetting op de broedresultaten (week 30 t/m 35) vismeel gem. extra vit./sp. c c st zetm. linol. eiwit leg % week 30 84,5 82,8 85,4 83,1 85,9 86,0 84,2 83,8 84, ,4 83,1 83,3 81,7 83,2 85,0 83,3 82,9 83, ,5 81,0 81,3 81,3 83,4 83,4 84,9 81,2 82, ,8 81,1 81,0 82,2 82,7 82,7 83,5 81,7 81, ,3 81,1 79,2 81,5 83,3 82,1 80,6 80,1 80, ,6 80,8 79,4 79,1 80,7 80,2 79,5 79,1 79,7 bevruchtings % week 30 93,5 91,8 92,5 93,7 93,3 93,3 93,8 94,7 93, ,5 91,0 91,0 92,2 92,3 88,2 93,0 93,7 91, ,0 90,7 90,8 92,8 90,2 90,2 89,5 89,8 90, ,1 89,2 86,0 89,5 86,8 86,8 86,3 84,8 87, ,3 94,2 92,2 94,2 91,3 93,5 91,8 91,0 92, ,8 97,0 93,2 94,7 94,8 92,7 91,3 93,7 93,9 niet uitgek. v.d. overleg % week 30 5,4 3,5 3,8 2,9 4,8 2,5 3,4 3,6 3,7 31 3,8 5,4 2,8 6,4 4,4 4,1 4,2 6,0 4,6 32 5,8 5,8 3,9 8,2 3,3 6,8 6,2 6,1 5,8

6 33 3,0 4,4 4,3 3,8 2,9 5,1 3,3 5,4 4,0 34 3,5 2,0 3,1 3,4 2,0 2,2 1,4 3,1 2,6 35 2,0 2,2 2,0 2,8 3,2 1,3 3,7 3,4 2,6 afleverb. kuikens v.d. overleg % week 30 93,9 96,0 95,0 95,9 93,8 96,0 95,4 94,3 95, ,9 92,1 96,1 92,5 94,3 93,5 93,2 92,7 93, ,7 92,1 92,6 88,9 94,2 88,9 90,6 92,6 91, ,7 93,7 94,2 94,1 96,3 92,4 94,7 93,0 94, ,6 95,3 96,2 95,4 97,2 95,6 96,7 96,0 96, ,8 96,6 96,9 96,1 96,5 97,8 95,2 95,8 96,5 afleverb. kuikens v.d. inleg % week 30 86,8 87,7 87,7 88,8 87,3 88,7 88,3 88,5 88, ,5 82,7 86,8 83,1 86,0 81,2 85,3 84,3 83, ,0 81,8 83,2 81,7 84,2 79,2 79,8 81,8 81, ,8 82,5 80,2 83,5 82,5 79,2 80,3 78,0 81, ,0 89,5 88,5 89,2 88,0 87,7 87,8 86,8 88, ,7 93,5 90,0 90,2 91,2 89,5 86,0 88,0 89,7 Het legpercentage werd door de IB-infectie niet nadelig beïnvloed. De gemiddelde daling bedroeg geheel volgens de verwachting precies 1% per week. Het productiegetal (vuistregel: levensweek + leg%) bleef daardoor constant, namelijk + 114,5. De bevruchting en uitkomst van de eieren en de vitaliteit van de kuikens werden wel negatief beïnvloed. Dit negatieve effect duurde 3 weken. Eenzelfde negatief effect van een IB-infectie werd gezien in een voorgaande proef met slachtkuikenouderdieren (zie PV-254). Ook daar werd het legpercentage niet nadelig beïnvloed, maar wel de bevruchting, de uitkomst en de vitaliteit van de kuikens. Doordat in die proef de IB-infectie later in de legperiode optrad, namelijk rond de 53e week, was het negatieve effect veel groter. Toch trad ook toen na enkele weken spontaan herstel op. H e t negatieve effect van de IB-infectie kwam bij alle proefbehandelingen voor. De extra vitaminen en spoorelementen konden dit negatieve effect niet voorkómen en ook niet wezenlijk verminderen. De nadelige invloed van de IB-infectie is het duidelijkst af te lezen aan het percentage afleverbare kuikens ten opzichte van de ingelegde eieren. In dit percentage zijn alle negatieve effecten opgeteld. Bekijken wij dit percentage in tabel 5, dan lijkt er een lichte tendens (niet sign.) dat de IB-infectie bij behandeling 1 (geen vismeel en geen extra vitaminen + spoorelementen) iets harder heeft toegeslagen. Dit zou er op kunnen wijzen dat vismeel en/of extra vitaminen + spoorelementen bij stresstoestanden mogelijk een positief effect hebben gehad. Zetmeel-, linolzuur-, eiwiteffect Verhoging van het gehalte aan zetmeel, linolzuur en eiwit verhoogde het eigewicht. Deze verhoging bedroeg bij: extra zetmeel 0,8 gram extra linolzuur 0,5 gram extra eiwit 1,0 gram. De legprestaties waren gelijk. De broedresultaten werden niet verbeterd. Wel nam het aantal te kleine broedeieren (beneden 50 gram) iets af. Het verschil was echter zo klein dat dit niet heeft geleid tot meer inlegbare broedeieren. Ook de vitaliteit van de uitgekomen kuikens werd door het iets hogere eigewicht niet verbeterd. He t proefvoer met een verhoogd zetmeelgehalte (behandeling 6) gaf iets minder vuilschalige eieren. Dit zetmeeleffect hebben wij ook gezien in een proef met leghennen op de batterij. Ook bij slachtkuikens en slachtkalkoenen is bekend dat verhogen van het zetmeelgehalte gunstig werkt op de strooiselconditie. In deze proef liet de strooiselscore geen verschillen zien. Het strooisel was rul en droog in alle proefafdelingen. In de laatste week van de proef (week 40) werd een onderzoek ingesteld naar de samenstelling van de eieren. Het doel hiervan was na te gaan of de gewichtsvermeerdering werd veroorzaakt door een toename van het gewicht van de dooier, door het wit of door beide. Van de behandelingen 3 (positieve controle), 6 (zetmeel), 7 (linolzuur) en 8 (eiwit) werden daartoe 25 eieren (totaal 100 eieren) gekookt en daarna opgesplitst in schaal, wit en dooier. De 25 eieren werden zo gekozen, dat het gemiddelde gewicht goed overeenkwam met het gemiddelde gewicht van alle eieren uit de desbetreffende behandeling. Door het koken daalde het gewicht van de eieren met + 2 gram. Wij zijn er van uitgegaan dat dit is veroorzaakt door vochtverlies (verdamping) uit het wit van het ei. In tabel 6 is het witgewicht voor dit vochtverlies gecorrigeerd. Tabel 6 Effect van zetmeel, linolzuur en extra eiwit op de eisamenstelling ksv controle zetmeel linolz. eiwit 0,05

7 eigewicht vers (g) 61,13 62,23 61,10 62,24 0,62 eigewicht gekookt (g) 59,10 60,18 59,12 60,19 0,59 vochtverlies (g) 2,03 2,05 1,98 2,05 n.s. schaalgewicht (g) 6,79 6,70 6,62 6,79 n.s. dooiergewicht (g) 19,48 20,12 19,56 19,51 n.s. wit gewicht (g) 32,83 33,36 32,94 33,89 0,84 wit(cvv) gewicht (g) 34,86 35,42 34,92 35,94 0,85 % schaal t.o.v. vers ei 11,11 10,76 10,84 10,91 n.s. % schaal t.o.v. gek. ei 11,49 11,12 11,20 11,28 n.s. % dooier t.o.v. vers ei 31,87 32,34 32,00 31,34 n.s. % dooier t.o.v. gek. ei 32,97 33,44 33,08 32,41 n.s % wit t.o.v. gek. ei 55,54 55,44 55,72 56,32 n.s. % wit(cvv) t.o.v. vers ei 57,02 56,90 57,15 57,76 n.s. verh. wit/dooier 1,69 1,66 1,68 1,73 verh. wit(cvv)/dooier 1,79 1,76 1,79 1,84 wit(cvv) = gecorrigeerd gewicht voor waterverlies door koken. De eisamenstelling werd door de proefvoeders niet wezenlijk veranderd. De wit/dooierverhouding veranderde slechts in geringe mate. Bij extra eiwit bleef het dooiergewicht gelijk en nam de hoeveelheid wit iets toe. De verhouding wit/dooier werd daardoor iets ruimer. Samenvatting In een proef met 1920 Hypeco I-slachtkuikenmoederdieren en 192 fokhanen werd de invloed op de legprestaties en broedresultaten nagegaan van resp.: - het weglaten van vismeel - het toevoegen van extra vitaminen en spoorelementen (continu of stootsgewijs) - het verhogen van het eigewicht door extra eiwit, zetmeel of linolzuur. De proef duurde van 22 t/m 40 weken. Halverwege de legperiode trad een lichte infectie op met IB-veldvirus. 1. Het weglaten van vismeel uit het foktoomvoer had geen nadelig effect op de legprestaties en broedresultaten. Er was een tendens dat de IB-infectie een iets groter negatief effect had bij de behandeling zonder vismeel en zonder extra vitaminen + spoorelementen. 2. Het toedienen van extra vitaminen en spoorelementen, hetzij continu of stootsgewijze, had geen positief effect op de legprestaties en broedresultaten. 3. E e n besmetting met een IB-veldvirus leidde tot een kortdurende daling van het bevruchtingspercentage, het uitkomstpercentage en het percentage afleverbare kuikens. Deze daling was het sterkst bij het voer zonder vismeel en met een normaal vitaminen/spoorelementengehalte (niet sign.). 4. Verhoging van het zetmeelgehalte in het foktoomvoer van 356 g/kg naar 446 g/kg verhoogde het eigewicht met 0,8 g. Deze verhoging was een gevolg van de toename van de hoeveelheid wit en hoeveelheid dooier. 5. Verhoging van het linolzuurgehalte in het foktoomvoer van 15,6 g/kg naar 35,4 g/kg verhoogde het eigewicht met 0,5 g. Deze verhoging was een gevolg van iets meer wit en dooier. De verhouding wit/dooier bleef gelijk. 6. Verhoging van het eiwitgehalte in het foktoomvoer van 157 g/kg naar 178 g/kg verhoogde het eigewicht met 1,0 g. Deze verhoging was een gevolg van meer wit. De verhouding wit/dooier werd iets ruimer. 7. Door de verhoging van het eigewicht nam het aantal te kleine broedeieren iets af, maar het totaal aantal broedeieren werd er niet wezenlijk door verhoogd.

8